Upload
others
View
23
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
85
Müşterilerin Yiyecek İçecek İşletmeleri Tercihlerinde Etkili Olan Kriterler
Dr. Müjdat Ertürk, Girne Öğretmenevi, Girne KKTC, e-posta: mujdate26mail.com
Öz
Değişen yaşam tarzları ve yaşam koşulları ile karın
doyurmanın ötesinde beklentiler yaratan dışarıda yemek
yeme olgusu, günümüz ülke ekonomilerinde önemli bir
paya sahiptir. Hizmet sektöründe başarının, kaliteli
hizmet sunmanın kıstası müşteri beklentilerini en yüksek
seviyede karşılamak olduğu göz önünde tutulduğunda,
müşteri beklentilerini tespit etmek başarıya ve kaliteli
hizmete giden ilk basamaktır. Bu amaçla, bu çalışmada
müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihlerinde etkili
olan kriterler tespit edilmeye ve bu kriterlerin sıralaması
ile demografik özellikler arasında fark olup olmadığı
tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma anketle veri
toplama tekniği ile 705 katılımcıya anket uygulamak
sureti gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler frekans,
yüzde dağılımı ve sıralama işlemlerine tabi tutulmuştur.
Araştırma sonucunda; yemeklerin lezzeti, tuvaletlerin
temizliği, personelin ilgisi ve davranışları, yemeklerin
kalitesi, yemeklerin tazeliği, ödenen paranın karşılığını
vermesi, mutfağın hijyenik olması, uygun fiyatlı olması,
personelin kişisel bakımı ve görünüşleri, servis
ekipmanlarının hijyenik olması kriterlerinin araştırmaya
katılanlar tarafından yiyecek içecek işletmesi seçiminde
göz önünde bulundurdukları 10 önemli kriter olduğu ve
bu kriterlerin demografik özelliklere göre farklılıklar
gösterdiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yiyecek İçecek İşletmeleri, Seçim
Kriterleri, Müşteri Beklentileri.
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
Cilt.2, Sayı.1, 2018
ss.85-107.
DOI: 10.26677/tutad.2018.26
Önerilen Atıf:
Ertürk, M. (2018). Müşterilerin Yiyecek İçecek İşletmeleri Tercihlerinde Etkili Olan Kriterler,
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt.2, Sayı.1, ss. 85-107.
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
86
The Criteria that Affect the Consumers’ Preferences of Food and Beverage
Establishments for Eating Out
Dr. Müjdat Ertürk, Kyrenia Teacher House, Kyrenia TRNC, e-mail: mujdate26mail.com
Abstract
Due to the transformation in life styles and life conditions,
eating has gained a meaning that goes beyond its basic
semantic area and has got a big share in national
economies. Taking into consideration that the path which
is going to success in service sector is directly related to
fulfill the expectations of the consumers preeminently, to
determine the expectations of the consumer is the first step
of that success. So, in this study, it is targeted to determine
the criteria of the consumers in choosing a food and
beverage establishment and to determine the relationship
between the order of those criteria and the demographic
peculiarities of the consumers. This research bases on data
collection by means of a survey which was applied to 705
subjects. The data obtained has been analyzed through
frequency, percentage distribution and sequence. At the
end of this research it has been determined that the
subjects have 10 important criteria while choosing the food
and beverage establishment and the sequence of those
criteria change according to demographic peculiarities of
the consumers. Those ten criteria are: taste of the food,
hygiene of the toilets, behaviors and the attention of the
personnel, the quality of the food, freshness of the food,
value for money, hygiene of the kitchen, reasonable prices,
personal grooming and the appearance of the personnel,
hygiene of the service equipment.
Keywords: Food and Beverage Establishments, Criteria
for Preference, Expectations of Consumer
Journal of Turkish Tourism Research
Vol.2, Issue.1, 2018
pp. 85-107.
Suggested Citation:
Ertürk, M. (2018). The Criteria that Affect the Consumers’ Preferences of Food and Beverage
Establishments for Eating Out, Journal of Turkish Tourism Research, Vol.2, Issue.1, pp. 85-107.
Müjdat ERTÜRK
87
GİRİŞ
İnsanlığın varoluşundan beri en temel gereksinimi olan beslenme ihtiyacına bağlı yemek yeme
olgusu göçebe hayattan yerleşik hayata, tarih öncesi çağlardan günümüze sürekli olarak gelişmiş
ve değişmiştir. Önceleri tüccar ve seyyahlarla beliren dışarıda yemek yeme ihtiyacı,
şehirleşmenin, değişen yaşam şartları ve yaşam tarzlarının etkisine paralel olarak toplumların
geniş kesimlerinin ihtiyacı haline gelmiştir. Bu ihtiyacın sonucunda yiyecek işletmeleri ticari
hayatta yerlerini almışlardır.
Başlangıçta sadece beslenme ihtiyacının giderilmesi beklentisi yani daha açık bir ifade ile karın
doyurmak olarak karşımıza çıkan dışarıda yemek yeme olgusu; yaşam tarzlarının değişmesi,
yiyecek içecek taleplerinin çeşitlenmesi, müşterilerin alım güçlerinin artması, yapılan reklam ve
tavsiyelerle müşterilerde merak oluşması, müşterilerin daha sağlıklı beslenme istekleri gibi
sebeplerle karın doyurmaktan öteye geçmiş, psikolojik, estetik, sosyolojik vb. kaygı ve beklentiler
devreye girmiştir.
Yiyecek içecek işletmelerinin de içinde bulunduğu hizmet sektörü, müşteriyi anlamanın ve
müşteriyi tatmin etmenin en zor ve karmaşık olduğu sektörlerden biridir. Hizmetin özelliği
gereği soyut olması, insan odaklı olması, eş zamanlı tüketiminin gerekmesi, hizmetin
standartlaştırılamaması, hizmetin değişken talep edilmesi işletmelerin işini daha da
zorlaştırmaktadır.
Müşterilerin satın alma kararı ve işletme seçimlerinin temelini oluşturan beklentilerinin
karşılanabilmesi için öncelikli olarak ne beklediklerini bilmek gerekmektedir. Kuşkusuz her
müşterinin tüm beklentilerini bilmek ve bu beklentilerinin tamamını karşılayabilmek hizmet
sektörü açısından gerçekleşmesi zor bir sonuçtur. Kişiden kişiye değişen zevkler, kişiden kişiye
değişen algılar her müşteriyi yüzde yüz memnun etmeyi imkansız hale getirmektedir. Yapılacak
araştırmalarla müşterilerin beklentileri doğrultusunda işletmelerin sunması gereken hizmetlerin
tespit edilip sunulması müşteri memnuniyetini artıracaktır. Bu amaçla Dünya’da ve ülkemizde
çok sayıda bilimsel çalışma yapılmıştır.
LİTERATÜR TARAMASI
Miller ve Ginter (1979) tarafından yapılan ABD’de fast food işletmelerinde yapılan araştırmada
yazarlar yemek lezzeti, servis hızı, hijyen, rahatlık, fiyat, menü çeşitliliği, çocukla gidilebilir
olması kriterlerinin müşteriler için önemli olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Bu konuda yapılan en
önemli çalışmalardan biri olan Lewis (1981) tarafından ABD’de masa servisi yapılan işletmelerde
gerçekleştirilen araştırmada yazar yemek kalitesi, menü çeşitliliği, atmosfer, fiyat, uygunluk
kriterlerinin müşterilerin yiyecek içecek işletmesi seçiminde önemli olabileceği sonucuna
ulaşmıştır. June ve Smith (1987) tarafından restoranlarda yapılan araştırmada yazarlar alkol izni
bulunması, gizlilik, personelin ilgisi ve özeninin müşteriler için önemli kriterler olduğu sonucuna
ulaşmışlardır. Yine bu konuda önemli çalışmalardan biri olan Auty (1992) tarafından İngiltere’de
etnik restoranlarda ve publarda yapılan araştırmada yazar yemek kalitesi, yemek çeşitliliği,
ödenen parayı hak etmesi, atmosfer ve konum kriterlerinin müşterilerin işletme seçiminde
önemli kriterler olduğu sonucuna ulaşmıştır. Sweeney ve arkadaşları (1992) Avustralya’da
öğrenciler üzerinde yaptıkları araştırmada personelin davranışları, fiyat, işletmenin hitap ettiği
kitlenin araştırmaya katılan öğrenciler için önemli olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Kara ve
arkadaşlarının (1996) ABD ve Kanada’da yaptıkları fast food işletmelerinde yaptıkları
araştırmada ABD’li katılımcılar için teslimat hizmeti, menü çeşitliliği, servis, yiyecek kalitesi,
hijyen, anlayışlı personel, çocuklar için hediyeler, fiyat ve besin değeri kriterlerinin, Kanadalı
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
88
katılımcılar için oturma kapasitesi, hijyen, besin değeri, anlayışlı personel, fiyat, çocuklar için
hediyeler ve konum kriterlerinin kendileri için önemli olduğunu belirtmişlerdir. Hsu ve
arkadaşlarının (1997) Kore’de değişik türdeki yiyecek içecek işletmeleri üzerinde öğrencilerle
yapmış oldukları araştırmada fast food işletmeleri için servis ekipmanlarının hijyeni, tuvalet
alanı, yiyeceklerin lezzeti, personelin dış görünümü, yiyeceklerin tazeliği, personelin güler yüzlü
olması, ulaşım kolaylığı, hızlı servis, yemek çeşitliliği kriterlerinin, masa servisi yapan
işletmelerde yemeklerin lezzeti, bilinir yemekler, yemek çeşitliliği, yemeklerin sunumu, yemek
porsiyonlarının doyurucu olması ve tazeliği, hijyen ve atmosferin kendileri için önemli olduğunu
belirtmişlerdir. Kivela (1997) tarafından Hong Kong’da yapılan araştırmada; yiyecek içecek
işletmesi seçiminde kriterlerin orada bulunma amacına göre değişebileceğini; ancak yemek
kalitesi ve çeşitliliğinin en önemli kriterler olduğu tespit edilmiştir. Clark ve Wood’un (1998)
restoranlar üzerine yapmış olduğu çalışmada yemeklerin çeşitliliği, yemeklerin kalitesi,
yemeklerin lezzeti, fiyat, ambiyans, servis hızı kriterlerinin müşteriler için önemli kriterler
olduğu tespit edilmiştir. Rumore ve arkadaşları (1999) tarafından ABD’de fast food restoranlarda
öğrenciler üzerine yapılan araştırmada yiyeceklerin kalitesi, fiyat ve işletmenin konumu en
önemli kriterler olarak tespit edilmiştir. Knutson (2000) tarafından 2000 yılında fast food
işletmelerinde öğrenciler üzerine yapılan çalışmada hijyen, kabul edilebilirlik, fiyat, servis hızı,
menüde bulunan ürünlerin tutarlılığı önemli kriterler olarak belirlenmiştir. Azanza (2001)
tarafından Filipinlerde fast food işletmeler üzerinde öğrencilerle yapılan araştırmada yemeklerin
lezzeti, gıda güvenliği, makul fiyat, hijyen servis hızı önemli kriterler olarak tespit edilmiştir.
Park (2001) Kore’de 18-30 yaş aralığındaki müşterilerle yaptığı araştırmada yemeklerin lezzeti,
hijyen, anlayışlı personel, hızlı servis kriterlerinin önemli olduğunu tespit etmiştir. Laroche ve
arkadaşları (2005) Japonya’da öğrencilerle fast food işletmeleri üstüne müşterilerin markaya olan
tutum ve güven seviyesinin markayı satın alma kararını etkisi konusunda bir araştırma
yapmıştır. Baek ve arkadaşları (2006) yılında Kore ve Filipinlerde fast food restoranlarda
öğrenciler üzerinde yaptıkları araştırmalarda Koreliler için fiyat, marka, yiyecek kalitesi, servis
kalitesi ve hijyenin, Filipinliler için fiyat, yiyecek kalitesi, hijyen, servis kalitesi ve markanın,
olumlu geçmiş deneyimin her iki ülke müşterisi için önemli kriterler olduğunu tespit etmiştir.
Goyal ve Singh (2007) ergenlik çağındaki gençler üzerine Hindistan’da fast food işletmelerinde
yaptığı araştırmada yiyecek çeşitliliği, yiyeceklerin lezzeti, yiyeceklerin kalitesi, ambiyans,
hijyen, servis hızı, fiyat, konum ve diğer kişilerin tercih ediyor olmasının önemli kriterler
olduğunu tespit etmiştir. Zopiatis (2007) tarafından GKRK’nde restoranlarda yapılan
araştırmada hijyen, personelin tutum ve davranışları, yiyeceklerin kalitesi, personelin bilgisi,
ambiyans, servisin hızı, indirim ve promosyonlar, konum, fiyat ve gizlilik önemli kriterler olarak
tespit edilmiştir. Tinoco ve Riberio (2008) tarafından Brezilya’da restoran tercih eden yetişkinler
üzerinde yapılan araştırmada çocuksuz çiftler için yeni tatlar denemek, arkadaş grupları için
fiyat, porsiyonların doyurucu olması, yemeğin çeşidi, aileler için çocuklara ayrı alan sunması ve
kolay konum, üst gelir grubu müşteriler için masaların konumu, isteklerinin karşılanması önemli
kriterler olarak tespit edilmiştir. Mamalis (2009) Yunanistan’da fast food işletmeleri üzerine
yaptığı araştırmada konum, yiyeceklerin kalitesi ve lezzeti, işletme tarafından sunulan hizmetler,
haz alma, promosyon programları, kaliteli servis hizmeti ve ambiyansın önemli kriterler
olduğunu tespit etmiştir. Tichaawa ve Mhlanga (2016) Güney Afrika’da tam servis restoranlarda
yapmış oldukları araştırmada yiyecek kalitesi, servis kalitesi ve ambiyansı müşterilerin
tercihinde önemli kriterler olarak tespit etmişlerdir.
Ülkemizde konu ile ilgili ilk araştırma Yüksel ve Yüksel (2003) tarafından Muğla ilinde yabancı
turistler üzerinde yapılan araştırmadır. Yapılan araştırmada servis kalitesi, ürün kalitesi, hijyen,
menü çeşitliliği, ödenen paranın karşılığını vermesi ve uygunluk önemli kriterler olarak tespit
edilmiştir. Tayfun ve Kara (2007) tarafından Ankara’da turistik işletme belgeli 1. Sınıf
Müjdat ERTÜRK
89
restoranlarda yapılan araştırmada fiziki özellikler, ulaşım kolaylığı, personelin tutumu, yiyecek
kalitesi, hizmetin zamanında sunulması müşterilerin önemli bulduğu kriterler olarak tespit
edilmiştir. Tayfun ve Tokmak (2007) tarafında Ankara’da yerel yiyecekler sunan fast food
işletmelerinde yapılan araştırmada menülerin doyurucu olması, damak tadına uygun olması,
hizmetin zamanında ve hızlı olması, ulaşım kolaylığı, işyerine ve eve yakın olması kriterleri öne
çıkan kriterler olarak tespit edilmiştir. Özdemir (2010) tarafından yapılan dışarıda yemek yeme
olgusunun tüm yönleri ile ele alındığı ülkemizde referans kabul edilebilecek nitelikteki kuramsal
çalışmada, yemek kalitesi, yemek çeşitliliği, fiyat, atmosfer/imaj, konum/uygunluk ve servisin
müşterilerin işletme tercihinde göz önünde bulundurduğu önemli kriterler olduğu belirtilmiştir.
Arıker (2012) tarafından İstanbul’da ikamet eden müşteriler üzerinde internet sitesi vasıtası ile
yapılan araştırmada müşterilerin yiyecek içecek işletmelerinde aradıkları kriterler ile demografik
özellikler arasında farklılaşma olup olmadığı araştırılmış ve farklılaşmalar olduğu tespit
edilmiştir. Albayrak (2014) tarafından İstanbul’da bulunan turistik işletme belgeli restoranlarda
yapılan araştırmada rahatlık, temizlik, yemeklerin kalitesi, yemeklerin çeşitliliği, yiyecek dışı
hizmetler, çalışanların yetkinliği, fiyat, ödenen paranın karşılığını vermesi önemli kriterler olarak
tespit edilmiştir. Yüksekbilgili (2014) tarafından İstanbul Küçükçekmece’de yapılan araştırmada
servis, sunum, garsonların kıyafetleri, dış görünüş, fiyat, otopark, başkalarının tavsiyesi, çalınan
müzik, sakinlik ve reklamının yapılıyor olması önemli kriterler olarak tespit edilmiştir. Karakaş
ve arkadaşları (2015) tarafından Alanya’da akademisyen ve öğrenciler üzerine yapılan
araştırmada yiyeceklerin kalitesi, gıda güvenliği, yiyeceklerin lezzeti, hijyen, fiyat, porsiyonların
doyurucu olması, servis olanakları önemli kriterler olarak tespit edilmiştir. Karakaş ve
arkadaşları tarafından Amasra’da bulunan balık restoranlarının müşterileri üzerinde yapılan
araştırmada personelin özeni ve dikkati, personelin istekliliği, personelin samimiyeti, servis hızı,
yiyeceklerin lezzeti, yiyeceklerin tazeliği, yiyeceklerin sunumu, restoranın ısısı ve
havalandırması, restoranda çalınan müzikler, kolay ulaşılabilir olması önemli kriterler olarak
tespit edilmiştir. Canoğlu ve Ballı (2017) tarafından Adana’da kebap restoran müşterileri
üzerinde yapılan araştırmada yiyeceklerin lezzeti, yiyeceklerin tazeliği, restoranın temizliği,
ödenen paranın karşılığını vermesi, fiyatın uygunluğu önemli kriterler olarak tespit edilmiştir.
YÖNTEM
Çeşitli etkenler ile değişen yaşam şartları ve yaşam tarzları, dışarıda yeme içme olgusunu karın
doyurmanın ötesine taşıyıp, fizyolojik ihtiyaçların yanı sıra müşterilerin psikolojik ve sosyolojik
ihtiyaçlarını giderme gereksinimlerini de bu olgunun içine katmalarına neden olmuştur.
Müşterilerin değişen beklenti ve gereksinimlerini anlayıp, bunlar uygun ürün ve hizmetler
sunarak müşteri memnuniyeti sağlamak işletmelerin en önemli fonksiyonlarındandır.
Bu araştırmada müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterlerin tespit
edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçlar tespit edilirken müşterilerin demografik özelliklerine bağlı
olarak aşağıdaki sorulara da yanıt aranacaktır:
Müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterler yaşa göre farklılık
gösterir mi?
Müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterler cinsiyete göre
farklılık gösterir mi?
Müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterler eğitim seviyesine
göre farklılık gösterir mi?
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
90
Müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterler medeni duruma
göre farklılık gösterir mi?
Müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterler çocuk sahipliğine
göre farklılık gösterir mi?
Müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterler gelire göre
farklılık gösterir mi?
Müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterler dışarıda yemek
yeme sıklığına göre farklılık gösterir mi?
Müşterilerin yiyecek içecek işletmeleri tercihinde etkili olan kriterler mesleğe göre
farklılık gösterir mi?
Araştırmada betimsel araştırma modeli kullanılmıştır. Betimsel araştırma, var olan bir olayı nicel
(sayıları kullanarak) ya da nitel (bir birey ya da grubun özelliklerini ortaya koyarak) yönden
betimleyen araştırma türüdür.
Araştırmanın evreni Türkiye’dir. Evrenin tamamına ulaşılamaması durumunda, veri toplanması
için gereken örneklem sayısı Yamane’nin (2001) formülü ile 384 ve üstünde bir sayının yeterli
olacağı tespit edilmiştir. Araştırmada 716 adet anket toplanmış, hatalı ya da eksik doldurulan 11
adet anket değerlendirmeye alınmamış, 705 adet anket değerlendirmeye alınmıştır.
Araştırmada veri toplama tekniği olarak anket yönteminden faydalanılmıştır. Anket iki
bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, medeni durum, çocuk
sahipliği, aylık gelir, dışarıda yemek yeme sıklığı ve mesleğin sorulduğu demografik bilgiler
bölümden oluşmaktadır. İkinci bölümde ise literatür tarama kısmında detaylı olarak bahsedilen
bugüne kadar yapılmış olan araştırmalarda kullanılan kriterlerden 48 tanesi şık şeklinde
sunulmuş ve katılımcılara istedikleri kadar kriter seçebilecekleri bildirilmiştir. Sunulan kriterler
alfabetik sıraya göre sıralanmıştır. Ayrıca bölüm sonuna kendi eklemek istedikleri, sunulan
şıklarda bulunmayan kriter ya da kriterler varsa eklemeleri istenmiştir.
Anket formu basılı halinin bire bir aynı haliyle surveymonkey.com adlı anket oluşturma ve
uygulama sitesinde de dijital olarak hazırlanmıştır. Araştırma esnasında ilgili siteden
faydalanma nedenleri a) zamandan tasarruf etmek b) verilere daha hızlı ulaşmak c) anket basım
maliyetinden kaçınmak d) anket dağıtma ve toplama maliyetlerinden kaçınmaktır. İlgili sitede
önce bir deneme anketi oluşturulmuş, daha sonra bu anketin linki 40 kişiye gönderilerek
yanıtlamaları ve yanıtladıklarını bildirmeleri istenmiştir. Yanıtlayanlara sorulardan ve şıklardan
ne anladıkları sorulmuş, ifadelerde düzeltilmesi gereken noktalar tespit edilmiştir. Gerekli son
düzenlemeler basılı ve dijital anket üzerinde yapılarak anket uygulamaya başlanmıştır. Dijital
anketin linki Facebook isimli sosyal paylaşım sitesinde paylaşılmış ve surveymonkey.com sitesi
üzerinden cevaplar toplanmıştır.
Veri toplama süreci sonunda 716 adet anket toplanmıştır. 11 adet anket eksik ya da hatalı
doldurulduğu için değerlendirme dışı tutulmuş 705 adet anket değerlendirilmiştir. Uygulama
alanındaki deneklerin ölçme aracına verdikleri cevapların geri dönüşümünden sonra
bilgisayarda bir veri tabanı oluşturulmuştur. Araştırmadan elde edilen veriler, araştırmanın
amacı doğrultusunda frekans, yüzde dağılımı ve sıralama işlemlerine tabi tutulmuştur ve
yorumlanmıştır.
Müjdat ERTÜRK
91
Tablo 1. Araştırmaya Katılanlarla İlgili Tanıtıcı Bilgiler
Yaş n % Meslek n %
24 yaş ve altı 94 13,3 Öğrenci 98 13,9
25-34 yaş 177 25,1 Mavi Yakalı Çalışan 30 4,3
35-44 yaş 235 33,3 Beyaz Yakalı Çalışan 134 19
45-54 yaş 153 21,7 Serbest Meslek 163 23,1
55-64 yaş 41 5,8 Memur 222 31,5
65 yaş ve üzeri 5 0,7 Emekli 58 8,2
Toplam 705 100 Toplam 705 100
Cinsiyet n % Medeni Durum n %
Kadın 292 41,4 Evli 418 59,3
Erkek 413 58,6 Bekar 287 40,7
Toplam 705 100 Toplam 705 100
Gelir n % Dış. Yem. Yeme Sık. n %
1999 TL ve altı 142 20,1 Yılda 1-5 kez 38 5,4
2000-3999 TL arası 250 35,5 Yılda 6-10 kez 41 5,8
4000-5999 TL arası 162 23 Ayda 1 kez 62 8,8
6000-7999 TL arası 80 11,3 Ayda 2-5 kez 250 35,5
8000-9999 TL arası 27 3,8 Ayda 6-9 kez 139 19,7
10000 TL ve üzeri 44 6,2 Ayda 10 kez ve üzeri 175 24,8
Toplam 705 100 Toplam 705 100
Eğitim n % Çocuk Durumu n %
İlköğretim 17 2,4 Var 410 58,2
Lise 136 19,3 Yok 295 41,8
Önlisans 75 10,6 Toplam 705 100
Lisans 364 51,6
Lisansüstü 113 16
Toplam 705 100
Araştırmaya katılanlara ait demografik bilgiler Tablo 1’de verilmiştir. Araştırmaya katılanların
%13,3’ü (94 katılımcı) 24 yaş ve altı, %25,1’i (177 katılımcı) 25-34 yaş arası, %33,3’ü (235 katılımcı)
35-44 yaş arası, %21,7’si (153 katılımcı) 45-54 yaş arası, %5,8’i (41 katılımcı) 55-64 yaş arası, %0,7’si
(5 katılımcı) 65 yaş ve üzeri bir yaştadır. Araştırmaya katılanların %13,9’u (98 katılımcı) Öğrenci,
%4,3’ü (30 katılımcı) Mavi Yakalı Çalışan, %19’u (134 katılımcı) Beyaz Yakalı Çalışan, %23,1’i (163
katılımcı) Serbest Meslek Sahibi, %31,5’i (222katılımcı ) Memur, %8,2’si (58 katılımcı) Emeklidir.
Araştırmaya katılanların %41,4’ü (292 katılımcı) Kadın, %58,6’sı (413 katılımcı) Erkektir.
Katılımcıların %59,3’ü (418 katılımcı) Evli, %40,7’si (287 katılımcı) Bekardır. Araştırmaya
katılanların %20,1’i (142 katılımcı) 1.999 TL. ve altı aylık gelire, %35,5’i (250 katılımcı) 2.000 – 3.999
TL. arası aylık gelire, %23’ü (162 katılımcı) 4.000 – 5.999 TL. arası aylık gelire, %11,3’ü (80
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
92
katılımcı) 6.000 – 7.999 TL. arası aylık gelire, %3,8’i (27 katılımcı) 8.000 – 9.999 TL. arası aylık
gelire, %6,2’si (44 katılımcı) 10.000 TL. ve üzeri aylık gelire sahiptir. Katılımcıların %5,4’ü (38
katılımcı) Yılda 1-5 arası dışarıda yemek yediklerini, %5,8’i (41 katılımcı) Yılda 6-10 kez arası
dışarıda yemek yediklerini, %8,8’i (60 katılımcı) ayda 1 kez dışarıda yemek yediklerini, %35,5’i
(250 katılımcı) Ayda 2-5 kez arası dışarıda yemek yediklerini, %19,7’si (139 katılımcı) Ayda 6-9
kez dışarıda yemek yediklerini, %24,8’i (175 katılımcı) Ayda 10 kez ve üzeri dışarıda yemek
yediklerini belirtmişlerdir. Katılımcıların %2,4’ü (17 katılımcı) İlkokul, %19,3’ü (136 katılımcı)
Lise, %10,6’sı (75 katılımcı) Ön lisans, % 51,6’sı (364 katılımcı) Lisans ve %16’sı (113 katılımcı)
lisansüstü mezunudur. Katılımcıların %58,2sinin (410 katılımcı) çocuğu vardır, %41,8’nin (295
katılımcı) çocuğu yoktur.
ARAŞTIRMANIN BULGULARI
Tabloların daha küçük boyutta hazırlanabilmesi için yer kısıtı olan durumlarda Tablo 2’deki kod
tablosu kullanılmıştır.
Tablo 2. Kriter Kod Tablosu KOD Kriter KOD Kriter KOD Kriter
K1 Açık Mutfak Olması K17 Havalandırmasının İyi
Olması K33 Popüler olması
K2 Alkol Bulunmaması K18 Kablosuz İnternet K34 Porsiyonların Büyüklüğü
K3 Alkol Bulunması K19 Kalabalık Olmaması K35 Prestijli Bir Mekan Olması
K4 Ambiyansı K20 Maç Yayını K36 Servis Alanının Hijyenik
Olması
K5 Bulunduğu Bölge K21 Mama Sandalyesi bulunması K37 Servis Ekipmanla. Hijyenik
Olması
K6 Canlı Müzik Olması K22 Manzarası K38 Servis Şekli
K7 Çalınan Müzikler K23 Markalı Zincir Bir İşletme
Olması K39 Servisin Hızı
K8 Personelin Bilgisi K24 Menüde Çok Çeşit Olması K40 Sigara Alanı Bulunması
K9 Personelin İlgisi ve
Davranışları K25 Mutfağın Hijyenik Olması K41 Tuvaletlerin Temizliği
K10 Personel Kişisel Bakım
ve Görünüşleri K26 Mutfak Türü K42 Ulaşımın Kolaylığı
K11 Çocuk Oyun Alanı K27 Organik Yemek Sunması K43 Uygun Fiyatlı Olması
K12 Çocuklara Özel Menü K28 Otoparkının Olması K44 Vale Hizmeti Vermesi
K13 Dekorasyonu K29 Oturma Gruplarının Rahat
Olması K45 Yemeklerin Kalitesi
K14 Engellilere Uygunluğu K30 Ödeme Çeşitliliği K46 Yemeklerin Lezzeti
K15 Fiks Menü Hizmeti K31 Ödenen Paranın Karşılığını
vermesi K47 Yemeklerin Sunum Şekli
K16 Günlük Kıyafetle
Gidilebilmesi K32 Önerilmiş Olması K48 Yemeklerin Tazeliği
Araştırmaya katılanların frekans ortalamaları Tablo 3’de verilmiştir. Araştırmaya katılanların
genel frekans dağılımları ve kriter sıralamaları Tablo 3’de verilmiştir. Araştırmaya katılanların
559’u yani %79,3’ü kendileri için en önemli kriterin Yemeklerin Lezzeti (K46) olduğunu
belirtmişlerdir. Katılanların 521’i yani %73,9’u Tuvaletlerin Temizliği (K41) kriterini en önemli
ikinci kriter olarak seçmişlerdir.
Sırasıyla 516 katılımcı yani araştırmaya katılanların %73,2’si Personelin İlgisi ve Davranışları
(K9)kriterini, 507 katılımcı yani araştırmaya katılanların %71,9’u Yemeklerin Kalitesi (K45)
kriterini, 493 katılımcı yani katılımcıların %69,9’u Yemeklerin Tazeliği kriterini 3., 4. ve 5. sıradaki
Müjdat ERTÜRK
93
kriter olarak seçmişlerdir. Sırasıyla 489 katılımcı yani katılımcıların %69,4’ü Ödenen Paranın
Karşılığını Vermesi (K31), 483 katılımcı yani katılımcıların %68,5’i Mutfağın Hijyenik Olması
(K25), 470 katılımcı yani katılımcıların %66,7’si Uygun Fiyatlı Olması (K43), 421 katılımcı yani
katılımcıların %59,7’si Personelin Kişisel Bakım ve Görünümleri (K10), 413 katılımcı yani
katılımcıların %58,6’sı Servis Ekipmanlarının Hijyenik Olması (K37) kriterlerini 6., 7., 8., 9. ve 10.
sıradaki önemli kriter olarak belirtmişlerdir.
Tablo 3. Frekans Tablosu
S.N. n % Kriter S.N. n % Kriter
1 559 79,3 Yemeklerin Lezzeti 25 251 35,6 Manzarası
2 521 73,9 Tuvaletlerin Temizliği 26 244 34,6 Dekorasyonu
3 516 73,2 Personelin İlgisi ve Davranışları 27 240 34 Çalınan Müzikler
4 507 71,9 Yemeklerin Kalitesi 28 232 32,9 Menüde Çok Çeşit Olması
5 493 69,9 Yemeklerin Tazeliği 29 203 28,8 Personelin Bilgisi
6 489 69,4 Ödenen Paranın Karşılığını vermesi 30 196 27,8 Önerilmiş Olması
7 483 68,5 Mutfağın Hijyenik Olması 31 185 26,2 Çocuk Oyun Alanı
8 470 66,7 Uygun Fiyatlı Olması 32 176 25 Kalabalık Olmaması
9 421 59,7 Personel Kişisel Bakım ve Görünüşleri 33 172 24,4 Açık Mutfak Olması
10 413 58,6 Servis Ekipmanlarının Hijyenik Olması 34 168 23,8 Servis Şekli
11 403 57,2 Servisin Hızı 35 151 21,4 Mutfak Türü
12 388 55 Servis Alanının Hijyenik Olması 36 144 20,4 Engellilere Uygunluğu
13 360 51,1 Porsiyonların Büyüklüğü 37 144 20,4 Kablosuz İnternet
14 351 49,8 Havalandırmasının İyi Olması 38 126 17,9 Canlı Müzik Olması
15 346 49,1 Ambiyansı 39 123 17,4 Organik Yemek Sunması
16 341 48,4 Yemeklerin Sunum Şekli 40 122 17,3 Çocuklara Özel Menü
17 331 47 Ödeme Çeşitliliği 41 84 11,9 Mama Sandalyesi bulunması
18 329 46,7 Ulaşımın Kolaylığı 42 83 11,8 Prestijli Bir Mekan Olması
19 324 46 Bulunduğu Bölge 43 77 10,9 Maç Yayını
20 320 45,4 Otoparkının Olması 44 74 10,5 Fiks Menü Hizmeti
21 298 42,3 Günlük Kıyafetle Gidilebilmesi 45 70 9,9 Alkol Bulunmaması
22 278 39,4 Alkol Bulunması 46 59 8,4 Popüler olması
23 253 35,9 Sigara Alanı Bulunması 47 47 6,7 Markalı Zincir Bir İşletme
Olması
24 252 35,7 Oturma Gruplarının Rahat Olması 48 43 6,1 Vale Hizmeti Vermesi
İkinci on ise sırasıyla Servisin Hızı (K39) 403 katılımcı %57,2, Servis Alanının Hijyenik Olması
(K36) 388 katılımcı %55, Porsiyonların Büyüklüğü (K34) 360 katılımcı %51,1, Havalandırmanın
İyi Olması (K17) 351 katılımcı %49,8, Ambiyans (K4) 346 katılımcı %49,1, Yemeklerin Sunum Şekli
(K47) 341 katılımcı %48,4, Ödeme Çeşitliliği (K30) 331 katılımcı %47, Ulaşımın Kolaylığı (K42)
329 katılımcı %46,7, Bulunduğu Bölge (K5) 324 katılımcı %46, Otoparkının Olması (K28) 320
katılımcı %45,4 kriterlerinden oluşmuştur.
Katılımcıların seçimleri ile son beş sırada yer alan kriterler ise sırasıyla Vale Hizmeti Vermesi
(K44) 43 katılımcı %6,1, Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23) 47 katılımcı %6,7), Popüler
Olması (K33) 59 katılımcı %8,4), Alkol Bulunmaması (K2) 70 katılımcı %9,9 ve Fiks Menü Hizmeti
(K15) 74 katılımcı %10,5 kriterleridir.
Dondurulmuş gıda kullanılmaması (1 kez), yemek esnasında aşçının yemek konusunda
bilgilendirmesi (1 kez), müşteri portföyü tutularak müşterinin isteklerinin kaydedilmesi (1 kez),
işletmeye güvenmem (1 kez), lezzet ve ürün standarttı (1 kez), kazıklamaması (1 kez), bakıcı
hizmeti (2 kez), kendimi değerli hissettirmesi (1 kez), oyun alanının temizliği (2 kez), mama
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
94
sandalyesinin hijyenik olması (2 kez), sos ve baharat çeşitliliği (1 kez) ankete katılanlar tarafından
eklenen kriterlerdir.
Demografik Değişkenlere Göre Sıralama Tabloları
Araştırmaya katılanların yaş değişkenine göre kriter seçimleri sıralaması Tablo 4’de verilmiştir.
24 yaş ve altı katılımcılarda 82 katılımcı %87,2 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriteri ilk sırada yer
alırken, 72 katılımcı %76,6 ile Yemeklerin Kalitesi (K45) ve Yemeklerin Tazeliği (K48) kriterleri
ikinci ve üçüncü sırada yer almaktadır. 24 yaş ve altı katılımcılarda Çocuk Oyun Alanı (K11) ve
Vale Hizmeti Vermesi (K44) 5 katılımcı, %5,3, Mama Sandalyesi Bulunması (K21) 4 katılımcı %4,3
ile son üç sırada bulunan kriterlerdir. 25-34 yaş arası katılımcılarda 141 katılımcı %79,7 ile
Yemeklerin Lezzeti (K46) kriteri ilk sırada yer alırken, 132 katılımcı %74,6 ile Ödenen Paranın
Karşılığını Vermesi (K31), 128 katılımcı %72,3 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9) ikinci ve
üçüncü sırada yer almaktadır. 25-34 yaş arası katılımcılarda Fiks Menü Hizmeti (K15) ve Vale
Hizmeti Vermesi (K44) 11 katılımcı, %6,2, Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23) 10 katılımcı
%5,6 ile son üç sırada bulunan kriterlerdir.
Tablo 4. Yaş Değişkenine Göre Araştırmaya Katılanların Kriter Sıralama Tablosu
S.N.
24 Yaş ve Altı 25 - 34 Yaş 35 - 44 Yaş 45 - 54 Yaş 55 - 64 Yaş 65 Yaş ve üzeri
n % K K n % n % K K n % n % K K n %
1 82 87,2 K46 K46 141 79,7 189 80,4 K46 K41 125 81,7 29 70,7 K43 K9 4 80,0
2 72 76,6 K45 K31 132 74,6 178 75,7 K9 K46 121 79,1 27 65,9 K25 K25 4 80,0
3 72 76,6 K48 K9 128 72,3 176 74,9 K41 K45 120 78,4 25 61,0 K9 K39 4 80,0
4 71 75,5 K9 K41 126 71,2 173 73,6 K45 K25 111 72,5 25 61,0 K31 K41 4 80,0
5 68 72,3 K43 K25 125 70,6 168 71,5 K48 K48 111 72,5 25 61,0 K41 K43 4 80,0
6 67 71,3 K31 K48 117 66,1 159 67,7 K25 K9 110 71,9 24 58,5 K28 K22 3 60,0
7 65 69,1 K41 K45 116 65,5 158 67,2 K31 K10 109 71,2 24 58,5 K30 K28 3 60,0
8 63 67,0 K39 K43 109 61,6 153 65,1 K43 K43 107 69,9 24 58,5 K45 K31 3 60,0
9 58 61,7 K34 K34 101 57,1 148 63,0 K10 K31 104 68,0 23 56,1 K46 K36 3 60,0
10… 57 60,6 K25 K37 99 55,9 147 62,6 K37 K36 97 63,4 22 53,7 K37,48 K46,48 3 60,0
...46 5 5,3 K11 K15 11 6,2 17 7,2 K20 K44 9 5,9 2 4,9 K23,11,33 K2,3 0 0,0
47 5 5,3 K44 K44 11 6,2 16 6,8 K33 K23 7 4,6 1 2,4 K21 K5,7 0 0,0
48 4 4,3 K21 K23 10 5,6 14 6,0 K44 K33 3 2,0 0 0,0 K12 K23,27 0 0,0
35-44 yaş arası katılımcılarda 189 katılımcı %80,4 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriteri ilk sırada
yer alırken, 178 katılımcı %75,7 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9), 176 katılımcı %74,9 ile
Tuvaletlerin Temizliği (K41) ikinci ve üçüncü sırada yer almaktadır. 35-44 yaş arası katılımcılarda
Maç Yayını (K20) 17 katılımcı %7,2 ile Popüler Olması (K33) 16 katılımcı, %6,8 ile Vale Hizmeti
Vermesi (K44) 14 katılımcı %6 ile son üç sırada bulunan kriterlerdir. 45-54 yaş arası katılımcılarda
125 katılımcı %81,7 ile Tuvaletlerin Temizliği (K41) kriteri ilk sırada yer alırken, 121 katılımcı
%79,1 ile Yemeklerin Lezzeti (K46), 120 katılımcı %78,4 ile Yemeklerin Kalitesi (K45) ikinci ve
üçüncü sırada yer almaktadır. 45-54 yaş arası katılımcılarda Vale Hizmeti Vermesi (K44) 9
katılımcı %5,9 ile Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23) 7 katılımcı, %4,6 ile Popüler Olması
(K33) 3 katılımcı %2 ile son üç sırada bulunan kriterlerdir. 55-64 yaş arası katılımcılarda 29
katılımcı %70,7 ile Uygun Fiyatlı Olması (K43) kriteri ilk sırada yer alırken, 27 katılımcı %65,9 ile
Mutfağın Hijyenik Olması (K25), 25 katılımcı %61 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9) ikinci
ve üçüncü sırada yer almaktadır. 55-64 yaş arası katılımcılarda Markalı Zincir Bir İşletme Olması
(K23),Çocuk Oyun Alanı (K11), Popüler Olması (K33) 2 katılımcı %4,9 ile Mama Sandalyesi
Bulunması (K21) 1 katılımcı, %2,4 ile Çocuklara Özel Menü (K12) 0 katılımcı %0 ile son üç sırada
Müjdat ERTÜRK
95
bulunan kriterlerdir. 65 Yaş ve Üzeri katılımcılarda Personelin İlgisi ve Davranışları (K9),
Mutfağın Hijyenik Olması (K25), Servisin Hızı (K39), Tuvaletlerin Temizliği (K41), Uygun Fiyatlı
Olması (K41) kriterleri 4 katılımcı %80 ile en çok seçilen kriterlerdir. 65 yaş ve üzeri katılımcılarda
Alkol Bulunmaması (K2), Alkol Bulunması (K3), Bulunduğu Bölge (K5), Çalınan Müzikler (K7),
Markalı Zincir Bir işletme Olması (K23), Organik Yemek Sunması (K27) hiç tercih edilmeyip son
sırada yer alan kriterlerdir.
Araştırmaya katılanların cinsiyet değişkenine göre kriter seçimleri sıralaması Tablo 5’de
verilmiştir. Araştırmaya katılan kadınlarda 252 katılımcı %86,3 ile Yemeklerin Lezzeti (K46)
kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 242 katılımcı %82,9 ile
Tuvaletlerin Temizliği (K41) , 235 katılımcı %80,5 ile Yemeklerin Tazeliğini (K48) ikinci ve üçüncü
sıradaki önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan kadınlar için 19 katılımcı %6,5 ile
Alkol Bulunmaması (K2) ve Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23), 7 katılımcı %2,5 ile Maç
Yayını (K20) son üç sırada bulunan kriterlerdir.
Tablo 5 Cinsiyet Değişkenine Göre Araştırmaya Katılanların Kriter Sıralama Tablosu KADIN ERKEK
S.N. n % K Kriter K Kriter n Yüzde
1 252 86,3 K46 Yemeklerin Lezzeti K46 Yemeklerin Lezzeti 307 74,3
2 242 82,9 K41 Tuvaletlerin Temizliği K9 Personelin İlgisi ve Davranışları 292 70,7
3 235 80,5 K48 Yemeklerin Tazeliği K45 Yemeklerin Kalitesi 283 68,5
4 224 76,7 K9 Personelin İlgisi ve Davranışları K41 Tuvaletlerin Temizliği 279 67,6
5 224 76,7 K45 Yemeklerin Kalitesi K31 Öd. Paranın Karşılığını vermesi 275 66,6
6 223 76,4 K25 Mutfağın Hijyenik Olması K43 Uygun Fiyatlı Olması 272 65,9
7 214 73,3 K31 Ödenen Paranın Karşılığını Ver. K25 Mutfağın Hijyenik Olması 260 63,0
8 207 70,9 K37 Servis Ekip. Hijyenik Olması K48 Yemeklerin Tazeliği 258 62,5
9 198 67,8 K43 Uygun Fiyatlı Olması K10 Pers. Kiş. Bakım ve Görünüşleri 229 55,4
10… 196 67,1 K36 Servis Alanının Hijyenik Olması K39 Servisin Hızı 227 55,0
...46 19 6,5 K2 Alkol Bulunmaması K33 Popüler olması 39 9,4
47 19 6,5 K23 Markalı Zincir Bir İşletme Olması K23 Markalı Zincir Bir İşletme Olması 28 6,8
48 7 2,4 K20 Maç Yayını K44 Vale Hizmeti Vermesi 23 5,6
Araştırmaya katılan erkeklerde 307 katılımcı %74,3 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin
kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 292 katılımcı %70,7 ile Personelin İlgisi
ve Davranışları (K9), 283 katılımcı %68,5 ile Yemeklerin Kalitesi (K45) ikinci ve üçüncü sıradaki
önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan erkekler için 39 katılımcı %9,4 ile Popüler
Olması (K33), 28 katılımcı %6,8 ile Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23), 23 katılımcı %5,6 ile
Vale Hizmeti Vermesi (K44) son üç sırada bulunan kriterlerdir.
Araştırmaya katılanların eğitim düzeyi değişkenine göre kriter seçimleri sıralaması Tablo 6’da
verilmiştir. Araştırmaya katılan ilkokul mezunlarından 9 katılımcı %52,9 ile Tuvaletlerin
Temizliği (K41) ve Uygun Fiyatlı Olması (K43) kriterlerini birinci ve ikinci sırada, 8 katılımcı
%47,1 ile Ödenen Paranın Karşılığını Vermesi (K31), Yemeklerin Tazeliği (K48) kriterlerini
üçüncü ve dördüncü sırada seçmişlerdir. İlkokul mezunu katılımcılarda Önerilmiş Olması (K32),
Popüler Olması (K33) ve Vale Hizmeti Vermesi (K44) hiç seçilmeyerek son üç sırada yer alan
kriterlerdir. Araştırmaya katılan lise mezunlarından 95 katılımcı %69,9 ile Tuvaletlerin Temizliği
(K41) kriterini ilk sırada seçmişlerdir. 93 katılımcı %68,4 ile Yemeklerin Lezzeti (K46), 92 katılımcı
%67,6 Uygun Fiyatlı Olması (K43) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada önemli seçmişlerdir. Lise
mezunu katılımcılarda Popüler Olması (K33) ve Prestijli Bir Mekan Olması (K35) 13 katılımcı
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
96
%9,6 ile Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23) 8 katılımcı %5,9 ile son üç sırada yer alan
kriterlerdir. Araştırmaya katılan önlisans mezunlarından 62 katılımcı %82,7 ile Tuvaletlerin
Temizliği (K41) kriterini ilk sırada seçmişlerdir. 56 katılımcı %74,7 ile Yemeklerin Lezzeti (K46)
ve Yemeklerin Tazeliği (K48) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada seçmişlerdir.
Tablo 6. Eğitim Düzeyi Değişkenine Göre Araştırmaya Katılanların Kriter Sıralama
Tablosu
S.N.
İlköğretim Lise Önlisans Lisans Lisansüstü
n % K K n % n % K K n % n % K
1 9 52,9 K41 K41 95 69,9 62 82,7 K41 K46 311 85,4 92 81,4 K46
2 9 52,9 K43 K46 93 68,4 56 74,7 K46 K45 285 78,3 91 80,5 K9
3 8 47,1 K31 K43 92 67,6 56 74,7 K48 K9 280 76,9 82 72,6 K31
4 8 47,1 K48 K9 86 63,2 53 70,7 K25 K41 279 76,6 80 70,8 K45
5 7 41,2 K1 K25 85 62,5 53 70,7 K45 K31 274 75,3 77 68,1 K48
6 7 41,2 K9 K48 85 62,5 52 69,3 K9 K48 267 73,4 76 67,3 K41
7 7 41,2 K10 K45 84 61,8 50 66,7 K31 K25 266 73,1 73 64,6 K25
8 7 41,2 K17 K10 76 55,9 49 65,3 K43 K43 253 69,5 67 59,3 K37
9 7 41,2 K42 K37 76 55,9 44 58,7 K36 K10 235 64,6 67 59,3 K43
10… 7 41,2 K46 K39 76 55,9 43 57,3 K10,37 K39 227 62,4 63 55,8 K34
...46 0 0,0 K32 K33 13 9,6 5 6,7 K2,33 K2 30 8,2 9 8,0 K23
47 0 0,0 K33 K35 13 9,6 4 5,3 K44 K23 27 7,4 7 6,2 K15
48 0 0,0 K44 K23 8 5,9 2 2,7 K23 K44 21 5,8 4 3,5 K44
Önlisans mezunu katılımcılarda Alkol Bulunmaması (K2) ve Popüler Olması (K33) 5 katılımcı
%6,7 ile Vale Hizmeti Vermesi (K44) 4 katılımcı %5,3 ile Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23)
2 katılımcı 2,7 ile son üç sırada yer alan kriterlerdir. Araştırmaya katılan lisans mezunlarından
311 katılımcı %85,4 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterini ilk sırada seçmişlerdir. 285 katılımcı
%78,3 ile Yemeklerin Kalitesi (K45) ve 280 katılımcı %76,9 ile Personelin İlgisi ve Davranışları
(K9) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada seçmişlerdir. Lisans mezunu katılımcılarda Alkol
Bulunmaması (K2) 30 katılımcı %8,2 ile Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23) 27 katılımcı %7,4
ile ve Vale Hizmeti Vermesi (K44) 21 katılımcı %5,8 ile son üç sırada yer alan kriterlerdir.
Araştırmaya katılan lisansüstü mezunlarından 92 katılımcı %81,4 ile Yemeklerin Lezzeti (K46)
kriterini ilk sırada seçmişlerdir. 91 katılımcı %80,5 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9), 82
katılımcı %72,6 ile Ödenen Paranın Karşılığını Vermesi (K31) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada
seçmişlerdir. Lisansüstü mezunu katılımcılarda Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23) 9
katılımcı %8 ile Fiks Menü Hizmeti (K15) 7 katılımcı %6,2 ile ve Vale Hizmeti Vermesi (K44) 4
katılımcı %3,5 ile son üç sırada yer alan kriterlerdir.
Araştırmaya katılanların medeni durum değişkenine göre kriter seçimleri sıralaması Tablo 7’de
verilmiştir. Araştırmaya katılan evlilerde 332 katılımcı %79,4 ile Yemeklerin Lezzeti (K46)
kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 320 katılımcı %76,6 ile
Tuvaletlerin Temizliği (K41), 311 katılımcı %74,4 ile Yemeklerin Kalitesi (K45) ikinci ve üçüncü
sırada önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan evliler için 30 katılımcı %7,2 ile
Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23), 28 katılımcı %6,7 ile Popüler Olması (K33), 27 katılımcı
%6,5 ile Vale Hizmeti Vermesi (K44) son üç sırada bulunan kriterlerdir.
Araştırmaya katılan bekarlardan 227 katılımcı %79,1 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin
kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 213 katılımcı %74,2 ile Personelin İlgisi
ve Davranışları (K9), 201 katılımcı %70 ile Tuvaletlerin Temizliği (K41) ikinci ve üçüncü sırada
Müjdat ERTÜRK
97
önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan bekarlar için 17 katılımcı %5,99 ile Alkol
Bulunmaması (K2) ve Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23), 16 katılımcı %5,6 ile Vale Hizmeti
Vermesi (K44), 14 katılımcı %4,9 ile Mama Sandalyesi Bulunması (K21) son üç sırada bulunan
kriterlerdir.
Tablo 7. Medeni Durum Değişkenine Göre Araştırmaya Katılanların Kriter Sıralama
Tablosu
EVLI BEKAR
n % K Kriter K Kriter n %
332 79,4 K46 Yemeklerin Lezzeti K46 Yemeklerin Lezzeti 227 79,1
320 76,6 K41 Tuvaletlerin Temizliği K9 Personelin İlgisi ve Davranışları 213 74,2
311 74,4 K45 Yemeklerin Kalitesi K41 Tuvaletlerin Temizliği 201 70,0
303 72,5 K9 Personelin İlgisi ve Davranışları K31 Ödenen Paranın Kar. Vermesi 200 69,7
300 71,8 K25 Mutfağın Hijyenik Olması K48 Yemeklerin Tazeliği 200 69,7
293 70,1 K48 Yemeklerin Tazeliği K45 Yemeklerin Kalitesi 196 68,3
289 69,1 K31 Ödenen Paranın Karşılığını vermesi K43 Uygun Fiyatlı Olması 195 67,9
275 65,8 K43 Uygun Fiyatlı Olması K25 Mutfağın Hijyenik Olması 183 63,8
258 61,7 K10 Pers. Kişisel Bakım ve Görünüşleri K4 Ambiyansı 171 59,6
250 59,8 K37 Servis Ekip. Hijyenik Olması ı K39 Servisin Hızı 170 59,2
30 7,2 K23 Markalı Zincir Bir İşletme Olması K2,23 Al. Olmaması, M.Zin. Bir İşl. Ol. 17 5,9
28 6,7 K33 Popüler olması K44 Vale Hizmeti Vermesi 16 5,6
27 6,5 K44 Vale Hizmeti Vermesi K21 Mama Sandalyesi bulunması 14 4,9
Araştırmaya katılanların çocuk sahipliği değişkenine göre kriter seçimleri sıralaması Tablo 8’de
verilmiştir.
Tablo 8. Çocuk Sahipliği Değişkenine Göre Araştırmaya Katılanların Kriter Sıralama
Tablosu VAR YOK
S.N. n % K Kriter K Kriter n %
1 320 78,0 K46 Yemeklerin Lezzeti K46 Yemeklerin Lezzeti 239 81,0
2 308 75,1 K41 Tuvaletlerin Temizliği K9 Personelin İlgisi ve Davranışları 234 79,3
3 295 72,0 K45 Yemeklerin Kalitesi K31 Ödenen Paranın Kar. Vermesi 219 74,2
4 289 70,5 K25 Mutfağın Hijyenik Olması K41 Tuvaletlerin Temizliği 213 72,2
5 283 69,0 K48 Yemeklerin Tazeliği K45 Yemeklerin Kalitesi 212 71,9
6 282 68,8 K9 Personelin İlgisi ve Davranışları K48 Yemeklerin Tazeliği 210 71,2
7 273 66,6 K43 Uygun Fiyatlı Olması K43 Uygun Fiyatlı Olması 197 66,8
8 270 65,9 K31 Ödenen Paranın Karşılığını vermesi K25 Mutfağın Hijyenik Olması 194 65,8
9 251 61,2 K10 Personel Kişisel Bakım ve Görünüşleri K39 Servisin Hızı 179 60,7
10… 243 59,3 K37 Servis Ekipmanlarının Hijyenik Olması K4 Ambiyansı 176 59,7
...46 28 6,8 K23 Markalı Zincir Bir İşletme Olması K12 Çocuklara Özel Menü 13 4,4
47 27 6,6 K44 Vale Hizmeti Vermesi K21 Mama Sandalyesi bulunması 13 4,4
48 23 5,6 K33 Popüler olması K11 Çocuk Oyun Alanı 12 4,1
Araştırmaya katılan çocuk sahibi 320 katılımcı %78 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin
kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 308 katılımcı %75,1 ile Tuvaletlerin
Temizliği (K41), 295 katılımcı %72 ile Yemeklerin Kalitesi (K45) ikinci ve üçüncü sırada önemli
kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan çocuk sahibi olanlar için 28 katılımcı %6,8 ile
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
98
Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23), 27 katılımcı %6,6 ile Vale Hizmeti Vermesi (K44), 23
katılımcı %5,6 ile Popüler Olması (K33), son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan
çocuk sahibi olmayan 239 katılımcı %81 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en
önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 234 katılımcı %79,3 ile Personelin İlgisi ve Davranışları
(K9) , 219 katılımcı %74,2 ile Ödenen Paranın Karşılığını Vermesi (K21) ikinci ve üçüncü sırada
önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan çocuk sahibi olmayanlar için 13 katılımcı
%4,4 ile Çocuklara Özel Menü (K12) ve Mama Sandalyesi Bulunması (K21) 12 katılımcı %4,1
Çocuk Oyun Olanı (K11) son üç sırada bulunan kriterlerdir.
Araştırmaya katılanların aylık gelir değişkenine göre kriter seçimleri sıralaması Tablo 9’da
verilmiştir. Araştırmaya katılan Aylık 1.999 TL. ve altı gelir sahibi 112 katılımcı %78,9 ile
Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 107
katılımcı %75,4 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9) ve Yemeklerin Tazeliği (K48) kriterlerini
ikinci ve üçüncü sırada önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan Aylık 1.999 TL. ve
altı gelir sahibi katılımcılar açısından 13 katılımcı %9,2 ile Canlı Müzik Bulunması (K6), 11
katılımcı %7,7 ile Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23), 5 katılımcı %3,5 ile Vale Hizmeti
Vermesi (K44) son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan Aylık 2.000 - 3.999 TL. arası
gelir sahibi 195 katılımcı %78 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en önemli
kriter olduğunu belirtmişlerdir. 184 katılımcı %73,6 ile Tuvaletlerin Temizliği (K41), 181 katılımcı
%72,4 ile Uygun Fiyatlı Olması (K43) ve Yemeklerin Kalitesi (K45) kriterlerini ikinci ve üçüncü
sırada önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan Aylık 2.000 - 3.999 TL. arası gelir
sahibi katılımcılar açısından 19 katılımcı %7,6 ile Alkol Bulunmaması (K2), 17 katılımcı %6,8 ile
Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23), 15 katılımcı %6 ile Vale Hizmeti Vermesi (K44) son üç
sırada bulunan kriterlerdir.
Tablo 9. Aylık Gelir Değişkenine Göre Araştırmaya Katılanların Kriter Sıralama Tablosu
S.N.
1999 TL. ve Altı 2000 - 3999 TL. 4000 - 5999 TL. 6000 - 7999 TL. 8000 - 9999 TL. 10000 TL. ve üzeri
n % K K n % n % K K n % n % K K n %
1 112 78,9 K46 K46 195 78,0 134 82,7 K46 K9 62 77,5 23 85,2 K31 K46 34 77,3
2 107 75,4 K9 K41 184 73,6 124 76,5 K41 K41 62 77,5 22 81,5 K41 K9 31 70,5
3 107 75,4 K48 K43 181 72,4 122 75,3 K9 K46 62 77,5 22 81,5 K45 K31 31 70,5
4 104 73,2 K41 K45 181 72,4 121 74,7 K48 K45 54 67,5 22 81,5 K46 K45 31 70,5
5 104 73,2 K43 K25 180 72,0 120 74,1 K45 K10 53 66,3 20 74,1 K9 K48 30 68,2
6 99 69,7 K45 K31 177 70,8 115 71,0 K25 K25 53 66,3 20 74,1 K28 K25 27 61,4
7 90 63,4 K25 K9 174 69,6 115 71,0 K31 K31 53 66,3 19 70,4 K10 K5 25 56,8
8 90 63,4 K31 K48 170 68,0 105 64,8 K43 K43 48 60,0 18 66,7 K25 K10 25 56,8
9 89 62,7 K39 K37 149 59,6 101 62,3 K37 K48 48 60,0 18 66,7 K37 K17 25 56,8
10… 79 55,6 K10,34 K10 147 58,8 98 60,5 K10 K37 46 57,5 17 63,0 K39,48 K28,37,41 25 56,8
...46 13 9,2 K6 K2 19 7,6 9 5,6 K33 K35 6 7,5 1 3,7 K35 K2 3 6,8
47 11 7,7 K23 K23 17 6,8 6 3,7 K44 K15 5 6,3 0 0,0 K15 K15 3 6,8
48 5 3,5 K44 K44 15 6,0 5 3,1 K23 K33 3 3,8 0 0,0 K33 K33 2 4,5
Araştırmaya katılan Aylık 4.000 - 5.999 TL. arası gelir sahibi 134 katılımcı %82,7 ile Yemeklerin
Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 124 katılımcı
%76,5 ile Tuvaletlerin Temizliği (K41), 122 katılımcı %75,3 ile Personelin İlgisi ve Davranışları
(K9) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan
Aylık 4.000 - 5.999 TL. arası gelir sahibi katılımcılar açısından 9 katılımcı %5,6 ile Popüler Olması
(K33), 6 katılımcı %3,7 ile Vale Hizmeti Vermesi (K44), 5 katılımcı %3,1 ile Markalı Zincir Bir
İşletme Olması (K23) son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan Aylık 6.000 - 7.999
Müjdat ERTÜRK
99
TL. arası gelir sahibi 62 katılımcı %,77,5 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9), Tuvaletlerin
Temizliği (K41), Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterlerinin kendileri için en önemli üç kriter
olduğunu belirtmişlerdir. Aylık 6.000 - 7.999 TL. arası gelir sahibi katılımcılar açısından 6
katılımcı %7,5 ile Prestijli Bir Mekan Olması (K35), 5 katılımcı %6,3 ile Fiks Menü Hizmeti (K15),
3 katılımcı %3,8 ile Popüler Olması (K33) son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan
Aylık 8.000 - 9.999 TL. arası gelir sahibi 23 katılımcı %85,2 ile Ödenen Paranın Karşılığını Vermesi
(K31) kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 22 katılımcı %81,5 ile
Tuvaletlerin Temizliği (K41), Yemeklerin Kalitesi (K45), Yemeklerin Tazeliği (K46) kriterlerinin
ikinci ve üçüncü sırada önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan Aylık 8.000 - 9.999
TL. arası gelir sahibi katılımcılar açısından 1 katılımcı %3,7 ile Prestijli Bir Mekan Olması (K35),
0 katılımcı ile Fiks Menü Hizmeti (K15) ve Popüler Olması (K33) son üç sırada bulunan
kriterlerdir. Araştırmaya katılan Aylık 10.000 TL. ve üzeri gelir sahibi 34 katılımcı %77,3 ile
Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 31
katılımcı %70,5 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9), Ödenen Paranın Karşılığını Vermesi
(K31) Yemeklerin Kalitesi (K45) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada önemli kriterler olarak
seçmişlerdir. Araştırmaya katılan Aylık 10.000 TL. ve üzeri gelir sahibi katılımcılar açısından 3
katılımcı %6,8 ile Alkol Bulunmaması (K2) ve Fiks Menü Hizmeti (15), 2 katılımcı %4,5 ile Popüler
Olması (K33) son üç sırada bulunan kriterlerdir.
Araştırmaya katılanların dışarıda yeme sıklığı değişkenine göre kriter seçimleri sıralaması Tablo
10’da verilmiştir. Araştırmaya katılan Yılda 1-5 kez arası dışarıda yemek yiyen 27 katılımcı %71,1
ile Tuvaletlerin Temizliği (K41) kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir.
24 katılımcı %63,2 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9), Yemeklerin Kalitesi (K45), Yemeklerin
Lezzeti (K46) ve Yemeklerin Tazeliği (K48) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada önemli kriter
olarak seçmişlerdir.
Tablo 10. Dışarıda Yemek Yeme Sıklığı Değişkenine Göre Araştırmaya Katılanların
Kriter Sıralama Tablosu
S.N.
YILDA 1-5 YILDA 6-10 AYDA 1 AYDA 2-5 AYDA 6-9
AYDA10
UZERİ
n % K K n % n % K K n % n % K K n %
1 27 71,1 K41 K9 30 73,2 47 75,8 K25 K46 200 80,0 121 87,1 K46 K46 141 80,6
2 24 63,2 K9 K25 29 70,7 46 74,2 K46 K41 189 75,6 106 76,3 K9 K9 132 75,4
3 24 63,2 K45 K41 27 65,9 45 72,6 K41 K45 188 75,2 106 76,3 K41 K45 130 74,3
4 24 63,2 K46 K46 27 65,9 44 71,0 K43 K25 186 74,4 104 74,8 K31 K41 127 72,6
5 24 63,2 K48 K43 26 63,4 44 71,0 K45 K31 182 72,8 101 72,7 K48 K31 122 69,7
6 23 60,5 K25 K10 25 61,0 44 71,0 K48 K9 181 72,4 99 71,2 K45 K48 119 68,0
7 23 60,5 K43 K37 25 61,0 43 69,4 K9 K48 180 72,0 93 66,9 K43 K43 111 63,4
8 21 55,3 K10 K48 25 61,0 41 66,1 K31 K43 173 69,2 92 66,2 K25 K10 108 61,7
9 20 52,6 K34 K31 23 56,1 39 62,9 K36 K39 163 65,2 82 59,0 K37 K25 106 60,6
10… 19 50,0 K30,39 K45 22 53,7 38 61,3 K10,37 K37 152 60,8 80 57,6 K10 K4 102 58,3
...46 2 5,3 K23,35 K20 3 7,3 3 4,8 K44 K33 20 8,0 11 7,9 K23 K15 16 9,1
47 1 2,6 K44 K44 2 4,9 2 3,2 K20 K44 15 6,0 9 6,5 K2 K23 16 9,1
48 0 0,0 K33 K23 0 0,0 1 1,6 K33 K23 13 5,2 4 2,9 K44 K2 10 5,7
Araştırmaya katılan Yılda 1-5 kez arası dışarıda yemek yiyen katılımcılar açısından 6 katılımcı
%6,1 ile Canlı Müzik Bulunması (K6), 5 katılımcı %5,1 ile Alkol Bulunmaması (K2), 4 katılımcı
%4,1 ile Vale Hizmeti Vermesi (K44) son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan Yılda
6-10 kez arası dışarıda yemek yiyen 30 katılımcı %73,2 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9)
kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 29 katılımcı %70,7 ile Mutfağın
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
100
Hijyenik Olması (K25) kriterinin ikinci sırada, 27 katılımcı %65,9 ile Tuvaletlerin Temizliği (K41)
ve Yemeklerin Lezzeti (K46) üçüncü sırada önemli kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan
Yılda 6-10 kez arası dışarıda yemek yiyen katılımcılar açısından 3 katılımcı %7,3 ile Maç Yayını
(K20), 2 katılımcı %4,9 ile Vale Hizmeti Vermesi (K44) 0 katılım ile Markalı ve Zincir Bir İşletme
Olması (K23) son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan Ayda 1 kez dışarıda yemek
yiyen 47 katılımcı %75,8 ile Mutfağın Hijyenik Olması (K25) kriterinin kendileri için en önemli
kriter olduğunu belirtmişlerdir. 46 katılımcı %74,2 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin ikinci
sırada, 45 katılımcı %72,6 ile Tuvaletlerin Temizliği (K41) kriterini üçüncü sırada seçmişlerdir.
Araştırmaya katılan Ayda 1 kez dışarıda yemek yiyen katılımcılar açısından 3 katılımcı %4,8 ile
Vale Hizmeti Vermesi (K44), 2 katılımcı %3,2 ile Maç Yayını (K20), 1 katılımcı %1,6 ile Popüler
Olması (K33) son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan Ayda 2-5 kez arası dışarıda
yemek yiyen 200 katılımcı %80 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en önemli
kriter olduğunu belirtmişlerdir. 189 katılımcı %75,6 ile Tuvaletlerin Temizliği (K41) kriterini
ikinci sırada, 188 katılımcı %75,2 ile Yemeklerin Kalitesi (K45) kriterini üçüncü sırada
seçmişlerdir. Araştırmaya katılan Ayda 2-5 kez arası dışarıda yemek yiyen katılımcılar açısından
20 katılımcı %8 ile Popüler Olması (K33), 15 katılımcı %6 ile Vale Hizmeti Vermesi (K44), 13
katılımcı %5,2 ile Markalı ve Zincir Bir İşletme Olması (K23) kriterleri son üç sırada bulunan
kriterlerdir. Araştırmaya katılan Ayda 6-9 kez arası dışarıda yemek yiyen 121 katılımcı %87,1 ile
Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 106
katılımcı %76,3 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9) ve Tuvaletlerin Temizliği (K41)
kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada seçmişlerdir. Araştırmaya katılan Ayda 6-9 kez arası dışarıda
yemek yiyen katılımcılar açısından 11 katılımcı %7,9 ile Markalı ve Zincir Bir İşletme Olması
(K23), 9 katılımcı %6,5 ile Alkol Bulunmaması (K2), 4 katılımcı %2,9 ile Vale Hizmeti Vermesi
(K44), kriterleri son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan Ayda 10 kez ve üzeri
dışarıda yemek yiyen 141 katılımcı %80,6 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en
önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 132 katılımcı %75,4 ile Personelin İlgisi ve Davranışları
(K9) ve 130 katılımcı %74,3 ile Yemeklerin Kalitesi (K45) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada
seçmişlerdir. Araştırmaya katılan Ayda 10 kez ve üzeri dışarıda yemek yiyen katılımcılar
açısından 16 katılımcı %9,1 ile Fiks Menü Hizmeti (K15) ve Markalı ve Zincir Bir İşletme Olması
(K23), 10 katılımcı %5,7 ile Alkol Bulunmaması (K2) kriterlerini son üç sırada bulunan kriterler
olarak belirtmişlerdir.
Araştırmaya katılanların meslek değişkenine göre kriter seçimleri sıralaması Tablo 11’de
verilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerden 83 katılımcı %84,7 ile Yemeklerin Lezzeti (K46)
kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 74 katılımcı %75,5 ile
Yemeklerin Kalitesi (K45) kriterinin ikinci sırada, 73 katılımcı %74,5 ile Personelin İlgisi ve
Davranışları (K9) ve Yemeklerin Tazeliği (K48) kriterlerini üçüncü sırada önemli kriter olarak
seçmişlerdir. Araştırmaya katılan öğrenciler açısından 6 katılımcı %6,1 ile Canlı Müzik
Bulunması (K6), 5 katılımcı %5,1 ile Alkol Bulunmaması (K2), 4 katılımcı %4,1 ile Vale Hizmeti
Vermesi (K44) kriterleri son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan mavi yakalı
çalışanlardan 20 katılımcı %66,7 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en önemli
kriter olduğunu belirtmişlerdir. 19 katılımcı %63,3 ile Bulunduğu Bölge (K5), Günlük Kıyafetle
Gidilebilmesi (K16), Tuvaletlerin Temiz Olması (K41) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada önemli
kriter olarak seçmişlerdir. Araştırmaya katılan mavi yakalı çalışanlar açısından 3 katılımcı %10
ile Organik Yemek Sunması (K27), 2 katılımcı %6,7 ile 0 katılımcı ile Vale Hizmeti Vermesi (K44)
kriterleri son üç sırada bulunan kriterlerdir.
Müjdat ERTÜRK
101
Tablo 11. Meslek Değişkenine Göre Araştırmaya Katılanların Kriter Sıralama Tablosu
S.N.
Öğrenci Mavi Yaka Beyaz Yaka Ser. Mes. Memur Emekli
n % K K n % n % K K n % n % K K n %
1 83 84,7 K46 K46 20 66,7 108 80,6 K46 K41 125 76,7 184 82,9 K46 K43 46 79,3
2 74 75,5 K45 K5 19 63,3 103 76,9 K9 K46 124 76,1 176 79,3 K9 K41 43 74,1
3 73 74,5 K9 K16 19 63,3 99 73,9 K31 K48 118 72,4 174 78,4 K25 K25 42 72,4
4 73 74,5 K48 K41 19 63,3 94 70,1 K45 K45 108 66,3 174 78,4 K45 K45 42 72,4
5 72 73,5 K43 K4 18 60,0 93 69,4 K41 K9 107 65,6 173 77,9 K41 K9 41 70,7
6 68 69,4 K41 K25 18 60,0 85 63,4 K48 K31 103 63,2 170 76,6 K31 K46 40 69,0
7 66 67,3 K31 K34 17 56,7 84 62,7 K25 K25 102 62,6 163 73,4 K48 K48 39 67,2
8 63 64,3 K25 K43 17 56,7 82 61,2 K37 K43 101 62,0 156 70,3 K43 K31 35 60,3
9 61 62,2 K5 K9,10,28 16 53,3 78 58,2 K39 K37 94 57,7 151 68,0 K10 K39 35 60,3
10… 60 61,2 K39 K30,31,42 16 53,3 78 58,2 K43 K10 92 56,4 145 65,3 K36,37 K10,30 33 56,9
...46 6 6,1 K6 K27 3 10,0 10 7,5 K23 K33 14 8,6 11 5,0 K20 K21 3 5,2
47 5 5,1 K2 K23 2 6,7 6 4,5 K44 K15 11 6,7 11 5,0 K44 K23 3 5,2
48 4 4,1 K44 K44 0 0,0 5 3,7 K2 K23 11 6,7 10 4,5 K33 K33 3 5,2
Araştırmaya katılan beyaz yakalı çalışanlardan 108 katılımcı %80,6 ile Yemeklerin Lezzeti (K46)
kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 103 katılımcı %76,9 ile
Personelin İlgisi ve Davranışları (K9), 99 katılımcı %73,9 ile Ödenen Paranın Karşılığını Vermesi
(K31) kriterlerini ikinci ve üçüncü sırada seçmişlerdir. Araştırmaya katılan beyaz yakalı çalışanlar
açısından 10 katılımcı %7,5 ile Markalı Zincir Bir İşletme Olması (K23), 6 katılımcı %4,5 ile Vale
Hizmeti Vermesi (K44), 5 katılımcı %3,7 ile Alkol Bulunmaması (K2), kriterleri son üç sırada
bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan serbest meslek sahiplerinden 125 katılımcı %76,7 ile
Tuvaletlerin Temiz Olması (K41) kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu
belirtmişlerdir. 124 katılımcı %76,1 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin ikinci sırada, 118
katılımcı %72,4 ile Yemeklerin Tazeliği (K48) kriterinin üçüncü sırada önemli kriter olduğunu
belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan serbest meslek sahipleri açısından 14 katılımcı %8,6 ile
Popüler Olması (K33), 11 katılımcı %6,7 ile Fiks Menü Hizmeti (K15) ve Markalı Zincir Bir İşletme
Olması (K23, kriterleri son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya katılan memurlardan 184
katılımcı %82,9 ile Yemeklerin Lezzeti (K46) kriterinin kendileri için en önemli kriter olduğunu
belirtmişlerdir. 176 katılımcı %79,3 ile Personelin İlgisi ve Davranışları (K9) kriterinin ikinci
sırada, 174 katılımcı %78,4 ile Mutfağın Hijyenik Olması (K25) ve Yemekleri Kalitesi (K45)
kriterlerinin üçüncü sırada önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan
memurlar açısından 11 katılımcı %5 ile Maç Yayını (K20) ve Vale Hizmeti Vermesi (K44), 10
katılımcı %4,5 ile Popüler Olması (K33) kriterleri son üç sırada bulunan kriterlerdir. Araştırmaya
katılan emeklilerden 46 katılımcı %79,3 ile Uygun Fiyatlı Olması (K43) kriterinin kendileri için en
önemli kriter olduğunu belirtmişlerdir. 43 katılımcı %74,1 ile Tuvaletlerin Temiz Olması (K41)
kriterinin ikinci, 42 katılımcı %72,4 ile Mutfağın Hijyenik Olması (K25) ve Yemekleri Kalitesi
(K45) kriterlerinin üçüncü sırada önemli kriterler olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan
emekliler açısından 3 katılımcı %5,2 ile Mama Sandalyesi Bulunması (K21), Markalı Zincir Bir
İşletme Olması (K23) ve Popüler Olması (K33) kriterleri son üç sırada bulunan kriterlerdir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Birer hizmet işletmesi olan yiyecek içecek işletmelerinin başarıları müşterilerinin beklentilerini
mümkün olan en üst düzeyde karşılamaları ile ölçülebilmektedir. Başka bir ifade ile sundukları
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
102
hizmetin kalitesi müşterilerinin algı düzeyleri ile doğrudan ilişkilidir. Müşterilerin beklentilerini
oluşturan kriterleri tespit etmek yiyecek içecek işletmelerinin sürdürülebilirliği açısından önemli
bir noktadır.
Araştırmada bu noktadan yola çıkarak müşterilerin yiyecek içecek işletmesi seçerken göz önünde
bulundurduğu kriterler tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre sırasıyla yemeklerin lezzeti,
tuvaletlerin temizliği, personelin ilgisi ve davranışları, yemeklerin kalitesi, yemeklerin tazeliği,
ödenen paranın karşılığını vermesi, mutfağın hijyenik olması, uygun fiyatlı olması, personelin
kişisel bakımı ve görünüşleri, servis ekipmanlarının hijyenik olması araştırmaya katılanlar
tarafından yiyecek içecek işletmesi seçiminde göz önünde bulundurdukları 10 önemli kriterdir.
İlk 10 kriter sıralaması bu şekilde oluşmuş olsa da geride kalan diğer kriterler de
azımsanmayacak oranda katılımcılar tarafından tercih edilmiştir. Servisin hızı, servis alanlarının
hijyenik olması, porsiyonların büyüklüğü, havalandırmanın iyi olması, ambiyans, yemeklerin
sunum şekli, ödeme çeşitliliği, ulaşımın kolaylığı, bulunduğu bölge, otoparkının olması, günlük
kıyafetlerle gidilebilmesi seçenekleri %40’ın üzerinde tercih edilen kriterlerdir. İşletmelerin
sıralanan bu kriterleri işletmenin olmazsa olmazları olarak kabul etmesi işletme açısından faydalı
olacaktır. Daha düşük oranda seçilmiş olan kriterlere sahip olmak ise işletmeye ek bir doluluk
getirip rakiplerinden ayrılmasına neden olacaktır.
Yemeklerin lezzeti, yemeklerin kalitesi, yemeklerin tazeliği kriterlerinin ilk 5 kriter içinde yer
alması müşterilerin ürün kalitesi konusunda çok hassas olduğunu göstermektedir. İşletmeler
müşterilerine sundukları yemeklerde ürün kalitesini her zaman ön planda tutmak zorundadırlar.
Şayet müşterilerinize lezzetli, taze, kaliteli yiyecekler sunamıyorsanız ambiyansa, dekora,
manzaraya harcayacağınız paraların karşılığını almanız, işletmenizi yaşamını sürdürülebilmeniz
mümkün değildir. Ödenen paranın karşılığını vermesi kriterinin uygun fiyatlı olmasından daha
çok tercih edilen bir kriter olması müşterinin kaliteli yiyecekler için daha fazla ödemeyi göze
aldığı şeklinde yorumlanabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus alınan paranın hem
ürün kalitesi hem hizmet kalitesi olarak tam karşılığının verilmesidir. Bu başarılamazsa müşteri
kendini kandırılmış ve kazıklanmış hissedeceğinden bir daha aynı işletmeyi tercih etmeyip,
başka alternatifleri değerlendirecektir.
Tuvaletlerin temizliği, mutfağın hijyenik olması, personelin kişisel bakım ve görünüşü, servis
ekipmanlarının hijyenik olması müşterilerin hijyenik şartlara karşı da son derece duyarlı
olduğunun göstergesidir. En iyi dekorla, en iyi malzeme ile en kaliteli yemeği de sunuyor olsanız
zemindeki bir kir, bardaktaki bir ruj lekesi, çatal kaşıklardaki lekeler, masa örtüsündeki bir yağ
lekesi müşterinin işletmeye karşı bakışını değiştirmeye yetecektir. Hijyen ve temizlik yiyecek
içecek işletmelerinin hem müşteri sağlığı hem de işletmenin geleceği açısından boş
veremeyecekleri kadar önemli bir husustur.
Personelin ilgisi ve davranışları, personelin kişisel bakım ve görünüşleri kriterlerinin üst
sıralarda yer alması, işletmenin personel kalitesinin, manzarasından, dekorasyonundan çok daha
önemli olduğunun altını çizmektedir. İşletmeler en iyi mekanları müşteriye hazırlasalar dahi iyi
hizmet edecek insan gücüne sahip değillerse istedikleri başarıya ulaşmaları mümkün değildir.
Bu yüzden işletmeler ucuz, işi bilmeyen personel yerine işini seven, işini iyi bilen, müşteriye
yapabildiğinin en iyisini yapmaya çalışan personel istihdamına öncelik vermelidir. Fiziki şartlara
yaptıkları yatırım gibi bu alana da gereken yatırımları yaptıkları takdirde karşılığını fazlası ile
alacaklardır. Müşterinin beklentisi temiz ve hijyenik bir ortamda ödediği paranın karşılığı iyi bir
Müjdat ERTÜRK
103
yemek, biraz samimiyet, biraz ilgidir özet olarak. Bunları sağlamanın birinci koşulu da iyi
personel istihdam etmekten geçer.
Araştırma sonucu müşterilerin demografik özellikleri ile yiyecek içecek işletmeleri seçiminde göz
önünde bulundurdukları kriterler arasında farklar vardır. Farkların yer aldığı demografik
özellikler ve kriter sıralama listesi eklerde sunulmuş, ortalamaya göre oluşan farklar gri renkle
gösterilmiştir.
Araştırmada çocuk sahibi olduğunu belirten katılımcılara çocuklarının yaşları sorulmamıştır.
Ancak 25-34 ve 35-44 yaş grubu katılımcıların çocuklarının yaşlarının 12 yaş altı olduğu tahmini
yapılabilir. Bu yaş guruplarına ait çocuk sahibi olduğunu belirten 234 katılımcının Çocuk Oyun
Alanı Kriterini seçme sayısı 138, seçme oranı ise %58,9’dur. Oysa genel sıralamada Çocuk Oyun
Alanı kriterinin seçilme oranı %26,2’dir. Çocuklara Özel Menü kriterinin genel sıralamada
seçilme oranı %17,3 iken 25-44 yaş arası çocuk sahibi 234 katılımcıda seçilme oranı % 34,6, seçen
kişi sayısı 81’dir. Mama Sandalyesi kriteri genel sıralamada %11,9 iken 25-44 yaş arası çocuk
sahibi katılımcılarda %25,6 oranında 60 kişi tarafından seçilmiştir. Kaldı ki mama sandalyesi
genellikle çocuğun 3 yaşını doldurana kadar kullanıldığı düşünüldüğünde bu oran sadece 3 yaş
altı çocuk sahiplerine yönelik bir araştırmada çok daha fazla yükselecektir. Yani 25-44 yaş arası
çocuk sahibi katılımcılar çocuklarla ilgili kriterleri normalin iki katı üstünde seçmişlerdir. Bu
sonuç çocuklu ailelerin beklentilerinin diğer gruplara göre farklılık gösterdiğini işaret etmektedir
ve bu farklılığın ilerideki çalışmalarda ayrıntılı olarak araştırılması gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Albayrak, A. (2014). “Müşterilerin Restoran Seçimini Etkileyen Faktörler, İstanbul Örneği”,
Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(2):190-201.
Arıker, Ç. (2012). “Tüketicilerin Restoran Seçiminde Kullandıkları Seçim Kriterleri ile
Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri
Dergisi, 10(38): 11-31
Auty, S. (1992). “Consumer Choice and Segmentation in The Restaurant Industry”, The Service
Industries Journal, 12(3):324-339.
Azanza, P. V. (2001). “Food Consumption and Buying Patterns of Students from A Philippine
University Fast-food Mall”, International Journal of Food Sciences and Nutrition, 52(6):515-520.
Baek, S. H., Ham, S. and Yang Il-Sun, (2006). “A Cross-Cultural Comparison of Fast Food
Restaurant Selection Criteria Between Korean and Filipino College Students”, International Journal
of Hospitality Management, 25(4):683-698.
Canoğlu, M. ve Ballı, E. (2017). “Tüketicilerin Kebap Restoranı Tercihlerini Etkileyen Faktörler
Adana Örneği”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(1):30-43.
Clark, M. A. and Wood, R. C. (1998). “Consumer Loyalty in The Restaurant Industry – A
Preliminary Exploration of the Issues”, International Journal of Contemporary Hospitality
Management, 10(4):139-144.
Goyal, A. and Singh, N. P. (2007). “Consumer Perception About Fast Food in India: An
Exploratory Study”, British Food Journal, 109(2):182-195.
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
104
Hsu, C. H.C., Byun, S. and Yang, Il-Sun. (1997). “Attitudes of Korean College Students Towards
Quick-Service, Family-Style, And Fine Dining Restaurants”, Journal of Restaurant and Foodservice
Marketing, 2(4):65-85.
June, L. P. and Smith, S. L. J. (1987). “Service Attributes and Situational Effects On Customer
Preferences for Restaurant Dining”, Journal of Travel Research, Fall, pp.20-27.
Kara, A., Kaynak, E. ve Kucukemiroglu, O. (1996). “Positioning of Fast -Food Outlets in Two
Regions of North America: A Comparative Study Using Correspondence Analysis”, Journal of
Professional Services Marketing, 14(2):99-119.
Karakaş, A., Bilgin, Y. ve Kıngır, S. (2017). “Restoran İşletmelerinde Müşteri Memnuniyetinin
Müşteri Sadakatine Etkisi: Amasra’da Faaliyet Gösteren Balık Restoranları Üzerine Bir
Araştırma”, 4th International Congress of Tourism & Management Researches, 12-14 May 2017 Erişim:
https://www.researchgate.net/publication/318570622_Restoran_Isletmelerinde_Musteri_Memnu
niyetinin_Musteri_Sadakatine_Etkisi_Amasra%27da_Faaliyet_Gosteren_Balik_Restoranlari_Uz
erine_Bir_Arastirma_The_Impact_of_Customer_Satisfaction_on_Customer_Loyalty_in
Karakaş, Y. E., Çiçek, B. İ. ve Aysen, E. (2015). “Yerel ve Uluslararası Markalı Yiyecek İçecek
İşletmelerinin Tercih Edilme Nedenlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, 16. Ulusal Turizm
Kongresi Bildiriler Kitabı, Çanakkale, ss. 1268-1284.
Kivela, J. J. (1997). "Restaurant Marketing: Selection and Segmentation in Hong Kong",
International Journal of Contemporary Hospitality Management, 9(3):116-123.
Knutson, B. J. (2000). “College Students and Fast-Food: How Students Perceive Restaurant
Brands”, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 41(3):68-74.
Kotler, P., Armstrong, G., Saunders, J. and Wong, V. (1996). Principles of Marketing. First
European Edition, New Jersey: Prentice Hall.
Lewis, R. C. (1981). “Restaurant Advertising: Appeals and Consumers’ Intentions”, Journal of
Advertising Research, 21(5):69-74.
Laroche, M., Takahashi, I., Kalamas, M. and Teng, L. (2005). “Modeling The Selection of Fast-
Food Franchises Among Japanese Consumers”, Journal of Business Research, 58(8):1121-1131.
Mamalis, S. (2009). “Critical Success Factors of The Food Service Industry”, Journal of International
Food and Agribusiness Marketing, 21(2-3):191-206.
Miller, K. E. and Ginter, J. L. (1979). “An Investigation of Situational Variation in Brand Choice
Behavior and Attitude”, American Marketing Association, 16(1):111-123.
Özdemir, B. (2010). ”Dışarıda Yemek Yeme Olgusu: Kuramsal Bir Model Önerisi”, Anatolia:
Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2):218-232.
Park, C. (2004). “Efficient or Enjoyable? Consumer Values of Eating-Out and Fast-Food
Restaurant Consumption in Korea”, International Journal of Hospitality Management, 23(1):87-94.
Rumore, N., Zhiwei, Z., Tanner, J. and Scheuermann, L. (1999). “Effectiveness of Competitive
Strategies in Fast-Food Markets: An Analysis of Customers’ Preferences”, Journal of Restaurant
and Foodservice Marketing, 3(3/4):39-47.
Sweeney, J. C., Johnson, L. W. and Armstrong, R. W. (1992). “The Effect of Cues On Service
Quality Expectations and Service Selection in A Restaurant Setting”, The Journal of Services
Marketing, 6(4):15-22.
Müjdat ERTÜRK
105
Tayfun, A. ve Kara, D. (2007). “Turizm İşletme Belgeli Restoranlardan Hizmet Alan Müşterilerin
Memnuniyet Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(21): 273-292
Tayfun, A. ve Tokmak, C. (2007). “Tüketicilerin Türk Usulü Fast Food İşletmelerini Tercih Etme
Sebepleri Üzerine Bir Araştırma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 6(26):169-183.
Tichaawa, T. M. and Mhlanga, O. (2016). “What Are the Current Factors Affecting Consumer
Selection Criteria in Formal Full Service Restaurants in Port Elizabeth, South Africa?” African
Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 5(2):1-11.
Yamane, T. (2001). Temel Örnekleme Yöntemleri. (İngilizceden Çeviren: Alptekin, E., Bakır, C.
Aydın, C. ve Gürbüzsel, E. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Yüksel, A. and Yüksel, F. (2003). “Measurement of Tourist Satisfaction with Restaurant Services:
A Segment-Based Approach”, Journal of Vacation Marketing, 9(1): 52-68.
Yüksekbilgili, Z. (2014). “Restoran Seçim Ölçütleri Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Yaşar
University, 9(36): 6353-6360.
Zopiatis, A. and Pribic, J. (2007). “College Students’ Dining Expectations in Cyprus”, British Food
Journal, 109(10):765-776.
EKLER:
Demografik Değişkenlere Göre Kriter Sıralama Tablosu
SIR
A
Gen
el S
ıral
ama Aylık Gelir Dışarıda Yeme Sıklığı Meslek
Gen
el S
ıral
ama
1999
Alt
ı
2000
- 3
999
4000
- 5
999
6000
- 7
999
8000
- 9
999
1000
0 +
Yıl
da
1 -5
Yıl
da
6-1
0
Ay
da
1
Ay
da
2 -
5
Ay
da
6 -
9
Ay
da
10 +
Öğ
ren
ci
Mav
i Y
aka
Bey
az Y
aka
Ser
b. M
es.
Mem
ur
Em
ekli
1 K46 K46 K46 K46 K9 K31 K46 K41 K9 K25 K46 K46 K46 K46 K46 K46 K41 K46 K43 K46
2 K41 K9 K41 K41 K41 K41 K9 K9 K25 K46 K41 K9 K9 K5 K5 K9 K46 K9 K41 K41
3 K9 K48 K43 K9 K46 K45 K31 K45 K41 K41 K45 K41 K45 K16 K16 K31 K48 K25 K25 K9
4 K45 K41 K45 K48 K45 K46 K45 K46 K46 K43 K25 K31 K41 K41 K41 K45 K45 K45 K45 K45
5 K48 K43 K25 K45 K10 K9 K48 K48 K43 K45 K31 K48 K31 K4 K4 K41 K9 K41 K9 K48
6 K31 K45 K31 K25 K25 K28 K25 K25 K10 K48 K9 K45 K48 K25 K25 K48 K31 K31 K46 K31
7 K25 K25 K9 K31 K31 K10 K5 K43 K37 K9 K48 K43 K43 K34 K34 K25 K25 K48 K48 K25
8 K43 K31 K48 K43 K43 K25 K10 K10 K48 K31 K43 K25 K10 K43 K43 K37 K43 K43 K31 K43
9 K10 K39 K37 K37 K48 K37 K17 K34 K31 K36 K39 K37 K25 K9 K9 K39 K37 K10 K39 K10
10 K37 K10 K10 K10 K37 K39 K28 K30 K45 K10 K37 K10 K4 K10 K10 K43 K10 K36 K10 K37
11 K39 K34 K39 K36 K36 K48 K37 K39 K36 K37 K36 K5 K17 K28 K28 K10 K39 K37 K30 K39
12 K36 K36 K36 K39 K28 K3 K41 K42 K4 K30 K10 K4 K37 K30 K30 K30 K17 K34 K36 K36
13 K34 K4 K34 K28 K4 K36 K4 K47 K42 K39 K34 K36 K39 K31 K31 K4 K36 K39 K37 K34
14 K17 K37 K30 K47 K39 K17 K39 K17 K47 K42 K47 K39 K34 K42 K42 K17 K28 K28 K42 K17
15 K4 K47 K17 K17 K34 K4 K36 K31 K39 K28 K17 K34 K36 K17 K17 K34 K4 K47 K17 K4
16 K47 K17 K42 K34 K3 K29 K47 K16 K17 K34 K28 K47 K42 K36 K36 K5 K47 K17 K28 K47
17 K30 K30 K4 K30 K47 K30 K11 K28 K29 K17 K30 K28 K5 K37 K37 K42 K3 K4 K29 K30
18 K42 K42 K5 K42 K17 K47 K43 K29 K16 K5 K4 K42 K47 K45 K45 K3 K16 K42 K3 K42
19 K5 K5 K16 K5 K30 K13 K3 K36 K28 K47 K42 K16 K30 K48 K48 K36 K34 K30 K40 K5
20 K28 K16 K28 K16 K13 K22 K13 K37 K30 K22 K22 K30 K3 K39 K39 K47 K5 K5 K47 K28
21 K16 K29 K47 K4 K42 K34 K42 K5 K5 K29 K3 K17 K16 K40 K40 K28 K42 K16 K5 K16
22 K3 K7 K40 K22 K22 K43 K16 K1 K8 K11 K5 K3 K7 K3 K3 K16 K40 K22 K16 K3
23 K40 K13 K3 K3 K29 K40 K29 K19 K11 K7 K16 K40 K28 K7 K7 K22 K29 K24 K4 K40
24 K29 K24 K7 K11 K24 K8 K26 K4 K34 K16 K13 K13 K40 K22 K22 K7 K11 K29 K22 K29
25 K22 K40 K29 K24 K32 K42 K34 K6 K32 K4 K29 K7 K24 K47 K47 K13 K30 K13 K34 K22
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
106
26 K13 K22 K13 K32 K5 K5 K8 K27 K40 K1 K40 K29 K13 K8 K8 K40 K13 K11 K14 K13
27 K7 K3 K22 K7 K8 K16 K22 K14 K7 K13 K24 K24 K29 K13 K13 K24 K22 K3 K8 K7
28 K24 K18 K24 K29 K16 K7 K40 K18 K19 K24 K11 K22 K22 K11 K11 K29 K7 K7 K1 K24
29 K8 K8 K8 K40 K1 K11 K19 K8 K22 K40 K7 K8 K8 K24 K24 K32 K8 K32 K6 K8
30 K32 K32 K32 K8 K40 K26 K7 K11 K3 K38 K32 K32 K32 K14 K14 K8 K19 K40 K13 K32
31 K11 K19 K38 K13 K7 K1 K24 K22 K12 K19 K38 K1 K19 K18 K18 K11 K1 K38 K24 K11
32 K19 K1 K11 K19 K26 K6 K32 K2 K13 K8 K8 K26 K26 K29 K29 K38 K24 K8 K32 K19
33 K1 K14 K19 K1 K11 K12 K1 K3 K1 K3 K1 K19 K38 K1 K1 K26 K32 K19 K7 K1
34 K38 K28 K14 K38 K38 K19 K6 K7 K14 K6 K19 K11 K11 K20 K20 K1 K14 K1 K15 K38
35 K26 K38 K18 K26 K27 K38 K12 K38 K18 K12 K14 K38 K18 K6 K6 K19 K38 K26 K26 K26
36 K14 K26 K1 K12 K12 K18 K14 K40 K24 K14 K26 K18 K1 K12 K12 K12 K6 K27 K27 K14
37 K18 K35 K6 K27 K19 K24 K27 K13 K38 K32 K6 K14 K14 K15 K15 K14 K12 K6 K38 K18
38 K6 K27 K26 K14 K6 K2 K38 K21 K27 K18 K18 K6 K20 K26 K26 K21 K26 K14 K19 K6
39 K27 K11 K27 K6 K21 K14 K20 K32 K6 K2 K12 K35 K35 K2 K2 K6 K18 K12 K20 K27
40 K12 K33 K12 K18 K14 K20 K30 K26 K26 K27 K27 K20 K12 K19 K19 K18 K27 K18 K11 K12
41 K21 K12 K35 K2 K2 K21 K44 K15 K33 K26 K15 K12 K27 K38 K38 K27 K21 K2 K12 K21
42 K35 K15 K15 K21 K20 K23 K21 K24 K2 K21 K21 K27 K6 K21 K21 K20 K20 K21 K18 K35
43 K20 K20 K21 K15 K18 K27 K35 K12 K15 K15 K35 K15 K33 K32 K32 K35 K35 K35 K2 K20
44 K15 K2 K20 K20 K23 K32 K18 K20 K21 K23 K2 K21 K21 K33 K33 K15 K2 K15 K35 K15
45 K2 K21 K33 K35 K44 K44 K23 K23 K35 K35 K20 K33 K44 K35 K35 K33 K44 K23 K44 K2
46 K33 K6 K2 K33 K35 K35 K2 K35 K20 K44 K33 K23 K15 K27 K27 K23 K33 K20 K21 K33
47 K23 K23 K23 K44 K15 K15 K15 K44 K44 K20 K44 K2 K23 K23 K23 K44 K15 K44 K23 K23
48 K44 K44 K44 K23 K33 K33 K33 K33 K23 K33 K23 K44 K2 K44 K44 K2 K23 K33 K33 K44
Demografik Değişkenlere Göre Kriter Sıralama Tablosu
SIR
A
Gen
el S
ıral
ama Yaş Cinsiyet Öğrenim Düzeyi
Medeni
Durum
Çocuk
Durumu
Gen
el S
ıral
ama
24 y
aş v
e al
tı
25-3
4 y
aş
35 -
44
yaş
45 -
54
Yaş
55 -
64
Yaş
65 v
e Ü
zeri
Kad
ın
Erk
ek
İlk
Öğ
r.
Lis
e
Ön
Lis
ans
Lis
ans
Lis
an ü
stü
Ev
li
Bek
ar
Ço
cuk
Var
Ço
cuk
Yo
k
1 K46 K46 K46 K46 K41 K43 K9 K46 K46 K41 K41 K41 K46 K46 K46 K46 K46 K46 K46
2 K41 K45 K31 K9 K46 K25 K25 K41 K9 K43 K46 K46 K45 K9 K41 K9 K41 K9 K41
3 K9 K48 K9 K41 K45 K9 K39 K48 K45 K31 K43 K48 K9 K31 K45 K41 K45 K31 K9
4 K45 K9 K41 K45 K25 K31 K41 K9 K41 K48 K9 K25 K41 K45 K9 K31 K25 K41 K45
5 K48 K43 K25 K48 K48 K41 K43 K45 K31 K1 K25 K45 K31 K48 K25 K48 K48 K45 K48
6 K31 K31 K48 K25 K9 K28 K22 K25 K43 K9 K48 K9 K48 K41 K48 K45 K9 K48 K31
7 K25 K41 K45 K31 K10 K30 K28 K31 K25 K10 K45 K31 K25 K25 K31 K43 K43 K43 K25
8 K43 K39 K43 K43 K43 K45 K31 K37 K48 K17 K10 K43 K43 K37 K43 K25 K31 K25 K43
9 K10 K34 K34 K10 K31 K46 K36 K43 K10 K42 K37 K36 K10 K43 K10 K4 K10 K39 K10
10 K37 K25 K37 K37 K36 K37 K46 K36 K39 K46 K39 K10 K39 K34 K37 K39 K37 K4 K37
11 K39 K4 K4 K39 K37 K48 K48 K10 K34 K25 K31 K37 K37 K36 K36 K10 K36 K10 K39
12 K36 K10 K39 K36 K17 K39 K1 K39 K37 K39 K36 K17 K36 K10 K39 K37 K39 K37 K36
13 K34 K5 K17 K47 K28 K3 K6 K17 K28 K40 K47 K30 K4 K4 K28 K34 K28 K34 K34
14 K17 K30 K10 K28 K47 K10 K10 K47 K4 K6 K17 K39 K34 K5 K34 K36 K34 K5 K17
15 K4 K47 K36 K17 K39 K16 K14 K30 K36 K11 K34 K42 K30 K39 K47 K17 K17 K36 K4
16 K47 K42 K42 K34 K34 K42 K17 K34 K5 K37 K40 K34 K17 K47 K17 K5 K47 K17 K47
17 K30 K36 K5 K11 K30 K5 K24 K42 K16 K45 K28 K28 K5 K16 K30 K42 K30 K42 K30
18 K42 K16 K30 K4 K4 K17 K29 K4 K47 K2 K16 K47 K42 K17 K42 K30 K42 K47 K42
19 K5 K17 K16 K5 K29 K36 K30 K5 K30 K14 K5 K4 K47 K3 K5 K47 K11 K30 K5
20 K28 K37 K28 K42 K42 K40 K34 K29 K17 K16 K42 K3 K28 K28 K4 K7 K4 K16 K28
21 K16 K7 K47 K30 K3 K22 K35 K13 K42 K22 K30 K16 K16 K22 K16 K3 K16 K7 K16
22 K3 K13 K7 K16 K5 K4 K37 K28 K3 K24 K29 K29 K3 K42 K11 K16 K5 K3 K3
23 K40 K3 K3 K22 K22 K29 K38 K40 K24 K3 K4 K5 K40 K30 K22 K40 K22 K40 K40
24 K29 K24 K24 K3 K16 K34 K45 K7 K22 K4 K22 K7 K7 K7 K3 K13 K3 K13 K29
25 K22 K40 K13 K29 K40 K47 K4 K16 K40 K7 K3 K24 K13 K13 K29 K29 K29 K24 K22
Müjdat ERTÜRK
107
26 K13 K18 K40 K40 K13 K1 K8 K22 K29 K19 K11 K40 K22 K29 K24 K24 K40 K29 K13
27 K7 K29 K29 K24 K8 K19 K11 K3 K13 K20 K13 K13 K24 K19 K40 K22 K13 K22 K7
28 K24 K8 K22 K13 K7 K24 K12 K1 K7 K28 K24 K11 K29 K24 K13 K28 K8 K28 K24
29 K8 K19 K32 K7 K1 K8 K13 K8 K8 K29 K8 K22 K8 K26 K32 K8 K24 K8 K8
30 K32 K22 K19 K32 K32 K6 K15 K24 K32 K34 K14 K1 K32 K32 K8 K32 K32 K32 K32
31 K11 K32 K8 K8 K24 K7 K16 K32 K11 K15 K12 K32 K38 K11 K7 K18 K7 K19 K11
32 K19 K38 K14 K12 K38 K14 K18 K14 K19 K18 K19 K6 K1 K38 K1 K19 K1 K38 K19
33 K1 K1 K1 K19 K26 K15 K19 K38 K38 K21 K38 K18 K11 K40 K19 K1 K12 K18 K1
34 K38 K26 K38 K38 K11 K32 K20 K11 K1 K26 K7 K27 K19 K8 K38 K38 K19 K26 K38
35 K26 K28 K26 K6 K14 K26 K21 K19 K18 K30 K1 K8 K26 K1 K12 K14 K38 K1 K26
36 K14 K14 K11 K26 K18 K2 K26 K26 K20 K35 K18 K14 K18 K6 K26 K26 K6 K14 K14
37 K18 K35 K27 K1 K12 K13 K32 K27 K26 K36 K32 K26 K14 K18 K6 K35 K26 K27 K18
38 K6 K15 K6 K18 K19 K27 K33 K18 K12 K47 K6 K12 K27 K27 K14 K27 K14 K35 K6
39 K27 K20 K18 K27 K27 K20 K40 K6 K6 K5 K27 K19 K6 K12 K27 K6 K27 K20 K27
40 K12 K33 K20 K21 K6 K35 K42 K12 K14 K8 K21 K38 K12 K14 K21 K20 K18 K6 K12
41 K21 K27 K12 K14 K2 K38 K44 K35 K2 K12 K26 K15 K35 K21 K18 K15 K21 K33 K21
42 K35 K23 K21 K2 K15 K18 K47 K21 K15 K13 K2 K20 K15 K35 K2 K33 K2 K15 K35
43 K20 K6 K35 K35 K20 K44 K2 K15 K27 K23 K15 K21 K20 K2 K20 K11 K15 K23 K20
44 K15 K12 K33 K15 K21 K11 K3 K33 K21 K27 K20 K35 K21 K20 K15 K12 K20 K2 K15
45 K2 K2 K2 K23 K35 K23 K5 K44 K35 K38 K44 K2 K33 K33 K35 K2 K35 K44 K2
46 K33 K11 K15 K20 K44 K33 K7 K2 K33 K32 K33 K33 K2 K23 K23 K23 K23 K12 K33
47 K23 K44 K44 K33 K23 K21 K23 K23 K23 K33 K35 K44 K23 K15 K33 K44 K44 K21 K23
48 K44 K21 K23 K44 K33 K12 K27 K20 K44 K44 K23 K23 K44 K44 K44 K21 K33 K11 K44