Mustafa-Topaloğlu-Evlilik-Rehberi

8/2/2019 Mustafa-Topalolu-Evlilik-Rehberi

1/164

Kitap sevenlerin yeni buluma noktasndan herkese merhabalar...Cehaletin yenildii, sevginin, iyiliin ve bilginin paylald yerolarak grdmz sitemizdekitm e-kitaplar, 5846 Sayl Kanun'un ilgili maddesineistinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacylaekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuan "Braille Not Speak",

kabartma ekranvebenzeri yardmc aralara, uyumluolacak ekilde, "TXT","DOC" ve "HTML"gibi formatlarda, tarayc ve OCR (optikkarakter tanma) yazlm kullanlarak, sadece grmeengelliler iin,hazrlanmaktadr. Tmyle cretsiz olan sitemizdekie-kitaplar, "Engelli-engelsiz elele"dncesiyle, hibir ticari amagzetilmeksizin, tamamen gnlllkesasna dayal olarak, engelli-engelsiz Yardmsever arkadalarmznyoun emei sayesinde, grme engelli kitap sevenlerinistifadesine sunulmaktadr. Bu e-kitaplar hibirekilde ticari amalaveya kanuna aykr olarak kullanlamaz, kullandrlamaz.

Aksi kullanmdan doabilecek tmyasalsorumluluklar kullanana aittir.Sitemizin amac asla eser sahiplerine zarar vermek deildir.www.kitapsevenler.comweb sitesinin amacgrme engellilerin kitap okuma hakve zgrlnyceltmekve kitap okuma alkanln pekitirmektir.Ben de bir grme engelli olarak kitap okumay seviyorum. Sevginin olduugibi, bilginin de paylaldka

pekieceine inanyorum.Tm kitap dostlarna, grme engellilerin kitapokuyabilmeleri iin gsterdikleri abalardan veyaptklar katklardan tr teekkr ediyorum.Bilgi paylamakla oalr.Yaar MUTLU

LGL KANUN:5846 Sayl Kanun'un "altnc Blm-eitli Hkmler" blmnde yeralan"EK MADDE 11" : "derskitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyateserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksahibir ticar amagdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisiveya nc bir kii tek nsha olarakya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernekgibikurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeriformatlarda oaltlmas veya dn verilmesi

bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalarhibirekildesatlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamazve kullandrlamaz.

Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerinbulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur."

bu e-kitap Grme engelliler iin dzenlenmitir. Kitab Tarayan veDzenleyen Arkadaaok ok teekkr ederiz. Kitap taramak gerekten incelik ve beceriisteyen, zahmet verici bir itir. Ne mutlu ki, bir grmeengellinin, dzgn taranm ve hazrlanm bir e-kitab okuyabilmesindenduyduu sevinci paylaabilmektm zahmete deer. Sizler de bu mutluluu paylaabilmek iin bir

kitabnz tarayp,[email protected]


2/164

Adresine gndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katlmaydnebilirsiniz.Bu Kitaplar size gelene kadar verilen emee ve kanunlara sayg gstererekltfen bu aklamalar silmeyiniz.Siz de bir grme engelliye, okuyabilecei formatlarda, bir kitap armaanediniz...

Teekkrler.Ne Mutlu Bilgi iin, Bilgece yaayanlara.Not sitemizin birde haber gurubu vardr.Bu Bir mail Haber Gurubudur. Grupta yaynlanmasn [email protected]

Adresine gndermeniz gerekmektedir.Grubumuza ye olmak [email protected] bo bir mail atn size geri gelen maili aynen yantlamanzyeterli olacaktr.Grubumuzdan memnun kalmazsanz,[email protected] bo bir mail gnderip, gelen maili aynen yantlayarakyeliinizi sonlandrabilirsiniz.Daha Fazla Seenek in, grubumuzun ana sayfasnhttp://groups.google.com.tr/group/kitapsevenler?hl=trBurada ziyaret edebilirsiniz.sayglarmla.

Mustafa Topalolu _ Evlilik RehberiMutlu bir yaam hedefleyenler iin

? ?evMaZirrehberi

E seiminde ncelikli tercihlerEvliliin alt yaps Evlilik sonras sreBaarl bir evlilik iin 101 ana kural Evlilik testiMustafa T0PAL0GLU

Mutlu Bir Yaam*

Hedefleyenler iin

Evlilie Hazrlk

Rehberim

Tm yayn haklar anlamal olarak Bilge Yaynlan'naaittir.Kaynakgsterilerek alnt yaplabilir;izinsizoaltlamaz,baslamaz.ISBN: 975-8364-86-3Bilge Yaynlar: 84Pratik Hayat Dizisi: 14

Yayn YnetmeniM. Necati Bayrak

EditrKevser Trkay


3/164

Birinci BaskYayma Hazrlki DzenKapak TasarmBask & Ciltistanbul, 2004

Bilge Yaynclk Eitim Hizmetleriibrahim AkdaFerhat narBilge MatbaaclkBLGE YAYINCILIK, ETM, SALIK HZMETLER VE TCARET A..

ataleme Sokak No: 48 Bate Han Kat 3 34410 Caalolu/stanbulTel: (0212) 511 84 52 (Pbx) Fax: (0212) 520 66 71

http://[email protected]

Mustafa Topalo0uMutlu Bir YaamHedefleyenler iinEvlilie Hazrlk

Rehberi

Mustafa Topalolu1953 ylnda Trabzon'un Dernekpazar kazasnda dodu, ilk okulu k-

ynde tamamladktan sonra istanbul Imam-Hatip Lisesi'ni bitirdi. Koca-eli Meslek Yksek Okulu iletme Blm'nde okurken Trkiye ieki-ler Borsas'nda muhasebecilik ve yneticilik yaparak alma hayatna

balad. Daha sonra eitimcilie ynelerek ortarenim yurtlarnda ei-tim idarecilii yapmaya balad. 14 seneden beri srdrd grevini ha-len devam ettiriyor.

Yazarla1973 ylnda "Milli Gazete"de sinema eletirmenliiyle ba-

lad. Sinema-tiyatro zerine yazlar yazarken bir taraftan da filmhikaye-leri ve senaryolar yazd. Esra Film'in at senaryo yarmasnda, "Bek-leyi" adl eseriyle 180 eser arasnda birincilik kazand.

Uzun yllar "Akit" gazetesinde ke yazarl yapt. eitli gazete vedergilerde eitim ve sanat zerine yazlar yazd. Halen zel Fm. bnye-sinde radyo programcl yapmakta ve "Vuslat" dergisinde yaz yazmayadevam etmektedir.

14 seneden beri genlerle i iedir; bata ocuk eitimi olmak zerekiisel geliim, sinema, tiyatro, evlilik ve aile zerinde almalarnsr-drmektedir.

Evli ve 4 ocuk babasdr.rtibate-posta: [email protected] : www.mtopaloglu.comGSM : (0535) 863 53 36

_=, fthaf -

Evlatlarm Seda, Feyza, Zehra, Melike ve tm genlere... 1

nsz.........................................................................

.........................9


4/164

Bu alma Nasl Ortayakt?............................................................11Birinci BlmEvlilik Messesesi Nasl Bir Kurumdur?

..........................................13Evlilik Ftratn

Gereidir....................................................................14iki Ayr Dnyann

insanlar................................................................14Evlilii Kutsal Yapan

Nedir?..............................................................15Her Dnemde Varln Koruyan Kurum

..........................................17kinci BlmEvlilik iin ilk

Adm............................................................................25Evlilik Nasl Bir ihtiyatr?

................................................................25Evlilikte nemli Olan Duygular Hangileridir?

..................................26Evlilik Ama Nasl Bir

Evlilik?..............................................................26Evlilikte nce Tedbir Sonra Teslim

..................................................28E Seiminde Kiilik

Tahlilleri............................................................32Drt irade Olmadan Evlilik Olmaz

....................................................40

Evlilii Srdrebilme Gcn Elde Etmek........................................42nc BlmAnne-Babalarn Tutum ve Destekleri................................................47Kz Taraf Damat Adaynda Ne Aramal?

..........................................48Erkek Taraf Gelin Adaynda Ne Aramal?

........................................49Aile ii Birliktelik..............................................................................49Ana-BabaDestei............................................................................50Estetik Gzellik mi, Ruh Gzellii mi?

..............................................52E Seiminde Arzulama Duygusu ile Akn Kartrlmas

................55Zenginlik Rahatlatr

Ama.................................................................58Evlilikte "Ya Faktr" nemli

mi?....................................................60Drdnc BlmBatl inanlara Gre E Arama

........................................................63


5/164

Hurafelere Rabet Neden?..............................................................64Ksmet Nerelerde Aranmal?

............................................................64

6 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler in Eve Hazirlik Rehberi

Sanal E AramaUmutlar..................................................................68

Evlenecek Hanmn TahsilDurumu....................................................71

alan Hanmla Evlilik Nasl Gider?................................................78

Kadnlar Kadnlk Sanatn, Erkekler de idarecilii renmeli..................84

Paylamaya Hazrmsnz?................................................................88Beinci BlmVar Olmamzn Amac

Nedir?............................................................91"Mutluluk" nemli

midir?..................................................................92Mutlulukla ilgili nemli

Szler..........................................................93Evlenecek Elerin Ailelerini Aratrmak Gerekiyor

mu?....................95Elerin Hangi Davranlar Aratrlmal?

..........................................98E Aday Hakknda Bilgi

Toplama....................................................112E Seiminde istiharenin Etkisi

......................................................118Altnc Blm

Evlilik Bir DengeOyunudur............................................................123

Evlilie Eksik ihtiyalarlaGidilmeli..................................................125

Evleneceiniz Ei Setikten Sonraki Sre....................................128

Evlilii kertenVirs!..................................................................138

Eler Birbirlerine artlar Komal m?............................................141

Evlilik ncesinde "Szleme"Yapmak............................................145Yedinci Blm

iftler Arasnda Kim Kime Uyacak?..............................................149

Elerin Birbirleri zerinde HakimiyetKurmalar..............................154

Eler Arasnda "Kskanlk"Duygusu..............................................159

Evliliklerde Kavgalar Kanlmaz Olduuna

Gre...........................165


6/164

Evlenecek Genlere AracOlmak....................................................172Sekizinci Blm

Evlendiinizde Hangi Hayat Yaayacaksnz?................................1 75

Byklerle Bir Arada Oturma Durumu

..........................................180Bol Vaatlerle Yaplan Evlilikler

........................................................184Evlilik ncesi Tbb Tedbirler Gerekli

mi?........................................188Evde Kalmlarn Psikolojisi

............................................................191

Dokuzuncu BlmKadn ve Erkein Holand

Davranlar........................................1 97Kadn ve Erkein Tehlikeli Huylar

..................................................202Baarl Bir Evlilik iin 101 Ana Kural

............................................207Eler Arasnda "Sevgi ve Saygnn" Belirtileri

................................213Cinsel Eitim ii Nasl Halledilecek?

..............................................218Son Bir

Konu..................................................................................222Onuncu BlmEvlilie Hazrlk Testi

......................................................................225

Evlilie Hazrlk TestininPuanlamas................................................230

Deerlendirme................................................................................231Sonsz..............................................................................................233

Bibliyografya..................................................................................235

Web Siteleri..................................................................................241

nsz

nsan hayatnda nemli dnm noktas vardr:Bunlardan birincisi "i seimi", ikincisi "dost seimi", ncs

de"e seimi"dir. Bu seimleri gerekletirmek, hayal edildii kadar

kolayolmaz. Emek ister, zaman ister, g ve sabr ister. En nemlisi

bilinlen-


7/164

me ister, insann mrndeki en nemli kararlar olan "i, dost ve ese-imi" geliigzel yapldnda, her trl felketle karlalabilir.

zellik-le e seiminin alt yaps olumadan, alelacele verilen kararlarla

yap-

lan evliliklerin bedelleri, maalesef ok ar olur.Sonunda bir felkete uramamak iin, evlilik ncesinde genlerenemli sorumluluklar dmektedir. Bu sorumluluklarn farkna varabi-len genler, gereken n hazrlklar yaptklar takdirde, balarnagele-bilecek olumsuzluklar en aza indirmi olurlar.

Yaknmzda, evremizde, lkemizde ve dnyada gelien olaylaradikkat edecek olursak, deimeyen tek eyin "deiim" olduunu g-rrz. inde yaadmz 21. yzyln "bilgi a", her eyi badnd-rc bir ekilde deitiriyor. Buna paralel olarak sosyal ve kltrelde-erleri de deitiriyor. Deitiremiyorsa bile etki alanna alyor. Enkut-sal saydmz "evlilik kurumu" da bu etki alannn iindedir.

Teknolojinin ve kitle iletiiminin yaygnlamasyla birlikte, normalev-liliklerin yerini "sanal evlilikler" almaya balad. Evlilik ncesi

beraber-likler farkl boyutlara ulat. Yuva kuracak genler, evliliklerinieskiden"eksik ihtiyalarla" yapyorlard. imdi ise, evin tm ihtiyalarnteminettikten sonra evleniyorlar.

En basit bir mutfak robotu aldmzda nasl ve ne ekilde kullanla-

can aratrp reniyoruz. Oysa toplumun temelini oluturan evlilik

10 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler in Evlilie Haziruk Rehberkurumunu, kar-koca ilikilerini, ocuk eitimini ve geimle ilgilikonula-r ayn hassasiyetle aratrmyoruz. Geri lkemizde evlilikle ilgiliciddianlamda herhangi bir okul veya kurs yok ama kitaplar, uzmanlar ve da-ha baka kaynaklar var. istedikten sonra her eyi renebilme imkn-n her zaman bulabiliriz.

Evlilik ncesi bilgilenmeyi yapmyoruz ama kurulacak yuvann eya-larn temin iin seferber oluyoruz. Bir ev iin gerekli olan koltuktak-

m, yatak odas, mutfak eyalar, perde, hal gibi eyalarn hepsini al-yoruz. Evin dizayn iin gerekli olan ne varsa, bor har temin ediyoruz.

Bunun yannda bir mr boyu srecek olan "evlilik kurumu" ile ilgiligerekenleri maalesef yerine getirmiyoruz. Bu yzden aratrma yapma-dan, alnmas gereken tedbirleri almadan, el yordamyla yaplan evlilik-ler de ou zaman boanmalarla sonulanyor.

Elerin uyumu ile ilgili yaplan aratrma ve istatistiklerebaktmz-da, "ortak paydalar" olan elerin daha uzun mrl evlilikler yaptkla-rn gryoruz. Elerin sosyo-kltrel ynden birbirlerine denk halleri,

psikolojik ynden uyum iinde olmalar salkl iletiimi ve gzel gein-meyi de beraberinde getiriyor. Evlilikte esas olan, elerin birbirlerini

ta-mamlamalar ve "paylama olgunluuna" ulamalardr. Bunun iin de


8/164

evlilik ncesinde eler, "ncelikli deerlerini" ve "paylamlarn"orta-ya koymak durumundadrlar.

Bu almamzda kadn-erkek ayrm yapmadan baz tespitlerde bu-lunmaya altk. Bu tespitlerde lkemizin kltrel deerlerini, dinina-

nlarn ve pratikte yaananlar gz nnde bulundurduk. Akln, mant-n dndaki olaylara girmedik. Akl ile duygular btnletirmeyeal-tk. nk duygular akln kontrolnde olduu zaman, salkl ve kalcevlilikler gerekleir.Ayrca, genlerin pembe hayallerini ve duygusal younluklarn d-

nerek "mkemmel e" bulma yerine, "mnasip e" bulma anlaynne karmaya altk.

Yaptmz bu almann yararl ve etkili olmas dileiyle, evlenecekgenlere salkl ve mutlu evlilikler dileriz.

Bu alima Nasil Ortaya ikti?

Kitap yazmak byk bir arzudur ve baz yazarlarn gnlnde hava-sugibi bir ihtiyatr. Bu duygu bizde de her zaman olmutur. "Sosyal birya-ra" haline gelmeye balayan "geimsiz ailelerin problemleri"ni aratr-

may, sorumluk tayan her yazar gibi zerimize bir vazife kabul ettik.Toplumumuzun temellerini sarsan bu sorunu Bat toplumlaryla kar-

latrdmzda, Trkiye'deki "boanma oranlar"nn azl ileteselli

bulabiliriz. Ancak, her ne kadar grmek istemesek de, kar-koca arasn-daki tartmalarn ve "geimsiz elerin bunalmlar" her geen gn art-

maktadr.Boanmayan veya boanamayan elerin ilikileri aratrldnda ise,

"bastrlm ve sindirilmi duygularn" youn olduu grlr.Bununla beraber "geleneksel kltrn" hkim olmas, aile ve evre-nin basklar, ekonomik imknszlklar, oluk-ocuun varl ve boan-

malarn ertelenmesi, aile ii geimsizlikleri de beraberinde getiriyor.Uzun yllar "eitim idarecilii" yapan biri olarak yzlerce rencim,

pek ok personelim ve bir ok arkadam oldu. Bu dostlarmn aile ha-yatlar genel olarak dzenli olmakla beraber, baz dostlarmnevlilikle-rinde sorunlar yaadklarn grdk. Bu gibi durumlar bizi hep zmtr.

Ksack hayatmzda gzel gzel geinmek, dikenlikleri gl bahesineevirmek varken; fndkkabuunu doldurmayan, sudan bahanelerle ele-rin srekli kavga etmeleri ve birbirlerine dman olmalar nedendir?

Geinemeyen eler, evlilik ncesinde tm samimi duygularn birbir-leri iin feda ederlerken, evlilik sonrasnda neden birbirlerine kard-

manca davranlar ierisine giriyorlar?

12 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler in Evlilie Hazirlik Rehberi'Demek ki geinemeyen eler, evliliin balangcnda birtakm ha-

talar yapyorlar. Youn duygular ierisinde olduklarndan gereklerigremiyorlar.

rencilerimiz, dost evremiz ve akrabalarmz arasnda yaanan"geimsiz aile dramlarnn hepimizin bana gelebilecei endiesiyle

bu konuya ynelme ihtiyac duydum. zellikle, biraderimin yllarca s-ren "mutsuz evlilii" ile urarken, nasl olduysa kendimi bu

alma-nn ierisinde buldum.


9/164

Siz deerli okuyucularma bir nebze olsun faydal olabilirsem kendi-mi bahtiyar sayacam.

BRNC BlmEvlilik Messesesi Nasl Bir Kurumdur?

Btn devletlerin temeli evliliktir.Konfys> Bir kadn ve bir erkek, birbirinden habersiz yllarca ayr ortam-

larda, ayr ailelerde, ayr kltrlerde byyp evlenme yanageliyor, sonra da bir ekilde tanp evleniyorlar.

> Evlilik ncesinde bu iki insann istek ve arzularnn ou gayrmeru saylrken, evlilikle birlikte her ey nasl meru hale ge-liyor?

> Evlilik ncesinde hibir balar olmayan elerin aileleri, evliliklebirlikte nasl birden akraba oluveriyorlar?

> Evlilik ncesinde anne-baba bir iken, evlilikle birlikte nasl ikitane oluyor?

> Evlilikle birlikte oluan bu "deiimin gc" nereden geliyor?> insan hayatndaki bu deiimin bir aklamas var mdr?> Ayr ayr kltrlerde yetien, farkl ailelerden gelen iki ayr insa-

nn ayn evi paylamasndaki, ayn yemei yemesindeki, aynhavay teneffs etmesindeki "birlikteliin srr" nereden geliyor?

14 Mutlu BR Yaam Hedefleyenler in Evlilie Haziruk Rehberi> Bir "evet" ile insan hayatn deitiren "evlilik messesesinin

gc" nereden geliyor?Bu sorularn cevaplar derinlemesine dnlp aratrldnda, ev -

lilik messesesininnasl bir kurum olduu ortaya kacaktr.Ksaca evlilik, yalnz grnen ynyle deil, grnmeyen ynyle,

zellikle de "kutsal" ynyle aratrlmas gereken ok nemli bir ku-

rumdur.

Evlilik Ftratn GereidirEvlenme; eler arasndaberaber yaamaya ve yardmlamaya daya-

nan, taraflara karlkl hak ve sorumluluklar ykleyen bir szlemedir.Dnya hayatnn en nemli amalarndan biri olan evlilik, insan

yarat-lnn gereidir. Bu ama basit bir alveri deildir, insan hayatnnfizik-sel ve ruhsal ihtiyalarnn giderilmesi iin en nemli dnmnoktasdr.

insan iin ftr bir ihtiya olan evlilik, kiinin fiziksel ve ruhsalihti-yalarn giderme ile birlikte neslin devam, hayatn paylalmas veaile birliinin olumas gibi faktrlerle toplum dzeninin dengesinisalamaktadr.

Bu ynyle evlilik messesesi, "insanln ve toplumun sigortas"dr.

ki Ayr Dnyann nsanlarEvlilikte iki cins birbirini tamamlar, iki vcut, iki kalp, iki

ahsiyet bir-leir; iki ayr dnyann insanlar bir araya gelerek "tek dnya" meydanagetirirler, ite bu "tek dnya" insanln temelini oluturuyor.Aile dediimiz kurumun temeli, evlilikle atlyor. Bu nedenle evlilii

ok ynl olarak ele alma mecburiyeti vardr. Bu balamda evliliin di-

n ynnn de bilinmesi gerekmektedir.slam dini, evlilie byk nem verir. Kutsal kitabmz Kur'n-


10/164

Kerm'de "evlilik ve aile" ile ilgili "240 ayet" bulunmaktadr.Ayrca Peygamber Efendimiz'in, evlilik ve aile ile ilgili pek ok

"ha-dis"! vardr. Peygamberimiz bir hadisinde; "Evlenen kii, dinininyarsn

BRNC Blm 15tamamlamtr. Dier yarsn tamamlamak iin de Allah'tan saknmasve onun gereini yapmas gerekir." diyerek evlilik messesesinin ne-

mini kesin vurgularla ortaya koymutur.Sonu olarak insan yalnz bana eksik ve yarmdr. Ancak, kadn ve

erkek birbirleri sayesinde "tamamlayc ve dengeleyici" olmaktadr. Bunedenle insan iin evlilik, kanlmaz bir ihtiyatr.--------------------------------------------------*^ |

m. MBir Aratrmann lgin Sonucu :%4F

New York Akl Hastanesi Mdr' Dr. Hawlbridge'inhastalan zerinde yapt nemli bir aratrma var.Bu aratrmann sonucuna gre;> Hastaneye bavuran bekr hasta saysnn, evli hasta-

larn saysnn drt kat olduu tespit edilmi.> ntihara kalkanlar ve ruhsal bunalmlara girenler,

evlilerden ok bekrlar arasnda grlm.> Evli hastalarn, bekr hastalara oranla akl muvaze-

nelerinin daha dengeli olduu grlm.> Bekrlara gre evli olanlarn hayatlarnn daha nor-

mal ve dzenli olduu tespit edilmi; ou bekrlarndt birtakm arlklardan ve alkolden koruna-

bildikleri ortaya km.> Evli kadnlarn ise, annelik ve doum gibi baz ailevi

sknt ve yorgunluklardan ikayet etmekle birlikte

genellikle bekr hemcinslerinden daha salkl ve u-zun mrl olduklar ortaya kmtr.Evlilii Kutsal Yapan Nedir?Evlilii kutsal yapan "nikh"tr. Nikh, aile yuvasnn kurulmasn

salayan, kadn ve erkein birlikteliini merulatran bir "akif'tir.

16 Mutlu BR Yaam Hedefleyenler In Evlilie Hazirlik RehberNikh hem hukuki, hem sosyal,hem ahlaki, hem de medeni anlam-da arl olan bir "szleme"dir.

Daha nce yabanc olan iki insa-nn bir mr boyu beraberlii, nikhsayesinde koruma altna alnmak-tadr. Kur'an'n ifadesiyle, "elbisey-le beden gibi", kadn ve erkei bir-

birine uyumlu hale getiren "nikhakdf'dir.Nesebin salamlatrlmas ve

dnya dengesinin korunabilmesi iin nikh akdinin yaplmas, olmazsaolmaz kurallardan biridir. Hz. Adem'den (a.s) beri meruiyeti sregelennikh akdi bir ynyle sosyal yaant, dier ynyle de "ibadef'tir.

Nikhn Meru Olabilmesi inNikh akdinin meru olabilmesi iin, evlenecek elerin rzalklar ya-

nnda ailelerinin rzalklar da arttr.

Drt irade olmadan salkl nikh olmaz. Bu nedenle nikhta "aleni-yet" esastr. Bu durum ayn zamanda dinimizin emridir. Nisa Suresi'nin


11/164

25. ayetinde; "Kadnlar sahiplerinin izniyle kendinize nikahlayn."denil-mektedir.

Evlenecek elerin rzalklar bata olmak zere ailelerininrzalklarart, nikh meru klmaktadr.

Buna gre zel anlamalar, zel ilikiler ve zel ahslarla yaplangizli nikhlarn meruluu her zaman tartma konusu olmutur. Gizlilik-lerle, aibelerle yaplan nikhn hem din ynden, hem de salamlky-nnden sakncal olduunu da belirtelim.

Kadnn SigortasNikh, hem kadnn sigortas, hem de insanolunun nesebini belirle-

yen en nemli kurumdur. Bu kurum sayesinde kan-koca ilikileri meruJikh hem hukuki, hem sosyal,hem ahlaki, hem de medenianlamda arl olan bir

"szleme"dir.

BRNC BLM 1 7hale gelmekte, kadnn "nafakas", "mehri", "miras" ve "sosyal hakla-r" gvence altna alnmaktadr. Dier ynyle, zinaya engel olan tekkurum olmas hasebiyle de nikh "toplumsal dzeni" salamaktadr.

nsanolunun annesi, babas, dedesi, ninesi, amcas, halas, teyzesi,days gibi akrabalar nikh sayesinde belli olmakta ve eceresi ortayakmaktadr. Hulsa, insan neslinin ba ve sonu, nikh kurumuyla belliolmaktadr. Nikhn olmad yerde nesep de, aile de yoktur.

Ksaca, nikh kurumunun ilah gc sayesinde, bata kadn olmak ze -re aile kurumu, evlilik messesesi, toplumlar ve insanln eceresi ko-

ruma altna alnmakta ve varlklarn srdrmektedir._________________________________________f^y^Nikhla Benzerlii Olan Kumru Kuu v jKumru kuunun baz davranlarnn, evli iftlerle ortak 1

zellikler tadn biliyor muydunuz?> Kumru, hibir zaman e deitirmez.> Kumru, hibir zaman bakasnn yuvasna girmez.> Kumru, kolay memnun olur.> Kumru, iinde bulunduu ortama ok abuk uyum

salar.> Kumru, ayn anda iki kanatla umaz. Bir kanadn

dinlendirirken dierini rpar.Bu durum, kumru kuunun aileye olan sadakatini gsterir.

Her Dnemde Varln Koruyan KurumEvlilik bir "ibadet", yuva bir "mabef'tir.Kainatta varln koruyan en eski ve en kkl kurumun "aile" oldu-

u herkesin malmudur.Ailenin kutsall nedeniyle, gelmi gemi btn milletler ve

dinler,aileyi en nemli "deer" kabul etmilerdir. Aile kurumu, tarihin bellid-nemlerinde zayflam olsa bile, hibir zaman yok olmamtr.

8 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler in Evlilie Hazirlik Rehberi

Hangi millet, hangi devlet, hangi din, hangi rk, hangi mezhep, han-


12/164

gi rejim olursa olsun varln ailesiz srdrememitir, ilk insannbarna-

cak yeri yoktu ama "aile yuvas" her zaman olmutur.nsanlk aile kurumu sayesinde onurunu ve kiiliini korumutur. Bu

yzden aile kurumu, insanln "ilkokulu"dur. nsani deerlerin ve sa-lkl yaayn alfabesi aile kurumunda retildiinden fertler,

kimlik vegeleceklerini aile ocanda kazanrlar.

Balk iin su, otomobil iin benzin, bina iin temel, ampul iinelek-trik ne ise toplum iin de aile odur. Bu nedenle, devletin ve milletin

te-meli "aile kurumu"dur.

Ksaca aile kurumu salam olduu srece, devletler de salam vegl olurlar.

Ailenin Tanm

Sosyologlar ve tarihiler, aileyi bir "birim" olarak kabuletmektedir.

Aileyi oluturan bireylerin saylar ve zellikleri farkllkgsterdiin-den ailenin tanm kesin olarak yaplamamaktadr. Sosyologlar, femi-nistler, eitimciler, tarihiler, psikiyatristler ve ilahiyatlarkendilerinegre ayr ayr tarifler yaptklarndan aile kurumunun dnyaca kabulgr-m bir tanm yoktur.

Ayrca, ailenin geirdiisreler gz nnde bulundurulduunda, ta-nmlar ve yorumlar da devaml deimektedir. Ailenin kesin bir tanmolmamakla beraber, "insanln temeli ailedir." anlayndan yola

ka-rak, bize gre bir tarif yapmaya alalm. "Ana-baba, ocuklardan vea-ralarnda kan ba bulunan insanlardan oluan kuruma aile denir."

Toplumun kk bir modeli olan bu kurumun temel kayna "in-sandr, insanlk tarihinde atalarmz olan Hz. Adem ile Hz. Havva'danreyerek oalan ocuklar ve torunlar aile kurumu bnyesinde gn-

mze kadar gelmitir.Buna gre, ailenin tanm olsa da olmasa da, ftr arzularn meru

bi-imde giderilmesi, soyu-sopu belli nesillerin yetitirilmesi, aynzaman-

BRNC Blm 19da toplumsallamann salanmas, ancak bu kurum sayesinde gerek-leebilmektedir.

Ailenin Geirdii EvrelerAile kurumunun geirdii evreler aratrldnda bu kurumun ekono-

mik ve sosyolojik nedenlerle bazen genileyip "ataerkil aile", bazen b-yyerek "kabile", bazen de klerek "ekirdek aile" olarak ekillendiigrlr.

Sosyolojik ve antropolojik tespitlere gre en yaygn olan aile biim-leri, "geni aile" ile "ekirdek aile"dir.

Blgelere gre geni aile biimi deiik ekillerde ifade edilmekte-

dir. Bunlar;> Geleneksel aile,


13/164

> Ataerkil aile,> Geleneksel geni aile,> Karde aile,> Byk aile,> Eski aile gibi adlarla anlmaktadr.Geni aile biimi, her toplumda varln gstermitir. Geni aile

yapsnn zellikle islm lkelerinde daha fazla yer bulduunu syleye-biliriz. Bugnk modern hayatta geni aile biiminin zararlar anlatl-makla birlikte, yararlar da hl savunuluyor.

Modern toplumlarn aile biimi olan "ekirdek aile", en fazla ikikuaiine alan en kk aile birimidir. Ana-baba ve ocuklardan olumaktadr.ekirdek aile biimi de eitli ekillerde ifade edilmektedir. Bunlar;

> Kk aile,> z aile,> Dar aile,> Modern aile,> Demokratik aile,

20 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler in Evlilie Hazirlik Rehber> ada aile,> ehirli aile olarak adlandrlabilir.Farkl kesimlerde, "geni aile" ile "ekirdek aile" arasnda srekli

karlatrmalar yaplr. Bu deerlendirmeler bal bana bir kitap ko-nusu olduundan buraya nokta koymak durumundayz.

Aile Kurumunu Ykma FaaliyetleriTarihin eitli dnemlerinde aile kurumunun yerini tutacak, daha do-

rusu "aile kavramn" ortadan kaldracak eitli uygulamalar olmutur.Mesel srail'de, gmenler zerinde uygulanan "Kibbutz ailesi" de-

nemesi gibi. Kadn-erkek arasnda eitlik ve ortak yaam ilkesine daya-

nan bu uygulama en uzun srenidir.Eski Rusya'da ve in'de "ortak yaam" ad altnda uygulanan "k-me evlilikler" eitlikilie ve ortakla ynelik hareketlerdi.Komnistlkelerde zorla uygulanan bu "kolektif ortak yaam" anlay ile aileku-rumu tamamyla ortadan kaldrlmak istenmitir.

Hitler'in stn rk yetitirmek amac ile kurduu "insan haralan"ndayaanan facialar, aile kurumuna byk zararlar vermitir.

Bugn ne israil'in Kibbutz uygulamas, ne eski Rusya ve in'in komn-leri, ne de Hitler'in insan haralar var. Bu yanl uygulamalarn hepsitari-hin derinliklerine gmlm ama yapt tahribatlar hl devam ediyor.Aile kurumunu ykmaya ynelik bu faaliyetler devlet ve kanun gc

ile yaplmasna ramen, bunlarn hibiri amacna ulaamamtr. Btnbu giriimler, aile kurumunun kendine zg gcn ve kutsalln hi-bir ekilde ortadan kaldrmaya yetmemitir.

Bu ykc giriimlerin en tehlikeli olan ve aile kurumunu gerek an-lamda krize srkleyeni, Bat dnyasnn gizliden gizliye yaygnlatrd- "kltrel yozlamalardr.

itiraf etmek gerekirse, Bat dnyasnn bu sinsi ve dolayluygulamala-r aile kurumunu kkten sarsm ve byk tahribatlara sebep olmutur.

BRNC BLM 21

Aile Kurumu Krizde mi?Son yllardaki "toplumsal yozlama ve krlmalar"dan dolay aile ku-


14/164

rumu ciddi krizler yaamaktadr.Bunda "medya"nn byk etkisi vardr. Kitle iletiim organlar vas-

tasyla toplumu yanl ekilde ynlendiren birok yayn, aileyi etkileye -rek ekonomik, kltrel ynden yozlatrmakta ve giderek psikolojikkrizlere yol amaktadr.

Trajik aile paralanmalar, aile ii iddet, kar-koca

geimsizlikleri, gay-r meru ilikiler, cinsel sapklklar, sahipsiz sokak ocuklar vemahkemesalonlarnda yaanan dramlar, aile kurumunu derinden yaralamaktadr.

Gerek ekonomik krizler, gerekse kltrel yozlamalar aile kurumu-nun gcn zayflatmakta ve bireyleri eitli bunalmlara srklemek-tedir. Bu krizler yalnz bizde deil, tm dnyada yaanmaktadr. Bata ekonomik krizler olmak zere insanlarda huzursuzlukve gvensizlik gi-derek ruhsal krizlere dnmektedir.

Dnyada yaanan bu krizlerden en ok etkilenen ve zarar gren,"Bat dnyas"dr. Bat dnyas bu alanda ac deneyimler yaamakta,serbest yaamann bedelini ok ar bir ekilde demektedir.

Bat dnyasndaki lkelerin hepsi, bu krizlerden kurtulabilmek iinyeni araylara yneldiler. Devlet ve kanunlar dzeyinde aileyi yenidenkazanabilmek iin geni apl nlemler almaya baladlar.

Devletin gvencesinde "aile okulu", "ana-baba okulu", "hamilelik oku-lu" ve "ocuk eitimi" gibi kurumlar aarak kaybettikleri aile kurumunuyeniden ina etmeye alyorlar.Aileyi krize srkleyen ana nedenleri u ekilde sralayabiliriz:

Aileyi Krize Dren En nemli Etkenler> Sanayi Devrimi ile birlikte ba gsteren ekonomik skntlar.> Bat dnyasnda ortaya kan "ferdiyetilik" (bireycilik)

anlay.> Kadn haklan savunuculuu.

> Alkol ve uyuturucu kullanmnn yaygnlamas.

22 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler in Evlle Hazirlik Rehberi'> Feminizm hareketleri.> eitli moda akmlar.> Evlilik d ilikiler.> Komnist ve faist rejimlerin uygulamalar.> Boanmalarn oalmas.> Medyann olumsuz yaynlar.> Kltrel deerlerin zayflamas ve yozlamalarn oalmas.> Elencelerin cinsellie dnmesi.

Trk Aile Kurumu Ne Durumda?Trk aile kurumunun yapsn kavrayabilmek iin, dnya devletlerin-

den belli ballarn aile yaplarna gz atmamz gerekiyor.Almanya'da yaynlanan "Focus" dergisi ile Fransa'da yaynlanan

"o M'n teresse" ve "Uevenement du Seudi" dergilerinin aile kurumu-nun yaps ile ilgili olarak ortaklaa yaptklar bir aratrmada; Batl-kelerinde aile kurumunun giderek kt gzler nne seriliyor. Ge-rekli tedbirler alnmad takdirde ok yaknda aile kavramnn yok ola-ca belirtiliyor.

Dnya devletleri arasnda yaplan bu aratrmada boanma orannnen yksek olduu lke ingiltere'dir. Bu lkedeki boanma oran %1 2'dir. Bu lkeyi % 6.60 ile Rusya Federasyonu, % 4.57 ile ABD, % 2.70

ile Finlandiya ve Kanada ve % 2.69 ile Kazakistan izliyor. Boanma o-ranlar isve ve Norve'te % 2.54, isvire'de % 2.30, Almanya'da %


15/164

2.04. Trkiye'de ise bu orann % 1 'i bile bulmad belirtilmektedir.Bu oranlamada, Trkiye'deki aile kurumunun durumu iyi gzkmek-

le birlikte, kar-koca geimsizlikleri ve boanmalardaki art herkesir-ktmekte ve korkutmaktadr. Aile kurumumuz "kutsalln" koruyor a-

ma iten ie birtakm zlmelerin olduunu da gz ard edemeyiz.

Aile oca yle zannedildii kadar kolay zlmez. zellikle Trk a-ilesi gibi ok uzun gemii olan bir kurumun birden yklmas beklene-

BRNC BLM 23mez. Aile yuvas, yetimi bir nar aacnn kkleri gibidir. Nasl kia-acn kkleri topraa yaylyorsa, aile de kadn, erkei, ocuu, toru-nu, akrabalar ve ald kltrle, nar aacnn kkleri gibi yaylpbes-lendiinden kolayca yklmaz. Ancak, kkleri zayflaynca iten ie kerve gnn birinde, aniden yklverir.Aile yapmz Bat lkeleriyle mukayese edip "biz iyiyiz" dncesi-ne kaplrsak, kendimizi kandrm oluruz. Kapal bir toplum yapsna sa-hip olmamz hasebiyle iten ie yaylan bu kn karsnda, Bat l-kelerinden daha beter bir duruma debiliriz. Buna gre aile yapmzntemelini oluturan "evlilik messesesini salam temeller zerine oturt-

ma mecburiyeti vardr.

Ailenin nemi le lgili Notlar> ilk insan Hz. Adem ile Hz. Havva'nn beraberliklerinden ilk "ailebirlii" meydana gelmitir.

> Bir mr boyu hayat paylatmz; sevdiklerimizle, saydklar-mzla bir arada yaayp "mutlulua" erdiimiz yer "aile yuva-sdr.

> insann kendini rahat hissetmesi, kalbinin huzur iinde olmas,

ken-dine gvenmesi ve hayatn her alannda moralinin yerinde olabil-

mesi iin salkl bir aile ortamnda yetimesi gerekir.> Aile ocanda "mutluluu" yaayamayan insanlarn toplumdabaary yakalamalar zordur.

> Hayatta baarl olmu ve toplumun nne gemi insanlarn ailehayatlar aratrldnda, salkl bir aile yuvasndan

geldikleri g-rlecektir.

> Evlenme, aile, yuva, hane, anne, baba, ocuk ve nikh kavram-lar "aile mahremiyetfni oluturur.

> Ailede mutluluun ve salkl bir hayat srmenin kayna, "aileii dayanma"dr.

> Aile, evlilik messesesiyle ve nikh akdi ile varln srdrr.

24 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler in Evlilie Hazirlik Rehber:> ahsiyet, kimlik, karakter, kltre! yap, kutsal deerlere sayg ai-

le ocanda balar. evre, okul, cami ve sosyal hayatla da geliir.>Aileyi derleyip toparlayan, ayakta tutan ve devamn salayan

"kadn"dr.> Sosyal deerlerimizin zn tayan ve bu deerleri kuaktan

kuaa aktaran tek kurum "aile"dir.> insanlara umut ve gven veren, kiisel bunalmlar nleyen, bir-

lik ve beraberlii salayan, aile iindeki "sevgi baf'dr.> insan yalnz kalmaktan korkan bir yaratktr. Yalnzln giderildi-

i yer de "aile"dir.> Aile dzeni, toplum dzeninin teminatdr.


16/164

KNC Blm

Evlilik in lk AdmEvlilikte ilk adm, ne istediini

bilmektir.Ouz Saygn

Salkl ve uzun mrl bir evlilik iin yaplacak ilk i, "evliliekararverme" iradesini ortaya koyabilmektir. Karar vermek, her alanda oldu-u gibi, e seiminde de ok nemli bir yer tutar. Evlilik iin verilecekkarar, insan hayatnn dnm noktasdr.

Dnmeden, aratrmadan verilen ni kararlar, ou zaman insannhayatna mal olur. Gndeminde evlilikkarar olmayan erkek veya kz,evresinin ve duygularnn etkisinde kalarak evlilik yapmaya kalktn-da, bu bedeli mr boyu demek zorunda kalabiliyor.

Bu ekilde yaplan bir evliliin, tesadfen mutluluk getirebileceigi-

bi, mutsuz bir ekilde sonulanabilirle ihtimali daha fazladr.

Evlilik Nasl Bir htiyatr?Evlilik, bedensel ve ruhsal bir ihtiyatr, ayn zamanda din bir

grev-dir. Bu ihtiyac yalnzca cinsel bir ihtiya olarak dnenler,

mutluluudaha batan kaybederler.

26 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler in Evle HazirlikRehbernk cinsel ihtiya, geicidir.

Bu ihtiya giderildikten sonra elerne yapacaklar, geride kalan bo va-kitlerini nasl deerlendireceklerdir?

Amalar yalnz cinsellik olan eler,amalarna ulatktan sonra hayat-larnn arta kalan zamanlarn doldu-rabilmek iin olumsuz davranlarierisine girebilirler.

Bu balamda, "cinsellik ama de-il, ara"tr. Allah'n insana

bahetti-i, zevkli bir ltuftur. Evliliin iinde cinsellikle birlikte sevgi,sayg, payla-

ma, hogr, yardmlama, tahamml, zveri gibi daha pek ok duyguvardr. Bu duygularn tm birletii zaman "evlilik," anlam kazanr.

Evlilikte nemli Olan Duygular Hangileridir?Evlilikte nemli olan duygularn banda, "uyum ve paylama" gelir.

Bunun iin de evlenecek elerin, sorumluluklarn yerine getirebilecekolgunlua ulamalar gerekir.

Gerek aile, gerekse toplum ierisinde yanl ve dorular iyi ayrtedile-

bilecek kvama geldiinde, sosyal ve duygusal olgunluktan sz edebili-riz. Daha sonra "ahsiyet", "inan", bul ann getirdii "kronolojik olgunluk" ve "kltrel olgunluklar" sralanabilir. Bu olgunluklar dahadaoaltabiliriz. Sosyal ve duygusal olgunlua ulaanlar, zaten bir okol-

gunluklar da bnyelerinde barndryor demektir.Bunlarn ierisinde ok nemli bir olgunluk daha vardr ki, herkesi


17/164

ok yakndan ilgilendirmektedir. Bu olgunluk da, "ekonomik olgun-luktur. Bu konular kitabmzn ilerleyen blmlerinde, daha aklayc

bir ekilde ele alp inceleyeceimizden imdilik bu kadaryla yetinelim.

Evlilik Ama Nasl Bir Evlilik?Mutlu yuva kurabilmek iin "nce evlenmeye karar verilmeli" demi-

tik. Evlenmeye karar verildi ama "nasl bir evlilik olacak", ona kararve-Evliliin iinde cinsellikle birliktesevgi, sayg, paylama, hogr,yardmlama, tahamml, zverigibi daha pek ok duygu vardr.Bu duygularn tm birletiizaman "evlilik," anlam kazanr.

KNC BLM 27rilmedi. Mantk evlilii mi, ticaret evlilii mi, mutlulua dayalevlilik miyaplacak?

Erkek adayn evlenecei hanm alacak m, ev hanm m olacak? Zenginlii, tahsil durumu, giyimi-kuam nasl olacak? Ayn ekilde er-kek e adaynn "evlilik ve aile" anlay nasldr? Dnya gr nedir?"Namus" anlay nasldr? ocuklarn nasl yetitirmek istiyor? Bu gi-

bi zellikler her iki taraf iin de belirlenmeli.Evlenmeye karar veren kii, btn bunlar gndemine alarak plan ve

programn yapmaldr. Geliigzel, ezbere evlilik yapmaya kalkanlar,hemkendilerinin hem de ei olacak insann hayat zerinde kumar oynamayakalkm olurlar. "Nasl bir evlilik" konusunun daha iyi anlalabilmesiiin,ocukluumda bamdan geen bir olay sizinle paylamak istiyorum.

______.______.......................__________________......--------p#^|Ne stediini Bilmemek \v ,-/Babam peynir almak iin beni bakkala gndermiti. *

Bakkala girdiimde ilk szm; "Peynir istiyorum." olmutu.Bakkal; "Ne kadar istiyorsun?" diye sordu. Ne kadar alaca-m bilmediimden cevap verememitim. Bakkal sormayadevam ediyordu: "Hangi peynirden istiyorsun; yal m,yasz m olsun?" Susuyordum.Bakkaln sorular karsnda, tkanp kalmtm. Ne ka-

dar peynir alacam, bunun hangi cins olacan bilmiyor;eve gidip babama sormaya da cesaret edemiyordum. n-k, "renip sormadan neden gittin?" diye azarlamasndanekmiyordum.Babamn kzaca korkusuyla, kafama gre almaya da

cesaret edemiyordum. anp kalmtm. Sonunda, korkakorka babama gidip "ne kadar peynir alacam ve bununhangi cins olacan" rendim.kinci defa bakkala gittiimde, artk kendimden emin ve

ne alacan bilen biri olarak; "Bana bir kilo, tam yal be-yaz peynir verir misiniz?" demitim.

28 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler n Evlle Hazirlik Rehberi'Ksa Bir Deerlendirme

Ne kadar peynir alacan, bunun hangi cins olacan bilmeden bak-kala giden biri, nasl zor duruma derse; bir mr boyu beraber hayat

srecek elerin, bilinsizce yapaca evlilikte nasl bir kmaznierisi-


18/164

ne gireceklerini artk siz dnn.Bir dnrn dedii gibi: "Ne istediini, ne yapacan bilmeyenler

bakalarnn isteklerini kabullenmek zorunda kalrlar." Evlilik konusun-da da ne yapacan ve nasl davranacan bilmeyen eler, bakalar-nn doru veya yanl isteklerini kabullenmek zorunda kalrlar.

Evlilikte nce Tedbir Sonra TeslimTedbir gibi akl, gzel huy gibi asalet olmaz.Hadis

Gelecekle ilgili olaylar ynlendirmek elimizde deildir ancak, onlar-dan olumsuz ynde etkilenmemek iin "tedbirler" alabiliriz.

Hrszlara kar malmz ve canmz koruyabilmek iin her tarafki-litleyip tedbir alyoruz. Souktan zarar grmemek iin giyinip kuanyo-ruz. Deprem felaketinden korunabilmek iin alacamz evin salaml-na bakyoruz. Yabani hayvanlardan korunabilmek iin silahlanyoruz.Yangndan, selden ve dierfelaketlerden korunabilmek iin alnmasgereken btn nlemleri alyoruz.

Buna gre, insan hayat iin ok nemli olan evlilikle ilgilitedbirlerialmamz da gerekmiyor mu?

lkemizde yaplan evliliklerin ekseriyeti, geleneklere dayal oldu-undan, alnmas gereken tedbirlerin birou tehir ediliyor. Evliliinilkaamasnda her eye iyi niyetle balanlyor. Gerek iftler, gerekse ai-leler arasndaki ilikiler samimiyete dayandndan, tedbirlere pekihti-ya duyulmuyor. Bu durumun hep byle devam edecei zannediliyor.

Bu samimi davran biimi, aslnda birok eyin nn kesiyor. Ev-lilik ncesinde alnmas gereken bir ok tedbir maalesef alnmyor. E -

KNC BLM 29ler bile, birbirlerini yeterince arat-rp renmiyorlar. Dn olup nikhkylncaya kadar her ey tatl bir r-ya gibi gelip geiyor. Ne zaman kievlenip birbirlerini sahipleniyorlar,ite o zaman bu tatl ryadan uyan-

maya balyor, hayatn gerek y-zyle kar karya kalyorlar.

Evlenecek iftler, hayatn gerekve ac ynleri karsnda malup ol-

mamal, evlilik ncesindeki duygu-sallklar bir yana brakarak "mantkl" hareket etmelidir.

Tedbirli Olmann Din Boyutu"Tedbirli olmak" demek, madd ve manev btn artlar yerine ge-

tirdikten sonra, bu ie koyulmak demektir.Bir ie balamadan nce btn tedbirler alnmal, yani, tm sebep-

lere bavurulmaldr. Daha ak bir ifadeyle, tasarlanacak ile ilgilibir"plan ve program" yaplmaldr. Bunlar yaplmadan giriilen ilerin t-

mnde "risk" sz konusudur.Atalarmz ok gzel bir szle bunu dile getirmiler-. "Bilmeden bir

iebalarsn, sonra ban talarsn." Bu szden yola karak denilebilir

ki;


19/164

nce yaplacak i bilinmeli, o ile ilgili bir n hazrlk yaplmal,sonra tat-

bikata geilmelidir.nsanolunun karsna ahsyla, ailesiyle ve evresiyle ilgili

konulardabirtakm engeller kabilir. Bu engelleri aabilmek iin nceden nlem

al-ma mecburiyeti vardr. Kii kendi gcyle her trl nlemi aldktan sonraAllah'a teslim olur. islm dininde bu hadiseye "tevekkl" deniyor.

Bir Mslman'n tevekkl etmesi demek; yapaca ii yoluna koyduk-tan sonra, gerisini Allah'a havale etmesi demektir. Bu durum, kii iin

b-yk bir huzur ve gvence kaynadr.Bir Mslman'n tevekkl etmesidemek; yapaca ii yoluna

koyduktan sonra, gerisini Allah'ahavale etmesi demektir. Budurum, kii iin byk bir huzur

ve gvence kaynadr.

30 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler In Evle Hazirlik Rehberi'islm'da tevekkl, Allah'a teslim olmaktr. Baka bir ifadeyle

"Allah' ve-kil etme"dir. Bu konu, Kur'n- Kerm'de Ali imran Suresi'nin 159.ayetin-de u ekilde aklanr: ".....kararn verdiin zaman da Allah'agven...."

Peygamber Efendimiz (s.a.v) de; "nce deveni bala, ondan sonratevekkl et." prensibini ortaya koyuyor.

Buna gre, islam dininde tevekkl anlay, "sebep-sonu ilikileri"neticesinde ortaya kan bir hadisedir. Hangi i olursa olsun, tedbir

aln-madan tevekkl olmaz. Bunu bir misalle aklayacak olursak; topraance tohumu ekeceksiniz; gbresini, suyunu vereceksiniz; etrafndakizararl otlar koparacaksnz, sonra da tohumun bymesini bekleye-ceksiniz. Hibir hazrlk yapmadan tohumun bymesini beklemek "ko-layclk ve tembellik"tir.

Batan beri anlattklarmzn hepsi, evlilik ve e seimi iin degeer-lidir. Evlenmeden nce alnmas gereken btn tedbirleri "zgr irade-nizle" alacaksnz, sonra da "ya nasip" deyip teslim olacaksnz.

Salkl ve Mutlu Bir Evlilik in...Salkl ve mutlu bir evlilik iin "nce tedbir, sonra tevekkl"

diyoruz.Evlenecek iftler, kuracaklar yuvann btn alternatiflerini nceden

aratrp renmek zorundadrlar.Gelimi lkelere bir bakalm. Gelecekleriyle ilgili nasl tedbirler

al-yorlar. On senelik, 30 senelik, 50senelik alternatif plan ve program-lar yapyorlar. Ekonomik tedbirlerinyannda, asker, siyasi ve sosyaltedbirler alyorlar ve her yolu deni-yorlar. 50 sene sonrasnda, "susuzve petrolsz" kalmamak iin imdi-

den tedbirler alyorlar. Bu tedbirle-rini gerekletirebilmek iin gere-


20/164

kirse sava gze alyorlar.Her rzgrda otlar gibi eilip

bklrsen, da kadar bile olsan,bir ota demezsin

Hz. Mevlna

f>

KNC Blm 31Btn bu araylar daha rahat, daha salkl ve huzurlu bir hayat

sr-drebilmek iin yaplyor. Evlilik de kk bir devlet sayldna

gre,btn tedbirlerin nceden alnmas gerekmektedir.

Bu balamda, salkl ve mutlu bir evlilik isteyen iftlerin en okze-rinde duracaklar konu, gerekli "tedbir"leri almaktr.

"Keke" Dememek in...

Evlilik ncesinde, alnmas gereken btn tedbirlerimizi aldk.Duygu-larmz kontrol altnda tutarak mantmzla hareket ettik. Eimiz

olacakinsanla, her eyi ak seik konuarak ortak noktalarda mutabakata var-dk. "Sebep-sonu" ilikilerine bakarak, sentezlerimizi ortaya koyduk.

Tm aba ve tedbirlerimize ramen, arzuladmz evlilik gerekle-medi. Eimizle paylatmz hayat, bize zindan olmaya balad. Bu du-rumda ne yapacaz?

Byle bir durumu kimse istemez, fakat hayatta her ey olabilir. By-

le bir durumun gerekletiini varsayacak olursak, burada en byk te-selli, nceden alnm tedbirler olacaktr. "Keke yle yapsaydm." de-me sululuumuz olmayacaktr.

Byle bir durumda kiinin kendini teselli edecek nedenleri olacaktr."Ben elimden geleni yaptm." diyebilme haklln kendinde bulacaktr.

Bu noktadan sonra yaplacak bir ey yoktur. Sonular tayin eden,her eye gc yeten Allah' Teala'dr. "Kader" denilen olgu insanlariin-dir. Baa gelen ekilir veya onun tedbiri varsa o da yaplr. Bazevlilikler"insann baht ile" ilgilidir. Belki de, baka bir kt olay iinuyardr.

Biz, elimizden gelen btn tedbirleri almakla mkellefiz. Hakkmz-da hangi olay hayrl ise, Allah- Teala onu bize nasip eder.

Tedbir Alacam Diye...

"Tedbir alacam" diye her eyin en ince detayn aratrp, iisulan-drmak da doru bir davran biimi deildir. Bir atasznde dile geti-rildii gibi: "ok tedbirli olanlar, pek az ey yaparlar." Bu sz buduru-mu teyit ediyor.

32 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler In Eve Hazirlik Rehber!

ok titiz, ok tedbirli olma hali de insan kmaza srkler. Herey-


21/164

de "dengeli olmak ve orta yolu bulmak" esastr.Bu kiilie sahip insanlarn, ruhsal ynden davran bozukluu iin-

de olduu sylenebilir. Bu kimselerin ruh dnyalarn incelediimizde,"vesveseli ve evhaml insanlar" olduklarn grrz. Bu tip insanlar,nor-

mal ve doru olan davranlara bile evham ve phe ile bakarlar.

Her evlilikte, "olumlu ve olumsuz ynler" mutlaka olacaktr. nemliolan, iyi ile kt arasndaki "orta yolu" bulabilmektir. Her eyi ilemkem-mel bir insan olmad gibi, her eyi ile mkemmel bir evlilik de olmaz.

E Seiminde Kiilik TahlilleriHer rzgrda otlar gibi eilip bklrsen,da kadar bile olsan, bir ota demezsin

Hz. MevlnaE seiminde kadn ve erkein "kiiliini" tanmak zor olsa da, insa-

nn genel "karakteristik yaps" gz nnde bulundurulduunda aayukar bir kanya varlabilir. Biz de bunu yapmaya alacaz. Evlene -cek kii acaba nasl bir karaktere sahip, huyu suyu nasl, gvenilirbirinsan m, ruh dnyasnda neler var? Kt alkanlklar var m, grn-

mnn altnda hangi kiilik gizli gibi sorular, aklmza hep taklr.Aslnda bu sorularn kapsad alan, "psikoloji" ilminin konusu. Bizim

aratrmamz pratie dayal sosyolojik alan kapsadndan, meseleninilm boyutuna girmeyeceiz. evremizde, iyerimizde, sokakta, okuldave yaknmzda yaayan insanlarn hayatlarndan yola karak geneleynelik "kiilik tahlilleri" yapmaya alacaz.

Kiilik tahlillerine gemeden nce bir tespitimi sizlerle paylamakisti-yorum. 30 seneden beri eitli alanlarda grev yaptm. Bunun 17 senesiyneticilikle geti. Her eit insanla muhatap oldum. 15 sene ncesinde

insanlar zerinde genel bir kanaatim vard. Bir insan ilk grdmde,dgrnne bakarak onun kiilii hakknda, olumlu veya olumsuz bir tah -

minde bulunabiliyor, ahsla ilgili tahminimi % 75 tutturabiliyordum.Yanl-mapaym ok az oluyordu.

KNC BLM 33Aradan yllar geti. imdiki kanaatlerimdeki isabetin % 75'in zerinde

olmas gerekirken, ne yazk ki 17 sene ncesinin tam tersi oldu.insanlarhakknda artk % 75 yanlyorum. Bunun nedeni de, iki yzlinsanlarnye-rini imdi "ok yzl" insanlarn almas. yle olaylarla karlayoruzki, engvendiimiz insanlar bile bizi yanltyorlar, insanlarn gvenilirliiniyitirme-si ve karcln ok ne kmas, evleneceklerin iini daha dazorlatryor.

Bu tr olumsuzluklara ramen, hayat yine de devam ediyor, insan-lar ok yzl oldular diye umutsuzlua kaplmamz gerekmiyor. Bizlertedbirlerimizi almakla sorumluyuz. Sonular tayin eden Yce Yara-dan'dr, insanlar deil.

Kendine Gveni Olmayan Kiiler

Kendine gveni olmayan kiilik, koruyucu aile ortamnda yetienbirey-


22/164

lerde grlen bir davran biimidir. Bunlar anne ve babann ankorumasaltnda bydklerinden, kiilikleri gelimemitir. Bu duruma, her ikicinse

mensup kiiler arasnda rastlansa da, erkeklerde daha fazlagrlmektedir.

Bu tip kiilik bozukluu gsteren erkeklerde, her ey dner dolaranneye gelip dayanr. Bu kiilerin kendilerine gvenleri yoktur. Sorum-luluk almaktan srekli kaarlar. Kendi balarna i yapma cesaretleriyoktur. Anne ve babalarnn, zellikle de annelerinin emirlerinden da-r kmazlar. Adeta birer "kukla" durumundadrlar.

Karamsar ve KtmserKiilerKaramsar kiilie sahip insanlar,

hibir eyin iyi ynn grmezler. Ken-dileriyle bark deillerdir. Sknt ve

bunalm iindedirler. Srekli bakalar-n ktlerler. Devleti, idarecileri, ku-rumlar, insanlar devaml ktlemehalindedirler. Grdkleri her eyin, ya-adklar her olayn olumsuz ynlerinigrrler. Ruh halleri karmakarktr.E seiminde kadn ve erkein"kiiliini" tanmak zor olsa da,insann genel "karakteristik

yaps" gz nndebulundurulduunda aa yukar

bir kanya varlabilir.

34 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler j'n Eve Hazirlik Rehberi'

Devaml bakalarn ktleyen, her eye karamsar bakan bu tip in-sanlarn mutlu olmalar ok zordur. Kendilerini mutsuz yaptklargibi,bakalarn da mutsuz ederler. Bu davran biimine, her iki cinste

deska rastlanmaktadr.

Srekli Reddeden Evhaml Kiiler

Her eyi reddeden evhaml kiilerin davran, koruyucu aileortamn-da yetien insanlarda grlen zayf bir kiilik davrandr. Bu tip

insan-lar her eye kukuyla bakar, en kk ihtimali bile hesaba katarlar.

Pire-yi deve yaparlar. Her eyi ince eleyip sk dokurlar. Vesvese

iindedirler.iradeleri zayftr. z gvenleri olmadndan, srekli karar

deitirirler.Evlenme yalar gelmesine ramen eitli nedenlerle evlilik

tekliflerinireddederler. Hayattan beklentileri yoktur. Her eyin en iyisini aramayaalrken, elindekileri de kaybederler. Hibir eyi beenmezler.

Yaptk-lar ii tekrar tekrar yaparak szdedaha iyisini yapmaya alrlar.

zel-likle temizlik hususunda ok hassastrlar.


23/164

Kaplarn tokmaklarna varana kadar temizlie dikkat ederler. Artitizlikleri yznden bir trl evlenemezler. Bu tip davranlar

sergile-yen kiilere, daha fazla kadnlarda rastlanmaktadr.

Ar Kskan Kiiler

Kskanlk, her insann ftratnda var olan bir duygudur. Hatta,hay-vanlarda bile vardr. Salkl bir ortamda ve normal ekilde yetienin-sanlar, kskanlk duygusunu kontrol altnda tutmasn bilirler. Arks-kanlk ise, bir ruh hastaldr. Kskanlk duygusunu kontrol altndatu-tamayan, hem kendisine hem de evresine zarar verir.

Kskanlkla "imrenme"yi birbirine kartrmamak gerekir. Gzel vefaydal olan eylere imrenmek, gzel davranlardan saylr. Mesel ba-arl insanlara imrenmek, onlarn gzel hasletlerini rnek almak kiiiinzararl deil, aksine faydaldr. Bu duruma gre, "kskanlk kt,imren-mek gzel"dir diyebiliriz. Evlilikte kskanl arya gtrenkiiler, de-vaml problem kartrlar.

KNC BLM 35Ruhsal Bunalml KiilerRuhsal bunalm, amzn en yaygn hastalklarndan biri kabul edili-

yor ve kiiyi intihara kadar gtrebiliyor. Bunalma gtren sebeplerise,

saymakla bitmez. Sosyal dengenin bozulduu toplumlarda daha fazlagrlmektedir. Bu hastaln ilerlemi ekli "depresyon" hlidir.Kii kendisiyle ve evresiyle uyum salayamaz. Zorluklar karsnda

direnci yoktur. Gnmzde ruhsal bunalmlar younlukla yaanmakta-dr. Modern tpta bunun eitli tedavi yntemleri vardr. Ruhsal hasta-lklar, dier hastalklara benzemez. Tedavisi iin ok zaman ister. Hem

psikolojik, hem de psikiyatrik tedavilerle iyiletirilebilir. Bunun iinde"sreklilik ve sabr" gerekir.

Ruhsal bunalml insanlar, kendilerini srekli mutsuz hissederler.Zorluklarla karlatklar zaman, saldrgan olurlar. ou zaman da ken-dilerine zarar verirler.

karc ve Egoist Kiiler"Egoizm ve karclk" modernizmie birlikte yaygnlama gsteren

baka bir davran biimidir. Maddeci felsefeyle yetien insanlarda g-rlr. Bu kiilie sahip insanlarda, duygusallk ve insan ilikilerkarla-ra baldr. Fedakrlk, yardmlama, hayrseverlik, iyilik yapmak gibikavramlar pek nemsenmez. Gelenek, grenek, ahlak deerler ve dinanlaylar zayftr. En ok nemsedikleri ey "para"dr.

Evlilie cinsel bir menfaat ilikisi olarak bakarlar. Menfaatleriuru-na her kla girerler. Grnte insan deerleri, hak ve hukuku her-kesten daha fazla savunurlar. Tatbikatta ise, savunduklarnn tam tersi-

ni yaparlar.


24/164

eitli Komplekslere Sahip Kiiler"Kompleks", bir davran bozukluudur. Bu duyguya sahip insanlar,

olduklarndan farkl grnerek kendilerini baka trl gstermek ister-ler. Eziklik ve stnlk kompleksi, en yaygn olandr.

36 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler in Evlilie Hazirlik Rehberi'

"Byklk kompleksfne sahipolanlar; kendilerini dier insanlardanstn gren; mevkiiyle, parasyla,hretiyle vnen kiilerdir. Alt ta-

bakadaki insanlar kmserler."Aalk kompleksi" baskc aile

ortamnda yetien kiilerde grlenbir davran biimidir. Bu kiilerbaka insanlarla mukayese ederek,kendilerini kmserler. Onlar gibiolamadklarndan aalk duygusu-

na kaplrlar. stelik bu durumu da kendilerine dert edinirler. Srekliin-sanlardan kaarlar. Onlarn esas dnyalar yalnzlktr. Sosyaletkinlik-lerde bulunmak istemezler. Bir ok duygulan bastrlm ve sindirilmi-tir. Cesaretleri olmadndan, ellerine geen frsatlar deerlendiremez-ler. Her eyi ilerine atarlar. Evlilik hayatlarnda da, eleriylesorunlar-n tartp konuamazlar.

Dengesiz KiilerDengesizlik, anne-babann tutarsz ve kararsz davranlar nedeniy-

le ortaya kan bir kiilik bozukluudur. Geimsiz ve boanan ailelerinocuklarnda daha fazla grlmektedir. Byle bir aile ortamnda yetien

bireylerin kiilikleri oturmamtr. Her an deiiklik gsterebilirler.Nezaman ve ne ekilde davranacaklar belli olmaz. Ortada hibir sebepyokken, birden parlayp tepki gsterebilirler. ou zaman doruylayanl birbirine kartrrlar.

Fanatik KiilerFanatik kiilik, tek ynl ve artlandrlm olarak yetien

insanlardagrlen banaz bir davran eklidir. Fanatik deyince hemen aklmzaspor fanatikleri gelir. Oysa, her alann fanatikleri vardr. Bunun enteh-likeli olanlar ise, "ideolojik fanatiklerdir.n"Byklk kompleksi"ne sahip

olanlar; kendilerini dierinsanlardan stn gren;

mevkiiyle, parasyla, hretiylevnen kiilerdir.

KNC BLM 37artlanm olarak yetitirilen bu tip insanlar, kendi dncelerinin

haricindeki insanlara hayat hakk tanmazlar. Bunlar, herkesikendilerigibi yaamaya, kendileri gibi dnmeye zorlarlar.stedikleri olmayn-

ca, her yola bavururlar. Pein hkml ve n yargldrlar.


25/164

Ar spor fanatikleri olduu gibi, ar politikaclar, ardindarlar, li-derlere ar baml kiiler, ar sanat hayranlar da vardr. Bu

tip in-sanlar, inanlar uruna her eyi gze alabilirler.

Sahtekr Kiiler

amzdaki en yaygn tiplerden biri de "sahtekr kiiler"dir. Budavran biimi; kiinin ailede, evrede ve okulda ald eitimle

ilgili birdurumdur.

nsanlar, sahtekr olarak domazlar. Aileden, evreden ve okuldanaldklar eitimle byle bir kiilie sahip olurlar. Bu tip insanlar,

yalangayet kolay sylerler. Yalanlar yzlerine vurulduunda eitli

bahaneler-le olay saptrrlar. Yapmayacaklar veya yapamayacaklar iler

hakkndabol vaatte bulunurlar. Her kla girmekten ekinmezler. Evlilikleilgiligerek kiiliklerini gizlerler. Rol yapmay ok iyi becerirler.Yznzekar baka, arkanzdan baka davranrlar. Kendileriniok akll veuya-nk zannederler, insanlar aldatmak, bu tip kiiler iin doal birdavranbiimidir.

Dik Kafal ve nat Kiiler

Otoriter ailelerde grlen dik kafal ve inat kiilerinkarakteristik ya-plar, ou zaman "irs" olmaktadr. Anne-baba, inat ve dik kafaliseocuklar da buna benzer davranlar sergilerler. Bu irs yap eitimlede-itirilebilir ya da aza indirilebilir.

lkemizde daha ok Karadeniz ve Gneydou blgelerindeki insan-larda grlen bir zelliktir. Doru ve yanllar kendileri tespitederler.Kafalarna taktklar eylerden kurtulmalar ok zordur. Zaman zaman,inatlar uruna canlarndan ve mallarndan olmay bile gze alabilecekkiilie sahiptirler.

38 Mutlu Bir YaamHedefleyenler in Evlilie Hazirlik RehberDoyumsuz Kiiler

Doyumsuz kiilik, gevek ve ar msamahakr aile ortamnda ye-tienlerde grlen bir davran biimidir. Bireyler, aile iinde her

iste-diklerini elde ederek bytldklerinden doyumsuzdurlar. Abartl birsevgiyle bydkleri iin mark ve nazldrlar, istedikleri

olmadnda,saldrgan davranlar sergilerler. Devaml almaya alk

yetitirildiklerin-

den, hep kendi arzularnn yerine getirilmesini isterler.Ar hogrl aile ortamnda yetien insanlarda grlen bu davra-


26/164

nlar; her iki cinste de grlmekle birlikte, kadnlarda daha fazlagzearpmaktadr.

Uyumsuz Kiiler

Otoriter, baskc ailelerde yetien insanlar, iyi bir eitimalmadklartakdirde uyumsuz ve geimsiz olurlar. Dik kafall kendilerince bir

ma-rifet sayarlar. Bu tutumla kiiliini kabul ettireceklerini dnrler.Ken-dileriyle bark deillerdir.

Dolaysyla, kendisiyle bark olmayan, bakasyla da bark ola-maz, ie kapank, ekingen ve korkaktrlar. Srekli denetim altnda ye-titirildiklerinden, serbest kaldklarnda kontrollerini kaybederler.

iki cinsten de temsilcileri bulunan bu kiilik tipinin, evlilikiin dahazararl olan erkeklerdir.

ini Her eyin stnde Tutan Kiiler

Bir baka kiilik tipi; iini, her eyden stn tutan ve iindenbakabir ey grmeyen tiplerdir. Bu insanlar yemek yerken, uyurken ve hat-ta konuurken bile ilerini dnrler. Bu kiilerin toplantlar,grme-leri hi bitmez. Aileleriyle doru drst beraberlikleri olmaz. Nehan-mna ne de ocuklarna ayracak zamanlar yoktur. mr alacakllarla,mterilerle, borlarla, i takibiyle geer.

Bu tip insanlarn evliliklerini salkl bir ekilde srdrmelerimmkndeildir. Erkeklerde daha fazla grlr.

knc Blm 39Bo Hayallere Kendini Kaptran KiilerBaz aileler, ocuklarna ar deer vererek, ocuklarn bo

hayalle-rin iineiterler. Bu durum, ocuklarna olduundan fazla deer vererek,stnlk kompleksine sokan ailelerde grlr. Bu duyguyla yetiengenler, evlilik ana geldiklerinde, farkl ve zel kiilerle evlenmekis-terler. nk kendileri farkl insanlar olduklarndan evleneceklerikiilerde mutlaka farkl olmal diye dnrler.

Evlenecekleri kiilerin doktor, mhendis, fabrikatr, sanat gibizelmesleklere sahip kiiler olmasn isterler. Bu isteklerinde de kafikarar-ldrlar. Arad kiiyi buluncaya kadar inatla direnirler. Byleadaylarbulmalar kolayca mmkn olamayacandan, genliklerinin en uygunyllar da bylece geip gider.

Kadnlar arasnda byle tiplere rastlanmakla birlikte, erkeklerinbir

ksmnn da bu kompleks iinde olduklar bilinmektedir.


27/164

Cinsel Problemli KiilerCinsel kimlik, insann en nemli kiilik zelliklerindendir. Evlilii

an-laml hale getiren, kadn ile erkei btnletiren ba, "cinselkimlik"tir.Bu kimlik olmad takdirde ne evlilik hayat olabilir, ne de salkl

biryuva kurulabilir.

Cinsel kimlik, mahremlik alanna girdiinden, tespiti de ok zordur.Cinsel problemi olan kii, evlilik ncesinde problemini halletmediitak-dirde, hem kendini hem de e olarak seecei kiinin hayatn zehireder.

Dier Kiilik TipleriKiilik tipleri olduka oktur. Biz bu aratrmamzda, kltrel

yapmzagre yaygn olan "olumsuz kiilikler" zerinde durmaya altk. phe-siz bunlara ilave edilecek daha bir sr olumsuz kiilik tipleri var.Mese-l alkol bamllar, hrszlar, kumarbazlar, tembeller, sadistler,cimriler,vurdumduymazlar, kfrbazlar, tez canllar, kindarlar, hainler,gevezeler,acmaszlar, sapklar gibi olumsuz kiilie sahip daha bir sr insanvar.

40 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler In Eve Hazirlik RehberBu kiilikleri anlatmamzdaki ama, "e seimi"nde insan kiilikleri-

nin tahlillerini yapabilmeniz iindir. Bu bilgilere kendi deneyimlerinizive

kanaatlerinizi de eklediinizde, bir "sentez" yapma imknn elde etmiolursunuz.Aslnda kiilik tipleri saymakla bitmez. Dnyada ne kadar insan var-

sa, o kadar da kiilik tipi vardr. Burada nemli olan, lkelerin sosyo-kltrel yaplarna gre ahsiyet sahibi olanbireylerin kimliklerinitespitedip, genel bir kanaati ortaya koyabilmektir.

Yukarda sraladmz olumsuz kiilik zellikleri, herkesteolabilir.Olmas da mmkndr. nemli olan kiilerin bu olumsuz kiiliklere "ba-ml" hale gelmemesidir. Mesel, insanlar zor durumlarda yalan sy-lerler. Bu davran, bir kiilik bozukluu saylmaz. Yalan sylemeyial-kanlk haline getiren ve onun bamls olan insanlar iin, kiilikbozuk-luundan sz edilebilir.

Burada evlilikte iyi e seebilmek iin vurgulamamz gereken en -nemli zellik, nce "bireyin kendisinin iyi bir e olmas"dr.

Drt rade Olmadan Evlilik Olmazradesi kuvvetli olanlar, zor artlarda

bile mutlulua eriebilirler.John Milton

Salkl ve kalc bir evlilik iinsalam bir "irade gc"nn olmas,

evliliin temel artlarndan en nem-lisi saylyor. rade dediimiz duygu,


28/164

insan hayatndaki evreleri kontrol al-tnda tutan bir "g"tr. Bu gc bi-linli kullananlar, baarl olurlar.

Baarsz insanlar, asla mutlu o-lamazlar. Baarl bir evlilik iin de

i-

rade gcnn, "nerede" ve "nasl"iradesi kuvvetli olanlar,zor artlarda bile mutlulua

eriebilirler.

John Milton(0%

KNC BLM 41Evlilik ncesinde, eler birbirlerinigerekten isteyip istemediklerihususunda, salkl kararlar

verebilmeleri iin, irade gleriniak ve net olarak ortaya

koymaldrlar.kullanlaca iyi bilinmeli, ingiliz airiJohn Milton, evlilikle ilgili bir yazsn-da; "iradesi kuvvetli olanlar, zorartlarda bile olsalar, mutlulua ula-abilirler." diyor.

iradenin anlam; "Bir eyi iste-mek ve doru karar vermek"tir. Buadan evlilik ncesinde, eler birbir-lerini gerekten isteyip istemedikle-ri hususunda, salkl kararlar vere-

bilmeleri iin, irade glerini ak venet olarak ortaya koymaldrlar.

Birinci rade GcBirinci irade gc, evlenecek erkein karar vermedeki iradesidir.

Evlilik-te erkek, "talep eden kii" olduundan birinci irade, nce erkektarafndanortaya konulmaldr. Bunun iin de erkek, evlenip evlenmeme hususundakiiradesini, hi kimsenin etkisi altnda kalmadan zgrce verebilmelidir.

Sonraki evrelerde ise, evlenecei bayan hakkndaki dier kararlar-n, ayn ekilde ortaya koymaldr. Bu durum, evlenecek eler arasnda,olmas gereken birinci derecedeki irade gcdr.

kinci rade GcErkek iin sylediimiz birinci g, ayn ekilde evlenecek kz iin

degeerlidir.Ancak, evlenecek kz "talep edilen kii" konumunda olduundan, er-

kein karar vermedeki irade gc nce gelmektedir. Burada nemli olan,duygularn etkisinde kalmadan, akl ve iradeyi kullanarak zgr irade g-cn ortaya koyabilmektir.

Kadn ve erkein irade gleri, "ikisinin gc"n ortaya koymakta-dr. Bu iki irade sayesinde eler, tm zorluklarn stesinden gelebilmeglerini elde etmi olacaklardr.

42 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler i'n Evle Hazirlik Rehberi'


29/164

nc rade Gc

nc irade gc, erkek tarafnn, anne ve babasnn rzasn orta-ya koyan gtr. Evlenecek erkein ailesinin rzas, hem madd hem de

manev ynden byk nem tayor. Anne ve babann rzasn almadanevlenmeye kalkanlar, gelecekte en ok ihtiyalar olan anne-baba des-

teklerini kaybederler.

Drdnc rade Gc

Drdnc irade gc de, kz tarafnn anne babasnn rzasn ortayakoyan bir gtr. Bu irade zincirleri, evlilik bann birerhalkalardr.Halkalardan biri eksik olursa, evlilik kurumunun ana direkleri salamzemine oturmam olur.

Biz bu iradelerden uzak dursak bile, bunlar zincirin halkalar gibibir-birlerine bal olduklarndan, istesek de istemesek de, evliliiolumluveya olumsuz ynde etkilerler.Anlatmaya altmz bu drt irade, evliliin temel ve salam di-

rekleridir. Temel direkleri besleyen yan direkler konumunda olan akra-balarn, arkadalarn ve komularn grlerini almak, evlilii dahadaglendirecektir.

Evlilii Srdrebilme Gcn Elde Etmek

nsann maddi ve manevi destekleyicisi anne-babasdr.M. Erturd Dzda

Salkl evlilik yapabilme artlarndan biri de, kiinin kendisine

karmadd ve manev gveninin olmasdr. "Evlilii bir mr boyu srdrebi-lirim, nme kacak zorluklarla ba edebilirim." gcn elde ettiktensonra evlenmeye niyetlenmelidir.

Kendisine gveni olmayan, kararsz ve tutarsz insanlar, zorluklarkarsnda arp kalrlar. Gveni besleyen iki nemli g vardr. Bun-lardan birincisi "manev", dieri ise "ekonomik g"tr.

KNC BLM 43Manev gc olmayan kiinin, ekonomik ynden ne kadar kuvvet-

li olursa olsun, baar elde etmesi zordur. Evlilii srdrebilmesiiin;kiinin kendine gvenmesi, ne yapacan bilmesi ve iradesine sahipolmas gerekir.

Gnmzde artlar ok deimitir. Baarya ulamak, tesadflersonucu elde edilmiyor. Dolaysyla "bilinli ve tedbirli" olma

mecburiye-ti her zamankinden daha fazladr. Hibir eyi, gemiteki olaylarla mu-kayese edemeyiz. Eski evlilikleri rnek gstererek mukayese yapan

baz aile bykleri, u anki artlara kar kabilirler. Fakatonlarn hep-si eskidendi. imdi ise, bugn yayoruz.

Evin bykleri veya bakalar kendilerini yenileyebiliyorlar, eski i-le bugn arasnda kpr kurulabiliyorlarsa bu insanlardan mutlakayararlanmaldr.

Bakalarna Baml Kalmak


30/164

Bakalarna baml kalmamak iin "sizin zamannz, bizim zaman-

mz" tartmalarn bir tarafa brakalm. imdi tedbirli ve bilinliolma za-mandr. Bu nedenle, yeni evlenecekler, madd-manev adan gl ol-mak zorundadrlar. "Hele bir evlenelim, sonras Allah kerimdir."

szyleevlilie hazrlksz balayanlar, bunun bedelini bir mr boyu demekzo-runda kalrlar. Allah insanlara tedbir almalar iin "akl" vermitir.

Ancaktm tedbirleri aldktan sonra, "Allah kerimdir!" szn syleyebiliriz.

Evlilik kurumu, birden kurulacak bir messese deildir. nceden "ted-bir" alnmal ve "hazrlklar" yaplmaldr. Evin geimini birinciderecedeerkek stleneceinden, kendini ve ailesini geindirebilecek bir iininol-mas arttr. Ii-gc olmayan, bakasna baml kalmaya mahkmdur.Aile hayatnda bakasna baml kalmak, insan kmaza gtrr.

Bu durum, ilk zamanlarda rahatszlk vermeyebilir. Ancak belli bir za -man sonra, eler bakalarnn hakimiyeti altnda olmalarndanrahatsz-lk duymaya balarlar. Anadolu'nun bir ok yerinde, ii-gc olmayangenleri, bul ana gelir gelmez evlendirmeye kalkyor, daha sonrada geimlerini srdrebilmeleri iin, bu taze yavrular gurbete gndere-

44 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler In EvlLe Hazirlik Rehberi'rek hayatn acmasz artlaryla ba baa brakyorlar. Ayn durum b-yk kentlerde de oluyor.

Kitle iletiimin hakim olduu bir dnyada, hl bilinsiz evliliklerya-

plmaktadr. Kentlerde ve krsal kesimlerde yaplan bu tr

evliliklerinbyk ounluu maalesef geimsizlik ve boanmayla sonulanyor.f

Zamansz Bir Evliliin BedeliErkan ile Gamze, lise ikinci snfta okuyan iki sevgilidir.

Genliin verdii heyecanla, birbirlerine balanmlardr.Yaz tatiline bir ay kala ailelerinden habersiz kap evlenir-ler. ocuklar evlerine gelmeyen anne-babalar telaa kap-lp aramaya koyulurlar. gnlk bir araytan sonra, ev-lendiklerinden ancak haberdar olurlar.

Her ikisinin de ailesi bu zamansz evlilik karsnda pa-nie kaplrlar. Bir arkadann bekar evinde kalan Erkan,ailesini arayp durumu bildirir. Anne-baba feryat edip sy-lenirler ama olan olmutur.

Daha sonra Erkan'n ailesi, gelinleri olan Gamze'nin aile-sini arayarak durumu onlara bildirir. Gamze'nin babas ate

pskrr. Kznn yapt bu hareketi bir trl kabullenemez.Gamze'nin annesi de alayp szlar ama bounadr.

Sorumluluun byk ksm erkek tarafnda olduun-dan, Erkan'n ailesi mecburenbu evlilii kabullenmek zo-runda kalr. Evlerinin bir odasn, Erkan ve Gamze'ye tah-sis ederler. Resm nikah kylr ve hayat devam eder.

in iine geim sknts girdiinden, Erkan okulu bra-kp almak zorunda kalr. Gamze de okula gitmez. Her i-

kisi de ak liseye kaydolurlar.Bu arada Erkan'n annesi, gelini Gamze ile geinemez.


31/164

Tartmalar, kavgalar derken evin iinde huzursuzluk bagsterir. Bu durum karsnda Erkan karsyla beraber ev-den ayrlr. Yeni bir ev tutar. Geim sknts, Gamze'yi dealmaya zorlar.

knc Blm 45

Bir taraftan ak lise imtihanlar, bir taraftan ev geimi,dier taraftan aile hayat devam ederken beklenmedik birgelime olur. Erkan'n i yeri iflas eder. Erkan isiz gszortalkta kalr. arar fakat bulamaz. Bu durum onu buna-lma drr.

Skntdan ikiye balar, bekrlktaki eski arkadalannataklr. Erkan'n dengesiz davranlar Gamze'yi iyice rahat-sz eder. Oturup konuurlar ama Erkan dengeleri kaybetti-inden, anormal davranlar sergiler, huzursuzluu dahada artar. Nihayet Gamze kendine gre bir are bulur. "Bariaskere git de bu engel aradan ksn. Sonra bakalm ne o-lur?" eklindeki fikrini kocasna kabul ettirir.

Erkan askere gider. Tamamen yalnz kalan Gamze, bo-lua der ve alt i yerinden bir erkek arkadayla be-raber olur. Durumu renen Erkan'n annesi, olay etrafayayar. Haber askerdeki Erkan'a da ular. Bu durum ylesi-ne byr ki, iinden klamaz bir hal alr. Sonunda her ikitaraf mahkemeye bavurup boanrlar. ocuklarnn olma-y tek tesellileri olurKsa Bir Deerlendirmeimdi bu olay deerlendirecek olursak, ac sonularn u ekilde s-

ralayabiliriz-.> Birincisi; madd ve manev gce ulamadan bilinsizce bu mace-

raya atlmalar Erkan ile Gamze'ye ok pahalya mal olur.> ikincisi; ikisinin de tahsil hayatlar sona erer.

> ncs; ekonomik gce kavumadan, duygularna kaplarakhareket etmelerinin bedelini boanarak derler.

> Drdncs; ailelerinin madd manev desteklerini kaybederler.

Mutlu Br Yaam Hedefleyenler in Evlilie Hazirlik Rehberi'> Beincisi; hayatn daha banda iken baarsz bir evlilik yapa-

rak, gelecek iin oknemli olan umutlarn zedelerler.Daha baka artlar da sralanabilir. Anlattmz rnek olayda olduu

gibi madd ve manev gce sahip olmadan evlenilmemelidir. Evliliin mad-d sorumluluu daha ok erkekte olduundan, erkek, ailesinin geiminisrdrebilecei bir duruma gelmeden, kesinlikle evlenmeye kalkmaldr.

Yukardaki olayda olduu gibi, duygusalla kaplarak yaplan evlilik-lerin bedelleri ar olmaktadr. Gayri meru yollara denlerin, ruhsal

bunalmlara girenlerin, depresyon geirenlerin, hatta ocuklarn satan-larn byk ounluu, isiz gsz ailelerdir.

Trkiye'nin ekonomik artlar, u anki durumundan daha kt de ola-bilir. Fakat, tm olumsuz artlara ramen, insan akln ve salnkulla-narak, kendi apnda pek ok ii baarabilir. Yeter ki olanlayetinebilsinve gelecekle ilgili alma azmi ierisinde olabilsin.

I

nc Blm

Anne-Babalarn Tutum ve Destekleri


32/164

an gerekleri ne olursa olsun, bizim geleneimizde anne-babala-rn evlatlar zerindeki basklan hibir zaman eksik olmaz. Bu yaam

bi-imi, bizim kltrmzn deimeyen bir hayat tarz olarak varlnsrdre gelmitir.

"Otoriter ve koruyucu" ailelerde bu durum, daha fazla kendini gs-terir. Bu tip ailelerde ocuklar, hangi yalarda olurlarsa olsunlar,tmkararlar anne-babalar alr. ocuklarnn i ve e seimini,

hayatlary-la ilgili kararlarn evlatlarna sormadan yapmay kutsal bir grev ka-

bul ederler.

Eer ocuklarnn rzalar yoksa, eitli metotlar uygulayarak, iste-diklerini yle veya byle kabul ettirirler. Geleneksel, otoriter vekoru-yucu ailelerde, evlenecek genlerin sz haklar olmaz. ocuklar bu du-ruma altklarndan ve de kendilerine gvenleride olmadndan btnkararlar ebeveynlerine brakrlar.

Bu uygulamann baka bir ekli de "grc usul" ile yaplan evlilik-lerde grlr. Gemite, grc usul ile yaplan evliliklerin hemen he-

men hepsi salkl oluyordu. Evlenenler, mr boyu mutlu bir hayat s-rebiliyorlard. Geimsizlik ve boanmalar imdiki gibi yaygn deildi.

48 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler in Evle Hazirlik Rehberi'Bir ok yremizde "grc usu-

l" ile yaplan evlilikler hlgeerli-

liini koruyor. Ufak tefek deiiklik-

ler olsa bile, bu gelenek devam edi-yor. Az da olsa "gnll arac"larhl var. Bu araclar, evlenecekgenlere yardmc oluyor, birbirle-riyle tantrp buluturuyorlar. Eski-ye gre deien durum, tanmasonrasnda elerin kendi ilerinikendilerinin yapyor olmasdr.

imdiki genler, nce birbirlerini beeniyor, daha sonra anne-baba-lar devreye giriyor. Aile ballmzn gerei olarak anne-babalar, o-cuklarnn evliliklerini gerekletirinceye kadar her trl desteklerinideesirgemiyorlar.

Kz veya delikanl birbirlerini beendikten sonra bile anne-babalardesteklerini eksik etmiyor, evlenecek iftlerin szn kesiyor, niannyapyor, evini kuruyor, aa yukar btn ihtiyalarn gideriyorlar.An-cak dnle ilgili tm ileri yaptktan sonra, aradan ekiliyorlar.anartlar gerei ba baa kalan yeni evliler, hayatn gerekleriyle kar-latklarnda, kendilerini yapayalnz hissediyorlar, ite asl hayatda

bundan sonra balyor.

Kz Taraf Damat Adaynda Ne Aramal?

Kzn anne ve babasnn damat adaynda arayaca ilk zellik, "g-


33/164

venilir bir kiilie" sahip olup olmaddr. Daha sonra, aile idareedebi-lecek sorumluluunun varl, namus anlay, din duyarll,

bykleresaygs, sylediklerini tatbik edip etmedii, parasn nasl kullandve

kazancnn helal olup olmad gibi hususlar sralanabilir.Tabi her ailenin kendine gre prensipleri vardr. Tecrbeleri ve biri -kimleri sayesinde en doru karar yine kendileri vereceklerdir.%JKzn anne ve babasnn damatadaynda arayaca ilk zellik,"gvenilir bir kiilie" sahip olup

olmaddr.

nc Blm 49Damat adaynda aranacak ana hususlar belirlerken size ok nem-

li bir sz hatrlatmak istiyoruz. Bu sz adeta evliliin vebirlikteliin ennemli taahhd, anne ve babann "vasiyeti" hkmndedir.

Sonunda kz babas, damat adayn karsna alp; "Bu kz evlad, sa-na Allah'n bir emanetidir. Sakn ola, bu emanete ihanet etme." d-n vurgulamaldr.

Erkek Taraf Gelin Adaynda Ne Aramal?Gelin adaynda aranacak en nemli zellik "haya duygusu"dur. Bu

duyguya sahip olan kz, birok olumlu zellikleri de bnyesinde tayordemektir. Ev dzenleme, amar ykama, yemek yapma gibi ileri bilme-se de olur. Zaman iersinde bunlar renilebilir. Haya duygusu ise re-nilmez, verilir. Bu duyguya sahip olmayan ne gelin olabilir, ne de anne!

Aile i BirliktelikBat toplumlarndaki aile yapsnn "bireycilik anlay"na dayand-n hepimiz biliyoruz. Fertler, kendi ihtiyalarn kendileri karlarlar.Ha-yatn zorluklar karsnda tek balarna mcadele etmek durumunda-drlar. Aile fertlerinin herhangi bir destei yoktur. Bat toplumundakibuanlay, onlarn yaam biimidir.

Dou toplumlarnda, yani bizde ise, durum fakldr. Tm olumsuzluk-lara ve yozlamalara ramen lkemizde aile, "kutsalln korumakta-dr. Kltrel kodumuzdaki "aile ii

birlikteliimiz" deiikliklere urasabile, yine de devam etmektedir. Ai-le fertleri, her zaman birbirlerinindestekleyicisidirler.

Bizde anne-babalar, devaml o-cuklarnn yanlarnda olurlar. Evlenipayr evde otursalar bile desteklerinieksik etmezler. ocuklarnn her e-it sorunuyla ilgilenmeyi kendilerineGelin adaynda aranacak

en nemli zellik"haya duygusu"dur.

50 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler In Eve Hazirlik Rehber

grev sayarlar. Bunun yannda, yukarda anlatmaya altmz "otori-ter ve koruyucu" yaplarn srdrmeleri ise ayr bir tartma konusudur.


34/164

Ana-Baba Desteiinsan hem bireysel, hem de toplumsal bir varlk olduuna gre; b-

yklerine kar sayg ve sevgi gstermesi en doal davran biimidir.Konuyu evlilikle ilikilendirdiimizde, evlenecek kiiler ne pahasna

olursa olsun ailelerinin rzalarn alp gnllerini yapmak durumundadr.

Anne-babaya deer vermek, onlarn desteklerini almak, ayn zamandamanev bir gtr.Unutmamak gerekir ki, her insan anne ve babas gibi olacaktr, "in-

san ne ekerse onu bier." Bu balamda, ailelerinin desteini almadanevlilik yapanlar, bunun bedelini ok ar derler. Aada anlatacamzolay, bunun canl bir rneidir.................................................-----------------------

---.......... P#%ki Ailenin Dmanl 4/Selim'in evlilik zaman gelmitir. Anne-baba, oullarna

bir e bulabilmek iin abalyorlardr. Dier taraftan, Selimde kendisine gre planlar yapmaktadr. Okuldan arkadaolan Zeynep ile evlenmek ister.Anne-baba, Zeynep'i aratrrlar, uygunluu hakknda

tereddtleri olduu iin rza gstermezler.Selim bu ie fena bozulur. "Benim istediim kz siz nasl

istemezsiniz?" diyerek anne-babasna kar sert bir tepkigsterir. Bu olaydan sonra ailesi ile btn balarn koparrve Zeynep ile evlenir. Bir sre sonra, hayatn gerekleri ilekarlatklarnda, zorluklarla mcadele edemezler. Ekono-

mik skntlar yznden bunalmlara derler. Ev kiras, mut-fak masraf, taksitler derken iin iinden kamazlar.

nc Blm 51Selim, ailesine snmaktan baka are bulamaz. Anne

ve babasna durumunu anlatr. Yapt taknlklardan dola-y zr diler ve ailesinden yardm ister.Anne-baba yrei, oullarnn bu durumuna dayana-

maz. Onlara yardmc olabilmek iin bir program yaparlar.Baba, olu Selim'in btn borlarn stlenir. Kirada olandairesini de onlara tahsis edeceini syler.

Selim ile Zeynep bu duruma ok sevinirler. Zeynep, busevinci kendi ailesiyle depaylamak ister. Selim ile birliktehemen babasnn evine giderler. Durumu onlara da anlatr-lar. Zeynep'in babas, bu gelimeye sevinecei yerde, Se-lim'in babasna veryansn eder. "Aylardan beri skntlar ie-risinde kvranyorsunuz. Bugne kadar neredeydiler? Ma-dem imknlar var, imdiye kadar neden size yardmc ol-

madlar." eklinde bir sr iddialarla Selim'in ailesini su-lar. Hatta Zeynep'in babas daha da ileri giderek Selim'in a-ilesini telefonla arar ve azna geleni syler.

Bu k karsnda olaylar daha da byr. Her iki tarafbirbirlerini sulayarak ithamlarda bulunurlar. in garipyn, Selim de karsnn ailesinden yana olarak kendi anneve babasn sular.

Olaylar ylesine byr ki, her iki aile, kanl bakl halegelirler. Ksknlkleri daha da depreir. Selim'in ailesi, o-ullarma destek vermek yle dursun, evlatlktan bile red-dedecek duruma gelir.

Ksa Bir Deerlendirme

imdi bu olayn ksa bir deerlendirmesini yapalm. Selim, hislerinekaplmayp ailesinin desteini nceden alsayd, her ey yoluna girebilir-


35/164

di. Anne-baba, onun syledii kz istemeyebilir; fakat Selim sabr gs-terip, anne ve babasn ikna edebilirdi, inatlamaya ve rest ekmeye hi

52 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler IiN Evle Haziruk Rehberi'gerek yoktu. Anne ve babann kalbi kolay krld gibi, kolay da yapla-

bilir. Yumuak davranarak, biraz da yalvararak anne ve babasn ikna

edebilirdi. Nitekim, Selim'in zr dilemesi karsnda anne-baba oul-larn affetmilerdi. Borlarn stlendikleri gibi, kiraclarn dakarponlar kendi dairelerine yerletireceklerdi.

Diyelim ki, Selim birincisinde bir cahillik yapp duygularnn esiriol-du. Fakat sonradan tam ileri yoluna koymuken tahriklere kaplmas-nn ne gerei vard?

Evlilikte olsun, baka konularda olsun anne ve babann desteini ala-mayan kaybeder. Hem kendisini, hem de etrafn huzursuz eder. Hibirzaman da i huzuru bulamaz.

Estetik Gzellik mi, Ruh Gzellii mi?Ruh gzellii, bedenin gzellii kadar kolay grlmez.

AristotelesLafa gelince, "Fizik gzellii nemli deil, ruh gzellii nemli."

de-riz. Uygulamada ise, hi de byle olmuyor, istatistiklere gre delikanl-larn kzlarda aradklar zelliklerin banda "fizik gzellik" geliyor.Ay-n ekilde, kzlar da erkeklerde "yakkllk" aryorlar. Uygulama

byleolduuna gre, meseleyi bu adan ele almamz gerekiyor. Kim ne der-se desin, insann hayatnda "gzelin ve gzelliin" ok byk etkisi var-

dr. Bu duyguyu bir tarafa brakmak

mmkn deildir. Evlenecek gen-ler, yanl da olsa ilk bakta gzelli-e bakyorlar. Ruh gzellii ve dierdavranlara sonraki safhalarda srageliyor.Ne fizik gzelliini ne de ruh g-

zelliini bir tarafa brakamayz. ki-sinden de vazgeilmiyor. Bu iki has-sas duygu insan hayatnn her saf-hasnda vardr.

Ruh gzellii, bedenin gzelliikadar kolay grlmez.

AristotelesV

nc Blm 53Gzellikle Dier zellikler Arasnda KalmaDamat adaynn fizik gzellii ile dier zellikler arasnda bir

kararverebilmesi kendi tercihidir. Yce dinimiz, evlilikle ilgili bu detay

ak venet bir ekilde ortaya koyuyor ve kadnn gzelliini, evliliin

artlarn-dan biri olarak belirliyor. Peygamber Efendimiz (sav) bir hadisinde;

"Kadn drt ey iin alnr: Mal, soyu, gzellii ve dini iin. Siz,dindar


36/164

olann tercih ediniz." buyuruyor.nsan hayatnda maln-mlkn, soyun-sopun, gzelliin ve dinin yeri

nemli. Bu zellikler, insan hayatnn her safhasnda karsnakyor.

Yukardaki hadiste de, mal-mlk, soy-sop, gzellik, bu nedenle nes-

rlyor. Kiinin iradesi, "gzellik" ile "dindarlk" arasnda serbestbraklyor.Bir tarafta insan byleyen gzellii, dier tarafta da "dindar

kiilii."Efendimiz, burada aklmz kullanmak ve imtihan baaryla kazana-

bilmek iin kiiyi bu tercihler arasnda bir araya yneltiyor.Yunanl trajedi yazar Euripides "Salam Adas" adl eserinde; "in-

san, ruh gzelliine bakmal. Gzel bir vcutta gzel bir ruh olmazsaneye yarar?" diyor.

Gnl arzu ediyor ki, gzel bir bedende gzel huylar da olsun. Neyazk ki, iki gzel zellik ou zaman bir arada bulunmuyor. nk herey zdd ile kaimdir. Ztlklar olacak ki, hayatn anlam ve cazibesiorta-ya ksn.

Fiziksel ve Ruh Gzellikler Ne e Yarar?

Fiziksel ve ruhsal gzelliin bir arada bulunmas nadir olduuna g-re, ne yapmamz gerekiyor? "Gzellik" dediimiz bu kavram ne ie ya-ryor?Biraz da bunu irdelemeye alalm.

Fiziksel gzellik, cazibe ve ilgi ekmek iindir. Dkkanlarnvitrinle-rindeki mallarn en gzel ekilde dzenlenmesi tabi ki mterilerinilgi-sini ekmek iindir. Vitrindeki mal almak istediimizde bize onu vermi-

yorlar. "O mal tehir iindir, esas mallarmz ieridedir." diyorlar.

54 Mutlu Bir Yaam Hedefleyenler In Eve Haziruk RehberiEvlilikteki durum da buna benzer. Kadnn gzellii, erkein yakk-

ll dikkat ekip ilgi uyandrmak iindir. Gzellii olmasa,evlenecekkii, kimin ilgisini eker?

Fiziksel grnm geicidir. Dikkat ekip balant kurmak iindir.Balant kurulduktan sonra, ruh gzellii ile birlikte diergzellikleresra gelir.

Ruhsal Gzellikler Yoksa...Eler arasnda ruhsal uyum, fiziksel grnm kadar gzel olmaya-

bilir, ite bu noktada eler, birbirlerindeki "ortak noktalan"belirleyip"asgari llerde" anlama yollarn aramaldr. unu unutmamak ge-rekiyor ki evlenecek eler estetik gzellie fazla taklmamaldr. Fran-sz air ve yazar Victor Hugo'nun dedii gibi: "Gzellik ksa sren birsaltanattr."

Evlilikte kuracanz saltanat, mr boyu sreceine gre; fizikselgzellii ikinci, ruhsal gzellii ilk sraya almal. Halk airi"Karacao-lan" bir dizesinde bu duyguyu ok gzel dile getiriyor; "Ne'tmeli gze-li, huy olmaynca." diyor.

Bu balamda, eler birbirlerini aratrrlarken istenmeyen gizlihuy-


37/164

larn ak ve net bir ekilde birbirlerine anlatmaktan ekinmemelidir.Evlilik sonrasnda, herhangi bir ters durum meydana geldiinde; "Ben

bu huyumu sana nceden syle-mitim." diyebilme hakkn elde e-debilmek iin, ak szl olmaldr.

Sonu itibariyle fiziksel gzellik,

insann gz zevkini tatmin eder.Ruhsal gzellik ise, insann i dn-yasn rahatlatr. Bu rahatlama sev-giyi, efkati, merhameti, fedakrlve gveni de beraberinde getirir.

Kadn drt ey iinalnr: Mal, soyu, gzellii ve diniiin. Siz, dindar olann tercih

ediniz.

Hadis

nc Blm 55u ipucunu da hatrlatalm. Ruh gzellii ne kadar gizli olsa bile,

birok durumlarda insann yzne yansr, insan ilikileri olan vepsikolojikdavranlardan az-ok anlayan kimse bunu, ksa zamanda sezebilir.

Imam- Gazali'nin gzel bir szyle konumuzu noktalayalm: "Kendi-ne deer ver. Ruhunun erdemlerini olgunlatr. nk sen bedeninledeil, ruhunla insansn."

E Seiminde Arzulama Duygusuile Akn Kartrlmasnsanlarn kar cinse ilgisi, ftratlarndan gelen bir duygudur.

Buduygu aklla kontrol altna alnp sevgiyle beslendiinde faydal olur.in-san en kymetli hazinesi olan akln kullanmayp yalnz duygularyla ha-reket ettiinde, "egolar" devreye girer. Egolarnn esiri olaninsanlarnise, ne ihtiraslar biter ne de arzular.

insann egosu, yani nefsi devaml arzular. Hak-hukuk demeden, he-ll-haram ayrmadan her eyi ister, istedii olmad zaman da, her e-it gayri meru yolu kendine mubah grr. Nefsinin esiri olan insanla-rn gzleri doymaz. Bu konuda atalarmzn syledii; "nsann gznkara toprak doyurur." sz ne kadar yerindedir.

Duygular insanlar ou zaman yanltrlar. Bu yzden "e seiminde"duygularmzla deil, aklmzla hareket etmeliyiz. Bu balamda uzman-lar "duygusal evlilik" yerine "mantksal evlilik" yapmann ok daha sa-lkl olacan sylyorlar.

Bu demek deildir ki duygularmz bir tarafa brakalm. Ancak duy-gularmz devreye sokarken, yapacamz dier iler iin de aklmzkullanmalyz. Salkl karar vermek iin, her ikisini btnletirip aklileduygularmz arasnda "denge" salamalyz.

lkemizde bir ok kavram birbirine kart gibi, duygular da kar-m durumdadr. Evlenmeye niyetlenen kadn ve erkekler birbirlerinekar olan duygularn belirlemede ou zaman yanlmaktadr. Duygula-rn nereye oturtacaklarn bilememektedir. Neyin "ak", neyin "sevgi"

56 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler In Evlilie Hazirlik Rehberi


38/164

ve neyin "arzu" olduuna karar ve-remiyorlar. Her ilgi ve duyguyu akkelimesiyle ifade etmektedirler.

Her eyin istismar edildii birdnyada "ak duygusu" da istis-

mar edilmekte ve cinsellie alet

edilmektedir.Gazetelerde, televizyonlarda,

filmlerde, romanlarda, trklerdeve sanatn her alannda ak duygu-

su eitli biimlerde sunulmaktadr. Bunlarn etkisinde kalan genler,romantik hayallere kaplarak birbirlerine eitli iltifatlardabulunuyorlar.Kendilerini beendirebilme uruna birbirlerini "ilh" yerine koyanlardaaz deil!

Gnmzde ok yaygn olan bu arpk ak anlaynn en yaygn sz-lerinden biri olan "Sana tapyorum." bu rneklerden yalnz bir tanesi.

Gnmzn nsan Ak Olamaz m?Gnmzn ada insan elbette ak olabilir. Ancak ak olabile-

cek o insanlar nerede? Gerek ak, Mevlna'nn ifadesiyle; "Ucu buca- belli olmayan engin bir denizdir." Yunus Emre'nin diliyle de; "Aknal-d benden beni, bana seni gerek seni." eklindedir.Ak ok farkl bir duygudur. Gnmz insan bunun adn biliyor ama

tad anlam bilmiyor. Gerek ak, "Yaratcdan gelen ilhamlarlainsan-da tezahr eden duygulardr." Bu duygular "ilh ak" yanstmaktadr.Akn kayna "sevgf'dir. Sevginin kayna "insan"dr. insan yara-

tan da "Allah- Teala"dr. Bu yzden kii nce kendini sevmesini bilme-li. Sonu itibariyle kendini seven Allah' da, insanlar da sever.

Dnya aklar geicidir, istenilen elde edildikten sonra biter. Leylaile

Mecnun'un hikyesinde olduu gibi... Mecnun, Leyla's iin her eyiniortaya koyar. Leyla'sna kavutuktan sonra ise onunla ilgilenmez ve Al-"Kendine deer ver. Ruhunun

erdemlerini olgunlatr. nk senbedeninle deil, ruhunla

insansn."

Imam- Gazali

56 Mutlu Br Yaam Hedefleyenler In Evle Hazirlik Rehberive neyin "arzu" olduuna karar ve-remiyorlar. Her ilgi ve duyguyu akkelimesiyle ifade etmektedirler.

Her eyin istismar edildii birdnyada "ak duygusu" da istis-

mar edilmekte ve cinsellie aletedilmektedir.

Gazetelerde, televizyonlarda,filmlerde, romanlarda, trklerdeve sanatn her alannda ak duygu-

su eitli biimlerde sunulmaktadr. Bunlarn etkisinde kalan genler,romantik hayallere kaplarak

Documents

Mustafa-Topaloğlu-Evlilik-Rehberi