Muzički instrumentiLaboratorijske vežbe – teorija muzike

ALFABET SOLMIZACIJA

• c

• d

• e

• f

• g

• a

• h

Imena tonova

• do

• re

• mi

• fa

• sol

• la

• si

Tonski sistem

2C

2D

2E

2F

2G

2A

2H

1C

1D

1E

1F

1G

1A

1H

CDEFGAH

cdefgah

c1

d1

e1

f1

g1

a1

h1

c2

d2

e2

f2

g2

a2

h2

c3

d3

e3

f3

g3

a3

h3

c4

d4

e4

f4

g4

a4

h4

c5

d5

e5

f5

g5

a5

h5

SUBKONTRAOKTAVA

KONTRAOKTAVA

VELIKAOKTAVA

MALAOKTAVA

PRVAOKTAVA

DRUGAOKTAVA

TREĆAOKTAVA

ČETVRTAOKTAVA

PETAOKTAVA

Pisanje nota

Linijski sistem

12345

1234

4 PRAZNINE 5 LINIJA

POMOĆNICE

Ključevi

G-KLJUČ(VIOLINSKI KLJUČ)

F-KLJUČ(BAS KLJUČ)

ALTOVSKI C-KLJUČ(ALT KLJUČ)

Beleženje nota pomoću G-ključa (violinskog ključa)

g/sol

Beleženje nota pomoću F-ključa (bas ključa)

f/fa

Notni sistem

Predznaci

- povisilica (znak za povišenje note)

�- snizilica (znak za sniženje note – čita se “be”)

� - razrešilica (znak za razrešenje note)

Predznaci

x – dvostruka povisilica (znak za povišenje

note za dva polustepena)

- dvostruka snizilica (znak za sniženje note

za dva polustepena)

Predznaci

cis cescc

Predznaci

x

cisis cisc

c

x

cisis c

ceses cesc

c

c

ceses

Osnovni intervali

RASTOJANJE IZMEĐU BILO KOJA DVA TONA U LESTVICI ILI MELODIJIZOVEMO INTERVAL.

• PRIMA (razmak između tona istog imena i visine)• SEKUNDA (razmak između dva susedna tona)• TERCA (interval između tri stupnja)• KVARTA (interval između četiri stupnja)• KVINTA (interval između pet stupnjeva)• SEKSTA (interval između šest stupnjeva)• SEPTIMA (interval između sedam stupnjeva)• OKTAVA (interval između osam stupnjeva)

Prima

Sekunda

Terca

Kvarta

Kvinta

Seksta

Septima

Oktava

Vrste intervala

• prima (čista i prekomerna)• sekunda (velika, mala, umanjena i prekomerna)• terca (velika, mala, umanjena i prekomerna)• kvarta (čista, umanjena i prekomerna)• kvinta (čista, umanjena i prekomerna)• seksta (velika, mala, umanjena i prekomerna)• septima (velika, mala, umanjena i prekomerna)• oktava (čista, umanjena i prekomerna)

Čisti intervali

• naziv za akustički čist odnos – prima, oktava i kvinta (obrtaj kvinte je kvarta)

č.5č.8č.1

č.4

Veliki i mali intervali

• Objašnjava količinu polustepena između intervala (velika terca ima 4 polustepena, a mala 3 itd.)

• mali interval nastaje kada samo gornji ton velikog intervala snizimo za polustepen

Umanjeni i prekomerni intervali

• umanjeni interval nastaje kada samo gornji ton čistog ili malog intervala snizimo za polustepen (osim u slučaju prime)

• prekomerni interval nastaje kada samo gornji ton čistog ili velikog intervala povisimo za polustepen

p.3m.3

Prima

c1-c1 čista prima

c1

Prima

c1

c1-cis1 prekomerna prima

Sekunda

c1

c1-d1 velika sekunda

Sekunda

c1

c1-des1 mala sekunda

Sekunda

c1

c1-dis1 prekomerna sekunda

Sekunda

c1

c1-deses1 umanjena sekunda

Kvarta

c1

c1-f1 čista kvarta

Kvarta

c1

c1-fis1 prekomerna kvarta

Kvarta

c1

c1-fes1 umanjena kvarta

Osnovna lestvicaC-dur

NIZ TONOVA KOJI SLEDE REDOM MUZIČKOG ALFABETA, KOJI ZAPOČINJUI ZAVRŠAVAJU SE ISTIM TONOM NAZIVAJU SE LESTVICA.

c1 d1 e1 f1 g1 a1 h1 c2

Stupanj u lestvici

I

TONIKA

Stupanj u lestvici

II

SUPERTONIKA

Stupanj u lestvici

III

MEDIJANTA

Stupanj u lestvici

IV

SUBDOMINANTA

Stupanj u lestvici

V

DOMINANTA

Stupanj u lestvici

VI

SUBMEDIJANTA

Stupanj u lestvici

VII

VOĐICA

SUBTONIKA

> u duru, melodijskom i harmonskom moluu prirodnom molu >

Stupanj u lestvici

VIII/I

TONIKA

Stupanj u lestvici

I II III IV V VI VII VIII/I

Ceo stepen i polustepen

11

21

11 2

12

111

11 1

11

1 21

211

11

1 11

11

11

I II III IV V VI VII VIII/I

11 1

1 11 2

1

POLUSTEPEN JE UOPŠE NAJMANJI RAZMAK IZMEĐU DVA TONA U DANAŠNJOJ “ZAPADNOJ” MUZICI. CEO STEPEN JE RAZMAK OD DVA POLUSTEPENA

11

Osnovna lestvica ili C-dur

21

21

c

c

G-dur

21

21

g

F-dur

21

21

f

Dur > mol

Svaka durska lestvica ima svoju paralelnu molsku

lestvicu, koja nastaje kada od VI stupnja bilo koje

durske lestvice nanižemo tonove originalne durske

lestvice.

VI

I

Dur > mol

Molsku lestvicu možemo dobiti kada se za interval male terce od tonike durske lestivice (I stupnja) “pomerimo” naniže.

VI

I

a-mol

21

a

2

1prirodni

a

a-mol

21

a

21

harmonski

21

VII

a

211

a-mol

21

a

21

melodijski

11

VIIVI

a

a-mol

21

a

21

melodijski

11

21

21

prirodni naniže

VI VII

Kvintni krug

CF

B

Es

As

CisFis

H

E

A

D

G

CesGes

Des

fis, cis, gis, dis, ais, eis, hisb, es, as, des, ges, ces, fes

Kvintni i kvartni krug

fis, cis, gis, dis, ais, eis, his b, es, as, des, ges, ces, fes

CG

D

AE

H

Fis

Cis

č. 5 za Dur sa

CF

B

EsAs

Des

Ges

Ces

č. 4 za Dur sa

Akord

Akord je istovremeno zvučanje najmanje tri tona

različite visine (ili tri glasa). Tonovi akorda beleže

se jedan iznad drugoga, tj. odozdo naviše.

Kvintakord

Kvintakord ili trozvuk je akord koji se sastoji od

osnovnog tona, njegove terce i njegove kvinte.

Postoje: veliki (durski), mali (molski), umanjeni i

prekomerni.

V

m

u

p

Durski

Molski

Umanjeni

Prekomerni

Sekstakord i kvartsekstakord

Sekstakord nastaje kada se terca kvintakordaprebaci u bas

Kvartsekstakord nastaje kada se kvinta kvintakorda prebaci u bas

5 6

564

Septakord

Septakord je četvorozvuk koji se sastoji od

osnovnog tona, njegove terce, njegove kvinte i njegove septime.

Postoje: veliki durski (vel. kvintakorda i velike septime),mali durski (vel. kvintakorda i male septime), veliki molski (malog kvintakorda i velike septime),mali molski (malog kvintakorda i male septime),poluumanjeni (um. kvintakorda i male septime),umanjeni (um. kvintakorda i um. septime) i prekomerni (prek. kvintakorda i vel. septime).

Obrtaji

Kvintsekstakord: 6

Premeštanje terce u bas 5

Terckvartakord: 4

Premeštanje kvinte u bas 3

Sekundakord:

Premeštanjem septime u bas 2

Veliki durski i obrtaji

7 65

43

2

Mali durski i obrtaji

7 65

43

2

Veliki molski i obrtaji

7 65

43

2

Mali molski i obrtaji

7 65

43

2

Trajanje nota

=

21 1

1

41

81

12

161

Trajanje pauza

=

21 1

1

41

81

12

161

Produžetak notnih vrednosti

= )tačka

ligatura