My Diet CoachΔες τη διατροφή αλλιώς

μέσα απο διαλόγους και αληθινά περιστατικά

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται από τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (Ν 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη κατά οποιονδήποτε τρόπο ή οποιοδήποτε μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.

Επιμέλεια: Βίκυ ΚάουλαΣχεδιασμός εξωφύλλου: Νάσος ΒάγιαςΣυνεργάτης έκδοσης: Κέντρο Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης ΔιατροφικώνΔιαταραχών www.keadd.grΣελιδοποίηση: Κωνσταντίνος ΣτίνηςΕκτύπωση: Βιβλιοτεχνία

© 2018 για την ελληνική γλώσσα εκδόσεις ΙΒΙΣΚΟΣΔ/νση αλληλογραφίας Αγίου Νικολάου 8, Μαρούσι 15122τηλ-fax: 210 8021333 http://www.iviskospublications.gre-mail: info@iviskospublications.gr

ISBN: 978-618-5093-84-6

ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

My Diet coachΔες τη διατροφή αλλιώς

μέσα απο διαλόγους και αληθινά περιστατικά

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΒΙΣΚΟΣ

Περιεχόμενα

Πρόλογος Ε. Ζουμπανέα..............................................................9

Σχόλιο Μ. Σχινά...........................................................................13

Εισαγωγή.....................................................................................15Αλλάζουν οι άνθρωποι;...................................................................16Μια διαφορετική προσέγγιση.........................................................19Ο διαιτολόγος ως Coach.................................................................20«Γιατί να τα χάσω αφού θα τα ξαναπάρω;......................................21Ευχαριστίες.....................................................................................23

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Όραμα.............................................................................................25Γιατί είναι σημαντικό να έχουμε όραμα;........................................27 Πώς βρίσκουμε το όραμα;..............................................................28Μάθε πώς να μην τα παρατάς ποτέ!...............................................30Δες το σενάριο από την ανάποδη!...................................................36Επί του πρακτέου............................................................................41Η ιστορία της Ελευθερίας...............................................................53

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στόχοι – Τριμηνιαίοι Στόχοι - Συμπεριφορές.................................67SMART...........................................................................................68

Είδη στόχων....................................................................................71Η ιστορία της Ελευθερίας (συνέχεια).............................................76

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΣυνήθη εμπόδια στην απώλεια βάρους...........................................85Εμμονή με τον αριθμό που θα δείξει η ζυγαριά.............................86Σκέψη όλα ή τίποτα.........................................................................92Δεν το αξίζω..................................................................................100Άρνηση ανάληψης της ευθύνης....................................................109Ο μύθος της ισχυρής θέλησης.......................................................115Μη συντονισμένος με τις πραγματικές ανάγκες του σώματος..........125Επιλεκτική αξιολόγηση.................................................................132Η ιστορία της Ελευθερίας (συνέχεια)...........................................136

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κινητοποίηση...............................................................................143Παραδείγματα εξωτερικών και εσωτερικών κινήτρων......................146Πως καταλαβαίνουμε ότι το κίνητρό μας είναι εσωτερικό;..............147Περιστατικά που βρίσκονται σε διαφορετικό βαθμό ετοιμότητας........148Ενίσχυση του κινήτρου.................................................................168Θετικά και αρνητικά της διαδικασίας αλλαγής............................169Σκέψη – συναίσθημα - συμπεριφορά...........................................181Αναδιατύπωση..............................................................................183Άσκηση: Το σταυροδρόμι των αποφάσεων..................................185Η ιστορία της Ελευθερίας (συνέχεια)...........................................186

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πυραμίδα του Μάσλοου...............................................................199

«Ξέρω τι πρέπει να κάνω αλλά δεν ξέρω γιατί δεν το κάνω»..............200• Φυσιολογικές ανάγκες.............................................................200• Ασφάλεια................................................................................202• Κοινωνικές ανάγκες.................................................................204• Ανάγκες αυτοεκτίμησης...........................................................206• Ανάγκες αυτοπραγμάτωσης.....................................................209Τι μας διδάσκει ο Μάσλοου με την παραπάνω θεώρηση;..................210Παραδείγματα συναισθημάτων που πυροδοτούνται από ανικανοποίητες ανάγκες................................................................213Η ιστορία της Ελευθερίας (συνέχεια)...........................................214

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αυτό-συμπόνια - Τι είναι αυτό-συμπόνια.....................................221Ο τροχός των αναγκών..................................................................227Λίστα συναισθημάτων..................................................................228Αυτό-συμπόνια στην πράξη..........................................................239Διαχείριση αρνητικού σχόλιου......................................................247Υποενότητα εικόνα σώματος - Ένα βήμα πιο κοντά σου...................252Αντιμέτωπη με τους φόβους μου..................................................254Περιστατικό: Εγκλωβίζοντας τη βουλιμική μου αδερφή..................259Η ιστορία της Ελευθερίας (συνέχεια)...........................................269

ΕΠΙΛΟΓΟΣ...............................................................................281

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ......................................................................284

9

Πρόλογος

Δεν θεραπεύουμε μετρήσεις, θεραπεύουμε τον άνθρωπο…

Στην εκπαίδευση Master Practitioner on Eating Disorders που διοργανώνει το Κέντρο Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφι-κών Διαταραχών (ΚΕΑΔΔ), δεν έρχεται κάποιος για να πάρει μόνο τη γνώση αλλά και την εμπειρία, για να γίνει καλύτερος τόσο ο ίδιος ως άνθρωπος όσο και ως εμπνευσμένος θεραπευτής. Δεν έρχεται για να πάρει απλώς ένα πιστοποιητικό παρακολούθησης, αλλά έρχεται για να ενταχθεί σε μια οικογένεια, όπου οι δεξιότητες και η εμπειρία όλων μεταλλάσσει τον καθένα από μία απλή μονάδα σε έναν ξεχωρι-στό επαγγελματία υγείας.

Στο ΚΕΑΔΔ δεν έρχεται κάποιος για να πάρει ένα πιστοποιητικό που θα κολλήσει στον τοίχο, αλλά για να αποδείξει ότι είναι μέλος μιας μεγάλης οικογένειας που μπορεί να τον στηρίξει και στη συνέ-χεια ο ίδιος να στηρίξει τον επόμενο που θα χρειαστεί την βοήθεια του. Μέσα από την εκπαίδευση, κάθε σπουδαστής λαμβάνει σπουδαί-ες γνώσεις και δεξιότητες, που θα τον κάνουν ακόμα πιο ισχυρό στον επαγγελματικό του τομέα.

10

Το Κέντρο Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταρα-χών, μέσω της εκπαίδευσης Master Practitioner on Eating Disorders αλλά και τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των ειδικών σεμιναρίων που διοργανώνει κάθε χρόνο, πηγαίνει την επιστήμη της διαχείρισης των διατροφικών διαταραχών και της παχυσαρκίας πάντα ένα βήμα πα-ρακάτω, δημιουργώντας σταθερά νέα γνώση, δεξιότητες και θεραπευ-τικά εργαλεία.

Έχοντας την τύχη να παρακολουθήσω από την αρχή βήμα προς βήμα τη συγγραφή του βιβλίου Μy Diet Coach και κάνοντας έναν απολογισμό από το 2010 που ξεκίνησε για πρώτη φορά στην Ελλά-δα το πρόγραμμα Master Practitioner on Eating Disorders, δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ πόσα ακατέργαστα διαμάντια αποφοί-των και νυν «επαγγελματιών υγείας» θα ξεπηδούσαν με το άστρο τους από τη συγκεκριμένη εκπαίδευση. Ήταν πραγματικά αδύνατο να ορα-ματισθεί κάθε ένας από τους εκπαιδευτές ότι θα μπορούσαμε, μέσα από μια ήδη εμπνευσμένη εκπαίδευση της Deanne Jade του National Center of Eating Disorders της Μεγάλης Βρετανίας, να διδάξουμε όχι απλώς κάποιες στείρες γνώσεις για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής, που θα μπορούσε ο καθένας να διαβάσει σε δέκα σχετικά βιβλία ή θα παρακολουθούσε μέσα από ένα πρόγραμμα e-learning, αλλά αντίθετα να δημιουργήσουμε νέους δασκάλους, πολυτάλαντους θεραπευτές, χαρισματικούς συγγραφείς και φωτεινούς επαγγελματίες που θα ξεχώριζαν για το ήθος και την αγάπη τους για τον άνθρωπο που χρειάζεται την βοήθειά τους.

Κοινή αφετηρία το βιβλίο σταθμός για την εκπαίδευση, «Διατρο-

11

φική Νοημοσύνη», που έμελλε να αποτελέσει το βασικότερο κίνητρο πρώτα για την προσωπική αλλαγή του καθενός μας κι έπειτα για να μετατραπεί αυτή η αλλαγή σε νέα γνώση, σε επόμενα εμπνευσμένα βιβλία και καταλυτικές θεραπευτικές δεξιότητες.

Ένα από αυτά τα ακατέργαστα διαμάντια είναι και ο συνάδελφος, φίλος και τώρα πια πολύτιμος συνεργάτης, ο Αντρέας Κωνσταντίνου. Θαυμάζω τον υπέροχο αυτό άνθρωπο, τον απολαμβάνω μέσα από τα εξαιρετικά του άρθρα στο επιστημονικό portal υγείας diatrofi.gr και αισθάνομαι περήφανος, τόσο εγώ όσο και όλοι οι καθηγητές του ΚΕΑΔΔ, που σταθήκαμε η αιτία να δημιουργήσει ένα ακόμα βιβλιο-γραφικό εργαλείο μέσα από τα σπλάχνα της εκπαίδευσης.

Ο Αντρέας Κωνσταντίνου με το βιβλίο του My Diet Coach κα-τάφερε να μας δώσει ένα ακόμα σπουδαίο θεραπευτικό εγχειρίδιο, χαρίζοντας απλόχερα σε όλους νέα πολύτιμη γνώση, δεξιότητες και θεραπευτικά εργαλεία.

Αισθάνομαι ευγνώμων για όσα μπόρεσα και όσα θα μπορέσω να προσφέρω μέσα από την εκπαίδευση του ΚΕΑΔΔ, διότι το αντάλλαγμα της έκφρασης και της ευαισθησίας των αποφοίτων, όπως ο Αντρέας Κωνσταντίνου με το βιβλίο του My Diet Coach, κατάφερε να αγγίξει, να απαλύνει και να φωτίσει και τη δική μου ψυχή.

Είμαι βέβαιος ότι ολοκληρώνοντας την ανάγνωση του βιβλίου που τώρα κρατάς στα χέρια σου, θα βλέπεις με διαφορετικά μάτια και αισιόδοξο βλέμμα, όχι μόνο το θέμα της φυσικής και σωματικής σου

12

κατάστασης αλλά την ίδια σου τη ζωή.

Είμαι βέβαιος ότι η αγκαλιά των χαρισματικών συνεργατών μου, θα βρίσκει πάντα τρόπους και νέες δεξιότητες για περισσότερες εμπνεύσεις και υπέροχες εκπλήξεις για όλους μας.

Γιατί όπως λέμε μεταξύ μας όλοι οι συντελεστές του ΚΕΑΔΔ, το μόνο σενάριο που υπάρχει στη θεραπεία των διατροφικών διαταρα-χών και της παχυσαρκίας είναι ότι…

«Δεν υπάρχει άλλο σενάριο»

Ευάγγελος Ζουμπανέας Διαιτολόγος ΔιατροφολόγοςMaster Practitioner on Eating DisordersΔιευθυντής Κέντρου Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών

13

Σχόλιο Μ.Σχινά

Ο Αντρέας Κωνσταντίνου καταφέρνει στο περιεκτικό αυτό γρα-πτό εγχείρημα να μεταφέρει τον ουσιαστικό στόχο της εργασίας του επαγγελματία υγείας: να οδηγήσει τον άνθρωπο που ζητά τη βοήθειά του σε αλλαγή τρόπου σκέψης και ζωής, επιτυγχάνοντας καλύτερη υγεία και ευτυχέστερη καθημερινότητα. Καθόλου μικρό επίτευγμα!

Ο σύγχρονος άνθρωπος ταλαιπωρείται από βιαστικούς ρυθμούς ζωής, ανθυγιεινές συνήθειες, περιορισμό χρόνου πραγματικής από-λαυσης. Βασιζόμενοι στη συνεχιζόμενη έρευνα των νευροεπιστη-μών, μαθαίνουμε κάθε μέρα για την ανάγκη του σύγχρονου ανθρώ-που να χαλαρώσει τους ρυθμούς του, να επαναδιαπραγματευτεί με τον εαυτό του τον προσωπικό του χρόνο, να ενημερωθεί για το τί είναι ισορροπημένη διατροφή, για το πώς να φροντίζει το σώμα και το πνεύμα του. Ο σύγχρονος διατροφολόγος, λοιπόν, συναντά τον ψυχολόγο, που συναντά τον γυμναστή, που συναντά τον βιολόγο, που συναντά τον ενδοκρινολόγο, κι αυτός τον ειδικό ύπνου κ.ο.κ. Η εποχή μας επιβάλλει τη σφαιρική κατανόηση των ανθρώπινων ανα-γκών και την αποσαφήνιση και απλοποίηση του τί σημαίνει φροντί-δα εαυτού.

Αυτός είναι και ο κεντρικός μας στόχος στις εκπαιδεύσεις του ΚΕΑΔΔ, του κέντρου που στοχεύει στην καθοδήγηση προς την

14

υγεία κάθε ανθρώπου που έχει μπερδευτεί και, μάλλον, πελαγώσει με τη διατροφή του. Κατανοώντας το πώς πρέπει να φροντίζω τον εαυτό μου, όχι μόνο ξεπερνώ συμπτώματα και ανακουφίζομαι, αλλά και επιτρέπω πια στο σώμα μου να λειτουργεί με υγεία και στο νου μου να ανθίζει, να χαίρεται και να απολαμβάνει τη ζωή!

Δρ. Μαργαρίτα-Αγγελική Σχινά

15

Εισαγωγή

Πολλές φορές αναρωτιέμαι εάν θα μπορούσε ο κάτοικος της δύσης να εξηγήσει στον κάτοικο της Αφρικής, της Ασίας ή

της Λατινικής Αμερικής τι είναι δίαιτα. Φαντάζομαι την έκπληξη των ανθρώπων, των οποίων η στέρηση της τροφής συνδέεται στο μυαλό και στο σώμα τους με τον θάνατο, όταν ακούν ότι στη δύση κάθε μέρα ξοδεύονται 260 εκατομμύρια δολάρια για νοσή-ματα που σχετίζονται με την παχυσαρκία και 100 εκατομμύρια δολάρια για προγράμματα απώλειας βάρους. Την ίδια στιγμή οι διατροφικές διαταραχές όπως είναι η ανορεξία, η νευρική βου-λιμία και η αδηφαγική διαταραχή αφορούν όλο και μεγαλύτερο μέρος του δυτικού πληθυσμού. Η ανάγκη της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας για θρέψη και ισορροπία είναι τόσο μεγάλη, όσο είναι και στις κοινωνίες με περιορισμένους οικονομικούς πόρους. Οι μεν υποσιτίζονται και νοσούν από έλλειψη φαγητού ενώ οι δε… νοσούν από την υπερκατανάλωση του.

Αφού λοιπόν εντοπίζουμε ότι οι διατροφικές διαταραχές και η παχυσαρκία έχουν άμεση σχέση με τον τρόπο διατροφής, για ποιο λόγο η δίαιτα δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα; Μήπως δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμα τη σωστή δίαιτα; Κάθε άλλο! Κατά

16

την προσωπική μου άποψη, η μη αποτελεσματική προσέγγιση της παχυσαρκίας και των διατροφικών διαταραχών έγκειται στο γεγονός ακριβώς ότι ασχοληθήκαμε πολύ με τη δίαιτα. Η κακή σχέση με τη διατροφή συντηρείται ταυτοχρόνως από τη βιοχημι-κή και τη συναισθηματική ανισορροπία του ατόμου. Η έλλειψη θρεπτικών στοιχείων ως αποτέλεσμα μιας φτωχής διατροφής από τη μια και ο συναισθηματικός τρόπος διατροφής από την άλλη συντελούν στην έξαρση του προβλήματος. Χωρίς την ταυτόχρο-νη αντιμετώπιση και των δύο παραμέτρων, η ενασχόληση με τη μία ή την άλλη παράμετρο μεμονωμένα έχει μόνο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον.

Αλλάζουν οι άνθρωποι;

Θα πίστευε κανείς ότι μια καρδιακή προσβολή θα ήταν αρκε-τή, για να κάνει το άτομο να σταματήσει να καπνίζει, να πίνει και να τρέφεται ανθυγιεινά. Θα πίστευε κανείς ότι οι καλά μελετη-μένες και τεκμηριωμένες αρνητικές επιδράσεις της παχυσαρκίας στην υγεία θα εξωθούσαν τον κόσμο σε μια μόνιμη αλλαγή στο βάρος του. Θα πίστευε κανείς ότι η φυλακή θα μπορούσε να συ-νετίσει τους ανθρώπους που παρέβησαν τον νόμο. Θα πίστευε κανείς ότι η κλιματική αλλαγή θα ήταν ικανή, για να κάνει τον άνθρωπο να σεβαστεί το περιβάλλον. Θα πίστευε κανείς ότι τα μνημόνια μπορούν να φτιάξουν δομές και να αλλάξουν συμπερι-φορές…

17

Όμως, τίποτα δεν είναι αρκετό διότι…Οι άνθρωποι δεν είναι πάντα λογικοί! Εκτός από μυαλό ο

άνθρωπος έχει επίσης ψυχή και συναίσθημα. Είναι γεγονός ότι ένα συντριπτικά μεγάλο ποσοστό που επι-

τυγχάνει μια αλλαγή στη ζωή του, στο τέλος αποτυγχάνει να τη διατηρήσει. «Η δύναμη της συνήθειας» λένε! Οι ιατρικές συστά-σεις είναι ξεκάθαρες: «Σταμάτα να καπνίζεις, να πίνεις, να τρως ανθυγιεινά, ξεκίνα να γυμνάζεσαι και προσπάθησε να διαχειρι-στείς το στρες». Υπάρχουν άτομα των οποίων οι αρτηρίες τους έχουν κλείσει τόσο πολύ που οποιαδήποτε φυσιολογική λειτουρ-γία του ανθρώπινου σώματος, όπως ένα περπάτημα ή το σεξ, γί-νεται εξαιρετικά οδυνηρή. Αυτά τα άτομα μπαίνουν σε μια επί-πονη, ψυχοφθόρα και επικίνδυνη διαδικασία αποκατάστασης της ζημιάς, όπως την τοποθέτηση αντικειμένων μέσα στις αρτηρίες για να τις κρατούν ανοιχτές (stent) ή κόψιμο νεύρων από τα κάτω άκρα για να παρακάμψουν τα αποφραγμένα σημεία (bypass).

Το αποτέλεσμα; Αν κοιτάξει κανείς την πορεία αυτών των αν-θρώπων 2 χρόνια μετά την επέμβαση βλέπει ότι το 90% έχει γυ-ρίσει ήδη στις παλιές του συνήθειες και σχεδόν όλοι τους είτε θα ξαναπεράσουν τη διαδικασία του χειρουργείου, είτε πεθαίνουν.

Το ερώτημα, που προκύπτει με βάση τα πιο πάνω, είναι για ποιο λόγο οι άνθρωποι δεν αλλάζουν ή τουλάχιστον δεν αλλά-ζουν εύκολα; Μήπως ο κίνδυνος να χάσουν τη ζωή τους δεν είναι αρκετός, για να τους κάνει να αλλάξουν;

Απ’ ότι φαίνεται δεν είναι! Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν, όταν το κίνητρό τους είναι ο φόβος. Δεν αλλάζουν με απειλές και δεν

18

αρέσκονται στο να τους λένε τι πρέπει να κάνουν. Αντιθέτως, αλλάζουν όταν τους δίνεται η δυνατότητα να νιώσουν ότι είναι οι ίδιοι κυρίαρχοι των αποφάσεων, που θα λάβουν για τη ζωή τους. Γίνονται πιο δημιουργικοί, όταν η διαδικασία της αλλαγής οικοδομείται με επίκεντρο το άτομό τους, δείχνοντάς τους πίστη ότι μπορούν να τα καταφέρουν. Θέλουν να πετυχαίνουν με βάση τις ικανότητες και τις αξίες τους και αρέσκονται σε επιλογές με προοπτική που έχουν προσωπικό νόημα.

Για να συμβούν όλα αυτά, είναι απαραίτητο το άτομο που θέ-λει να πετύχει την αλλαγή να δρα και να λειτουργεί μέσα σε ένα θετικό περιβάλλον. Παραδόξως, ο άνθρωπος έχει την τάση να σκέφτεται πρώτα τις δυσκολίες που πρόκειται να αντιμετωπίσει, πριν αφεθεί να σκεφτεί τι πραγματικά θέλει να γίνει. Κι αυτό βεβαίως ακολουθείται από αναβλητικότητα, απογοήτευση και παραίτηση. Τα άτομα που αλλάζουν λειτουργούν και σκέφτονται μέσα σε ένα περιβάλλον αισιοδοξίας, με ακμαία αυτοπεποίθηση και αυξημένη την αίσθηση της αυτό-αποτελεσματικότητας. Βλέ-πουν τη ζωή σαν ένα μυστήριο που θέλουν να ζήσουν παρά σαν ένα πρόβλημα που καλούνται να λύσουν.

Γι’ αυτό και ο ρόλος του διαιτολόγου ξεπερνά τις διαιτητικές συστάσεις. Ο διαιτολόγος οφείλει για τον πελάτη του να γίνει πηγή έμπνευσης, συνοδοιπόρος και συνδιαμορφωτής του οράμα-τός του.

Στο κάτω-κάτω, για να μπορέσει να συμβεί η αλλαγή, θα πρέ-πει τουλάχιστον ένας από τους δύο να πιστεύει σ’ αυτήν. Αλίμο-νο, αν αυτός δεν είναι ο διαιτολόγος.

19

Μια διαφορετική προσέγγιση

Για κάποιους, ο διαιτολόγος συνδέεται με τον άνθρωπο που κόβει θερμίδες, για να διώξει κιλά. Συχνά ταυτίζεται με τον ρόλο του μπαμπούλα, του επιτηρητή ή του κριτή που επιπλήττει ή επι-βραβεύει τον ασθενή, με βάση την ένδειξη της ζυγαριάς.

Ο περισσότερος κόσμος επιλέγει διαιτολόγο με κριτήριο τον αριθμό των κιλών που έχασε ο προηγούμενος (Κύριο χαρακτη-ριστικό ερώτημα είναι: «πόσα κιλά έχασες και σε πόσο χρόνο»).

Η προσπάθεια, ο κόπος, τα χρόνια ενασχόλησης με το πρόβλημα, τα αίτια που το συντηρούν, τα συναισθήματα που προκύπτουν από τις αποτυχημένες προσπάθειες, η εικόνα σώματος και η αυτοπεποί-θηση μπαίνουν άκριτα στη ζυγαριά-κριτή ενός διαιτολογικού γρα-φείου. Θα θεωρηθείς πετυχημένος αν η ζυγαριά έχει κατέβει μερικά κιλά και αποτυχημένος αν δεν κατάφερες να χάσεις ούτε γραμμάριο.

Υπάρχει η πεποίθηση τόσο στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας όσο και στο ευρύ κοινό ότι εάν κάποιος χάσει γρήγο-ρα βάρος, μοιραία θα το επαναπροσλάβει. Σωστό! Θα μπορούσε, όμως, κανείς σε αντιδιαστολή να υποστηρίξει το αντίθετο; Ότι δηλαδή εάν κάποιος χάσει αργά κιλά δεν θα τα ξαναπάρει ποτέ; Η απάντηση είναι πως όχι!

Η σταθεροποίηση του βάρους δεν είναι συνέπεια της χρονικής διάρκειας της δίαιτας, αλλά το φυσικό επακόλουθο εκείνων των μικρών καθημερινών αλλαγών, που θα έχουν υιοθετηθεί κατά τη διάρκεια του προγράμματος.

Γι’ αυτό, κατά την προσωπική μου άποψη, ο διαιτολόγος σή-

20

μερα οφείλει να έχει έναν διαφορετικό ρόλο από αυτόν που έχου-με συνηθίσει. Σήμερα πλέον, η κοινωνία έχει βρει τις απαντήσεις στο τι πρέπει να φάει και πόσο πρέπει να φάει. Ο διαιτολόγος θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας και να δώσει ουσιαστική βοήθεια, εφόσον λάβει υπ’ όψιν κάθε παράγοντα που ενδέχεται να στέκεται εμπόδιο στην προσπάθεια για απώλεια βάρους και να είναι σε θέση να παραπέμψει τον ασθενή για βοήθεια αν κριθεί αναγκαίο.

Ο διαιτολόγος ως Coach

Ο διαιτολόγος είναι αυτός που θα σε βοηθήσει να προσδιορί-σεις τους στόχους της επόμενης εβδομάδας και θα φροντίσει να σου μάθει τη σπουδαιότητα του ύπνου, της ενυδάτωσης και της κί-νησης στην προσπάθειά σου να αδυνατίσεις. Είναι αυτός που θα σε ενθαρρύνει να σκεφτείς πώς θα άλλαζε η ζωή σου, αν κατάφερνες να χάσεις μερικά κιλά. Είναι αυτός που θα σε βοηθήσει να βρεις τα δυνατά σημεία του χαρακτήρα σου και πάνω σ’ αυτά να «κτίσετε» από κοινού την ατζέντα της θεραπείας. Τέλος, ο διαιτολόγος είναι αυτός που θα ακούσει και θα κατανοήσει τις δυσκολίες σου και θα σε βοηθήσει να σχεδιάσεις ένα πλάνο για την αντιμετώπισή τους.

Γι’ αυτόν τον λόγο, στις επόμενες σελίδες ο διαιτολόγος θα αναφέρεται ως «Coach»1.

1 Coach: Στα ελληνικά αποδίδεται με τον όρο προπονητής

21

«Γιατί να τα χάσω αφού θα τα ξαναπάρω»;

Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που καταφέρ-νουν να χάσουν βάρος στο τέλος ξαναπαίρνουν πίσω ένα μέρος, όλο ή ακόμα και περισσότερο βάρος από αυτό που έχασαν. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Μήπως τελικά το βάρος μας είναι γενετικά προκαθορισμένο; Μήπως τα παχύσαρκα άτομα είναι καταδικα-σμένα να αγωνίζονται μια ζωή να μειώσουν το βάρος τους, χωρίς μόνιμο αποτέλεσμα;

Η σημαντικότερη αιτία της επαναπρόσληψης βάρους είναι ο λανθασμένος τρόπος απώλειας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι, για να μειώσει κάποιος το βάρος του, γι’ αυτό άλλωστε αρκετά άτομα πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης της κάθε καινούργιας μεθόδου που εμφανίζεται κατά καιρούς. Οι μοναφαγικές δίαιτες, οι χημι-κές δίαιτες, οι δίαιτες αποτοξίνωσης, οι υπερπρωτεϊνικές δίαιτες, οι δίαιτες με βάση την ομάδα αίματος και τα τεστ δυσανεξίας, η δίαιτα της λαχανόσουπας ή ακόμα και η πλήρη νηστεία, όλες έχουν το ίδιο αποτέλεσμα: την απώλεια βάρους, αλλά και την επαναπρόσληψή του. Πολλοί συνάδελφοι, μεταξύ των οποίων και εγώ, θα υποστηρίξουν ότι o μοναδικός τρόπος απώλειας βά-ρους, που μπορεί να εγγυηθεί ασφαλή και μόνιμα αποτελέσματα, είναι μια ισορροπημένη διατροφή με βάση τα μεσογειακά πρό-τυπα.

Γνωρίζω, όμως, ότι παρόλο που στον καθένα μπορεί να φαίνε-ται σωστό και λογικό, βαθιά μέσα του δυσκολεύεται να το πιστέ-ψει, προφανώς γιατί ακόμα και αυτοί που τα κατάφεραν μ’ αυτόν

22

τον τρόπο ξαναπήραν το βάρος που έχασαν. Η βαθιά τομή που θα πρέπει να κάνει κάποιος, για να διαχει-

ριστεί το βάρος του, προϋποθέτει και παράλληλη διαχείριση γε-γονότων, συναισθημάτων και συμπεριφορών που ευθύνονται για την αύξηση του βάρους του. Υπό αυτήν την έννοια, δεν υπάρχει μαγική δίαιτα, που να αποτυπώνεται σε μια κόλλα χαρτί με τη μορφή διαιτητικών οδηγιών.

Εάν για παράδειγμα ανήκεις σε εκείνο το «κλαμπ» των γυναι-κών, που θα πρέπει αδιαμαρτύρητα να πλένεις, να σιδερώνεις, να καθαρίζεις, να μαγειρεύεις, να φροντίζεις και παράλληλα να είσαι εργαζόμενη, σύζυγος και μαμά, ενώ βομβαρδίζεσαι από παντού ότι αν προσπαθήσεις μπορείς να καταφέρεις τα πάντα… ακόμα και να αποκτήσεις το λυγερό κορμί που βλέπεις στο «dancing with the stars», μην αναρωτιέσαι αν τελικά το βράδυ καταλήγεις αγκαλιά με ένα βάζο σοκολάτα στον καναπέ.

Εάν συναναστρέφεσαι με κόσμο, με τον οποίο ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας είναι οι συχνές επισκέψεις σε ταβέρνα με αρκετά κιλά κρασί να συνοδεύουν τους μεζέδες, ψάξε να βρεις αν υπάρχει πραγματικά κάτι που να σε ενώνει μ’ αυτά τα άτομα εκτός απ’ την ταβέρνα. Είναι μάταιο να πιστεύεις ότι, αν σταμα-τήσεις αυτή τη συμπεριφορά για 2-3 μήνες, έως ότου επιτευχθεί η απώλεια βάρους, αυτομάτως θα γίνεις καλά.

Εάν πάλι πιστέψεις ότι η απώλεια βάρους από μόνη της θα σου προσφέρει κύρος, αυτοπεποίθηση, αποδοχή, βελτίωση των σχέσεων σου ή ποικιλία στην επιλογή συντρόφου, μοιραία θα επαναπροσλάβεις το βάρος σου. Κι αυτό θα συμβεί διότι, παρόλο

23

που έχεις πετύχει τον στόχο του χαμηλού βάρους, αντιλαμβάνε-σαι ότι τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε.

Γι’ αυτό, είναι σημαντικό, πριν και κατά τη διάρκεια της προ-σπάθειας απώλειας βάρους, να γίνεται μια εσωτερική αναζήτηση των προβλημάτων, των κινήτρων, των συναισθημάτων και των καλύτερων δυνατών λύσεων που μπορεί να υπάρχουν. Μπορεί τελικά κάποιος να ξαναπαίρνει τα κιλά, διότι οι προσδοκίες, που είχε πετυχαίνοντας ένα χαμηλό σωματικό βάρος, να ήταν πολύ μεγαλύτερες από αυτές που πραγματικά έχει να προσφέρει μια απώλεια βάρους. Μέσα από αυτήν την αναζήτηση, μπορεί κά-ποιος να κατανοήσει ότι υπάρχουν θέματα στη ζωή του, που απαιτούν λύση και είναι ανεξάρτητα από το βάρος του.

Η προσπάθεια τελικά θα είναι εύκολη και το αποτέλεσμα στα-θερό και μόνιμο, εάν εκτιμηθούν από την αρχή σωστά, τόσο τα οφέλη από την απώλεια βάρους, όσο και τα προβλήματα που συ-ντηρούν μια κακή σχέση με τη διατροφή.

Ευχαριστίες

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους εκπαιδευτές μου στο ΚΕΑΔΔ (Κέντρο Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταρα-χών)· χωρίς τη γνώση που μου προσέφεραν η συγγραφή αυτού του βιβλίου δεν θα γινόταν ποτέ πραγματικότητα. Η επαφή μου μαζί τους άλλαξε ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζω τα περιστα-τικά μου. Υπήρξαν δάσκαλοι, καλοί φίλοι και συνεργάτες. Απο-

24

τέλεσαν και αποτελούν για μένα πηγή έμπνευσης και δημιουργίας τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Ευχαρι-στώ από καρδιάς τη συνάδελφο και επιστημονική συνεργάτη του Αγλαΐα Κυριακού, Ιωάννα Κοντελέ, τον πρόεδρο του ΚΕΑΔΔ, Ευάγγελο Ζουμπανέα και την ψυχολόγο, Δρ. Μαργαρίτα–Αγγε-λική Σχινά για την ανεκτίμητη γνώση που μου προσέφεραν.

Πάνω από όλα όμως θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εκεί-νους που μου έκαναν την τιμή να περάσουν την πόρτα του γρα-φείου μου. Για όσους τα κατάφεραν, για όσους δεν τα κατάφεραν ακόμα, για όσους βρίσκονται ήδη στην προσπάθεια αλλά και για εσάς τους επιλεγμένους, που σταθήκατε η αφορμή για τη συγ-γραφή αυτού του βιβλίου, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι πάνω από όλα σας αντιμετώπισα με κατανόηση και σεβασμό.