Embed Size (px)
Citation preview
UCHWALA NR XLV/346/13RADY MIEJSKIEJ WSKWIERZYNIE
z dnia 7 listopada 2013 r.
w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Skwierzyna nalata 2013-2020.
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(t.jedn.Dz.U.z 2013 r., poz. 594 ze zm.) uchwala się, co następuje:
§ l. Przyjmuje się Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Skwierzyna na lata 20132020, który stanowi załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Skwierzyny.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący RadyMiej kiej
ttJ· /,-- <:ttiPS~ nislaw R-rlcki
Id: RGMIW-NBWHV-CTQVR-TIJEFM-XWNU. Uchwalony Strona I
Zał ączn ik nr 1
do Uchwaly Nr XLV/346/20 13
Rady Miejskiej w Skwierzynie z dnia 7 listopada 20 13 r.
w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitali zacji
dla Miasta Skwierzyna na lata 20 13·2020
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI
DLA MIASTA SKWIERZYNA
NA LATA 2013-2020
Skwierzyna, sierpień 2013
SPIS TERŚCI
1. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA TERENIE MIEJSKO-WIEJSKIEJ GM INY
SKWIERZYNA 6
1.1 Zagospodarowanie przestrzenne 6
1.1.1 Poloienie gminy 6
1.1.2 Struktura grun tów 7
1.1.3 Uwarunkowania przyrodnicze 9
1.1.3.1
1.1.3.2
1.1.3.3
1.1.3.4
1.1.3.5
1.1.3.6
1.1.3.7
Powierzchnia ziemi i gleby 9
Zasoby wod ne 10
Przyrod a 12
Powi etrze atmosferyczne 16
Halas 18
Fale elek tromagnetyczne 19
Energia odnawialna 20
1.1.4 Dziedzictwo kulturowe 20
1.1.5 Infrastru ktura technic zna 23
1.1.5.1
1.1.5.2
1.1.5.3
1.1.5.4
1.1.5.5
Struktura kom unikacyjna 23
Sieć wodociągowa i kanalizacyjna 24
Energetyka i cieplownlctwo 27
Gospodarka odpadami 28
Telekomunikacja i łą cz ność 30
1.1.6 Struktura własności gruntów 30
1.1.7 Zasoby mieszkaniowe 32
1.1.8 Prze strz eń pub liczna 33
1.1.9 Analiza zasobów rekreacyj no-turystycznych 34
1.1.10 Identyfikacja problemów sfery przestrzennej 35
1.1.11 Obszary wymagające przekształceń i rekultywacji 36
1.2 Gospodarka 37
1.2.1 Strukt ura podstawowych brani gospodarki 37
1.2.2 Zatru dnienie w poszczególnych sektorach 39
1.2.3 Identy fikacja problemów w sferze gospodarczej 40
1.2.4 Analiza moiliwości bud i etowych dotyczących realiz acj i przedsięwzię ć inw estycyjnych 41
1.3 St refa społeczna 44
2
1.3.1 St ruktura demograficzna i spoleczna 44
1.3.1.1
1.3.1.2
Struktura demograficzna 44
Struktura spoleczna 46
1.3.1.2.1 Struktura wykształcenia spoleczeństwa 46
1.3.1.2.2 Stan i zróżnicowanie dochodowości gospodarstw domowych 48
1.3.1.2.3 Poziom przeciętnego wynagrodzenia SO
1.3.1.2.4 Opieka spoleczna Sl
1.3.1.2.S Bezrobocie 54
1.3.1.3 Infrastruktura spoleczna S6
1.3.1.3.1 Oświata S6
1.3.1.3.2 Kultura S7
1.3.1.3.3 Ochrona zdrowia S9
1.3.1.3.4 Organizacje pozarządowe 60
1.3.1.3.S Okre śl e n i e grup wymagaj ą cych wsparcia 63
1.3.1.3.6 Identyfikacja problemów w sferze społecznej 64
2. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA OBSZARZE WYMAGAJĄ CYM
REWITALIZACJI W MIEŚCIESKWIERZYNA •.••••••.••••.••••.••••...••......•....••••..•.•....•.••..••.•...•••..•.. 65
2.1 2agospoda rowa nie przest rzenne•.••.....•...............................•......................•...... 65
2.2 Gospodarka 68
2.3 Strefa społeczna 69
3. NAWIĄZANIE DO DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH DOTYCZĄCYCH ROZWOJU
PRZESTRZENNOSPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO REGIONU 72
4. ZAŁOŻENIA PROGRAMU REWiTALIZACJI 80
4.1 Okres realizacj i Lokalnego Programu Rewitalizacji 80
4.2 Przedstaw ienie postępu w realizacj i programu 80
4.3 Stan prac nad planowanymi inwesty cjami 81
4.4 Opis dokonanych działa ń 81
4.5 Główne kierunki działań 84
4.6 Zas ięg t erytorialny rewitalizow anego obszaru 84
4.7 Kryteri a wyboru obszaru do rew itali zacji oraz kolejność realizacji poszczególnych
przedsięwzięć 87
3
5. PLANOWANE DO REALIZACJI DZIAŁANIA (ORAZ ICH ZAKRES PRZEDMIOTOWY)
W LATACH2013-2020 NA OBSZARZE REWITALIZOWANYM 90
6. WSKAiNIKI REALIZACJI PROGRAMU 106
7. ZHIERARCHIZOWA NE POTR2EB Y I CELE REWITALIZACJI (NADRZĘDNE
I STRATEGiCZNE) 107
8. PLAN FINANSOWY REALIZACJI REWITALIZACJI NA LATA 2013-2020
(OBLIGATORyJNIE) 108
9. SYSTEM WDRAŻANIA 110
la. SPOSOBY MONITOROWANIA REALIZACJI PROGRAMU, OCENY I KOMUNIKACJI
SPOŁECZNEJ 112
11. STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 1l3
12. PODSUMOWANIE 114
13. SPIS TABEL 115
14. SPIS WYKRESÓW 116
4
WSTĘP
Kont rurbanizacj a to zjawisko, które dotyka większości współczesnych polskich miast.
Polega ono na wyludni aniu się miast, czego konsekwencją j est zmiana charakteru i funkcj i
przestrzeni miej skich. Problem ten dotyka w szczegó lnośc i obszarów centra lnych, które
utraciły swą pierwotną funkcję . Współcześnie funkcję miejsca wymiany handl owej, spotkań
kupców i rzemi eślników przejmuj ą wielkopowierzchniowe obiekty handlowe. Kreatywni i
przedsiębiorczy mieszka ń cy maj ą większe potrz eby, oczekiwania, zarówno w kwestii jakości
przestrzeni , w której żyją, jak i szans na rozwój zawodowy. Dlatego często wybierają małe
osady na obszarach wiej skich, gdzie sami kreuj ą nową przestrze ń. Jeś li nie podejmie się
działań skierowanych na wyhamowanie tego zjawiska , wówczas miasta zamieszk iwane będą
wyłączn ie przez osoby nieporadn e, patologiczne, dotkni ęte problemam i spo łecznymi , które
nie utożsami aj ą się z miejscem, w którym żyją , nie dbaja o przestrzeń , środowi sko .
Rewit alizacja to słowo klucz, remedium na wyprowadzenie obszarów
dysfunkcyjnych z sytuacj i kryzysowych, sposó b na reurbanizację miast, proces wsparcia osó b
znajdujących się w trudn ej syt uacji , z powodu ubóstwa, bezrobocia, d lugotrwałej choro by.
Przywracanie do życia obszarów kryzysowych jest długim , wiel oaspektowym i kosztown ym
procesem . Jego skuteczność uzależniona jest od współpracy wielu środowisk, sektora
publi czne go z prywatnym, mieszkańców organizacj i pozarządowych, na trzech
płaszczyznach : spo łecznej , gospodarczej przestrzennej. Wytyczeni e obszaru
zdegradowanego i skumulowanie działań rewitalizacyjnych w jego granicach oraz szerokie
zaangażowanie uczestników procesu rewitalizacji dadzą możliwie szybkie efekty. Dlatego
niezwykle istotne w procesie rewitalizacj i j est prze prowadzenie analizy wskaźnikowej i
jakościowej umożliwiającej delimitację obszaru rewit alizowanego oraz okreś len ie grup
wymagających wsparcia, a przede wszytskim zaplanowanie działań , które rozwiążą
zidentyfikowane na obszarze problemy.
Instrumentem, który umożliwia komunikację między uczestnikami procesu
rewitalizacji , który okreś la granice obsza ru, identyfikuj e problemy i projektuje działania j est
właśnie Lokalny Program Rewitalizacji. Dokument ten powinien być ukie runkowany na
tworzenie korzystnych warun ków dla rozwoj u obsza ru zdegradowanego, aby poprzez efekt
synergii w natur alny sposób ożywiać sąsiedn ie obszary, a tym samym poprawić jakość życia
wszystkich mieszkańców Gminy.
5
1. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYT UACJ I NA TERENIE MIEJSKO
WIEJSKIEJ GMI NY SKWIE RZYNA
1.1 Zagospodarowanie przestrzenne
LU Położenie gminy
Gmina miejsko-wiej ska Skwierzyna położona jest w północno-zachodniej częśc i
Polski, w Kot linie Gorzowskiej , stanowiącej człon obszaru Pradoliny Toruńsko
Eberswaldzkiej, obej muje część Puszczy Noteckiej . Admin istracyjni e należy do
województwa lubuskiego i powiatu międzyrzeckiego . Gmina Skwierzyna zaj muje obszar o
powierzchni 285 km' , graniczy z gminami: Bledzew, Deszczno, Drezdenko, Międzych ód.
Przytoczna, Santok. W jej skład wchodz i 16 miej scowości , w tym siedem so łectw :
Dobrojewo, Gościnowo, Murzynowo, Krobielewko, Świniary, Trzebiszewo , Wiejce oraz
miasto Skwierzyna, w którym mieści się siedz iba władz gminy.
Miasto Skwierzyna zajmuje obszar o powierzchni 36 km' , co stanowi ok. II %
powie rzchni gminy. Jego granice określają m.in . rzeki: północną - Warta i zachodn ią - Obra .
W Skwierzynie krzyżują się ważne szlaki komunikacyjne, tj . droga krajo wa nr 24 - Poznań
Gorzów i ekspresowa S-3 Wrocław - Szczecin. Blisko stąd do przej ść granicznych:
w Kostrzynie nad Odrą -70 km, Słubicach - 80 km oraz Świecku - 90 km. Zaledwie 150 km
dzieli Skwierzynę od Berlina, niedaleko je st też do ważnych ośrodków regionalnych :
Gorzowa Wielkopo lskiego - 30 km, Szczecina - 130 km, Zie lonej Góry - 80 km, Poznania
100 km, czy Wrocławia - 250 km.
Miasto Skwierzyna należy do grupy małych miast w Polsce (o liczbie ludności poniżej
20 tys. mieszkańc ów) , które zamieszkuje 9 94 1 mieszka ńc ów. Pełni funkcję ośrodka
administracyjnego, gospodarczego, edukacyj nego i kulturalnego gminy.
Na krajobraz gminy ważny wpływ ma komp leks leśny Puszczy Noteckiej . Około 68 %
powie rzchni gminy stanowią lasy, które są filarem lokalnego przemysłu drzewnego.
Pod względem powierzchni gmina Skwierzyna należy do większych gmin województwa
lubuskiego (10 miejsce na 83 gminy) .
6
Rycina 1. Położenie geograficzne GminySkwierzyna
Źródło: www.gminv.pl
1.1.2 Struktura gruntów
Analizując strukturę gruntów można uznać, że Gmina Skwierzyna ma charakter
leśno-rolniczy - konstrukcja użytkowania terenu z dominującym udziałem obszarów leśnych
(68 %) i użytków rolnych (24,2 %). Obszary mieszkalne zajmują 0,45 %, tereny przemysłowe
0,14 %, natomiast tereny komunikacyjne stanowią około 1,84 % powierzchni. Niewiele , bo
1,17 % powierzchni gminy zajęte jest przez wody powierzchniowe.
7
2012i i Sk ióTbll S kH e H tru tura erunt w w 2m n e w erzvna w r.
Kat egoria użytkuPowierzchnia Iha)
Oańlem I Gmina MiastoUżytki roln e 6901 I 5170 1731
w tym:zruntv ome 3845 2909 936
sady 10 6 4ł ąki trwale 1637 1144 493
pastwiska trwale 1139 907 232grunty rolne zabudowane 171 130 41
zruntv ood stawami 13 7 6grunty ood rowami 86 67 19Grunty leśne oraz 19844 18660 1184
zadrzewienia i zakrzaczeniaIV tvm:
lasy 19716 18576 1140gruntv zadrzewione i zakrzew. 128 84 44
Grunty zabudowane 772 374 398i zurbanizowane
w tym:tereny mieszkalne 130 23 107
tereny orzernyslowe 41 6 35inne tereny zabudowane 30 4 26
zurbanizowane tereny niezabud. II 4 7tereny rekreacyjno-wypoczyn. 29 18 II
tereny komunikacvine 525 313 212użytki kopalne 6 6 O
Grunty pod wodami 335 252 83w IVI1I:
nowierzchniowvmi ołvnacvmi 331 249 82powierzchniowymi stoiacvmi 4 3 I
Użytki ekeloglezne 38 38 ONleużvtkl 380 311 69
Tereny różne 239 114 125Powierzchnia ewidencyjna
28509 24919 3590ozó lem
Powierzchnia wyrównawcza x -27 -1
Powierzchnia geodezyjna 28481 24892 3589ŹJ·ód/o . Zestawienie zbiorcze gruntow wg stanu na dZlen 0/.0/.20/3 r., opracowaneprzez Starostwo Powiatowe
li' Międzyrzeczu. udostępnione przez Urząd Miejski IV Skwierzynie
Rzeźba terenu gminy jest korzystna pod względem rolniczym , możliwa jest uprawa
roślin bardziej wymagających , jednak niezbędne j est zas tosowanie odpowiedniej agrotechniki
i regul acja odczynu gleby.
B
l.l.3 Uwarunkowania przyrodnicze
l.l.3.11'owierzchnia ziemi i gleby
Gmina Skwierzyna zlokalizowana jest w obręb ie nizin nadrzecznych, położonych
w dolnych odcinkach dolin Warty i Noteci oraz otaczających je terenów równin sandrowych
z pasmami wzgórz morenowych. Są to rejony o stosunkowo niewielkich deniwelacjach
i wysokości bezwzględnej rzadko przekraczającej 100 m n.p.m. Morfologię tego obszaru
ukształtowała kilkakrotna transgresja lodowcowa o zróżn icowanym zasięgu . Obszar ten
poddawany był wpływom zlodowacenia bałtyck iego w fazach: l e szczyńsk iej , poznańskiej
i pomorskiej.
Tereny te cechują krajobrazy o charakterystycznych tarasach i zalewowych dnach
dolin oraz krajobrazy młodoglacjalne z pagórkami. Na bogactwo krajobrazów składają się
obszary zajęte przez łąki , tereny piaszczyste wyższych części dolin, na których występują
pola wydmowe, porośnięte borami sosnow ymi, jak równ ież wysok ie tarasy lodoweowo
rzeczne, z charakterystycznymi wydmami o względnej wysokości 20 - 40 m, porośnięte
lasami Puszczy Noteckiej, międzyrzecza Warty i Noteci. Na krajobraz antropogeniczny
obszaru sk ładają s ię główn ie tereny rolnicze, wykształcone na nadrzecznych, zmeliorowanych
ląkach i pastwiskach dolin Warty i Noteci.
Na walory krajobrazowe gminy składają s i ę malownicze przestrzenie terenów doliny
Warty i Obry z s i ec ią kanałów i starorzeczy z otwartymi przest rzeniami łąk, a także rozległe
przestrzenie śród leśnych polan Puszczy Noteckiej .
Gleby rejonu Skwierzyny wykształcily się na skałach akumulacj i rzecznej ,
lodowcow ej i wietrznej . Są to głównie różnej granulacji piaski, gliny zwałowe, iły, torfy oraz
muły . Niemniej przeważają tu gleby bielicowe pochodzenia nieorganicznego typu piaski
piaski słabo gliniaste . W dolinie Warty i Obry występują mady rzeczne .
Pod względem walorów produkcyjnych przeważają gleby o średniej (kI. IV) oraz
małej (kI. V i VI) wartości bonitacyjnej . Udział gleb mniej urodzajnych jest stosunkowo duży
i s ięgający do 49% przestrzen i rolniczej . Wytworzone z piasków l uźnych lub słabo
gliniastych, odznaczają się one dużą przepuszczalnością , kwaśnym odczynem, malą
zawartością próchnicy i słabo rozwin iętym kompleksem sorpcyjnym. Udział w strukturze
gruntów ornych wyższych klas bonitacyjnych (kl. III- ok.!l %, kI. IV - ok. 34%) jest
stosunkowo niewielki .
9
Wykres I Klasyfikacja gruntów ornych gminy wg klas bonitacyjnych
2,4%
21,1%
16.9%
I el gleby klasy lila
• gleby klasy IIIb
[J gleby klasy IVa
[J gleby klasy IVb
• gleby klasy V
l!l gleby klasy VI
iródlo: Program Ochrony Środowiska dla gminy Skwierzyna na lala 2009-2012 z perspektywo do roku 2018
W gminie najlepsze kompleksy gleb występują w okolicach Murzynowa, Warcina,
Go ścinowa. Świniarek oraz na wschód od Skwierzyny, natomiast najsłabsze w rejonie
Wiejce, Krobielewko, Nowy Dwór i Krowice. Ogólnie dominującymi glebami są tu gleby
kompleksu żytnio - ziemniaczanego, a słaba jakość gleb wymusza określoną strukturę
zasiewów.
1.1.3.2 Zasoby wodne
Wody powierzchniowe
Osią hydrograficzną gminy Skwierzyna jest rzeka Warta plynąca tu na odcinku od
74,1 km do 113,6 km swej długości. W obrębie tej jednostki znajduje się 39,5 km dolnego
biegu rzeki stanowiąc jej południową granicę. Uregulowane koryto Warty stanowi szlak
żeglowny o szerokości 40 m (szerokość koryta ok. 60-75 m) i głębokości od 0,9 - 1,60 m.
Rzeka jest zaopat rzona w ostrogi - tamy poprzeczne.
Drugim co do wielkości ciekiem wodnym jest rzeka Obra . W granicach
administracyjnych gminy znajduje się jej częściowy odcinek o długości 5,1 km (szerokość
koryta wynosi 8-15 m, głębokość - 0,8-1,6 m). Obra wpada do Warty na 89,3 km w jej lewym
brzegu.
Na tereni e gminy Skwierzyna znajdują się punkty pomiarowo-kontrolne prowadzone
przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze prowadzące badania
jakości rzeki Warty i Obry. Wedlug przeprowadzonej oceny stanu jednolitych części wód
10
(l CW) płynących klasyfikacja elem entów s tanu/potencja łu ekologicznego rzek: W3I1y i Obry
w 2009 r. kształtuje się następująco :
• ocena stanu elemen tów fizykochem icznyc h - poniżej stanu dobrego;
• ocena stanu substancj i szczególnie szkodliwych - dobry;
• ocena stanu elementów biologicznych - klasa 1II;
• ocena stanu chemicznego - dobry.
Potencjal eko logiczny rzek: Warty i Obry oceniono jako umiarkowany. Ogólnie stan wód
obu rzek uznano za zły ze względu na umiarkowany potencjał eko logiczny.
Badania wykazały, że wody rzeczne na terenie JCW znajdujących się w obrębie gminy
należą do zeutrofizowanych. Wskaźnikiem decyduj ącym o jakości wód były przede
wszystkim związk i azotu i fosforu. Wody Warty nie spe lniają wymagań określonych dla wód
będących środowisk iem życ i a ryb w naturalnych warunkach, ze względu na wyso kie stężen ie
azotynów i fosfor u, a także ze względu na niskie st ęż en ie tlenu rozp uszczonego w wodzie.
W granicach gminy znaj dują s ię też podstawowe cieki melioracyjne będące w
zarządzie Lubuskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze , Inspektorat
w Międzyrzeczu.
Na terenie gminy Skw ierzyna brak jest jezior, a ich częściową rekompensatę stanowią
starorzecza i doły rzeczne odc ięte od głównego koryt a rzeki Warty i Obry w wyniku prac
regulacyjnych.
Gmina Skwierzyna znajduje się w zasięgu Jednolitej Części Wód Podziemn ych nr 42
obejmującej reg ion Warty. Wody podziemne występujące na tym obsza rze związane są
z czwartorzędowym i i trzeciorzędowymi poziomami wodonośnym i oraz zasięg iem Głównego
Zbiornika Wód Podziemnych - Pradolina Toru ń -Eberswalde (GZWP nr 137).
Poziom gruntowy w warstwach czwartorzędowych występuje w utworach
piaszczysto-żwirowych sandrów, tarasów dolin rzecz nych i rynien lodowcowych o zmiennej
miąższości (najczęściej do 10m, sporadycznie do 40 m). Poziom ten zas ilany jest w wyniku
bezpośredniego przenikania opadów atmosferycznych.
Lokalni e w obrębie osadów piaszczysto-żwirowych rozdzielających gliny morenowe
zlodowacenia poludniowopolskiego od glin zlodowacenia środkowopo lsk iego występuje
poziom międzygl inowy. Miąższość tego poziomu w obrębie utworów fluwioglacjalnych nie
przekracza 20 m zwiększając s i ę lokalnie do 40 m (w strefie występowania dolin kopalnych
z interglacjalu wielkiego). Jest on zas ilany na drodze przesączania się wód z poziomu
gruntowego oraz bezpośredniego przenikania opadów przez nadkład glin morenowych.
11
Poziom trzeciorzędowy (mioceński) występuje na całym obszarze JCWPd, jest dobrze
izolowany od powierzclmi oraz pozbawiony łączności hydraulicznej z poziomem
czwartorzędowym. Stanowią go głownie piaski drobnoziami ste i py laste o miąższośc i
przekraczającej 30 m (najczęściej ł O - 20 m, niemniej strop za lega na głębokości od 80 do
110 m) .
Na obszarze JCWPd nr 42 poddano szczegółowej analizie parametry fizyczno
chemiczne w odniesieniu do badanych elementów, dla któryc h wartości stężeń w granicach
stanu chemicznego "dobrego" lub "słabego" określa rozporządzenie Ministra Środowiska z
dn ia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stan u wód podziemnych (Dz. U.
Nr 143, poz .896) .
Zgodnie z raport em Państwowego Instytutu Geo logicznego ", w roku 20 11 na
obszarze JCWPd nr 42 zlokalizowano dwa punkty monitoringowe zafiltrowane osadach
czwartorzędowych: punkt 542 w części zachodniej (Murzynowo, gm. Skwi erzyna ) oraz
punkt 2027 w części wschodniej (Mi ęcierzyn , gm . Rogowo).
W obu punktach wartość stężeń wszystkich analizowanych wskaźn ików me
przekraczała wartości progowej dobrego stanu wód podziemnych i zaklasyfikowano je do III
klasy jakości.
Podsumowanie wyn ików z punk tów pomiarowych nie wykazało przekroczeń wartości
granicznych właśc iwych dla III klasy jakości , stąd uznano, że jakość wód podziemnych na
obszarze JCWPd nr 42 jest dobra, lecz z niską wiarygodnością. ze względu na małą liczbę
opró bowanych punktów - ocena wykonana dla tej strefy opatrzona została komentarzem
niskiej wiarygodności oceny.
1.1.3.3 Przyroda
Dominującą formą roś linną gminy Skwierzyna są lasy, które stanowią 68% całej
powierzchni gminy. Są to głównie lasy Puszczy Noteckiej, pozostające w administrowaniu
Nadleśnictwa M i ę dzych ó d . Karwin iSkwierzyna.
I http://mjwp.g ios.gov.pl/g2/oryginaI120 13 02/a95a3845177c6f494cec54fdcI7 1818a.pdf, "Monitoring sianuchemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód podziem nych w dorzeczach w latach 2009-20 II ",Państwowy Instytut Geologiczny
12
Drzewostan Puszczy pochodzi w zdecydowanej większości ze sztucznych nasadzeń
zapoczątkowanych na dużą skalę w II pol. XIX w. z uwagi, iż w przeszłości tutej sze
drzewosta ny były zniszczone w wyniku potężnej inwazji szkodników (strzygonii chojnówki)
oraz pożarów. W zadrzewie niu l eśnym przeważa sosna tworząca zwarte jednogatunkowe
kompleksy l eśne (miejscami z domi eszką brzozy). Wśród gatunków li ści a stych największe
znaczenie ma dąb szypu łkowy. Drzewostany dębowe często z udzi ałem świerka i grabu
spotykane są na siedlisku lasu świeżego (Ls). Na siedlisku lasów łęgowych (LI) dąb tworzy
drzewostany z udziałem lipy, jesionu i wi ązu , a na siedlisku lasów wilgotnych (Lw) z
udz i ałem brzozy i olszy. Dąb bezszypułkowy występuje tu jako domieszka w drzewostanach
na siedliskach nieco uboższych i mniej wilgotnych.
Wśród typów siedli skowych przeważają siedliska borowe , z dominuj ącym borem świeżym
(Bśw), natomiast wśród siedlisk lasowych największy obszar zajmuje las mieszany świeży
(LMśw) .
Na terenie Gminy Skwierzyna dominuj ą główn ie dwa typy krajobrazów:
• krajobra z teras z wydmami porośniętymi zwartym komplek sem l eśnym Puszczy
Noteckiej ;
• krajobraz płaskich den dolinnych rzeki Warty i Obry.
W południowej części gminy, sporadycznie występuje krajobraz równin wzniesień
morenowych. Sieć dolin rzecznych porasta roś l i nność łąk i torfowisk. Wzdłuż zamkniętych
akwenów starorzeczy i dołów rzecznych (rekompensujących brak jezior na terenie gminy)
występuje roś l inność przybrzeżna i wodna.
W obrębie gminy Skwierzyna uwzględniono wiele form ochrony przyrody. Należą do
nich:
• rezerwat przyrody - "Bagno Leszczyny" - o powierzchni 4,04 ha, znajdujący się w
obrębie ewidencyjnym Wiejce. Szczegó lną ochroną objęty tu został zespó ł torfowiska
wysokiego (mszar wysokotorfowiskowy) Sphagnetum magellenici (w dwóch
podzespołach) z charakterystyczną fizjonomią i budową kępkowo-dolinkową oraz calym
bogactwem roślinnośc i . Cechą tego zbiorowiska je st umiejętność gromadzenia i
przechowywania wody opadowej. Przedmiotowy zespół podlega ochronie również z listy
Natura 2000.
• zespó ł przyrodniczo - krajobrazowy - "Kijewickie Kierki" - o powierzchn i 302,408 ha
(obr, Murzynowo i Go ścinowo) maj ący na celu ochronę walorów estetycznych
i widokowych tego terenu.
13
• 28 pomników przyrody - specja l ną ochroną objęte są tu takie drzewa jak: dąb
szypułkowy, dąb pospol ity, platan klonolistny, wi ąz pospoli ty, wiąz szypułkowy, lipa
drobnolistna, jałowiec pospolity, grab zwyczaj ny, klon zwyczaj ny, klon jawor. Do
naj starszych drzew za l iczyć należy dęby szypu łkowe o obwodzie pnia (na wysokości 1,3
m) dochodzącym do 700 cm w obrębie Świniary i 640 cm w obrębie Murzynowo
Kijewice.
• 7 użytków ekologicznych - obejmujących ochroną ekosys temy mające znaczenie dla
zachowania różnorodnych typów sied lisk, użytki : Ś winiary. Dobrojewo (obr.
Murzynowo), Puszcza (obr. Świniary), Bagno ( obr. Świniary), Małe Łąk i (obr . Świniary),
Między Liniami (obr. Krobielewko), Bagno (obr.Wiejce), Leszczyny (obr. Wiejce),
Bagno Przy Torach (obr. Trzebiszewo), Staw Raby (obr. Trzebiszewo) oraz Bagienko
Zamyś l (obr. Wiejce) obejmujące tor fowisko międzywydmowe w celu ochrony obszaru
przed uszkodzeniem lub zniszczeniem.
• obszary chronionego krajobrazu - "4-Dolina Warty i Dolnej Noteci" oraz "SA-Dolina
Obr y" obejmujące tereny chronione ze względu na wyróżniaj ący się krajobraz
o zróżn icowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania
potrzeb związanych z turystyką i wypoczynki em oraz pełniące funkcj ę korytarzy
ekologicznych.
Obszar "Dolina Warty i Dolnej Noteci" - obej muje obszar o powierzchni 33.888 ha
położony j est w gminach: Deszczno - 1.279 ha, Drezdenko - 6.908 ha, Gorzów Wlkp
360 ha, Przytoczna - 2.007 ha, Santok - 7.247 ha, Skwierzyna - 4.954 ha, Stare Kurowo
4.133 ha, Zwierzyń -7.000 ha. Z kolei "Dolina Obry" - zajmuje teren o powierzchni
10.092 ha zloka lizowany w gminach: Bledzew - 4.834 ha, Międzyrzecz - 4.769 ha,
Pszczew - 357 ha, Skwierzyna - 13 2 ha.
• Europejska S ieć Ekologiczna NATU RA 2000 - w ramach której wyodrębniono:
ol' specja lny obszar ochrony siedlisk (SaO) "Skwierzyna" ( kod obszaru: PLH 08004 1)
obejmuje obszar o powierzcłmi 0,3 ha zlokalizowany przy ujśc iu Obry do Warty.
Na strychu i wierzy neogotyckiego kośc iola w Skwierzynie żyje objęta ochroną jedna
z większych kolonii nocka dużego w Polsce północnej .
ol' specja lny obsza r ochrony siedlisk (SaO) "Bory Chrobotkowe Pu szczy Noteckiej "
(kod obszaru: PLH 08003 2) zajmuje obszar o powierzchni 2.309 ha w obręb i e
l eśnictw Karwin i Międzychód i składa s ię z 5 kompleksów leśnych . Ochroną obj ęto
tu takie siedliska jak: wydmy śród lądowe z murawami napiaskowymi ; niżowe
i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie; torfowiska przejściowe i trzęsawiska
14
(przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) ; sosnowy bór chrobotkowy
(Cladonio-Pinetum i chrobotkowa postać Peucedano-Pinetum). Na terenie ostoi żyje
gatunek ssaka o pierwszorzędnym znaczeniu dla Wspólnoty - wilk szary (wg
załącznik II Dyrektywy Siedliskowej).
.{ specjalny obszar ochrony siedlisk (SaO) "Ujście Noteci" (kod obszaru: PLH 080006)
- to obszar o powierzclmi 3.994,5 ha (w obrębie kilku gminy), ważny dla ochrony
siedlisk muraw kserotermicznych, lasów łęgowych oraz starorzeczy i mulistych
brzegów rzek, w tym cennych siedlisk ziołorośli nadrzecznych. Na obszarze ostoi
usytuowane są stanowiska kilku rzadkich i zagrożonych gatunków roślin w Polsce,
a także w skali regionu, do których zaliczyć należy : Anthericum liliago, Achillea
pannonica, Brachypodium pinnatum, Cnidium dubium, Campanula sibirica, Hedera
helix, Juncus tenageia, Stipa capillata, Salvia pratensis. Znajduje się tu również
rzadkie gatunki płazów takie jak: Hyla arborea i Epidalea calami ta. Ostoja ma duże
znaczenie dla ochrony ptaków, występuje tu około 20 gatunków wymienionych
w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej.
ol obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) "Puszcza Notecka" (kod obszaru:
PLB 300015) obejmuje 178.255,77 ha w obrębie kompleksu leśnego
w międzyrzeczu Noteci i Warty, będącym częścią Pradoliny Eberswaldzko
Toruńskiej, Jest to największy na terenie Polski obszar wydm śródlądowych
dochodzących do 98 m n.p.m. W środkowym odcinku obszaru uformowały się wały o
przebiegu południkowym , same wydmy pokryte są głównie monotonnym,
jednowiekowym lasem sosnowym (92%), posadzonym tu po wielkiej klęsce w okresie
międzywojennym, spowodowanej masowym pojawieniem się szkodników owadzich.
W obrębie Puszczy Noteckiej znajduje się ponad płytkich 50 jezior, na ich brzegach
i w zagłębieniach terenu występują torfowiska. Występuje tu wiele gatunków ptaków
(ok. 234 gatunki ptaków, w tym 162 lęgowych), z czego 30 z Załącznika I Dyrektywy
Ptasiej oraz II z Polskiej Czerwonej Księgi. Są wśród nich takie jak: bielik, kania
czarna, kania ruda, bąk, podgorzałka , puchacz, rybołów, trzmielojad, gągoł, nurogęś,
bocian czarny, błotnik stawowy, ortolan i żuraw. W ostatnich czasach ostoja ta jest
jedyną stałą ostoją wilka w zachodniej Polsce .
Analizując środowisko przyrodnicze Gminy Skwierzyna należy stwierdzić, że charakteryzuje
się wysokimi wartościami i walorami potwierdzonymi wprowadzeniem szczególnych form
ochrony o znaczeniu ponadlokalnym.
15
1.1.3.4 Powietrze a tmosferyczne
Zasadniczymi źródłam i zan ieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie gminy
Skwierzyna jest emisja antropogeniczna, wyn i kająca z działa lności ludzkiej . Emisja naturalna
wynikająca z procesów zachodzącychw przyrodzie ma tu znaczenie incydentalne.
Do emisji antropogenicznych nal eżą em isje regularne, pochodzące ze źródeł
punktowych i powierzchniowych o charakterze niski ch emisj i (lokalne kotłownie) , emisje
niezorganizowane główn ie o chara kterze liniowym z dróg, a także o charakterze obszarowym
na terenie miasta w okresie sezo nu letni ego. Szczególne znacze nie dla jakości powietrza na
terenie gminy ma spalanie pal iw stałych, jak: koks i węgie l, w przypadku użyci a
przestarzałych kotłowni, w których spalanie zachodzi w sposób nieefektywny, a są w nie
najczęśc iej wyposażone obiekty mieszkalne i małe zakłady pracy .
Duża ilość emiter ów wytwarzających zanieczyszczenia z kominków o niewi elki ej
wysokości powo duje, że zjawisko to wpływa w znaczący sposób na środowisko.
Zanieczyszczenia wprowadzane do atmosfery gromadzą s ię wokół miej sca powstawania,
którymi zazwyczaj są obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej . Niska em isj a jest bardzo
uc iążliwa w czasie sezonu grzewczego.
Dużo budynków użyteczności publicznej i mieszkalnej charakteryzuje się znacznymi
stratami ciepła, z uwagi na brak właściwej izo lacj i śc ian i stropów, a także z powodu okien
o wysokim współczynniku przenikania ciepła . W wyniku cze go istni eje pot rzeba
termomoderni zacji takich budynków.
Kolejnym źródłem em isj i zanieczyszczeń powietrza jest ruch drogowy. Są to
zanieczyszczenia związane z eksploatacją pojazdów mechan icznych. Największa uciążl iwość
tego zjawiska skupia się wokół dróg krajowych i woj ewódzkich przebiegających przez miasto
Skwie rzyna . Ruch samochodowy powoduje emisję do atmos fery sze regu zanieczyszcze ń
gazowyc h, powstaj ących podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, m.in.:
dwutlenku siarki i azotu, tlenku węgla , subs tancj i pylowych powstających w wyniku ścieran ia
naw ierzchni j ezdni i opon poj azdów.
W m ieście Skw ierzyna krzy ż ują się drogi szybk iego ruchu : droga krajowa nr 24 I
Poznań - Gorzów i ekspresowa S-3 Wroclaw - Szczecin, na których dochodzi do największej
emisji m.in.: tlenków azotu, tlenku węgla , dwutl enku węgla , pyłów.
Gmina Skwierzyna zaliczana jest do strefy lubu skiej (PLOS03) , przyj ętej do oceny
jakości powietrza.
16
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w rocznej ocenie
jakości powietrza' uwzg lędnia substancje, dla których w prawie krajowym określono
normatywne stężenia w postac i poziomów dopuszczalnych, doce lowych celu
długoterminowego w powietrzu, ze względu na ochronę zdrowia ludzkiego i ochronę roś l i n.
W 2012 r. ocen i aj ąc j akość powietrza pod kątem ochrony zdrowia w zakresie
dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgl a, pył u zawieszo nego PM 2,5, ołowiu, kadmu ,
niklu i ozonu strefę lubuską zaklasyfikowano do klasy A, czyli stężen ie zanieczyszczeń na
tym terenie nie przekraczało dopuszcza lnych poziomó w. Pod względem zawartości pyłu PM
10, benzo(a)pi renu i arsenu parametry zanieczyszczeń zostały przekroczone (Wschowa,
Sulęcin), a obszar strefy zaliczono do klasy C, tj. powyżej poziom u dopuszczalnego.
Przekroczone zostały też wartości ozonu pod kątem poziomu celu dlugotenninowego,
a wymaga nym działaniem jest dążenie do osiągnięcia poz iomu celu d ługoterm i nowego do
roku 2020 .
Pod kątem ochrony roś l i n strefę lubuską zaliczono do klasy A ocen ianą dla dwutlenku
siarki i tlenków azotu, natom iast pod wzgl ędem ozonu przypisano kl asę C, w zakresie
poziomu celu długoterminowego.
Ze względu na przekroczenia dopuszczalnych i doce lowych stężeń substancji
w pow ietrzu występujących w 20121'. pod kątem ochrony zdrowia , ogólnie strefę lubuską
zaliczono do klasy C (jak również pozostałe dw ie strefy wydzielo ne w obrębie województwa,
tj. miasto Zielona Góra i miasto Gorzów Wlkp .).
Oceniając stężen ia zanieczyszczeń w powietrzu w 20 12 r. na obszarze strefy pod
kątem ochrony roś l i n stwierdzono stężen ia ozonu (wskaźn i ka AOT40) przekraczaj ące poziom
ce łu d ługoterm inowego, którego termin osiągn ięc ia wyznaczono na 2020 rok.
W opracowanym przez WIOŚ raporcie, nie wskazano bezpośredn io Skwierzyny jako
obszaru o przekroczonych parametrach jakościowych powietrza, niemniej zlokalizowana jest
ona w obrębie strefy o przekroczonych stężeniach, dla której powinny być podjęte dzi ałan ia
naprawcze.
Należy mieć na uwadze , że województwo lubuskie ze względu na położen ie stanowi
obszar tranzytowy dla samoc hodów przekraczających gran icę zachodnią kraju, łączy także
pólnocno-zachodnią część kraju z jego poludniowo-zachodnią częścią, stąd oddziaływanie
komunikacyjn e na środowisko będz ie wykazywało tendencje wzrostowe.
2 Roczna oce na jakości powietrza w województwie lubuskim za rok 2012,WIOŚ ZielonaGóra.
17
1.1.3.5 Hałas
Głównym zagrożeniem dla klimatu akustycznego w środowisku skwierzyńsk im jest
oddziaływanie komunikacyjnych zewnętrznych źródeł hałasu , w tym przede wszystkim ruchu
samochodowego z ulic stanowiących obsługę dróg krajowych .
W Skwierzynie ruch tranzytowy dróg krajowych przebiega przez miasto ulicami
miejskimi , nieprzystosowanymi do przenoszenia zwiększonego ruchu, powodując uciążliwość
dla mieszkańców. Droga krajowa biegnie ulicami: Poznańską , Stefana Batorego, 2 Lutego,
Gorzowską , z kolei droga ekspresowa S-3 ulicą M iędzyrzecką , Stefana Batorego, 2 Lutego
oraz Gorzowską. Obciążenie tych tras jest znaczne, stąd istnieje konieczność budowy
obwodnicy drogowej miasta.
W 2009 r. Delegatura WIOŚ w Gorzowie Wlkp. dokonała oceny natężenia
komuni kacyjnego w Skwierz ynie' przy ul. 2 Lutego. Badania prowadzono w dwóch
punktach, przy zabudowie wielorodzinnej, niskiej naprzeciwko szkoły, 10 m od krawędzi
jezdni i 23 m od linii zabudowy. Pomiary w obu punktach były wykon ane na terenie
chronionym, terenie zabudowy mieszkaniowej.
Z badań wynikało , że natężenie ruchu w porze dziennej wynosiło 999 pojazdów/h, w
tym 21% pojazdów ciężkich, a w porze nocnej 196 pojazdów/h, w tym 44% pojazdów
ciężkich . Przekroczenia w pierwszym punkcie były 1,5 razy większe od wyników uzyskanych
w punkcie drugim. Dopuszczalny poziom dźwięku w pierwszym punk cie został przekroczony
o 8,9 dB w porze dziennej , natomiast o 15,9 dB w porze nocnej. W drugim punkcie
przekroczenie wyniosło 5,2 dB w porze dziennej i 10,2 dB w porze nocnej.
Głównym źródłem uciążliwości hałasowej był tu przejazd pojazdów ciężkich, których
udział w ilości pojazdów poruszających się na badanym odcinku zwiększał się dwukrotnie
w porze nocnej .
W planach inwestycyjnych związanych z budową drogi ekspresowej S3 ujęta j est
m.in. budowa obwodnicy Skwierzyny (o długości 9 km) zaplanowana na lata 20 10 - 20 15.
Inwestycja ta znacząco wpłynie na zmniej szenie natężenia ruchu pojazdów, a tym samym na
obniżen ie poziomu hałasu w mieście .
Wpływ na poziom hałasu w Skwierzynie ma też linia kolejowa przebiegająca przez
miasto. Niemniej hałas powodowany przez kolej nie wskazuje na występowanie znacznych
przekroczeń, ze względu na swoją specyfikę .
http://www.zgora.pios.gov.pl/wiosJimageslstoric5.Jpmslhalas/StanKlimatuAkust·2009s.pdf, brakaktualniejszych danych.
18
Na terenie Skwierzyny nie zanotowano przemysłowych źródeł hałasu . Niemniej
i stniejące przedsiębiorstwa podczas wykonywania niektórych prac em itują hałas, jednak nie
jest to uciążliwość sta ła , czy nawet częsta pozwalająca zakwalifikować tego typu działalność
do szczególnie uciążliwych pod kątem hałasu.
1.1.3.6 Fale elektromagnetyczne
Źródłem promieniowania elektromagnetycznego są zazwyczaj przewody linii
elektrycznych wysokiego, średniego i niskiego napięcia, maszyny zasilane prądem, stacje
transformatorowe, stacje radiowe i telewizyjne i telefonii komórkowej. Na terenie miasta
i gminy Skwierzyna za emitowanie fal elektromagnetycznych odpowiadają przede wszystkim:
• linie elektroenergetyczne,
• stacje transformatorowe,
• stacje bazowe sieci telefonii komórkowej,
• urządzenia nadawcze, diagnostyczne i inne.
W strefach ochronnych związanych z występowaniem fali elektromagnetycznych obowiązują
ograniczenia zagospodarowania.
Wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania
elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości od 3 MHz do 300 GHz, dla miejsc
dostępnych dla ludności' , nie powinny przekraczać 7 [V/m).
W 20 lir. WIOŚ w Zielonej Górze przeprowadził badania poziomów pól
elektromagnetyczn ych w Skwierzynie'' uzyskując wyniki: zmierzona składowa elektryczna6
wynik - 0,77 [V/m], % wartości dopuszczalnej - 11,00. W punkcie pomiarowym nie
stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych.
Prowadzone w poprzednim roku (20 lOr.) badania na terenie gminy Skwierzyna nie
wykazały także przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych .
Zmierzona składowa elektryczna w Murzynowie wynosiła 0,26 [V/m], natomiast w
Trzebiszewie 0,41 [V/m].
, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzeniaokresowych badań poziomów p61elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645 z 2007 r.),s http://www.zgora.pios .gov .pJlwioslimages's torieslprnslpem/PEM 20 11.pdf
6 Ś rednia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektromagnetycznych promieniowaniaelektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości co najmniej od 3 MHZ do 3000 MHz uzyskanych dla punktupomiarowego.
19
1.1.3.7 Energia odnawialna
W procesie produkcji energn odnawialnej wykorzystywane są niekonwencjonalne
źródła takie jak: promieniowanie słoneczne, biomasa, energia geotermalna, energia
kinetyczna zgromadzona w sile wiatru oraz w wodzie.
W 2008 roku powstał unijny projekt nowej ramowej dyrektywy dotyczącej promocji
wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE), według której w Polsce do roku 2020
docelowa ilość energii pochodząca z OZE musi wynieść 15 %. Jeśli kraj nasz nie wypełni
zobowiązań, będzie musiał kupować "zielone certyfikaty" od krajów, które mają nadwyżki
produkcji. Udział energii odnawialnej w całkowitej energii sprzedanej odbiorcom końcowym,
w roku 2006 wyniósł ok. 3,8 %. Polska posiada jednak duży potencjał do produkcji energii
odnawialnej głównie z biomasy stałej i biogazu oraz wiatru.
W dokumentach planistycznych gminy Skwierzyna zaleca się stosowanie
nowoczesnych rozwiąza ń w zakresie pozyskiwania energii m.in. z takich źródeł jak: biomasa,
wiatr i energia słoneczna. Wskazanymi działaniami są też przedsięwzięcia zmierzające do
ograniczania zapotrzebowania na energię cieplną w wyniku przeprowadzania
termomodernizacji budynków, które przyczynią się do wyraźnego oszczędzania energii.
Należy dodać, że odnawialne źródła energii (OZE) stanowią alternatywę dla
tradycyjnych, nieodnawialnych nośników energii (paliw kopalnych). Ich zasoby uzupełniają
się w naturalnych procesach, co praktycznie pozwala traktować je jako niewyczerpalne.
Wykorzystywanie OZE w dużym stopniu zmniejsza szkodliwe oddziaływanie energetyki na
środowisko naturalne, głównie przez ograniczenie emisji szkodliwych substancji do
atmosfery (głównie gazów cieplarnianych).
1.1.4 Dziedzictwo kulturowe
Niejednolitość form dziedzictwa kulturowego w gnunie mieście Skwierzyna jest
efektem działalności grup etnicznych, społecznych i narodów, które zamieszkiwały te ziemie
w ciągu dziejów.
Skwierzyna wyrosła z niewielkiej osady rybackiej , która powstała w miejscu
pradawnej przeprawy rzecznej u ujścia rzeki Obry do Warty. Pierwszy dokument lokacyjny
miasta pochodzi z końca XJJI w. W roku 1400 Skwierzyna zostaje zniszczona przez pożar i
traci nadane jej prawa . W 1406 r. król Władysław Jagiełło przywraca nadane miastu
przywileje. Jak na niewielkie miasteczko dzieje Skwierzyny były burzliwe. Była ciągle
20
nękana przez cykli czne przemarsze wojsk - począwszy od husytów w I połowie XV w.,
następnie Brand enburczyków, Szwed ów, konfederatów barskich. Po III rozbio rze Polski
została włączona do Prus.
Skwierzyna niszczona byla też przez liczne pożary (w 171 2 r. miasto sp lonę ło
doszczętni e) , epidemie, zarazy oraz dotkliwe powodzie.
Położenie Skwierzyny przy drodze handlowej ze Szczecina do Poznania ogólnie
sprzyjało rozwojowi tego miasta . W XIX w. wybudowano drogę Berlin -Poznań , następn ie
linię kolejową, powstały pierwsze zakłady przemysłowe, m.in.: browar i fabryki cygar.
Po I wojnie światowej pozostala w granicach państwa niemieckiego, natomiast po
II wojnie światowej powróciła do macierzy.
Obecnie na terenie gminy znajduj e się wiele celmych zabytków, które zostały ujęte
w Rejestrze Zabytków Województwa Lubuskie go. W mieście Skwi erzyna należą do nich
m.m.:
• kościół parafi alny rzymsko-katolicki p.w. Mikołaja Biskupa, późnogotycki, zbudowany
w XV w. z kamienia i cegły, przebudowany w XIX w., z historycznym wyposażeniem
wraz z XVł - wiecznym obra zem Matki Boski ej z Klewania;
• kościół filialny p.w. Najświętszego Zbawi ciela , neoromański z wolnostoj ącą wieżą ,
wznie siony w polowi e XIX w. jako kościół ewangelicki, po wojnie - kościół
garnizonowy, a od 1958 r. kośció ł filialny rzymsko-katolicki;
• kamienica mieszczańska przy ul. Rynek 6, murowana, parterowa, wybudowana
w połowie XIX w. przez bogatego kupca niemi eckiego, przebudowana w I ćwierćwieczu
XX w.;
• spichlerz przy ul. B. Prusa 4, murowany i ryglowy, 3-kondygnacyjny, wybudowany na
początku i rozbudowany w XIX w.;
• cmentarz żydowski - kirkut założony w XVIII w., czynny do ko ńca lat 30. XX w.
o pow. 2,23 ha, z 247 macewami.
Na terenie gminy Skwi erzyn a większość wsi dysponuj e zabytkowym uklad em
przestrzennym (XIV, XVII w.), który zachowa ny jest do chwili obecnej. Na ich terenie
znajdują s ię także interesujące obiekty wpisane do rejestru zabytków, należą do nich m.in.:
• kościół filialny p.w. Niepokalanego Serca NMP w Murzynowie, wznie siony w I połowie
XIX w.;
• kościól filialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski w Świniarach, zbudowany na
początku XX w, o neogotyckich cechach stylistycznych;
21
• neobarokewy pałac wraz z przypałacowym parkiem krajobrazowym w Wiejcach ,
z II połowy XIX w. oraz relikt folwarku i budynek dawnego spichlerza ryglowego
z II połowy XIX w.
W obrębie gminy Skwierzyna znajdują s ię także cenne obiekty nie wpisane do rejestru
zabytków, a odznaczające się sporymi wartościam i architektoniczno-przestrzennymi. Są to
m.in. : kościoły filialne w Dobrojewie, Krobi elewku , Nowym Dworze, Trze biszewie; ratusz
w Skwierzynie, budynek poczty i budynek dworca kolejowego w Skwierzynie , domek
myśl iwski w Jezierzycach, itd.
W Gminnej Ewidencji Zabytk ów ujętych j est ponad 300 obiektów zlokalizowanych
w samym mieście Skwierzyna. Są to główn ie parterowe, 2- i 3-kondygnacyjne kamienice
mieszcza ń skie i wille w stylu secesyj nym i modernistycznym oraz inne obiekty pochodzące z
XIX w. oraz z okresu XX-lecia międzywojennego zlokalizowane przy ulicach: Armii
Krajowej , Batorego, Chrobrego , Czerwonego Krzyża, Dąbrowskiego, Demokra tycznej,
Drzymały, Dworcowej, Garncarskiej, Głowack iego , Grunwaldzk iej, Gorzowskiej , Jagiełły,
Jaskółczej , Konopnickiej , Kościuszki , Kopernika , Krótkiej , 2-go Lutego, Matejki ,
Mickiewicza, Międzyrzeckiej , Moniuszk i, Nowowiejskiego, Ogrodowej, Paderewskiego,
Parkowej , Partyzantów, Piłsudsk iego , Poprzecznej , Portowej , Powstań c ów Włkp . ,
Poznańsk i ej , Prusa, Przemysłowej , Rynku, Rzeźnick iej , Sobieskiego, Sportowej, Szewskiej,
Szpita lnej , Teatraln ej, Roosvelta , Waszk iewicza, Wiosny Ludów, Żeromskiego .
Domy mieszka lne, obiekty gospodarskie i użytkowe o charakterze zabytkowym,
pochodzące główn ie z końca XIX i początku XX wieku można zloka l izować w: Dobrojewie,
Gościnowie, Jezierzycach, Kij ewicach, Krobielewku, Smolarach.
Fakt wpisania danego obiektu do rejestru zabytk ów skutkuje jego szczególną ochroną.
W Skwierzynie występuje strefa śc isł ej ochrony konserwatorsk iej , tzw. strefa "A". Obejmuje
ona główn ie zabytkowe centrum śródmieścia Skwierzyny.
Ze względu na n iezadowa laj ący stan wielu zabytk ów konieczne jest podejmowa nie
dzi ała ń rewita lizacyjnych. W złym stanie technicznym pozostaje wiele domów mieszkalnych,
który spowodowany jest brakiem bieżących napraw i remontów .
22
l.l.5 Infrastruktura techniczna
1.1.5.1 Struktura komunikacyjna
Układ dr6g przebiegających przez teren miasta gminy Skwierzyna zapewnia
stosunkowo korzystne powiązania komunikacyjne w obrębie wojew6dztwa oraz z
pozostałymi regionami kraju.
Gmina ta charakteryzuje się dogodnym położeniem komunikacyjnym w stosunku do
dużych ośrodk6w przemysłowo-handlowych, takich jak: Gorz6w Wielkopolski , Szczecin,
Zielona G6ra, Poznań czy Berlin.
Układ komunikacyjny miasta i gminy tworzą:
l. drogi krajowe:
• ekspresowa S-3 Wrocław - Szczecin;
• nr 24 - Poznań - Gorz6w Wlkp;
2. drogi wojew6dzkie:
• nr 159 - Nowe Polichno - Skwierzyna;
• nr 199 - M i ędzych6d - Skwierzyna;
3. drogi powiatowe:
• nr l349F - Trzebiszewo - Rakowo - Skwierzyna ;
• nr 1351 F - Stare Polichno - Murzynowo;
• nr 1352F - Osetnica - Gościnowo - Dobrojewo;
• Ilf 1350F - Stary Dworek - Skwierzyna;
• nr 1319F - Ociosna - Stary Dworek - Zemsko - Popowo;
• nr l322F - Skwierzyna - Krasne Dłusko - Muchocin (granice wojew6dztwa).
W obrębie miasta Skwierzyna drogi powiatowe biegną ulicami : Bledzewską,
ulicą w kierunku na Krasne Dłusko, Starodworską i Rzeźnicką, kt6re łącznie stanowią
-7,100km.
Drogi powiatowe na terenie gminy Skwierzyna to 7 % dr6g, kt6rymi zawiaduje
Zarząd Powiatowy Dr6g w Międzyrzeczu '.
4. Drogi gminne" - stanowią 218,1605 ha, są to drogi śr6dpolne, drogi dojazdowe, drogi
wewnętrzne, wydzielone pod projektowane ulice lokalne i dojazdowe, projektowane
ciągi pieszo-rowerowe.
7 http://www.miedzyrzecz.zdp.bip.net.pll'!c=4108 Informacja o stanie mieniakomunalnego gminySkwierzyna według stanuna dzień 31.12.201 Ir.
23
Stan dróg zarówno wojewódzkich, powiatowych i gminnych nie należy do
najlepszych, świadczą o tym zakresy realizowanych inwestycji (m.in. w Skwierzynie w 20 12
r. wybudowano nawierzchnię drogi na ul. Sportowej , Łąkowej, Słonecznej; wyremontowano
jezdnię na ul. Ceglana Góra, ul. Waszkiewicza oraz przeprowadzono remont dróg gruntowych
na terenie gminy), a także dokumenty planistyczne samorządów.
Jednym z celów pierwszorzędnych przyj ętych w Strategii Rozwoju Społeczno
Gospodarczego Gminy Skwierzyna na lata 2007-2015 - aktualizacja średniookresowa z 2011
r. w zakresie infrastruktury, jest podjęcie działań w kierunku poprawy stanu technicznego
dróg przebiegających w granicach administracyjnych gminy. Działania te w szczegó lności
obejmują : przebudowy i budowy dróg powiatowych i wojewódzkich; przebudowy i budowy
dróg gminnych, budowę obwodn icy.
Należy nadmienić, że budowa nowych dróg - autostrady A2, która przebiega 25 km od
Skwierzyny oraz ekspresowej S-3 do Szczecina - zmien i ła sytuację komunikacyjną
i ekonomiczną regionu, między innymi Gmina Skwierzyna przygotowała się do przyj ęcia
nowych inwestorów otwieraj ąc w południowej części miasta Regionalny Park Przemysłowy
wchodzący w skład Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
Skwierzyna posiada także połączenie kolejowe, które zapewniają kursujące autobusy
szynowe relacji Zielona Góra - Zbąszynek - Gorzów Wielkopolski.
1.1.5.2 Sieć wodociągowa i kanalizacyjn a
Źródłem zaopatrzenia mieszkańców Gminy Skwierzyna w wodę są wody podziemne
pozyskiwane za pomocą 8 ujęć zlokalizowanych w miejscowościach : Skwierzyna,
Murzynowo, Ś w in iary. Trzebiszewo, Krobielewko, Skwierzynka (Pola Międzyrzeckie) ,
Skwierzynka Gaj, Warcin.
Na terenie gminy Skwierzyna usługi w zakresie zaopatrzenia w wodę świadczy Zakład
Wodoc iągów i Kanalizacji Sp. z 0 .0. w Skwierzynie", którego jedynym udziałowcem jest
gmina. Spólka ta eksploatuje 73,9 km sieci wodoc iągowej wraz z przyłączam i (1.498 szt.).
Długość połączeń do sieci wodociągowej , tzw. przyłączy, wynosi 17,3 km. I stniej ące uj ęc ia
zabezpieczają aktualne zapotrzebowanie na wodę .
9 http://zwik.skwierzyna.pllsiec-wodociagowal
24
Według Banku Danych Lokalnych (GUS) w 2011r. z sieci wodociągowej na terenie
gminy korzystało 89,4 % ogółu ludności , w tym w mieście Skwierzyna odsetek ten wynosił
95,S, natomiast na obszarze wiejskim - 66,S.
Gmina Skwierzyna skanalizowana jest głównie w obrębie miasta. Długość sieci
kanalizacyjnej wynosi 37 km. Obecnie z kanalizacji korzysta około 8300 mieszkańców
miasta.
Oczyszczaniem ścieków również zajmuje się Zakład Wodociągów i Kanalizacj i w
Skwierzynie, który zarządza Miej ską Oczyszcza lnią Ścieków w Skwierzynie!" zloka l izowaną
przy ul. Rzeźnickiej. Oczyszczalnia ta jest oczyszcza lnią mechaniczno-biologiczną
wyposażoną w instalacj ę do usuwania podwyższonej zawartości biogenów (oddana do
eksploatacj i z końcem listopada 2005 r.).
Ściek i z kanalizacji miejskiej doprowadzane są do oczyszczalni kolektorem grawitacyjnym,
natomiast ścieki ze zbiorników bezodpływowych dowożone są taborem asenizacyjnym
i odbierane w kontenerowej stacj i zlewnej na terenie oczyszczalni.
Według Banku Danych Lokalnych (GUS) w 20111'. z sieci kanalizacyjnej na terenie
gminy korzystało 65,6 % ogółu ludności , w tym w mieście Skwierzyna odsetek ten wynosił
83,00, natomiast na wsi 0,0.
10 http://zwik.skwierzyna.pl/oczyszczalnia-sciekow/
25
T Vabela 2 ' odoclazi i kanalIzacia w21111 nle Skwlerzvna w latacb2008-2011.Wyszczególnienie 2008 I 2009 20 10 I 2011
Wodociągi
Długość czvnnei sieci rozdzielczej (km) 58,4 58,4 60,7 6 1,6Połączenia prowadzące do budynków 1587 1607 1622 1646
mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania (szt.)Woda dostarczona gospodarstwomdomowym 372, 1 36 1,3 360,0 352,7
-(dam')Ludność korzystająca z sieci wodociągowej 11 394 11442 11337 11 284
(os.)Ludność korzystająca z sieci wodociągowej 9638 9646 956 1 952 1
w miastach (os.)Korzvstaiacv z instalacii w % ozólu ludności 89,3 89,3 89,3 89,4
KanalizaciaDługoś ć czynnei sieci kanalizacvinei (km) 35 I 35,1 35 I 35 8
Połączenia prowadzące do budynków 822 848 863 891mieszkalnvch i zbiorowego zamieszkania (szt.)
Odprowadzone ścieki (dam') 414,4 416,9 398 345Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjne] (os.) 8345 8365 8292 8276Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej 8345 8365 8292 8276
w miastach (os.)Korzvstaiacv z instalacj i w % og ó łu ludności 654 65,2 65,3 656
Zrodlo: Bank Danych Lokalnych
W analizowanym okresie odsetek ludności korzystający z wodociągów i kanalizacji
wykazuje powolne tendencje spadkowe (spadek liczby ludności) , co jednocześnie skutkuje
powo lnym spadkiem poboru wody, porównując rok 2008 z 2011 wartość ta spadła o 5,22 %.
Nieznacznie wzrosła długość sieci, zarówno wodociągowej jak i kanalizacyjnej .
S ieć wodociągowa oraz sieć kanalizacyjna jest sukcesywnie modernizowana (m.in.
w zakresie wymiany sieci i armatury z lat 30.) i rozbudowywana przez gm inę (m.in. oddano
nowe stacje uzdatniania wody w Trzebiszewie i Św i n ia rach), zgodnie z Wieloletnim planem
rozwoju i modernizacji urządze ń wodociągowych i kanalizacyjnych na terenie Miasta i
Gminy Skwierzyna w latach 2012.2014 11•
I I Uchwala Nr XXlI71112 Rady Miejskiej w Skwierzynie z dnia 22 marca 2012 r. w sprawie zalwierdzeniaWieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągo wych i kanalizacyjnych na terenie Miasta iGminy Skwierzyna w latach 2012-2014, opracowanego przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z 0 .0. wSkwierzynie.
26
1.1.5.3 Encrgctyka i cicpłownictwo
Gmina Skwierzyna zasilana jest w energię elektryczną z krajowego systemu
elektroenergetycznego 220/1 10 kV. Sieć energetyczna na terenie gminy jest dobrze
rozwinięta . Odbiorcy zasilani są w energię elektryczną za pomocą magistralnej sieci
napowietrznej średniego napięcia , stacji transformatorowych, a następnie sieci
napowie trznych niskiego napięcia. Linie kablowe zapewniają dostawę energi i elektrycz nej
bezpośrednio do ko ńcowych odbiorców.
Z sieciowego gazu ziemnego wysokometanowego GZ 50 w gminie Skwierzyna
korzyst ają główn ie mieszka ń cy miasta. W Skwierzynie dystrybucją gazu i eksploatacją sieci
zajmuje się Wielkopo lska Spółka Gazow nictwa Sp. z 0.0.
Według Banku Danych Lokalnych w 2011r. na terenie miasta znajdowało się 44,554
km czynnej siec i gazowej, w tym długość czynnej sieci przesyłowej kształtowała się w
granicach 15,478 km, z kolei d ługość sieci rozdzie lczej wynos i ła 29,076 km. Liczba
gospodars tw domowych - odbiorców gazu nieznacznie wzrasta. W 20 II r. liczba ta przyjęła
wartość 562 jednostek i w porównaniu z rokiem 2008 (511 jedn.) wzrosła o 9,09%.
Na teren ie miasta i gminy Skwierzyna infrastruktura ciepłownicza oparta jest na
elementach funkcjonujących w zintegrowanych systemach lub indywidualne.
Głównym dostawcą ciep ła w Skwierzynie jest Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z 0.0. ,
którego gmina jest udziałowcem (49%) . Odbiorcami ciepla z systemu miejskiego są przede
wszystkim mieszka ń cy bloków wielorodzinnych. ZEC zarządza kotłowniami o łą cznej mocy
zamówionej przez odbiorców wynoszącej 6,302 MW. W sklad tego zespołu produkcyjnego
wchodzą :
• 5 kotłowni gazowych o ł ącznej mocy zamówionej - 1,060 MW,
• 5 kotlowni węglowych o łącznej mocy zamówionej - 1,952 MW,
• 2 kotłownie dwupa liwowe: biomasa/węgie l o łącznej mocy zamówionej - 217 MW,
• I kotłownia na b iomasę o łącznej mocy zamówio nej - 0,073 MW.
Poza zintegrowanym systemem w obrębie gminy i miasta potrzeby cieplne
zaspakajane są przez indywidualne instalacje grzewcze, które cechują s ię różnorodnością
jeże l i chodzi o rodzaj wykorzystywanego paliwa (paliwa stałe, gaz, olej opałowy, itp.), a
znajdują się w posiada niu osób pryw atnych.
Stopie ń wyposażen ia m ieszkań na terenie całej gminy w centralne ogrzewanie
(zintegrowane bądź indywidualne) wyniósł na koniec 20 lO r. 72,8 1 %, (na ogółem 4366
27
mieszka ń) , W samym mi eście Skwierzyna, na 3478 mieszka ń , w c.o. wyposażonych było
2708, tj. 77,86 %.
1.1.5.4 Gospoda r ka odpadami
Gospodarkę odpadami komunalnymi na terenie gminy Skwierzyna organizuje
i nadzoruje Urząd Miej ski wSkwierzynie.
Z dniem 1 stycznia 2012 r. weszła w życ ie znowelizowana ustawa z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach" w związku z Dyrektywą 2008/98/WE w
sprawie odpadów, która wprowadziła tzw. "rewo l ucję śmieciową" . Na mocy tej ustawy
odpady komunalne stają s ię "własnością" gminy, która zobowiązana jest do zorganizowania
odbioru odpadów od właścic ie li n i eruchomości i ich zagospodarowania w zam ian za
UIszczoną opłatę za gospodarowanie odpadami kom unalnymi. Z pobranych op iat gmina
pokrywać będzie koszty funkcjo nowa nia systemu gospodarowa nia odpadami. Są to m.in.
koszty związane z: odbiorem i zagospoda rowaniem odpadów, obsługą administracyjną,
edukacją.
Gminy obowiązane są ograniczyć masę odpadów komunalnyc h ul egaj ących
biodegradacji przekazywanych do składowania:
1) do dnia 16 lipca 2013 r. - do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów
komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do składowania ,
2) do dnia 16 lipca 2020 r. - do nie więcej niż 35% wagowo ca łkowitej masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacj i przekazywanych do składowania - w stosunku do
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
Z kolei do 31 grudnia 2020 roku powinny osiągnąć:
- poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia pap ieru , metal i, tworzyw
sztucznych i szkła - co najmniej 50%;
- poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodam i
odpadów bud owlanych i rozbiórkowych (innych niż niebezpieczne) - co najmniej 70 %.
Od I lipca 20 13 r. obowiązują nowe zasady odbioru odpadów. Rada Miej ska
w Skwierzyn ie podjęła szereg uchwal w zakresie gospodarki odpadami, dotyczących m.in.
takich zagadnie ń jak :
12 Wprowadzona ustawą z dnia l lipca 20 II f. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminachoraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 152. poz.&97).
28
porządku na terenie gmmy• znowelizowanie regulaminu utrzymania czystości
Skwierzyna;
• uchwalenie metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami oraz stawki opłaty;
• uchwalenie terminu, częstot liwości i trybu uiszczenia opłat za gospodarowanie
odpadami komunalnymi;
• ustalenie szczegó łowego sposobu i zakresu świadczen ia usług w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścic ie l i nieruchomości i zagospodarowania tych
odpadów w zanua n za mszczoną przez właścic ie li nieruchomości opłatę za
gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Uchwa lony w ramach "rewolucj i śmieciowej" nowy regulamin utrzymania czystośc i
i porządku w gminie Skwierzyna'f reguluje m.in.: model zb iórki selektywnej odpadów
w zabudowie jednorodzinnej i wielorodzinnej, sprawy związane z częstot liwością i sposobami
pozbywan ia się odpa dów komunalnych z terenów nieruchomości oraz z terenów
przeznaczonych do użytku publ icznego.
Dotychczasowy system odbioru odpadów komun aln ych fu nkcjonował w oparciu
o umowy zawierane przez firmy wywozowe z właści cielami n ieruchomośc i i podm iotami
gospodarczymi. Natomiast selektywna zbiórka odpadów odbywała się sys temem
"donosze nia" w opa rciu o 45 punktów "gniazd" selektywnego zbierania odpadów
komunalnych zlokalizowanych na terenie gminy.
Począwszy od 2012 r. gminy zobowiązane zostały do osiągnięcia poz iomów
ograniczenia masy odpadów kom unalnych ulegaj ących biodegradacj i przekazywanyc h do
składowania", a także poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku
innym i metodami niektórych frakcji odpadów komun alnych 15.
Gmina Skwierzyna w 20 12 r. w zakresie poziomu redukcji masy odpadów
komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do składowania uzyskała wyn ik
62,5 %, redukując o 12,5 % więcej w porównaniu z poziomem wymaga lnym (wymagalny
75%). Z równym powodzeniem uzyska ła wskazywany poziom recyklingu i przygotowania
13 Uchwala Nr XXXVU288 /13 Rady Miejsk iej w Skwierzynie z dnia 21 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia
Regulaminu utrzymania czys tości i porządku na terenie Gminy Skwierzyna.14 Rozporządzeni e Ministra Środow iska z dnia 29 maja 2012 f. W sprawie poziomów ograniczenia masyodpadów komuualuych ulegających biodegradacji przekazanyc h do składowania oraz sposobu obliczaniapoziomu ograuicza nia masy tych odpadów (Dz. U. z 20 12 r. poz. 676) .5 Rozporządzeni e Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu. przygotowania
do ponownego użyci a i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 f .
poz. 645).
29
do ponownego użycia i odzysku innym i metodami niektórych frakcj i odpadów komunalnych.
Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów typu: papier, metal,
tworzywa sztucz ne i szkło osiągnięto na pozio mie 22,5 % (na wymagane 10 %).
W 2012 1". Z terenu gm iny Skwierzyna odebrano 3.155,3 Mg odpadów komunalnych
niesegregowanych zmieszanych, z tego 2.073,47 Mg poddano procesowi składowania.
Masa opakowa ń zebranych, poddanych recyklingowi i przygotowanych do ponownego
użycia kształtowała S Ię następująco : opakowania z tworzyw sztucznych
113,5 Mg; opakowania z papieru i tektury - 32,8 Mg; opakowania ze szkła - 116,9 Mg,
papier i tektura - 34, I Mg.
Zebrane odpady trafiały odpowiednio do Zakładu Utylizacji Odpadów Clean City Sp.
z 0 .0. Mi ędzych ód. z którym gmina ma zawarte porozumienie oraz firm skupujących surowce
wtórne.
Jednym z koniecznych elementów do wdrożen ia nowych obowiązków w gminach jest
utworzenie punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający
łatwy dostęp dla wszystkich mieszka ńc ó w gminy. Gmina Skwierzyna dysponuje odpowiedn ią
infrastrukturą i zadan ie to będzie rea l izowała w oparciu o zasoby Zakładu Gospodarki
Komunalnej w Skwierzynie zlokal izowanego przy ul. Chrobrego 5.
1.1.5.5 T elekomunikacja i łączność
Na terenie miasta i gminy Skwierzyna usługi stacjonarne w sieci telefonicznej oraz
dostęp do stacjonarnego Internetu świadczą wszyscy znaczący na rynku polskim operatorzy.
Niemniej głównym operatorem telefonii stacjonarnej jest Orange. Teren gminy objęty jest
zasięgiem czte rech głównych operatorów sieci telefonii komórkowych: T-Mobile, Orange,
Play, Plus GSM. Na terenie miasta możliwy j est także dostęp do szerokopasmowego ł ącza
intemetowego.
Oprócz renomowanych firm. swoje usługi oferują tu także rodzimi przedsiębiorcy
z d ługoletn im doświadczen iem w branży telekom unikacyj nej.
1.1.6 Str uktura własności gru ntów
Od początków transformacji ustroj owej , czyli od 1990 r. obserwuje się wyraźną
tendencję wzrostu powierzchni gruntów stanowiących własność gospodarstw prywatnych
30
z trendem spadkowym zasobów Skarbu Państwa . Restrukturyzacji uległy Państwowe
Gospodarstwa Rolne, które zajmowały znaczną część użytków rolnych gminy.
Strukturę własności gruntów gminy Skwierzyna na koniec 2012 r. prezentuje poniższa tabela,
według najważniej szych grup podmiotów ewidencyjnych16.
Tabela 3 Struktura wlasno ścl gruntówgminySkwlerayna na koniec 2012 r.,wedluz natwa żntelszvch zrun podmiotów ewldencvln ch
Obszarogółem w tym grunty w tym gruntyWyszczególnienie (w ha) w gminie w mieście
3I. l2.2012r. (w ha) (w ha)Gruntyzasobu własności 22362 20326 2036rolnej Skarbu Państwa
Gruntygmini związków 477 217 260miedzvzminnvchGrunty osób fizycznych 4959 3870 1089
Grunty spółdzielni II 9 2Grunty kościołów
2 l li związków wyznaniowychGruntypowiatów 35 24 11
Grunty woiewództw 55 44 11Grunty będące przedmiotem
własności osóbniewymienionych wyżej 408 379 29
(m.in. gruntyspólekprawahandlowego)
Powierzchnia ewidencyjna28509 24919 3590gruntów
Zródlo: Wykaz gruntów sporzqdzony przez Starostwo p owla/owe w MIędzyrzeczu.
udostępniony przez Urzqd Miejski 1V Skwierzynie
W strukturze własnościowej ogółu gruntów w gminie Skwierzyna dominują grunty
należące do Zasobów Skarbu Państwa, które stanowią ok. 78% ogółu powierzchni (68 %
gruntów gminy lo lasy). Na drugim miejscu plasują się nieruchomości rolne osób prywatnych,
kt órych areał jesl znaczn ie niższy i wynosi 17,39 %. Marginalny charakter mają grunty
będące własnością spółdzieln i oraz kościołów i związków wyznaniowych - spó łdzie ln i 0,03
%, kościołów - 0,00 %.
Grunty stanowiące własność gminy Skwierzyna stanowią 1,67 % ogółu area łu, w tym
w mieście Skwierzynajest ich 0,91 %.
16 Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynkówz dnia 29marca 2001r. (Dz. U. Nr 89 poz. 454).
31
I. I.7 Zasoby mieszkaniowe
Gmina Skwierzyna posiada bazę mieszkaniową, która pod kon iec 20 10 roku l i czyła
4366 mieszkań . Porównując rok 2007 z rokiem 20 IOnależy stwierdzić, że liczba mieszkań
wzrosła o 94 jednostki , izb o 44 1, natomia st całkowitej pow ierzchni użytkowej mieszkań o
9635 m2•
Tabe la 4 Zasoby mieszkaniowe latach 2007-2010 w zmlule SkwlerzvnaWvszczezćlnten te 2007 2008 2009 20\0Mieszkania ogółem 4272 4320 4351 4366
Izby 16242 16445 16614 16683Powierzchnia użytkowa mieszkań
286059 290180 294119 295694(m')Zasoby gminy 345 - - -
Zasoby spółdzielni mieszkaniowych 617 - - -Zasoby zakładów pracy 458 - - -Zasoby osób fizycznych 285 1 - - -
Pozostałe podmioty l - - -Zród/o. Balik Danych Lokalnych
Z danych wynika, że w 2007 roku najwięcej , bo 66,73% wszys tkich mieszkań w gminie
należało do osób fizycz nych. Na drugi m miej scy plasowały się zasoby spółdzie ln i
mieszkaniowych, a ich udział w strukturze własnośc iowej mieszkań wynosił 14,44 %.
Zasoby mieszkaniowe gminy to 8,07 % ogólu zasobów. Ogółem liczba mieszkań wykazuje
tendencje wzrostowe, porównując rok 20 ł O z rok iem 2007 to wzros t ten wynosi 2,16 %.
Tabela 5 Mieszkaniawvoosażone 'tV instalaele technlczno-sanltarneWvszezel!ólnlenle 2009 20\0 2011 20\2
Mieszkania ol!ólem 435\ 4366 - -Wodociąg 4220 4235 - -USleDsn łukiwanv 4007 4022 - -Łazienka 3900 3915 - -Centralne ogrzewanie 3164 3179 - -Gaz z siec i 526 537 - -
Zrod/o: Balik Danych Lokalnych
W 20 lOr. ponad 97,00 % mieszkań w gminie Skwierzyna zaopatrzonych było w bieżącą
wodę, 89,67 % wyposażonych w łazienkę , a 72,8 1 % lokali jest centralnie ogrzewane.
Biorąc pod uwagę okres budowy budynków mieszkalnych na terenie gminy
Skwierzyna zdecydowana większość mieszkań znajduje się w obiektach wybudowanych
32
przed rokiem 1989. Według NSP przeprowadzonego w 2002 r. na 3393 mi eszka ń , j edynie
594 wybudowanych było po 1989 r.
W 2010 r. na terenie gminy Skwierzyna zloka lizowanych było 77.85 % mieszkań
wzniesionych przed 1989 rokiem, w tym w mieście Skwi erzyna - 76, I0%.
1.1.8 Przestrzeń publiczua
Władze samorządowe za interesowane utrzymaniem atrakcyjnośc i inwestycyjnej
i stworzeniem dobrych warunk ów życ ia dla mieszka ń ców dbają o zadowa lający stan
przestrzeni publi cznych .
Stan przestrzeni publicznej gminy Skwierzyna można okreś l ić jako zadawa lający. O
jego ciąglym doskona leniu świadczą inwestycje prowadzone na jej terenie. Gmina skutecznie
modernizuje i przebudowuje drogi i ulice zwiększając ich przepustowość i zapewniając
bezpiecze ń stwo ja zdy - samodzielnie oraz przy udziale innych samorządów (powiatu,
województw a). Niemni ej układ uliczno - drogowy miasta Skwierzyna nadal charakteryzuj e
S i ę:
• brakiem obwodnicy zewnętrznej wyprowadzającej ruch tranzytowy poza obszar
miasta,
• ogran iczoną liczbą miejsc postojowych w mieście ,
• zdegradowanymi techni cznie ulicami , placami (m.in. plac przy Ratuszu, plyta rynku),
• brakiem dróg rowero wych.
Obiekty publiczne oraz szko ły są systematycznie modern izowane i remontowane .
Stan infrastruktury społecznej ulega stopniowej poprawie i należy mieć świadomość , że w tej
kwestii trzeba pracy i wiel oletnich nakładów. Pewnych zaszłośc i nie da się wyeliminować na
przestrzeni kilku łat. Stan techniczny wielu budynków będących własnością osób fizycznych ,
w tym zlokalizowanych w centrum miasta Skwierzyna jest także niezadawalający .
Zagospod arowanie terenów zielonych w Skwierzynie jest wystarczające , aby spełniały
one swoje funkcje estetyczne i rekreacyjne. Przyczynia s i ę do tego położenie miast a i gminy
pod względem przyrodni czym oraz i stniejąca baza rekreacyjna. Niemniej centrum miasta
wymaga nowych aranżacji przestrzeni zielenią .
33
1.1.9 Ana liza zas obów re kreacyjno-turystycznych
Położen ie gminy Skwierzyna w obręb ie kompleksu Doliny Warty i Dolnej Noteci,
Doliny Obcy oraz jej niski stopień uprzemysłowienia stwarzają dogodne warunki do
wypoczynku, turystyki i rekreacji. Korzystne połączen ia drogowe i kołejowe , lasy i rzeki
stanowią o atrakcyjności gminy dla turystyki i wyp oczynku. Poznanie walorów
krajobrazowych ułatwia sieć znakowanych szlaków turystycznych - pieszych i rowerowych
oraz kajakowych.
Na terenie miasta i gminy nie brakuje interesuj ących obiektów architekton icznych,
które obejmują: kośc io ły, zespo ły urbanistyczne, zespoły dworsko-parkowe oraz inne obiekty
i zabudowania. Niemniej podstawą rozwoj u turystyki rekreacyjno-wypoczynkowej jest baza
noclegowa ijakość oferowanych usług.
Według Banku Danych Lokalnych, w roku 20 12 w gminie Skwierzyna funkcjonowało
51 podmiotów gospodarczych prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem
i usługami gastronomicznymi (dla porównania 2009 r.- 43 podmioty).
Tabela 6 Oblektv uocleaowe w e.minie SIn,,'ierZ\'IIRWyszczególnlenie 2009 2010 2011 2012Turvstvczne obiekty nocłezowe (ob.) 3 4 4 5Mieisca noclegowe (msc) 230 230 242 245Korzystaiacy z noclegów 5576 6117 5628 5607Udzielone noclegi 8352 7825 8192 7524Hotele (ob.) l I I lMiejsca noclegowe (rnsc) 70 58 70 58Korzystaiacy z noclegów 2212 1459 2029 1043Udzielone noclegi 2908 1924 2839 1880Motele (ob.) O l l lMiejsca noclegowe(msc) O 12 12 12Korzystaiacy z noclegów O 1105 1161 1655Udzielone noclegi O 1348 1185 1657
Zrodlo: Bank Danyc h Lokalnyc h
Z danych wynika, że w analizowanym okresie liczba miejsc noclegowych w gminie
utrzymuje s ię na porówn ywalnym poziomie z niewielkimi wahaniami , natomia st liczba
korzystających z noclegów wykazuje tendencje spadkowe. Liczba korzystających z miejsc
noclegowych w 20 12 r. zmniejszyła s ię o 14,62 %, w porównaniu z rokiem 2009. W tym też
okresie liczba miej sc w obiek tach noclegowych zwiększyła się o trzy jednostki.
34
. l i Sk .T b I 7 Obi kIR era e v noc ezowe w nue c e wrerzvna\Vysl cl e2ólnienie 2009 2010 2011 2012Obiekty noclegowe (ob.) 2 2 2 3Mieisca noclegowe (msc) 11 0 98 110 113Korzvstaiacv z noclegów 2452 1514 2053 1480Udzielone noclegi 3454 2008 2866 2416
Zrodto: Bank Danych Lokalnych
Tendencję spadkową obserwuje się w liczb ie korzystających z noclegów w samym
mieście Skwierzyna (w 20 12 r. z noclegów korzystało o 39,65 % mniej niż 2009 r.).
Działalność gospodarczą na terenie gminy Skwierzyna prowadzą liczne restau racje,
pizzerie, bary , pub y i kawiarni e. Ich liczba jest wystarczająca , biorąc pod uwagę rozmi ary
miasta i gminy oraz potencjał turystyczny. W samym mieście oprócz licznych, i nteresujących
zabytków znajdują się obiekty sportowe i rek reacyjne (stadion, hal a i boiska sportowe),
podnoszące atrakcyj ność turystyczną Skwierzyny.
1.1.10 Id entyfikacj a problemów sfery prz est rzennej
Główne problemy w sferze zagospodarowania przestrzennego gminy wymagające
niezwłocznej interw encji to:
• zanieczyszczenie powi etrza atmosferycznego rosnący poziom hałasu
spowodowane przebiegiem głównych tras ruchu tranzytowego przez miast o;
• duże natężenie ruchu samochodowego, w tym tran zytowego, ze względu na brak
obwodnicy;
• zły stan techniczny dróg;
• zdegradowane technicznie ulice, place w mieście (m.in. plac przy Ratus zu, płyta
rynku);
• zła jakość wód powi erzchniowych, oceniona ze względu na ich um iarkowany
potencjał ekologiczny;
• duży odsetek mieszkań wybud owanych przed 1989 rokiem, ponad 77,85 %
mieszkań (stan na 20 IOr.);
• zaniedbania w zakresie wykorzystywania alternatywnych źródeł energ ii;
• degradacja techniczna, estetyczna, a także społeczna wielu obiektów
zabytkowyc h;
• wahania w sektorze usług turystycznych , w tym w zakresie liczby korzystających
z noclegów na terenie całej gminy Skwierzyna, co może świadczyć o
niezadawalającej jakości usług turystycznych i okolo turystycznych .
35
l.l.ll Obszary wymagające przekształce ń i rekultywacji
W województwie lubuskim rewitalizacja dotyczy zdegradowanych obszarów
miejskich. Niemniej wyjątek stanowią tu tereny powojskowe, poprzemysłowe oraz
popegeerowskie, które mogą znajdować s ię na obszarach wiej skich. Stąd też wspierane są
działania obejmujące odnowę środowiska fizycznego, rewitalizację terenów
poprzemyslowych, powojskowych, popegee rowsk ich oraz propagowanie przedsiębiorczości.
Zarówno obszary powojskowe, poprzemyslowe jak i popegeerowskie są automatycznie
kwalifikowane jako zdegradowane.
Na terenie gminy Skwierzyna obszarami kwalifikującymi się do rewitalizacji i
ubiegania się o szczegó l ną pomoc finansową na realizację zadań z nią związanych są: miasto
Skwierzyna oraz miej scowośc i mające status osiedli popegeerowskich: wieś Murzynowo,
wieś Świ nia ry, osada Kijewice, osada Warcin, osada Rakowo.
Wieś Murzynowo jest dużą wsią sołecką z osiedlem popegeerowskim. Łącznie
zamieszkuje tu 877 mieszkańców. Także wsią solecką z osiedlem popegeerowskim są
Świn iary z li czbą mieszkańców wynoszącą 406 osób. Pozostałe trzy miejscowośc i
popegeerowskie to osady: Kijewice, w których zamieszkuje 32 osoby, Warcin z 34
Rakowo 37 mieszkańcami.
Skwierzyna peł ni funkcj ę ośrodka administracyjnego, gospodarczego, edukacyjnego
i kulturalnego gminy, czyli "se rca" gminy. Jej ranga wymaga odpowiednio zagospodarowanej
przestrzeni publicznej zaspakaj ającej potrzeby zarówno lokalnego środowiska jak i
przyjezdnych. Aby miasto było postrzegane jako atrakcyjne i konkurencyjne, w jego
strukturze powinny znaleźć się bezpieczne i wielofunkcyjne miejsca. Dlatego też dzia łania
naprawcze, prewencyjne oraz rozwojowe należy rozpocząć od centrum gminy.
Mimo, że obszary popegeerowskie równi eż kwalifikują s i ę do wsparcia , to w ramach
niniejszego dokumentu wsparciem zostal objęty tylko jeden obszar popegeerowski, który
zlokalizowany jest w granicach admini stracyjnych miasta Skwierzyna. Priorytetowo
potraktowan o obszar miasta i tu zosta ły zaplanowane działania w ramach LPR. Dla obszarów
popegeerowskich natomiast zaplanowano działan ia naprawcze w ramaeh Planów Odnowy
Miejscowości , z możliwośc ią pozyskiwania środków zewnętrznych na ich realizację w
ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.
36
1.2 Gospodarka
1.2.1 St ru ktura podstawowych bran ż gospodarki
Gospodarka jest wiodącą dziedziną w rozwoju gminy, determinującą poziom
dobrobytu l udnośc i. Z ko lei o sile gospodarki danego reg ionu i jego potencjale decyduje
liczba i struktura skutecz nie działających podmiotów gospodarczyc h.
Wśród ogółu podmiotów gospodarczyc h zarejes trowanych w gnunie Skwierzyna
największą grupę stanowią podmioty prywatne . Porównując dan e w latach 2009-20 12 należy
stwierdzić , że ogólna liczba j ednostek tego sektora była zmienna, a głównym powodem
wahań były zmiany w liczbie jedn ostek działa lnośc i gospodarczych prowadzonych przez
osoby fizyczne. W roku 20 12 na ogó l ną liczbę pod miotów wynoszącą 1265 jednostek, 96,44
% to jednostki sektora prywatnego.
śTabela 8 PodOI aty 20 ' odarcze W2 formwłasne ci w latach 2009 - 2012Porlmioty gospodarki 2009 2010 2011 2012narodowej(w jedn, gosp.)
Ozó łem 11 67 1228 11 84 1265sektor oublicznv 40 42 39 45sektor prywatny 1127 1186 1145 1220
Zr6dlo: Bank Danych Lokalnych, GUS
Liczba podmiotów gospodarczyc h zarejestrowanych na terenie gminy Skw ierzyna
wykazuje wahania, na przemian, ich liczba raz wzrasta raz spada . Niemniej na koni ec 2012 r.
odnotowano najwyższy ich wzrost, do 1265 podmiotów, a porównując z rokiem 2009 był to
wzrost na poziomi e 8,4 %.
Największy udział w budowaniu stru ktury skwierzyńskiego rynku należy do
podmiotów gospodarczyc h sekcj i G (handel hurtowy i detali czny; naprawa pojazdów
samochodowych, włączając motocykle). Liczba tych podmiotów w badanym okresie
wykazywała tend encj e spadkowe, w 2010 r. wynosiła 350 jednostek, niemni ej w 2012 r.
spadła o 10,58 %.
Do prężnie rozwijających się sekcj i zaliczyć należy także sekcję L (Działa lność związana
z obsługą rynku nieruchomości), F (budownictwo), sekcję C (przetwórstwo przemysłowe),
sekcję H (Transport i gospodarka magazynowa) oraz sekcję Q (Opieka zdrowotna i pomoc
społeczna) . Rok 2012, w porówn aniu z rokiem 2009 przyniósł im odpowiednio, dla: sekcji C
wzrost o 17,17 %, sekcji L wzrost o 84,27 %, sekcji Q wzrost o 50,98 % liczby
podmiotów, oprócz sekcji F i H, gdzie liczba jednostek utrzymuje się na porównywalnym
poziomi e.
37
Tabela 9 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Skwlerzynaw lalach 2009-2011
Porlmioty wpi sane2009 2010 2011 2012
do reiestru Rezon w~ sekcii PKD 2007Ogółem 11 67 1228 1184 1265Sekcja A - Rolnictwo, łeśnictwo, łowiectwo i rybactwo 57 57 50 50Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie O O O ISekc ja C - Przetwórstwo przemysłowe 99 105 107 11 6Sekcja D - Wytw. i zaopatryw. w energię elektr., gaz,parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów I 2 2 2
limatvz,Sekcja E - Dostawa wody ; gospodarowanie ściekami
3 5 4 5i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
Sekcja F - Budownictwo 149 143 132 143Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa
340 350 331 313ooiazd ów samochodowych, właczaiac motocykleSekcja H - Transport i gospodarka mazazvnowa 82 82 86 83Sekcja 1- Działalność związana z zakwaterowaniem 43 44 42 51usługami gastronomicznymi
Sekcja J - Informacja i komunikacja 20 21 20 20Sekcja K - Działalnoś ć finansowa i ubezpieczeniowa 31 33 32 31Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku
89 103 105 164nieruchomości
Sekcja M - Działalność profesjonalna, nankowa46 53 46 47
technic znaSekcja N - Działalność w zakresie usług
24 27 27 30administrowania i działalność wsnieraiacaSekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; 8 8 7 7obowiązkowe zabezpieczenia społeczne
Sekcja P - Edukacja 32 31 30 34Sekcia Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 51 68 71 77Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką
17 18 20 17i rekreaciaSekcja S i T - Pozostała działalność usługowa orazGospodarstwa domowe zatrudniające pracowników;
75 78 72 74gospodarstwa domowe produkujące wyroby. świadczące usługi na własne potrzeby
Zrćdlo: Balik Danych Lokalnycli . GUS
Najwięcej jednostek, bo ok. 25 % ogółu podmiotów, działa w sekcji handlowej . Trzy
przeważające branże: handlowa, budowlana i przetwórcza (C, F, G) stanowią łącznie ponad
45 % liczby działających podmiotów na skwierzyńskim rynku gospodarczym.
N iemniej wskaźniki GUS w zakresie : liczby podmiotów wpisan ych do rej estru
REGON na /0 tys. ludności (w 2009 r. - 910 jedn., w 201 2 r. -1004 jednogosp.) oraz osób
fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym (w
38
2009 - 10 jedn., w 2012 I'. II jedn.) mogą świadczyć o niskim poziomie aktywności
gospodarczej oraz niskim stopniu przedsiębiorczości ludności gminy Skwierzyna.
1.2.2 Zatrudnienie w poszczególnych sektorach
Ważnym elementem oceny skali prowadzonej działalności gospodarczej jest struktura
liczby przedsiębiorstw według liczby zatrudnionych osób. Wedlug informacji zawartych
w Banku Danych Lokalnych, w 20 121'. w gminie Skwierzyna, największy udział w strukturze
przedsiębiorstw miały małe i średnie firmy z dominacją mikroprzedsiębiorstw (struktura ta
również typowa dla całego lubuskiego).
Tabela 10 Podmioty gospodarki narodowei w~ klas wielkości
Klasy wielkości 2009 2010 2011 2012Podmi oty gosp. n. •
11 67 1228 11 84 1265ogółem
0-9 1092 1155 1118 121410 - 49 65 62 56 45
50-249 9 10 10 6250 - 999 1 I O O
Zrodlo. Bank Danych Lokalnych. GUS
Na terenie gminy znajdują się na duże zasoby leśne (68% powierzchni), stąd szansę
rozwoju ma przemysł drzewny. Funkcjonuje tu kilka zakładów związanych z obróbką
drewna, produkcją wyrobów z drewna oraz usługowych zakładów slolarskich wyrabiających
m.in . meble. Do większych przedsiębiorstw związanych z branżą drzewną należą :
Gorzowskie Fabryki Mebli SA; Polifor Sp. z 0.0. ; Soowod Tartak Sp. z 0 .0. ; Las
Skwierzyna-Gorzów Sp. z 0.0.
Firmy związane z innymi branżami to: PPUH W·D Sp. z 0.0.; Asgatec Sp. z 0 .0.;
PHU River, jednostki budżetowe gminy, banki, Nadleśnictwo Skwierzyna, j ednostka
wojskowa, itp.
Wielkość zatrudnienia w gminie wykazuje wahania . Porównując dane analizowanego
okresu należy stwierdzić, że wartość ta sukcesywnie rosła do 2011 r. przyjmując wartość
2472, a następnie spadła o 8,38 %.
39
200920 2I IhTabela II Liczba nracu] i cyc w eOl n e w latach - IWyszczególnienie 2009 2010 2011 2012
Pracujący ogółem 2264 2362 2472 2265
li' tym
mężczyźni 999 1061 1109 1008
kobiety 1265 1301 1363 1257
Zrodlo: BalikDanych LokaIIV'Ch. GUS
17Tabela 12 Praculacv w 2011 r. we sektorów I brani
WyszczególnienieGmina Skwierzyna
Oz ólem miastoPracujący ogółem 2472 2367
w tym kobiety 1363 1316Sektor publiczny 652 609Sektornrvwatnv 1820 1758
Rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybołówstwo 11 0 92
Przernysł i budownicnyo 11 93 1147
Handel i naprawa pojazdów samochodowych,transport i gospodarka magazynowa, zakwaterowanie 508 491
i gastronomia, informacja i komunikacja
Pozoslałe usłu ai 661 637Zródlo: GUS, htlp:/Iwww.stat.goy.pl/cpslrdelxbcr/zglASSETS Podregiony 2012 22.pdf
W gminie Skwierzyna 95,75 % pracujących to zatrudnieni z terenu miasta.
Zdecydowanie dominuje tu sektor prywatny zat rudn iając w wymiarze gminy 73,62 % ogółu
pracujących. Przemysł i budownictwo to branże angażujące najwięcej ludzi , w skali gminy
odsetek ten wynos i 48,3 . W handlu, przy naprawie pojazdów samochodowych, w transporcie
i gospodarce magazynowej , w zakwaterowaniu i gastronomij oraz informacji i komunikacji
pracuje 20,5 % zatrudnionych.
Źródłem utrzymania ludności na terenach wiejskich gminy jest również rolnictwo,
Według spisu rolnego przeprowadzonego w 20 10 r. funkcjonowało tu 465 gospodarstw
rolnych, z tego 382 gospodarstwa prowadziły działalność rolniczą . Stru ktura gospodarstw
rolnych należy do rozdrobnionych (tylko 75 gospodarstw to jednostki powyżej 15 ha).
1.2.3 Identyfikacja problemów w sferze gospoda rczej
17 Wedlug faktycznego miejsca pracy; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób orazpracuj ących wgospodarstwach indywidualnychw rolnictwie - dane szacunkowe na podstawie PSR 20IO.
40
Główne problemy w sferze gospodarczej gmi ny to:
• nisk i poz iom aktywności gospodarczej mieszkańców oraz niski stopień
przedsiębiorczości ;
• wahania w liczbie dzi ałających podmi otów gospodarczyc h, z minimalną tendencją
wzrostową wostatnich latach, co wskazuje na dużą liczbę malych firm, które nie
posiadają kapitału pozwalającego na rozwój, bądź też rezerw umożliwiających
utrzymanie się na rynku podczas spadków koniunktury;
• wahania w liczbie zatrudnionych, tendencje spadkowe w 20 12 r.
1.2.4 Ana liza możliwości budżetowych dotyczących realizacj i przedsięwzięć
inwcstycyjnych
W celu wprowadzenia w życie założeń niniejszego dokumentu, gmma Skwierzyna
planuje zabezpieczyć odpowiednie środk i na rea lizację projektów rewitalizacyjnych, w
których bierze udział. Na potrzeby niniejszego Lokaln ego Programu Rewitalizacji
przeprowadzona została analiza sytuacj i finansowej w gminie, wykazująca możliwość
sprostania zadaniom nakreślonym w Programie oraz zapewnienie trwałości realizowanych
projektów.
W latach 2009 - 20 12 dochody gminy charakteryzowały się tendencj ą wzrostową .
W roku 20 11 dochody te nieznacznie zmalały, by w 2012 znów wzrosnąć. W roku 2012
przyrost dochodów wzrósł 012,36 % w porówn aniu z rokiem 2009.
Wykres 2 Dochody budżetowe gminy Skwierzyna w latach 2009·2 012
39,52
2012 rok2011 rok
38 03 37.97, 1-----1. 1-----1
2010 rok
N 40,00
"g39,00:E38,00
37,00
38,00
35,00
34,00
33,00
2009 rok
Źród/o: Opracowanie własne lIa podstawie danych z Banku D OII)'ch Lokalnych
41
Wydatki w gminie Skwierzyna począwszy od 2009 r. również wykazywały tendencję
wzrostową osiągając wartość ponad 40,5 mln w 2012 r., porównując je z rokiem 2009
wzrosły 4,89 %.
Wykre s 3 Wydatki bud żetowe gminy Skwierzyna w lalach 2009-20t2
N 41,00,.,s:~ 40.50:E
40,00
39,50
39,00
38,50
38,00
37,50
2009 rok 2010 rok 2011 rok
40,55
2012 rok
Źródło: Opracowanie własne napodstawie danych z Banku DanychLokalnych
Konsekwencją aktywności władz lokalnych w zakresie realizacji nowych inwestycji są
wahania wydatków majątkowych inwestycyjnych. Ulegały one zmianom w całym
analizowanym okresie. Spadek wydatków majątkowych inwestycyjnych nastąpił po 2009 r.,
niemniej w następnych latach utrzymywały się na porównywalnym poziomie z niewielkimi
odstępstwami. W porównaniu z 2009 r., w 2012 r. były one niższe o 31,89 %. Należy tu
podkreślić, że wydatki inwestycyjne stanowią ważny aspekt w działalności gminy, mają
przynosić efekty w przyszłości i służą powiększaniu majątku publicznego.
42
Wykr es 4 Wydotki ogółem o wydotki maj ątkowe inwestycyjn e gminy Skwlerzyna
500000oo,00 .,.-- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -,
40000000,00 -!-----,= = =-- - -
30000000,00 +--r
20000000,00 -I--ł
10000000,00
0,002009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok
II wydatki majątkoweinwestycyjne
6804888,99 4376041,95 4285524,46 4635366,51
wydatki pozostałe 31856191,55 35069377,05 35390737,60 35917568,43
'Źródło: Opracowanie własne na podstawie danychz Banku Danych Lokalnych
Wykres S Sytuacja finansowa Gmin)' Skwlerzyna w latach 2009-2012
2012 rok2011 rok2010 rok2009 rok
N~ 45,00
g 40,00 1=::=t, ===r='fl===r=~ 35,00 +-t-L30,0025,0020,0015,0010,005,000,00
-5,00 -1----10,00 -!--,---,---,----,-----:----:----:-.,.---,-----,------,
dochody 35,17 38,03 37,97 39,52
II wydatki 38,66 39,45 39,68 40,55
II deficyt -3,49 -1,41 -1,70 -1,03
Źródło: Opracowanie własne na podstawie dany cli z Baliku Danych Lokalnych
Sytuacja finansowa gminy Skwierzyna w latach 2009 - 2012 była zmienna, przez
cały analizowany okres wydatki dominowały nad dochodami, czego efektem był ujemny
wynik finansowy, niemniej po 2009 r. corocznie malał. W 20 12 r. uzyskano negatywny wynik
budżelowy o 70,46 % niższy, w porównaniu z 2009 r.
Rada Miejska w Skwierzynie podejmując uchwałę Nr XXX1/2541l2 z dnia 20 grudnia
20 12 r. w sprawie uchwały budżetowej Gminy Skwierzyna na 20 13 rok określiła dochody
43
gminy na poziomie 38 907 938,62 zł , zaś wydatki na kwotę 37 927 553,20 zł. Przewidziano
nadwyżkę budżetu w wysokości 980 385,42 zł, którą przeznacza się na spłatę zac iągniętych
kredytów.
W celu określenia stanu finansów publ icznych Gminy Skwierzyna zbadano wartości
odpowiednich wskaźników. W 2013 r. wartośc i wskaźn ików nie przekroczą pozi omów
dopuszczalnych w ustawie o finansach publicznych (art. 169 i 170, Dz . U. z 2005 r. Nr 249
poz. 2104), tj .: 60% dla wskaźnika łącznego długu do doc hodów oraz 15% dla wskaźnika
obsług i d ługu. W latach 20 14 - 2026 zostanie zachowana relacja, o której mowa wart. 243
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych.
Pom imo przewagi wydatków nad dochodam i w analizowanym okresie, Gmina nie
przekroczyła ustawowych wskaźn ików fina nsowych. Pozytywną op in ię w tym przedmiocie
wydał Skład Orzekający Reg iona lnej Izby Obrachunkowej w Zie lonej Górze w uchwale
Nr 1712013 z dnia 8 stycz nia 201 3r. w sprawie opinii o prawidłowości planowanej kwoty
długu Gminy Skwierzyna. Niemniej kwota długu gminy jest wysoka - 47,29 % (na
dopuszczalne 60 %) i wymaga szczególnego mon itorowania przez organy gminy.
Biorąc pod uwagę również wysoki dług pub liczny gminy niemożl iwe będzie
sfinansowanie przez Gminę całego szeregu działań rewitalizacyjnych. Niniejszy dokument
zawiera, oprócz projektów finansowanych i utrzymywa nych przez gm inę, równ ież projekt y
innyc h uczestników procesu rewi talizacji, z któryc h część będzie miała możliwość ub iegania
się o pożyczkę w ramach środków pomocowych. Pol ączenie działali władz lokalnych z
działaniami loka lnej społeczności umożliwi zatem fi nansową realizację założeń Lokalnego
Programu Rewital izacji dla Miasta Skwierzyna oraz pozwoli utrzymać j ego rezultaty .
1.3 St re fa spoleczna
1.3,1 Strnktura d emograficzn a i spoleczna
1.3.1.1 Struk tura demograficzna
Na dzieli 31 grudnia 20 12 r. w obrębie gminy miejsko-wiejskiej Skwierzyna
zamieszkiwało 1260 1 osób. Na przestrzeni ostat nich 4 lat odnotowano spadek liczby
mi eszka ń c ó w, a w efekcie również spadek gęstośc i za ludnien ia z 45 osób na km2 do 44 osób
na km2 w 20 I I. Wspólczynnik femin izacji spo łeczeństwa gminy Skwierzyna w 2009 r.
wynosił 105 kobiet na ł 00 mężczyzn, wzrósł do 106 w 20 lO r. i utrz ymuje s ię na tym
poziorme.
44
W obrębie samego miasta Skwierzyna, na przestrzeni ana lizowanego okresu ,
obserwuj e się także spad ek liczby mieszkańców. W porównaniu z rok iem 2009, w 20 12 r.
liczba mieszkańców obniżyła się o 1,71 % i przyję ła wartość - 994 1.
I 2009-2012.. Sk .k .u no WIZ a .t vczneao rmersca zannesz anta w 'minie wrerzvna w atac l
Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012
Ludność ogółem 12820 12692 12621 12601
w tym miasto IOJl3 100/4 9969 9941
Mężczyźni 5217 5197 5165 5151
Kobiety 4896 4817 4804 4790
Tabel. 13L d!ć r k
Zród/o. Balik Danych Lokalnych, GUS
W analizowa nym okresie wyraźne tendencje spadkowe zauważa się wśród ludności w wieku
produkcyjnym, w 2012 r. liczba ta osiągnęła wartość 8353 , w porównaniu z 2009 r. był to
spadek o 3 12 osób, czyli o 3,6 %.
W okresie objętym badaniem zauważa się niepokojące zjawisko polegające na sukcesywnym
spadku (o 7,56 % w roku 20 12 do 2009 r.) liczby osób w wieku przedprodukcyj nym
i produkcyjnym, na rzecz grupy osób w wieku poprodukcyj nym (wzrost o 17,07 % w roku
20 12 do 2009 r.). Sytuacja ta jest charakterystyczna dla ogó lu społeczeństwa polskiego.
W obecnym czasie proces starzenia się społeczeństwa nie przynosi negatywnych skutków,
jednak w przyszłości może spowodować zbyt duże obciążenie demograficzne i zatrzyma nie
rozwoju gospodarczego.
. k I t ł 20092012kT b I 14 L ' b l d ! ia e a icz a u no c we e onormcznvc I erun wie u w a Re I .Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012
Ludność ogółem 12820 12692 12621 12601
w wieku 2503 2369 2310 23 14przedprodukcyjnymw wieku produkcyjnym 8665 8588 8492 8353
w wieku poprodukcyjnym 1652 1735 1819 1934
Zrod/o . Bank Danych Lokalnych, GUS
Na nieciekawą sytuację demograficzną gminy Skwierzyna wskazuje n iewątpliwie wskaźnik
przyrostu naturalnego oraz ujemne saldo migracj i.
45
Tabela 15 Przyrost nnturaluv w aurlnie Skwlerzvna wintach 2009-2012Wskaźnik na 1000 ludności 2009 2010 20 11 2012
Urodzenia żywe 11,0 9,7 11,8 9,9
Zgony 8,5 7,7 9,6 7,9
przyrost naturalny 2,4 2,0 2,3 2,1
Zrodlo. Bank Danych Lokalny ch
Odnotowano dodatni wskaźnik przyrostu natura lnego, który utrzymuje się na niewielkim
poziomie, z wartością w 20 12 r. - 2, I. Natom iast minusowe saldo nugracji utrzymuje się
od czterech lat, optuje przy wysokich wartościach: ·68, ·100, -48.
Tabela 161\11 racie na nobvl stalv w latach2009·2 012Wyszezególnienle 2009 2010 20 11 2012
Saldo migracji-28 -74 ·94 -49
wewnętrznych
Saldo migracji15 6 -6 I
zazranicznvchOgółem saldo migracji -13 -68 - \00 -48
Zr ćdło: Bank Danych Lokalnych
Z powyższego wynika, że spadek liczby ludności j est skutkiem utrzymującego się
ujemnego salda migracj i, przy nieznaczny m przyroście naturaln ym .
1.3.1.2 St r uktura społeczna
1.3.1.2.1 St r uktura wykształcenia społeczeństwa
Bardzo ważnym elementem świadczącym o kondycj i społeczeństwa j est jego
wykształceni e, które jest elementem charakteryzującym zasoby regionu, gdyż wskazuj e na
przyszły potencjał wykształconych i wykwalifikowanych pracowników. Obecnie sprostanie
wyzwaniom cywi lizacyjnym wymaga stworzenia społeczeństwa nowoczesnego, o jak
najwyższym poziomie wykształcen ia , aktywnego społecznie i gospodarczo.
46
w ykres 5 Strukt ura wykszta!centa ludności " , wg NSI' 2002
DwyZsze
25%
.. policealne
D średnie ogólnokształcące
D średnie zawodowe
• zasadnicze zawodowe
D podstawowe ukończone
• podstawowe nieukończone ibez wykształcenia
Źródło : Bank Danych Lokalnych
Przewaga osób z niskim wykształceniem wpływa niekorzystnie na rozwój
gospodarczy miasta, Osobom tym trudni ej j est znaleźć pracę i są bardziej podatne na
problemy związane z patologiami i ubóstwem ,
Struktura wykszta lcenia mieszkańców gminy Skwierzyna wskazuje na wyższy udzial
kobiet w strukturze wyksztalcen ia pol icealn ego, średniego, podstawowego ukończonego,
podstawowego nieukończonego oraz bez wykształcenia , W grupie z wyksztalceniem
wyższym i zasadniczym zawo dowym dominują mężczyźni.
NSP 2002. 19ksI l idlSk iTbl17Ldśfa e a u no ~ annnv w erzvna we ua Ole , DOZ omu WYł zła centa \\'2
Rodzaj wykształceniaLudność
Ogółem Mężczyźni KobietyWyższe 865 439 426
Policealne 442 139 303średnie razem 3051 1390 1661
średnie ogólnokształcące 829 224 605średnie zawodowe 2222 11 66 1056
zasadnicze zawodowe 2583 1553 1030podstawowe ukończone 3181 1374 1807
podstawowe nieukończone i bez 392 141 250wykształcenia
Zrodlo: Bank Danych Lokalnych.
18 Brak danych w BDL w zakres ie ostatniego NSP 2011.
t9 Brak danych w BDL w zakresie ostatniego NSP 2011.
47
Liczba osób korzystających ze szkół polożonych na terenie gminy Skwierzyna przedstawiona
została w poniższej tabeli.
I 20 20 2Tabela 18 Szkolnictwo w amlnle Skwierzvua w latac I 09- l
Wyszczególnienie Liczba ob.Liczba uczniów w latach Absolwenci
2009 2010 2011 2012 2009 2010 201 1 2012Szko ły podstawowe 4 697 677 648 621 148 125 111 120
Gimnazja I 450 424 370 345 150 13 1 15 1 127Zasadnicze szko1y
I 146 136 164 - 57 54 48 -zawodoweSzkoły zawodowe (licea
2 531 443 407 367 77 I II 105 114profilowane, technika)Licea oz ó lnokształcace I 196 167 175 141 66 82 41 65
Szkoły policealne I O 21 27 42 O O 8 26Zł ódlo. Bank Danych Lokalnych
Preferowanymi kierunkami kształcenia wśród nastoletniej młodzieży są kierunki
oferowane przez szkoły zawodowe (liceum profilowane i technikum), które dają swoim
uczniom oprócz matury możliwość uzyskania kwalifikacji zawodowych w takich zawodach
jakie nie są proponowane w innych typach szkó ł ponadgimnazjalnych. W 20I I r. ponad
połowa (52,65 %) uczniów w skwierzyńskich szkół ponadgimnazjalnych uczyła się w
średnich szkołach zawodowych.
Niemniej konsekwencją utrzymującego się mmusowego salda migracyjnego oraz
nieznacznego przyrostu naturalnego jest odczuwalny spadek liczby uczniów we wszystkich
typach szkól.
1.3.1.2.2 Stan i zróżnicowanie dochodowości gospodarstw domowych
Wedlug danych NSP20 z 2002 r. w gminie Skwierzyna znajduje się 22,6 %
gospodarstw domowych powiatu międzyrzeckiego , w tym zamieszkuje 23,I % rodzin
z dz iećmi.
20 Brak danych w BDL w zakresie ostatniego NSP 2011.
48
2002 r .. . Sk .b ' d I d ' ć IICZ a 20500 arshv omowvc r ro ZI1Z zle m W!!DlIDle wierzvna w
ObszarGospodarstwa Rodziny z dziećmi
domowe
Powiat międzyrzecki 19305 9594Gmina Skwierzyna
4363 221 8w tym:obszarwiejski 3446 1786
miasto Skwierzyna 917 432Źr ódło: Balik Dali ch Lokaln ch
Tabela 19 L' b
W wyniku procesu zanikania wielopokoleniowych gospodarstw domowych w całym
kraju również w gminie Skwierzyna dominują gospodarstwa jednorodzinne, wśród których
ponad 42,S % to gospodarstwa 4 i więcej osobowe. Na terenie miasta nie występują
gospodarstwa domowe nierodzinne 4 i więcej osobowe.
2002 r.. Sk .dera ta n uosuo ar stw OJllOW" C l w g ll ll llle WIerZYlIR wGosoodarstwa domowe LiczbaOzółem 4363Jednorodzinne ogółem 3227Jednorodzinne 2 osobowe 944Jednorodzinne 3 osobowe 910Jednorodzinne 4 i wiecei osób 1373Dwurodzinne 176Trzyi więcej rodzinne 3Nierodzinne ogółem 957Nierodzinne l osobowe 900Nierodzinne 2 osobowe 48Nierodzinne 3 osobowe 7Nierodzinne 4 i więcej
Oosobowe
Tab I 20 S
Zrodlo: Balik Danych Lokalnych
Według NSP 2002 największy odsetek stanowiły gospodarstwa domowe utrzymuj ące
się z dochodu pracy najemnej (poza rolnictwem) - 46,94 % ogółu gospodarstw domowych
utrzymujących się z pracy.
Wśród gospodarstw domowych ntrzymujących się z niezarobkowych źródeł pracy
największą grupę stanowiły gospodarstwa utrzymujące się głównie z emerytury pracowniczej,
kombatanckiej i pochodnej - 20,0 %, renty z tytułu niezdolności do pracy - 10,61 %, renty
rodzinnej - 4,26 % oraz zasiłku dla bezrobotnych - 3,34 %.
Ponad 41 ,05 % gospodarstw domowych wskazało jako swoje główne źródło dochodu
niezarobkowe (emerytury, renty, zasiłk i, itd.).
49
Tabela 21 Gł6wne źr6dla ntrzvmania zosnodarstw domowvch w Skwlerzvnle w 2002 r
Źr6dło utrzymania Liczba gospodarstwdomowych
Praca najemna poza rolnictwem 1768Praca najemna w rolnictwie 46
Praca na rachunek własny poza rolnictwem 280Praca na rachunek własny w rolnictwie 93
Emerytura pracownicza, kombatancka i pochodne 873Emerytura rolna 96
Renta z tytułu niezdolności do pracy 463Renta socjalna 11Renta rodzinna 186
Zasiłek dla bezrobotnych 146Zasiłek pomocy społecznej 46Inne niezarobkowe źródło 116
Zródlo: Bank Danych Lokalnych
W gnurue Skwierzyna , podobnie jak i na obszarze calego kraju, poziom
zróżnicowania dochodów poszczególnych gospodarstw domowych jest znaczący.
Do czynników negatywnie wpływających na poziom dochodów nałeży zaliczyć przede
wszystkim: wysoką stopę bezrobocia (21,3% w powiecie), niewielki odsetek osób
utrzymujących się z pracy na rachunek wlasny (8,54 %) i wysoki udzial w ogólnej liczbie
gospodarstw domowych gospodarstw wskazujących jako swoje źródlo dochodu: emerytury
pracownicze, kombatanckie i renty (37,33 %). Wskaźnik gospodarstw domowych
utrzymujących się ze źródeł innych niż praca jest niski i wynosi 2,65 %. Całość rzutuje na
ogólny poziom dochodów lokalnej spoleczności.
1.3.1.2.3 Poziom przeciętnegowynagrodzenia
Wedlu g Banku Danych Lokalnych przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto
w powiecie międzyrzeckim wynosi 2 988 zl i plasuje się na drugim miejscu w porównaniu
z powiatami wchodzącymi w sklad Podregionu gorzowskiego. Porównując wynagrodzenie,
o którym wyżej mowa do przeciętnego wynagrodzenia dla calego województwa lubuskiego
(w 20llr. - 3074 zl) należy stwierdzić, że stanowi 97,20 % jego wielkości, natomiast w
relacji do średniej krajowej (3 399 zl) wynosi 87,90 % jej wartości.
50
Wykres 6 Przeciętne mleslęczne wynagrodzenie brutto (w PLN) wg powiatów w 2011 r.
3500
3000
32762988 3068 3031 3074
2621
3300
2500
2000
1500
1000
500
oPowlat
gorzowskiPowiat Powiat słubicki Powial
międzyrzecki strzelecko-drezdenecki
Powiat 'NJjew6dztwosulęciński lubuskie
Polska
1.3.1.2.4
Źródlo : Bank Danych Lokalnych
Opieka społeczna
Pomoc społeczna jest istotnym zadaniem własnym gminy i stanowi mechanizm
przeciwdziałania patologiom, umożliwiający pobudzenie aktywności zawodowej
mieszkańców.
o wielkości i charakterze zapotrzebowania mieszkańców danego środowiska na usługi
w zakresie pomocy społecznej decydują różnorodne czynniki, wśród których na początek
wysuwają się przyczyny: społeczne, demograficzne i ekonomiczne.
W latach 2009 - 2012 z pomocy społecznej w gminie Skwierzyna korzystało
corocznie średnio 730 rodzin, czyli ponad 1800 osób.
51
I t h 2009 20\2I r b d' I ób b' t hT b I 22 Pa e a ower v lel a ro ZIIl os onrervc I nomoca sno eczna w a ac -Powód trudnej sytuacji życiowej
Ilość rodzin w danym roku Ilość osób w rodziniew danym roku
2009 2010 2011 2012 2009 20\ 0 2011 20\2Ubóstwo 583 356 367 424 1550 824 835 912Sieroctwo O l 2 2 O 4 6 5Bezdomność 14 14 16 21 22 17 19 22Potrzeba ochrony macierzyństwa, 120 62 58 63 489 310 296 297w tym:- wielodzietnoić 59 40 37 31 299 231 218 184Bezrobocie 482 386 412 427 1350 1039 \074 1042Nieoełnosorawność 278 196 203 178 669 412 436 362Długotrwała lub cieżka choroba 250 131 157 151 584 254 312 292Bezradność w sprawach opiekuńczo - 144 68 83 92 436 230 274 310wychowawczych, w tym:- rodziny niepełne 124 53 63 71 351 152 176 204- rodzinv wielodzietne 26 11 14 16 113 63 80 89Przemoc w rodzinie 5 l 2 3 15 3 5 9Alkoholizm 71 32 54 111 143 57 108 192Narkomania l O 2 6 3 O 5 11Trudnośc i w przystosowaniu do życia 9 3 8 18 20 3 10 28po zwolnieniu z zakładu karnegozdarzenie losowe 4 l 2 3 7 3 3 7Sytuacja kryzysowa 3 O 3 l 9 O 7 lKieska żywiołowa O O O O O O O O
Zrćdł»: Opracowanie Osrodka PomocySpołecznej 11'Skwierzynie
Zasadniczym powodem wnioskowania o pomoc z systemu pomocy społecznej było
ubóstwo, w 20 12 r. aż 424 razy wskazywano na tę dysfunkcję . Kolejnymi czynnikami, które
najczęściej uzasadn i ały przyznanie środków pomocowych, były: bezrobocie,
niepełnosprawność, długotrwała lub c iężka choroba, bezradność w sprawach opiekuńczo
wyc howawczych oraz alkoholizm. Niemniej w wie lu przypadkach w jednej rodzinie
występuje łącznie kilka sytuacj i problemowych.
Dane dotyczące przyczyn , dla których część mieszkańców Skw ierzyny nie jest
w stanie zaspokoić swoich potrzeb samodzielnie, świadczą o istnieniu niekorzystnych zjawisk
społecznych, a niektóre z nich dotykają stosunkowo dużej liczby osób i rodz in,
Prob lemy socja lne osób i rodzi n rozwiązywane przez Ośrodek Pomocy Społecznej
w Skw ierzyn ie przekładają się na wydatki realizowane przez budżet samorządu . Koszty te są
znaczne, niemniej od 20 10 r. wykazują tendencje spadkowe. W 2012 r. spadły one w
stosunku do 20 lOr. o 4,8 %. W tym t eż roku procentowy udział wydatków na zadania z
zakresu pomocy społecznej w ogó lnyc h wydatkach z budżetu gminy stanowiły 21,44 %.
52
Tabela 23 'Vydatki Gmin)' Skwlerayn n 118 zadania l zakresu pomocy spo łecznej
w latach 2009-2012
Wydatki w Działach: 852 PomocRok społeczna i 853 Pozostałe zadania w
budżetowy zakresie polityki społecznej - ogółem (wzł)
2009 7 540 796,82
2010 9138 187,84
2011 8828 380,92
2012 8698 482,80Zródlo. Balik Danych Lokalnych
Odpowiedzią samorządu na istniejące w środowisku potrzeby osób
niepełnosprawnych , osób z przewlekłą chorobą psychiczną niepelnosprawnością
intelektualną było utworzenie przez tutejszy samorząd Środowiskowego Domu Pomocy,
którego ideą j est podt rzymywanie i rozwijanie umiejętności osób uczestniczących w zajęciach
terapeutycznych, zmierzające do ich pełnego usamodzielnienia. Istotną formą działalności
placówki j est także wspieranie rodzin osób niepełnosprawnych oraz wspólpraca z wieloma
instytucjami i organizacjami.
Tabela 24 Placówki st acionarnei DOIIIOC\' snoleezne w Skwierzvnie
WyszczególnienieJedn. Latamiary 2009 2010 2011 2012
Placówki ob. I I I I
Domy pomocy społecznej ob. ł I I I
Miejsca szt. 47 47 47 47Mieszkańcy Osoba 47 47 47 47
Zrodlo: Balik Danych Lokalnych, GUS
Z danych zawartych w tabeli wynika, że placówka pomocy społecznej wSkwierzynie
utrzymuje liczbę miejsc na równym poziomie. Obsada mieszkańców ( 100 %) wskazuje na
zapotrzebowanie środowiskowe związane z koniecznością sprawowania opieki
specjalistycz nej.
O i stniejących problemach środowiskowych świadczy też funkcj onowanie placówki
opiekuńczo-wychowawczej wsparcia dziennego Świetlicy Środowiskowej "U Kubusia
Puchatka". Rocznie w świetlicowych zajęciach bierze udział około 40 dzieci.
Oprócz zadań statutowych, Ośrodek Pornocy Społecznej od 2008 r. realizuje, w
ramach Programu Operacyjnego Kapital Ludzki, projekt pn. : "Rozwój i upowszechnianie
53
integracj i przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Skwierzyni e". Prowadzone w ramach
aktywizacj i społecznej praktyczne zajęcia dostosowane są do indywidualnych potrzeb i
zainteresowań beneficjentów końcowych . Tylko w 20 ł 2 r. w przedmiotow ym proj ekcie
wzięło udzia ł 36 osób.
1.3.1.2.5 Bezrobocie
O sytuacj i społeczno-gospodarczej i ekonomicznych warunkach życ ia świadczy
niewątpliwie skala bezrobocia rejestrowanego i jego cec hy.
Według danych GUS, na koni ec 20 ł 2 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy było
zarejestrowanych 1035 bezrobotnych z terenu gminy Skwierzyna. Wartość ta zwiększyła się
w porównaniu z rokiem 2009 o 9,52 %.
Tabela 25 Bezrobotnizareieslrowanl wg nici (stan na 31. XII)Bezrobotni zarejestrowani 2009 2010 2011 2012
WI! nlciBezrobotni ogółem 945 943 923 1035
Mężczyźni 481 449 441 519
Kobiety 464 494 482 516
Zrodlo: Bank Danych Lokalnych
Od 2009 r. tendencje zwyżkowe wyk azuj e także wartość wskaźnika liczby bezrobotnych
zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym, w 20 12r. w stosunku do 2009 r.
wartość ta wzrosła o 13,76 %.
-Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012
Udział bezrobotnych zarejestrowanychw liczbie ludności 10,9 11 ,0 10,9 12,4
w wieku produkcyjnym ogółem
Mężczyźni 11 ,2 12,1 12,0 13,1
Kobiety 10,7 10,0 9,9 11,8
Tabela 26 Udzial bezrobotnychzarejestrowanych w liczbie ludnolcl w wieku produkcyjnymw latach 2008 20II
Zrodlo: Bank Danych Lokalnych
54
XI 2012kiTabela 27 Bezrobotni powiatu miedzyrzec eao we. gnun - ILiczba
Z prawemDo Pow. Bez
Liczba
Gminybezrobotnych
do25 50 Dłngotrwale
kwalifikacjimieszk,
w tym roku roku bezrobotni wOgólem
kobietyzasiłku
życia życiazawodowych
gminie
Bledzew 446 221 86 92 104 252 173 4573
Miasto i Gmina 1964 981 440 343 498 1038 600 25175Międzyrzecz
Gmina 500 255 120 98 11 2 271 188 5719Przytoczna
Gmina Pszczew 372 184 70 85 83 216 167 4223Miasto i Gmina 1030 514 236 198 271 543 416 12601
SkwierzvnalV tym miasto 764 377 185 147 206 376 290 9941
Miasto i Gmina 543 293 127 106 137 288 181 6558Trzciel
POWIAT 4873 1079 922 1205 2599 1725 58849Zrodlo: Sprawozdanie PUP w Międzyrzeczu za rok 2012
Analizując powyższe dane należy stwierdzić , że samorząd skwierzyński jest drugim
pod względem liczby mieszka ńc ów samorządem w powiecie międzyrzeckim. W strukturze
bezrobocia również plasuj e się na drugim miejscu zarówno pod względem liczby
bezrobotnych, w tym bezrobotnych kobiet; bezrobotnych z prawem do zas iłku ; osób
dlugotrwale bezrobotnych; bez kwalifikacji zawodowych; do 25 roku życia oraz po 50 roku
życia.
W strukturze bezrobotnych najliczniejszą grupę bezrobotnych tworzą osoby między
25 a 50 rokiem życia stanowiącą 54,46 % pozostających bez pracy. Wskaźnik osób po 50
roku życia kształtuje się w granicach 26,31%, natomiast osób młodych do 25 roku życia
wynosi -19,22 %. Wśród bezrobotnych dominują mężczyźni - 50,10% ogólnej liczby
bezrobotnych.
Pod względem wykształcenia, w 2012 r. wśród bezrobotnych w powiecie
międzyrzeckim znaczny odsetek stanowią bezrobotni bez kwalifikacj i zawodowych - 35,39%.
W gminie Skwierzyna jest on jeszcze wyźszy i wynosi 40,38 % ogółu bezrobotnych w
gminie.
Analizując wysokość stopy bezrobocia (relacja do aktywnych zawodowo) to powiat
międzyrzecki na koniec czerwca 2013 r. zajmował drugie miejsce w podregionie gorzowskim
z wartością : 21,3% (przy czym w podregionie gorzowskim stopa ta wynosiła 14,2%,
w województwie 13,2%), co lokuje ten rejon w grupie kilku powiatów w województwie
o wartości wskaźnika przekraczającej 20%.
55
Ogólny poziom bezrobocia rejestrowanego nie świadczy, że jest ono problemem
społecznym. Jednakże związane jest najczęściej z niekorzystnymi cechami
charakteryzującymi wewnętrznie struktu rę tego zjaw iska, takimi jak: długotrwałość, brak
kwalifikacji zawodowych osób bezrobotnych, uwarunkowania wiekowe, itp.
1.3.1.3 Infrastruktura społeczna
1.3.1.3 .1 Oświata
Inwestycja w oświatę to inwestycja w społeczeństwo. Jakość kapitału ludzkiego
w odniesieniu do najmłodszego pokolenia, dzi eci i młodzieży, odgrywać będzie szczegó lną
rolę w rozwiązywaniu trudnych problemów coraz bard ziej starzejącego się spo łeczeństwa .
W gminie Skwi erzyna infrastruktura oświatowa wymaga moderni zacji , chociażby
w zakresie termomodernizacji . Niemniej stan techni czny placówek nie odbiega znacząco od
obowiązujących standardów. Władze gminy dbają o wysoką jakość kształcenia oraz
o dostępność dobry stan techniczny obiektów oświatowych, w tym sportowo
rekreacyj nych. Poniższe zestaw ienie prezentuj e funkcjonujące placówki na terenie gminy.
I l Sk l
Zrćdlo: Dane Urzę du Miej skiego IV Skwierzynie
T b I 28 PI ó ki ! I8 e 8 ac w o watowe w em n e wierzvnaRodzaj placówki Placówki
Kluby dziecięceKlub Dziecięcy
ul. A. Mickiewicza 26 Skwierzvna
• Zespól Edukacyjny w Skwierzynie, ul. A. Mickiewicza 26
Przedszkolaw tym:- Przedszkole integracyjne "Gromadka Misia Uszatka"
• 4 oddzialy przedszkolne przy szkołach podstawowych
• Zespól Edukacyjny w Skwierzynie, ul. A. Mickiewicza 26,Szkoły w tym:
podstawowe - Szkola Podstawowa z klasami integracyjnymi
• Szkola Podstawowa w Murzynowie, ul. Kościelna 7
Zespoły szkól Gimnazjum im. Wladyslawa Jagiełły
i gimnazja w Skwierzynie, ul. Stefana Batorego 14
• Zespól Szkól Technicznych im. Stanisława Lemaw Skwierzynie ul. Poznańska 13, 11' tym:- Technikum Zawodowe- Szkola policealna
Szkoly ponad- - Liceum Ogólnokształcące dla doroslychgimnazjalne • Zespól Szkół Ogólnokształcących , ul. Mickiewicza l
Skwierzyna, w tym:- Liceum Ogólnokształcące im. Ireny Sendler
• Centrum Kształcenia Praktycznego w Skwierzynie ul. A.Mickiewicza 3..
56
Wszystkie szkoły wyposażone są w sprzęt komputerowy i dostęp do Internetu. Liczba
uczni6w przypadająca na jeden komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku
uczni6w stale maleje, w gimnazjum wartość ta spad ła o 61,67 % por6wnując rok 2012 z
2009.
Tabela 29 Liczba uczniów przypadająca na jeden komput er z dostępem do Internetud k lóprzeznaczony I o użył u uczo w
Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012
Szkoły 11 ,8 1 11,28 11 ,17 10,53Podstawowe
Gimnazja 32,14 30,29 13,21 12,32
Szkoły zawodowe bez policealnych 14,10 12,06 11,90 -Technika 8,38 6,60 5,75 -
Licea ogólnokształcące 3,92 3,34 3,50 -o'odlo: Balik Danych Lokalnych, GUS
1.3.1.3.2 Kultura
Skwierzyński Dom Kultury jest centrum edukacj i artystycznej realizującym zadan ia
z zakresu wychowania, edukacji kulturalnej, upowszechniania kultury wśr6d dzieci,
młodzieży oraz dorosłych . Zasadniczym celem tej jednostki jes t rozwijanie potrzeb
kulturalnych mieszkańc6w, upowszechnianie i promocja kultury lokalnej , wychowanie przez
sztukę, a także tworzenie warunk6w do rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego oraz
pobudzanie zainteresowania wiedzą i sztuką . W SDK można rozwijać swoje zainteresowania
w sekcjach : muzycznej, plastycznej, literackiej, wokalnej, fotograficznej i teatralnej.
Na terenie gminy działa aż 5 zespoł6w tanecznych, tj.:
• Stowarzyszenie Przyjaci ół Skwierzy ńskiego Zespołu Tanecznego Nowinka,
• Stowarzyszenie Przyjaci ół Studia Ta ńca Rernix,
• Klub Tańca Towarzyskiego Fantazja,
• Zesp6ł Tańca Ludowego Obrzanie,
• Zesp6 ł Tańca Sport Mix.
Są wśr6d nich zespoły znane, ze sporym dorobkiem, takie, kt6re niedawno rozpoczęły
swoją działałność i takie, kt6re wznowiły swą działalność po łatach.
57
Zespół Nowinka jest zespołem z największym dorobkiem. W CIągu swojej 20-letniej
działa lności wykonał około 200 tańców w kraju i za granicą .
Do reaktywowanych zespołów należy Zespół Tańca Ludowego "Obrza nie", który
wraz z kapelą również odnosi sukcesy, m.in. w lipcu tego roku zdobył główną nagrodę na
XVII Festiwalu Współczesnej Kultury Ludowej w Kamieniu Pomorskim.
Do corocznych lokalnych imprez organizowanych przez dom kultu ry należą : Koncert
Noworoczny, Koncert Wielkiej Orki estry Świątecznej Pomoc y, Ferie Zimowe, konkursy
recyta torsk ie, m. in. im. ks. Jana Twardowskiego, Festiwal Dzieci Śpiewających, Przegląd
Małych Form Teatralnych, majówki, Dni Skwierzyny, Wakacyjne Spotkanie z Kulturą ,
M.A.S.H.- zlot militariów, święto folkloru "Na swojską nutę", dożynki gminne, Spotkanie ze
Świętym Mikołajem.
Skwierzy ńsk i Dom Kultury nawiązuje wspólpracę ze stowarzyszeniami i instytucjami
pozarządowym i, m.in. jest współorganizatorem festynów i imprez integracyjnych.
Biblioteka Miej ska w Skwierzynie pełniąca funkcję gminnej bibliot eki, posiada 3 filie
biblioteczne: w Murzynowie, w Świn i a rach i Trzebiszewie. Biblioteka dysponuje:
wypożyczalnią dla dorosłych , wypożyczalnią dla dzieci, czytelnią ogó lną, czytelnią
czasopism. Funkcjonuje tu też punkt książk i mówionej i czyte lnia internetowa. Jej zasoby
mają charakter uniwersalny, obejmują zarówn o literaturę polską i obcą , piśmiennictwo
popularno-naukowe, publikacje o profilu regionalnym , zbiory specjalne jak i czasopisma
fachowe i popularne. Niemniej obserwuje się spadek liczby czytelników, W 20 12 r.
w porównaniu z 2009 r. było ich mniej o 16,28 %.
Tabela 30 Placówki biblioteczne w latach 2009 - 2011
Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012
Biblioteki i filie (ob.) 4 4 4 4Księgozbiór 45301 44128 44407 43499
czytelnicy w ciągu roku 1665 1595 1469 1394wypożyczenia księgozbioru (wol.)
29,9 31,8 31,5 30,5na 1czytelnika
Zród/o: Balik Danych Lokalnych
Biblioteka jest jednostką skomputeryzowaną . Do utrwalonych form pracy nal eżą m.in.:
wystawy, konkursy, promocje regiona lnego środowiska literackiego, popularyzacja literatury
dla dzieci i młodzieży.
58
Ośrodek Sportu i Rek reacji w Skwierzyuie jest instytucją świadczącą usługi w zakres ie
organizacji imprez sportowych, rekreacyjnych, integracyjnych, festynów i wypoczynku dzieci
i młodzieży. Do jego podstawowych zadań należy: gospodarowa nie terenami i urządzeniami
sportowymi i rekreacyjnymi; organizacja imprez sportowych i rekreacyjnych; wypoczynku
dzieci i młodzieży; prowadzenie działalności gospodarczej.
Ośrodek dysponuje:
• terenami i urządzeni ami sportowymi i rekreacyj nymi: 2 boiska piłkarskie, bieżnia
lekkoatletyczna, boisko do piłk i pl ażowej , boisko wielofunkcyjn e, skatepark, Otwarta
Strefa Rekreacji Dziecięcej ;
• pokojami gośc innymi 2,3,4-osobowymi (łazienka, TV);
• kawiarnią z zapleczem kuchennym;
• siłownią i kortern tenisowym.
Jednostka ta posiada duże doświadczen ie w organizowaniu zawodów sportowych - zawodów
o randze lokalnej , regionalnej, ogólnopolskiej oraz światowej . Od lat pełni funkcję
koordynatora zawodów sportowych na szczeblu powiatu międzyrzeckiego .
Corocznie Ośrodek jest organizato rem zimowego i letniego wypoczynku dla dzieci
i mlodzieży z terenu gminy Skwierzyna. Katalog zajęć dla uczestników wypoczynku jest
szeroki, OSiR zaprasza m.in. na: lodowisko z wypożyczalnią łyżew, kuligi, wyjazdy na basen,
zajęcia świet l icowe, ligi w grach sportowych, letnie olimpiady lekkoatletyczne, gry i zabawy
ruchowe. Z usług Ośrodka korzystają m.in.: biegacze na orientację z Poznani a i Wrocławia ,
piłkarze z Łodzi , tenisiści stolowi z województwa lubuskiego.
Do dyspozycji OSiR oddano następujące n ieruchomości:
• Stadion, ul. Sportowa l , Skwierzyna;
• Stanica wodna , ul. Przybrzeżna, Skwierzyna;
• Obiekty sportowo-rekreacyj ne, ul. Sportowa 7, Murzynowo;
• Otwarta Strefa Rekrea cji Dziecięcej przy ul. Batorego w Skwierzynie;
• Tor Kartingowy - Plac CKP, ul. Mickiewicza 3, Skwierzyna.
1.3.1.3.3 Ochrona zdrowia
Jednym ze wskaźn ików wyznaczających jakość życia mieszkańców jest ochrona
zdrowia, w tym dostępność ijakość oferowanych usług medycznych.
59
Podstawowa opieka zdrowotna świadczona jest głównie przez lekarzy rodzinnych
(indywidualne praktyki lekarskie oraz zespoły lekarzy rodzinnych w ramach zakładów opieki
zdrowotnej), a także pielęgn iarki i położne środowiskowo-rodzinne. Mieszka ń cy gminy
Skwierzyna korzystają z placówek opieki zdrowotnej zlokalizowanych na terenie miasta.
Według Banku Danych Lokalnych, w 2011 r. funkcjonowało tu 5 niepublicznych
zakładów opiek i zdrowotnej. Liczba osób przypadających na I zakład wynosiła: 2524,
łącznie jednostki te udzieliły 38639 porad .
Gmina posiada udziały (10, 17 %) w jednej z jednostek, tj . w Niepublicznym Zakładzie
Opieki Zdrowotnej "Szpital im. Dr nauk medycznych Radzimira Śmigieiskiego" Sp. z 0 .0.,
która jest jednostką w ramach Grupy Nowy Szpital. Grupa ta jest największą w Polsce siec ią
prywatnych szpitali świadczących usługi w ramach powszechnego ubezpieczenia. W swojej
ofercie Zakład ten ma kompleksową opiekę medyczną : od podstawowej opieki zdrowotnej
poprzez specja listyczne badania i porady, aż po leczenie szpita lne (121 łóżek) .
W analizowanym roku działało też 6 ogó l nodostępnych aptek, zaś wskaźn ik liczby
ludnośc i przypadaj ącej na j edną aptekę wynosił : 2 104 osoby.
1.3.1.3.4 Organizacje poza rządowe
Podstawowym kierunkiem funkcjonowania organizacji pozarządowych jest działalność
społeczna i wolontariat. Gmina Skwierzyna posiada wieloletnie tradycje współpracy
z organizacjami pozarządowym i. Na jej terenie dz i ała wiele organizacji pozarządowych , które
prowadzą działan ia nakierowane na obszary problemowe, odczuwa lne w środowisku
mieszka ń c ó w. Celem funkcjono wania tych inicjatyw obywatelskich jest zaspokajanie
specyficznych potrzeb mieszka ń c ów, bądź podejm owanie problemów o małym zasięgu, które
umykaj ą uwadze i możl iwościom realizacyjnym admin istracji publicznej .
Organizacje pozarządowe opierają się w znacznej mierze na n ieodpłatnej pracy członków
-wo lontariuszy, są rzecznikiem interesów różnych grup społecznych , n iosą pomoc
potrzebującym , udzielają rady i wsparcia .
Na terenie gminy Skwierzyna działają organizacje, które stanowią bazę dla rozwoj u
lokalnych s po łecznośc i skupiając najakt ywni ej szych i najwrażliwszych na sprawy
społeczne obywatel i skwierzy ńskiego środowiska .
60
Tabela 31 Orzanlzacle uozarzadowe na terenie 2minv SkwlerzvnaStref. działania
organizacji Przykładowe organizacjepoza rządowycb
Pomoc• Polski Komitet Pomocy Społecznej Klub Seniora wSkwierzynie,
społeczna
• Towarzystwo Walki z Kalectwem Koło Tere nowe wSkwierzynie,Zdrowie • Polskie Stowarzyszenie Diabetyków - Kolo wSkwierzynie,
• Klub Abstynenta "Zdrój" ,
• Klub Orientacji Sportowej Modrzew,• Skwierzyński Klub Sportowy "Pogoń" Skwierzyna,
Sport • Uczniowski Klub Sportowy "Meto-Kart" w Skwierzynie,• Klub Sportowy " SOKÓŁ" Świniary,
• Zakładowy Ludowy Klub Sportowy Budowlani Murzynowo,• Stowarzyszenie Przyjaciól Studia Tańca "Remix"
Kultura • Stowarzyszenie Przyjaciół Skwierzyńskiego Zespołu Tanecznego"Nowinka"
• Stowarzyszenie "Nasz Dom",Organizacje • Stowarzyszenie Przyjaciól Sołectwa Murzynowo "Moja Wieś a w Niej...",
społecznościowe • Kuźnia Inicj atyw Społecznych "Awangarda",• Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno - Gospodarczych "Obra - Warta" ,• Uniwersytet Trzeciego Wieku Filia w Skwierzynie,
Edukacja • Lubuskie Stowarzys zenie Pomocy Szkole, Skwierzyńskie Koło "Dać
Szanse",• Stowarzyszenie Gospodyń Wiejskich w Trzebiszewie.• Stowarzysze nie "Jedność Patriotyczna " im. Romana Dmowskiego,• Stowarzyszenie Dzieci Wojny Oddział Skwierzyńsko - Międzyrzecki,• Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych,
Inne • Nadobrzański Klub Płetwonurków "Obra" ,• Skwierzyńskie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami "Zwierzaki
Niczyje",• Towarzystwo Zdrowego Kręgosłupa "Ruckgrad" Polska,• Zwiazek Drużvn ZHP w Skwierzvnie,
Zródlo: "t lp";/wWw.skwlerzYl1a.plldla-1111eszkaI1COll./slowarzvsze11la-' -IIgo."/m/
Ustawa z dnia 24 kw ietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie nałożyła na orga ny stanowiące j ednostek samorządu teryt orialnego
obowiązek corocznego uchwalania programów współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Gmi na Skwierzyna posi ad a wieloletnie tradycje współpracy z tymi po dmiotam i. Corocznie
zatwierdzane i real izowan e są stosowne programy. Formy współpracy są z roku na rok
poszerzane i udoskonalan e. Obecnie jest to zróżnicowany zestaw działań i środków mających
na ce lu j ak najszersze zaangażowan ie obywa teli w zarządzan ie Gminą, przez przek azyw anie
możl iwie największej liczby zadań publicznych do realizacj i organizacjom pozarządowym.
Rada Miejska uchwałą N r XX IXl210/ 12 w dn iu 29 pa ź dziern ika 2012 r. zatwierdz i ła
Program Współpracy Gmi ny Skwierzyna z organizacjami pozarządowymi na 2013 rok,
61
w którym zadeklarowała wolę współpracy z tymi jednostkami w sferze zadań publicznych na
zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa , efektywności, uczciwej
konkurencji i jawnośc i. Przedmiotowy Program określa priorytetowe zadan ia publiczne
przyjęte do realizacji przy współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Tabela 32 Zadania publiczne w 2013 r. realizowane przy udziale organizacji poza rządowych oraz
ZJ ód/o. Program II spółpracy GII/ IllY Skwierzyna z organteacjamt pozarzqdowymi lIa 20/3 rok
wvsokość środków przeznaczonych na realizacie ProgramuPriorytetowe zadania
Uszczegó łowienie zadania Kwota (zł)publiczne
Pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej
Zadania z zakresu pomocyoraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób, w tym:
społecznej• wspieranie aktywnośc i emerytów, rencistów, 15 000,00• pomoc osobom starszym znajdującym się w trudnej
sytuac]i życiowej ,
• Integracja środowisk ludzi niepełnosprawnych .
Zadania z zakresu działałności • Wspieranie aktywnośc i środow isk osóbna rzecz osób niepełnosprawnych. 5000,00
niepełnosprawnych • Organizowanie uroczys tości, imprez, spotkań
podejmujących problematykę n i ep ełnosprawności .
• Organizacja imprez charytatywnych wspierających
Zadania z zakresu nauki, i promujących uzdoln ioną młodzież.
edukacji, oświaty i wychowania • Wspieranie procesów edukacyjnych poprzez 3000,00pomoc materialną uzdolnionym uczniom szkólzminnvch.
• Organizacja festiwali, konkursów, przeglądów,
imprez służących rozwojowi dzi ałalności kulturalnej
Zadania z zakresu kultury,i artystycznej .
sztuki, ochrony dóbr kultury • Wspieranie amatorskiego ruchu artystycznego. 90000,00
i tradycji • Działania mające na celu ochronę i popularyzacjęmaterialnego i niematerialnego dziedzictwakulturowego GminySkwierzyna.• Ochronamiejsc pamięci.
Zadania z zakresu • Organizacja konkursów, przeglądów, imprez oraz
upowszechniania turystyki innych form służących popularyzacji turystyki i 8.000,00promocji gminy.
Zadania z zakresu ekologii • Działania mające na celu ochronę praw zwierząt
i ochrony zwierząt oraz ochrony i przeciwdziałania bezdomności zwierząt. 10 000,00dziedzictwa przyrodniczego
Zadanie z zakresu ratownictwa • Organizacjaćwiczeń ratowniczo v gaśniczych. 6000,00i bezpieczeństwa publicznegoSrodki na realizacie Proeramu - oz ólem 13700000
r
Na realizację w/w przedsięwzięć w 2013 r. Gmina Skwierzyna przeznaczyła kwotę
137000 zł. Ana lizując zabezpieczenie finansowe realizacji rocznych programów współpracy
(na etapie uchwalania Programu) należy stwierdzić, że przyjęta wartość ma w porównaniu do
2011 r. (131 600 zł) charakter zwyżkowy, kwota ta wzrosła o 4,1 %.
62
W 2013 r. gmina powierzyła rea l izację swoich zadań m.in. takim organizacjom jak:
Klub Sportowy Fantazja, Stowarzyszenie Przyjaciół Studia Tańca "Remix", Stowarzyszenie
Przyjació ł Skwierzyńskiego Zespołu Tanecznego "Nowinka", Stowarzyszenie "Nasz Dom",
PKPS - Klub Seniora, Skwierzyńskie Towarzystwo Ochrony Zwierząt, Uniwersytet
Trzeciego Wieku Filia w Skwierzynie.
Jednostki s amorządu terytorialnego mają możliwości prawne współpracy z
organizacjami pozarządowymi także na podstawie innych ustaw, m.in . ustawy z dnia 25
czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz.857 z późn.zm .). Na wsparc ie finansowe zadań
z zakresu rozwoj u sportu w 20 13 r. gmina Skwierzyna zaplanowała 100 000,00 zł. (w 2012 r.
136.000,00 zł) . Kluby sportowe niedz iałające w celu os iągn iec ia zysku mogły ubiegać się o
dotację na realizację zada ń z zakresu rozwoju sportu w ramach zadania llI' l : Prowadzenie
szkolenia sportowego oraz
zadania nr 2: Organizacja i udział w zawodach i rozgrywkach sportowych. W wyniku
przeprowadzonego postępowania konkursowego wykonanie tych zadań powierzono
Zakładowemu Ludowemu Klubowi Sportowemu "Budowlani" Murzynowo, Klubowi
Sportowemu Fantazja, Uczniowskiemu Klubowi Sportowemu Meto-Kart, Stowarzyszeniu
L10NS, Uczniowskiemu Klubowi Sportowemu Unia wSkwierzynie.
1.3.1.3.5 Okre ślenie gr up wymagających wsparcia
Przedmiotem realizacj i zało żeń Programu Rewitalizacj i jest wsparcie wszystkich osób
zamieszkujących tereny dysfunkcyjne gminy, w szczególności grupy osób dotknięte
problemami społecznymi . Celem rewitalizacji jest bowiem m. in. rozwiązywanie problemów
społecznych .
Grupy społeczne wymagaj ące największego wsparcia w ramach programu
rewita lizacj i to te, które zidentyfikowano w wyn iku dzi ałalności ośrodka pomocy spo łecznej.
Najważniejszym i zidentyfikowanymi problemami społecznymi w Skwierzynie są:
bezrobocie, ubóstwo, długotrwala lub c iężka choroba, niepełnosprawność oraz alkoholizm.
Wśród osób dotkn iętych ubóstwem zazwyczaj dochodzi do patologii społecznych związanych
m.in.: z przestępczością , alkoholizmem, narkomanią, problemami wychowawczymi.
Rozwój gospodarczy miasta Skwierzyna , równ ież ten związany z rozwojem turystyki
i poprawą j ego atrakcyjności, powinien przyn ieść poprawę jakości życia mieszkańców oraz
wzrost dochodów spo łecznośc i lokalnej.
63
Drugą z najważn iejszych grup wsparcia są przedsięb iorcy, którzy wiążą dużą nadziej ę
z rewitalizacją miasta. Realizacja projektów miejskich planowanych w ramach niniejszego
dokumentu powinna skutkować m. in. powstaniem nowych działalności gospodarczych oraz
rozwojem i stniejących, czego konsekwencją będą nowe miejsca pracy, a tym sam ym
przeciwdziałanie problemom: bezrobocia i ubóstwa.
W konsekwencji, działania rewitalizacyjne pow inny przyczynić s ię do stworzenia
nowych miejsc pracy, tworzenia więzi spo łecznych , poczucia identyfikacji z miej scem
zamieszkania, przeciwdziałania wyklu czeniu społecznemu.
1.3.1.3.6 Identyfikacja problemów w sferze społecznej
Główne problemy w sferze spo łecznej gminy to:
• starzenie się społeczeństwa, co potwi erdza rosnący udział w strukturze mieszkańców
osó b w wieku pop roduk cyjnym, przy jednoczesnym spadku populacji w wieku
przedprodukcyjnym i produkcyjnym;
• ujemn e saldo migracji , potwierdzające odpływ wykształconej młodzieży do większych
ośrodków miejskich i za gran icę;
• niski poziom wykształcenia mieszkańców;
• stosunkowo duży odsetek gos podarstw domowych utrzymujących się z niezarobkowych
źróde ł utrzymania;
• wzrost dysproporcji w poziomi e życia mieszka ń c ów - wzrost grupy rodzin zagrożonych
wyklu czeniem spo łecznym ;
• utrzymujące s ię bezrobocie , wykazujące niewi elki e tendencje wzrostowe;
• potrzeb a termomodernizacji obiektów oświatowych;
• malejąca liczba uczniów w szkołach .
64
2. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJ I NA OBSZARZE
WYMAGAJĄCYM REWITALIZACJI W MIEŚCIE SKWIERZYNA
2.1 Z agospodar owanie przestrzenne
Na obszarze przeważa zabudowa typowo mieszkaniowa co łączy się z Jego podstawową
funkcj ą . P rzeważają teren y wielofunkcyjnego mieszkalni ctwa z usługami o charakterze
nieuciążliwym oraz wielofunkcyjne mieszkaniowe, uslugow e bądź mieszkaniowe. W
połudn iowej częśc i obszaru zlokalizowana jest strefa wie lofunkcyjna usługowa z
dopuszczeniem funkcji produkcyj nej oraz wielofunkcyjna produkcyjna z dopuszczeniem
usług w tym wielkopowierzc hniowych obiektów handlowych. Właśn ie w tym miej scu działa
Regionalny Park Przemysłowy zlokalizowany przy drodze ekspresowej nr 3.
Przez obszar wyznaczo ny do rew italizacji przebiegają najważniejsze szlaki komunikacyj ne:
• Droga krajowa 24 (ul. Poznańska , Stefana Batorego, 2 lutego, Gorzowska)
• Droga ekspresowa 3 ( ul. Międzyrzecka , Stefana Batorego, 2 Lutego, Gorzowska)
Z punktu widzenia komunikacji duże znaczenie odgrywa zlokalizowany w południowej
części obsza ru dworzec kolej owy. Przez południową część obszaru prze biega linia kolejowa.
Główne funkcje obszaru:
• Mieszkaniowa;
• Edukacyjna;
• Administracyj na;
• Publiczna;
• Kultu ralna;
• Usługowa;
• Prod ukcyjna.
Na obszarze zdegradowanym znajdują się ważne z punku widzenia mieszka ńc ów ob iekty :
l. Publiczne:
• Urząd Miasta i Gminy;
• Powiatowy Urząd Pracy \V Międzyrzeczu Referat wSkwierzynie;
• Ośrodek Pomocy Społecznej;
• Dom Pomocy Społecznej;
2. Oświatowe:
65
• Przedszkole Integracyjne "G romadka Misia Uszatka";
• Przedszkole woj skowe nr 84;
• Zespól Edukacyj ny;
• Gimn azjum im. Władysława Jagiełły;
• Zespó ł Szkół Ogólnoksztalcących;
• Centrum Kształcenia Praktycz nego;
• Poradni a Psychologiczno - Pedagogiczna;
3. Kult uralne:
• Skwierzyńsk i Ośrodek Kultu ry;
• Biblioteka Skwierzyńsk iego Ośrodka Kultury;
4. Opieki zdrowotnej :
• NZOZ Poradnia dla dzieci;
• Poradnia lekarza rodzi nnego;
• Szpital im. R. Śm igie iskiego;
5. Miejskie zakłady:
• Zakład Gospo dark i Komunalnej ;
• Zakład Wodociągów i Kanalizacji ;
6. Kościoły rzymskokatolickie:
• Kościół p.w. św. Mikołaja Biskupa
• Kościół p.w. św. Zbawiciela
7. Komisariat Policji ;
8. Ochotn icza Straż Pożarna .
Obszar rewit alizowany ma duże znaczenie także z punktu widzenia turystyki. Właśnie w jego
granicach znajdują się najważniejsze zabytki w Skwierzynie, wpisane do Rejestru Zabytków
Województwa Lubu skiego, tj.:
• kościół parafialny rzym sko-katolicki p.w, Mikołaj a Biskupa;
• kościół filialny p.w. Najświętszego Zbawiciela;
• kamienica mieszczańska przy ul. Rynek 6;
• spichlerz przy ul. Prusa 4;
• cmentarz żydowsk i - kirkut.
66
Na obszarze znaj dują się również obiekty wpisane do Gminnej Ewidencj i Zabytków, a w śród
nich m.in.:
• Ratusz miejski;
• Kamienice przy ul. Rynek 1, 2,4-8,19, 21;
• Szpital przy ul. Szpitalnej 5;
• Skwierzyński Ośrodek Kultury przy ul. Teatralnej 5;
• Koszary- zespół zabudowy przy ul. Waszkiewicza;
• Dworzec przy ul. Dworcowej.
Teren rewitalizowany charakteryzuj e się gorszą sytuacj ą mieszkaniową niż średnia dla
województwa lubuskiego. Analiza wskaźnika liczby budynków mieszkalnych sprzed 1989
roku w stosunku do ogólnej liczby budynków mieszkalnych wykazała , że wartość tego
wskaźnika dla obszaru jest o 3% wyższa, niż wartość przedmiotowego wskaźn ika dla
województwa. Z 871 budynków mieszkalnych 793 zostało wybudowanych przed 1989
rokiem.
Wykres 7 Liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków
Liczba budynków wybudowanychprzed rokiem 1989 do ogólnej liczby
budynków
Obszar
Województwo
I I I I9..1,0_4.
88 l
86 87 88 89 90 91 92
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta
67
Problemy zid cntyfikowanc w sferze przestrzenne]:
• Zły stan techniczny budynków mieszkalnych i duży odsetek budynków mieszkalnych
wybudowanych przed 1989 rokiem;
• Duże natężenie mchu samochodowego, w tym tranzytowego;
• Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego i wysoki poziom hałasu , spowodowany
przebiegiem mchu tranzytowego przez obszar;
• Zły stan techniczny dróg oraz występowanie ulic o nawierzchni gruntowej;
• Zły stan techniczny i wizualny centralnego placu Skwierzyny jakim jes t Rynek;
• Zły stan techniczny obiektów użyteczności publicznej.
2.2 Gospoda rka
Wskaźn ik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych wykazuje, że na obszarze
zdegradowanym jest ich zdecydowanie mniej niż wynosi średn ia dla województwa. Na
obszarze zarejes trowane zostały 463 podmioty, co w przeliczeniu na liczbę mieszkańców daje
6,43, natomiast średnia dla województwa wynosi 10,5.
Wykres 8 Liczba zarejestrowanyeh podmiotów gospodarki na 100 osób
Liczba zarejest rowanych podmiotówgospodarki na 100 osób
Obszar
\Vo jcwództwo
I I I. 6.,46.J
10.~~
___L J Io 2 4 6 8 10 12
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta
Do najważniejszych podmiotów gospodarczych na terenie rewitalizowanym należą:
68
• EAS Einhaus Anlagenservice Sp. z 0 .0 . ;
• Gorzowska Fabryka Mebli SA;
• Politlor Sp. z 0 .0.;
• PPHU "W-D" Sp. z 0 .0 .;
• Las Skwierzyna-Gorz ówSp. z 0.0 . ;
• Asgatec Sp. z 0 .0.;
Problemy zide ntyfikowane w sferze gospodarczej :
• Niski stopień przedsiębiorczości;
• Niewykorzystany potencjał turystyczno-rekreacyjny.
2.3 Strefa społeczna
Obszar zdegradowany zamieszkuje 7 163 osoby, co stanowi 66 % mieszkańców całego miasta
i prawie 53% l udnośc i całej gminy. Największym prob lemem w strefie spo łecznej j est duża
liczba przestępstw i wykroczeń. Zdarzeń takich było 280. Po przeliczeniu wskaźnika j ego
wartość wynosi 39,09 i j est o około 2% wyższa n iż wartość referencyjna tego wskaźnika dla
województwa .
Wykre s 9 Liczba przestępstw na t tys. l udno ś ci
Liczba przestępstw na 1 tys. l udności
Obszar
Wojewód ztwo
38 38,2 38,4 38,6 38,8 39 39,2
Źródło: opracowanie własne 110podstawie danych z Urzędu Miasta
69
Lepszą sytuację można zaobserwować w przypadku przestępczości nieletnich. Jest ona o 47%
niższa n iż średnio dla całego województwa. Wartość wskaźn ika wyniosła 12,15 przy tylko 87
zarejestrowanych zdarzeniach.
wykres \O Czyny kar aln e osób nieletni ch na I tys. nieletnich
Czyny karalne osób nieletnich na 1tys. nieletnich
Obszar
Województwo
o 5
I12..].51
10 15
, >
20 25 30
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta
Wyznaczony obszar, który zostanie poddany rewitalizacji zamieszkuje duża liczba osób
korzystających z pomocy społecznej. Z 7163 mieszkańców tego terenu aż 663 korzysta z
pomocy społecznej . Jednakże po dokonaniu analizy wskaźnikowej , wartość tego wskaźnika
dla obszaru jest mniejsza niż wartość wskaźnika dla województwa.
70
Wykres II Liczba osób korzystają cych z zasilków pomocy speleezne] na I tys. ludności
Liczba osób korzystających zzasiłków pomocy społecznej na 1
Obszar
Wojewódz two
85
9.2 5.6 I
90 95 100 105
Źródło: opracowanie własne IWpodstawie danych z Urzędu Miasta
Problemy zidenty fikowa ne w sfe rze spolecznej :
• Wysoki wskaźnik przestępczości;
• Duży odsetek osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
• Złe warunki mieszkaniowe;
• Potrzeba tennomodernizacji obiektów oświatowych;
• Nieodpowiednio doposażone ośrodk i kształcenia.
71
3. NAWIĄZANIE DO DOKUMENTÓW ST RATEGICZ NYCH DOTYCZĄCYCH
ROZWOJU PRZESTRZENNOSPOLECZNO-GOSPODARCZEGO REGIONU
Lubuski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013
Głównym celem Ł ubusk iego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007
2013 jest: "stworzenie warunków wzrostu konkurencyjnośc i województwa poprzez
wykorzystanie regionalnego potencjału endogenicznego oraz przeciwdziałanie marginali zacji
zagrożonych obszarów. w tym obszarów wiej skich, przy racj onalnym gospodarowaniu
zaso bami i dążen iu do zapewnienia większej spójności województwa". Wspomniany cel jest
realizowany przez cele szczegółowe , którym są:
• rozwój cywilizacyjny i wzrost konkurencyjności regio nu przede wszystkim poprzez
inwestycje w projekty infrastrukturalne o dużej wartośc i dodan ej,
• rozwój gospodarczy woj ewództ wa poprzez zintegrowanie działa ń dla tworzeni a
warunków sprzyjających wzrostowi inwestycj i na poziomi e regionalnym i lokalnym,
prowadzących do wzrostu zatrudnienia,
• utrzymanie wys okich standardów ekologicznych przez poprawę funkcjo nowania
infrastruktury ochrony środowiska przyrodniczego,
• stworzenie atrakcyjnych i bezpiecznych warunków życia w województwi e lubuskim
poprzez poprawę jakości i dostępności usług edukacyjnych oraz zdrowotnych oraz
znoszenie dysproporcj i między dynamicznymi centrami wzrostu, a terenami
marginali zowanym i, w tym rozwój obszarów wiej skich,
• wzrost znaczenia turystyki i kultury ja ko czynnika stymu l ującego rozwój gospodarczy
i społeczny woj ewództwa przez rozwój regionalnej oferty turystycznej oraz
wykorzystanie potencjału kultu rowego.
Priorytetami Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego są:
I . Rozwój infras truktury wzmacniaj ącej konkurencyjność regionu .
2. Stymulowanie wzrostu inwestycj i w przeds ięb iorstwach i wzmocn ienie potencj a/u
innowac yjnego.
3. Ochrona i zarządzanie zasobami środowiska przyrodniczego.
4. Rozwój i modern izacja infrastruktury społecznej .
5. Rozwój i mod ernizacja infrastruktury turystycznej i kulturowej .
72
6. Pomoc techniczna.
W Lubuskim Regional nym Programie Operacyjnym na lata 2007 - 20 I3 zadania
związane z rewitalizacją i mieszkalnictwem są realizowane w ramach Priorytetu IV "Rozwój
i modernizacja infrastruktury spo łecznej", Działanie 4.3 "Rewitalizacja zdegradowanych
obsza rów miejskich i wiejskich". W ramach Dz ia łania 1.2 "Tworzenie obsza rów aktywności
gospodarczej i promocja gospodarcza" mogą być realizowane także projekty rewitalizacyjn e
na obszarach zdegradowanych, związane z kompleksowym uzbrojeniem terenów
przeznaczonych pod inwestycje, uj ętych w Lokalnych Programach Rewitalizacj i.
Aktualizacja Strateg ii Rozwoju Wojewód ztwa Lubuskiego z horyzon tem czasowym do
2020 roku
Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego wyszczególnia najważniejsze kierunki,
które są kluczowe dla rozwoju całego województwa, ja k również określa cele i priorytety dla
jego rozwoju. Wizja rozwoju województwa lubuskiego jest oparta na założen i u, iż szeroko
rozumiane otoczenie regionu me zostanie dotkn ięte dlugotrwałym załamaniem
gospodarczym, oraz że procesy społeczno-gospodarcze będą przeb iegały zgodn ie
z prawidłowościami wspólczesnego modełu rozwoju . Zakłada się, że region ten dobrze
wykorzysta walory środowiska i położenie w Europie, gospodarka rozwinie się w szybkim
tempie m.in. poprzez stworzenie nowych, atrakcyjnych miejsc pracy oraz poprawienie stanu
infrastruktury technicznej , spoleczeństwo stanie się zinformatyzowane, a województwo
będzie działać aktywnie na rzecz integracj i europejski ej.
Wizja przyszłośc i województwa, przy uwzgl ędn ieniu uwarunkowań wewnętrznego
i zewnętrznego rozwoju , stanowi tło dla wyboru celów strategicznych, a poprzez nie t akże
promowanych działań . Celami tymi są :
• zapewnienie przestrzennej , gospodarczej i spo łecznej spój nośc i regionu,
• podniesie nie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zwiększen ie potencja lu
innowacyjn ego nauki oraz informatyzacji społeczeństwa ,
• rozwój przeds ięb iorczości oraz działania maj ące na celu podniesienie poziomu
technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki współpracy z nauką ,
• efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego
i kulturowego.
73
W ramach dzia ła ń związanych z rewita lizacją obsza rów zdegra dowanych istotny jest
cel pierwszy dążący do zape wniania przestrzennej, gospodarczej i społecznej spój ności
regionu. Osiągniecie tego celu zakłada się m.in. przez wspomagani e procesów rewit alizacji
miast i obszarów wiej skich oraz wspieranie działa ń na rzecz zwiększan ia tożsamości
regionalnej . Działania , które składają s i ę na realizacje ww. priorytetu to:
• modernizacja infrastruktury transportowej oraz zwiększenie dostępności
komunikacyjn ej regionu,
• udoskonałen ie i rozbudowa infrastruktury techn icznej i komunalnej poprawiającej
warun ki życia oraz podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów aktywności
gospodarczej,
• udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury społecznej - w szczegó lnośc i w sferach:
edukacj i, opieki zdrowotn ej, kultury i pomocy społecznej,
• usprawnienie sys temu transportu publi cznego z wykorzystaniem partnerstwa
publi czno-prywatnego,
• wspomaganie procesów rewitalizacji miast i obsza rów wiej skich,
• podejmowanie dz iałań na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich,
• uzyskanie trwałych efektów płynących ze wspólp racy transgranicznej
międzyregionalnej,
• wspieranie działali na rzecz zwiększan ia tożsamości regionalnej.
Strategia ZrównoważonegoRozwoju Powiatu Międzyrzeckiego
Strategia Zrównoważonego Rozwoju dla Powiatu Międzyrzeckiego zosta ła stworzona
w związku z realizacją zad ali rozwojowych istniejących, podstawowych problemów
występujących w omawianym regionie . Natomiast miernikiem skuteczności realizacji zadań
jest przede wszystkim poprawa życ ia ludności oraz wzrost wym iernych wskaźników
okreś lających poziom rozwoju powiatu.
Proj ekcją przyszłości powiatu jest wizj a jego rozwoju, do której dąży samorząd
i spo łeczność . "Powiat Międzyrzecki to szczegól nie atrakcyjny regio n położony wśród lasów
i jezior. ( ... ) Powstaj ą nowe oczyszcz alnie ścieków, większość miejscowości jest w pełn i
skanalizowana oraz wdrożono już racjonalny system gospodarki odpadami . ( .. .) Środowisko
naturalne, skuteczna promocja zasobów oraz atrakcyjne oferty inwestycyjne przyciągają
przedsiębiorców, lokujących swój kapitał na terenie powiatu. ( ... ) Dynamicznie rozwija się
74
rynek szeroko pojętych usług . ( .. .) Dzi ęki wszechstronnej i efektywnej współpracy
samorządu powiatu, gmin i województwa udaje s ię zrea l izować duże inwestycje (budowa
obwod nicy Międzyrzecza i Skwierzyny), na których sfinansowanie uzyska no wsparcie
z funduszy europejskich. (...) Mieszkańcy znajdują zatrudnienie w lokalnych firmach
i zakladach. Niewielki procent pozostaj ących bez pracy uczestniczy w programach
aktywizacyjnych, korzystaj ąc z tzw. aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu" .
Wyzwania dla Powiatu Międzyrzeckiego zawarte w strategii to:
• integracja spo łeczna i kulturowa oraz zapewnienie przestrzennej spój nośc i powiatu,
• podniesienie poziomu edukacyjnego spo łeczeństwa oraz wykorzystanie dziedzictwa
kulturowego regionu ,
• racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoj u,
• zapewmeme pomocy osobom rodzinom w przezwyciężan iu trudnych sytuacj i
życiowych .
Przedstawione wyzwania są ze sobą ściś le powiązane , ponieważ dotykają głównych
problemów spolecznych , wskazując sposo by ich rozwiązania oraz prezentują możliwości
samorządu powiatowego. Zalożen ia Lokalnego Programu Rewital izacj i wpisuj ą się
w zalożenia celu pierwszego, który zakłada, że zapewni enie sprawnego systemu komunikacji
i poprawa stanu infrastruktury drogowej wywrze pozytywne skutki społeczne ułatwiające
dojazdy do pracy, szkół, szpitali. Stworzy dogodne warunki do lokowania nowych inwestycji
na terenie powiatu, co poprawi/oby sytuację na rynku pracy. Z wyzwaniem tym związane są
również inne dzialania polegające na:
• budowaniu tożsamości społecznej mieszkańców powiatu ,
• wszechstronnej współpracy z gminami i województwem ,
• promocji gospodarczej i społecznej gmin powiatu.
Strategia Rozwoju Spuleczuo-Gospodarczego Gminy Skwier zyna na lata 2007-2015
Strategia jest podstawą rozwoju Gminy Skwierzyna określająca jej misję oraz cele
i kierun ki działania do 20 15 roku, które przyczyniają s ię do przelamywania probl emów
gospodarczych i społecznych oraz do podniesienia konkurencyjności gminy. Misją gminy
jest: "Gmina Skwierzyna - Obszar zintegrowanej spo łeczności sprzyjający rozwojowi malej
i średniej przedsiębiorczości oraz turystyce kwalifikowanej w oparciu o naturalne walory
75
krajobrazowe, zasoby naturalne i tradycje kulturalne . Bezpieczna gmina z zorgan izowaną
infrastrukturą oświatową i pelną ofertą możliwości inwestycyjnych zapewn iających
sukcesywny wzrost poziomu życia mieszkańców" . Misja jest równ ież opisem wizji gminy
oraz głównego pola działania w naj bliższych latach. Realizację wizji zapewni zrównoważony
rozwój przy poszanowaniu dla historii, zachowaniu dziedzictwa kulturowego i aktywnej
ochroni e ś rodowiska naturalnego, dobre warunki dla mieszkańców gminy w zakresie
dostępności pracy, mieszkania, dostępności do oświaty, kultury i kultury fizycznej, służby
zdrowia oraz poczucie bezpi eczeństwa , standard życia zb liżony do średniego standardu życ ia
w krajach Unii Europejskiej, aktywną współpracę z ośrodkami w obszarze Środkowego
Nadodrza, wyposażenie gminy w składniki infrastruktury technicznej trwale zwiększającym i
jej konkurencyjność .
Cele oraz kierunki dzi ałania w Gminie Skwierzyna podz ielono na pięć obszarów
strategicznych:
~ infrastruktura:
• podjąć działania w kierunku poprawy stanu technicznego dróg przebiegających w
granicach administracyjnych gminy,
• podjąć dzialania w kierunku budowy poprawy stanu technicznego sieci wodno-
kanalizacyjnej,
• podj ąć działania w kierunku budowy i rozbudowy bazy sportowo-rekreacyjnej,
~ gospodarka:
• stworzyć warunki dla efektywnego wykorzystania Funduszy Strukturalnych UE
innych pozabudżetowych źródeł finansowania inwestycji publicznych,
• stworzyć warunki dla zwiększen ia konkurencyjności gminy na tle gmin sąs i ed nich,
• wykorzystać tereny przeznaczone pod budownictwo na terenie gminy dla szybszego
rozwoju różnych form mieszkalnictwa,
~ przestrzeń :
• podjąć działan ia w kierunk u wykorzystania polożenia gminy,
• podjąć działania na rzecz tworzeni a i aktualizowania dokumentów planistyc znych
dających na bieżąco podstawy do realizacji nowych inwestycji ,
• podjąć działania w kierunku odnowy zabudowy miejskiej i obszarów wiejskich wraz
z rewitalizacją dóbr kultury oraz dziedzictwa kulturowego,
~ spo łeczność :
76
• podj ąć dz iałania na rzecz przeciwdziałania wyk lucze niom społecznym i zwiększania
integracj i mieszkalICÓW gminy,
• przeciwdziałać występującym na terenie gminy patologiom społecznym,
• stworzyć warunki dla lepszego wykorzystania potencj ału ludzkiego i pobudzenia
aktywnośc i społecznej mieszkańców,
l' ekolog ia:
• przeciwdziałać zan ieczyszczeniom środowiska naturalnego wynikającym z gospodarki
odpadami,
• podjąć działania w kierunku poprawy architektury zie leni i zadrzewień na terenie całej
gmmy,
• tworzyć warunki do zmiany sposo bu pozyskiwania energii cieplnej przez
indywidualne gospodarstwa domowe.
Stud ium uwarunkowa ń
Skwicrzyna
kierunków zagospodarowania prz estrzennego Gm iny
Studi um uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest
podstawowym instrumentem realizacj i polityki przestrzennej na obszarze gminy, w tym
lokalnych zasa d zagospodarowania przestrzennego. Natomiast główne cele strateg iczne
rozwoj u społeczno-gospodarczego okreś lają cele i kryteria gospodarowania przestrzenią.
Studium zaw iera strategię rozwoju przestrzennego, którego głównym celem jest:
"zapewnienie ładu przestrzennego w tworzeniu warunków do reał izacj i cełów rozwoju
w obszarze gminy" . Głównym zalożen iem strateg ii rozwoju przestrzennego j est zapewnienie
warunków rozwoju uwzgl ędniających ład przestrzenny w tym :
l' ł ad ekologiczny:
• dostosowanie przeznaczenia użytkowania terenów do odporności biologicznej
środowiska,
• zapewnienie możl iwości przestrzennych realizacj i inżyni eryjnej ochrony środowiska,
l' ł ad funkcjonalny:
• uwzględn ien ie uwarunkowań przyrodniczo-kulturowych w rozwoju zabudowy
zagospodarowania,
• poprawa dostępności komunikacyjnej i warunków bezpieczeństwa ruchu,
77
• w kształtowaniu wewnętrznych powi ąza ń pomi ędzy miejscami zamieszkania, pracy i
wypoczynku,
• kształtowanie systemów i nżyn ieryjnych w sposób ekonomiczny i zapewniający dobrą
obsługę ludnośc i i gospodarki,
:>- ład w zagospodarowaniu i zabudowie w zakresie zapewn iającym ochronę walorów
krajobrazowych co przyczynia s ię do wzrostu wartośc i nieruchomości.
G minna Strateg ia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Skwierzyna na lat a
2013-2020
Gminna Strategia Rozwiązywani a Problemów Społecznych ma stanowić podstawę do
realizacji względnie trwałych wzorów interwencj i społecznych podejmowanych w celu
poprawy zjawisk występujących w obrębie danej spo łeczności , które oceniane są negatywnie.
Dokument charakteryz uje w szczegó l ności działania publicznych i prywatnych instytucji
rozwiązujących kwestie społeczne podejmowane dla poprawy warunków zaspokoje nia
potrzeb przez wybra ne katego rie osób i rodz in. Strategia rozwiązywan ia prob lemów
społecznych j est wyrazem zintegrowanego planowan ia społecznego. W najbardziej ogó lnym
uj ęciu oznacza sposó b osiągania wyz naczonych celów poprzez sterowanie procesem rozwoju,
integracj i, polit yki społecznej .
W ramach omawianej strateg ii wyróżniona następujące cele:
:>- Wyrównywanie szans rozwojo wych dzieci i młodzieży,
• wspieran ie rodziny w wypełnian iu jej funkcji, w tym szczegó lnie opiekuńczo
wychowawczej oraz zapewnienie dzieciom i młodzieży z rodzin ubogich pomocy
socjalnej ,
• zwiększenie dostępu do różnych form edukacji , dóbr kultury, ku łtury fizycznej,
• zapewnienie dzieciom i młodz i eży niepełnosprawnej dostępu do edukacji
rehabilitacji,
• promocja zdrowia,
:>- Zapobi eganie wyk luczeniu spo łecznemu osób rodzin oraz ich integracj a ze
społecze ństwem,
• przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemn osób niepełnosprawnych poprzez
zatrudnienie i likwidację barier architektonicznych,
• profilaktyka i rozwiązywanie problem ów uzal e żni e ń ,
78
• przeciwdzialanie wykluczeniu społecznemu osób i rodzin z grup szczegó lnego ryzyka
oraz ich integracja ze społecze ństwem ,
~ Doskonalenie systemu wsparcia spolecznego,
• dostosowanie infrastruktur y do potrzeb osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
i wykluczonych,
• doskonalenie zawodowe s lużb społecznych ,
~ Wspieranie rozwoju społecze ństwa obywatelskiego,
• rozwijanie współpracy z organizacja mi pozarządowymi ,
• zapobieganie dyskryminacji, ksenofobii, rasizmowi i zwi ązanej z nimi nietolerancj i.
79
4. ZALOŻENIA PROGRAMU REWITALIZACJI
4.1 Okres realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji
Ramy czasowe Lokalnego Programu rewitali zacji dła Miasta Skwierzyna to lata 20 13
2020. Taki choryzont czasowy uzasadniony jest z kilku względów, m. in.:
• rewitali zacja j est wieloaspektowym, wielopłaszczyznowym, kosztownym
czasoch łonnym procesem; nie można go planować w krótkim choryzo ncie
czasowym;
• planowane działania pow inny być spójne z dokumentami strategicznymi wyższego
rzędu ; dokum enty te obejmują perspektywę do 2020 r., np.: Aktua lizacja Strategii
Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku;
• nowy okres programowania funduszy europejskich obejmuje lata 2014-2020,
fundusze europejskie nadal stanowią zasadnicze źród ło finansowe dla rozruchu i
rozwoju rewitali zacji w Polsce.
4.2 Przedstawienie postępu w realizacji programu
Z uwagi na fakt, że Gmina Skwierzyna nie opracowała wcześn iej Programu Rewitalizacj i
nie można ptrzedstawić postępu prac w jego realizacji. Niemniej podejmowane były działania
o charakterze rewitalizacyjnym, których realizacja wynikała z założeń innych dokum entów
strategicznych i operacyj nych Gminy Skwierzyna. Działania te zostały opisane w punkci e:
Opis dokonanych działa ń.
Niniejszy dokument delimituje granice obszaru rewitalizowanego, diagnozuje problemy
społeczno-gospodarczo-przestrzenne , okreś la cele rew italizacji oraz sposoby rozwiązania
zdiagnozowanych problemów poprzez szereg plan owanych do reałizacji inwestycj i.
Prace nad Lokałnym Programem Rewitalizacji rozpoczęły s ię w maju 20 ł 3 roku . W tym
czasie pozysk iwane były n iezbędne dane do przeprowadzen ia analizy sytuacj i na terenie
gminy. Do tego zadania powołany został zespół ds. rewitalizacji , którego zadaniem jest nie
tylko praca nad przygotowaniem dokumentu, ale także późniejsze monitorowan ie j ego
wdrażania . Członkowie zespołu rewita lizacji zaj mowali s i ę hierarchizacją działań , które są
najpilni ejs ze do przeprowadzenia na obszarze rewitalizowanym, a jednocześn ie w sposób
zdecydowany wpłyną na poprawę obecnej sytuacji. W sierpniu 2013 roku przeprowadzone
zostały konsultacje z mieszkańcami gminy. Równolegle realizowane są prac e nad
80
dokumentacją proj ektową dla inwestycji dotyczącej rewitalizacji rynku oraz budowy dróg
dojazdowych na terenie Regionalnego Parku Przemysłowego .
4.3 Stan prac nad planowanyml inwestycjami
Stan prac nad planowanymi inwestycjami je st zróżnicowany. Dla części projektów,
szczególnie tych zaplanowanych do realizacji w najbliższym roku, zostaly podjęte
działania związane z przygotow aniem dokumentacji projektowej . Na kilka inwestycji
gmina stara s i ę pozyskać dofinan sowanie z LRPO lub innych programów operacyjnych.
Naj bardziej zaawansowane są prace nad projekt em: Utworzenie Multimedialnego
Centrum Historii Miasta. Została opracowana dokumentacja projektowa i jeszcze w 2013
roku gmina będzie ubiegała s ię o dofinansowanie realizacji tego projektu z LRPO.
Projekt ten ma kluczowe znaczenie dla obsza ru, gdyż wpłynie pozytywnie nie tylko na
poprawę estetyki przestrzeni publicznej, ale także ożywienie gospodarcze centrum miasta.
W przypadku drugiego projektu, który gmina planuje realizować w najbliższym czasie , tj.:
budowa dróg dojazdowych na terenie Regionalnego Parku Przemysłowego , został złożony
wniosek o dofinansowanie z Działania 1.2 LRPO . łnne inwestycj e są jeszcze w fazie
przygotowywania, szczególnie te, których okres realizacji planowan y jest na lata
póżniejsze .
4.4 Opis dokonanych działań
Prace nad Lokalnym Programem Rewitalizacji rozpoczęły się w maju 2013 roku
jednakże już wcześniej gmina prowadziła wiele działań o charakterze rewitalizacyjnym.
Przede wszystkim były to działania wynikające z celów strategicznych gminy, a także
takie, na które udało się uzyskać dofinansowanie z programów operacyj nych. W ten
sposób zostaly zrealizowane działania , których realizacja nie byłaby możliwa bez udziału
środków zewnętrznych. Nie tylko gmina realizuje inwestycje wpływaj ące na poprawę
sytuacji w obszarze rewitalizowanym. przyczyniają się do tego także działania innych
podmiotów funkcjonujących wSkwierzynie.
81
Projekty zrealizowane i w trakcie realizacji.
Lp . Nazwa projektu Stan pra c Pomiot realizujący Finansowanie
1. Skwierzyna otwarta na W trakcie realizacji - wykonano remont części Gmina Skwierzyna Dofinansowanie z PO
rzekę. Zagospodarowanie ulicy Rynek na odcinku prowadzącym do koryta RYBY
turystyczne brzegu Warty w Warty (2013 rok), planowane jest jeszcze
Skwierzynie wraz z wykonanie do końca bieżącego roku ciągu
wykonaniem drogi pieszo-jezdnego wzdłuż koryta Warty o łącznej
dojazdowej długości ok. 240 mb.,
2. Siłownia plenerowa- W trakcie oceny wniosku - do tej pory zostały Gmina Skwierzyna Projekt ubiega się o
sposób na aktywną przeprowadzone inne prace związane z poprawą dofinansowanie z PRaW
integrację mieszkańców stanu parku Waszkiewicza m.in. wykonano małą
Skwierzyny infrastrukturę oraz poprawiono stan oświetlenia.
Kolejnym etapem jest powstanie siłowni
plenerowej
3. Wykluczenie cyfrowe (pO Projekt pozytywnie przeszedł ocenę i znajduje Gmina Skwierzyna Projekt ubiega się o
IG) się na liście rezerwowej - projekt zakłada zakup dofinansowanie z PO IG
sprzętu komputerowego dla osób zagrożonych
wykluczeniem cyfrowym, szczególnie dla
mieszkańców obszaru zdegradowanego.
4 . Udostępnien ie turystyczne i W trakcie oceny wniosku - projekt zakłada Gmina Skwierzyna Projekt ubiega się o
promocja kirkutu w promocję kirkutu a także łatwiejszy dostęp do dofinansowanie w ramach
Skwierzynie miejsca dla potencjalnych turystów PROW
5. Promocja atrakcji Gmina Skwierzyna Projekt ubiega się o
przyrodniczych Gminy dofinansowanie w ramach
Skwierzyna PROW
6. Remont kościoła p.w, św. Wniosek rekomendowany do przyznania Parafia Projekt ubiega się oMikołaja dofinansowanie- projekt zakłada przede dofinansowanie w ramachRzymskokatolicka pw.
w Skwierzynie wszystk im remont dachu zabytkowego, XIV w. PO RYBY
kościoła, który znajduje się w centrum miasta iśw. Mikołaja
jest jednym z najważniejszych zabytków Ul. Plebańska l
Skwierzyny. 66-440 Skwierzyna
7. Remont Skwierzyńskiego Projekt w trakcie realizacji- w ramach projektu Skwierzyński Ośrodek Dofinansowanie w ramach
Ośrodka Kultury - zaplanowano kompleksowy remont pomieszczeń Kultury Programu Wieloletniego
biblioteka bibliotecznych wraz Biblioteka Plus
z wymianą wyposażenia. Dalszym etapem prac
jest remont SOK.
8 . Szlaki do nordic walking Projekt zrealizowany - powstały cztery szlaki do Gmina Skwierzyn Dofinansowanie w ramach
nordic walking na terenie Gminy Skwierzyna z PO RYBY
czego jeden znajduje się w obszarze
rewitalizowanym
83
4.5 Główne kierunki działań
Podstawowym założeniem Programu Rewitali zacji jest poprawa sytuacji na obsza rze
zdegradowanym. W tym celu zostały zidentyfikowane problemy, a także zap lanowane
dzi ałan i a , które stanowią odpowiedź na występujące problemy. Z uwagi na wieloaspektowość
tego procesu wyznaczono główne kierunki tych działań . Najważn iejszym jest zapewnienie
szybk iego rozwoju gospoda rczego na obsza rze. W tym celu powstał zintegrowa ny projekt
uzbrojenia stref inwestycyjnych. Równ ież pozostałe inwestycje, szczegó lnie związane z
remontami dróg i przestrzeni publicznej dążą do realizacji tego zadani. Popraw a stanu i
udostępn ien ie m ieszkańcom przestrzeni publicznej to kolejny kierunek działania gminy. W
pierwszej ko lej ności planowane jest utworzenie multim edialnego centrum historii miasta wraz
z plenerową ga lerią i zagospodarowaniem terenu, którego celem jest powstanie nowej
przestrzeni publicznej . Równie ważne jest podniesienie warunków ijakości kształcenia dzieci
i młodzieży . Planowane są nie tylko remonty placówek oświatowych, ale także doposażenie
centrów kształcenia. Działania j akie założono w programie rewitalizacji nie ograczniczają się
tylko do projektów wpływających na wzrost gospodarczy czy warunki kształcen ia . Planowane
jest także zwiększenie oferty kulturalnej dla mieszka ń c ów co umożliwi wyremontowanie
ośrodka kultury. W celu poprawy sytuacji na obszarze zdegradowanym przy jak najl epszym
wykorzystaniu jego potencjału, planowane działania ukierunkowane są na:
• wzros t gospodarczy,
• udostępnienie nowej j akości przestrzeni publicznej,
• modernizację i budowę infrastruktu ry drogowej ,
• poprawę jakości życia mieszkańców.
4.6 Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru
Obszar rewitalizowany zlokalizowany jest całkowicie w granicach admini stracyjunych
miasta Skwierzyna. Zostal on delimitowany na podstawie analizy wskaźnikowej oraz
wlączony został w jego granice obszar popegeerowski, który zgod nie z Wytycznymi do
tworzenia lokalnych Programów Rewitalizacj i dla województwa lubuskiego na lata 2007
20 13, kwalifikuje się z definicj i, bez konieczności przeprowadzania analizy wskaźn ikowej.
'- ./ /
•
';
- / J ,__1.( ';="~ /, ..
{
Italiacwanego2 Zaslęgo obszaru rewiRyc. _/
. ."";::.,-=,,, "
/
Legend a
VI I I IOl,~", I "I'>~""' ,
ZZ 71~1•..r.llll"''' 'IP )l 'lo'
V~~I oI~.".~,,"d~~ ( ;,,,"k ..
\
.\
\
85
Granica obszaru zdegradowanego biegnie wzdł uż ulicy Gorzowskiej do skrzyżowan ia
z ul. Parkową , dalej tą ul i cą do zbiegu z ul. Krótką , następn ie ul. Grunwaldzką i od
skrzyżowania z ul. Waszkiewicza, dalej ponowni e ul. Grunwaldzką , fragmentem ul.
Paderewskiego i ul. Kopernika, dalej wzdłuż torów kolejowych i ul. Międzyrzecką aż do ul.
Chopina. Następnie ul. Jana Pawła II , ul. Poznań ską , ul. Roosvelta i Przemysłową . Później
ul. Garncarską i ul. Mostową , przekracza rzekę Wartę i nadal ul. Mostową biegni e do ul.
Przybrzeżnej. Od ul. Przybrzeżnej w kierunku południowo - wschodnim ponownie w stronę
rzeki, przekracza Wartę i biegnie aż do ul. Rzeźnickiej i dalej tą ulicą do skrzyżowan ia z ul.
Gorzowską.
Ulice znajdujące się na obszarze: 2 Lutego, 9 Maja, Arciszewskiego, Armii Krajowej,
Batorego, Bema, Chopi na, Chrobrego, Czerwonego Krzyża, Dąbrowskiego, Demokratyczna,
Drzymały, Dworcowa, Dzialoszy ń ska , Fredry, Garncarska, Gimnazja lna, Głowackiego ,
Gorzowska (od 2 Lutego do Parkowej), Grunwa ldzka, Grynickiego , Hetmań ska , Jag ielly,
Jana Pawła II, Jana XXIII , Kaletki , Kolbe, Kolejowa, Konopnickiej , Kopernika, Krajewskiej ,
Krótka, Lokietka, Marysie ńki, Matejki, Mickiewicza, Międzyrzecka , Moniu szki , Mostowa
(od Za Wartą do Ronda Wojska Polskiego) , Niepodległości , Nowowiejskiego, Ogrodowa,
Orna, Paderewskiego, parkowa, Partyzantów, Piłsudskiego , pl. Kościuszki , Plebańska,
Portowa, Powstańców Wielkopolskich, Pozna ń ska (od Ronda Wojska Polskiego do Jana
Pawła II), Prusa, Przemysłowa , Przybrzeżna , Ratuszowa, Rondo Wojska Polskiego,
Roosvelta, Runge, Rynek, Rzeźn icka (od 2 Lutego do torów kolejowych), Słowackiego,
Sobiesk iego , Szewska, Szpitalna, Śmigieiskiego, Teatralna, Traugutta, Waszkiewicza,
Wiosny Ludów, Wyszyńskiego , Żeromskiego
Obszar popegeerowski znajduje s i ę w południowej części miasta. Zlokalizowany jest
w przy ul. Pola Międzyrzeckie, gdzie powstaje tzw. strefa górna przy węźl e komunikacyjnym
Skwierzyna południe . Aktuałnie funkcjonuje tutaj prywatne gospodarstwo rolne, a na
obszarze przeważa zabudowa mieszkani owa. Jest to teren peryferyjny, nie zostały tutaj
zloka lizowa ne żadne budynki użyteczności publicznej . Jego największą za letą j est bl i skość
drogi ekspresowej nr 3, a co za tym idzie bardzo dogod na loka lizacja dla potencjalnych
inwes torów. Właśnie dlatego zap lanowane jest powstanie w tym miej scu strefy inwestycyj nej
tzw. górnej . Jednym z projektów rewitalizacyj nych jest uzbrojenie strefy, szczególnie w sieć
wodno - kanalizacyjną , w celu zwiększen ia atrakcyjności tego terenu.
86
4.7 K ryter ia wyboru obszaru do rewitalizacji oraz kolejność realizacji poszczególnych
przedsięwzięć.
Na podstawi e przeprowadza nej analizy wskaźnikowej sytuacj i w Mieście Skwierzyna
został wyznaczouy obszar wymagający rewi ta lizacj i. Charak teryzuj e się on sytuacją
gospodarczo-spo łeczną zdecydowanie gorszą niż średnia dla województwa lubuskiego. W
ramach rewita lizacj i przewidziany jest szereg dz ia ła ń , które mają na cel u poprawę obecnej
sytuacj i. Ich kolejność zaplanowana została za równo na postawie najważniej szych
problemów zidentyfikowanych na obszarze zdeg radowanym jak i możliwości realizacji . W
pierwszej kolejności zos tanie utworzone multimedialne centrum historii miasta (lata 20 14
20 15), budowa dróg dojazdowych do Regionalnego Parku Przemysłowego (20 13-20 ł 6),
remont ul. Roosevelta, PrzemysIowej , Demokratycznej (20 14), termomodernizacj a Zespolu
Edukacyj nego wSkwierzynie (20 14-20 15), remont ul. Powsta ńc ów Wlkp. (20 15), remont
Skwierzyńsk iego Ośrodka Kultury (20 15-20 16), doposażenie i remont jednostki OSP w
Skwierzynie (2015-2017), uzbrojenie tzw. górnej strefy (2015 - 20 17). W późniejszych latach
zrea lizowane zostaną pozostałe działania.
Me todologia obliczania wskaźników.
Wytyczne do tworzenia Lokalnych Programów Rewitalizacj i dla Województwa Lubuskiego
na lata 2007-20 13 prezentuj ą katalog 5 kryterów. w ramach których wym ienionych j est 7
wskaźników, na podstawi e których należy przeprowadzić analizę w celu określenia granic
obszaru rewitalizowanego. Dane niezbędne do wy liczenia wartości wskaźników nie są
danymi ogó lnodostępnym i, dlatego też pozyskanie ich j est trudn e i czasochłonne. Na potrzeby
niniejszego opracowania udało się pozyskac dane do zba dania 5 wskaźn i ków:
• liczby osób korzystających z zas iłków pomocy społecznej na 1000 rnieskzańc ó w;
• liczby przestępstw na 1000 ludności ;
• czynów karalnych osó b nieletnich na 1000 nieletnich;
• liczby za rejestrowanych podmi otów gospodarki na 100 osób;
• liczby budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 rokiem do ogó lnej liczby
budynków mieszkalnych.
A dostarczyli je:
• Urząd Miej ski w Skwierzynie;
• Komi sariat Policji ;
• Ośrodek Pomocy Społecznej.
87
Wartość trzech z pi ęciu analizowanych wskaźn ików pozwoliła na spe łnien ie kryterium
uznania obszaru za zdegra dowany i tym samym zaplanowania na nim działa ń naprawczych.
W I - Liczb a osób korzystających z zasiłków pornocy spolecznej na I tysiąc ludności .
Kryterium: Wysok i poziom ubóstwa i wykluczenia.
Wskaźnik: Liczba osó b korzystaj ących z zas i łków pomocy społecznej na l tysiąc ludnośc i.
Ś rednia dla woje wództwa: 104
Średnia dla obszaru: 92,56
Wartość dla obszarów objętych wsparciem: Odc hylenie powyżej wartośc i referencyjnej
Brak spe łn i en i a kryter ium.
\V2- Liczba p rzestępstw na I tysiąc ludności.
Kryteri um: Wysoki pozio m przestępczości i wykrocze ń.
Wskaźnik : Liczba przestępstw na I tysiąc ludności .
Średnia dla województwa: 38,4
Średnia dla obszaru: 39,09
Warto ś ć dla obszarów objętych wsp arciem: Odchylenie powyżej wartości refe rencyj nej.
Spełnienie kryter ium
W3 - Czyny karalne osób na I tysiąc ludności.
Kryterium: Wysoki pozio m przestępczości i wykrocze ń.
Wskaźn ik : Czyny karalne osób na l tysi ąc l udnośc i.
Średnia dla województwa: 25,7
Średnia dla obsza ru: 12,15
Wartość dla obszarów objętych wsparciem: Odchylenie powyżej warto ś ci referencyjnej.
Brak spełnien ia kryterium.
\V4- Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki 100 osób
Kryterium: Niski wskaźnik prowad zenia aktywności gospodarczej .
Wskaźn ik : Liczba zarejes trowanych podmiotów gospodarki 100 osób.
Średnia dla województwa: 10,5
Średnia dla obszaru: 6,46
Wartość dla obszarów objętych wsparciem : Odchylenie poniżej wartości referen cyjnej
Speł n ian ie kryteriu m.
88
ws-Liczba budyuków wybudowanych przed 1989 rokiem do ogóln ej liczby budyuków.
Kryterium : Porównywalni e niski poziom warto ści zasobu mieszkaniowego.
Wskaźn ik : Liczba budynków wybudowanych przed 1989 rokiem do ogólnej liczby
budynków.
Średn ia dla województwa: 88, I
Średn ia dla obszaru: 91,04
Wartość dla obszarów objętych wsparciem: Odchylenie powyżej wartośc i referencyj nej.
Spe łnien ie kryterium.
89
ICH ZAKRES
OBSZARZE
(ORAZ
NA
DZIAŁANIA
20 13-2020
REALIZACJI
W LATACH
5. PLANOWANE DO
PRZEDMIOTOWY)
REWITALIZOWANYM
W celu poprawy sytuacji na obszarze zdegradowanym zap lanowanych zostało pięć
projektów zintegrowanych> pięć grup projektów powiązanych tematycznie, tj.:
• inwestycje drogowe
• adaptacje do zmian klimatu i poprawa zarządzan ia ryzykiem
• ochrona środowiska oraz efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych
kulturowych
• infrastruktura spoleczno-edukacyjna
• uzbrojenie stref inwestycyjnych
Działania zaplanowane do realizacji, w celu polepszenia sytuacj i na obszarze
zdegradowanym, nie zostały jednoznacznie podzielone na dz i ałania , które wpłyną na
poszczególne sfery. Z uwagi na specyfikę procesu rewitalizacji nie jest możliwe jednoznaczne
wyodrębnien ie tych, które bezpośredn io wp lyną tylko i wyłączn ie na gospodarkę czy sferę
społeczną. Działania napędzaj ące gospodarkę i zachęcające inwestorów do prowadzenia
dzialalnośc i na terenie Skwierzyny dadzą rezultaty także w sferze społecznej. Zmniejszone
zostanie dzięk i temu bezrobocie, a co za tym idzie poprawi się jakość życ ia mieszka ń c ó w. Z
tego powodu planowane inwestycje zosta ły pogrupowane w pięć wyżej wymienionych
projektów zintegrowanych, których wykonan ie stanowi priorytet w przypadku działań
rewitalizacyjnyc h na obszarze zdegradowanym.
W ramach zaplanowanych projektów zintegrowanych przew iduje się pozysk iwanie środków
na ich realizacj ę z Lubusk iego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007·2013 oraz
w ramach nowej perspektywy finansowej, tj. w latach 20 14-2020 . Zadania w ramach
projektów zintegrowanych będą realizowane również ze środków własnych Gminy.
90
Adaptacje do
zmian klimatu i
poprana
zarządzaula
ryzykiem
ln1'ftłł)'cJ e
drogo we
1.I 2.1 J.I
Doposażenie i Remont Remont ulic:
remont jednostki pomieszczeń Roosevelta,
OSPw przedszkoliPrzemysłowej ,
Skwierzynie gminnych przy ul. DemokratycznejMickiewicza i
Waszkicwicza.
J .22.2 Remont ul.
RemontobiektuPowstańców Wlkp.
OPS w
Skwl craynie
J.3
2.3 Budowa dróg na
Remontobiekt6w terenie osiedla
ZST uraz CKP.w Olszynki w
tymdoposażenieSkwierzynie.
pracowni nauki
zawodu w CKP3.4
Budowa ulicy
Marys ieńki
4.1
Utworzenie
Multimedialnego
Centrum Historii
Miasta .,złoty Lew"
\\T3Z z plenerową
galerią i
zagospodarowaniem
terenu
4.2
Remont
Skwierzyńskiego
Ośrodka Kultury
5.1
Budowa dróg
dojazdowych na
teren Regionalnego
Parku
Przemysłowego w
Skwienynie.
5.2
Uzbrojenie tzw.
górnej strefy,
2.4
Tcrmomodernizacj
a Zespołu
Edukacyjnego w
Skwicrzynie
3.5
Budowa ulicy
Grynickiego
3.6
Budowaulicy
Bema
I nbd I I .T b I 33 PIa e a anowane z a ama na o szarze rew ta IZOWallVItl
Inwesty cje Działania Działania Działania
przest rzenne gospodarcze społeczne
t.I Doposażen ie i remont jednostki OSP w
Skwierzynie
2.1 Inwestycje w infrastrukturę opieki nad dziećmi
i osobami zależnymi: remont pomieszczeń
przedszkoli gminnych przy ul. Mickiewicza i
Waszkiewicza.
2.2 Inwestycje w infrastrukturę opieki nad dziećm i
i osobami zależnymi: remont obiektu OPS w
Skwierzynie
2.3 Komplementarne i zintegrowane inwestycje w
infrastrukturę służącą do szkoleń zawodowych:
Remont obiektów ZST oraz CKP, w tym
doposażenie pracowni nauki zawodu w CKP
2.4 Tennornodernizacja Zespołu Edukacyjnego w
Skwierzynie
3.1 Remont ulic : Roosevelta, Przemysłowej,
Demokratycznej
3.2. Remont ul. Powstańców Wlkp.
3.3 Budowa dróg na terenie osiedla Olszynki w
Skwierzynie.
3.4 Budowa ulicy Marysieńki
3.5 Budowa ulicy Grynickiego
3.6 Budowa ulicy Bema
4.1 Utworzenie Multimedialnego centrum Historii
Miasta ..Złoty Lew" wraz z plenerową galerią i
zagospodarowaniem terenu
4.2 Remont Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury
5.1 Budowa dróg dojazdowych na teren
Regionalnego Parku Przemysłowego w
Skwierzynie.
5.2 Uzbrojenie terenów pod inwestycje i
tworzenie/rozbudowa terenów inwestycyjnych,
inwestycj e dotyczące infrastruktury komunalnej:
uzbrojenie tzw. górnej strefy
Szczegółowa lista projektów przewidzianych do realizacji
Adaptacje do zmian klimatu i poprawa zarządzania ryzykiem
Do projektów związanych z adaptacją i poprawą zarządzania ryzykiem na ternie obszaru
rewit alizowanego obe cnie wpisuje się jedna inwestycja. Doposa ż enie jednostek ochrony
przeciwpowodziowej w gminie Skwierzyna będzie mialo pozytywny wplyw nie tylko na
obszar rewitalizowa ny, ale równie ż na tere n całej Gminy.
IProjekt 1.1 I
Doposażenie i remont jednostki OSP wSkwierzynie
IOpis projektu I
Projekt dotyczy zakupu wyposa żenia jednostki OSP (samochody gaśnicze, specjalistyczny
sprzęt ratunkowy), a także modernizację samego budynku. Obiekt nie j est użytkowany
wyłączn ie przez OSP, ale równie ż przez organizacj e pozarządowe . Stanowi miej sce
integracj i i rozwoju lokalnych inicjatyw, które po przeprowadzen iu remontu będzie lepiej
wykorzystywane.
I Loka lizacja pr ojektu I,
IIul. Drzymały l
Ha rmonogram r ealizacji proj ektu
I20 15-2017 I- -_. - -- ----
93
I Wartość ogóln a projek tu (w zl)
500000
Gmina będzie się starać o dofinansowanie projektu z programu Lubuskie 2020
I ~iJ>"!1':;.iIfJ::. Jlldl:"Y'C!J.~a1:~-,(.', ~Ul
Realizacja projektów związanych z infrastrukturą społeczno-edukacyjną ma na celu zarówno
podniesienie jakości kształcenia w szkołach na terni e rewita lizaowanym (przede wszystkim
przez ich doposażenie), ale także poprawę waru nków w jakich uczą się dzieci i młodzież . W
tym celu zaplanowano szereg remontów i termomodernizacji obiektów oświatowych oraz
Ośrodka Opieki Społecznej.
I Projekt 2.1 IInwestycje w infrastrukturę opieki nad dziećmi i osoba mi załeżnym i : remont pomieszczeń
przedszkoli gminnych przy ul. Mickiewicza iWaszkiewicza.
I Opis projektu IProjekt dotyczy remontu dwóch przedszkoli: w Zespole Edukacyjnym przy ul. Mickiewicza
oraz obiektu przejętego od Wojska Polskiego przy ul. Waszkiewicza. Inwestycja polegać
będzie na remoncie budynków przedszkoli oraz ich tennomodernizacji.
I Lokalizacja projektu Iul. Mickiewicza 26 , ul. Waszkiewicza 17
Harmonogram realizacji projektu
I 2017-2018 II
Wartość ogóln a projektu (w zl) I
94
_. -
I 000000
Gmina będzie się starać o dofinansowanie projektu z programu Lubuskie 2020
Projekt 2.2
Inwestycje w in frastrukturę opieki nad dziećm i i osobami zależnymi : remont obiektu OPS w
Skwierzynie
I Opis projektu
IInwestycja przewiduje remont Ośrodka Pomocy Społecznej w Skwierzynie przy ul. Batorego
15. W ramach projektu zakłada się wyremontowanie pomieszczeń , elewacji, wymianę
pokrycia oraz zagospodarowania terenu wokół obiektu.I'
ILokalizacja projektu
Iul. Batorego 15
IHannonogram realizacji projektu
I 2018·2019
I Wartość ogólna projektu (w zł)
2000000
Gmina będzie się starać o dofinansowanie projektu z programu Lubuskie 2020
IProjekt 2.3
Il Komplementarne i zintegrowane inwestycje w i nfrastrukturę służącą do szko leń
zawodowych: Remont obiektów ZST oraz CKP, w tym doposażenie pracowni nauki zawodu
wCKP.I'
Opis projektu
Projekt dotyczy remontu dwóch obiektów: budynku Zespołu Szkół Technicznych przy ul.
95
Mostowej w Skwierzynie oraz budynku Centrum Kształcen ia Praktycznego przy ul.
Mickiewicza w Skwierzynie. W ramach inwestycji przewiduje się remont elewacji obiektów
oraz doposażenie Centrum Kształcenia Praktycznego.
ILokalizacja projektu
Iul. Mickiewicza 3 oraz ul. Poznańska 13
I Hannonogram realizacji projektu
I
I2017-2019 I
I Wartość ogólna projektu (w zł)
I5 000 000
Gmina będzie się starać o dofinansowanie projektu z programu Lubuskie 2020
I Projekt 2.4 ITennomodernizacja Zespołu Edukacyjnego wSkwierzynie
I Opis projektu IProjekt dotyczy tennomodernizacj i budynków Zespolu Edukacyjnego w Skwierzynie, w
skład którego wchodzi przedszkole i szkoła podstawowa.
I Lokalizacja projektu
Iul. Mickiewicza 26
IHannonogram realizacji projektu
I 2014-2015
IWartość ogólna projektu (w zł)
JJ~ ~ ~ .. --
96
5300 000
Finansowanie projektu:
2014 r. - dofinansowanie z LRPO 1696249,54 zł, środki własne 424062,38 zł
2015 r. - dofinansowanie z LRPO 2332343,1 2 zł, środk i własne 848124,77 zł
20 16 r. - refundacja 5% z płatności końcowej 212031,19 zł
Inwestycje drogowe
W latach 20 14-2020 planuje się przeprowadzić kilka inwestycji z zakresu budowy i remontu
dróg. Na szczególną uwagę zasługuje inwestycja dotycząca budowy dróg na terenie
Regiona lnego Parku Przemysłowego w Skwierzynie, gdyż poprawi ona dostępność oraz
atrakcyj ność tego terenu dla inwestorów. Pozostałe inwestycje wpłyną na j akość dojazdów
dla mieszkańców miasta, ponieważ część z zaplanowanych do remontu dróg jest w złym
stanie technicznym, a pozostałe to drogi gruntowe, na których przy większych opadach, ruch
samochodów jest utrudniony. Realizacja tych projektów będzie miała pozytywny wpływ nie
tylko na estetykę przestrze ni publicznej, rozwój gospodarczy, ale również na ochronę
środowiska, m.in, poprzez skrócenie czasu dojazu oraz ograniczenie hałasu
komunikacyjnego.
IProjekt 3.1
IRemont ulic: Roosevelta, Przemysłowej , Demokratycznej.
I Opis projektu
IRemont w/w ulic zakłada wymianę nawierzchni bitumicznych, a także remont i budowę
nowych chodników przy w/w ulicach. Remont ulicy Roosevelta zostanie wykona ny na
odc inku od zjazdu do marketu L1 DL do skrzyżowania z u l icą Demokratyczną. Remont ulic:
Demokratycznej i Przemysłowej zostanie wykonany na całym ich odcinku. W chwili obecnej
nawierzchnia w/w ulic jest w bardzo złym stanie technicznym.
ILoka lizacja projektu
I
97
· .- - -
Ulice: Roosevelta, Przemysłowa , Demokratyczna
I Hannonogram realizacji projektu
I
I 2014 II Wartość ogólna projektu (w zł) I
1 115000
Wnioskowani e o dofinansowanie 50 % z NPPDL
I Projekt 3.2 II Remont ul. Powstańców Wlkp.
I
I Opis projektu
IRemont ulicy Powstańców Wlkp. obejmował będzie budowę kanalizacji deszczowej oraz
wymianę nawierzchni ulicy od łącznika z DK3 do skrzyżowania z ulicą Niepodległości. W
chwili obecnej brak kanalizacji deszczowej oraz nawierzchnia bitumiczna stwarzają bardzo
duże problemy z wodami opadowymi, cierpią na tym elewacje budynków znajdujących się
wzdłuż w/w ulicy . Również nawierzchnia ulicy jest bardzo mocno zdegradowana ze względu
na brak odprowadzenia wód opadowych.
I Lokalizacja projektu
I
I ul. Powstańców Wielkopolski ch
I
I Hannonogram real izacji projektu
I
I20 15
li
IWartość ogólna projektu (w zł) I
950000
Zadanie realizowane ze środków własnych, w przypadku pojawienia się takiej możliwości
.-
98
gmina będzie starała się pozyskać dofinansowanie ze środków zewnętrznych .
I Projekt 3.3 IBudowa dróg na terenie osiedla Olszynki w Skwierzynie.
I Opis projektu IRozpoczęcie oraz zako ńczenie budowy dróg na terenie osiedla Olszynki. Na osiedlu
Olszynki prawie wszystkie drogi, poza ul icą Krajewską , posiadają nawierzchnie gruntową
bądź tłuczniową . Coroczne nakłady na zakup kruszywa i równanie dróg na osiedlu Olszynki
nie przynoszą długotrwałego efektu i co pól roku należy powtarzać powyższe zabiegi. Do
wykona nia jest około 1200 mb dróg oraz kanalizacji deszczowej.
I Lokalizacja projektu
I Osiedle Olszynki
IHarmonogram realizacji projektu
I20 17-2018
I Wartość ogólna projektu (w zł)
2 100000
Projekt realizowany będzie ze środków własnych .
IProjekt 3.4 I
IBudowa ulicy Marys ieńki I
IOpis projektu
IZadanie polega na budowie ulicy Marysieńki na całej jej długości. Zakres robót obejmuje
wykonanie nawierzchni z kostki betonowej oraz kanalizacji deszczowej na odcinku około
160mb. Na chwilę obecną ulica posiada nawierzchnię gruntową .
99
I- - - -
Lokalizacja projektu
Iul. Marysieńki
IHannonogram realizacji projektu
I2020
IWartość ogólna projektu (w zł)
300000
Na realizacj ę zadania Gmina Skwierzyna mogłaby ubiegać się o dofinansowanie z NPPDL
na poziomie 50% (w przypadku jego kontynu acji).
IProjekt 3.5 I
IBudowa ulicy Grynickiego I
I Opis projektu IZadanie polega na budowie ulicy Grynickiego na odcinku od drogi krajowej nr 3 do ulicy
Sobieskiego. Zakres robót obejmuje wykonanie nawierzchni z kostki betonowej na długości
100mb. Na chwilę obecną ulica pos iada nawierzchnię gruntową .
I Lokalizacja projektu II
ul. Grynickiego II Hannonogram realizacji projektu II 2020
I
I Wartość ogólna projektu (w zł) I140 000
Na rea l izację zadania Gmina Skwierzyna mogłaby ubiegać s ię o dofinansowanie z NPPDL
100
na poziomie 50% (w przypadku jego kontynuacji).
IProjekt 3.6
I
I Budowa ulicy Bema II Opis projektu I
Zadanie polega na budowie ulicy Bema na odcinku od skrzyżowan ia z ulicą Paderewskiego
do skrzyżowan ia z ulicą Grunwaldzką . Zakres robót obejmmuje wykon anie nawierzclmi z
kostki betonowej oraz kanalizacji deszczowej na odcinku okolo 2 10mb. Na chwilę obecną
ulica posiada nawierzchnię gruntową .
I Lokalizacja projektu
I
I ul. Bema
I
IHarmonogram realizacji projektu
I
I2020
I
I Wartość ogólna projektu (w zł) I350000
Zadanie realizowane ze środków własnych .
W ramach mniejszego projektu zintegrowanego zakłada się : remont Ratusza wraz z
zagospodarowaniem historycznego otoczenia oraz remont Skwierzyńskiego Ośrodka
Kultury, Celem tych dzilań jest efektywne wykorzystanie zasobów kulturowych i
historycznych Miasta Skwierzyna. Będzie miało to bezpośredni wpływ na podniesienie IIpoziomużycia mieszkańców poprzez stworzenie warunków do r~woju k
lJ1tll?i g~~~_:~~
101
---(wzbogacona oferta kulturalna, rozw6j usług w zrewitalizowanym sąsiedztwie ratusza) , a
także zwiekszenie poczucia lokalnej tożsamości. Ponadto wszelk ie dzialnia inwestycyjne
zostaną wykonane z uwzględnieniem nowoczesnych technologii, dzi ęki kt6rym eksp loatacja
tych obiekt6w będzie mniej uciążliwa dla środowiska naturalnego.
I Projekt 4.1 IUtworzenie Multimedialnego Centrum Historii Miasta "Złoty Lew" wraz z plenerową
galerią i zagospodarowaniem terenu
IOpis projektu I
W ramac h projektu zostanie utworzena nowoczesna przestrzeń pub liczna, w kt6rej będz ie
prowadzona działa lność na rzecz rozwoj u kultury i promocj i gminy. W ramach tego
przedsięwzięcia zostaną adaptowane ratusza. Powstanie między. .
piwtuce mnynu
wielofunkcyjna sala multimedialna oraz pomi eszczenia pełniące funkcj e wystawi ennicze.
Zostanie także zrewitalizowa ny zabytkowy układ urbanistyczny sąsiadujący bezpośrednio z
ratuszem. Efektem przedmiotowego projektu będzie utworzenie plenerowej galerii, a także
miej sca rekreacji i spotkań mieszkańc6w.
I Lokalizacja projektu
I
I ul. Rynek IHarmonogram realizacji projektu
I 2013-20 15 II Wartość ogólna projektu (w zł) I
2 500 000
Gmin a będzie s ię starać o dofinansowani e projektu z LRPO 2007-2013, Działanie 4.3.
Wnioskowan a wartość dofi nanso wania wynosi 85 %, pozostałe 15 % pochodzić będzie z
budżetu gminy.
I Projekt 4.2
I
102
-
Remont Skwierzyń skiego Ośrodka Kultury
I Opis projektu IProjekt zakłada remont Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury, w ramach którego będzie
przeprowadzona modernizacja pomieszczeń pracowni artystycznych. Głównym celem
projektu jest utworzenie miejsca, które będzie służyć rozwojowi kultury na terenie
Skwierzyny, W ramach inwestycji planowany jest także zakup wyposażenia sali
widowiskowej, co umożl iw i organizację wydarzeń kulturalnych dla mieszkańców
Skwierzyny, Aktualnie wykonywany jest remont biblioteki, która mieści się na terenie SOK.
I Loka lizacja projektuI
I ul. Teatralna 5
IHarmouogram rea lizacj i projektu
I 2015-2016 II Wartość ogółna projektu (w zł)
I2000000
Wnioskowanie o 85 % dofinansowania z PO RYBY, wkład własny 15 %
I Strefy inwestycyjneI
Projekt zintegrowany w zakresie stref inwestycyjnych powstał w celu uatrakcyjnienia
Skwierzyny, a przede wszystkim obszaru rewitalizowanego, dla potencjalnych
przedsiębiorców. W ramach niego zakłada się dwa główne działania dotyczące terenów
znajdujących się w pobliżu S3 i DK 24 polegające na budowie dróg dojazdowych lub sieciI
wodno-kanalizacyjnej. I!
I Projekt 5.1 I
103
- - .__.
Budowa dróg dojazdowych na teren Regionalnego Parku Przemysłowego w Skwierzynie.
I Opis projektu IInwestycja została podzielona na dwa etapy w latach 2013 - 2016.
W roku 20 13 zostaną zbudowane drogi dojazdowe na terenie Regionalnego Parku
Przemysłowego . Zadanie jest istotne, gdyż Inwestorzy j uż zakupili działki na terenie RPP,
Zadanie realizowane będzie ze środków własnych.
W roku 2014 - 2015 nastąpią kolejne etapy budowy dróg na terenie Regionalnego Parku
Przemysłowego. Na realizację zadania Gmina Skwierzyna ubiega się o dofinansowanie z
LRPO w ramach działania 1.2.
W latach 2016 . 20 17 planowane jest dokończenie budowy dróg dojazdowych na teren
Regionalnego Parku Przemysłowego . Po zakończeniu budowy wszystkie działki na terenie
parku będą miały zapewniony dojazd, co pozwoli na ich szybszą sprzedaż potencjalnym
Inwestorom. Zadanie realizowane byłoby ze środków własnych.
I Lokalizacja projektu IRegionalny Park Przemysłowy, ul. Międzyrzecka
Harmonogram realizacji projektu
I 2013-2016
I
I Wartość ogólna projektu (w zł) I3 784000
Częściowo zadanie będzie realizowane ze środków własnych - 270 000 zł w roku 20 13,
kolejne etapy, czyli lata 20 14-20 I5 gmina będzie się ubiegała o dofinansowanie z LRPO na
pokrycie kosztów inwestycji. (50% z Działania 1.2 LRPO). Kolejny etap uzbrajania terenów
gmina wykona ze środków własnych. Jeżeli pojawi się możliwość wnioskowania na-- - . ... - -.~ --
104
-- - - - ,podobnych zasadach jak obecnie w LRPO, czyli 50 % dofinansowania gmina będzie
ubiegała się o nie ubiegała .
Projekt 5.2
Uzbrojenie terenów pod inwestycje i tworzenie/rozbudowa terenów inwestycyjnych,
inwestycje dotyczące infrastruktury komunalnej: uzbrojenie tzw. górnej stre fy
Opis projektu
Projekt dotyczy wykonania sieci wodno-kanalizacyj nej dla terenu tzw. górnej strefy w
Skwierzynie (tereny inwestycyjne przy węźle drogowym Skwierzyna-Połudn ie) . Z uwagi na
dobrą lokali zację terenów inwestycyjn ych tzw. górnej strefy, polożonych tuż przy węźle
komunikacyj nym planowanej drog i S3 zaklada się wykorzystanie tego terenu do rozwoj u
gospodarczego Skwierzyny. W tym celu najważniejszym elementem inwestycji jest
uzbrojenie terenu , glównie w sieć wodno - kana lizacyjną, aby uatrakcyjnić go dla
potencjalnych Inwestorów
Lokalizacja projektu
Węzeł komunikacyjny Skwierzyna-Południe
Harmonogram re alizacji projektu
2015-2017
Wartość ogóln a projektu (w zl)
1000 000
Gmina będzie się starać o dofinansowanie projektu z programu Lubuskie 2020
105
6. WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU
T b I 34W k ź Ikl I kia e a s a n ; prut II "Kod
Wartość Wartość Jednostka
wskaźnikaNazwa wskaźnika wskaźnika wskaźnika miary
bazowa docelowa
P.61.1.1 Liczba zrewitalizowanych obszarów O 2 sztuk
P.61.1.2Powierzchnia zrewitalizowanych
obszarów O 907,2 ha
D.PA .3.12 Liczba budynków poddanychO 10 sztuk
rewitalizacji
Liczba wybud owanychIwyremontowanychlzmodem izowanychl
D.PA.3.9 przebudowa nych placów, alejek, O I sztukścieżek, tras, szlaków turystycznych na
terenie rewitalizowanym
Tabela 35 Wskaźnik realizae]!
Wartość Wartość
Kod wskaźnika wskaźnIka Jednostkawskaźnika
Nazwawskaźnika miarybazowa docelowa
D.RA.3.1Liczba osób objętych procesami
O 7163 osobarewitalizacyjnymi
D.RA.3.5Liczba osób korzystających ze
O 12601 osobazrewitalizowanych obiektów
Liczba nowych przedsiębiorstw
R.61.1.1 zlokalizowanych na O 2 sztukzrewitalizowanych obszarach
106
7. ZHIERARCHIZOWANE POTRZEBY I CELE REWITALIZACJI (NADRZĘDNE
I STRATEGICZNE)
Potrzeby i cele do osiągnięcia w strefie przest rzennej :
• Modernizacja i zagospodarowanie przestrzeni publicznej;
• Poprawa jakości dróg;
• Zmniejszenie natężenia ruchu;
• Modernizacja budynków użyteczności publicznej;
Potrzeby i cele do os iągn ięcia w sferze gospodarczej :
• Wzrost przedsiębiorczości;
• Wykorzystanie potencjału turystycznego miasta;
• Podniesienie jakości zaniedbanych dotąd miejsc.
Potrzeby i cele do os iąg n ięcia w sferze spo łecznej :
• Ożywienie spo łeczno - gospodarcze;
• Poprawa jakości życia mieszkańców;
• Zapobieganie zjawisku wykluczenia społecznego;
• Zmniejszen ie przestępczości ;
• Zwiększenie poziomu kształcenia dzieci i młodzieży;
• Ułatwienie działania organizacjom pozarządowym.
107
8. PLAN FINANSOWY REALIZACJI REWITALIZACJI NA LATA 2013-2020 (OBLIGATORYJNIE)
Inwestycje 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
1.1 Doposażenie i remont jednostki OSP w500 000 zł
Skwierzynie
2.1 Inwestycje w infrastrukturę opieki nad
dziećmi l osobami zależnymi: remontl 000000 zł
pomieszczeń przedszkoli gminnych przy ul.
Mickiewicza iWaszkiewicza.
2.2 Inwestycje w infrastrukturę opieki nad
dziećmi i osobami zależnymi: remont obiektu 2 000 000 zł
OPS w Skwicrzynic
2.3 Komplementarne i zintegrowane inwestycje
w infrastrukturę służącą do szkoleń
zawodowych: Remont obiektów ZST oraz CKP, 5 000 000 zł
w tym doposażenie pracowni nauki zawodu w
CKP
2.4 Termomodernizacja Zespołu Edukacyjnego5300 000 zł
w Skwicrzynie
3.1 Rem ont ulic: Roosevelta, Przemysłowej, 1 1 15000zł I
- ----- -- - ----- -
Demokratycznej I3.2. Remont ul. Powstańców Wlkp. 950000 zł
3.3 Budowa dróg na terenie osied la Olszynki w2 100000 zł
Skwierzynie.
3.4 Budowa ulicy Marysieńki 300000 zł
3.5 Budowa ulicy Grynickiego 140000 zł
3.6 Budowa ulicy Bema 350000 zł
4.1 Utworzenie Multimedialnego Centrum
Historii Miasta .Złoty Lew" wraz z plenerową 2500 000 zł
galerią i zagospodarowaniem terenu
4.2 Remont Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury 2000000 zł
5.1 Budowa dróg dojazdowych na teren
Regionalnego Parku Przemysłowego w 3784 000 zł
Skwierzynie.
5.2 Uzbrojenie terenów pod inwestycje I
tworzenie/rozbudowa terenów inwestycyjnych,I 000000 zł
inwestycje dotyczące infrastruktury
komunalnej: uzbroj enie tzw. górnej strefy
109
------
9. SYSTEM WDRAŻANIA
System wdrażania decyduje o skuteczności realizacji zało ż eń Lokalnego Programu
Rewital izacj i. Pierwszym etapem wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji będzie
przyjecie omawianego dokumentu uchwałą Rady Miejskiej w Skwierzynie. Również
ewentualne zmiany wprowadzane do dokumentu czy aktualizacje będą wymagały takiej
uchwaly.
Odpowiedzialnym za wdrażanie Programu oraz jego realizacj ę będzie Zespól ds.
Rewitalizacj i Miasta Skwierzyna. Zespól ten będą tworzyć pracownicy Urzędu Miejskiego, a
t akże przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych. Do zada ń Zespolu należeć
będą m.in.:
• mon itorowanie postępów realizacji dzia ł ań zap lanowanych do realizacj i w ramach
Lokalnego Programu Rewitalizacji,
• ocena efektywnośc i realizowanych projektów,
• badanie nasilenia stanów kryzysowych na obszarze dysfunkcyjnym,
• przyjmow anie propozycji nowych inwestycji rewitali zacyjnych oraz gromadzenie
innych informacj i niezbędnych do ewentualnej aktualizacj i Programu,
• prowadzenie działa ń informacyjnych i publikacji informacj i na temat realizacji
Lokalnego Programu Rewitalizacji,
• zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz
przebiegu realizacji projektów w ramach Programu,
• przygotowywanie raportów okresowyc h oraz raportu ko ńcowego w roku 2020.
Koordynacj ą pracy Zespołu ds. Rewitalizacj i zajmował s i ę będzie Burmistrz Miasta
Skwierzyna. Będzie on wydawał decyzje oraz zarządzen ia w ramach działa ń
rewitalizacyjnych na wyznaczonym obszarze, zgodnie z obowi ązującym i przepisami. Dla
właściwej oceny Zespół może tworzyć grupy robocze, korzystać z opinii niezależnych
ekspertów lub uslug innych instytucji.
Mając na uwadze wielopłaszczyznowy charakter Lokalnego Programu Rewitalizacji
przenikający różne sfery życ ia lokalnego, ważnym elementem jest zaangażowanie j ak
największej liczby podmiotów uczestniczących w tym procesie oraz odpowiednia
komun ikacja między nimi . W związku z tym, uczestnikami procesu rewitalizacji będą m.in.:
podmioty gospodarcze, mieszkańcy miasta, wspólno ty mieszkaniowe, organizacje
pozarządowe, podmioty świadczące usług i z zakresu edukacji dziec i, młodzieży i dorosłych.
Za wdrażan ie poszczególnych zadali - inwestycji wpisanych do Lokalnego Programu
Rewital izacj i odpow iedzialne będą podmioty rea l izujące te inwestycje .
Jednostkami odpowiedzialnymi za rea l izację zadań inwestycyjnych Gminy
Skwierzyna będą Wydziały Urzęd u Miejskiego Skwierzyny (Referat Finansowo-Budżetowy,
Referat Inwestycji i Ochrony Środowiska , Referat Organizacyjny i Spraw Społecznych,
Referat Rozwoju , Promocji Współpracy Zagranicznej, Inspektor ds. Zamówień
Publicznych). Do ich obowiązków będzie należało zlecanie i nadzór nad wykonywaniem
dokumentacji projektowych, studiów wykonalności i wniosków aplikacyjnych, zapewnienie
nadzoru inwestorsk iego, przygotowywanie i przeprowadzanie przetargów, zapewnianie
właściwej promocji oraz prowadzenie dokumentacji projektów w sposób umożliwiaj ący
kontro l ę.
111
10. SPOSOBY MONITOROWANIA
I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
REALIZACJI PROGRAMU, OCENY
Aby zapewn ić praw id łową rea lizację Programu przeprowadzony zos tanie monitoring
postępów we wdrażaniu niniejszego projektu. Systematycz ne monitorowanie Programu
polega na zbieraniu i ana lizowaniu danych ilościowych i jakościowych dotyczących jego
wdrażania. Prawidlowy przeb ieg procesu monitorowa nia pozwala m.in . na bieżąco ś ledz ić
postęp finansowy programu . odpowiednio wcześn ie reagować na występuj ące trudności
i n ieprawidłowości oraz pozyskiwać dane niezbędne w procesie oceny, przyczyniaj ąc się
w konsekwencj i do zapewnienia odpow iedniej j akości wdrażania.
Monitorowanie obejmuje dwie kategorie: moni toring rzeczowy, jak i finansowy.
Pierwsza kategoria informuje o postępach w realizacji Programu i poszczególnych projektów,
zapewnia realizacj ę j ego celów oraz umożliwia osiągnięcie odpowiednich wskaźn i ków
produktu i rezult atu. Z kolei druga kategoria służy zbieraniu informacj i o finansowych
aspektac h rewita lizacji oraz prawidłowemu podziałowi środków i ich pelnemu
wykorzystaniu. Ponadto progra m będzie podlegal corocznemu monitorowaniu oraz ocen ie
wdrażan ia za pomocą wskaźn ików produktu i rezult atu dla proje któw realizowanych w
ramach Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-20 13.
Wszystkie projekty realizowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji zostaną
objęte jedno l itą procedurą w zakres ie kontro li. Odpowiedzialnym za monitorowanie
projek tów będzie Zespół ds. Rewitalizacji . Coroczne monitorowanie i ocena wdrażan ia
Programu będzie nadzorowana przez Burmistrza Miasta Skwierzyna i Radę Miasta. Istotne
znaczenie będzie miała ocena przebiegu realizacji zadań zawartych w Programie oraz
ewentualne interwe niowanie w przypadku stwierdzenia opóźn ienia lub nieuzasadnionej
rezygnacj i z realizacji zadania. W związku z tym Burmistrz Miasta Skwierzyna oraz Rada
Miasta pełn ią kluczowe funkcje w stymulowaniu realizacji Programu.
Dodatkowo każdy projekt zostanie wyposażony w "kartę oceny realizacji " , która
zawi erać będzie m.in. zestawienie odpowiednich wskaźników i lościowych i jakośc iowych
właściwych danemu projektowi.
W celu pozyskania jak największej rzeszy zwolenników Programu stosuje się sposoby
komuni kacji społecznej, które polegają na przekształcaniu i przekazywaniu informacj i na
temat zało ż eń Programu pomiędzy poszczególnymi jednostkami czy grupami w związku
112
z dynamicznym osiągan iem zamierzonych celów. Takie podej ście ułatwi nawiązanie dialogu
pomiędzy partnerami procesu rewitalizacji , zapewni współpracę z instytucjami
zaangażowanym i w monitorowanie i realizowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji w
zakresie działa ń informacyjnych i promocyjnych, także przy wykorzystaniu nowoczesnych
technologii, poprzez wymianę informacj i i wspólne przedsięwzięcia .
Sposobami komuni kacji społecznej, które przyczynią się do pozyskania jak
największej liczby zwolenników Lokalnego Programu Rewitalizacji to:
);o Sposoby komunikacji bezpośredniej :
• konferencj e, seminaria, wykłady, warsztaty, prezentacje (propagujące informacje na
temat Programu oraz o możliwościach wykorzystania środków finansowyc h w ramac h
LRPO na lata 2007-20 13),
• rozmowy telefoniczne,
• konta kt e-mailowy,
);o Sposoby komunikacji pośredniej :
• publ ikacje, broszury informacyjne, ulotki , reklamy, plakaty, materiały audi o-wizualne,
• wywiady w mediach, kontakty z dziennikarzami prasy, radia, telewizj i,
• informacja na stronie internetowej - tekst Lokalnego Programu Rewitalizacj i będzie
zamieszczony na stronie Biuletynu Informacji Publi cznej Urzędu Miejskiego
Skwierzyny.
Szczególne znaczenie będzie miała współpraca ze środkam i masowego przekazu, aby
w ten sposób promować Program w celu pozyskania partnerów dla jego realizacji.
II. STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Wytyczne do tworzenia Lokalnych Programów Rewitalizacji dla Województwa Lubuskiego
na lata 2007-2013 wskazuj ą , że w przypadku programów rewitalizacji może zajść
konieczność poddania ich Strategicznej Ocenie Oddz iaływania na Środowisko. Organami
decydującymi o odstąpieniu od konieczności przeprowadzenia Strategicznej Oceny
Oddziaływania na Środowisko zgodnie z art, 48 Ustawy z dnia 3 październ ika 2008 r. o
udostępnian iu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływan ia na środowisko (Dz. U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227),
są: Region alny Dyrekt or Ochrony Środowiska oraz Pa ń stwowy Wojewódzki Inspektor
113
Sanitarny. Zgodnie z Wytycznymi projekt Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta
Skwierzyna na lata 20 13-2020 zosta ł skonsultowany z Regionalnym Dyrektorem Ochrony
Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim, który pismem z dnia 28 październ ika 2013 r., znak:
WOOŚ- 1.411.1 22 .201 3 .DT odstąpił od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko dla projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Skwierzyna na lata
2013-2020. Stanowisko RDOŚ podzielił Lubuski Państwowy Wojewódzki Inspektor
Sanitarny w Gorzowie Wielkopolskim w piśmie z dnia 7 listopada 20 13 r. (NS
NZ.9022.7.55.20 13.BP)
12. PODSUMOWANIE
Lokalny Program Rewitalizacji to dokument, który planuje dzialania naprawcze na
obszarze zdegradowanym. Celem tych działań j est wyprowadzenie obszaru ze stanu
kryzysowego . Powodzenie rewitalizacji uzależnione j est od zaangażowan ia wielu różnych
środowisk, potrzebna jest współpraca samorządu, mieszkańców, przedsiębiorców, organizacji
pozarządowych. W niniej szym dokumencie zaplanowane zostały inwestycje, które rea l izować
będzie Gmina Skwierzyna. Mamy nadz i eję , że promocja dokumentu i informacje na temat
postępu działań rewitalizacyjnyeh, a przede wszystkim widoczne efekty tych działań zachęcą
innych partnerów do włączenia się w proces rewitalizacji.
114
13. SPIS TABEL
Tabela 1 Struktura gruntów w gminie Skwierzyna w 2012 r 8
Tabela 2 Wadaciągi i kanalizacja w gminie Skwierzyna w latach 2008 -2011 26
Tabela 3 Struktura wlasnaści gruntów gminy Skwierzyna na koniec 2012 r., 31
wedlug najważniejszych grup podmiotów ewidencyj nych 31
Tabela 4 Zasaby mieszkaniowe latach 2007-2010 w gminie Skwierzyna 32
Tabela 5 Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno -sanitarne 32
Tabela 6 Obiekty nocfegowe w gminie Skwierzyna 34
Tabela 7 Obiekty nocfegowe w mieście Skwierzyna 35
Tabela 8 Padmiaty gospodarcze wg form własnościw latach 2009 - 2012 37
Tabela 9 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Skwierzyna 38
w latoch 2009-2011 38
Tabeła 10 Podmioty gospodarki narodowej wg klas wielkości 39
Tabela 11 Liczba pracujących w gmin ie w latach 2009-2012 40
Tabela 12 Pracujący w 2011 r. wg sektorów i brani.. 40
Tabela 13 Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania w gminie Skwierzyna w latach
2009-2012 45
Tabela 14 Liczba ludności wg ekanomicznych grup wieku w latach 2009-2012 45
Tabeła 15 Przyrost naturalny w gminie Skwierzyna w latach 2009-2012 46
Tabela 16 Migrocje na pobyt stały w latach 2009-2012 46
Tabela 17 Ludność gminy Skwierzyna według płci i poziomu wykształcenia, wg NSP 2002 47
Tabela 18 Szkolnictwo w gminie Skwierzyna w łatach 2009-2012 48
Tabela 19 Liczba gospodarstw domawych i rodzin z dziećmi w gminie Skwierzyna w 2002 r.
49
Tabela 20 Stan gospodarstw domowych w gminie Skwierzyna w 2002 r 49
Tabela 21 Główne źródła utrzymania gospodarstw damowych w Skwierzynie w 2002 r 50
Tabela 22 Powody, liczba rodzin i asób objętych pomocą społeczną w latach 2009-2012 52
Tabela 23 Wydatki Gminy Skwierzyna na zadanio z zakresu pomocy spałecznej 53
w latach 2009-2012 53
Tabela 24 Placówki stacjonarnej pomocy społeczne wSkwierzynie 53
Tabela 25 Bezrobotni zarejestrowani wg płci (stan na 31. XII) 54
115
Tabela 26 Udzial bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym 54
w latach 2008-2011 54
Tabela 27 Bezrobotni powiatu międzyrzeckiego wg gmin - XII 2012 55
Tabela 28 Placówki oświatowe w gminie Skwierzyna 56
Tabela 29 Liczba uczniów przypadająca na jeden komputer z dostępem do Internetu 57
przeznaczany do użytku uczniów 57
Tabela 30 Placówki biblioteczne w latach 2009 - 2011 58
Tabela 31 Organizacje pozarządowe na terenie gminy Skwierzyna 61
Tabela 32 Zadania publiczne w 2013 r. realizowane przy udziale organizacji pozarządowych
oroz wysokość środków przeznaczonych na realizację Programu 62
Tabela 33 Planowane działania na obszarze rewitalizowanym 92
Tabela 34 Wskaźniki produktu 106
Tabela 35 Wskaźnik realizacji 106
14. SPIS WYKRESÓW
Wykres 1 Klasyfikacja gruntów ornych gminy wg klas bonitacyjnych 10
Wykres 2 Dochody budżetowe gminy Skwierzyna w latach 2009-2012 41
Wykres 3 Wydatki budżetowe gminy Skwierzyna w latach 2009-2012 42
Wykres 4 Wydatki ogółem a wyda tk i majątkowe inwes tycyj ne gminy Skwierzyna 43
Wykres 5 Sytuacja finansowa Gminy Skwierzyna w latach 2009-2012 43
Wykres 5 Struktura wykształcenialudności, wg NSP 2002 47
Wykres 6 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (w PLN) wg powiatów w 2011 r 51
Wykres 7 Liczba budynków wybudowanych przed rokie m 1989 do ogólnej liczby budynków 67
Wykres 8 Liczba zarejestrawanych podmiotów gospodarki na 100 osób 68
Wykres 9 Liczba przestępstw na 1 tys. ludności 69
Wykres 10 Czyny karalne osób nieletnich na 1 tys. nieletnich 70
Wykres 11 Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności 71
116
