NACIONALNA KLASIFIKACIJA ZANIMAWATA...5 VOVED Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena so cel da se koristi za pribirawe, obrabotka, analizirawe i publikuvawe na podatocite

REPUBLIKA MAKEDONIJADr`aven zavod za statistika

Skopje, 2011 godina

NACIONALNA KLASIFIKACIJANA ZANIMAWATA

Kl

as

if

ik

ac

ii

,m

eto

do

lo

gii

,n

om

en

kl

atu

ri

is

ta

nd

ar

di

2.8.11.01

REPUBLIKA MAKEDONIJA DR@AVEN ZAVOD ZA STATISTIKA

NACIONALNA KLASIFIKACIJA

NA ZANIMAWATA

Skopje, 2011

2

Izdava~: DR@AVEN ZAVOD ZA STATISTIKA NA REPUBLIKA MAKEDONIJA,

ul. "Dame Gruev" br.4, Skopje

Telefon +389/02/3295-600 Faks +389/02/3111-336

WEB-stranica: http://www.stat.gov.mk

Odgovara: m-r Blagica Novkovska, direktor

VE MOLIME PRI KORISTEWETO NA OVAA PUBLIKACIJA, NAVEDETE GO IZVOROT

CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека "Св. Климент Охридски", Скопје 331.542(497.7)(083.73) НАЦИОНАЛНА класификација на занимањата. - Скопје : Државен завод за статистика на Република Македонија, 2011. - 539 стр. ; 29 см. - (Статистички преглед / Државен завод за статистика на Република Македонија, ISSN 1409-7044) ISBN 978-608-227-017-3 а) Професии - Македонија - Класификација COBISS.MK-ID 87816714

3

PREDGOVOR

Celokupnite sistemski promeni vo Republika Makedonija, potrebata od sledewe na promenite nastanati vo strukturata na rabotnata sila vo uslovi na pazarna ekonomija, procesot na globalizacija, usoglasuvaweto so me|unarodnite normi i standardi, obezbeduvaweto na sporedlivi podatoci so zemjite-~lenki na Evropskata unija i ostanatite zemji-~lenki na Me|unarodnata organizacija na trudot, ja postavija kako neophodnost revizijata na postoe~kata Nacionalna klasifikacija na zanimawata i nejzino usoglasuvawe so ISCO-08 (Me|unarodna standardna klasifikacija na zanimawata).

Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena i usoglasena spored na~elata na Me|unarodnata standardna klasifikacija na zanimawata ISCO-08.

Namenata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e za site korisnici vo Republika Makedonija i upotrebliva od strana na ministerstvata, instituciite i delovnite subjekti koi prikaùvaat i sledat me|unarodno sporedlivi podatoci od oblasta na pazarot na trudot.

Kako osnova za izrabotka na revidiranoto izdanie na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata ni posluìja prethodnoto izdanie na Klasifikacijata, sistematizaciite na rabotnite mesta dostaveni od strana na nadle`nite ministerstva, institucii i golem broj delovni subjekti, kako i nivnite predlozi i zabele{ki.

Na site nim im blagodarime za pomo{ta {to ni ja dadoa. Dràvniot zavod za statistika se nadeva deka Klasifikacijata }e ja ispolni

svojata uloga vo javnosta i na krajnite korisnici }e im ovozmoì sogleduvawe i pravilno opredeluvawe na zanimawata. Skopje, fevruari 2011 godina Direktor,

m-r Blagica Novkovska

4

SODR@INA

PREDGOVOR .......................................................................................................................................................... 3 VOVED ..................................................................................................................................................................... 5 I. OSNOVNI KARAKTERISTIKI NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA ................................................................................................................................................... 5

STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA ............... 6 SODR@INA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA................ 7 GLAVNI GRUPI ......................................................................................................................................... 8 KRITERIUMI ZA GRUPIRAWE NA ZANIMAWATA .............................................................. 10

II. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - osnovna struktura ..................... 12 III. OPISI NA GRUPITE NA ZANIMAWATA ...................................................................................... 33 IV. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - azbu~en spisok........................ 355 V. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - po {ifri .................................. 435

5

VOVED

Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena so cel da se koristi za pribirawe, obrabotka, analizirawe i publikuvawe na podatocite va`ni za sledewe na promenite na pazarot na trudot vo Republika Makedonija.

Taa }e ovozmoì sporedlivost na podatocite za zanimawata kako na nacionalno, taka i na me|unarodno nivo.

I. OSNOVNI KARAKTERISTIKI NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA [to e Nacionalnata klasifikacija na zanimawata? Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e nacionalen standard koj se upotrebuva pri evidentirawe, pribirawe, obrabotka, analizirawe i publikuvawe na podatoci koi se va`ni za sledewe na promenite na pazarot na trudot vo Republika Makedonija. [to e zanimawe?

Pod poimot zanimawe se podrazbira zbir na raboti i rabotni zada~i koi spored svojata sodrìna i vid se organizaciono i tehnolo{ki tolku srodni i me|usebno povrzani {to moè da gi vr{i eden izvr{itel koj ima soodvetni sposobnosti, znaewa i ve{tini za vr{ewe na rabotnite zada~i.

6

STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA Strukturata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e napravena spored strukturata na ISCO-08 (Me|unarodna standardna klasifikacija na zanimawa), bez nekoi pogolemi razliki. Otstapuvawa se napraveni tamu kade {to postojat specifi~ni potrebi vo Republika Makedonija. Nacionalnata klasifikacija na zanimawata ima hierarhiska skalesta struktura. Zanimawata se dvojat vo grupi na zanimawa na ~etiri nivoa. Grupite na zanimawa imaat svoi konkretni nazivi i {ifri. Najvisoko klasifikacisko nivo se glavnite grupi na zanimawa, ozna~eni so ednocifrena {ifra, potoa redosledno doa|aat podgrupite na zanimawa, ozna~eni so dvocifreni {ifri, pa sporednite grupi na zanimawa, ozna~eni so tricifreni {ifri, i edine~nite grupi na zanimawa, ozna~eni so ~etiricifreni {ifri. Na kraj se poedine~nite zanimawa, ozna~eni so {estocifreni {ifri. Tabela 1: STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA

Glavni grupi na zanimawa PodgrupiSporedni

grupiEdine~ni

grupiBroj na

zanimawa

1.

^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri, rakovodni dr`avni slu`benici, diplomati i direktori

4 11 34 242

2. Stru~waci i nau~nici 6 26 91 11743. Tehni~ari i srodni zanimawa 5 20 84 7024. Slu`benici 4 8 29 122

5.Rabotnici vo uslu`ni dejnosti i proda`ba

4 13 40 163

6.Stru~ni rabotnici vo zemjodelstvoto, {umarstvoto, ribarstvoto i lovot

2 5 14 66

7.Zanimawa za neindustriski na~in na rabota vo proizvodstvoto

5 14 66 674

8.Rakuva~i i sostavuva~i na ma{ini i postrojki

3 14 40 640

9. Elementarni zanimawa 6 11 33 1370. Voeni zanimawa 1 1 1 1

Vkupno: 40 123 432 3921

7

SODR@INA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e sostavena od: 10 glavni grupi 40 podgrupi 123 sporedni grupi 432 edine~ni grupi

Glavnite grupi na zanimawa se najvisokoto hierarhisko nivo na zanimawa i se ozna~eni so ednocifreni broevi. Vo klasifikacijata postojat 10 glavni grupi na zanimawa i se ozna~eni so broevite od 0 do 9.

Podgrupite na zanimawa se vtoroto hierarhisko nivo i se ozna~eni so dve {ifri. Prvata brojka od {ifrata na zanimaweto e identi~na so {ifrata od glavnata grupa na koja ѐ pripa|a. Kriteriumot za podgrupite na zanimawa e pribli`no so ista sloènost na rabotite, ist ili sli~en predmet na rabota, alat i druga oprema.

Sporednite grupi se tretoto hierarhisko nivo i tie se ozna~eni so tri {ifri. Prvite dve brojki se {ifri na podgrupata. Kriteriumot za sozdavawe na sporednite grupi e so ista sloènost na zanimawata, sli~en materijal, oprema i alati koi se upotrebuvaat. Znaeweto potrebno za rabota vo site zanimawa e pribli`no isto.

Edine~nite grupi na zanimawa se najniskata hierarhiska grupa na zanimawa. Sekoja edine~na grupa sodrì po nekolku ili po nekolku desetici zanimawa, spored razvienosta na toa podra~je na rabota. Edine~nite grupi na zanimawa se ozna~eni so ~etiri {ifri. Prvite tri {ifri od edine~nite grupi se identi~ni so {ifrite od sporednite grupi. Na toj na~in od prvite {ifri na {ifrite na edine~nite grupi na zanimawa moème da doznaeme na koja grupa na zanimawa pripa|a.

8

GLAVNI GRUPI

So cel da se pomogne vo interpretacijata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata, go davame slednoto objasnuvawe na glavnite grupi. 1. ^LENOVI NA ZAKONODAVNI I IZVR[NI TELA, DR@AVNI FUNKCIONERI, RAKOVODNI DR@AVNI SLU@BENICI, DIPLOMATI I DIREKTORI

^lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvnite funkcioneri, rakovodnite dràvni slu`benici, diplomatite i direktorite ja odreduvaat, kreiraat i ja vodat politikata na dràvata, kako i politikata na zdruènija i organizacii, sovetuvaat vo vrska so niv; gi formuliraat zakonite, propisite i pravilata, ja pretstavuvaat dràvata i dejstvuvaat vo nejzino ime; go nadgleduvaat tolkuvaweto i realiziraweto na dràvnata politika i zakonodavstvoto; ja izvr{uvaat sudskata vlast, vr{at sli~ni raboti vo ime na zdruènija i organizacii, kako i upravuvaat so pretprijatija i institucii ili upravuvaat so nivnite vnatre{ni organizacioni edinici.

Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 11 sporedni grupi, 34 edine~ni grupi i 242 edine~ni zanimawa.

2. STRU^WACI I NAU^NICI Stru~wacite i nau~nicite go zgolemuvaat postoe~kiot fond na znaewa, primenuvaj}i nau~ni ili umetni~ki koncepti i teorii, u~at za prethodno spomenatoto na sistematski na~in ili se obrazuvaat vo koja bilo kombinacija od ovie tri aktivnosti. Zanimawata vo ovaa glavna grupa baraat kvalifikacii od sedmi, osmi i devetti stepen na obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 6 podgrupi, 26 sporedni grupi, 91 edine~ni grupi i 1174 edine~ni zanimawa. 3. TEHNIÂRI I SRODNI ZANIMAWA Tehni~arite i srodnite zanimawa vr{at prete`no tehni~ki i srodni zada~i povrzani so istraùvawe i primena na nau~ni i umetni~ki koncepti i rabotni metodi na vladinite i delovnite regulativi. Zanimawata od ovaa glavna grupa, glavno, se od ~etvrti, petti i {esti stepen stru~no obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 5 podgrupi, 20 sporedni grupi, 84 edine~ni grupi i 702 edine~ni zanimawa. 4. SLU@BENICI

Slu`benicite zapi{uvaat, organiziraat, ~uvaat i vnesuvaat vo kompjuter informacii povrzani so dadena rabota i vr{at brojni slu`beni~ki dol`nosti, osobeno onie {to se povrzani so rakuvawe so pari, patni~ki aran`mani, informativni barawa i zakaùvawa na sostanoci. Pove}eto zanimawa od ovaa glavna grupa baraat stru~nost od vtor do petti stepen stru~no obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 8 sporedni grupi, 29 edine~ni grupi i 122 edine~ni zanimawa.

9

5. RABOTNICI VO USLU@NI DEJNOSTI I PRODA@BA

Rabotnicite vo uslu`nite dejnosti i proda`bata davaat li~ni uslugi povrzani so patuvawe, turizam, ugostitelski uslugi, kozmeti~ki uslugi, nabavka na hrana, odrùvawe na doma}instva, li~na nega i zgriùvawe, uslugi pri za{tita od poàr, obezbeduvawe na lica i imot i odrùvawe na javnata bezbednost. Isto taka, prodavaat stoka na golemo ili vo prodavnici na malo, kako i vr{at proda`ba na ulica i na pazar. Za pove}eto zanimawa od ovaa glavna grupa potrebno e znaewe {to se steknuva so programite za sredno obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 13 sporedni grupi, 40 edine~ni grupi i 163 edine~ni zanimawa. 6. STRU^NI RABOTNICI VO ZEMJODELSTVOTO, [UMARSTVOTO, RIBARSTVOTO I LOVOT Stru~nite rabotnici vo zemjodelstvoto, ¡umarstvoto, ribarstvoto i lovot odgleduvaat i berat poliwa i `neat ìta, sobiraat divo ovo¡je i rastenija, odgleduvaat, hranat ili lovat ìvotni, proizveduvaat brojni ìvotinski ili poljodelski proizvodi, kultiviraat, ~uvaat i eksploatiraat ¡umi, odgleduvaat ili lovat ribi i kultiviraat ili sobiraat drugi formi na voden ìvot za da obezbedat hrana, zasolni¡te, prihod za sebe i za svoite doma¸instva. Pove¸eto zanimawa od ovaa glavna grupa baraat obu~enost od vtoro nivo spored ISCO. Ovaa glavna grupa e podelena na 2 podgrupi, 5 sporedni grupi, 14 edine~ni grupi i 66 edine~ni zanimawa. 7. ZANIMAWA ZA NEINDUSTRISKI NAÎN NA RABOTA VO PROIZVODSTVOTO

Zanimawata za neindustriski na~in na rabota vo proizvodstvoto go primenuvaat svoeto konkretno znaewe i ve¡tini vo oblasta na grade`ni¡tvoto, oblikuvaat metali, postavuvaat metalni konstrukcii, sostavuvaat ili izrabotuvaat ma¡inski alatki, instaliraat, odrùvaat i popravaat ma¡ini, oprema ili alatki, vr¡at pe~atewe, kako i proizveduvaat ili obrabotuvaat prehranbeni proizvodi, tekstil ili drveni, metalni i drugi artikli, vklu~uvaj¸i gi i proizvodite od ra~na izrabotka. Rabotata se izveduva ra~no i so ra~ni i drugi alatki koi¡to se koristat za reducirawe na obemot na fizi~kiot napor i vremeto {to e neophodno za oddelni zada~i, kako i za podobruvawe na kvalitetot na proizvodite. Za vr{ewe na zada~ite neophodno e poznavawe na site fazi na proizvodniot proces, na koristenite materijali i sredstva i na prirodata i namenata na finalniot proizvod. Za pove¸eto zanimawa od ovaa glavna grupa potrebno e znaewe koe se postignuva so programite na srednoto obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 5 podgrupi, 14 sporedni grupi, 66 edine~ni grupi i 674 edine~ni zanimawa. 8. RAKUVAÎ I SOSTAVUVAÎ NA MA[INI I POSTROJKI

Rakuva~ite i sostavuva~ite na maπini i postrojki rakuvaat so industriski, zemjodelski, grade`ni i drugi maπini i oprema, upravuvaat so vozovi, motorni vozila i plovni objekti ili sostavuvaat delovi spored to~no odredeni postapki (ovde ne se vklu~eni monterite, tie se vo 7-ta grupa).

Ovaa rabota bara iskustvo i poznavawe na industriski, zemjodelski i drugi maπini i oprema, kako i sposobnost za sovladuvawe na brzinata na maπinskite operacii i prilagoduvawe na tehnoloπkite inovacii. Pove}eto zanimawa od ovaa glavna grupa, glavno, baraat obu~enost od vtoro do petto nivo na stru~no obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 3 podgrupi, 14 sporedni grupi, 40 edine~ni grupi i 640 edine~ni zanimawa.

10

9. ELEMENTARNI ZANIMAWA Elementarnite zanimawa se sostojat od ednostavni i rutinski zada~i za koi¡to glavno e potrebna primena na ra~ni alatki i fizi~ki napor, malku ili nikakvo prethodno iskustvo i poznavawe na rabotata i ograni~ena inicijativa i ocenuvawe. Za zada~ite od ovaa grupa na zanimawa ne e potrebno stru~no znaewe. Ovaa glavna grupa e podelena na 6 podgrupi, 11 sporedni grupi, 33 edine~ni grupi i 137 edine~ni zanimawa. 0. VOENI ZANIMAWA

^lenovi na vooruènite sili se onie lica koi vo momentot sluàt vo vooruènite sili, vklu~uvaj}i i pomo¡ni slu`bi, dobrovolno ili zadolìtelno, i koi ne se slobodni da prifatat civilno vrabotuvawe. Vklu~eni se redovnite ~lenovi na armijata, mornaricata, vozdu¡nite sili i na drugi voeni slu`bi, kako i ~lenovi vklu~eni vo voena obuka ili vo druga slu`ba za odreden period, vo zavisnost od potrebite na edna zemja. Isklu~eni se licata civilno vraboteni vo vladini slu`bi povrzani so pra¡awata na odbranata; policija (osven voena policija); carinski inspektori i ~lenovi na pograni~ni i drugi vooruèni civilni slu`bi; lica privremeno mobilizirani na kus period za voena obuka ili ve`ba, spored nacionalnite barawa, i ~lenovi na voenite rezervni sostavi koi vo momentot ne se vo aktivna slu`ba.

Vo ovaa glavna grupa nemame podelba spored nivoata na klasifikacija.

KRITERIUMI ZA GRUPIRAWE NA ZANIMAWATA Osnovni kriteriumi za grupirawe na zanimawata po grupi se: vidot na rabotata, predmetot na rabotata, sloènosta na zanimaweto ili rabotata i rabotnite zada~i; alatite, ma{inite i uredite koi se upotrebuvaat; tehnolo{kite nivoa na rabotite, strukata i drugo. So izrabotkata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata spored osnovnite kriteriumi se dobiva instrumentarium so pomo{ na koj, na primer, moème da gi sporeduvame platite, profesionalnoto osposobuvawe, delovnite uslugi, bolestite i smrtnosta spored poedine~no zanimawe ili nivo na klasifikacija so zemjite koi svoite statisti~ki podatoci gi iskaùvaat spored normite na me|unarodnite statistiki za rabota. Zaradi me|unarodniot karakter na Klasifikacijata na zanimawata, odredeni se ~etiri {iroki stepeni na sloènost, odnosno nivoa na obrazovanie, koi se potrebni za vr{ewe na rabotite i zada~ite. Stepenite se steknuvaat so obrazovanie, no i so u~ewe (kvalifikuvawe) za rabotewe i steknuvawe na iskustvo. Site oblici na osposobuvawe za rabota se ramnopravni. Stepenite na sloènost se odredeni vo soodnos so obrazovnite kategorii i nivoata na Me|unarodnata standardna klasifikacija na obrazovanieto (ISCED).

11

Tabela 2: STEPEN NA ZNAEWE KOJ OBEZBEDUVA VR[EWE NA RABOTI I ZADAÎ NA POVE]ETO ZANIMAWA VO GLAVNITE GRUPI

GLAVNI GRUPISTEPEN

NA ZNAEWE

PROGRAMI NA OBRAZOVANIE KOI OBEZBEDUVAAT IZVR[UVAWE NA RABOTI I ZADAÎ NA POVE]ETO ZANIMAWA VO GLAVNITE GRUPI

1

^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvni funkcioneri, rakovodni dràvni slu`benici, diplomati i direktori

- Ne e opredeleno nivoto na znaewe

2 Stru~waci i nau~nici 4Programi na dodiplomsko i poslediplomsko univerzitetsko obrazovanie

3 Tehni~ari i srodni zanimawa 3 Programi na sredno i vi{o obrazovanie, osven univerzitetsko

4 Slu`benici 2 Programi na sredno obrazovanie

5 Rabotnici vo uslu`ni dejnosti i proda`ba

2 Programi na sredno obrazovanie

6 Stru~ni rabotnici vo zemjodelstvo, {umarstvo, ribarstvo i lov


7 Zanimawa za neindustriski na~in na rabota vo proizvodstvoto


8 Rakuva~i i sostavuva~i na ma{ini i postrojki


9 Elementarni zanimawa 1 Zavr{eno osnovno obrazovanie0 Voeni zanimawa - Ne e opredeleno nivoto na znaewe

12

II. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - osnovna struktura GLAVNA GRUPA 1. ^LENOVI NA ZAKONODAVNI I IZVR[NI TELA, DR@AVNI FUNKCIONERI, RAKOVODNI DR@AVNI SLU@BENICI, DIPLOMATI I DIREKTORI 11. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvni funkcioneri, rakovodni dràvni slu`benici i diplomati 111. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvni funkcioneri vo izvr{nata vlast i sudstvoto 1111. Zakonodavci 1112. Visoki vladini funkcioneri 1113. Izbrani i imenuvani lica vo edinicite na lokalnata samouprava

1114. Visoki funkcioneri vo sudstvoto i vo organizacii od poseben interes 112. Generalni i izvr{ni direktori, rakovodni dràvni slu`benici, funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dràvnata uprava, diplomati i diplomatski slu`benici 1121. Generalni i izvr{ni direktori 1122. Rakovodni dràvni slu`benici na Sobranieto, Vladata i organite na dràvnata uprava 1123. Funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dràvnata uprava i na upravni organizacii 1124. Diplomati i diplomatski slu`benici 12. Administrativni i komercijalni direktori 121. Direktori za delovni uslugi i administracija 1211. Finansiski direktori 1212. Direktori na pravni, kadrovski, op{ti i srodni slu`bi 1213. Direktori za politika i planirawe 1219. Direktori za delovni uslugi i administracija koi ne se klasificirani na drugo mesto 122. Direktori na pretprijatija za proda`ba, marketing i razvoj 1221. Direktori na pretprijatija za proda`ba i marketing 1222. Direktori na pretprijatija za reklama i odnosi so javnosta 1223. Direktori na pretprijatija za istraùvawe i razvoj

13

13. Direktori na proizvodstveni pretprijatija i institucii za specijalizirani uslugi 131. Direktori na zemjodelski, love~ki, {umarski i ribolovni pretprijatija 1311. Direktori na zemjodelski, love~ki i {umarski pretprijatija 1312. Direktori na ribolovni pretprijatija 132. Direktori na pretprijatija za industrisko proizvodstvo, rudarstvo, grade`ni{tvo i distribucija 1321. Direktori na pretprijatija za industrisko proizvodstvo 1322. Direktori na pretprijatija za rudarstvo 1323. Direktori na pretprijatija za grade`ni{tvo 1324. Direktori na pretprijatija za transport, skladirawe i vrski 133. Direktori na pretprijatija za informaciska i komunikaciska tehnologija 1330. Direktori na pretprijatija za informaciska i komunikaciska tehnologija 134. Direktori na institucii za specijalizirani uslugi 1341. Direktori na institucii za zgri`uvawe na deca 1342. Direktori na institucii za zdravstveni uslugi 1343. Direktori na institucii za zgri`uvaawe na stari lica 1344. Direktori na institucii za socijalni raboti 1345. Direktori na obrazovni ustanovi 1346. Direktori na pretprijatija za finansiski i osiguritelni uslugi 1349. Direktori na institucii za specijalizirani uslugi, neklasificirani na drugo mesto 14. Direktori na pretprijatija za ugostitelstvo, trgovija i drugi uslugi 141. Direktori na ugostitelski i hotelski pretprijatija 1411. Direktori na hoteli 1412. Direktori na restorani 142. Direktori na pretprijatija za trgovija na golemo i na malo 1420. Direktori na pretprijatija za trgovija na golemo i na malo 143. Drugi direktori za uslugi 1431. Direktori na sportski, rekreativni i kulturni centri 1439. Direktori za uslugi, neklasificirani na drugo mesto

14

GLAVNA GRUPA 2. STRU^WACI I NAU^NICI 21. Stru~waci za nauka i inènering 211. Fizi~ari, hemi~ari i srodni stru~waci 2111. Fizi~ari i astronomi 2112. Meteorolozi 2113. Hemi~ari 2114. Geolozi i geofizi~ari 212. Matemati~ari, aktuari i statisti~ari 2120. Matemati~ari, aktuari i statisti~ari 213. Stru~waci od oblasta na prirodnite nauki 2131. Biolozi, patolozi, farmakolozi, botani~ari, zoolozi i srodni stru~waci 2132. Agronomi, {umarski inèneri i srodni stru~waci 2133. Stru~waci za za{tita na ìvotnata sredina 214. Stru~waci za inènering 2141. Industriski i proizvodni inèneri 2142. Grade`ni inèneri 2143. Inèneri za ìvotna sredina 2144. Ma{inski inèneri 2145. Inèneri za hemiska, prehranbena i biotehnologija 2146. Rudarski i metalur{ki inèneri 2149. Stru~waci za inènering, neklasificirani na drugo mesto 215. Inèneri za elektrotehnologija 2151. Elektroinèneri 2152. Inèneri za elektronika 2153. Inèneri za telekomunikacii 216. Arhitekti, planeri, geodeti i dizajneri 2161. Grade`ni arhitekti 2162. Arhitekti za prostorno ureduvawe

15

2163. Dizajneri na proizvodi i obleka 2164. Planeri na urbani sredini i soobra}ajni in`eneri 2165. In`eneri za geodezija i kartografija 2166. Grafi~ki i multimedija dizajneri 22. Stru~waci od oblasta na zdravstvoto 221. Doktori po medicina 2211. Op{ti doktori po medicina 2212. Specijalisti doktori po medicina 222. Medicinski sestri i aku{eri 2221. Medicinski sestri 2222. Aku{eri 223. Stru~ni lica koi se zanimavaat so tradicionalna medicina 2230. Stru~ni lica koi se zanimavaat so tradicionalna medicina 225. Veterinari 2250. Veterinari 226. Drugi stru~waci za zdravstvo 2261. Stomatolozi 2262. Farmacevti 2263. Zdravstveni ekolozi i stru~waci za higiena 2264. Fizioterapevti 2265. Dieteti~ari i nutricionisti 2266. Terapevt za audio i govor 2267. Oftalmolozi i optometristi 2269. Stru~waci vo zdravstvoto, neklasificirani na drugo mesto 23. Stru~waci za obrazovanie 231. Stru~waci za univerzitetsko i visoko obrazovanie vo op{testvenite nauki 2310. Stru~waci za univerzitetsko i visoko obrazovanie vo op{testvenite nauki

16

232. Stru~waci za univerzitetsko i visoko obrazovanie vo prirodnite nauki 2320. Stru~waci za univerzitetsko i visoko obrazovanie vo prirodnite nauki 233. Nastaven kadar za sredno{kolsko obrazovanie 2330. Nastaven kadar za sredno{kolsko obrazovanie 234. Nastaven kadar za osnovno i predu~ili{no vospituvawe i obrazovanie 2341. Nastavni kadri vo osnovnoto obrazovanie 2342. Nastavni kadri za predu~ili{no obrazovanie 235. Drug nastaven kadar za obrazovanie 2351. Nastaven kadar za obrazovni metodi 2352. Nastaven kadar za obrazovanie na deca so razvojni te{kotii 2353. Nastaven kadar za jazi~no obrazovanie 2354. Nastaven kadar za muzi~ko obrazovanie 2355. Nastaven kadar za umetni~ko obrazovanie

2356. Obu~uva~i za informati~ka tehnologija

2359. Drug nastaven kadar za obrazovanie, neklasificiran na drugo mesto

24. Stru~waci za biznis i administracija

241. Stru~waci za finansii

2411. Smetkovoditeli

2412. Finansiski i investiciski sovetnici 2413. Finansiski analiti~ari 242. Stru~waci za administracija 2421. Analiti~ari na menaxment i organizacija 2422. Stru~waci za pravna administracija 2423. Kadrovski stru~waci 2424. Stru~waci za obuka i razvoj na kadar

243. Stru~waci za proda`ba, marketing i odnosi so javnosta

2431. Stru~waci za marketing i reklama

2432. Stru~waci za odnosi so javnosta

2433. Stru~waci za proda`ba na tehnika i medicinski preparati

2434. Stru~waci za proda`ba na informaciska i komunikaciska tehnologija 25. Stru~waci za informaciska i komunikaciska tehnologija

17

251. Razviva~i i analiti~ari na softver i aplikacija 2511. Sistem analiti~ari 2512. Razviva~i na softver 2513. Razviva~i na veb i multimedija 2514. Programeri za aplikacija 2519. Razviva~i i analiti~ari na softver i aplikacija, neklasificirani na drugo mesto 252. Stru~waci za bazi na podatoci i kompjuterski mreì

2521. Dizajneri na bazi na podatoci i administratori

2522. Sistem administratori

2523. Stru~waci za kompjuterski mreì

2529. Stru~waci za bazi na podatoci i kompjuterski mreì, neklasificirani na drugo mesto

26. Pravni, op{testveni i stru~waci od oblasta na kulturata

261. Pravni stru~waci

2611. Pravni zastapnici

2612. Sudii

2619. Pravni stru~waci koi ne se klasificirani na drugo mesto

262. Arhivari, bibliotekari i muzejski stru~waci

2621. Arhivari, muzejski stru~waci i konzervatori

2622. Bibliotekari i srodni stru~ni lica

263. Stru~waci za op{testveni nauki i religija

2631. Ekonomisti

2632. Sociolozi, antropolozi i srodni stru~waci

2633. Filozofi, istori~ari, politikolozi i srodni stru~waci

2634. Psiholozi

2635. Stru~waci za socijalni raboti i sovetuvawe

2636. Sve{teni lica

264. Pisateli, novinari i lingvisti

2641. Pisateli i srodni zanimawa

2642. Novinari

2643. Preveduva~i, tolkuva~i i drugi lingvisti 265. Umetnici koi sozdavaat ili izveduvaat

2651. Vizuelni umetnici

18

2652. Muzi~ari, peja~i i kompozitori

2653. Koreografi i tan~eri

2654. Filmski i scenski reìseri, producenti i srodni zanimawa

2655. Akteri

2656. Spiker na radio, televizija i drugi mediumi

2659. Umetnici koi sozdavaat ili izveduvaat, neklasificirani na drugo mesto

GLAVNA GRUPA 3. TEHNIÂRI I SRODNI ZANIMAWA

31. Pomo{ni stru~waci za nauka i inènering

311. Pomo{ni stru~waci za fizika i inènering

3111. Tehni~ari za hemija, fizika i srodni zanimawa

3112. Tehni~ari za geodezija, grade`ni{tvo i srodni zanimawa

3113. Tehni~ari za elektrotehnika

3114. Tehni~ari za elektronika

3115. Tehni~ari za ma{instvo i srodni zanimawa

3116. Tehni~ari za hemisko - tehnolo{ki, prehranbeni i biotehnolo{ki zanimawa

3117. Tehni~ari za rudarstvo i metalurgija

3118. Tehni~ki crta~i

3119. Tehni~ari za fizi~ki i hemiski zanimawa koi ne se klasificirani na drugo mesto

312. Nadgleduva~i vo rudarskata, prerabotuva~kata i grade`nata industrija

3121. Nadgleduva~i vo rudarstvoto

3122. Nadgleduva~i vo prerabotuva~kata industrija

3123. Nadgleduva~i vo grade`nata industrija

313. Tehni~ari za kontrola na procesot

3131. Rakuva~i so postrojki za proizvodstvo na energija

3132. Rakuva~i so postrojki za sogoruvawe i tretman so voda

3133. Rakuva~i so postrojki za kontrola na hemiski proces

3134. Rakuva~i so postrojki za rafinirawe na nafta i priroden gas

3135. Kontrolori na procesot na metalnoto proizvodstvo

3139. Tehni~ari za kontrola na procesot koi ne se klasificirani na drugo mesto

19

314. Tehni~ari za prirodni nauki i sli~no 3141. Tehni~ari za prirodni nauki (bez medicina) 3142. Zemjodelski tehni~ari 3143. [umarski tehni~ar 315. Kontrolori i tehni~ari na brodovi i avioni 3151. In`eneri na brodski ma{ini 3152. Oficeri na brodovi i kormilari 3153. Piloti na avioni i srodni zanimawa 3154. Kontrolori na vozdu{en soobra}aj 3155. Tehni~ari za bezbednost na vozdu{niot soobra}aj 32. Tehni~ari i asistenti vo zdravstvoto 321. Medicinski i farmacevtski tehni~ari 3211. Operatori so medicinska oprema 3212. Tehni~ari za medicina i patolo{ka laboratorija 3213. Tehni~ari i asistenti za farmacija 3214. Tehni~ari za medicinska i stomatolo{ka protetika i srodni zanimawa

322. Medicinski sestri i aku{eri

3221. Medicinski sestri

3222. Medicinski sestri - aku{eri

323. Lica koi se zanimavaat so tradicionalna medicina

3230. Lica koi se zanimavaat so tradicionalna medicina

324. Veterinarni tehni~ari i asistenti

3240. Veterinarni tehni~ari i asistenti

325. Drugi profesionalni sorabotnici vo zdravstvoto

3251. Stomatolo{ki asistenti i terapevti 3252. Tehni~ari za medicinska i zdravstvena evidencija 3253. Zdravstveni rabotnici na zaednicata 3254. Tehni~ari vo optika 3255. Tehni~ari i asistenti za fizioterapija 3256. Medicinski asistenti

20

3257. Inspektori i pomo{nici po zdravstvo i `ivotna sredina 3258. Zdravstveni rabotnici vo ambulanta 3259. Stru~ni sorabotnici vo zdravstvoto koi ne se klasificirani na drugo mesto 33. Biznis i administrativni stru~ni sorabotnici 331. Finansiski i matemati~ki stru~ni sorabotnici 3311. Berzanski i finansiski dileri i posrednici 3312. Slu`benici za krediti i zaemi 3313. Smetkovodstveni stru~ni sorabotnici 3314. Sorabotnici za statisti~ko - matemati~ki raboti 3315. Procenuva~i i valorizatori 332. Agenti i brokeri za proda`ba i kupuvawe 3321. Osiguritelni zastapnici 3322. Komercijalisti vo proda`ba 3323. Nabavuva~i 3324. Trgovski posrednici 333. Agenti za delovni uslugi 3331. Agenti za kliring i {pedicija 3332. Planeri na konferencii i sli~ni nastani 3333. Posrednici za vrabotuvawe i posrednici za rabotni dogovori 3334. Agenti za nedvi`nosti i menaxirawe na prostorot 3339. Agenti za delovni uslugi, neklasificirani na drugo mesto 334. Administrativni i specijalizirani sekretari 3341. Kancelariski nadgleduva~i 3342. Pravni sekretari 3343. Administrativni i sekretari na izvr{nata vlast 3344. Medicinski sekretari 335. Carinski, dano~ni, policiski i referenti za socijalna za{tita i srodni vladini stru~ni sorabotnici 3351. Carinski slu`benici

21

3352. Dano~ni slu`benici 3353. Referenti za socijalna za{tita 3354. Referenti za izdavawe dozvoli 3355. Policiski inspektori i detektivi 3359. Carinski, dano~ni, policiski i srodni vladini pomo{nici i referenti koi ne se klasificirani na drugo mesto 34. Pravni, op{testveni i kulturni stru~ni sorabotnici 341. Pravni, op{testveni i religiozni stru~ni sorabotnici 3411. Pravni i srodni stru~ni sorabotnici 3412. Socijalni rabotnici 3413. Srodni stru~waci za religija 342. Sportski i fitnes rabotnici 3421. Atleti i sportisti 3422. Sportski treneri, instruktori i slu`benici 3423. Instruktori za fitnes i rekreacija i programski lideri

343. Stru~ni sorabotnici za umetnost, kultura i kulinarstvo

3431. Fotografi

3432. Dekorateri i enterier dizajneri

3433. Tehni~ari vo galerija, biblioteka i muzej

3434. Glavni gotva~i

3439. Stru~ni sorabotnici za umetnost, kultura i kulinarstvo, neklasificirani na drugo mesto

35. Tehni~ari za informaciska i komunikaciska tehnologija

351. IKT operatori i tehni~ari za poddr{ka na korisnicite

3511. IKT operatori 3512. IKT tehni~ari za poddr{ka na korisnicite 3513. Tehni~ari za kompjuterski sistemi i mre`i 3514. Veb-tehni~ari 352. Tehni~ari za telekomunikacija i prenos na slika i zvuk 3521. Tehni~ari na oprema za snimawe i prenos na slika i zvuk 3522. Tehni~ari za telekomunikaciski in`enering

22

GLAVNA GRUPA 4. SLU@BENICI 41. Slu`benici za op{ti kancelariski raboti i sekretari 411. Op{ti kancelariski slu`benici 4110. Op{ti kancelariski slu`benici 412. Sekretari (op{to) 4120. Sekretari (op{to) 413. Daktilografi i operatori za vnes na podatoci 4131. Daktilografi i operatori za ureduvawe na tekst 4132. Operatori za vnes na podatoci 42. Slu`benici za uslu`ni dejnosti 421. Kasieri, blagajnici i sli~ni zanimawa 4211. Blagajnici i sli~ni zanimawa 4212. Slu`benici vo obloùvalnici, kazina i srodni zanimawa 4213. Lihvari 4214. Sobira~i na dolgovi i srodni zanimawa

422. [alterski slu`benici za informirawe 4221. [alterski slu`benici vo patni~ki i turisti~ki agencii i srodni zanimawa 4222. Slu`benici vo informativni kontaktni centri 4223. Telefonisti i srodni zanimawa 4224. Hotelski recepcioneri 4225. Slu`benici za istraùvawe 4226. Recepcioneri (op{to) 4227. Anketari i intervjueri za istraùvawe na pazarot 4229. Drugi slu`benici za informirawe

43. Slu`benici vo knigovodstvo, finansii, statistika i evidencija na materijalite i transportot

431. Slu`benici vo knigovodstvo, finansii i statistika

4311. Slu`benici vo knigovodstvo 4312. Finansiski, statisti~ki i slu`benici za osiguruvawe 4313. Slu`benici za platen promet

23

432. Slu`benici za evidencija na materijalite i transportot 4321. Magacioneri i srodni zanimawa 4322. Slu`benici za proizvodstvo 4323. Transportni slu`benici 44. Drugi kancelariski slu`benici 441. Drugi kancelariski slu`benici 4411. Slu`benici vo biblioteka 4412. Po{tari i srodni zanimawa 4413. [ifranti i korektori 4414. Pisari i sli~ni rabotnici 4415. Slu`benici vo arhiva i muzej 4416. Kadrovski slu`benici 4419. Drugi kancelariski slu`benici, neklasificirani na drugo mesto GLAVNA GRUPA 5. RABOTNICI VO USLU@NI DEJNOSTI I PRODA@BA 51. Rabotnici vo personalni slu`bi 511. Pridru`nici pri patuvawe, kondukteri i vodi~i 5111. Pridru`nici pri patuvawe i patni~ki stujardi 5112. Kondukteri 5113. Turisti~ki vodi~i 512. Gotva~i 5120. Gotva~i 513. Kelneri i {ankeri 5131. Kelneri 5132. [ankeri 514. Frizeri, kozmeti~ari i srodni zanimawa 5141. Frizeri 5142. Kozmeti~ari i srodni zanimawa

24

515. Nadgleduva~i za odrùvawe na zgradi i domari 5151. Nadgleduva~i za ~istewe i vodewe doma}instva vo kancelarii, hoteli i drugi ustanovi 5152. Doma{ni pomo{nici 5153. ûvari na objekti 516. Drugi rabotnici za li~ni uslugi 5161. Astrolozi, pretskaùva~i na sre}a i idnina i srodni zanimawa 5162. Pridru`nici i srodni pomo{nici 5163. Grobarski rabotnici i balsamatori 5164. Rabotnici za ~uvawe na mileni~ina i grià za ìvotni 5165. Instruktori za vozewe 5169. Zanimawa za li~ni uslugi koi ne se klasificirani na drugo mesto 52. Prodava~i 521. Prodava~i na ulica i na pazar 5211. Prodava~i na {tandovi i na pazari 5212. Uli~ni prodava~i na prehranbeni proizvodi 522. Prodava~i vo prodavnici 5221. Upravitel na prodavnica 5222. Nadzornici vo prodavnica 5223. Pomo{nici vo proda`bata vo prodavnica 523. Kasieri i prodava~i na bileti 5230. Kasieri i prodava~i na bileti 524. Drugi prodava~i 5241. Modni i drugi modeli 5242. Demonstrator za proda`ba 5243. Prodava~i od vrata do vrata 5244. Prodava~i po telefon 5245. Posluùva~i na uslu`ni stanici 5246. Posluùva~i na hrana i pomo{ na prisutnite 5249. Drugi prodava~i, neklasificirani na drugo mesto

25

53. Zanimawa za li~na nega i srodni zanimawa 531. Zanimawa za zgriùvawe na deca i nastavni~ka pomo{ 5311. Zanimawa za zgriùvawe na deca 5312. Pomo{en nastavnik 532. Zanimawa za li~na nega vo zdravstvoto 5321. Pomo{nici za zdravstvena grià 5322. Neguvatel na bolni lica vo doma{ni uslovi 5329. Zanimawa za li~na nega vo zdravstvoto, neklasificirani na drugo mesto 54. Zanimawa za za{tita na lica i imot 541. Zanimawa za za{tita na lica i imot 5411. Poàrnikari 5412. Policija 5413. Zatvorski straàri 5414. Obezbeduvawe 5419. Zanimawa za za{tita na lica i imot koi ne se klasificirani na drugo mesto GLAVNA GRUPA 6. STRU^NI RABOTNICI VO ZEMJODELSTVOTO, [UMARSTVOTO, RIBARSTVOTO I LOVOT 61. Pazarno orientirani stru~ni zemjodelski rabotnici 611. Poljodelci, ovo{tari, lozari i gradinari 6111. Odgleduva~i na poljodelski rod i zelen~uk 6112. Ovo{tari i lozari 6113. Zanimawa za podobruvawe na gradinarstvoto i hortikulturno ureduvawe

6114. Odgleduva~i na me{ovito proizvodstvo

612. Odgleduva~i na ìvotni

6121. Sto~ari i mlekoproizvoditeli

6122. @ivinari

6123. P~elari i sli~ni zanimawa

6129. Odgleduva~i na ìvotni, neklasificirani na drugo mesto

26

613. Zemjodelci za me{ovito proizvodstvo (rastitelno, dobito~no i drugi) 6130. Zemjodelci za me{ovito proizvodstvo (rastitelno, dobito~no i drugi) 62. Pazarno orientirani rabotnici vo {umarstvoto, ribarstvoto i lovot 621. [umarski rabotnici i srodni zanimawa 6210. [umarski rabotnici i srodni zanimawa

622. Ribari, lovci i srodni rabotnici

6221. Odgleduva~i na ribi i {kolki

6222. Re~ni i ezerski ribarski rabotnici

6223. Ribari na otvoreno more

6224. Lovxii

GLAVNA GRUPA 7. ZANIMAWA ZA NEINDUSTRISKI NA^IN NA RABOTA VO PROIZVODSTVOTO

71. Grade`nici i srodni grade`ni rabotnici

711. Yidari i srodni grade`ni zanimawa

7111. Grade`ni rabotnici za objekti

7112. Yidari i srodni grade`ni zanimawa

7113. Kamenorezec, kamenorezbar i graver

7114. Betonira~i, betonski fini{eri i srodni zanimawa

7115. Tesari i grade`ni stolari

7119. Drugi yidarski zanimawa koi ne se klasificirani na drugo mesto

712. Zanimawa za zavr{ni grade`ni raboti i srodni grade`ni rabotnici

7121. Pokriva~i (oblo`uva~i) na pokrivi

7122. Postavuva~i na podovi i plo~ki

7123. Fasaderi i gipsari

7124. Rabotnici na izolacija

7125. Staklari

7126. Vodoinstalateri i instalateri na cevki

7127. Instalateri za greewe i klimatizacija

713. Moleri, lakeri, oxa~ari i drugi srodni zanimawa

7131. Moleri i srodni rabotnici

7132. Lakeri i srodni farbari

7133. Oxa~ari i ~ista~i na grade`ni strukturi

27

72. Obrabotuva~i na metali, ma{inski monteri i srodni zanimawa 721. Leari na metali, limari, zavaruva~i i srodni zanimawa

7211. Izrabotuva~i na kalapi za metali i leari

7212. Zavaruva~i i se~a~i so plamen

7213. Limari

7214. Podgotvuva~i, postavuva~i i monteri na metalni konstrukcii

7215. Monteri na ~eli~ni jaìwa i ìci

722. Kova~i, izrabotuva~i na alatki i srodni rabotnici

7221. Kova~i i srodni zanimawa

7222. Alatni~ari i srodni zanimawa

7223. Podesuva~i i upravuva~i na ma{ini za obrabotka na metali i sli~ni materijali

7224. Obrabotuva~i na metalni povr{ini i ostra~i

723. Mehani~ari i monteri na ma{ini

7231. Mehani~ari i monteri na motorni vozila

7232. Mehani~ari i monteri na vozduhoplovni motori

7233. Mehani~ari i monteri na zemjodelski i industriski ma{ini

7234. Mehani~ari i monteri na velosipedi i sli~no

73. Precizni mehani~ari, izrabotuva~i na rakotvorbi i pe~atari

731. Precizni mehani~ari i izrabotuva~i na rakotvorbi

7311. Precizni mehani~ari

7312. Izrabotuva~i i {timeri na muzi~ki instrumenti

7313. Izrabotuva~i na nakit i biùterija i srodni zanimawa

7314. Grn~ari, kerami~ari i srodni zanimawa

7315. Izrabotuva~i na stakleni proizvodi

7316. Dekorativni slikari na staklo, keramika i ostanati materijali

7317. Izrabotuva~i na doma{ni rakotvorbi od drvo i sli~ni materijali

7318. Izrabotuva~i na doma{ni rakotvorbi od tekstil, koà i sli~ni materijali

7319. Izrabotuva~i na doma{ni rakotvorbi, neklasificirani na drugo mesto

732. Rabotnici na pe~atewe i srodni zanimawa

7321. Tehni~ari za proben pe~at

7322. Pe~atari

7323. Rabotnici na zavr{uvawe na pe~ateweto i knigovesci

28

74. Rabotnici so elektrotehnologija 741. Elektroinstalateri i srodni zanimawa 7411. Elektri~ari vo objekti i sli~ni zanimawa 7412. Elektri~ni mehani~ari i elektromonteri 7413. Monteri i mehani~ari na elektri~ni mreì 742. Monteri i mehani~ari na elektronika i telekomunikacii 7421. Monteri i mehani~ari na elektronika 7422. Monteri i mehani~ari na informati~ka i komunikaciska tehnologija 75. Prerabotuva~i na hrana, drvo, tekstil, koà i srodni zanimawa 751. Prerabotuva~i na hrana i srodni zanimawa 7511. Prerabotuva~i na meso, riba i srodni prehranbeni artikli 7512. Pekari, slatkari i srodni zanimawa 7513. Proizvoditeli na mle~ni proizvodi 7514. Prerabotuva~i na ovo{je, zelen~uk i sli~no 7515. Degustatori i ocenuva~i na prehranbeni proizvodi i pijalaci 7516. Podgotvuva~i na tutun i tutunoproizvoditeli 752. Obrabotuva~i na drvo, stolari i srodni zanimawa 7521. Obrabotuva~i na drvo 7522. Stolari i srodni zanimawa 7523. Podesuva~i i upravuva~i na drvoprerabotuva~ki ma{ini 753. Proizveduva~i i obrabotuva~i na tekstil i srodni zanimawa 7531. Kroja~i, krznari i {apkari 7532. Izrabotuva~i na {emi i se~a~i za tekstil, koà i sli~ni materijali 7533. [iva~i, porabuva~i i srodni zanimawa 7534. Tapaceri i srodni zanimawa 7535. Obloùva~i i {tava~i na koà 7536. êvlari i ko`ni galanteri 754. Drugi zanaeti i srodni zanimawa 7541. Nurka~i pod voda

29

7542. Mineri i pirotehni~ari 7543. Ocenuva~i i testeri na proizvodite 7544. Otstranuva~i na nepotrebni rastenija, paraziti i drugi {tetnici 7549. Zanaet~ii i srodni zanimawa, neklasificirani na drugo mesto GLAVNA GRUPA 8. RAKUVAÎ I SOSTAVUVAÎ NA MA[INI I POSTROJKI 81. Rakuva~i na ma{ini i postrojki 811. Rakuva~i so postrojki za ruda i obrabotka na minerali 8111. Rudari i kamenokr{a~i 8112. Rakuva~i so postrojki za obrabotka na ruda i kamen 8113. Dup~a~i na bunari i sli~ni zanimawa 8114. Rakuva~i so ma{ini i postrojki za kamen, beton i drugi mineralni proizvodi 812. Rakuva~i so ma{ini i postrojki za obrabotka na metali i fini{irawe 8121. Rakuva~i so postrojki za obrabotka na metal 8122. Rakuva~i so ma{ini za ~istewe i obloùvawe na metalni povr{ini 813. Rakuva~i so ma{ini i postrojki za hemiski i fotografski proizvodi 8131. Rakuva~i so ma{ini i postrojki za hemiski proizvodi 8132. Rakuva~i so uredi za proizvodstvo na fotomaterijali 814. Rakuva~i so ma{ini za izrabotka na gumeni, plasti~ni i hartieni proizvodi 8141. Rakuva~i so ma{ini za izrabotka na gumeni proizvodi 8142. Rakuva~i so ma{ini za izrabotka na plasti~ni proizvodi 8143. Rakuva~i so ma{ini za izrabotka na proizvodi od hartija 815. Rakuva~i so ma{ini za tekstil, krzno i koà 8151. Rakuva~i so ma{ini za predewe i namotuvawe na vlakna 8152. Rakuva~i so ma{ini za tkaewe i pletewe 8153. Rakuva~i so ma{ini za {iewe na tekstil, koà i krzno 8154. Rakuva~i so ma{ini za belewe, boewe i ~istewe na tekstil, koà i krzno 8155. Rakuva~i so ma{ini za podgotovka na krzna i koà 8156. Rakuva~i so ma{ini za proizvodstvo na obuvki i ko`na galanterija

30

8157. Rakuva~i so ma{ini za perewe 8159. Rakuva~i so ma{ini za tekstilni, krzneni i ko`ni proizvodi koi ne se klasificirani na drugo mesto 816. Rakuva~i so ma{ini za prehranbeni i sli~ni proizvodi 8160. Rakuva~i so ma{ini za prehranbeni i sli~ni proizvodi 817. Rakuva~i so postrojki za prerabotka na drvo i dobivawe na hartija 8171. Rakuva~i so postrojki za prerabotka na hartiena ka{a i dobivawe na hartija 8172. Rakuva~i so postrojki za prerabotka na drvo 818. Drugi rakuva~i so ma{ini i postrojki 8181. Rakuva~i so ma{ini za prerabotka na staklo, keramika i sli~no 8182. Rakuva~i so parni ma{ini i napravi i srodni zanimawa 8183. Rakuva~i so ma{ini za pakuvawe, fla{irawe i etiketirawe 8189. Rakuva~i so ma{ini i postrojki, neklasificirani na drugo mesto 82. Sostavuva~i na ma{ini i oprema 821. Sostavuva~i na ma{ini i oprema 8211. Sostavuva~i na mehanizmi i ma{ini 8212. Sostavuva~i na elektri~na i elekrtonska oprema 8219. Sostavuva~i na oprema i proizvodi, neklasificirani na drugo mesto 83. Voza~i na motorni vozila, podvi`ni postrojki i brodski ekipa` 831. Voza~i na lokomotivi i srodni rabotnici 8311. Voza~i na lokomotivi 8312. @elezni~ki ko~ni~ari, signalizeri i svrtni~ari 832. Voza~i na motorni vozila 8321. Voza~i na motocikli 8322. Voza~i na avtomobili, taksi - vozila i kombiwa 833. Voza~i na te{ki vozila i avtobusi 8331. Voza~i na avtobusi i tramvai 8332. Voza~i na te{ki tovarni i vle~ni vozila 834. Voza~i i rakuva~i so transportni napravi

8341. Voza~i na podvi`ni zemjodelski i {umarski ma{ini

31

8342. Rakuva~i so grade`ni i sli~ni ma{ini 8343. Rakuva~i so kranovi, digalki i sli~ni postrojki 8344. Voza~i na te{ki tovarni vozila so podvi`na digalka 835. Ekipa` na brodski palubi i srodni rabotnici 8350. Ekipa` na brodski palubi i srodni rabotnici

GLAVNA GRUPA 9. ELEMENTARNI ZANIMAWA

91. ^ista~i i pomo{nici

911. Doma{ni, hotelski i kancelariski ~ista~i i pomo{nici

9111. Doma{ni ~ista~i i pomo{nici

9112. ^ista~i i pomo{nici po kancelarii, hoteli i drugi ustanovi

912. Ra~ni mija~i na avtomobili, prozorci, pera~i i sli~ni rabotnici

9121. Ra~ni pera~i i pegla~i na ali{ta

9122. Ra~ni mija~i na avtomobili

9123. Mija~ na prozorci

9129. Drugi ra~ni ~ista~i

92. Op{ti rabotnici vo zemjodelstvoto, {umarstvoto i ribarstvoto

921. Op{ti rabotnici vo zemjodelstvoto, {umarstvoto i ribarstvoto

9211. Op{ti rabotnici za zemjodelsko proizvodstvo

9212. Op{ti rabotnici za dobito~nno proizvodstvo

9213. Op{ti rabotnici vo farma za me{ovito proizvodstvo

9214. Op{ti rabotnici za gradinarsko i hortikulturno proizvodstvo

9215. Op{ti rabotnici vo {umarstvoto

9216. Op{ti rabotnici vo ribolovot

93. Op{ti rabotnici vo rudarstvoto, grade`ni{tvoto, proizvodstvoto i transportot

931. Op{ti rabotnici vo rudarstvoto i grade`ni{tvoto

9311. Op{ti rabotnici vo rudnici i kamenolomi

9312. Op{ti rabotnici vo niskogradba

9313. Op{ti rabotnici vo visokogradba

932. Op{ti rabotnici vo proizvodstvoto

9321. Ra~ni pakuva~i

9329. Op{ti rabotnici vo proizvodstvoto, neklasificirani na drugo mesto

32

933. Op{ti rabotnici vo transportot i rabotata so tovari

9331. Voza~i na vozila pridviùvani ra~no ili so pedali

9332. Voza~i na vozila i ma{ini vle~eni od ìvotni

9333. Rabotnici so tovar

9334. Reda~i na polici

94. Pomo{nici za podgotovka na hrana

941. Pomo{nici za podgotovka na hrana

9411. Podgotvuva~i na brza hrana

9412. Pomo{nici vo kujna

95. Uli~ni prodava~i i drugi uslu`ni rabotnici

951. Uli~ni i drugi uslu`ni rabotnici

9510. Uli~ni i drugi uslu`ni rabotnici

952. Uli~ni prodava~i

9520. Uli~ni prodava~i

96. Sobira~i na smet i srodni zanimawa

961. Sobira~i na smet

9611. Sobira~i na |ubre

9612. Sortira~i na smet

9613. îsta~i na ulici i srodni zanimawa

962. Zanimawa za op{ti raboti, neraspredeleni na drugo mesto

9621. Kuriri, dostavuva~i, nosa~i i portiri

9622. Op{ti rabotnici za pomo{

9623. îta~i na broila i sobira~i na pari od avtomati

9624. Sobira~i na voda i ogrevno drvo

9629. Zanimawa za op{ti raboti neklasificirani na drugo mesto GLAVNA GRUPA 0. VOENI ZANIMAWA

01. Voeni zanimawa

011. Voeni zanimawa

0110. Voeni zanimawa

33

III. OPISI NA GRUPITE NA ZANIMAWATA

GLAVNA GRUPA 1. ^LENOVI NA ZAKONODAVNI I IZVR[NI TELA, DR@AVNI FUNKCIONERI, RAKOVODNI DR@AVNI SLU@BENICI, DIPLOMATI I DIREKTORI

^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvni funkcioneri, rakovodni dràvni

slu`benici, diplomati i direktori ja odreduvaat, kreiraat i ja vodat politikata na dràvata kako i politikata na zdruènija i organizacii, sovetuvaat vo vrska so niv; gi formuliraat zakonite, propisite i pravilata, ja pretstavuvaat dràvata i dejstvuvaat vo nejzino ime; go nadgleduvaat tolkuvaweto i realiziraweto na dràvnata politika i zakonodavstvoto; ja vr{at sudskata vlast, vr{at sli~ni raboti vo ime na zdruènija i organizacii kako i upravuvaat so pretprijatija i institucii ili upravuvaat so nivnite vnatre{ni organizacioni edinici.

Zada~ite {to gi vr{at ~lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvnite

funkcioneri, rakovodnite dràvni slu`benici, diplomatite i direktorite naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe i kreirawe na politikata na dràvata ili na edinicite na lokalnata uprava i samouprava i sovetuvawe vo vrska so niv; formulirawe na zakoni, propisi i pravila; pretstavuvawe na dràvata i dejstvuvawe vo nejzino ime; nadgleduvawe na izvr{uvaweto i tolkuvaweto na dràvnata politika i zakonodavstvoto; izvr{uvawe na sudskata vlast, vr{ewe na sli~ni raboti vo ime na politi~ki stranki, sindikati i ostanati zdruènija i organizacii; planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na raboteweto na pretprijatijata i instituciite ili na nivnite vnatre{ni organizacioni edinici. Zada~ite moàt da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici. Zanimawata od ovaa glavna grupa se klasificiraat vo podgrupite:

11. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvni funkcioneri, rakovodni

dràvni slu`benici i diplomati 12. Administrativni i komercijalni direktori 13. Direktori na proizvodstveni pretprijatija i institucii za

specijalizirani uslugi 14. Direktori na pretprijatija za ugostitelstvo, trgovija i drugi uslugi

Zabele{ka: Vo slu~aj koga od liceto moè da se baraat posebni stru~ni, tehni~ki i operativni

znaewa na zakonodavno, upravno i direktorsko nivo, ponekoga{ e te{ko da se opredeli dali odredeno rabotno mesto pripa|a na zanimaweto vo ovaa ili vo nekoja druga grupa. Toga{ se potrebni dopolnitelni informacii vo vrska so osnovnite raboti na rabotnoto mesto. Ako osnovnite raboti baraat posebno stru~no znaewe ili odredena tehni~ka ve{tina, toga{ rabotnoto mesto spa|a vo nekoja druga grupa. Me|utoa, ako stru~noto znaewe i tehni~kite ve{tini se osnova za zakonodavnite, upravnite i direktorskite raboti, toga{ rabotnoto mesto spa|a vo ovaa grupa. Na primer, ako osnovnite raboti na nekoe rabotno mesto se sostojat od dijagnosticirawe i lekuvawe na bolesti, rabotnoto mesto pripa|a na glavnata grupa 2 (Stru~waci i nau~nici). Ako edna od osnovnite raboti e dodeluvawe na istraùvawa i finansiski sredstva vrz osnova na medicinski znaewa, toga{ toa rabotno mesto pripa|a na zanimawata od ovaa grupa.

34

PODGRUPA 11. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvni funkcioneri, rakovodni dràvni slu`benici i diplomati ^lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvnite funkcioneri, rakovodnite

dràvni slu`benici i diplomatite ja odreduvaat, kreiraat i ja vodat politikata na dràvata, sovetuvaat vo vrska so nea; formuliraat, donesuvaat, ratifikuvaat, dopolnuvaat ili ukinuvaat zakoni, propisi i pravila; ja pretstavuvaat dràvata i dejstvuvaat vo nejzino ime; go nadgleduvaat tolkuvaweto i realiziraweto na dràvnata politika i zakonodavstvoto; ja vr{at sudskata vlast i vr{at sli~ni raboti vo ime na zdruènija ili organizacii.

Zada~ite {to gi vr{at rabotnicite vo ovaa podgrupa naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe, vodewe i kreirawe na politikata na dràvata, sovetuvawe vo vrska so nea na nivo na dràvata ili na nivo na edinicite na lokalnata uprava i samouprava; formulirawe, ratifikuvawe, dopolnuvawe ili ukinuvawe na zakoni, propisi i pravila; pretstavuvawe na dràvata i dejstvuvawe vo nejzino ime; nadgleduvawe, tolkuvawe i realizirawe na dràvnata politika na vladata, ministerstvata i srodnite tela; izvr{uvawe na sudskata vlast; vr{ewe na sli~ni funkcii za politi~ki stranki, sindikati i ostanati zdruènija i organizacii, sklu~uvaj}i pregovori vo ime na ~lenovite. Zada~ite moàt da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.

Zanimawata vo ovaa podgrupa se klasificirani vo sporednite grupi:

111. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvni funkcioneri vo izvr{nata vlast i sudstvoto

112. Generalni i izvr{ni direktori, rakovodni dràvni slu`benici, funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dràvnata uprava, diplomati i diplomatski slu`benici

SPOREDNA GRUPA 111. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvni funkcioneri vo izvr{nata vlast i sudstvoto ^lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dràvnite funkcioneri vo izvr{nata

vlast i sudstvoto vr{at zakonodavna, izvr{na ili sudska vlast vo organite na dràvno, na regionalno i na lokalno nivo. Go pretstavuvaat teloto na ~ie ~elo se izbrani.

^lenovite zasedavaat ili u~estvuvaat vo rabotata na pretstavni~kite tela na nivo na dràvata ili na nivo na lokalnata samouprava i uprava koja donesuva zakoni i drugi propisi; zasedavaat ili u~estvuvaat vo rabotata na vladata i na drugi tela na nivo na dràvata ili na nivo na lokalnata samouprava i uprava koi so primena na Ustavot, zakonite i drugite propisi ja sproveduvaat dràvnata politika, regionalnata politika ili ostvaruvaat samouprava vo lokalnata edinica; ja pretstavuvaat dràvata vo stranstvo; ja izvr{uvaat sudskata vlast, ja sledat rabotata na sudovite i ja usoglasuvaat i izedna~uvaat primenata na zakonite; samostojno vr{at srodni zada~i vo ramkite na Ustavot i zakonite upravuvaj}i so tela na nivo na dràvata i drugo. Zada~ite moàt da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.

Zanimawata vo ovaa sporedna grupa se klasificirani vo edine~nite grupi:

1111. Zakonodavci 1112. Visoki vladini funkcioneri 1113. Izbrani i imenuvani lica vo edinicite na lokalnata samouprava

1114. Visoki funkcioneri vo sudstvoto i organizacii od poseben interes

35

1111. Zakonodavci Pretsedatelot na Republika Makedonija ja zastapuva Republikata vo zemjata i vo

stranstvo, se griì za po~ituvawe na Ustavot, obezbeduva opstanok i edinstvenost na Republikata, kako i redovno dejstvuvawe na dràvnata vlast vo soglasnost so Ustavot. ^lenovite na zakonodavnata vlast, kako najvisoka zakonodavna vlast, odreduvaat, formuliraat i donesuvaat zakoni relevantni za funkcioniraweto na Republikata, gi menuvaat, dopolnuvaat i ukinuvaat, a gi potvrduvaat i me|unarodnite dogovori. Ja nadgleduvaat rabotata na Vladata i drugite nositeli na javni dol`nosti odgovorni pred Sobranieto na Republika Makedonija, vr{at i drugi raboti spored Ustavot i zakonot. Zada~i na pretsedatelot na Republikata se: a) pretstavuvawe na dràvata vo zemjata i vo stranstvo; b) go opredeluva mandatorot za formirawe na Vladata na Republika Makedonija c) imenuvawe i razre{uvawe na pretsedatelot, potpretsedatelot i ~lenovite na Vladata i

drugi dol`nosti spored Ustavot; d) zapovednik na oruènite sili; e) sklu~uvawe na me|unarodni dogovori; f) gi postavuva i gi otpovikuva so ukaz ambasadorite i pratenicite na Republika

Makedonija vo stranstvo; g) primawe na pisma za imenuvawe i otpovikuvawe na stranski diplomatski pretstavnici; h) predlaga dvajca sudii na Ustavniot sud na Republika Makedonija; i) predlaga dvajca ~lenovi na Republi~kiot sudski sovet; j) gi predlaga ~lenovite na Sovetot za me|unacionalni odnosi; k) imenuva trojca ~lenovi na Sovetot za bezbednost na Republika Makedonija; l) imenuva i razre{uva i drugi nositeli na dràvni i javni funkcii utvrdeni so Ustavot i

so zakon; m) ostanati zada~i utvrdeni so Ustavot. Zada~ite na ostanatite zanimawa vo Sobranieto vklu~uvaat: a) zasedavawe ili u~estvuvawe vo rabotata na Sobranieto i negovite rabotni tela; b) usvojuvawe i izmena na Ustavot; c) usvojuvawe na zakoni i davawe na avtenti~na interpretacija na zakonite; d) opredeluvawe na javnite dava~ki; e) donesuvawe na buxetot i zavr{nata smetka na buxetot na Republikata; f) donesuvawe na prostoren plan na Republikata; g) ratifikuvawe na me|unarodni dogovori; h) odlu~uvawe za vojna i mir i izmena na granicite na Republika Makedonija; i) odlu~uvawe za stapuvawe i istapuvawe od sojuz ili zaednica so drugi dràvi; j) raspi{uvawe na referendum; k) odlu~uvawe za rezervite na Republikata; l) izbor na Vladata na Republika Makedonija; m) birawe, imenuvawe i razre{uvawe vo soglasnost so Ustavot i zakonot; n) nadgleduvawe na rabotata na Vladata i drugite nositeli na javni funkcii; o) vr{ewe na drugi raboti spored Ustavot, zakonot i Statutot na Sobranieto; p) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:

1111.01 Pretsedatel na Republika Makedonija 1111.02 Pretsedatel na Sobranieto na Republika Makedonija 1111.03 Pratenik

36

1112. Visoki vladini funkcioneri Visokite vladini funkcioneri ja vr{at najvisokata izvr{na vlast vo Republika

Makedonija. Podgotvuvaj}i zakoni i drugi propisi za rasprava vo Sobranieto, sproveduvaat zakoni i drugi propisi {to gi donesuva Sobranieto. Vo soglasnost so Ustavot i zakonot donesuvaat odredbi, odluki, re{enija i zaklu~oci. ^lenovite na Vladata se na ~elo na ministerstvata odredeni za opredeleni podra~ja. Vladata gi menuva direktorite i drugite funkcioneri na dràvnite upravni institucii, upravi vo sopstvenost na ministerstvata i drugi upravi na dràvata, gi osnova, go odreduva delokrugot na nivnata rabota i go nadgleduva vr{eweto na rabotite.

Vladata go organizira, go usoglasuva i go nadgleduva vr{eweto na rabotata na dràvnata uprava i obezbeduva edinstvo na politi~kiot i pravniot delokrug na rabotata. Ministrite donesuvaat pravilnici, naredbi i upatstva za sproveduvawe na zakonite i drugite propisi. Ministerstvata se nadle`ni vo svojot delokrug za upraven inspekciski nadzor. Ja sledat sostojbata so pribiraweto na podatoci i izrabotka na stru~ni podlogi za odlu~uvawe, kako i izrabotka na nacrt-zakoni.

Zada~ite vklu~uvaat:

a) usoglasuvawe na rabotata na Vladata, nejzinite rabotni tela, ministerstva ili kancelarii;

b) sproveduvawe na zakoni i propisi; c) sledewe na sostojbata vo oddelni oblasti na rabota i izrabotka na stru~ni osnovi za

nivna ocena i primena na propisi; d) predlagawe na zakoni i drugi propisi na Sobranieto/Parlamentot; e) donesuvawe na odredbi, pravilnici, naredbi, upatstva; f) imenuvawa i razre{uvawa na nositeli na javni i drugi funkcii utvrdeni so Ustavot i zakon; g) donesuvawe na odluki za otvarawe na diplomatsko-konzularni pretstavni{tva vo

stranstvo i predlagawe za imenuvawe na ambasadori i pratenici na Republika Makedonija vo stranstvo;

h) odlu~uvawe za priznavawe na dràvi i vladi; i) upraven inspekciski nadzor vo delokrugot na rabotata; j) vr{ewe na srodni raboti spored Ustavot, zakonot i drugi propisi; k) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:

1112.01 Pretsedatel na vlada 1112.02 Potpretsedatel na vlada 1112.03 Minister 1112.04 Zamenik na minister

1113. Izbrani i imenuvani lica vo edinicite na lokalnata samouprava Izbranite i imenuvanite lica vo edinicite na lokalnata samouprava pretsedavaat so

sobranijata na odredeni edinici na lokalnata samouprava i uprava. Ovie tela, vo soglasnost so zakonot, donesuvaat ustav ili statut so koi se utvrduva ureduvaweto i delokrugot na rabota na poedine~nite tela na edinicite na lokalnata samouprava i uprava.

Ja organiziraat i podgotvuvaat rabotata na Sovetot, usoglasuvaat i predlagaat dneven red na sednicite, gi vodat sednicite i sproveduvaat zaklu~oci. Ja naso~uvaat i nadgleduvaat rabotata na izvr{nite tela. Gradona~alnicite se vrhovnata izvr{na vlast na gradot ili op{tinata za raboti na dràvnata uprava odredena so zakon i za raboti na lokalnata samouprava, pod nadzor na Sovetot na op{tinata/gradot.


a) pretstavuvawe na zaednicata; b) pretsedavawe so Sobranieto i zasedavawe na sednici; c) sproveduvawe na zakoni ili propisi; d) podgotovka na sednici, usoglasuvawe na dnevni redovi;

37

e) sproveduvawe na zaklu~ocite na Sobranieto; f) nadzor na rabotata na izvr{nite tela na edinicite i rabotata na sorabotnicite,

usoglasuvawe na rabotata na rakovodstvata, organizirawe, usoglasuvawe i nadzor na rabotata na slu`bite;

g) nadzor na inspekciskite slu`bi i srodni raboti spored Ustavot, zakonot i delovnikot na Sobranieto;

h) dodeluvawe na resursi pod koncesija na doma}instvata; i) informirawe na zaednicata za vladinite pravila i propisi; j) vr{ewe na srodni raboti utvrdeni so zakonot; k) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1113.01 Gradona~alnik na grad Skopje

1113.02 Gradona~alnik na edinica na lokalnata samouprava

1113.03 Pretsedava~ na Sovet na edinica na lokalnata samouprava

1113.04 Pretsedava~ na Sovetot na grad Skopje

1113.05 Sovetnik na Sovetot na grad Skopje

1113.06 Sovetnik na edinica na lokalnata samouprava

1114. Visoki funkcioneri vo sudstvoto i vo organizacii od poseben interes

Visokite funkcioneri vo sudstvoto i vo organizacii od poseben interes utvrduvaat, formuliraat i direktno implementiraat politiki i proceduri vo sudstvoto i vo organizacii od poseben interes kako {to se politi~kite partii, sindikatite, organizaciite na rabotodava~ite, trgovijata i industrijata, humanitarnite ili dobrotvornite organizacii, nevladinite organizacii i drugi i gi zastapuvaat nivnite interesi.


a) utvrduvawe i formulirawe na celi, politiki, strategii, pravila i propisi na organizacijata;

b) planirawe, naso~uvawe i koordinacija na funkcioniraweto na organizacijata; c) vr{ewe na dol`nostite na telata za koi se izbrani; d) pregled na rabotata i rezultatite na organizacijata; e) pregovarawe vo ime na organizacijata i zastapuvawe na interesite na nejzinite ~lenovi; f) obezbeduvawe na finansiska kontrola i uvid vo buxetiraweto na organizacijata; g) sledewe i ocenuvawe na efikasnosta i efektivnosta na organizacijata; h) iznesuvawe na interesite na organizacijata i na nejzinite ~lenovi pred zakonodavnata i

izvr{nata vlast i pred javnosta; i) oficijalno pretstavuvawe na organizacijata na sostanoci, tribini, pregovori i javni

raspravi; j) pretsedavawe so op{ta sednica vo sud; k) objavuvawe na pravni tolkuvawa na op{ta sednica na sud ili davawe na zadol`itelni

upatstva za rabota i postapuvawe na zamenicite, odnosno javnite obvinitelstva, odnosno javnite pravobraniteli;

l) vr{ewe na zada~i od pravosudstvoto na pokana od Ministerstvoto za pravda; m) davawe na oceni za vr{ewe na dol`nosti (sudiski, javnoobvinitelski,

javnopravobranitelski); n) pokrenuvawe, vodewe i izrekuvawe na kazni po disciplinski postapki; o) osloboduvawe od ~uvawe na slu`beni tajni na sudii, zamenici i javni obviniteli,

odnosno na javen pravobranitel, kako i na drugite slu`benici; p) davawe soop{tenija za javnost; q) vr{ewe na srodni zada~i; r) nadzor na ostanatite sorabotnici.

38

Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:

1114.01 Guverner na Narodnata banka 1114.02 Viceguverner na Narodnata banka 1114.03 Pretsedatel na Ustavniot sud na Republika Makedonija 1114.04 Pretsedatel na Vrhovniot sud na Republika Makedonija 1114.05 Pretsedatel na apelacionen sud 1114.06 Pretsedatel na osnoven sud 1114.07 Javen obvinitel na Republika Makedonija 1114.08 Vi{i javni obviniteli 1114.09 Javen obvinitel na osnovno javno obvinitelstvo 1114.10 Republi~ki javen pravobranitel 1114.11 Pretsedatel na Republi~kiot sudski sovet 1114.12 Naroden pravobranitel (Ombdusman) 1114.13 Zamenik naroden pravobranitel 1114.14 Pretsedatel na politi~ka partija 1114.15 Potpretsedatel na politi~ka partija 1114.16 Generalen sekretar na politi~ka partija 1114.17 Pretsedatel na Stopanskata komora na Makedonija 1114.18 Potpretsedatel na Stopanskata komora na Makedonija 1114.19 Generalen sekretar na Stopanskata komora na Makedonija 1114.20 Sovetnik vo izvr{niot odbor na Stopanskata komora na Makedonija 1114.21 Sekretar na sektor/slu`ba vo Stopanskata komora na Makedonija 1114.22 Pretsedatel na sindikat 1114.23 Sekretar na sindikat 1114.24 Pretsedatel na sojuz 1114.25 Pretsedatel na komisija za ~ovekovi prava 1114.26 Pretsedatel na komisija za za{tita na okolinata 1114.27 Pretsedatel na humanitarna organizacija 1114.28 Sekretar na humanitarna organizacija 1114.29 Pretsedatel na nevladina organizacija 1114.30 Sekretar na nevladina organizacija 1114.31 Pretsedatel na organizacii od poseben interes 1114.32 Sekretar na organizacii od poseben interes 1114.33 Neraspredeleni visoki funkcioneri

SPOREDNA GRUPA 112. Generalni i izvr{ni direktori, rakovodni dràvni slu`benici, funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dràvnata uprava, diplomati i diplomatski slu`benici

Generalnite i izvr{nite direktori, rakovodnite dràvni slu`benici, funkcionerite koi rakovodat so drugi organi na dràvnata uprava, diplomatite i diplomatskite slu`benici vr{at so zakon odredeni najstru~ni raboti na pretprijatija, organizacii i dràvnata uprava i upravuvaat so delovi na ministerstva, dràvni upravni institucii ili upravi vo sostav na ministerstvata i srodni tela na dràvnata uprava, odnosno nivni delovi; vr{at organizaciski i stru~ni administrativni raboti za Sobranieto, Vladata i nivnite rabotni tela; ja pretstavuvaat dràvata vo stranstvo ili vr{at diplomatski i konzularni raboti vo stranski dràvi ili vo zemjata.

Zada~ite {to se vr{at naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe i kreirawe na politikata na pretprijatieto/institucijata; pretstavuvawe na pretprijatieto/institucijata; organizaciski i stru~no-administrativni raboti za najvisokite pretstavni{tva i izvr{ni tela na dràvata i nivnite rabotni tela; vr{at raboti od delokrugot na ministerstvata po nalog na ministerot; upravuvaat so upravna organizacija na nivo na dràvata, upravna organizacija vo sostav na ministerstvata ili nivnite delovi, odnosno srodni delovi na dràvnata uprava; pretstavuvawe na dràvata vo stranstvo, vo stranska dràva ili me|unarodna organizacija, odnosno vr{at diplomatsko-konzularni raboti vo stranstvo ili vo zemjata; vr{at srodni raboti spored delokrugot na rabotata, odredeni so zakon. Zada~ite moàt da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.

39


1121. Generalni i izvr{ni direktori 1122. Rakovodni dràvni slu`benici na Sobranieto, Vladata i organite na

dràvnata uprava 1123. Funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dràvnata uprava i na

upravni organizacii 1124. Diplomati i diplomatski slu`benici

1121. Generalni i izvr{ni direktori Generalnite i izvr{nite direktori upravuvaat so pretprijatija i institucii, ja

odreduvaat i kreiraat politikata, gi planiraat, organiziraat, vodat i gi kontroliraat aktivnostite na pretprijatieto ili na institucijata, naj~esto pod nadzor na upravata ili nadzorniot odbor pred koj se odgovorni za prezemenite aktivnosti i postignatite rezultati.

Zada~ite vklu~uvaat: a) odreduvawe i kreirawe na politikata i celite na pretprijatieto / institucijata; b) upravuvawe (planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola) na osnovnoto rabotewe na

pretprijatieto/institucijata; c) odreduvawe i vodewe na odredena politika so sovetuvawe so direktorite na ostanatite

delovi na golemite pretprijatija / institucii; d) delegirawe na avtoritet i rabotni zadolènija kon poniskite hierarhiski nivoa na

organiziranost; e) nadgleduvawe i kontrola na raboteweto i rezultatite na pretprijatieto/institucijata i

izvestuvawe na nadzorniot odbor ili upravata; f) pretstavuvawe na pretprijatieto/institucijata; g) vr{ewe na srodni raboti; h) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1121.01 Direktor 1121.02 Generalen direktor 1121.03 Zamenik na generalniot direktor 1121.04 Pomo{nik na generalniot direktor na pretprijatie 1121.05 Sovetnik na generalniot direktor 1121.06 Izvr{en direktor 1121.07 Zamenik na direktorot na pretprijatie 1121.08 Prinuden upravnik na pretprijatie 1121.09 Ste~aen upravnik 1121.10 Rektor na univerzitet 1121.11 Prorektor na univerzitet

1122. Rakovodni dràvni slu`benici na Sobranieto, Vladata i organite na dràvnata uprava

Rakovodnite dràvni slu`benici na Sobranieto, Vladata i organite na dràvnata uprava vr{at organizaciski i stru~no-administrativni raboti na telata vo koi gi vr{at svoite obvrski. Organiziraat i nadgleduvaat podgotvuvawe na materijali za sednici, priem i ispra}awe na po{ta, sorabotuvaat so drugite tela i slu`bi, pomagaat vo formuliraweto na zaklu~oci, se griàt za po~ituvawe na propi{anite proceduri, vodat zapisnici ili se griàt za zapisnicite na sednicite, gi dostavuvaat zaklu~ocite od sednicata na telata za koi se nameneti, vo soglasnost ili po nalog na pretsedatelot vr{at i drugi srodni zada~i.

40

Zada~ite vklu~uvaat: a) ispra}awe na pokani za sednici so soodvetni materijali; b) priem i ispra}awe na po{ta; c) davawe na zada~i i nadzor na stru~nite i tehni~kite slu`bi pri vr{eweto na rabotite

za organizacionata edinica; d) vodewe na soodvetna evidencija; e) vodewe ili nadzor na vodeweto zapisnik ili prepis na zvu~na snimka na sednica; f) pomo{ i konsultacija so pretsedatelot na organizacionata edinica; g) se griàt za po~ituvawe na odredbite od delovnikot na organizacionata edinica; h) sorabotuvaat so pretstavnicite na relevantni organizacioni edinici; i) vr{ewe na ostanati organizacioni i administrativni srodni zada~i; j) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:

1122.01 Generalen sekretar na Sobranieto na Republika Makedonija 1122.02 Zamenik na generalniot sekretar na Sobranieto na Republika Makedonija 1122.03 Generalen sekretar na Vladata na Republika Makedonija 1122.04 Zamenik na generalniot sekretar na Vladata na Republika Makedonija 1122.05 Dràven sekretar vo ministerstvo 1122.06 Sovetnik na dràvnata uprava 1122.07 Dràven sovetnik 1122.08 Rakovoditel na sektor 1122.09 Pomo{nik na rakovoditelot na sektor 1122.10 Rakovoditel na oddelenie

1123. Funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dràvnata uprava i na upravni organizacii

Vo ovaa edine~na grupa se raspredeleni zanimawata na licata koi Vladata ili ministerot gi nazna~uvaat kako funkcioneri ili zamenici na funkcioneri na samostojni organi na dràvnata uprava (direkcii, agencii i komisii), organi vo sostav na ministerstvata (uprava, biro, slu`ba, inspektorat i kapetanija) ili upravni organizacii (dràven arhiv i zavodi).

Zada~ite vklu~uvaat: a) grià za sproveduvawe na zakonot i drugite propisi; b) podgotvuvawe na nacrt-zakoni i drugi propisi, kako i donesuvawe na sprovedenite

propisi po zakonsko ovlastuvawe; c) nadgleduvawe na zakonitosta i navremeno izvr{uvawe na zada~ite i prezemawe na merki

za obezbeduvawe na efikasnosta vo rabotata; d) raspredeluvawe na zada~ite i davawe na upatstvo za rabota; e) grià za stru~no osposobuvawe i usovr{uvawe na dràvnite slu`benici; f) sorabotka so telata na dràvnata uprava i edinicite na lokalnata samouprava i uprava i

drugi pravni lica; g) podgotovka na stru~na osnova za rasprava i odlu~uvawe; h) sobirawe, sreduvawe i grupirawe na podatoci od interes za dejnosta za koja se osnovani; i) grià za pravilno koristewe na imotot i sredstvata za rabota, kako i prezemawe na

merki za utvrduvawe na odgovornost pri povreda na slu`bena dol`nost; j) vr{ewe na srodni raboti utvrdeni so zakon i propis; k) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:

1123.01 Direktor na agencija 1123.02 Zamenik na direktorot na agencija 1123.03 Pretsedatel na komisija

41

1123.04 Potpretsedatel na komisija 1123.05 Direktor na upravna organizacija 1123.06 Zamenik na direktorot na upravna organizacija 1123.07 Direktor na organ na dràvnata uprava vo sostav na ministerstvo 1123.08 Zamenik na direktor na organ na dràvnata uprava vo sostav na ministerstvo 1123.09 Direktor na podra~na slu`ba

1124. Diplomati i diplomatski slu`benici Diplomatite i diplomatskite slu`benici ja pretstavuvaat Republika Makedonija vo

stranski dràvi ili me|unarodni organizacii i vr{at soodvetni zada~i vo zemjata. Vo ramkite na utvrdenata nadvore{na politika, razvivaat i unapreduvaat odnosi i sorabotka so stranski dràvi i me|unarodni organizacii vo stranski dràvi, odnosno so nivni pretstavni{tva vo Republikata. Gi branat interesite na Republikata i nejzinite fizi~ki i pravni lica vo dràvata vo koja{to se primeni. Gi izvestuvaat nadle`nite tela na Republikata za sostojbata vo dràvata na priemot, odnosno ja izvestuvaat dràvata na priemot za sostojbata vo Republika Makedonija. Ja pottiknuvaat i pomagaat sorabotkata so stranstvo vo politi~ki, stopanski, kulturni, nau~ni i drugi podra~ja. Za vr{ewe na navedenite raboti vo stranstvo se vospostavuvaat diplomatski pretstavni{tva, misii, konzulati i informativni kulturni centri.

Zada~ite vklu~uvaat: a) pretstavuvawe na Republika Makedonija vo dràvata na priemot; b) za{tita na interesite na Republika Makedonija i nejzinite fizi~ki i pravni lica vo

dràvata na priemot; c) razvivawe na prijatelski odnosi i sorabotka na Republika Makedonija i dràvata na

priemot; d) izvestuvawe na nadle`nite tela na Republikata za sostojbata vo dràvata na priemot,

odnosno ja izvestuvaat dràvata na priemot za sostojbata vo Republika Makedonija; e) odrùvawe i razvivawe na sevkupnite vrski so pretstavnicite na stranskite dràvi i

me|unarodnite organizacii vo Republika Makedonija; f) pottiknuvawe i pomo{ na sorabotkata so stranstvo vo politi~ki, stopanski, kulturni,

nau~ni i drugi podra~ja; g) stru~ni raboti vo podgotovkata na razgovori, pregovori, sklu~uvawe ili izvr{uvawe na

me|unarodni dogovori; h) vr{ewe na konzularni raboti (podra~je na vnatre{ni raboti, op{ta uprava, mati~ni

knigi, socijalna za{tita i sli~no) vo dràvata na priemot; i) vr{ewe na srodni raboti; j) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1124.01 Ambasador 1124.02 Sekretar na ambasada 1124.03 Ata{e 1124.04 Vicekonzul 1124.05 Generalen konzul na Republika Makedonija 1124.06 Konzul na Republika Makedonija 1124.07 Diplomatski pretstavnik 1124.08 Diplomatski sovetnik 1124.09 [ef na postojana diplomatska misija

42

PODGRUPA 12. Administrativni i komercijalni direktori Administrativnite i komercijalnite direktori upravuvaat so pretprijatija i

institucii, ja odreduvaat i kreiraat politikata, gi planiraat, organiziraat, vodat i gi kontroliraat aktivnostite na pretprijatieto ili na institucijata kako administrativni, finansiski i kadrovski politiki, istraùvawe i razvoj, marketing i proda`ba, reklamirawe i odnosi so javnosta i drugo, naj~esto pod nadzor na upravata ili nadzorniot odbor pred koj se odgovorni za prezemenite aktivnosti i postignatite rezultati.

Zada~ite {to gi vr{at rabotnicite vo ovaa podgrupa naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe i kreirawe na politikata na pretprijatieto/institucijata; upravuvawe, planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na osnovnoto rabotewe na pretprijatieto/institucijata pod nadzor koj go sproveduva upravata ili nadle`niot odbor; sproveduvawe na politikite na pretprijatieto/institucijata i optimalno koristewe na resursite; nadgleduvawe na raboteweto i rezultatite na pretprijatieto/institucijata, izvestuvawe na upravata ili nadle`niot odbor za postignatite rezultati na pretprijatieto/institucijata i kontrola na tro{ocite, pretstavuvawe na pretprijatieto/institucijata i drugo. Zada~ite moàt da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.

Zanimawata vo ovaa podgrupa se klasificirani vo sporednite grupi: 121. Direktori za delovni uslugi i administracija 122. Direktori na pretprijatija za proda`ba, marketing i razvoj SPOREDNA GRUPA 121. Direktori za delovni uslugi i administracija

Direktorite za delovni uslugi i administracija upravuvaat so pretprijatijata i

instituciite, ja odreduvaat i kreiraat politikata, gi planiraat, organiziraat, vodat i gi kontroliraat aktivnostite na pretprijatieto ili na institucijata kako administrativni, finansiski i kadrovski politiki i drugo, naj~esto pod nadzor na upravata ili nadzorniot odbor pred koj se odgovorni za prezemenite aktivnosti i postignatite rezultati.

Zada~ite {to se vr{at naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe i kreirawe na politikata na pretprijatieto/institucijata; upravuvawe, planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na osnovnoto rabotewe na pretprijatieto/institucijata pod nadzor koj go sproveduva upravata ili nadle`niot odbor; planirawe na dnevnite zada~i i upravuvawe so niv; planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na politikata sprema vrabotenite i stopanskite odnosi na pretprijatijata/instituciite; sproveduvawe na politikite na pretprijatieto/institucijata i optimalno koristewe na resursite; nadzor i informirawe za ekonomskata i finansiskata polo`ba i planovite za likvidnost na pretprijatieto; nadgleduvawe na raboteweto i rezultatite na pretprijatieto/institucijata i kontrola na tro{ocite, izvestuvawe na upravata ili nadle`niot odbor za postignatite rezultati na pretprijatieto/institucijata; pretstavuvawe na pretprijatieto/institucijata i drugo. Zada~ite moàt da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.


1211. Finansiski direktori 1212. Direktori na pravni, kadrovski, op{ti i srodni slu`bi 1213. Direktori za politika i planirawe 1219. Direktori za delovni uslugi i administracija koi ne se klasificirani

na drugo mesto

43

1211. Finansiski direktori Finansiskite direktori upravuvaat so smetkovodstvenite i finansiskite raboti na

pretprijatijata i instituciite (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat), so celosen nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.


a) planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na smetkovodstvenite i finansiskite raboti na pretprijatijata;

b) ocena na finansiskata situacija na pretprijatieto, podgotvuvawe na buxet; c) nadzor i kontrola na sproveduvaweto na zakonite i propisite; d) nadzor i informirawe za ekonomskata i finansiskata polo`ba i planovite za

likvidnost na pretprijatieto; e) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na sredstvata; f) vospostavuvawe i kontrola na operativnite postapki; g) planirawe na dnevnite zada~i i upravuvawe so niv; h) pretstavuvawe na organizacionata edinica vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto

i nadvor od nego; i) vr{ewe na srodni raboti; j) nadzor na ostanatite sorabotnici.

Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:

1211.01 Direktor na administracija 1211.02 Direktor na finansii i smetkovodstvo 1211.03 Direktor na kontrola 1211.04 Direktor na vnatre{na finansiska kontrola 1211.05 Direktor za revizija na raboteweto na bankite i finansiskite organizacii 1211.06 Finansiski sekretar

1212. Direktori na pravni, kadrovski, op{ti i srodni slu`bi Direktorite na pravni, kadrovski, op{ti i srodni slu`bi upravuvaat so politikata

sprema vrabotenite i stopanskite odnosi na pretprijatijata/instituciite (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat) pod nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, kako i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.


a) planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na politikata sprema vrabotenite i stopanskite odnosi na pretprijatijata/instituciite;

b) planirawe i organizirawe na postapka za vrabotuvawe i osposobuvawe na rabotnici, unapreduvawe, odreduvawe na strukturata na platata i pregovarawe za platite, sorabotka i konsultacii so rabotnicite i srodni kadrovski pra{awa;

c) nadgleduvawe na sigurnosni, zdravstveni i srodni programi i aktivnosti so u~estvo na site zainteresirani;

d) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na materijalnite i finansiskite sredstva;

e) vospostavuvawe i kontrola na operativni i administrativni postapki; f) planirawe i rakovodewe so dnevnite zada~i; g) nadzor na izborot, osposobuvaweto i rabotata na vrabotenite; h) pretstavuvawe na slu`bata vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto i nadvor od nego; i) vr{ewe na srodni raboti; j) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1212.01 Direktor na pravna, kadrovska i op{ta slu`ba

44

1213. Direktori za politika i planirawe Direktorite za politika i planirawe rakovodat i organiziraat neposredna

koordinacija na politikite i strate{koto planirawe na pretprijatijata i instituciite, razvivaat razli~ni vidovi na planovi i strategii za realizirawe na celite na organizacijata so celosen nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.


a) razvivawe, sproveduvawe i sledewe na strate{kite planovi, programi, politiki, procesi, sistemi i proceduri za postignuvawe na celite, delovni opredelbi i standardi;

b) razvoj, reìja, upravuvawe i u~estvo vo politikata za istraùvawe i analiza; c) koordinacija na implementacijata na politikite i praktikite na organizacijata; d) vospostavuvawe na merki na odgovornost; e) upravuvawe so strate{koto planirawe dadeno od strana na vrabotenite; f) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na materijalnite i

finansiskite sredstva; g) vospostavuvawe i kontrola na operativni i administrativni postapki; h) planirawe i rakovodewe so dnevnite zada~i; i) nadzor na izborot, osposobuvaweto i rabotata na vrabotenite; j) pretstavuvawe na slu`bata vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto i nadvor od nego; k) vr{ewe na srodni raboti; l) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1213.01 Direktor na planski sektor 1213.02 Direktor za strate{ko planirawe 1213.03 Direktor na interni glasila 1213.04 Direktor za posreduvawe so pretprijatija

1219. Direktori za delovni uslugi i administracija koi ne se klasificirani na drugo mesto

Ovaa edine~na grupa opfa¸a direktori za delovni uslugi i administracija koi ne se klasificirani na drugo mesto vo sporednata grupa 121. Direktori za delovni uslugi i administracija. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:

1219.01 Direktor za nespomnati delovni uslugi

SPOREDNA GRUPA 122. Direktori na pretprijatija za proda`ba, marketing i razvoj Direktorite na pretprijatija i slu`bi za proda`ba, marketing i razvoj upravuvaat so

aktivnostite na marketingot, proda`bata, reklamiraweto i istraùvaweto i razvoj na pretprijatijata (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat), pod nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.

Zada~ite {to se vr{at naj~esto vklu~uvaat: planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na proda`bata i marketingot na pretprijatieto; odreduvawe na ceni, uslovi na isporaka i rabat, tro{oci za aktivnosti za unapreduvawe na proda`bata, metodite na proda`ba, posebni stimulacii i distribucija; pozicionirawe na proizvodite na pazarot; planirawe i rakovodewe so dnevnite operacii; planirawe i vodewe na posebni programi zaradi izvestuvawe na sredstvata za javno informirawe za planovite, rezultatite i

45

poziciite na pretprijatieto/institucijata; planirawe i vodewe na aktivnosti za pribirawe sredstva za humanitarni i sli~ni celi; planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na istraùva~kite i razvojnite aktivnosti na pretprijatieto/institucijata zaradi razvivawe na novi ili unapreduvawe na postoe~kite tehni~ki procesi na proizvodot i upotreba na materijalite i drugo. Zada~ite moàt da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.

Zanimawata vo ovaa sporedna grupa se klasificirani vo edine~nite grupi: 1221. Direktori na pretprijatija za proda`ba i marketing 1222. Direktori na pretprijatija za reklama i odnosi so javnosta

1223. Direktori na pretprijatija za istraùvawe i razvoj

1221. Direktori na pretprijatija za proda`ba i marketing Direktorite na pretprijatija i slu`bi za proda`ba i marketing upravuvaat so

aktivnostite na marketing i proda`ba vo pretprijatijata i instituciite (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat), pod nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, kako i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.


a) planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na proda`bata i marketingot na pretprijatieto;

b) planirawe i organizirawe na posebni programi za proda`ba i marketing bazirani na izve{tai od proda`bata i marketing za procena;

c) odreduvawe na ceni, uslovi na isporaka i rabat, tro{oci za aktivnosti za unapreduvawe na proda`bata, metodite na proda`ba i posebni stimulacii;

d) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na materijalnite i finansiskite sredstva i na vrabotenite;

e) odreduvawe na merki i nadzor na vodeweto na operativni i administrativni postapki; f) planirawe i rakovodewe so dnevnite operacii; g) nadzor na izborot, osposobuvaweto i rabotata na vrabotenite; h) pretstavuvawe na slu`bata vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto i nadvor od nego; i) vr{ewe na srodni raboti; j) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1221.01 Direktor na marketing 1221.02 Direktor na proda`ba 1221.03 Direktor na komercijalna slu`ba 1221.04 Direktor na izdava~ko pretprijatie 1221.05 Direktor na muzi~ko - scenska produkcija 1221.06 Direktor na filmska i video dejnost 1221.07 Direktor na televiziska i filmska produkcija 1221.08 Direktor na fotografija

1222. Direktori na pretprijatija za reklama i odnosi so javnosta Direktorite na pretprijatija i slu`bi za reklama i odnosi so javnosta upravuvaat so

aktivnostite za reklamirawe, odnosite so javnosta i izvestuvawe na javnosta vo pretprijatijata i instituciite (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat), pod nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.

46

Zada~ite vklu~uvaat: a) planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na aktivnostite za reklamirawe, oglasi,

odnosi so javnosta i izvestuvawe na javnosta vo vrska so pretprijatieto / institucijata; b) pregovori vo vrska so dogovorite za oglasuvawe so prestavnicite na vesnici, spisanija,

radio i televizija, sportski organizacii, institucii od oblasta na kulturata i reklamni agencii;

c) planirawe i vodewe na posebni programi zaradi izvestuvawe na sredstvata za javno informirawe za planovite, rezultatite i poziciite na pretprijatieto / institucijata;

d) planirawe i vodewe na aktivnosti za pribirawe na sredstva za humanitarni i sli~ni celi;

e) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na materijalni i finansiski sredstvata, kako i na vrabotenite;

f) odreduvawe na merki i nadzor na vodeweto na operativni i administrativni raboti; g) planirawe i kontrola na drugite aktivnosti; h) nadzor na izborot, osposobuvaweto i rabotata na vrabotenite; i) pretstavuvawe na slu`bata vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto i nadvor od

nego; j) vr{ewe na srodni raboti; k) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1222.01 Direktor za reklama 1222.02 Dire

Documents

NACIONALNA KLASIFIKACIJA ZANIMAWATA...5 VOVED Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena so cel da se koristi za pribirawe, obrabotka, analizirawe i publikuvawe na podatocite