NafarroaGorria2015ko Urtarrila

Navarra decide:Un nuevo tiempo

para Navarra>> 6

>> 2

ARAIZ:“Aldaketa Nafarroan

anitza izango da”

La reforma fiscalque no fue tal >> 7

Reflexiones desde el Ayuntamiento

de Iruña>> 8

elkarrizket

a

2

“Nafar herritarrei, nafar gizarteari itzuli behar zaio

bere etorkizunarengaineko protagonismoa”

“Aldaketa” azken urteotan Nafarroan askoentzun den hitza dugu. Zergatik orain?

Behatzekin, eskuekin, ukitu daitekeelako jadanik. Kaleakbete egin direlako, Nafarroak aldaketa sakon bat beharduela aldarrikatuz. Gizartea nekatua dagoelako urteetakoerregimenaz, UPN, PSN, UGT, CCOO eta CEN-en artekotxiringitoaz. Nafarroak aire berria behar duelako, arnasahartu behar dugu urteetako giro kutsatu eta ustelarenostean. Nafarroako jendarteak aski dela esan duelako.

Aurreko hauteskundeekin alderatuta beraz, PSNaldaketatik kanpo dago…

PSNk bere burua aldaketatik kanpo utzi du azken urteotan

izandako jokabidearekin. Aldaketarako lelopean aurkeztuarren, Barcinarekin batera sartu ziren Gobernuan, lege-gintzaldian zehar UPN boteretik kanporatzeko egon direnaukerak zapuztu ditu eta hori gutxi ez balitz, UPNrekin hain-batetan beren erregimena zutik mantentzeko ados azalduda… Azkeneko kasua, UGT, CCOO eta enpresarien federa-zioa zuzenki diruz laguntzeko adostu duten Gizarte Elkar-rizketarako Kontseilua sortzea izan da. Erreforma fiskalaonartzerakoan, UPNrekin bat egin du. Portaera hau da PSNkurte hauetan izan duena, beraz, ezin gara ibili PSNren zainerregimena bertan behera botatzeko, PSN bera erregi-menaren parte delako. Maiatzeko hauteskundeetako gakoaUPN, PP eta PSNren artean 26 parlamentarietara ez iristea

Adolfo Araiz /Nafarroako presidentziarako

EH Bilduren hautagaia

Adolfo Araiz Nafarroako politikaren lehen lerrora itzuli da. Tafallako

abokatua Nafarroako Gobernurako presidentziarako EH Bilduren

hautagaia izanen da maiatzeko hausteskundeetan. Aldaketa eta

nafarren erabakitze eskubidea dira bere hautagaitzaren oinarriak.

3izango da. Hortik aurrera, aldaketaren atea irekiko da.

Aldaketarako ezberdinen arteko akordioabeharrezkoa izanen da eta aurtengo hauteskun-deetan aktore berria izanen da Podemos. Zer es-pero daiteke alderdi berri honetaz?

Guk hasieratik esan dugu aldaketa Nafarroan anitza izangodela. Ezin da bazterketarik izan aldaketa nahi dugunonartean. Bide horretatik, beraz, ongi etorria aldaketarakokonpromisoa eta ardura azaltzen duten guztiei. Orain artegauza asko entzun ditugu Podemosen inguruan, baina ezdute argi utzi zein izanen den beren jarrera. Aldaketarakogakoa Nafarroan eta nafarren iritzian izanen da, horrelaulertzen ez dutenek bide laburra eginen dute aldaketarakobidean. Ardura eta konpromisoa da eskatu behar dena.Horrez gain, beharrezkoa izanen zaie aldaketak izanen duenedukiaren inguruko zehaztapenak izatea. Oraindik ez dakiguzer proposatzen duten hizkuntz politikaz, enpleguaz,

Hitzarmen ekonomikoaz, ogasunaz, zer nolako politikasozialak nahi dituzten...

Nafarroak erabaki…EH Bilduren proposame-naren gakoa.

Halaxe da, nafar herritarrei, Nafarroako gizarteari itzulibehar zaio bere etorkizunaren gaineko protagonismoa.Urteak daramatzagu etengabe Madrilera begira. Horrelaikusi ditugu, UPN, PP, PSN…Madrilen hartzen dituzte era-bakiak. Espainiako Gobernuak etengabe erasotzen ditu Na-farroako Parlamentuak onartutako legeak eta epaitegiekNafarroaren gehiengoak adostutako arauak bertan beherautzi dituzte. Hauxe da egun dugun egoera. Nafarroakogizarteak bere egunerokoaz eta etorkizunaz erabakitzekoahalmena murriztua du erabat. EH Bilduren proposamenaegoera honi buelta ematera dator. Proposamen demokra-tizatzailea da, hain zuzen hitza eta erabakia nafar gizarteariitzultzen diogulako. Ekonomiaz, kulturaz, politikaz…eraba-kitzeko, etorkizunaz erabakiak hartzeko. Nafarroaren egi-turaz eta beste herriekiko harremanez herritarrak galdetuakizan daitezen, independentziaz, federalismoaz… Nafarroiez zaigu galdetu horrenbeste hitz egiten den ForuHobekuntzaz. Bada garaia, Nafarroako gizarteak bere gaur-koaz eta etorkizunaz iritzia emateko eta Nafarroako sub-jektu politikoa bere jendartea bihur dadin.

Momentu honetan, hala eta guztiz ere,Madrilera begira dago Nafarroa VW-ekoBEZarengatik…

Nafarroaren gaineko Damoklesen ezpata dugu VWen BEZarenafera. Madrilek Nafarroa mehatxatzeko erabiltzen ari da auzihori, etorriko den aldaketa sakona baldintzatzeko. UPN ezda gai Nafarroaren interesak Madrilen aurrean defendatzeko.Honakoa ere Nafarroako gizarteak sakonki ezagutu beharkolukeen gaia da. Nafarroako herritarrek zer gertatu den jakinbehar dute, egoera honetara nola iritsi garen argi izan behardute. Nafarroa kinka larrian, porrot ekonomikoaren ertzeannork utzi duen jakin behar da. Konponbidea ez da pasakoMadrilen zenbat ogi apur lortu daitezkeen eztabaidan. Kon-ponbidea, derrigorrez, Nafarroako jendartetik jaioko da. Es-painiako Auzitegiak ez dira nor Nafarroaren etorkizuna etaherritarrek hautatuko duten hurrengo gobernua bal-dintzatuko duten erabakiak hartzeko. Ez dute zilegitasunikNafarroako jendartearen izenean erabakirik hartzeko.Nafarroaren etorkizuna Nafarroan erabakiko da, eta ez

Nafarroa gorria Izquierda Navarra

4Madrilen. (Elkarrizketa egin zenean oraindik sinatu gabe ze-goen Madrilgo eta Nafarroako gobernuaren artean sinatutakoakordioa)

Nafarroan Caja Navarra-ren auziak markatuditu azken 4 urteak. Gardentasun beharraizango da hauteskunde hauetako beste gaiizarra?

Horrela eskatzen du kaleak. Gure proposamenean argi etagarbi planteatzen dugu Auditoretza sozial baten beharradugula. Leihoak ireki behar dira, alfonbrapean begiratu, urtegehiegi baitira erregimenak Nafarroa gutxi batzuen mesede-tan kudeatzen duela. Horregatik, nafar guztiendako gober-nuaz gain, aurreko urte guzti hauetan zer gertatu den jakinbeharra dago, bai Nafarroako Kutxarekin eta baita Osasuna,Reyno Arena, Los Arcos-eko zirkuituarekin eta ikerketa es-katzen duten beste azpiegitura eta erabakiekin ere bai.Halere, gure ustez Parlamentuan osatuko den Ikerketa Ba-tzordea hankamotz utzi nahi dute; PSNk bere aurpegia gar-bitu nahi du ikerketa murritza eginez. Guk garbi dugu Kutxangertatutakoa ez dela mugatzen azken hiru edo lau urteetara.1979tik, UPNk eta PSNk desagertu arte agindu zuten entitatehorretan, bere klientelismo politikoa urte horietangauzatuz. Hori guztia ikertu beharko da orain edo, denbo-rarik ez badago hurrengo legegintzaldian.

Nola ilusiona genezake Nafarroako gizarteaoraingoan?

Batez ere, gu geu aldaketa posiblea eta erreala dela sinistuz.Logikoa da, nolabaiteko etsipena izatea kalean, askotan za-

puztu baitizkigute aldaketa nahiak. Baina oraingoan erre-gimena estu eta larri dabil, ez zaizkie kontuak ateratzen.Ezagutu berri dugun Navarrometroak eta beste inkestekgizarteak duen joera erakusten digu gehien bat. Aldaketanahi duten nafarrak gehiengoa dira eta erregimenaren alder-diak gutxiengoa. Inkestek, kalean, mobilizazioetan, azkenurteotan ikusi duguna islatzen dute. Nafarroak aldaketasakona eskatzen du, nekatuta baitago eliteen gobernuak,arnasa hartu ezinik dagoelako erregimenaren kortijoarekin.Aldaketa erreala da, badator eta hurrengo hilabeteetan, al-daketa hori gauzatzeko ahalegin guztiak egin behar ditugugure esku baitago. Hau da sinetsi behar duguna, denok pro-tagonista izan beharko garela eta denok protagonista iza-nen garela.

Proposamen demokratizatzaileadela dio, hain zuzen hitza

eta erabakia nafar gizarteariitzultzen zaiolako. Ekonomiaz, kul-

turaz, politikaz… erabakitzeko, etorkizunaz erabakiak hartzeko.

Nafarroaren egituraz eta beste herriekiko harremanetaz

herritarrak galdeuak izan daitezen,independentziaz, federalismoaz…

elkarrizket

a

5Nafarroa gorria Izquierda Navarra

>> El régimen UPN-PP-PSN-CCOO-UGT está llegando a su finy el cambio en Navarra lopodemos acariciar con los dedos,de nosotros y nosotras depende.

>> La crédibilidad del PSN esnula, sus palabras no se corresponden a los hechos: la ley deUrbanismo para subvencionar aCCOO, UGT y la CEN, la presidenciade la comisión de Investigación de laCAN, la reforma fiscal similar a la deUPN, la ley de simbolos. Es parte delrégimen, y tenemos que conseguirque UPN-PPN y PSN no sumen 26 escaños.

>> El cambio enNavarra es que las decisiones de Navarra setomen aquí. De Podemossabemos poco, les faltadefinirse sobre muchascuestiones, entre ellasdonde tomar las decisiones, pero si la voluntad es favorecer elcambio en Nafarroa bienvenidos sean.

>> Navarra decide es una propuesta que transciende a la convocatoria electoral, se trata de configurar el futuro entre todos ytodas, desde el ámbito social hastanuestra relación con el Estado o conla CAV

>> Necesitamos transparencia, lo ocurridoen la CAN no es unacuestión de 4 años, es resultado de un régimenclientelista, y hay muchosmas asuntos, el circuitode Los Arcos, la deuda de Osasuna, Reyno Arena...

>> El cambio es posible, ahoraque lo tenemos tan cerca debemos hacer un último esfuezopara acabar con la forma de gobernar de UPN, PSN, y PPN, pensando en una minoría y gobernar para todos los navarros y navarras, sin exclusiones.

Adolfo Araiz, en titulares

Aro berria

6

Labriten aurkeztu zuen EH Bilduk Nafarroak era-baki proposamena, etorkizuneko proposamenaeta nafar guztiok helburu duen proposamena.

Ez da abertzaleen edo independentisten proposamena,eredu berri baterako proposamena baizik, elkarbizitzaneta aniztasunean oinarritutako proposamena.

Prozesu honen protagonistak nafar hiritarrak izanbehar dira, beraiei baitagokie erabakitzea zer nolakoeredu sozioekonomikoa nahi duten, zer nolakoharremana nahi duten Euskal Herriko gainontzekoherrialdeekin edo Espainiako estatuarekin.

Erabakiak hartzeko agenda adostea litzateke lehenpausua eta, ondoren, gertatutakoaren Auditoriasoziala egin beharko genuke; hirugarrenik, gureerabakiak hartzeko prozedura ezarri beharko genuke.

Eredu sozioekonomiko desberdina da proposatzenduguna; zerbitzu publikoa, publikoaren defentsaplanteatzen duena, babes juridikoa emango diona etapertsonak ekonomiaren erdian jarriko dituena. Horre-tarako, oinarrizkoa da aurrekontu politika, denonartean egin beharko duguna eta eskubide sozialak etazibilak babestu eta garatzeko diru sarrera nahikolortzen duena. Beraz, fiskalitate desberdina behardugu, desberdintasunarekin bukatzen laguntza duena,eta finantza sistema propio batean oinarritzen dena.

Nafarroa demokratizatu behar dugu. Bere aniztasunaaberastasuna bilakatuz. Nafar hiritartasuna berton bizigarenon eskubidea da, guztion eskubideak direnbezala norbanakoak, sozialak eta kolektiboak.

Hizkuntz politikak nafar guztiontzat eskubide berdinakaitortu behar ditu, eta sinboloen lege berriak anizta-suna babestu beharko du. Eta nafarron estatusa, izaera,guri dagokigu soilik. Amejoramendutik abiatuta gureetorkizuna diseinatu eta garatzeko tresnak jarri beharditugu martxan. Adostasuna eta kohesio soziala in-dartze aldera herri galdeketa proposatzen dugu gureerakunde izaera, gure izaera juridikoa antolatzeko.

Nafarroak erabaki. Aro berri baterako proposamena

Navarra decide: Un nuevotiempo para Navarra

Basado en un ejercicio democrático permanente para cons-truir entre todos y todas un nuevo modelo. Con una pro-puesta política en la que se resalta la necesidad de una

agenda de decisiones consensuadas:

• Una aditoría social

• Normativa propia para fomentar la participación ciudadana.

• Un nuevo modelo económico y social: defensa de lo público;los derechos de las personas como objetivo de la economía; unapolítica presupuestaria participativa; una política fiscal progresiva;un sistema financiero propio.

• Democratizando la vida ciudadana: ciudadanía navarra con igual-dad de derechos para todos y todas; regulación y protección delos derechos básicos; con una política lingüística que respete losderechos de todos y todas; una política penitenciaria propia y unmodelo policial distinto; una ley de símbolos que respete y fo-mente la diversidad.

Y todo ello para construir un nuevo estatus político, partiendodesde el Amejoramiento y que nos permita tomar nuestras deci-siones en los asuntos que nos afectan, la vida económica, social,cultural, lingüística... etc. Construiremos un nuevo modelo jurídicoe institucional, decidiremos cómo nos queremos relacionar conel resto de Euskal Herria y con el Estado español, y desde luegola decisión será adoptada por navarros y navarras en referéndum.

La reforma fiscal que no fue

Recientemente el Parlamento de Navarra ha aprobadouna seria de leyes que se han dado en llamar reformafiscal, cuando en nuestra opinión no han sido más que

pequeños retoques para beneficiar, como siempre, a los másricos.

UPN, anunció su reforma fiscal durante años. Fue presentada aúltima hora, siendo rechazada por el Parlamento. Después, llegoel PSN y puso otro envoltorio a las mismas ideas y planteamien-tos de UPN y del PP en Madrid. Lo cierto es que la reforma fiscalaprobada supone un descenso en la capacidad recaudatoria deNavarra, lo que acerca el peligro de nuevos recortes sociales.Por otro lado, lo que se ha vendido como una bajada de im-puestos no es más que una bajada de impuestos que solo be-neficiará a los que más tienen, ya que los beneficios, en estecaso, si se aplican de forma progresiva.

EH Bildu solo presentó una propuesta relacionada con el im-puesto de patrimonio en aras a aumentar el mínimo exento,pero está no fue aprobada; al contrario, se optó por el caminocontrario.

En nuestra opinión la fiscalidad navarra necesita una reforma enprofundidad, un cambio de modelo que entienda la fiscalidadcomo una herramienta fundamental para luchar por la equidady eliminar las desigualdades. La fiscalidad, los impuestos, debenestar dirigidos a la redistribución de la riqueza y a generar unosingresos suficientes para poder garantizar los derechos socialesbásicos, una sanidad universal, una educación pública, etc.

7Nafarroa gorria Izquierda Navarra

Beriain. Aralar impulsa latransparencia

Beriain ha aprobado a iniciativa de Aralar una ordenanzade participación ciudadana cuyo objetivo es abrir elAyuntamiento a la participación de vecinos y vecinas.

Esta ordenanza da continuidad a la decisión de publicar lasactas de los plenos así como los presupuestos municipales,que fue el primer paso en pro de la transparencia dado en lalegislatura anterior también a iniciativa de Aralar. Otro aspectodestacado y en el que Aralar ha sido impulsor ha sido la de-cisión de incluir clausulas sociales en los pliegos de contra-tación municipal como una forma de ayudar a las personasque se encuentran en dificultades así como de fomentar leeconomía del municipio.

Berriozar. Beste eredu batposible da

Bideragarritasunaren aitzakia askotan erabiltzen du es-kuinak pribatizazioak justifikatzeko. Berriozarko Udalakhau egia ez dela erakutsi du. Aralar eta Bilduren gida-

ritzapean, Berriozarren ez dira zerbitzuak pribatizatu, are gehia-go, batzuk publikoak bihurtu dira. Enpresa publikoak tokikolangabetuak kontratatzen ditu. Kudeaketa zuzenaren alde egindute eta Nafarroako Kontuen Ganberak argi utzi duBerriozarko kontuak eredugarriak direla, ez dutela zorrik,kudeaketa ona egin dela. Beste eredu bat posible da, Berriozarda horren adibidea.

Euskararen legearen erreforma aurrera pausua da,baina ez da gure legeaEuskararen Legearen irakurketa murritzak oztopatu du D ere-duaren zabalkuntza eremu ez-euskalduna deitutakoan. Legeakdebekatzen ez bazuen ere, Gobernuak ez du sare publikoan Deredua baimendu, euskararen normalizazioaren kontra eginez.

Oraingo aldaketaren eragina, hezkuntzari dagokionez, osoeztabaidagarria da, Gobernuaren esku uzten baitu berrirohorren garapena, eta kontuan izanik adierazitako borondatea,zaila da sinestea honek hizkuntza politikaren aldaketa ekarrikoduela. Horrela izanik ere, positibotzat jotzen dugu, honek ilusiopiztu duelako familiengan.

Normalizazioaren bidean ikastolek egindako lana aitortu be-

harrean gaude. Administrazioari zegokion lana egin behar izandute eta, gainera, eredu hau aukeratu duten familiak zigortuakizan dira, kostu ekonomiko handia bere gain hartu behar izanbaitute. Ildo horretan, eta Hezkuntza Legeen ezarpenamailakatu dela jakinik, Bildurekin batera zuzenketa bat aurkeztudugu jantokia eta garraioa publikoen baldintza berberetan iza-teko, beti ere Administrazioak eskaintza publikoa bermatzenez dituen kasu eta mailetan. Batzuek eskas ikusi dute pro-posamen hau, beste batzuk, ordea, soberazkoa; gure iritziz,aitortu egin behar dugu ikastolen lana, baina zor horrek ezindu publikoaren etorkizuna hipotekatu.

8

Cada vez que me pongo a pensar en la historia política de estepaís, y la mía que van casi de la mano, creo más en esteproyecto de EH Bildu, pero quiero garantías. No podemos es-perar otros 30 años, hay que trabajar bien, con cintura, pacien-cia, generosidad, consenso, criterio político claro, trabajardesde la izquierda, junto con los ciudadanos y ciudadanas.Tenemos que trabajar en la calle, donde estamos todos losdías, con todo movimiento popular, haciendo así que par-ticipen, que se eduquen políticamente, se quitarán miedos, secreará ILUSION, con transparencia, libertad, y mucha au-tocrítica,

Cuando hablamos de juventud,... tantas veces con la mismahistoria, y no sabemos cómo hacerlo, deberíamos retrocederen el tiempo, y pensar que hicimos mal , que a la juventud sele ha utilizado e incluso engañado, creando enfrentamientosentre ellos, familias desechas, futuros truncados, y ahora que,hacemos política sí, pero algo abrá que explicar.

Llega también el tiempo de la confusión, aquellas promesasque algunos hicieron no son más que represión y venganza,pero saben, sabemos que convenceremos a la sociedad. Lle-vamos años haciendo política, contra viento y marea, Aralarha estado en el origen de los motores que iniciaron el cambiohace años en Nafarroa, y como trabajamos con Aralar, comodimos forma a Nafarroa Bai y rompimos resistencias, ahora esla fase de la consolidación y de la realidad del cambio; y ahíestá Aralar, en EH bildu, trabajando por consolidar ese cambio.

Mi trabajo en el Ayuntamiento con Bildu, en EH Bildu, esbueno, colaborativo y muy ilusionante, los comienzos no sonfáciles y con algún tropiezo, pero nada comparable con losdos años que tuvimos que convivir con lo que hoy es GeroaBai

Yo trabajo llevando áreas de mucho trabajo, y sólo somos dosconcejales de Aralar. La colaboración era necesaria para queel trabajo diese sus frutos, para generar ilusión, para dinamizar,¿con quién?

Sin ninguna duda, con mis compañeros de viaje, hicimos unareunién en la que pedimos claridad, transparencia, las cosas ala cara. En una palabra juego limpio, y los momentos de blo-

queo, cada partido tiene su libertad para actuar pero la verdadque cada vez ocurre menos y para eso está la mesa política.El ambiente es bueno y claro que hay diferencias en los de-bates, como la hay entre las personas y eso es bueno, en-riquece el debate y fortalece el proyecto. Ahora es elmomento, es nuestro espacio. Abertzale es nuestra entidad,la izquierda nuestra ideología y nuestra lucha, haciendo biennuestro trabajo la palabra abertzale sé vera de otra forma.

Los pilares sociales bien asentados son importantes, ahí estála política diferente, las y los ciudadanos tienen la llave perotambién el compromiso, que podemos gobernar, somos nece-sarios, no será ni fácil ni pronto, hay que decirlo, es nuestraoportunidad, luchar por ello, ¡por la justicia social! ¡Que lasmiserias de los partidos, desaparezcan, revolución SOCIAL SÍ!¿NOS LA CREEMOS? ¡SÍ! PUES VAMOS A HACERLA, QUE NOQUEDE EN UN TÍTULO DE DISCURSO.

Dice el refrán que nunca llueve a gusto de todas y puede sercierto. Hemos dado pasos firmes, en ocasiones parecía que lasociedad demandaba más velocidad, en otras menos, pero loimportante, lo transcendental era apuntalar y afianzar la posi-bilidad de cambio. Claro que habremos cometido errores, yque tendremos cosas que mejorar, para eso también os esper-amos, pero el avance es firme, y el cambio se está consoli-dando.

Reflexiones desde el Ayuntamiento de IruñaAna Barrena /Concejal en Ayuntamiento de Iruña

Iruñatik