Nam Gioi - Mot Nep Song an Lanh Hanh Phuc - HT Minh Chau

8/3/2019 Nam Gioi - Mot Nep Song an Lanh Hanh Phuc - HT Minh Chau

1/21

NM GII: MT NP SNGLNH MNH, AN LC, HNH PHC

HT.Minh ChuBi Ging Ca Ha Thng Thch Minh Chu

Ti Thin Vin Vn Hnh, Trong Ma Pht n 2537--- o0o ---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 27-8-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

---o0o---

Hng nm, vo ngy l Pht n, Pht t Thin vin Vn Hnh cng bbn thn hu u tp hp ti ni ging ng ny, nh l cng dng cPht, v nghe chng ti thuyt ging v nhng li c Pht dy.

My nm nay, chng ti tranh th thuyt ging nhiu v ch o c

Pht gio. Thng ba va ri vo hai ngy mi v mi mt, cng ti niy, Vin Nghin cu Pht hc t chc cuc hi tho quc t, vi ch :o c Pht gio trong thi hin i.

Cuc hi tho, ngoi phi on cc gio s t nc Cng ha Lin Bangc n, cn quy t ng o qu v Ha thng, Thng ta, i c,Pht t, qu v gio s, cc nh nghin cu khoa hc, cc nh hot ngchnh tr v x hi c tn tui. B mc cuc hi tho, chng ti khngnh mt chn l, tuy c c Pht chng ta tuyn b cch y hn hai

nghn ri nm, nhng n nay vn mang y tt c gi tr hin thc can.

Chn l l: Sng o c l sng an lc v hnh phc.

c Pht cn ni c th hn na:
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Gioi%20Luat/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Gioi%20Luat/


2/21

"Cc ngi phi sing nng tu tp cc iu thin, nh tu tp iu thin mc mng sng lu di, nhan sc thm ti, sng yn n, vui v, ca ci dido, uy tn y ". (Trng A Hm Kinh Chuyn lun vng tu hnh)

Knh tha qu v!

i vi chng ta, nhng ngi Pht t, xut gia hay ti gia, tu tp iuthin, chnh l gi gii. i vi ngi ti gia, l gi nm gii v i vingi xut gia, l gi mi gii, 250 gii, hay hn na. Nhng i vi tonth nhng ngi Pht t ti gia hay xut gia, nm gii l cn bn, l mco c ti thiu cho mt con ngi, d l Pht t hay khng, sng xngng l con ngi, c nhn cch, c nhn phm.

Nm gii Pht gio l chun mc o c cho loi ngi ni chung, gi

tr ph bin ca chng, gi tr ton cu ca chng c cc nh o c hc,trit hc, x hi hc trn th gii cng nhn.

ng ch nht l s nh gi ca Albert Schweitzer, nh n hcngi c. ng vit: "c Pht sng to ra mt nn o c ni tmhon thin nht, v trong lnh vc ny, c Pht ni ln nhng chn lo c c gi tr bt h, nn o c khng phi ca ring t nc n m ca c loi ngi ni chung. c Pht l mt trong nhng nh o chc v i nht, k ti nht m th gii c c". (Albert Schweitzer - Indianthought and its development. trg 117 - T tng n v s pht trin can).

Trc khi ging thuyt c th v nm gii chng ti mun im s qua vmt vi li ch thit thc ca mt cuc sng theo ng nm gii trong thihin nay.

Li ch ca nm gii trong cuc sng hin ti

Ngi sng thin, gi nm gii khng bao gi cm thy gnh nng ca s

hi v h thn. Tri li gnh nng ny ln tm ca ngi c, ngi phnm gii sut ngy m, khin anh ta n khng ngon, ng khng yn...

Ngi sng thin, gi nm gii thng c v tr xng ng trong x hi, cuy tn v ting tm, n tham d cuc hi hp no cng vi thi t tin vng hong. Tri li, ngi sng c, ph nm gii v mt lng tin cy cami ngi cho nn khng th c x hi giao nhng v tr xng ng, tingxu n xa, n d cuc hi hp no cng vi thi s hi v thiu t tin.


3/21

Ngi sng thin gi nm gii, sng v lm vic mt cch sng to v vuiv, ha hp vi mi ngi gn hay xa. Tri li, ngi sng c, ph nm gii,v b lng tm thng xuyn cn rt, bao gi cng thy lo lng s hi, do khng th sng vui v sng to.

Ngi sng thin, gi ng nm gii c ci cht bnh thn v tnh to, vkhi gn cht thng hi tng li nhng vic thin mnh thng xuyn lmtrong i, hi tng li nhng ngi mnh tng gip , ngh ti Pht,Php, Tng l Tam Bo, ba ca bu lun lun hng dn mnh trong cucsng thin v hng thng. Nhng ngi sng thin v gi nm gii nhvy, chc chn l sau khi cht s c ti sinh vo cc ci lnh.

Tri li ngi sng c, ph nm gii khng nhng sng lo u m cng

cht trong tm trng s hi v m mui. Anh ta, mt cch khng c thc,hi tng li nhng vic c lm trong i, hnh nh nhng ngi m anh git hoc i x tn nhn, v cng vi tm trng s hi v lo u , anh taqua i ti sanh vo cc ci c, nh sc sanh, qu i v a ngc. (XemTng chi II trg 211)

Cun "Maha Dhammapala Jataka" (Jatakas Tp 4., trg 50, Bn Anh) kchuyn thanh nin Dhammapala ngc nhin v thy con trai thy gio mnhcht t nhin, khi cn nh tui. Thy gio hi v sao anh ngc nhin, thanh tr li l trong gia nh anh, mi ngi u sng th v cht gi.

Thy gio mun kim tra li hc tr mnh c ni ng hay khng, bntranh th i thm gia nh ca Dhammapala, vn xa, v bo tin cho chaDhammapala rng Dhammapala cht t ngt. Ngi cha ci v nirng trong gia nh ng khng c ngi no cht lc nh tui c, v t byi nay, gia nh ng sng theo ng nm gii, v chnh nh sng theo nmgii m mi ngi trong h ng t by i, u sng th v cht lc tuigi.

Sng theo ng nm gii th sng th: l li c Pht dy, m cng lmt Chn l c cc bc minh trit phng ng khng nh. Chng tanhng ngi hu th, khng nn vi ch bai l m tn. Hin nay, khoa hc yt hin i pht hin rng, t bo con ngi rt nhy cm vi np sng oc hay l phi o c. Chnh cuc sng phi o c lm yu cc t bo

bch huyt cu, khin cho nhng t bo b yu i, khng sc bo vc th, v vy c th d lm bnh. H thn kinh, b nhng hnh ng v t


4/21

tng c, bt thin lm cho mt thng bng, khng sc iu khin s phttrin lnh mnh ca cc t bo. T sinh ra cc t bo ung th, m s phttrin v t chc, to ra nhng khi u c tnh. ng thi, nhng tnh cm c,

bt thin km theo s lo u, s hi, lng tm cn rt v.v... kch thch cctuyt ni tit bi tit vo trong mu cc th cht c. Trong khi nhngtnh cm thin, t tng thin li kch thch cc tuyn ni tit bi tit votrong mu nhiu cht b lm cho ton c th khe mnh, tinh thn sngkhoi.

l nhng pht hin v khng nh ca khoa Y hc hin i, cho chngta thy mi lin quan trc tip gia cuc sng o c v sc khe ca cth con ngi. Mt s lin quan m cc nh minh trit phng ng niti, cch y hng my nghn nm.

C th khng nh, theo cun Dhammapala Jataka, l cuc sng thin, ging nm gii ca o Pht, c th gip cho con ngi sng th, khe mnhc v vt cht cng nh tinh thn.

c Pht khng nh nu khng gi nm gii, th ngi nam c s s sngcuc i lun lo u v s hi. Tri li, nu gi ng nm gii th ngi namc s khng cn lo u s hi.

"Thnh tu nm php ny, ny cc t kheo, nam c s khng cn s hi.Th no l nm?

"T b st sanh, t b ly ca khng cho, t b t hnh trong cc dc, tb ni lo, t b m say ru men, ru nu".

c Pht cn ni li kin va ri, di hnh thc mt bi k chng tad c d nh:

Ai st hi sinh linh,

V ni lo i,Ly ca ci khng cho,i n v ngi khc,V ngi mi m say,Ung ru men ru nu,... c gi nm c gii.Mng chung, sanh c tu.


5/21

B ri vo a ngc.

Nh chng ta thy, sng ph nm gii, c Pht gi l sng theo nm cgii, v ngi khi sng th sng trong s hi, khi cht th phi a xunga ngc.

Ngc li, nu ngi sng theo ng nm gii, th khi sng khnglo u s hi, m sau khi cht, s c sanh ln cc ci lnh:

"Ai khng hi sanh linh,Khng ni lo i,Khng ly ca khng cho,Khng i n v ngi,Ngi no khng m say

Ru men v ru nu,... c gi l c gii,Mng chung sanh tr tu,c sanh ln ci lnh. (Tng Chi II, 210, 211)

Trong 49 nm thuyt php, c Pht dnh nhiu thi gi trc tipni chuyn vi nhng gia ch sng ti gia, c v, c con, vi nhiu ti sn.i vi nhng ngi nh vy, c Pht lun lun khuyn co h sng oc, sng thin, gi nm gii.

Th d, gia ch Dighajanu, thuc b tc Kolya tha vi c Pht rng:"Bch Th Tn, chng con l nhng ngi gia ch, hng th cc dc vng,sng rng buc vi v con, dng cc hng chin n Kasi, eo v dngcc vng hoa, hng liu, phn sp, vng bc. Bch Th Tn, Th Tn hythuyt php cho nhng ngi nh chng con, thuyt nh th no nhng

php y em n cho chng con hnh phc an lc ngay trong hin ti, vhnh phc an lc c trong tng lai". (Tng Chi III, trg 119)

c Pht bn ging cho gia ch Dighajanu v bn php l:

1) Sng y tho vt, tc l lm tht gii, tht thin xo ngh nghipca mnh.

2) Bit gi gn ti sn do ngh nghip lng thin lm ra, khng mtmt, lng ph.


6/21

3) c nui dng v sng c o c. c Pht gi l lm bn vithin. c Pht ni: Vi nhng ngi y gii c, th hc tp y gii c. Vi nhng ngi y b th, th hc tp y b th. Vinhng ngi y tr tu, th hc tp y tr tu". (Tng Chi III, trg121)

4) Cui cng, Pht khuyn gia ch hy bit sng mt np sng thngbng, iu ha, khng am m n b, khng am m ru ch, khng amm c bc, khng giao du vi bn c". c Pht v bn iu cm krn ynh bn ci ca, nu m ra th ti sn b tht tn ht, nhng bit ng li, tcl: "khng m say n b, khng m say ru ch, khng m say c bc,li bit giao du vi ngi thin lnh", th ti sn trong nh s ngy cng dido, phong ph. (Tng Chi III, trg 118)

c c Pht gii thch v li ch sng theo nm gii nh vy, qu vhy cng vi chng ti tm hiu ni dung ca nm gii nh th no, vchng ta, nhng con ngi sng trong thi i hin nay, nn nhn thc nmgii nh th no?

Nhn thc ni dung nm gii, trong hon cnh hin nay

1) Gii st sinh

ng u nm gii l gii st sinh, yu cu mi ngi ch c t tay mnhgit hay bo ngi khc git. Ngc li, yu cu phi trn trng gi trthing ling ca s sng, i vi loi ngi cng nh mi loi. Bo v, tntrng, nng cao gi tr ca s sng, l mt khi nim trung tm ca oc Pht gio. Cng hin ln ca o Pht l coi trng mi dng sng, chkhng phi ch ring dng sng loi ngi. c Pht ln n mi hnh thchy hoi s sng, khi cn ti th c Pht ln n tp tc t n ca o Bla mn, v git cng thn hng chc, hng trm d, cu, b mt ln. cPht cng ph bnh th vui sn bn ca vua cha. V l tt nhin, c Pht

phn i chin tranh di mi hnh thc, tr trng hp khi c mt dn tc,

mt quc gia b xm lng v phi t v. Vit Nam, nhng ng vua Pht tnh L Thi T, L Thnh Tng, L Nhn Tng, Trn Thi Tng v Trn

Nhn Tng lnh o cuc khng chin ca ton dn chng li cc cucxm lng ca qun i, ca nh Tng v nh Nguyn. Tuy nhin, do lut nhPht quy nh, l tu s, xut gia th khng c cm v kh. Mun cmv kh ra trn, ngi tu s phi hon tc, lm ci vic m trong sch thngni: "Ci o c sa, khoc o chin bo".


7/21

Gii lut nh Pht i vi tu s xut gia bao gi cng nghim ngt hn li vi ngi ti gia. Trong thi c Pht cn ti th n , tng s khtthc hng ngy sng, do , trong lut c quy nh, Tu s khng cn cy, ph cy, o t, v lm nh vy c th git hi cc loi sinh vtnh. Kinh tng Pali ni ti nhng dng sng th s (ekindriya jiva, haysappanaka uda) sng trong cc loi cy, c v c trong nc v t. (Trongcc b lut (Vinaya Pitaka cun III trg 126 v Vinaya cun 14 trg 125) uc nhng quy nh c th v chi tit nh vy).

l s th hin ca lng t bi ca c Pht, mt lng t lng bi baoqut tt c mi dng sng trn tri t ny, d l ln hay nh, mt thy chay khng thy c, nh ni trong Kinh T bi thuc Kinh tng Pali:

" Loi c thy, khng thy,Loi sng xa, khng xaCc loi hin ang sng,Cc loi s c sanhMong mi loi chng sanhSng hnh phc an lc.... Hy tu tp t tm,Trong tt c th gii,Hy tu tp tm ,Khng hn lng rng ln.Pha trn v pha di.Cng vy c b ngang,Khng hn ch, tri buc,Khng hn, khng th ch.Nh tm lng ngi m,i vi con ca mnh,Trn i lo che ch,Con c nht ca mnh.Cng vy i tt c,

Cc hu tnh chng sanhHy tu tp tm Khng hn lng rng ln".

(Tp Kinh Kinh T Bi trg 25)


8/21

c Pht cho rng t bi l trng thi tm thc tt p nht th gian ny,v khuyn co hc tr mnh, tt c mi Pht t d l i, ng hay, nm ngi,u an tr nim ca mnh lng t, lng bi khng hn lng .

Trong Kinh tng Pali, c Pht thng hay khuyn co cc T kheo tPht hy chm tu tp bn v lng tm, tc l cc tm t, bi, h, x, mrng khng hn ch cho tt c cc loi hu tnh khp bn phng, d nh,hay ln, thy c hay khng thy c, u bao qut trong bn tm t, bi,h, x rng ln v bin .

Mi gn y, phng Ty mi lp ra mn hc mi gi l "o c hcmi trng" (environnmental ethics), t vn bo v cy c, nc, khngkh v cc loi vt. l mt bc ng khen ca khoa hc Ty phng tipcn thuyt t bi rng ln ca o Pht. Nh Pht hc Nht Bn Hajime

Nakamura vit rng:

"Theo o Pht, ngi ch l mt loi hu tnh, khng c quyn, khai thcba bi khng c hn ch cc loi ng vt thc vt, cng l mt b phnca Thin nhin" (Hajime Nakamura - Encyclopedia of Bioethics - TpI.Free Press. New York. trg 371)

Nh Pht hc Nakamura vit tip: "Mt trong nhng c sc ni bt cat tng Pht gio l mt np sng hi ha vi thin nhin, mt np sng anlc trong mt cnh tr thin nhin ti p, thanh tnh, y thm m v ov". (Sch dn, trg 371)

Chc qu v c th thc mc l lm sao kt hp c thuyt t bi ca oPht vi yu cu ca khoa hc nng nghip hin i, dng hng lot thuctr su, thuc dit c, phn ha hc bo v ma mng, tng sn lngnng nghip v.v... ng l khoa hc nng nghip hin i c nhng thnhtu nht nh trong vic bo v ma mng, dit tr su cn la v c di, vtng nng sut v sn lng ng cc mt cch ng k. Nhng, chng tacng khng c qun hu qu tai hi lu di ca vic lm dng phn ha

hc, thuc tr su v thuc dit c. t, nc, b nhim trn mt din rngln, t ai mu m trc kia ngy cng b cn ci, thnh phn ha hc vsinh vt trong t b mt cn i. Nc sng nc bin cng b nhimnghim trng, thm ch ti mt s vng, nhiu sng, h, ao khng cn c thnui sng c, tm, cua v bt c mt loi thy sn no khc! Mi gn y,cc nh khoa hc nng nghip mi bt u tnh ng v ging ting chung

bo ng, yu cu tr li dng phn sinh vt, cm khng dng thuc tr su


9/21

v thuc dit c trn quy m ln. Ni chung khoa hc nng nghip phngTy ang c xu hng r rt, bo v duy tr cn bng sinh thi trong t vnc, cy c, nhm to ra mt nng xut n nh, cung cp mt s lngnng phm c th t hn, nhng cht lng dinh dng cao hn.

Mt thc mc th hai qu v c th nu ln v gii st sinh l n tht c, cmu thun vi thuyt t bi ca o Pht hay khng?

Qu v u bit r l trong thi c Pht ti th, c Pht khng c yucu tu s khng c n tht, c. Th ch cng dng g th n ny, d l tht,c, trng u c th dng khng phn bit. Hin nay, cc nc theo Phtgio Nam tng, nh Campuchia, Lo, Thi lan, Sri Lanka tng s vn theotruyn thng ca o Pht, nhng h ch n mi ngy mt ba, nu qung th h khng n na. Tri li, cc nc theo Pht gio Bc tng nh

Vit Nam, Trung Quc c mt s ln tng s n trng trai, nhng n nhiuba. cc x nh Ty Tng, Mng C, tuy l theo Pht gio Bc tng,nhng tng s y vn n mn. Mt b phn ln ca Tng s Nht Bn vTriu Tin cng n mn.

Ti sao nh vy? c Pht l mt gio ch rt thc t. Ngi bit rng, trnth gii c nhng vng, trong nm c nhiu thng tuyt bao ph khp ni,cy c khng mc c, th tng s n chay th no c.

V vy, o Pht ra thuyt tht trong sch. Tht c th n c, numnh khng chng kin, khng nghe bit con vt b git tht, cng bit r,con vt khng b git tht cho mnh n. Tht nh vy gi l tht trongsch v c th n c.

Tt nhin, nhng ni no, vi ngi no c iu kin n chay v cmthy n chay ngon, c li tht s cho sc khe, th nn n chay. Vn nykhng nn p t, m nn ty theo hon cnh v s thch tng ngi m giiquyt hp l. Theo o Pht, khng phi n chay l s c gii thot, cngkhng phi n mn th s phi lun hi sanh t. Vn l lng tham hay

khng tham. C ngi n tht m khng tham, li c ngi n chay mtham. Tham n, cng nh tham sc, danh, tin, ng ngh u dn ti lun hisanh t. Khng tham th c gii thot, trc mt l gii thot khi phirng buc vi nhng iu mnh ham thch. Thn tm nh m c nhnhng, thoi mi.

Knh tha qu v!


10/21

Mc d qu v khng n chay trng, ch n chay trong nhng ngy nhtnh, nhng qu v hy bi dng cho mnh v con chu mnh lng thngyu i vi loi vt, nht l nhng ng vt ng thng, ng qu, li cch nh con ch, con mo, con b, con nga v.v... Qu v v con chu, bn

b qu v hy hc cho c, tu tp cho c tm trng t bi, m trong KinhT bi, c Pht cao nh l tm trng tt nht trong ci th ny.

Vi tm trng y, c duy tr v bi dng trong mi giy pht ca isng qu v, th c th m bo chc chn hnh phc i ny v i sau sn vi qu v, khng tch ri qu v, khng khc g bng i theo hnh, mvang khng ri ting, bnh xe ln theo bc chn con b ko xe:

" dn u cc php

lm ch, to.Nu vi thanh tnh,Ni ln hay hnh ngAn lc bc theo sauNh bng khng ri hnh

(Kinh Php C, K 1 v 2)

Tm thanh tnh, trong Kinh php C, chnh l tm t, tm bi m cPht ca ngi nh l ci tm trng tt p nht trn th gian ny.

C ln, c Pht thuyt php cho ng Cp C c (Anathapindika) vcng c ca b th. c Pht ni, b th, cng dng, cho c Pht vTng chng th c cng c rt ln. Nhng c cng c ln hn l xy mttu vin cho Tng chng. C cng c ln hn xy dng tu vin l th tamquy, quy Pht, Php, Tng. C cng c hn th tam quy l gi nm gii.C cng c hn gi nm gii l gi tm nim t bi, d ch l trong giy

pht. Nhng c cng c hn tt c l quan st su sc o l v thng cas vt". (Xem Tng Chi IV trg 264 - 265)

Trong on vn trn, chng ti thy rt r l c Pht ht sc coi trngvic tu tp lng t, lng bi v gi nm gii. Nu lm nh trong Kinh T bi,nu c i chng ta i, ng, nm, ngi, chng ta cng u gi mt nim t

bi, tht s thng xt mi ngi, mi loi, th cng c ca chng ta s lv lng v bin. M lng t, mc thp nht chnh l khng st sinh,khng git hi, v khng khuyn khch git hi.


11/21

Cn mt tch cc ca gii khng st sinh l g? Xa nay, chng ta thnghiu mt cch hn hp mt tch cc ca gii khng st sinh l phng sanh, lvo nhng ngy l hi ln, t chc mua c em th li xung sng, muachim nui lng ri em th cho bay i t do... Chng ti khng phn i gnhng c ch tt p, c gi tr biu trng nh vy. Nhng chng ti mun ngh mt nhn thc rng ri hn v th no l mt tch cc ca gii stsinh. l qu trng, bo v, lm phong ph thm, nng cao cht lng cas sng mi cp, trong tt c mi hnh thc. Nu hiu nh th th tham giacc phong tro chng chin tranh, bo v ha bnh, chng bo lon v bohnh, khuyn khch ha hp v i thoi trong phm vi quc t, khu vc,quc gia, a phng u l th hin mt tch cc ca gii khng st sinh.ng thi, tham gia cuc vn ng bo v mi sinh trong phm vi quc t,khu vc, quc gia, a phng, cho ti qun, phng, khu ph... Bi l bo

v mi trng sng, cng tc l bo v s sng, nng cao cht lng sng.Chng ti hiu mi trng sng khng ch hn ch khng kh, t vnc, m cn bao gm c li sng, tp qun sng, v sinh hay phn v sinh,u c x hi hay l lm lnh mnh ha x hi ca c nhn chng ta tnggia nh chng ta. Chng ti rt mong cho mi cha, thin vin Pht gio,thm ch cho ti mi gia nh Pht t u s l nhng trung tm ln hay nhca o c Pht gio, c th hin trong np sng hng ngy, l nhngtrung tm ca lng t, bi, h, x, nhng trung tm on kt v ha hp,nhng trung tm ca mt li sng gin d, lnh mnh v c hnh. Knhtha qu v! chnh l bo v s sng v nng cao cht lng sng. chnh l mt tch cc ca gii st sinh.

Nu vn minh phng Ty to ra nhng mu ngi sng ngn cch v cc, "n nh ai rng nh y", th vn minh phng ng v c bit l vnminh Pht gio phi to ra nhng mu ngi bit sng ha hi vi mingi, quan tm ti mi ngi, thng cm su sc v chn tnh vi nim vuicng nh ni kh ca mi ngi.

2) Gii khng ly ca khng cho

Thuc phm vi gii ny, khng phi ch l nhng hnh vi trm cp l liu,m cn gm c nhng hnh vi nh bun lu, tham nhng, la o, lt lngtrong bun bn kim nhng mn li bt chnh, lm dng hay chim dngca cng v.v...


12/21

cc nc cng nghip pht trin v mt s cc nc khc, vic khaithc ba bi ti nguyn thin nhin, c bit l loi ti nguyn khng th

phc hi c, nh qung kim loi, du m, hay l kh phc hi nh rngg, loi ng vt him phi c kt ti nh l nhng hnh vi chim ot tisn ca hu th.

Thnh Gandhi ni "n mt ming khng cn n, tc l chim ot phnn ca ngi khc". Trn tinh thn , ngi Pht t nn trnh v ph

phn nhng cuc n nhu, tic tng lng ph, nhng ba n ng l cho20 ngi n, nhng ch c ba, bn ngi n m thi. l khoe khoang, l lng ph, l thiu lng trc n i vi nhng ngi ngho, ngi i, trong nc cng nh trn th gii. Chng ta nn nh rng, n mt mingkhng cn n, th ming n s tr thnh thuc c, u c c th, sinh ralm chng bnh. l loi bnh ca ngi n no: bnh ng rut, bnh d

dy, cc loi bnh tiu ha, bnh huyt p, bnh bo bu v bao nhiu thbnh khc na.

Mt tch cc ca gii khng ly ca khng cho l:

a) Sng trung thc, lng thin, tuyt i khng xm phm ti ti sn, caci ca ngi khc, d l cy kim, si ch.

b) Sng bit , bng lng vi s ti sn ca mnh, c c nh lao ngca bn thn, khng ngh cch lm giu thm bng nhng li lm n la lc,khng chnh ng, phi o c. Cn ch l, o Pht khng phn i lmgiu, nu y l lm giu chnh ng. c Pht tng ni vi ng Cp Cc rng, ngi giu c nhng nim vui nh l c c ca ci, do lao ngca mnh to ra, c c ca ci lm vic thin, c ca ci cho nn khng

phi n nn. Nhng c Pht kt lun l nhng nim vui , tuy chnhng, nhng vn thua xa nim vui ca mt ngi sng thin, khng h blng tm khin trch. (Xem Tng Chi IV 264 - 265)

c) Sng m bit b th lun lun v sn sng gip ngi khc trn mi

mt. B th c nhiu loi: Ti th l gip ngi thiu thn bng ca civt cht. l hnh thc b th ph thng nht. Php th l ging php chonhng ngi cha c bit Pht php. l loi b th c c Pht cangi l bc nht. Php th l em iu thin, iu phi, iu hay, p mnhhc c t Pht php chia x vi ngi khc cng bit v c li nhmnh.


13/21

C ngi hiu mt cch hn hp ch c tng s mi lm vic php th.Khng phi vy, Tng s thuyt php l mt hnh thc ca php th. Nu cmt v no trong ging ta ny, em ni dung bi ging ca chng tingy hm nay ph bin li cho gia nh, con ci, bn b, thn hu, nh vytha qu v, cng l php th. Dng mi hnh thc ph bin Pht php, l php th. Thuyt php hng gi nh chng ti ngy hm nay l php th nh, ging gii li cho mt ngi khc nghe ch mt li Pht dy mthi cng l php th. on trn, ti c nhc li mt li c Pht ni mtnim qun v thng, cng c cn ln hn l cng dng Pht v Tngchng, ln hn c xy cha v tu vin, hn c th tam quy, ng gii v.v...

V vy, chng ti khuyn co cc v t nht cng tm hiu o l vthng, l mt trong ba php n ca o Pht, v ging gii cho mi ngi

bit v o l v thng . Cng c ca cc v thc l ln lao v cng. V

sao? V ch khi no hiu c o l v thng, th mi dt b c lngtham, lng sn, lng si, m c ca vo cnh gii Nit Bn an lc. Cnhgii Nit bn, l cnh gii khng tham, khng sn, khng si. M munkhng tham, sn v si th phi hiu su sc o l v thng.

Hnh thc b th th ba l v y th. Bo v, che ch, an i nhng ngibt hnh, gp nn, thn c, th c, l v y th, tc l b th s khng shi.

Ty h th l chia x nim vui ca ngi khc. Mt tri ca ty h th llng ganh ght, k khng c lng hoan h i vi s thnh t ca ngi khc. Trong bn v lng tm c ni ti trong Kinh tng Pali, c tm h. chnh l hnh ty h, sn sng chia x nim vui ca tt c mi ngi,mi chng sanh. Lng h (ty h) bao gi cng i km vi lng t. Bi vlng t chnh l lng sn sng em li nim vui cho ngi khc. M chia xnim vui cng tc l cung cp nim vui, em li nim vui.

Trong sch Pht, cn ni ti mt hnh thc b th na, gi l cung knhth, tc l thi khim tn, by t lng knh trng i vi mi ngi, d l

ngi km tui mnh, khng c a v x hi bng mnh. Thi kiu cngngo mn l mt thi khng th chp nhn c trong o Pht. V dicon mt c Pht, mi chng sanh u c Pht tnh, u c kh nng thnhPht, cho nn u bnh ng. Hn na, mnh c knh trng ngi ta, thngi ta mi knh trng mnh. l thi c i c li trong cuc sng, lquy lut t nhin.


14/21

3) Gii khng t dm

Con ngi hay t cc oan ny nhy sang mt cc oan khc. C ngici nho ca Khng t l "nam n th th bt thn" nhng con ngihin i li ln su vo mt cc oan khc tc l cuc sng tnh dc khnghn ch, m nhng nh hng tiu cc bc l ph bin: gia nh tan nt,t l ly d cao, dn ti tnh cnh tr con sng b v, thiu tnh cm, khngc gio dc, cho nn t l thanh thiu nin phm ti ngy cng nhiu, sthanh nin nghin ngp, ht xch, mua bn dm ba bi ngy cng ng.Mt trong hu qu tai hi nht ca li sng tnh dc ba bi l bnh Sida, ms xut hin v lan trn mau chng l mi lo chung cho c nhn loi, bi v l mt chng bnh hin nay xem nh l khng cha tr c.

Trong mt bi cnh x hi v th gii nh vy, tm quan trng ca gii

th ba, gii khng t dm ca o Pht cng ni bt ln, nh mt nhu cubc xc hng u.

Chng ta cn nh rng, nhn loi t tnh trng d man chuyn sang tnhtrng vn minh l nh c thit ch gia nh. Tnh thng ca ngi m ivi con ci ng vai tr ln trong s n nh thit ch gia nh. Con ngicm thy c an i, bt c c, c bc u gio dc v tnh thngng loi, trong cnh tay m p ca ngi m, trong ting ru con ca ngim.

Th nhng np sng tnh dc ba bi ca con ngi hin i ph hoithit ch gia nh ca con ngi, khin cho con ngi tuy khng phiquay li cuc sng man d,th cng sng phi o c, mt ht tnh ngi. l iu ng s, nhng phi ni ra, khng ni khng c. Ch c loi vtmi quan h tnh dc ba bi. Nhng con ngi cng bt u quan h tnhdc ba bi nh vy, li cn ph trng trn mn nh mt cch cng khai,khng cht xu h e thn.

Knh tha qu v!

chnh l ci vng lun qun ca con ngi gi l vn minh, gi l hini. Cm thy sng lm ngi l kh, th li m u xung sng khng racon ngi na ri cm thy au kh hn. Nhng o Pht vch chocon ngi chng ta mt li thot ra khi cuc sng au kh hin ti, l lisng o c, hng thng theo nm gii, mi thin, li sng trnh c haicc oan: am m dc vng tm thng, cng nh sng p xc kh hnh.


15/21

i vi ngi xut gia, o Pht yu cu mt cuc sng phm hnh, t bmi hnh thc dm dc. y khng phi l kh hnh. y l yu cu tithiu ca mt cuc sng tht s gii thot, hng ti s gic ng hon thin.

Nhng i vi ngi Pht t ti gia, o Pht khng t yu cu cao nhvy. o Pht ch yu cu h c quan h tnh dc chnh ng, vi ngichng, ngi v chnh thc ca mnh. Quan h v chng l quan h va ctnh, va c ngha, l tr ct ca mi quan h khc trong gia nh, nh quanh cha m v con ci, quan h anh, ch em, v rng hn na l quan h hhng thn thuc. Tr ct m vng vng, lnh mnh th mi quan h khctrong gia nh cng s vng vng v lnh mnh theo. M quan h gia nhn nh, lnh mnh, li l c s ca mt x hi n nh v lnh mnh. Ging gii "khng t dm", ngi chng, ngi v, ngi cha, ngi mng vai tr rt ln, c th ni l quyt nh trong s nghip lm lnh mnh,

v n nh x hi, cng nh gio dc v bi dng th h tng lai.

4) Gii khng ni di

Tc l gii cm vng ng. i vi o Pht, ni di tai hi trn nhiumt. Th nht, ni di nh hng tiu cc n s n nh x hi. Ni di

ph hoi s n nh . Con ngi ch c th sng chung vi nhau trong mtbu khng kh tin cy ln nhau, tin cy rng, trong giao tip, mi ngi uni tht. Nu mi ngi u ni di, th l du hiu ca x hi gii th vtan r. Th hai, trn bnh din c nhn, ni di c tc dng tai hi l phnng dy chuyn. Ngha l, li ni di ny ko theo li ni di khc ri mtli ni di khc na, cn nghim trng hn, cho ti khi bn thn mnh cng

b bao bc bi tm mn di tr do mnh to ra. Mt con ngi nh th ngycng tch ri xa ch gii thot v gic ng, ngy cng sa a vo vng tili, kh g ra c. Mt ngi sng khng tht vi ngi khc, v vi

bn thn mnh, th s khng bao gi tm ti s tht, ch ng ni chng ngs tht.

Trong Kinh "Gio gii La Hu La ti rng Am B La" (Trung b Kinh II,

trg 122), c Pht li trong chu mt t nc v bo La Hu La rng:

"Ny La Hu La, ngi c thy mt t nc cn li trong chu khng?"

"Tha c, bch Th Tn."


16/21

"Cng t vy, ny La Hu La l c hnh Sa mn ca nhng ngi nobit m vn ni di, ni di m khng c xu h".

Ri c Pht ht cht t nc trong chu i, lt p chu li ri lt ngachu ra v ni:

"Ny La Hu La, ngi c thy chu nc ny trng khng hay khng?".

"Tha c, bch Th Tn".

"Cng trng khng nh vy, ny La Hu La l hnh Sa mn ca ngibit m ni di, khng xu h."

Ri mt on sau ca Kinh, c Pht li khng nh:

"Ny La Hu La, i vi ai bit m ni di, khng c xu h, thi Ta nirng, ngi y khng c vic g c m khng lm. Do vy, ny La Hu La,ta quyt khng ni di, d l ni m chi. Nh vy, ny La Hu La,ngi phi hc tp"

Knh tha qu v!

Rt mong qu v, v gia nh, cng dy d con chu mnh nh vy, nghal tuyt i khng ni di, d l ni m chi. Hin nay, ngi ta ni divi nhau mt cch qu d dng. Trong nh, ngi m mun d con nn,khng khc, cng ni di. Cha m, mun i chi vi nhau mt mnh, khngcho con i theo cng ni di. Ch nh mi khch n cm, cng l mi mi, ch khng mun mi. Khch tuy cha n cm nh, nhng t chimt li mi khng tht ca ch nh cng ni di: "Xin li, ti v phpri".

Ngi ta gi l ni di theo php lch s. Th nhng, tha qu v, phplch s, theo ng ngha ca n chnh l khng ni di. Nht l cha m i

vi con ci cn nh, li cng khng nn ni di. Bi v, khng nn coithng tr con. Chng n bit ht. Mt ngy, chnh chng n s ni di livi cha m, vi bn b, nh chng ta ni di vi chng. Cho nn, th cho chng khc cng khng sao. Khc mt cht cng nh tp th thao, cngkhe phi.


17/21

Tt nhin, c nhng trng hp, chng ta khng th ni s tht c.Nhng khng ni s tht c th hy im lng, ch ng c ni di. Ni dicng nh n vt, s quen mm v gy tc hi khng nh.

Ngi Pht t khng nhng khng c ni di, m cn khng c nili chia r, gy hin tng mt on kt. Tri li, ngi Pht t bao gi cngni li ha hp, on kt li nhng ngi vn b chia r, v tng cngon kt hn na, i vi nhng ngi vn ha hp.

ng c xu ni chia r c th l lng hn th, ganh t i vi s thnhcng ca ngi khc, l tm c mun gy au kh cho ngi m mnhkhng a, mun cho nhng ngi khc xung t nhau, mu thun nhau, hiulm nhau.

Khi li ni xu, ni chia r ng thi cng l li ni di, th hai ti ni div ni chia r cng li to ra nghip c nghim trng, c th quyt nhngi phm gii ti sinh vo ci c, ci kh.

Mt tch cc ca gii khng ni chia r l ni li ha hp, xut pht tng c lng t, lng bi. Theo sch Pht, ngi ni li ha hp thng cnhiu bn trung thnh vi mnh, i ny cng nh i sau.

Ngi Pht t, khng nhng khng ni di, ni chia r, m cng khngc ni li c c, kh nghe, lm au lng ngi khc. Kch bc ngikhc vi li chua cay, chi ra, mng nhic ngi hay l ch nho ngi vili thm c u l nhng iu c v li ni, m ngi Pht t nht nhkhng phm, d l mnh c b tri , khng bng lng. Trong mi trnghp, ngi Pht t phi bit kin nhn, li bit thng cm vi nhng yukm ca ngi khc.

Ngi Pht t bit ni ng thi, ng lc, ni li c ch, trnh ni nhmnh, ni li v ngha. i vi ngi xut gia, c Pht thng dn l ch nnni nhng ling s tht, c li lc i vi ngi nghe, nhng li c lin

h n php v lut ca o Pht, nhng li hng ti gic ng v gii thot.Li ni ca v tu s phi c gi tr nh l vng bc, chu bu em tng nginghe, m li tng ng lc, ng thi.

Ngi Pht t ti gia c hc Pht, cng nn tranh th ni vi mi nginhng li ni c ch, c o l, nhng li ni khim tn, lch s, d nghe, d


18/21

thm vo lng ngi. Ngi Pht t c hc Pht, cng phi tranh th niphp, php th d l vi mt ngi, hai ngi cho n s ng ngi.

5) Gii khng ung ru v cc cht say khc

Tc hi ca ru th ai cng bit, nhng ai cng ung. Ngay nc tacng vy. Ung ru, ung bia tr thnh mt ci mt, mt th thi thng,khng th thiu trong tt c ba tic nh hay ln, d l tic gia nh.

Trn bo ch, t l tai nn giao thng, cc v ti phm do say ru cngtng ln ti mc bo ng. Thanh thiu nin nc ta ung ru v htthuc l rt nhiu, xem nh l mt du hiu ca tui ln v li i.

Cc cuc th nghim khoa hc cho thy, ru lm nng c th, ch khng

cung cp c cht dinh dng no cho c th. Phn ln ru hay bia ungvo u bc thnh hi. Chng ta ng gn ngi ung ru nh b hi ru

ph vo mt. iu ny chng t, ru hay bia ung vo b t chy trong cth ri bc thnh hi ta ra ngoi, khng c li g cho vic nui dng v tisinh cc t bo.

Mc d ru ung vi liu lng t c kh nng kch thch thn kinh, vc th dng lm thuc, th nhng nu ung nhiu, ung hng ngy th li btcp hi, tuy rng khng ung n mc say. Mt t tp ch Y hc ca Anhcho bit, ngi ung bia hng ngy c nguy c b ung th ng rut gp 12ln ngi khng ung bia. Ph n c thai m ung ru, th d b non vau mng c. Ung ru cng gy tc hi n t bo c, d l i vi ngiln.

V tt c nhng l do trn, cho nn o Pht xem gii cm ru l mttrong nm gii c bn.

Trong Kinh Thin sanh (Sigalovadasutta), Pht tuyn b nghin ru lmt trong su nguyn nhn lm cho tan ca nt nh.

c Pht ni: "Ny gia ch, am m cc loi ru c su nguy him. Tisn b tn tht, hay gy tranh ci, mc nhiu bnh tt, danh d thng tn,qun o h hang l m tng, tr lc b tn hi. Ny Gia ch, nghin ccloi ru c su nguy him nh vy" (Trng b kinh, Kinh Gio th ThiCa La Vit).


19/21

Trong Kinh Pht, c chuyn thanh nin nh giu Mahadhanasettin phungph mt s ti sn rt ln trong vic ru ch, n ni khi v gi phi n my kim sng qua ba. T nghin ru, say ru l u mi ca bao nhiuthm ha gia nh: v chng ci nhau, nh nhau, con ci h hng. Ngisay ru khng cn bit phi tri, c th phm mi ti c, k c gitngi.

Ngi Pht t, ngay t tui nh, phi c gio dc v s cn thit tchm lo sc khe ca bn thn mnh, v gi gn tm hn trong sch v lnhmnh, kp thi ng ph vi mi bin thin v cnh ng bt trc ca cucsng. Ngi Pht t cn nhn thc r phung ph sc khe, lm m mui tinhthn bng li sng bung th v trc tng l mt ti li, nhiu khi phi trgi t bng c cuc i ca mnh.

Kt Lun

Knh tha qu v!

Nh vy, trong bi thuyt php nhn ngy l Pht n hm nay, chng ti trnh by kh chi tit ni dung ca nm gii nh Pht, nn c nhn thcdi con mt ca con ngi hin i nh th no.

nc Vit Nam chng ta ang chuyn mnh trong thi i i mi vm ca ny, cuc sng o c c xung cp tht, trong my chc nm liy, nhng khng n ni ti t. Vn minh vt cht phng Ty tuy c xmnhp vo nc ta v c nh hng tiu cc n mt b phn ca nhn dnta, nht l i vi tng lp thanh thiu nin, nhng vn gp phi s ikhng mnh m ca gio dc gia nh, tn gio, trng hc, c chnhquyn h tr. Cho nn, tnh hnh ca o c x hi ta khng n ni qu biquan, nh mt vi ngi lo lng.

Tuy nhin, chng ta cn nhn thc r trch nhim ca chng ta, nhngngi cha, ngi m, cc bc n anh, trc tnh hnh ang bin chuyn

mau l. Hng bin chuyn c th tt, hay xu l ty n lc ca chng ta.Phng hng hot ng ca chng ta c th l:

- Ht sc h tr cho chng trnh xa i gim ngho ca chnh ph,bng nhng vic lm thit thc, c ngha t thin x hi.


20/21

- Khuyn co chnh ph sm tng lng cho cng nhn vin chc, chongi hu tr, gim bt mc chnh lch thu nhp gia cng nhn vin Nhnc, v cng nhn vin lm vic cho cc hng nc ngoi hot ng tiVit Nam.

- Tuyn truyn, cao mi gi tr o c truyn thng, trong c oc Pht gio, nh vic chng ti lm hm nay trn ging ta ny, nh vicqu v s lm gia nh, vi bi ging ny ca chng ti.

Knh tha ton th qu v!

Qua thi gian khong mt gi, chng ti c gng trnh by cho ton thqu v nh ngha nm gii theo li c Pht dy, nu r nhng li ch dogi nm gii ny em li cho nhng ai thnh tm thc hnh. Chng ti cng

c gng phn tch c hai mt tch cc v tiu cc ca mi gii v s p dngca tng gii trong i sng c nhn ca tng ngi, ca tng gia nh,quc gia v x hi.

iu quan h l chng ta c gng em p dng nm gii ny ca c Phtvo i sng c nhn ca mnh, ca gia nh mnh. C p dng nh vy,chng ta mi xy dng mt x hi vn minh v lnh mnh, thc s hnh

phc v an lc.

Nh chng ti thng ni vi qu v, chng ta c gng xy dng Thinvin Vn Hnh ny thnh mt mi trng tu hc l tng cho Pht t VnHnh ti gia v xut gia ca chng ta. V mun vy, chng ta c gng ngdng nm gii vo i sng c nhn ca mnh, i sng gia nh ca mnh.Chng ta c gng ph bin nm gii ny cho nhiu ngi c bit cngnhau ng dng nm gii ny trong i sng c nhn v gia nh ca mnh.Chng ta c gng, ngi ngi hnh tr nm gii, nh nh hnh tr nm gii,ngi ngi ph bin nm gii, nh nh ph bin nm gii, nh vy chngta cng nhau xy dng mt x hi lnh mnh, c o c, c vn minh, thitthc li ch cho th h ca chng ta, chng ta cn gip cho th h tr, con

chu ca chng ta c sng trong mt x hi tng lai ti p.

Knh chc ton th qu v mt ma Pht n sng chi ho quang canm gii c thit thc ng dng, em li hnh phc an lc cho ton thqu v, cho ton th gia nh qu v!


21/21

Nam m Bn s Thch Ca Mu Ni Pht.

Thch Minh Chu

--- o0o ---Ht

Documents

Nam Gioi - Mot Nep Song an Lanh Hanh Phuc - HT Minh Chau