Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

NATIONAL

Hierdie bylae bestaan uit 10 bladsye.

GEOGRAFIE V1

FEBRUARIE/MAART 2014

BYLAE

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT

GRAAD 12

Geografie/V1 2 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

FIGUUR 1.1: DRIESEL-LUGSIRKULASIE

[Bron: Aangepas uit Google Image] FIGUUR 1.2: RIVIERKRONKEL

[Bron: Aangepas uit Dynamic Landscapes]

B

A

Lykant

Meeroorblyfsels van afgesnyde kronkel

EWENAAR ITKS

Hadley-sel

Ferrel-sel

Polêre sel 90 60

30

0

30

Geografie/V1 3 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

FIGUUR 1.3: SINOPTIESE WEERKAART

[Bron: Suid-Afrikaanse Weerdiens] FIGUUR 1.4: KLIMAATSVERANDERING

[Bron: Aangepas uit The Citizen]

STAP VIR KLIMAATS-

VERANDERING

Is ons almal ernstig oor klimaatsverandering?

BBP

BBP

Kaapstad

BBP – Baie belangrike persoon

Geografie/V1 4 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

FIGUUR 1.5: FLUVIALE PROSESSE

[Bron: Aangepas uit Google Image] FIGUUR 1.6: STRUKTURELE LANDVORME

[Bron: Aangepas uit New Generation Geography]

1 4

2

3 A B

C

D

Riv

ier

Gemiddelde stroomvloei

Stroomvloei in die somer

A

Geografie/V1 5 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

FIGUUR 2.1: HOOG- EN LAAGDRUKSELLE

[Bron: Onbekend]

FIGUUR 2.2: RIVIERSTELSEL

[Bron: Aangepas uit Dynamic Landscapes]

FIGUUR 2.3: PLAASLIKE WINDE

[Bron: BBC Weather Centre]

Beweging van lug

Geografie/V1 6 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

FIGUUR 2.4: DESTRUKTIEWE WEERVERSKYNSELS

[Bron: Google Image]

FIGUUR 2.5: ONTWIKKELING VAN 'N FLUVIALE VERSKYNSEL

[Bron: Earthworks]

D

Afsettingsgebiede Gebiede met erosie

SLEUTEL A

C

B

B A

C

A

C

Geografie/V1 7 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

FIGUUR 2.6: STROOMROOF

[Bron: Onbekend]

FIGUUR 3.1: LANDELIKE NEDERSETTINGSPATRONE

[Bron: sites.google.com]

FIGUUR 3.4: GRONDGEBRUIKSONES

[Bron: Aangepas uit Living Geography]

6 SSK 3 Vervoer 4 Hoë-inkomste residensieel 1 Lae-inkomste residensieel 2 Fabrieke 5 Ontspanning

1

2

3

4 5

6

1

A B C Skaal – 1 : 50 000 (Al drie nedersettings)

1. 2.

X Y

A C

X Y

B

SLEUTEL: Bewerkte landerye

Verlate kanaal

Geografie/V1 8 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

FIGUUR 3.5: BYDRAE VAN EKONOMIESE SEKTORE TOT DIE BBP VAN SA

[Bron: http:/www.tikzn.co.za/Key sectors/Overview of Key Sectors aspk] FIGUUR 3.6: VOEDSELSEKERHEID

VOEDSELSEKERHEID Navorsing deur die Verenigde Nasies dui daarop dat daar tans ongeveer 7 biljoen mense in die wêreld is, van wie een biljoen honger is. Oor veertig jaar sal daar 9,2 biljoen mense wees. Om in hierdie vraag te voorsien, sal daar 70% meer voedsel as in 2000 geproduseer moet word. Internasionale beleid, soos die gebruik van landbousubsidies, het produksiekoste in die VSA en VK laat daal. Die verbouing van sekere produkte deur arm nasies, soos in Afrika, is dus nie lewensvatbaar nie. Pluimvee uit die VSA kan goedkoper aan Afrika verskaf word as die koste van produksie in Afrika.

[Bron: Aangepas uit 'n onderhoud met professor Mark Laing, UKZN]

Oorsig van ekonomiese aktiwiteite

Landbou, bosbou en visserye.......................................... 4,7 Mynbou en uitgrawings..................................................... 1,7 Vervaardiging..................................................................... 21,3 Elektrisiteit, gas en water.................................................. 2,4 Konstruksie........................................................................ 2,4 Groothandel, kleinhandel, motorhandel en akkommodasie...................................................................

. 12,7

Vervoer, berging en kommunikasie................................. 11,6 Finansies, eiendomsverkope en besigheidsdienste...... 15,9 Persoonlike dienste........................................................... 5,7 Algemene regeringsdienste.............................................. 11,7 Belasting, minus subsidies op produkte......................... 9,8

Geografie/V1 9 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

FIGUUR 4.1: KLASSIFIKASIE VAN NEDERSETTINGS

[Bron: teachers.guardian.co.uk] FIGUUR 4.3: UITBREIDING VAN STEDELIKE NEDERSETTINGS

SPESIALE VERSLAG: STEDE IN AFRIKA

STAD 2007: Bevolking in miljoene 2025: Bevolking in miljoene Johannesburg 7,02 9,08 Nairobi 3,01 5,87 Kaïro 11,89 15,56 Lagos 9,46 15,80 Kinshasa 7,84 16,76 Luanda 4 8,24

Net minder as 40% van Afrika se bevolking het aan die einde van 2010 in stede gewoon, wat dit die mins verstedelikte gebied in die wêreld maak. Hierdie syfer sal in die komende dekades dramaties styg, 'n neiging wat moontlik tot snelle verstedeliking sal lei as gevolg van ekonomiese en maatskaplike veranderinge op die kontinent. Sub-Sahara-Afrika is tans slegs in die tweede plek na Oos-Asië ten opsigte van die koers van verstedeliking, met 'n geraamde jaarlikse groei van 1,26% van 2010 tot 2015. Die kontinent sal teen 2035 'n keerpunt bereik wanneer meer as 50% van alle Afrikane in stedelike sentrums sal woon. Teen 2050 sal meer as 1 biljoen – die ekwivalent van die kontinent se totale bevolking in 2010 – in stede woon.

[Bron: http://www.siemens.co.za/sustainable-development/pdf/cities-in-africa-report-1.pdf]

Megalopolis – multimiljoen Konurbasie – 1–3 miljoen Stad – minder as 1 miljoen Groot dorp – minder as 100 000 Dorp – minder as 20 000 Dorpie – etlike honderd Boeredorpie – 'n paar gesinne Geïsoleerde plaasopstal – 1 gesin

Lan

delik

Ste

delik

Geografie/V1 10 DBE/Feb.–Mrt. 2014 NSS – Bylae

Kopiereg voorbehou

FIGUUR 4.5: VOORSPELDE WATERBESKIKBAARHEID VIR 2025 (MILJOEN m3)

RIVIERE PLAASLIKE BESKIKBAARHEID

OORGEDRA IN PLAASLIKE VEREISTES

Limpopo 295 23 379 Tugela/Thukela 776 0 420 Bo-Vaal 1 486 1 630 ? Oranje 4 755 2 1 122 Vis 452 653 1 053

[Bron: Departement van Waterwese en Bosbou] FIGUUR 4.6: LANDBOU IN SUID-AFRIKA Oppervlak in Suid-Afrika waarop geboer word

12%

Bewerkbare grond 22% Gebied wat besproei word 1,3 miljoen hektaar Bydrae tot BBP 3% Indiensneming 7% Landbou-uitvoere 6,5%

[Bron: Pocket Guide to South Africa 2011/12]