25
qarTuli samarTlis mimoxilva specialuri gamocema 2007 72 doqtorantTa saseminaro naSromebi * Tsu-is iuridiuli fakultetis doqtoranti, asistent-profesori, saqarTvelos parlamentis evropasTan integraciis komitetis specialisti. 1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule- bebisadmi gamosayenebeli samarTlis Sesaxeb~, www.jus.uio.no/lm/ec.applicable.law.contracts.1980/ doc.html (12.06.06). koliziuri normebis unifikacia, miuxedavad misi damsaxurebisa savaWro urTierTobebis ganviTarebaSi, im winaaRmdegobebis gaTvaliswinebiT, romlebic arsebobs sxvadsxva qveynis saxelSekrulebo normebs Soris, ver xsnis bevr problemas. „vaWroba erTi qveynis samarTlis SigniT gacilebiT mimzideveli Cans movaWrisTvis, vidre saqonlis gatana sazRvargareT, rogorc wesi, misTvis naklebad cnobili kanonmdeblobis mqone qveyanaSi, Tundac sazRvari iqve iyos“. Riedl, The Work of the Lando-Commission from the Alternative Viewpoint, www.storme.be/ Riedl.html (10.06.06). nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo samarTalSi ekaterine baRiSvili * 1. Sesavali saxelSekrulebo samarTlis sferoSi sxvadasxva qveynis kanonmdeblobis, doqtrinisa da sasamarTlo praqtikis SedarebiTi analizi naTlad warmoaCens ara marto msgavs, aramed mniSvnelovnad gansxvavebul midgomebs sakiTxTa mTeli rigisadmi, romlebic ukavSirdeba xelSekrulebis dadebas. es gansxvavebebi ganpirobebulia im mravalwliani tradiciebiT, romlebic damaxasiaTebelia sxvadasxva samarTlebrivi sistemis mqone qveynebisTvis. saerTaSoriso saxelSekrulebo urTierTobebis sferoSi identuri sakiTxebis gansxvavebulma reglamentaciam SeiZleba warmoSvas rigi problemebisa jer kidev xelSekrulebis dadebis stadiaze, rasac Sedegad arasasurvel konfliqtebsa da davebTan da, saboloo jamSi, saerTaSoriso komerciuli brunvis ganviTarebis SeferxebasTan mivyavarT. aRniSnuli problemebis gadawyvetis umniSvnelovanesi gza kerZo samarTlis unifikaciaa, romlis mizanic aris erTiani sakanonmdeblo sivrcis Seqmna saerTaSo- riso samoqalaqo brunvis monawileTaTvis. bolo aTwleulebis ganmavlobaSi am mimarTulebiT umniSvnelovanesi proeqtebi ganxorcielda, rogorc koliziuri, ise materialuri samarTlis sferoSi. 1 ofertis mboWavi Zala erT-erTi yvelaze sadavo sakiTxia unificirebul kerZo samarTlSi. sakiTxis problemurobas ganapirobebs is faqti, rom sxvadasxva samarTlebrivi sistema ayalibebs gansxvavebul midgomebs aRniSnuli institutisadmi. germanuli samarTlis Tanaxmad, oferentis boWva mis mier gakeTebuli ofertiT sakmaod Zlieria, Sesabamisad, oferents ofertis gamoTxovis ufleba, rogorc wesi, ara aqvs; angloamerikulis mixedviT, boWva sakmaod sustia, oferenti sruliad Tavisufalia Tavis qmedebebSi da, rogorc wesi, ofertis gamoTxova aqceptamde nebismier dros SeuZlia; xolo romanul samarTlebriv sistemas garkveulwilad

nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

  • Upload
    haphuc

  • View
    230

  • Download
    6

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200772

doqtorantTa saseminaro naSromebi

* Tsu-is iuridiuli fakultetis doqtoranti, asistent-profesori, saqarTvelos

parlamentis evropasTan integraciis komitetis specialisti.1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-

bebisadmi gamosayenebeli samarTlis Sesaxeb~, www.jus.uio.no/lm/ec.applicable.law.contracts.1980/doc.html (12.06.06).koliziuri normebis unifikacia, miuxedavad misi damsaxurebisa savaWro urTierTobebis

ganviTarebaSi, im winaaRmdegobebis gaTvaliswinebiT, romlebic arsebobs sxvadsxva qveynis

saxelSekrulebo normebs Soris, ver xsnis bevr problemas. „vaWroba erTi qveynis samarTlis

SigniT gacilebiT mimzideveli Cans movaWrisTvis, vidre saqonlis gatana sazRvargareT,

rogorc wesi, misTvis naklebad cnobili kanonmdeblobis mqone qveyanaSi, Tundac sazRvari

iqve iyos“. Riedl, The Work of the Lando-Commission from the Alternative Viewpoint, www.storme.be/Riedl.html (10.06.06).

nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova

unificirebul kerZo samarTalSi

ekaterine baRiSvili*

1. Sesavali

saxelSekrulebo samarTlis sferoSi sxvadasxva qveynis kanonmdeblobis, doqtrinisa

da sasamarTlo praqtikis SedarebiTi analizi naTlad warmoaCens ara marto msgavs,

aramed mniSvnelovnad gansxvavebul midgomebs sakiTxTa mTeli rigisadmi, romlebic

ukavSirdeba xelSekrulebis dadebas. es gansxvavebebi ganpirobebulia im mravalwliani

tradiciebiT, romlebic damaxasiaTebelia sxvadasxva samarTlebrivi sistemis mqone

qveynebisTvis.

saerTaSoriso saxelSekrulebo urTierTobebis sferoSi identuri sakiTxebis

gansxvavebulma reglamentaciam SeiZleba warmoSvas rigi problemebisa jer kidev

xelSekrulebis dadebis stadiaze, rasac Sedegad arasasurvel konfliqtebsa da

davebTan da, saboloo jamSi, saerTaSoriso komerciuli brunvis ganviTarebis

SeferxebasTan mivyavarT.

aRniSnuli problemebis gadawyvetis umniSvnelovanesi gza kerZo samarTlis

unifikaciaa, romlis mizanic aris erTiani sakanonmdeblo sivrcis Seqmna saerTaSo-

riso samoqalaqo brunvis monawileTaTvis. bolo aTwleulebis ganmavlobaSi am

mimarTulebiT umniSvnelovanesi proeqtebi ganxorcielda, rogorc koliziuri, ise

materialuri samarTlis sferoSi.1

ofertis mboWavi Zala erT-erTi yvelaze sadavo sakiTxia unificirebul kerZo

samarTlSi. sakiTxis problemurobas ganapirobebs is faqti, rom sxvadasxva

samarTlebrivi sistema ayalibebs gansxvavebul midgomebs aRniSnuli institutisadmi.

germanuli samarTlis Tanaxmad, oferentis boWva mis mier gakeTebuli ofertiT

sakmaod Zlieria, Sesabamisad, oferents ofertis gamoTxovis ufleba, rogorc wesi,

ara aqvs; angloamerikulis mixedviT, boWva sakmaod sustia, oferenti sruliad

Tavisufalia Tavis qmedebebSi da, rogorc wesi, ofertis gamoTxova aqceptamde

nebismier dros SeuZlia; xolo romanul samarTlebriv sistemas garkveulwilad

Page 2: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200774

doqtorantTa saseminaro naSromebi

2 ix. Malik, Offer: Revocable or Irrevocable? Will Art.16 of the Convention on Contracts for the InternationalSale Ensure Uniformity? www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/malik.html (20.06.06).3 United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, 1980. www.jus.uio.no/lm/un.contracts.international.sale.goods.convention.1980/doc.html (12.05.06).4 UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts with Official Commentary, 1994. www.jus.uio.no/lm/unidroit.international.commercial.contract.principles.1994.commented (25.05.06).kerZo samarTlis unifikaciis saerTaSoriso institutma (`unidroa~) gverdi auara

saerTaSoriso unifikaciis tradiciul sakanonmdeblo meTods da Camoayaliba samarTlebrivi

xasiaTis normaTa krebuli, romelTa gamoyenebas dainteresebul saxelmwifoTa neba ar

sWirdeboda, aramed is gankuTvnili iyo uSualod saerTaSoriso garigebebis monawileebisaTvis.

mniSvnelovania is garemoeba, rom masze muSaobisas ar iyo aucilebeli TiToeuli qveynis

samarTlis gaTvaliswineba, iseve rogorc yvela samarTlebrivi sistemis Tanabari zegavlenis

uzrunvelyofa, aramed gadamwyveti iyo yvelaze Sesaferisi wesis moZieba konkretuli sakiTxis

reglamentaciisTvis.5 Principles of European Contract Law (PECL), 1998, www.jus.uio.no/lm/eu.contract.principles.1998/doc.html(25.05.06).„evropis saxelSekrulebo samarTlis principebi“ SemuSavda kerZo iniciativiT. evropuli

saxelSekrulebo samarTlis komisia, romelic muSaobda `principebze~, Sedgeboda evropis

Tanamegobrobis wevri saxelmwifoebis samarTlis mecnierebisgan. igi moqmedebda

evrokavSiris xelisuflebisgan damoukideblad. komisiis TiToeuli wevri iyo Tavisi qveynis

ara politikuri, aramed `samecniero~ warmomadgeneli. Tavmjdomareobda cnobili danieli

mecnieri ole lando. proeqtze momuSave komisia miznad isaxavda iseTi erTiani iuridiuli

bazis Seqmnas evropis saxelSekrulebo samarTlisaTvis, romelic gamoexmaureboda

evropizaciis procesis Taviseburebebsa da saxelSekrulebo urTierTobebis internaci-

onalizaciasa da globalizacias, amavdroulad, „SeunarCunebda kerZo samarTals „saTanado

normatiul xarisxs“ post-sakanonmdeblo epoqaSi“. ix. Riedl, The Work of the Lando-Commissionfrom an Alternative Viewpoint, www.storme.be/Riedl.html (10.06.06).6 saerTaSoriso kerZo samarTlis mecnierebaSi gamoyofen komerciuli saxelSekrulebo

samarTlis unifikaciis sakanonmdeblo (sakonvencio) da arasakanonmdeblo (arasakon-

vencio) meTodebs. rogorc wesi, praqtikaSi sakanonmdeblo meTods aniWeben upiratesobas.

ix. Âèëêîâà, Ìåòîäû óíèôèêàöèè ïðàâà ìåæäóíàðîäíûõ êîììåð÷åñêèõ êîíòðàêòîâ, Ãîñóäàðñòâî è ïðàâî,

1998, ¹7, 73-78.

Sualeduri pozicia ukavia am sistemebSi Camoyalibebul midgomebs Soris. Sedegad,

unifikaciis mcdeloba dgeba urTulesi amocanis gadaWris winaSe, kerZod – airCios

erT-erTi am wesidan, Tu daadges e.w. kompromisul gzas.2

nebis gamovlenis gamoTxovasTan dakavSirebul sakiTxebs awesrigebs iseTi

mniSvnelovani unificirebuli aqtebi, rogorebicaa: 1980 wlis gaeros konvencia

„saqonlis saerTaSoriso nasyidobis xelSekrulebaTa Sesaxeb“3 (SemdgomSi – venis

konvencia), „saerTaSoriso komerciuli xelSekrulebis principebi“4 (SemdgomSi –

`unidroas~ principebi) da „evropis saxelSekrulebo samarTlis principebi“5

(SemdgomSi – evropuli principebi). sakiTxis gadawyvetis is gza, romelic

SemoTavazebul iqna maT mier, swored sxvadasxva samarTlebriv sistemas Soris

miRweuli kompromisis Sedegia.

marTalia, venis konvenciis regulirebis sfero ufro viwroa, vidre `unidroas~

da evropuli principebisa, – igi exeba mxolod nasyidobis xelSekrulebebs, – magram

gamomdinare konvenciis samarTlebrivi Zalidan6 da im garemoebidan, rom man miiRo

sayovelTao aRiareba mTel msoflioSi, statiaSi swored masze dayrdnobiT

warmoCndeba ofertis gamoTxovasTan dakavSirebul sakiTxTa wre.

amavdroulad, unda aRiniSnos, rom sakiTxis gadawyvetis is kompromisuli gza,

romelic venis konvenciam SemogvTavaza, yovelTvis ar xsnis im problemebs, romelTa

gadalaxvasac miznad isaxavda. zogierTi mecnieris azriT, konvenciis me-16 muxli,

Page 3: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200776

doqtorantTa saseminaro naSromebi

7 ix. Êóêèí, Ñîîòíîøåíèå Ïðèíöèïîâ ÓÍÈÄÐÓÀ è Âåíñêîé Êîíâåíöèè ìåæäóíàðîäíîé êóïëè-ïðîäàæèòîâàðîâ, www. yust.ru/ru/publications/item.shtml?item_3 (12.06.06).

romelic awesrigebs ofertis gamoTxovasTan dakavSirebul sakiTxebs, `ZiriTad wess

imden gamonakliss uwesebs, rom uneburad eWvic ki ibadeba ZiriTadi wesis dadgenis

mizanSewonilobaSi“.7

winamdebare statiis mizania ofertis gamoTxovis samarTlebrivi regulirebis

kvleva unificirebul kerZo samarTalSi. statiaSi warmoCenilia is winaaRmdegobebi

da orazrovani debulebebi, romlebsac Seicavs unificirebuli aqtebis mier

SemoTavazebuli kompromisuli varianti, ganxilulia is SesaZlo mizezebi, ramac

ganapiroba es Seusabamobebi, aseve is arasasurveli Sedegebi, romlebic SeiZleba mohyves

praqtikaSi maT gamoyenebas. sakiTxis srulad warmoCenis mizniT, aseve mimoxilulia

kontinenturi evropisa da saerTo samarTlis qveynebSi ofertis gamoTxovis

institutisadmi tradiciulad Camoyalibebuli midgomebi da sakiTxis samarTlebrivi

regulirebis meqanizmebi.

2. nebis gamovlenis (ofertis) mboWavi Zala

xelSekruleba mxareTa mier gamovlenili nebis SeTanxmebis Sedegia, anu nebis gamovlena

– oferti, romelic mimarTulia xelSekrulebis dadebisken, unda iqnes miRebuli misi

adresatis mier.

ofertis samarTlebrivi mniSvnelobis sakiTxi unda gaSuqdes im normaTa WrilSi,

romlebic gansazRvraven, Tu romeli momentidan warmoSobs oferti iuridiul

Sedegebs xelSekrulebis dadebis procesSi monawile mxareTaTvis, rasac, Tavis mxriv,

ukavSirdeba sakiTxi ofertis gamoTxovis Taobaze.

rodesac xelSekruleba ideba Tanmyof pirebs Soris, oferentis mier

gamovlenili nebis miReba adresatis mier imavdroulad xdeba, Sesabamisad, sakiTxi

ofertis gamoTxovis Taobaze saerTod ar dgeba. magram sxvagvaradaa saqme, rodesac

xelSekrulebis dadeba xdeba araTanmyof pirebs Soris. aseT dros nebis

gamoxatvidan nebis gamovlenis misvlamde arsebobs drois garkveuli Sualedi.

swored droSi arsebuli es sxvaoba ganapirobebs xelSekrulebis dadebisas

calkeul stadiaTa iuridiul mniSvnelobas da maTi detaluri reglamentaciis

aucileblobas.

araTanmyof pirebs Soris xelSekrulebis dadebisas wamoiWreba sakiTxebi,

romelTa ganxilvas aqvs gansakuTrebuli mniSvneloba, kerZod: aqvs Tu ara oferts

mboWavi Zala da ra momentidan iboWeba oferenti Tavisi winadadebiT; ra pirobebSi

da ra drois manZilze SeuZlia oferents ofertis gamoTxova.

a) kontinenturi evropis samarTali

ofertis mboWavi Zalis Sesaxeb sakiTxi aris erT-erTi klasikuri magaliTi im

Teoriuli konfliqtisa, romelic arsebobs samoqalaqo da saerTo samarTlis

qveynebSi tradiciulad Camoyalibebul midgomebs Soris.

jer kidev ori saukunis win sakiTxi ofertis gamoTxovadi bunebis Sesaxeb eWvs ar

iwvevda da, Sesabamisad, udavoc iyo. „eWvgareSea, rom romanuli samarTlis principebis

Page 4: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200778

doqtorantTa saseminaro naSromebi

8 Nussbaum, Comperative Aspects of the Anglo-American Offer and Acceptance Doctrine, Columbia LawReview, vol.36, 1936, 920.9 Sacco, Formation of Contract, Towards a European Civil Code, in: Hartkamp/Hesselink/Hondius/Joustra/Perron (ed.), 2.ed. 1998, 197.10 Nussbaum, Comperative Aspects of the Anglo-American Offer and Acceptance Doctrine, Columbia LawReview, vol.36, 1936, 920.11 Youngs, English, French and German Comparative Law 1998, 347.12 §§148, 147 of the German Civil Code, The German Civil Code, translated by Simon L. Goren, 1994.13 unda aRiniSnos, rom sakiTxis analogiur mowesrigebas gvTavazobs saqarTvelos samoqalaqo

kodeqsi.14 ix. Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 167.15 Youngs, English, French and German Comparative Law 1998, 347.16 ix. Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 167.

mixedviT, oferts ar SeiZleba mikuTvneboda mboWavi Zala“.8 gamouTxovadoba miCneuli

iyo valdebulebad, valdebuleba ki ar arsebobda manam, sanam xelSekruleba ar

daideboda. „im SemTxvevaSic ki, Tu winadadebis mimcemi pirobas debda, rom ar

gamoiTxovda oferts, valdebuleba mainc ar warmoiSoboda, radgan piroba

gamouTxovadobaze ar iyo gamyarebuli sapasuxo dakmayofilebiT (saerTo samarTlis

sistema), an ganxorcielebuli aqceptiT (kontinenturi evropis samarTlis sistema)“.9

kontinenturi evropis samarTlis mier mogvianebiT moxda imis gacnobiereba, rom

Tu winadadeba xelSekrulebis dadebis Sesaxeb Seicavs pirobas gamouTxovadobaze,

aseTi piroba warmoSobs adresatis mxridan misadmi ndobas. Sesabamisad, aseTi piroba

safuZvelia iseTi valdebulebis warmoSobisa, romelic ar aris damokidebuli

aqceptis ganxorcielebaze.

pirveli sakanonmdeblo gamoxmaureba am poziciisa dafiqsirda prusiis 1794 wlis

da avstriis 1811 wlis kodeqsebSi. axali koncefciiT, oferti ar SeiZleboda

gamoTxoviliyo im gansazRvruli drois ganmavlobaSi, romelic kanoniT iyo

dadgenili. es doqtrina upirobod iyo miRebuli 1896 wlis germaniis samoqalaqo

kodeqsis mier. germaniis modeli gaxda safuZveli 1898 wlis iaponiis da 1907 wlis

Sveicariis kodeqsebSi Sesabamisi normebis Camoyalibebisa.10

germanuli modelis mixedviT, oferti, rogorc wesi, gamouTxovadia. Tu oferenti

Tavis ofertSi ar akeTebs miTiTebas gamoTxovis uflebis Sesaxeb, oferti, romelic

misulia adresatTan, boWavs oferents garkveuli drois ganmavlobaSi.11 drois es

periodi SeiZleba dadgindes oferentis mier. Tu is ar aris dadgenili, maSin es

periodi amoiwureba im momentisTvis, roca oferentma Cveulebrivi garemoebebis

gaTvaliswinebiT pasuxi unda miiRos.12 es ki niSnavs, rom drois am periodis gasvlamde

oferents ar SeuZlia gamoiTxovos Tavisi winadadeba da Tu mainc moxda mis mier

ofertis gamoTxova, mas ar eqneba iuridiuli Zala.13 analogiur midgomas aviTarebs

Tavis kanonmdeblobaSi kontinenturi evropis mravali qveyana.14

aqve unda aRiniSnos, rom erTaderTi gza, riTac oferentma oferti SeiZleba

gamoTxovadi gaxados, aris ofertSi gakeTebuli miTiTeba misi gamoTxovadobis Sesaxeb,

romelic SeiZleba gamoixatos sityvebiT: „gamoTxovadi“ an „valdebulebis gareSe“15 ,

Tumca aseT SemTxvevaSi is ukve SeiZleba ganxilul iqnes rogorc mowveva ofertze da ara

oferti.16 amis safuZvels ki is garemoeba iZleva, rom ofertis erT-erTi aucilebeli

komponenti swored boWvis nebaa, Sesabamisad, Setyobineba, romelic ar Seicavs aseT nebas,

iuridiuli TvalsazrisiT, iTvleba ara ofertad, aramed mowvevad ofertze. oferti

aseT SemTxvevaSi iqneba adresatis pasuxi, romlis mimarTac unda ganxorcieldes aqcepti.

Page 5: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200780

doqtorantTa saseminaro naSromebi

17 Öâàéãåðò/Êåòö, Ââåäåíèå â ñðàâíèòåëüíîå ïðàâîâåäåíèå â ñôåðå ÷àñòíîãî ïðàâà, ò. 2, 2000, 57.18 ix, iqve, 54.19 ix, iqve, 54.20 Mather, Firm Offers under the UCC and the CISG, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/mather2.html(05.06.06).21 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 56.22 iqve, 56.

germanuli sasamarTloebi „valdebulebis gareSe“ winadadebis gamgzavni piris

mxridan kontrahentis mier gamogzavnil pasuxze reaqciis ararsebobas akvalifi-

cireben rogorc dumiliT ganxorcielebul aqcepts Segebebul ofertze. ormxrivi

ndobis principidan gamomdinare, mxarem, romelic iZleva winadadebas valdebulebis

gareSe, pirdapiri formiT unda Tqvas uari Segebebul ofertze. Tu is amas ar gaakeTebs,

misi dumili CaiTvleba aqceptad.17

germanul (ofertis gamouTxovadobis wesi) da saerTo samarTlis (ofertis

gamoTxovadobis wesi) modelebs Soris garkveulwilad Sualeduri mdgomareoba ukavia

e.w. romanuli samarTlis qveynebs.

romanuli samarTlis sistemis qveynebSi aRiarebuli midgomis Tanaxmad, oferti

aris gamoTxovadi, magram SeiZleba gamouTxovadic iyos – aRniSnuli principi oferts

aRiarebs gamoTxovadad, Tumca ofertidan an garemoebebidan SeiZleba gamomdina-

reobdes, rom is gamouTxovadia.

franguli samarTlis mixedviT, ofertis gamoTxova nebismier dros SeiZleba

adresatis mier aqceptis ganxorcielebamde. Tumca sasamarTlo praqtikis mier

mniSvnelovnad SeizRuda am principis moqmedebis sfero. Tu oferenti Tavis

winadadebaSi gansazRvravs vadas aqceptisTvis, mas SeuZlia gamoiTxovos Tavisi

oferti am vadis gasvlamde, magram aseT SemTxvevaSi oferents warmoeSoba zianis

anazRaurebis valdebuleba.18 msgavsad wydeba sakiTxi maSinac, rodesac oferti ar

uTiTebs aqceptisTvis konkretul vadas. radgan aseTi vadis miTiTebas ar iTxoven

sasamarTloebi, sakmarisia, yoveli konkretuli SemTxvevis garemoebebidan, an savaWro

Cveulebebidan naTlad gamomdinareobdes, rom oferti Riaa misaRebad gonivruli

drois ganmavlobaSi.19 Tu oferti gamoTxovil iqna am drois ganmavlobaSi, mis

adresats ukve ar SeuZlia dados xelSekruleba aqceptis ganxorcielebiT, magram mas

SeuZlia, moiTxovos oferentisgan zianis anazRaureba ndobis gacruebisTvis.20

safrangeTis samoqalaqo kodeqsis gadasinjvaze momuSave komisiam SeimuSava

winadadeba, romlis Tanaxmad, ofertSi miTiTebuli vadis ganmavlobaSi dauSvebeli

iyo misi gamoTxova, garda im SemTxvevisa, rodesac aseTi gamoTxova win uswrebda nebis

gamovlenis misvlas adresatTan. amavdroulad, gamouTxovadi iyo ara marto vadis

Semcveli ofertebi, aramed iseTebic, romlebSic aseTi vada ivaraudeboda sxvadasxva

garemoebidan gamomdinare.21

msgavsi tendencia aRiniSneba italiaSic. italiis samoqalaqo kodeqsis 1328-e

muxlis Tanaxmad, oferti, romelSic miTiTebulia misi moqmedebis vada, ar

SeiZleba gamoTxovil iqnes am vadis gasvlamde. rac Seexeba im oferts, romelic

ar Seicavs aseT vadas, misi gamoTxova SeiZleba manam, sanam oferti miva kontra-

hentTan.22

marTalia, rogorc safrangeTSi, ise italiaSi aSkarad ikveTeba ofertis gamouTxo-

vadobis doqtrinisadmi upiratesobis miniWebis tendencia, magram araerTgvarovani

Page 6: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200782

doqtorantTa saseminaro naSromebi

23 Zweigert/Kötz, An Introduction to Comparative Law, 1977, 279.24 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 53.25 iqve, 53.

midgoma ofertis samarTlebrivi bunebisadmi ganapirobebs araerTgvarovan

gadawyvetilebebs. amavdroulad, xSir SemTxvevaSi, pasuxismgeblobis safuZveli aris

ndobis gacrueba, romelic SeiZleba saerTod ar ganicados ofertis adresatma.

amavdroulad, unda aRiniSnos, rom ofertis gamouTxovadobis wess gacilebiT

farTo gamoyeneba aqvs komerciuli xelSekrulebebis dadebisas, rac ganpirobebulia

maTi ufro myar safuZvelze agebis aucileblobiT. Tu komerciuli xelSekruleba

adgens dros, aseTi drois ganmavlobaSi ofertis gamouTxovadoba mTavari wesia.

sasamarTloebi amas ganmartaven `ise farTod, rom Zalian cota rCeba aramyari

ofertis Teoriidan. savaWro urTierTobebSi oferti maSinac ki unda iyos myarad

miCneuli, rodesac is ar adgens aranair dros~.23

b) saerTo samarTali

tradiciulad, saerTo samarTali ganamtkicebs ofertis gamoTxovadobis princips,

rac gulisxmobs, rom oferti maSinac ki SeiZleba gamoTxovil iqnes, roca masSi

miTiTebulia gamouTxovadobis Sesaxeb. aseTi ufleba SeiZleba arsebobdes aqceptis

ganxorcielebamde.

aRniSnuli principis Camoyalibebis mizezisa da misi ganviTarebisTvis damaxasiaTe-

beli Taviseburebebis warmoCenamde mniSvnelovania im midgomebis gaanalizeba,

romlebic ukavSirdeba nebis gamovlenis namdvilobas saerTo samarTalSi. am sistemaSi

nebis gamovlenis iseTi formebi, rogorebicaa: oferti, Setyobineba ofertis

gamoTxovis Taobaze ZalaSi Sedis mas Semdeg, rodesac is miuva adresats.24 magram,

rac Seexeba aqcepts, igi ZalaSi Sedis nebis gamovlenis gamogzavnidan. „gamogzavnis~,

imave „safosto yuTis“ (mail box), Teorias safuZveli Caeyara saqmidan – Adams v. Lindsell(1818). am Teoriis Tanaxmad, xelSekruleba dadebulad iTvleba aqceptis gamogzavnis

momentidan, anu im momentidan, rodesac kontrahenti Tanxmobis Semcvel werils agdebs

safosto yuTSi an sxvagvarad gadascems fostas. Teoriis safuZvelSi devs fiqcia,

romlis Tanaxmad, oferenti dumiliT aniWebs fostas Tavis warmomadgenlad yofnis

uflebamosilebas kontrahentis mier ganxorcielebuli aqceptis miRebisas. es iZleva

imis saSualebas, rom xelSekruleba dadebulad CaiTvalos im ricxvidan, rodesac

aqcepti fostas gadaecema, ise, TiTqos is oferents piradad gadaeca.25 aseTi fiqciis

mizani wminda ekonomikuri xasiaTis moTxovnilebiT aris ganpirobebuli, rac

gamoixateba im drois SezRudvis aucileblobiT, romlis ganmavlobaSic oferenti

gamoiTxovs Tavis winadadebas. sakiTxis aseTi gadaWra gamarTlebulia garkveuli

balansis SenarCunebis mizniTac, radgan saerTo samarTlis sistemaSi oferenti

ofertis gamoTxovis sakmaod didi ZalauflebiT sargeblobs.

`gamogzavnis~ Teoriis mizanSewonilobis dasabuTebisas erT-erT mniSvnelovan

argumentad mohyavT agreTve uwyveti Setyobinebis Tavidan acilebis SesaZlebloba.

`miRebis~ Teoriis gamoyenebisas aqceptants ar ecodineba, oferentma miiRo Tu ara

misi aqcepti, sanam oferentisagan ar miuva Setyobineba amis Sesaxeb, Semdgom, Tavis

mxriv, oferentic unda iyos informirebuli imis Taobaze, rom aqceptantma miiRo

oferentis Setyobineba da a.S. dausruleblad.26

Page 7: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200784

doqtorantTa saseminaro naSromebi

26 Farnsworth, Formation of Contracts, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/farnsworth1.html (05.07.2006).27 iqve.28 ix. Restatement (Second) of Contracts, section 63, www.law.unlv.edu/faculty/bam/k2000/r2k.html(05.07.06).29 Âàñèëüåâ (ðåä), Ãðàæäàíñêîå è Òîðãîâîå ïðàâî êàïèòàëèñòè÷åñêèõ ãîñóäàðñòâ, 1993, 263.30 gamoiyeneba termin “consideration”-is Sesatyvisad.31 Âàñèëüåâ (ðåä), Ãðàæäàíñêîå è Òîðãîâîå ïðàâî êàïèòàëèñòè÷åñêèõ ãîñóäàðñòâ, 1993, 272-273.32 ix. Mather, Firm Offers under the UCC and the CISG, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/mather2.html(05.06.06).

miuxedavad am argumentebisa, unda aRiniSnos, rom „safosto yuTis“ Teoria

winaaRmdegobaSi modis xelSekrulebis, rogorc mxareTa Soris SeTanxmebis,

samarTlebriv bunebasTan, radgan mis Tanaxmad, xelSekruleba SeiZleba daidos manam,

sanam oferenti gaigebs amis Sesaxeb. xelSekrulebis dadebas is faqtic ki ar SeuSlis

xels, rom aqcepti SeiZleba gzaSi daikargos an gamoTxovil iqnes, Tu Setyobineba

gamoTxovis Sesaxeb ufro adre miva oferentTan, vidre aqcepti.

aRniSnul principTan aseve SeusabamobaSia is faqti, rom, safosto wesebis Tanaxmad,

sruliad SesaZleblia gagzavnili werilis ukan gamoTxova. am faqtma ganapiroba is,

rom amerikis sapretenzio sasamarTlos (Court of Claims) mier mraval saqmeze uaryofil

iqna es Teoria.27 Teoria uaryofil iqna agreTve doqtrinis mierac, Tumca amerikis

xelSekrulebaTa meore krebulSi is mainc aisaxa.28

rogorc zemoT aRiniSna, saerTo samarTlis mixedviT, oferents adresatis mier

aqceptis ganxorcielebamde Tavisuflad SeuZlia Tavisi winadadebis ukan gamoTxova.

gamoTxova SeiZleba ganxorcieldes nebismieri formiT (mag. SeTavazebuli saqonlis

sxva myidvelisTvis miyidviT). mTavaria, rom moxdes ofertis adresatis Setyobineba.

im SemTxvevaSic ki, Tu ofertSi miTiTebulia vada, romlis ganmavlobaSic oferenti

pasuxs unda elodos, situacia ar icvleba da oferenti Tavisufalia aqceptantisadmi

valdebulebisgan.29 aseTi Tavisufleba ganpirobebulia im midgomebiT, romlebsac

aviTarebdnen tradiciulad saerTo samarTlis sistemis qveynebi.

inglisSi saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis adreul etapebze sasamarTloebi

aRiarebdnen mxolod iseT moTxovnebs, romlebic efuZnebodnen formalur xelSekru-

lebebs. Tumca realobaSi uamravi SemTxveva iyo, rodesac mxareebi kisrulobdnen

valdebulebebs da iZleodnen pirobebs yovelgvari beWdiT damowmebuli sabuTis gareSe.

imisTvis, rom aseTi urTierTobebisTvis mieniWebinaT samarTlebrivi dacvis saSualeba,

sasamarTlo praqtikam gamoimuSava „sapasuxo dakmayofilebis“30 Teoria.31 inglisuri

samarTlis mixedviT, maSinac ki, rodesac oferti aSkarad Seicavs gansazRvruli drois

ganmavlobaSi gamouTxovadobis pirobas, aseTi piroba ar aris Zalis mqone, Tu is ar

aris ganmtkicebuli sapasuxo dakmayofilebiT an specialuri sabuTiT, romelic unda

iyos beWdiT damowmebuli.32 aseT SemTxvevaSi drois miTiTeba mxolod imis maCvenebelia,

rom am vadis Semdeg ofertis adresati aqcepts ver ganaxorcielebs.

doqtrina „sapasuxo dakmayofilebis“ Sesaxeb, romelic zogadad aRiarebulia

saerTo samarTlis qveynebSi, sakmaod rTuli da araerTazrovania, magram misi ZiriTadi

arsi Semdegnairad SeiZleba Camoyalibdes: piroba, Tundac seriozulad iyos aRqmuli

da miRebuli misi adresatis mier, ar aris mboWavi manam, sanam am pirobis sanacvlod

adresati ar ganaxorcielebs raime sapasuxo moqmedebas, an ar Sehpirdeba oferents

aseTi moqmedebis ganxorcielebas. mizezi, romelic ganapirobebs oferentis moqmedebis

aseT Tavisuflebas, devs swored „sapasuxo dakmayofilebis“ doqtrinaSi, radgan

Page 8: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200786

doqtorantTa saseminaro naSromebi

33 Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 140.34 Murray, An essay on the formation of contract and related matters under United Nations Convention onContracts for the International Sale of Goods, www.cisg.law.pace.edu/cig/taxt/murray8.html (23.06.06).35 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 93.36 iqve, 94.

winadadebis gagzavna oferentis mier TiTqmis yovelTvis xdeba manam, sanam adresati

Seasrulebs Tavis valdebulebas, Sesabamisad, is ar iboWeba Tavisi winadadebiT.aq mTavari

ar aris, rom oferentma am sapasuxo dakmayofilebiT pirdapiri sargebeli miiRos.

mniSvnelovania is garemoeba, rom am qmedebiT ofertis adresatma aucileblad unda

ganicados garkveuli danaklisi miRebuli pirobis sanacvlod.33 sasamarTlo praqtika

mowmobs, rom sapasuxo dakmayofilebis adekvaturoba ar aris aucilebeli. mciredi

gadaxdac ki SeiZleba miCneul iqnes karg dakmayofilebad.

„sapasuxo dakmayofilebis“ principma farTo gavrceleba pova aSS-ic, Tumca,

gansxvavebiT inglisisgan, aq mniSvnelovani adgili daimkvidra agreTve meore Teoriam,

romelic cnobili iyo Promissory Estoppel-is saxelwodebiT (gamomdinare im sirTulidan,

romelic axlda Sesatyvisi qarTuli terminis dadgenas, mizanSewonilad iqna miCneuli

teqstSi misi CarTva originalis enaze.). misi arsi gamoixateboda „sapasuxo dakmayofi-

lebaze“ miTiTebis uflebis CamorTmeviT. aRniSnuli principis Tanaxmad, pirobis mimRebis

ndobas pirobisadmi SeiZleba piroba namdvilad eqcia, miuxedavad sapasuxo dakmayofi-

lebis ararsebobisa.34 misi mizani iyo im arasasurveli Sedegebis Tavidan acileba, rac

„sapasuxo dakmayofilebis“ principis arakeTilsindisier gamoyenebas SeiZleba mohyoloda.

Promissory Estoppel-is doqtrinis ganviTarebaSi mniSvnelovani roli Seasrula e.w.

„saqmeebma Semowirulobis Taobaze“ (Subscription cases). saqme exeboda mosaxleobis mier

danapirebi Tanxis akrefas, romelic gankuTvnili iyo saqvelmoqmedo da religiuri

miznebisTvis. „sapasuxo dakmayofilebis“ doqtrinis Tanaxmad, aseTi piroba Tu ar iyo

Sedgenili garkveuli formis dacviT, Sesrulebas eqvemdebareboda mxolod im

SemTxvevaSi, Tu pirobis adresati, Tavis mxriv, ganaxorcielebda sapasuxo Sesrulebas an

aiRebda valdebulebas aseTi Sesrulebis Taobaze.35 am konkretul SemTxvevaSi sapasuxo

dakmayofileba SeiZleboda yofiliyo, magaliTad, SemomwirvelisTvis garantiis micema,

rom mis mier Semowiruli TanxiT aSenebul taZarSi mis pativsacemad daidgmeboda

memorialuri dafa, an misi sikvdilis Semdeg misTvis Catardeboda specialuri mosaxse-

nebeli locvebi. msgavsi sapasuxo valdebulebis gareSe piroba ar eqvemdebareboda Sesru-

lebas sasamarTlo wesiT maSinac ki, Tu misi adresati am pirobaze dayrdnobiT ganaxorci-

elebda garkveul moqmedebas. magaliTad, am konkretul SemTxvevaSi aagebda taZars.

swored imisTvis, rom daecva ofertis adresati oferentis mxridan arakeTilsin-

disieri qmedebisgan, sasamarTlo praqtikam ganaviTara Promissory Estoppel-is Teoria.

Tanamedrove sasamarTlo praqtikis Tanaxmad, aseT dros mopasuxes erTmeva ufleba,

Tavis gasamarTleblad miuTiTos im garemoebaze, rom ar arsebobs sapasuxo

dakmayofileba, Tu mosarCelem mis pirobaze dayrdnobiT ganaxorciela iseTi moqmedeba,

romelmac Secvala misi mdgomareoba, xolo mopasuxes pirobis micemisas SeeZlo

ganesazRvra, rom mosarCele mis ofertze dayrdnobiT aseT qmedebas ganaxorcielebda.36

didi xnis manZilze sasamarTlo praqtika ar iZleoda zust pasuxs kiTxvaze –

sakmarisi iyo Tu ara Promissory Estoppel-i ofertis gamouTxovadad aRiarebisTvis, Tu

damatebiT saWiro iyo ofertSi misi gamouTxovadobis Sesaxeb miTiTebis arseboba.

sakiTxis saboloo gadawyvetas safuZveli Caeyara saqmeze – Drennan v. Star Paving Co.,

Page 9: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200788

doqtorantTa saseminaro naSromebi

37 ix. Mather, Firm Offers under the UCC and the CISG, www.cisg.law.p ace.edu/cisg/biblio/mather2.html(05.06.06).38 det. ix.: www.lawcom.gov.uk.39 ix. Malik, Offer: Revocable or Irrevocable? Will Art.16 of the Convention on Contracts for the InternationalSale Ensure Uniformity? www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/malik.html (20.06.06).40 Uniform Commercial Code (UCC), www.law.cornell.edu/ucc/index.htm (01.06.06).41 U.C.C, Art. 2-205 www.law.cornell.edu/ucc/index.htm (01.06.06).42 New York General Obligation Law §5-1109, http://public.leginfo.state.ny.us/menugetf.cgi (04.06.06).

aRniSnul SemTxvevaSi, tenderSi monawile generaluri kontraqtoris mier fasis

gamoangariSeba da dasaxeleba moxda Tavisi qvekontraqtoris mier gakeTebuli ofertis

safuZvelze. tenderSi man gaimarjva, magram oferentis (qvekontraqtoris) mier moxda

Tavisi ofertis gamoTxova. sasamarTlos SexedulebiT, gamomdinare im faqtidan, rom

qvekontraqtorma ara marto icoda, aramed misi survilic iyo, rom generalur

kontraqtors misi ofertis safuZvelze mieRo tenderSi monawiloba, aseTi oferti

gamouTxovadi unda yofiliyo. kaliforniis umaRlesma sasamarTlom 1958 wels miiRo

gadawyvetileba, romlis Tanaxmad, sapasuxo dakmayofilebis ararsebobis SemTxvevaSi,

maSinac ki, roca oferti ar Seicavs aSkara miTiTebas mis gamouTxovadobaze, igi

Promissory Estoppel-is safuZvelze SeiZleba miCneul iqnes gamouTxovadad.37

saerTo samarTalSi aRiarebuli ofertis gamoTxovadobis wesi ar Seesabameba

ganviTarebuli saqmiani brunvis moTxovnilebebs, radgan is ver uzrunvelyofs mxareTa

Soris stabiluri da gansazRvruli urTierTobebis Camoyalibebas. swored

Tanamedrove brunvis moTxovnilebebma ganapiroba bolo aTwleulebSi saerTo

samarTlis qveynebSi gamouTxovadobis doqtrinisadmi gadaxris tendencia, risi

dasturic inglisis samarTlis komisiis gadawyvetilebebi38 da amerikis samarTalSi

ganxorcielebuli cvlilebebia.

inglisis samarTlis komisiam Seafasa ofertis gamoTxovadobis damkvidrebuli

wesi, daaskvna misi Secvlis aucilebloba da aRniSna: „oferenti, romelmac piroba

dado, rom gansazRvruli drois ganmavlobaSi ar gamoiTxovda Tavis oferts, unda

SeiboWos am ofertis pirobebiT...“39

amerikis samarTalma ar uaryo saerTo samarTlis sawyisi principi, Tumca

mniSvnelovani koreqtivebi Seitana erTgvarovan savaWro kodeqsSi40 , romelic

moqmedebs amerikis umetes StatSi. erTgvarovanma savaWro kodeqsma safuZveli Cauyara

axal princips, romlis mixedviTac, movaWris mier werilobiTi formiT gakeTebuli

oferti, romelic irwmuneba, rom Riaa misaRebad, gamouTxovadia. im SemTxvevaSi, Tu

oferti ar awesebs vadas, oferti gamouTxovadad unda iyos miCneuli gonivruli drois

ganmavlobaSi, romelic ar unda aRematebodes sam Tves.41 savaWro kodeqsisgan

gansxvavebiT, gacilebiT Sors wavida niu-iorkis kanoni zogadi valdebulebebis

Sesaxeb, romelmac gaafarTova gamouTxovadobis wesis gamoyenebis farglebi, roca

ar SezRuda oferentTa wre mxolod movaWreebiT, da arc maqsimaluri samTviani vada

daawesa.42

miuxedavad amisa, ofertis gamoTxovadoba ZiriTad wesad rCeba saerTo samarTlis

iseTi qveynebisTvis, rogorebicaa: axali zelandia, avstralia, indoeTi da sxv.

Page 10: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200790

doqtorantTa saseminaro naSromebi

3. nebis gamovlenis gamoTxova unificirebul kerZo samarTlSi

ofertis gamoTxovadobasTan dakavSirebul sakiTxebs aregulirebs venis konvenciis

me-16, `unidroas~ principebis 2.4 da evropuli principebis 2:202 muxlebi.

venis konvencia

m.16

1. xelSekrulebis dadebamde oferti SeiZleba gamoTxovil iqnes oferentis mier, Tu

Setyobineba gamoTxovis Sesaxeb aRwevs ofertis adresatTan mis mier aqceptis gamogzavnamde.

2. Tumca oferti ar SeiZleba gamoTxovil iqnes:

a. Tu ofertSi aqceptisTvis gansazRvruli drois dadgeniT an sxvagvarad

miTiTebulia, rom is aris gamouTxovadi, an

b. Tu ofertis adresatisTvis gonivruli iyo, mieCnia oferti gamouTxovadad da

is moqmedebda aseT ofertze dayrdnobiT.

`unidroas~ principebi

m. 2.4 ofertis gamoTxova

1. xelSekrulebis dadebamde oferti SeiZleba gamoTxovil iqnes oferentis mier, Tu

Setyobineba gamoTxovis Sesaxeb aRwevs ofertis adresatTan mis mier aqceptis gamogzavnamde.

2. Tumca oferti ar SeiZleba gamoTxovil iqnes:

a. Tu ofertSi gansazRvruli drois dadgeniT an sxvagvarad miTiTebulia, rom is

aris gamouTxovadi, an

b. Tu ofertis adresatisTvis gonivruli iyo, mieCnia oferti gamouTxovadad da is

moqmedebda aseT ofertze dayrdnobiT.

evropuli principebi

m. 2:202 ofertis gamoTxova

1. oferti SeiZleba gamoTxovil iqnes, Tu gamoTxova aRwevs ofertis adresatTan

manam, sanam is gamoagzavnis aqcepts, an im SemTxvevebSi, roca aqcepti moqmedebiT

xorcieldeba, manam, sanam xelSekruleba dadebula 2:205 (2) an (3) muxlebis mixedviT.

2 sajaro oferti SeiZleba gamoTxovil iqnes imave wesiT, rac gamoyenebuli iyo

ofertisTvis.

1. Tumca ofertis gamoTxova ar aris namdvili, Tu:

a. oferti uTiTebs, rom is gamouTxovadia, an

b. is adgens fiqsirebul dros misi aqceptisTvis, an

g. ofertis adresatisTvis gonivruli iyo mieCnia oferti gamouTxovadad da is

moqmedebda aseT ofertze dayrdnobiT.

venis konvenciis me-16 muxli, rogorc aRiniSna, konvenciis erT-erTi yvelaze

winaaRmdegobrivi normaa. marTalia, misi Semqmnelebi miznad isaxavdnen saerTo da

samoqalaqo samarTlis tradiciaTa Soris kompromisuli gzis Ziebas, magram normis

Page 11: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200792

doqtorantTa saseminaro naSromebi

43 arsebobs `unsitralis~ (gaeros saerTaSoriso savaWro samarTlis komisia) komentarebi,

romelic SemuSavda venis diplomatiuri konferenciis dasaxmareblad, magram is ar Seicavs

cvlilebebs, romlebic konferenciaze iqna Setanili, da, Sesabamisad, misi gamoyeneba

naklebad produqtuli iqneboda. ix. Ôîëñîì/Ãîðäîë/Ñïàíîãë, Ìåæäóíàðîäíûå ñäåëêè, 1996, 72.44 Zalian mniSvnelovania imis gansazRvra, Tu ra igulisxmeba ofertis misvlaSi, anu rodis

aRwevs oferti mis adresatTan. `unidroas~ komentarebis Tanaxmad: zepiri oferti aRwevs

adresatTan, Tu igi gakeTda piradad mis winaSe, an im piris winaSe, romelic uflebamosilia

miiRos aseTi Setyobineba. xolo zepiris garda, sxvagvarad gakeTebuli oferti aRwevs

adresatTan maSin, rodesac oferti miwodebul iqna an piradad adresatisTvis, an misi

sawarmos adgilsamyofelze, an safosto misamarTze. ar aris aucilebeli Setyobinebis

moxvedra uSualod adresatis xelSi. sakmarisad iTvleba misi miwodeba im TanamSrom-

lisaTvis, romelic uflebamosilia miiRos Setyobineba an Setyobinebis moTavseba adresatis

safosto yuTSi, aseve adresatis kompiuteriT, faqsiT an teleqsiT misi miReba. ix. UNIDROITPrinciples of International Commercial Contracts with Official Commentary (1994), www.jus.uio.no/lm/unidroit.international. commercial.contracts.principles.1994.commented (25.05.06).

praqtikaSi gamoyenebam araerTi problema warmoaCina, rac Zireulad ukavSirdeba

normis interpretaciis sakiTxs, es ki, Tavis mxriv, gansakuTrebiT rTuldeba ofici-

aluri komentarebis ararsebobis gamo.43

gamomdinare aqedan, aRniSnuli muxlis analizisas gamoyenebuli iqneba

`unidroas~ da evropuli principebis oficialuri komentarebi, romelTa

SedarebiTi analizi venis konvenciasTan naTels mohfens normis arss da masSi

arebul winaaRmdegobebs, agreTve im problemebs, romlebic praqtikaSi maT

gamoyenebas SeiZleba mohyves.

konvenciis me-16 muxlis struqtura aerTianebs or princips. misi pirveli punqti

ZiriTad wesad aRiarebs ofertis gamoTxovadobas (saerTo samarTlis principi),

maSin roca meore punqti pirvel qvepunqtSi ganamtkicebs ofertis gamouTxovadobis

wess im SemTxvevaSi, roca oferti adgens fiqsirebul dros, an sxvagvarad uTiTebs,

rom oferti gamouTxovadia (kontinenturi samarTlis principi), xolo meore

qvepunqtSi adgens ofertis gamoTxovadobis ZiriTadi wesidan meore gamonakliss,

romliTac isev ubrundeba saerTo samarTalSi aRiarebul principebs (kerZod,

Promissory Estoppel-is).

`unidroas~ principebi 2.4 muxlSi sityvasityviT imeorebs venis konvenciis me-16

muxlis redaqcias. rac Seexeba evropul principebs, 2:202 muxli Sinaarsobrivad

Sesabamisia konvenciis me-16 muxlisa, Tumca igi iyenebs gansxvavebul sakanonmdeblo

teqnikas, riTac ofertis gamoTxovasTan dakavSirebuli sakiTxebis ufro mowesri-

gebul reglamentacias gvTavazobs.

a) ofertis ukan waReba da gamoTxova

konvenciis me-15 muxli adgens, rom oferti ZalaSi Sedis maSin, roca is aRwevs mis

adresatTan (analogiur danawess Seicavs `unidroas~ principebis 2.3 (1) da

evropuli principebis 1:303 (2) muxlebi).44 am drois gansazRvras didi mniSvneloba

aqvs, radgan swored am momentidan SeuZlia ofertis adresats aqceptis

ganxorcieleba, ris SemTxvevaSic oferenti sabolood SeiboWeba Tavisi

winadadebiT.

aqceptis ganxorcielebamde unda gamovyoT drois ori mniSvnelovani monakveTi,

romlis ganmavlobaSi oferentis mier ganxorcielebul qmedebebs gansxvavebuli

Page 12: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200794

doqtorantTa saseminaro naSromebi

45 mniSvnelovania imis gansazRvra, Tu ra momentSi xdeba aqcepti, rasac Sevexebi Temis

ganxilvis procesSi.46 ix. konvenciis me-15, `unidroas~ principebis 2.3 muxlebi.47 Honnold, Uniform Law for International Sales Under the 1980 United Nations Convention, 1982, 172.48 ix. konvenciis me-15, `unidroas~ principebis 2.3 muxlebi.

Sedegebi mohyveba: 1. ofertis gagzavnidan adresatTan mis misvlamde, 2. adresatTan

misvlidan aqceptis ganxorcielebamde.45 konvencia da principebi am qmedebebis mimarT

operireben ori terminiT: ofertis `ukan waReba~ da ofertis `gamoTxova~.

rogorc zemoT aRiniSna, oferti ZalaSi Sedis adresatTan misvlis momentidan,

e.i. am momentamde mas ara aqvs iuridiuli Zala da, Sesabamisad, ar boWavs oferents,

rac imas niSnavs, rom ofertis gagzavnidan adresatTan mis misvlamde oferenti

sruliad Tavisufalia Tavis qmedebebSi. kerZod, mas SeuZlia, saerTod gadaifiqros

xelSekrulebis dadeba, rasac igi ganaxorcielebs ofertis ukan waRebiT, an Secvalos

Tavdapirveli oferti axliT. erTaderTi piroba, romelsac konvencia da principebi

iTvaliswineben,46 aris is, rom ofertis ukan waReba unda moxdes nebis gamovlenis

misvlamde an Tanadroulad.

im SemTxvevaSic ki, roca oferti gamouTxovadia, SeiZleba ukan iqnes waRebuli

oferentis mier manam, sanam miaRwevs adresats. `konvenciis principi, rom gzaSi myofi

Setyobineba SeiZleba anulirebul iqnes meore SetyobinebiT, romelic ufro adre

miaRwevs, aseve gamoyenebulia sxva muxlebSic~.47

sakiTxi ofertis gamoTxovadobis Sesaxeb dgeba ofertis misvlidan adresatis

mier aqceptis ganxorcielebamde drois monakveTSi. am momentidan oferenti

SezRudulia Tavis qmedebebSi da man unda gaiazros, rom ofertis gamoTxovis

SemTxvevaSi SeiZleba misTvis arasasurveli Sedegebi dadges. Sesabamisad, oferentis

mier am periodSi ofertze uaris Tqmas konvencia da principebi ofertis gamoTxovas

uwodeben, riTac xazs usvamen ofertis `ukan waRebasa~ da `gamoTxovas~ Soris

gansxvavebis dadgenis aucileblobas.48

b) ofertis gamoTxovadoba, rogorc ZiriTadi wesi

ofertis gamoTxovadoba, rogorc ZiriTadi wesi, dadgenilia konvenciis me-16 (1)

muxliT, `unidroas~ principebis 2.4 (1) da evropuli principebis 2:202 (1) muxle-

biT.

venis konvencia (`unidroas~ principebi zustad imeorebs am muxlis redaqcias)

oferts, rogorc wesi, miiCnevs gamoTxovadad. Tumca, amavdroulad, ayalibebs or

aucilebel pirobas ofertis gamoTxovadobisTvis: 1. gamoTxova unda moxdes

xelSekrulebis dadebamde; da 2. gamoTxova unda mivides ofertis adresatTan manam,

sanam es ukanaskneli gamoagzavnis Tavis aqcepts.

sakiTxi, erTi SexedviT, TiTqos martivia, magram es ori piroba aSkarad Seicavs

farul kolizias, rac praqtikaSi normis gamoyenebisas aucileblad gamoiwvevs

gaurkvevlobebs.

sakiTxi, romelic, pirvel yovlisa, unda gadawydes mdgomareobs imaSi, Tu ra

igulisxmeba xelSekrulebis dadebis momentSi. konvencia xelSekrulebis dadebis

momentis gansazRvrisas xelmZRvanelobda kontinentur samarTlSi aRiarebuli

Page 13: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200796

doqtorantTa saseminaro naSromebi

49 iqve, m.15(1, 2), 18(2), 24.50 iqve, m.47(2), 48(4), 63(2).51 Eorsi, Problems of Unifying Law on the Formation of Contracts for the International Sale of Goods,www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/eorsi.html (17.06.06).52 UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts with Official Commentary (1994), www.jus.uio.no/lm/unidroit.international.commercial.contracts.principles.1994.commented (25.05.06).

`miRebis~ TeoriiT, romlis mixedviT, nebis gamovlena maSin aris namdvili da

mboWavi Zalis mqone, rodesac is `midis~ meore mxaresTan49 ; amave dros, unda

aRiniSnos, rom konvenciis mravali norma gamonaklisis saxiT aseve awesebs saerTo

samarTlis qveynebisTvis damaxasiaTebel e.w. ̀ gagzavnis~ Teorias, rac gulisxmobs

nebis gamovlenis namdvilobas nebis gamomvleni piris mier misi gagzavnis

momentidan.50

Tumca `xelSekrulebis dadebis~ TavSi konvencia xelmZRvanelobs `misvlis~

TeoriiT, rac gamoixateba Sesabamis muxlebSi, kerZod: konvenciis 23-e muxli uTiTebs,

rom ̀ xelSekruleba dadebulad iTvleba im momentSi, rodesac ofertis aqcepti Sedis

ZalaSi~, xolo me-18 (2) muxlis Tanaxmad, `ofertis aqcepti Sedis ZalaSi, rodesac es

Tanxmoba miRebulia oferentis mier~.

rogorc Cans, me-16 (1) muxlSi orive Teoriis Cadebis mcdeloba iyo, ramac

ganapiroba sakiTxis gadaWris problemuroba, rac imiT gamoixata, rom, erTi mxriv,

gamoTxova unda ganxorcieldes xelSekrulebis dadebamde, anu manam, sanam oferenti

miiRebs aqcepts, da meore mxriv, gamoTxova SesaZlebelia, Tu is moxdeba aqceptis

gamogzavnamde. es ki niSnavs, rom Tu oferti werilobiT aris aqceptirebuli da

xelSekruleba ideba, rogorc ki oferenti aqcepts miiRebs, oferentis ufleba,

gamoiTxovos aqcepti, wydeba ufro adre, vidre xelSekruleba daideba, kerZod ki

aqceptis gamogzavnis momentidan.

oferentis aseTma mdgomareobam SeiZleba garkveuli problemebi ganapirobos,

radgan oferents ar ecodineba, mivida Tu ara misi gamoTxova adresatTan manam, sanam

aqcepti iqna gamogzavnili, miT umetes, ar ecodineba, Tu rodis ganaxorciela ofertis

adresatma aqcepti ̀ moqmedebiT~. zogierTi mecnieris azriT,51 mizanSewonili iqneboda,

rom konvencias daewesebina aqceptantis valdebuleba ofertis gamoTxovis

dagvianebiT misvlis Setyobinebis Taobaze, iseve, rogorc es xdeba im SemTxvevaSi,

rodesac oferenti atyobinebs aqceptants droulad gamogzavnili aqceptis

dagvianebiT miRebis Sesaxeb.

rogorc aRiniSna, analogiurad aris Camoyalibebuli `unidroas~ principebis

Sesabamisi normac. `unidroas~ principebis oficialuri komentaris mixedviT, piroba

`xelSekrulebis dadebamde~ gamoyenebadia im SemTxvevebSi, roca aqcepti xorcieldeba

zepirad an garkveuli moqmedebiT, oferentisTvis Setyobinebis gareSe, radgan

oferentis ufleba – gamoiTxovos oferti aseT SemTxvevebSi, grZeldeba xelSekru-

lebis dadebamde.52

konvenciis me-18 (3) muxlis mixedviT, `Tu ofertis ZaliT an mxareTa Soris

Camoyalibebuli praqtikis an Cveulebis Sedegad ofertis adresats SeuZlia,

oferentis Seutyobineblad Tanxmoba gamoxatos garkveuli qmedebiT,... aqcepti

ZalaSi Sedis aseTi qmedebis ganxorcielebis momentidan~. muxlis am nawilSi

konvencia xelmZRvanelobs `gamogzavnis~ TeoriiT. aseT SemTxvevaSi `moqmedebis

Page 14: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200798

doqtorantTa saseminaro naSromebi

53 Eorsi, Problems of Unifying Law on the Formation of Contracts for the International Sale of Goodswww.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/eorsi.html (17.06.06).54 ix, iqve.55 evropuli principebis mixedviT, im SemTxvevaSi, rodesac aqcepti gamoixateba garkveuli

qmedebiT, xelSekruleba dadebulad iTvleba maSin, rodesac oferentTan miva Setyobineba

am qmedebis Taobaze. magram, Tu, ofertis ZaliT, mxareTa Soris damkvidrebuli praqtikiT

an Cveulebis mixedviT, ofertis adresats SeuZlia, aqcepti ganaxorcielos raime moqmedebis

SesrulebiT, ise, rom ar Seatyobinos amis Sesaxeb oferents, maSin xelSekruleba dadebulad

iTvleba aseTi moqmedebis Sesrulebis dawyebisas. ix. Principles of European Contract Law, 2:205(2, 3). analogiur debulebebs Seicavs konvencia, m.18 (2, 3), `unidroas~ principebi m.2.6 (2, 3).56 ix, iqve.

ganxorcielebiT~ aqceptanti gacilebiT daculia, vidre is iqneboda werilis

gamogzavnis SemTxvevaSi, rodesac werilis dakargvis an gvian misvlis riski swored

masze movidoda.

am SemTxvevaSi ̀ gamogzavnis~ Teoriis gamoyeneba im faqtiTac aris gamarTlebuli,

rom saqonlis miReba imdenad swrafad, ramdenadac es SesaZlebelia, swored myidvelis

interesebSi Sedis. amasTanave, iseTi moqmedebebi, rogorebicaa saqonlis gagzavna an

fulis gadaxda, Cveulebriv, iwvevs ufro seriozul cvlilebebs aqceptantis

mdgomareobaSi, vidre werilis gagzavna. amdenad, is ufro metad saWiroebs

samarTlebriv dacvas.53

meore mxriv, unda aRiniSnos, rom Tanamedrove komunikaciebis pirobebSi dro,

romelic sWirdeba aqceptis gagzavnas, sakmaod umniSvneloa. praqtikaSi, rogorc wesi,

gamyidveli atyobinebs myidvels saqonlis gamogzavnis Taobaze, miT umetes, Tu

saqoneli gzaSi xangrZlivi periodis ganmavlobaSi imyofeba. me-18 muxlis me-2 punqtis

Tanaxmad, aseTi Setyobineba SeiZleba dakvalificirdes rogorc aqcepti. amdenad,

aseT pirobebSi me-18 muxlis me-3 punqtis saWiroeba SeiZleba sadavoc ki gaxdes.54

evropuli principebic iziarebs `gamogzavnis~ Teorias, Tumca ar uTiTebs

pirobaze ̀ xelSekrulebis dadebamde~, rac sruliad misaRebi gadawyvetilebaa. radgan

werilobiT ganxorcielebuli pasuxis SemTxvevaSi misi `gamogzavna~ (romelsac

ukavSirdeba ofertis gamoTxovis uflebis Sewyveta) ufro adre xdeba, vidre

`xelSekrulebis dadeba~. amdenad, sruliad zedmetia aseT SemTxvevaSi miTiTebis

gakeTeba am bolo pirobaze. principebis 2:202(1) muxlis meore winadadeba calke

gamoyofs xelSekrulebebs, romelTa aqcepti gamoixateba garkveuli qmedebiT, aseT

SemTxvevaSi gamoTxovis ufleba wydeba xelSekrulebis dadebisas.55

rac Seexeba konvenciis me-16(1) muxlis gamoyenebas werilobiT ganxorcielebul

aqceptTan mimarTebiT, `unidroas~ komentarebSi aRniSnulia, rom `sakiTxis aseTma

gadawyvetam oferenti SeiZleba uxerxul mdgomareobaSi Caayenos, radgan mas

yovelTvis ar ecodineba, jer kidev SesaZlebelia Tu ara ofertis gamoTxova. magram

es SeiZleba gamarTlebuli iyos adresatis kanonieri interesebis gaTvaliswinebiT,

romelic dainteresebulia im drois SemcirebiT, romlis ganmavlobaSic oferti unda

iqnes gamoTxovili~.56 Tumca aqve unda aRiniSnos, rom yovelTvis ar aris gamarTle-

buli sakiTxis gadawyveta adresatis kanonieri interesis WrilSi. marTalia, oferents

adresatTan SedarebiT gacilebiT meti dro aqvs situaciis Sefasebisa da SesaZlo

Sedegebis gaanalizebisTvis, sanam oferts ganaxorcielebs, magram aris SemTxvevebi,

roca is iZulebulia, gamoiTxovos Tavisi oferti misgan damoukidebeli mizezebis

gamo. aseT SemTxvevebSi misi interesebi SeiZleba gacilebiT metad saWiroebdes

samarTlebriv dacvas, vidre ofertis adresatisa.

Page 15: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007100

doqtorantTa saseminaro naSromebi

57 ix. Art.22, United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, 1980, www.jus.uio.no/lm/un.contracts.international.sale.goods.convention.1980/doc.html (12.05.06).58 ix. UNCITRAL Yearbook, Vol.VIII (1977),www.uncitral.org/pdf/english/yearbooks/yb-1977-e/yb_1977_e.pdf(01.07.07).59 ix. Mather, Firm Offers under the UCC and the CISG, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/mather2.htm(05.06.06).

aqve unda iTqvas, rom aqceptis gamogzavnis momentidan oferentis ufleba ofertis

gamoTxovis Taobaze wydeba, magram ar wydeba aqceptantis mier Tavisi aqceptis

gamoTxovis ufleba, radgan aqcepti ZalaSi Sedis, rodesac is aRwevs oferentTan.

Sesabamisad, oferentTan aqceptis misvlamde aqceptanti ar aris SeboWili Tavisi

TanxmobiT. mas SeuZlia, ukan waiRos Tavisi aqcepti, Tu Setyobineba aqceptis

gamoTxovis Sesaxeb miva oferentTan ufro adre an Tanadroulad im momentisa, roca

aqcepti ZalaSi unda Sesuliyo.57

mxareTa aseT araTanabar mdgomareobaSi aRmoCenis SesaZlebloba gacnobierebuli

iyo ̀ unsitralis~ mierac. saTaTbiro dokumentebSi miTiTebuli iyo, rom miuxedavad im

mcire zianisa, romelic am garemoebas SeeZlo gamoewvia, arsebuli wesi mainc

amarTlebda, radgan igi mniSvnelovani kompromisi iyo `gamogzavnisa~ da `miRebis~

Teoriebs Soris.58

g) ofertis gamouTxovadoba, rogorc ZiriTadi wesidan gamonaklisi

konvenciis me-16 muxlis me-2 punqti adgens or gamonakliss ofertis gamoTxovadobis

ZiriTadi wesidan. analogiur gamonaklisebs Seicavs `unidroas~ principebis 2.4(2) da

evropuli principebis 2:202(3) muxlebi. es ori gamonaklisi – erTi kontinenturi

evropis samarTalSi, xolo meore – saerTo samarTlSi aRiarebuli principebis

gamoxatulebad gvevlineba.

me-16 muxlis me-2 punqtis a. qvepunqti uTiTebs, rom ofertis gamoTxova ar SeiZleba,

Tu masSi `aqceptisTvis gansazRvruli drois dadgeniT an sxvagvarad miTiTebulia,

rom is aris gamouTxovadi~. am normis Sinaarsi ganpirobebuli iyo masSi kontinenturi

evropis samarTlis tradiciaTa asaxvis surviliT. Tumca sakiTxis aseTma gadaWram

wamoWra problemebi, `saerTo samarTlis~ xedvidan gamomdinare. Sesabamisad, normis

ganmarteba garkveul sirTuleebs warmoSobs da yovelTvis ar iZleva erTgvarovan

pasuxs dasmul kiTxvaze.

pirveli problema ukavSirdeba ofertSi aqceptisTvis fiqsirebuli drois

mniSvnelobas – saerTo samarTlis iuristisTvis ofertSi aseTi drois miTiTeba

mxolod imis maCvenebelia, rom am drois Semdeg oferts vada gasdis da aqcepti ver

ganxorcieldeba.59 es miTiTeba aranairad ar ukavSirdeba ofertis gamouTxovadobas,

anu ar gulisxmobs imas, rom oferti gamouTxovadia.

normis aseTi redaqcia gansakuTrebiT maSin xdeba safuZveli winaaRmdegobebis

warmoSobisa, roca mxareebi, romlebic saxelSekrulebo urTierTobebs amyareben,

gansxvavebul samarTlebriv sistemebs ganekuTvnebian. aseT SemTxvevaSi ara marto

mxareTa nebis zusti gansazRvra, aramed saqmesTan dakavSirebuli yvela garemoeba,

mxareTa urTierTobebSi Camoyalibebuli praqtikisa da savaWro Cveulebebis

gaTvaliswinebiT, mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli, raTa zustad ganisazRvros

ofertis Sinaarsi.

Page 16: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007102

doqtorantTa saseminaro naSromebi

60 ix. Feltham, UN Convention on Contracts for International Sale of Goods, Journal of Business Law, 1981,339, 346.61 Honnold, Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations Convention, 1982, 171.62 ix. UNCITRAL Yearbook, vol.IX, par.135-136, www.uncitral.org/pdf/english/yearbooks/yb-1978-e/yb_1978_e.pdf (01.07.07).63 ix. Malik, Offer: Revocable or Irrevocable, Will Art.16 of the Convention on Contracts for the InternationalSale Ensure Uniformity, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/malik.html (20.06.06).64 ix. iqve.

meore problema ukavSirdeba gamouTxovadobis Sesaxeb miTiTebis Sinaarss. im

SemTxvevaSi, rodesac oferti pirdapir uTiTebs, rom is gamouTxovadia, magaliTad:

`es oferti aris myari~, an `Cven vinarCunebT oferts manam, sanam ar miviRebT Tqvengan

pasuxs~, aq sruliad naTelia, rom oferents ar SeuZlia misi gamoTxova. magram sakiTxi

rTuldeba maSin, roca ofertSi mxolod aqceptis dro aris miTiTebuli da sxva

miTiTeba gamouTxovadobaze ar arsebobs. pasuxi kiTxvaze – ofertSi gansazRvruli

drois miTiTeba TavisTavad gulisxmobs mis gamouTxovadobas, Tu aucilebelia kidev

damatebiTi miTiTeba, ar aris erTgvarovani.

mecnierTa nawili miiCnevs, rom drois miTiTeba sruliad sakmarisia ofertis

gamouTxovadad cnobisTvis,60 maSin, roca, zogi maTganis azriT, es ar aris sakmarisi.61

sakiTxis aseT orgvar interpretacias xeli Seuwyo im faqtma, rom TviT ̀ unsitralic~

ar aris Tanamimdevruli am problemis gadaWrisas. maSin, rodesac erT paragrafSi igi

acxadebs: `mxolod is faqti, rom ofertSi aqceptis vadaa dadgenili, avtomaturad

ar migviyvans mis gamouTxovadobasTan~, meore paragrafSi sruliad sapirispiro azrs

aviTarebs: `Tu ofertma daadgina fiqsirebuli dro aqceptisTvis, is avtomaturad

gamouTxovadia~.62

venis konvenciis me-7 muxlis mixedviT, konvenciis normaTa ganmartebisas

mxedvelobaSi unda iyos miRebuli misi saerTaSoriso xasiaTi da erTgvarovani

gamoyenebis miRwevisTvis xelSewyobis aucilebloba.

aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT araerTgvarovani poziciis Sedegad normis

ganmartebisas saerTo samarTlis qveynebi iyenebdnen kanonis ganmartebis sakuTar wess.

am wesis Tanaxmad, kanonSi arsebuli TiToeuli sityva saTanadod unda iyos Sefasebuli,

rameTu yoveli maTgani garkveul azrs gamoxatavs. Sesabamisad, Tu kanoni Seicavs

sityvebs: `Tu is uTiTebs..., rom is aris gamouTxovadi~ unda mieces Sesaferisi

datvirTva da oferts, romelic mxolod fiqsirebul dros adgens, ise, rom damatebiT

ar uTiTebs mis gamouTxovadobaze, ar SeiZleba mieniWos aseTi damatebiTi

mniSvneloba.63

kanonis amgvari ganmartebis Tanaxmad, me-16 muxlis me-2 punqti aris gamonaklisi

ofertis gamoTxovadobis zogadi wesidan, amitom misi ganmarteba unda moxdes im

ZiriTad sakiTxTan mimarTebiT, romlis mimarTac is aris dadgenili rogorc

gamonaklisi, anu unda SenarCundes ZiriTadi wesis upiratesoba da gamonaklisi

ganimartos SezRudulad. Sesabamisad, radgan ZiriTadi wesi ofertis gamoTxovadobaa,

gamonaklisi am wesidan daSvebul unda iqnes mxolod SezRudul situaciebSi: kerZod,

maSin, rodesac yvela miTiTeba imas adasturebs, rom oferents surda, uari eTqva

gamoTxovis uflebaze.64

Page 17: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007104

doqtorantTa saseminaro naSromebi

konvenciis me-7 muxlidan gamomdinare, kanonis ganmartebis zemoT xsenebuli wesi ar

miesadageba konvenciis miznebs. me-16 muxlis me-2 punqti sxvadasxva samarTlebriv

sistemaSi arsebul konfliqtur normebs Soris kompromisis Sedegia da misi ganmartebac

unda moxdes amis gaTvaliswinebiT, rac gulisxmobs, rom igi unda ganimartos

damoukideblad, ZiriTadi normis gareSe. am SemTxvevaSi kompromisi gulisxmobs imas,

rom normis es nawili Seqmnili iyo samoqalaqo samarTlis suliskveTebiT da amitom

unda ganimartos misi tradiciebis Sesabamisad. es ki niSnavs, rom Tu oferti uTiTebs

fiqsirebul dros aqceptisTvis, specialuri miTiTebis gareSe imis Sesaxeb, rom es aris

mxolod vadis amowurvis dro, igi unda ganvixiloT rogorc gamouTxovadi.65

zemoT ganxiluli pozicia, Tavisi argumentaciidan gamomdinare, namdvilad

imsaxurebs simpaTias, gansakuTrebiT, Tu gaviTvaliswinebT Tanamedrove saerTaSoriso

xelSekrulebebis sirTules da mniSvnelobas mxareTaTvis, rodesac moTxovnileba

sizustisa da maRali moraluri standartebisadmi, urTierTndoba da sakuTari

moqmedebebis analizis unari gansakuTrebulad mniSvnelovania.

Tumca unda aRiniSnos, es poziciac ar SeiZleba avtomaturad iyos gaziarebuli.

sakiTxs kidev ufro arTulebs `unidroas~ komentarebi, romlebic gansxvavebul

Sexedulebas aviTareben. kerZod, `miTiTeba fiqsirebul droze, romelic saWiroa

aqceptisTvis, SeiZleba, magram ara yvela SemTxvevaSi, niSnavdes imas, rom masSi

nagulisxmevi iyo ofertis gamouTxovadoba~.66

evropuli principebis 2:202(3)(b) muxlis redaqcia gacilebiT garkveviT aris

Camoyalibebuli, araviTar orazrovnebas ar Seicavs da calsaxad adgens, rom fiqsirebuli

drois miTiTeba oferts gamouTxovadad aqcevs. erT-erTi mTavari mizezi, Tu ratom

aregulirebs evropuli principebi am sakiTxs yovelgvari kiTxvis datovebis gareSe,

SeiZleba, is iyos, rom umetesoba evropis qveynebisa, romelTa iuristebic muSaobdnen

principebis SeqmnaSi, kontinenturi evropis samarTlis sistemas ganekuTvneboda.67

d) ofertis ganmarteba

mniSvnelovania, pasuxi gaeces kiTxvas, Tu rogor unda ganisazRvros, ofertSi

fiqsirebuli dro TavisTavad gulisxmobs Tu ara mis gamouTxovadobas. problemis

gadaWris swori gza SesaZlebelia is iyos, rom TiToeul konkretul SemTxvevas pasuxi

damoukideblad gaeces.

maSin, rodesac normis Sinaarsi orazrovania da rTuldeba sakiTxis swori

samarTlebrivi reglamentacia, gansakuTrebul mniSvnelobas iZens xelSekrulebis

ganmartebis sakiTxi.

xelSekrulebis ganmartebisadmi midgoma istoriulad ori sapirispiro

poziciiT gamoixateboda: erTis Tanaxmad, upiratesoba eniWeboda nebis gamovlenis

subieqtur mxares, rogorc erTaderTs da mniSvnelovans. `es aris Sinagani da

65 ix. iqve.66 UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts with Official Commentary, 1994, www. jus.uio.no/lm/unidroit.international.commercial.contracts.principles.1994.commented (25.05.06).67 Akseli, Editorial remarks on whether and the extent to which the Principles of European Contract Law(PECL) may be used to interpret Article 16 of the CISG, http://www.cisg.law.pace.edu/cisg/text/peclcomp16.html(15.07.06).

Page 18: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007106

doqtorantTa saseminaro naSromebi

uxilavi fenomeni. da amitom Cven gvWirdeba niSanTa simboloebi, rom SevZloT misi

aRqma~.68 `nebis~ Teoriis Tanaxmad, yvela im SemTxvevaSi, rodesac neba aRqmadia,

xolo misi namdvili azri SeiZleba SemdgomSi dadgindes, davisas swored mas unda

gaewios angariSi;

meore Sexedulebis Tanaxmad, upiratesoba nebis garegan gamoxatulebas unda

miniWeboda. `nebis gamovlenis~ Teoriis Tanaxmad, Tu neba ar iyo saTanadod

gamovlenili, mis Sinaarsze msjeloba ar SeiZleboda. samarTlebrivi brunvis

stabilurobis dacvis interesebidan gamomdinare, nebis gamovlenis Sinagan mxares

imdenad hqonda mniSvneloba, ramdenadac is ar gamodioda im samarTlebrivi

mniSvnelobis farglebidan, rasac aniWebda Tavis nebis gamovlenas gonieri

adamiani.69

marTalia, davam am or Teorias Soris mniSvnelovani roli Seasrula, miT

umetes kontinenturi evropis qveynebSi, magram dRes misi praqtikuli mniSvne-

loba xelSekrulebis ganmartebis problemis gadawyvetaSi, faqtobrivad, umniS-

vneloa.

dRes sadavo ar aris is garemoeba, rom nebis gamovlenis sakiTxis gadawyvetisas ar

SeiZleba Semofargvla mxolod im mniSvnelobiT, rac masSi Cado nebis gamomvlenma an

im pirma, vis mimarTac neba gamovlinda. ganmsazRvreli aris is, Tu ra mniSvnelobas

mianiWebda nebis gamovlenas gonieri adamiani, romelic imyofeboda nebis gamovlenis

mimRebis mdgomareobaSi, roca miiRebda gadawyvetilebas saqmisTvis mniSvnelovani

yvela garemoebis gaTvaliswinebiT.

sakiTxis gadawyvetis swored aseT gzas gvTavazobs venis konvencia. konvenciis me-

8 muxli, aseve `unidroas~ principebis me-4 Tavis da evropuli principebis me-5 Tavis

normebi, romlebic awesrigeben mxareTa nebisa da maTi gancxadebebis Tu qmedebis

ganmartebebTan dakavSirebul sakiTxebs, iTvaliswineben bevr kriteriums, romlebic

mxedvelobaSi unda iyos miRebuli ofertis ganmartebisas. konvenciis me-8 muxlis 1

punqtis Tanaxmad, `mxaris gancxadeba an sxvagvari qceva ganimarteba misi ganzraxvis

Sesabamisad, Tu meore mxarem icoda, an ar SeiZleba ar scodnoda, Tu rogori iyo es

ganzraxva~.

analogiurad awesrigebs sakiTxs `unidroas~ da evropuli principebic, im

gansxvavebiT, rom `unidroas~ principebi 4.1 muxlSi adgens, rom xelSekruleba unda

ganimartos mxareTa saerTo nebis Tanaxmad, magram im pirobiT, Tu es neba dadgindeba.

xolo evropuli principebi 5.101 muxlSi uTiTebs, rom xelSekruleba unda ganimartos

mxareTa saerTo nebis Tanaxmad, maSinac ki, roca es neba gansxvavdeba mxareTa mier

gamoTqmul sityvaTa zusti mniSvnelobisgan.

aqedan gamomdinare, naTelia, rom im SemTxvevaSi, roca mxareebma erTi da igive

mniSvneloba mianiWes garkveul gamonaTqvams, romelsac SeiZleba zogadad sxva

mniSvneloba aqvs, problema ar warmoiSoba da ofertis ganmarteba unda moxdes

swored maTi saerTo nebis mixedviT, da ara imis Sesabamisad, Tu ra termini iqna

gamoyenebuli.

Sesabamisad, rodesac orive mxare ganekuTvneba im samarTlebriv sistemas,

romelic ofertis gamouTxovadad aRiarebisTvis sakmarisad miiCnevs mxolod drois

68 Savigny, System des heutigen romischen Rechts III, 1840, 258, citirebulia: Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17),107.69 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 105.

Page 19: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007108

doqtorantTa saseminaro naSromebi

miTiTebas, da ofertSi aseTi dro miTiTebulia, maSin konvenciis me-8(1) muxlis

safuZvelze unda vivaraudoT, rom oferentis nebac swored gamouTxovadi ofertis

gakeTeba iyo, da piriqiT, Tu orive mxare saerTo samarTlis sistemas ganekuTvneba,

maSin is mniSvneloba, romelsac isini aniWeben drois aseT miTiTebas, mxedvelobaSi

unda iqnes miRebuli.

magram rodesac me-8 muxlis gamoyenebas mizanTan ar mivyavarT, rogorc es xSirad

xdeba, maSin nebis gamovlena unda ganimartos misi mimRebis interesebidan gamomdinare.

marTalia, aman SeiZleba gamoiwvios nebis gamovlenisadmi sruliad gansxvavebuli

mniSvnelobis miniWeba, magram sakiTxis aseT gadawyvetas amarTlebs is faqti, rom

oferenti nebis gamovleniT miznad isaxavda sxva adamianebze zemoqmedebas. amdenad,

mas angariSi unda gaewia imisTvis, Tu ra mniSvnelobas mianiWebda mis mier gamovlenil

nebas mimRebis adgilas myofi gonieri adamiani.

Sesabamisad, konvenciis me-8(2) muxli adgens, rom ganmarteba unda moxdes meore

mxaris, am SemTxvevaSi ofertis adresatis, gagebis SesaZleblobebis Sesabamisad. sakiTxi

gansakuTrebiT mniSvnelovania, rodesac oferts akeTebs piri, romelic moqmedebs

saerTo samarTlis sistemaSi, xolo adresati aris piri samoqalaqo samarTlis

sistemidan. aseT dros mxolod vadis miTiTebam oferenti SeiZleba SeboWos Tavisi

ofertiT, radgan ofertis adresatis adgilas myofi gonieri adamianis aRqma

sakiTxisadmi swored aseT midgomas gulisxmobs.

analogiur danawesebs Seicavs `unidroas~ da evropuli principebic. Tumca unda

aRiniSnos, rom ganmartebis meTodi, romelsac `unidroas~ komentarebi gvTavazoben,

garkveul SeusabamobaSi modis konvenciis erTgvarovani ganmartebis ideasTan. kerZod,

komentarebi ofertis gamoTxovasTan dakavSirebiT mxaris nebis dasadgenad

mniSvnelovnad miiCnevs im samarTlebriv sistemaSi arsebul tradiciaTa mxedvelobaSi

miRebas, romelsac mxare ganekuTvneba. es ki niSnavs: Tu oferenti im samarTlebrivi

sistemis farglebSi moqmedebs, sadac aqceptisTvis fiqsirebuli dro ganixileba

rogorc miTiTeba ofertis gamouTxovadobaze, maSin SeiZleba miviCnioT, rom

oferentis survili ofertis gamouTxovadoba iyo. da, meore mxriv, Tu oferenti im

samarTlebriv sistemaSi moqmedebs, sadac ofertis gamouTxovadad aRiarebisTvis

mxolod drois miTiTeba sakmarisi ar aris, maSin igulisxmeba, rom mas aseTi ganzraxva

ar hqonia.70

marTalia, rogorc aRiniSna, sakiTxis amgvari gadaWra konvenciis erTgvarovani

ganmartebis ideas srulad ver pasuxobs, magram udavoa, rom oferti, rodesac is

iqmneba, yovelTvis emyareba konkretuli qveynis SigniT, erovnul samarTalSi arsebul

tradiciebs, romelTa gauTvaliswinebloba ar iqneboda samarTliani.

amavdroulad, sakiTxis amgvari gadaWra konvenciis erT-erTi umniSvnelovanes

princips – mxareTa avtonomias esadageba. rogorc `unsitralis~ saTaTbiro uTiTebs

Tavis komentarebSi, ̀ Tu konvencia pirdapir ar awesrigebs konkretul sakiTxs, is unda

gadawydes im zogadi principebis safuZvelze, romelsac konvencia emyareba~.71 aseT

SemTxvevaSi ki mxaris ganzraxva swored im samarTlebrivi sivrcis gaTvaliswinebiT

unda ganisazRvros, sadac igi moqmedebs.

70 ix, iqve.71 Ôîëñîì/Ãîðäîí/Ñïàíîãë, Ìåæäóíàðîäíûå ñäåëêè, ïðèëîæåíèå “Êîíâåíöèÿ Îðãàíèçàöèè ÎáúåäèíåííûõÍàöèé î äîãîâîðàõ ìåæäóíàðîäíîé êóïëè-ïðîäàæè òîâàðîâ“ (À/Ñ.9/307), 475.

Page 20: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007110

doqtorantTa saseminaro naSromebi

e) ofertis adresatis ndoba, rogorc ofertis gamouTxovadobis safuZveli

me-16 muxlis me-2(b) punqti exeba iseT situaciebs, rodesac saxeze ar gvaqvs me- 2(a)

punqtiT gaTvaliswinebuli komponentebi (aqceptisTvis dadgenili dro an sxva raime

miTiTeba ofertis gamouTxovadobis Taobaze), magram oferti mainc gamouTxovadia.

es ki SeiZleba maSin moxdes, ̀ Tu ofertis adresatisTvis gonivruli iyo mieCnia oferti

gamouTxovadad da is moqmedebda aseT ofertze daydrnobiT~.

rogorc vxedavT, aRniSnuli muxli Seicavs or kumulaciur pirobas, romelTa

Tanadrouli arseboba safuZvelia ofertis gamouTxovadad cnobisTvis: 1. ofertis

adresats hqonda sakmarisi mizezi ofertis gamouTxovadad miCnevisTvis (mag,

oferentma icoda, rom misi oferti dakavSirebuli iyo ofertis adresatis mier sxva

valdebulebis SesrulebasTan) da 2. is moqmedebda am rwmenis Sesabamisad (mag,

garkveuli periodis ganmavlobaSi ikvlevda ofertis pirobebs, gaswia xarjebi mis

Sesaswavlad, moamzada mesame pirisadmi oferti da a.S.).

gonivrulia Tu ara ofertis adresatis ndoba ofertis gamouTxovadobisadmi,

aris faqtis sakiTxi, romelic garemoebaTa mTeli rigis gaTvaliswinebiT unda

dadgindes yovel konkretul SemTxvevaSi. Tumca arsebobs mosazrebac, romlis

Tanaxmad, adresatma SeiZleba oferti gamouTxovadad miiCnios ara saqmesTan

dakavSirebuli gansazRvruli garemoebebidan gamomdinare, aramed, magaliTad, imis

gamo, rom oferenti im samarTlebriv sistemas ganekuTvneba, sadac ofertis ZiriTadi

wesi misi gamouTxovadobaa.72 aRniSnuli mosazreba sakamaToa. gamouTxovadobisadmi

ndoba mxolod imitom, rom oferentis samarTlebriv sistemaSi is gamouTxovadi

xasiaTisaa, ar aris myari safuZveli me-16(2)(b) muxlis gamoyenebisTvis, radgan

amavdroulad, gamomdinare konvenciis me-8(2) muxlidan, romelic adgens, rom ofertis

ganmarteba unda moxdes misi adresatis gagebis SesaZleblobebis Sesabamisad,

aucilebelia, rom adresatis mdgomareobaSi myofi gonieri adamianis gagebis

SesaZleblobebi swored am samarTlebriv sistemaSi ofertis gamouTxovadobis

dadgenili wesebis codnas moiazrebdes.

Tumca, sapirispiro SemTxvevaSic, oferentis gansxvavebuli samarTlebrivi

sistemisadmi kuTvnileba mainc ar aris sakmarisi piroba me-16 muxlis gamoyenebisTvis,

radgan masTan erTad saxeze unda iyos garkveuli moqmedeba, romelic ofertis

adresatma ganaxorciela aseTi ndobis Sesabamisad.

aqve Cndeba kiTxva ofertis adresatis mier ganxorcielebuli moqmedebis raobis

Sesaxeb. kerZod, is gulisxmobs mxolod pozitiur moqmedebas, Tu moqmedebisgan Tavis

Sekavebasac. umoqmedobac (uaris Tqma moqmedebis ganxorcielebaze an moqmedebisgan

Tavis Sekaveba) TavisTavad moiazrebs moqmedebas negatiuri mniSvnelobiT. da Tu aseTi

umoqmedoba ganpirobebulia ofertis gamouTxovadobisadmi imedovnebaze dayrdnobiT

(magaliTad, ofertis adresatis aSkara uari sxva ofertebis miRebaze), maSin

safuZveli me-16(2)(b) muxlis gamoyenebisa saxezea.

`unidroas~ komentarebi damatebiT Seicavs im moqmedebebis CamonaTvals, romelnic

ofertis adresatma SeiZleba ganaxorcielos ndobis Sedegad. maT Sorisaa: warmoe-

bisTvis momzadeba; masalis an mowyobiloba-danadgarebis SeZena an daqiraveba, sxva

xarjebis gaweva. rac Seexeba sxva xarjebs, aq komentarebi damatebiT gansazRvraven

72 ix. Malik, Offer: Revocable or Irrevocable? Will Art.16 of the Convention on Contracts for the InternationalSale Ensure Uniformity? www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/malik.html (20.06.06).

Page 21: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007112

doqtorantTa saseminaro naSromebi

pirobebs, romlebic saxeze unda iyos, raTa es gaweuli xarjebi miCneul iqnes ndobis

safuZvelze ganxorcielebul moqmedebad. kerZod, gaweuli xarjebi SeiZleba ganxilul

iqnes rogorc Cveulebrivi vaWrobis am sferosTvis, an isini sxvagvarad unda iyos

cnobili an winaswar ganWvretili oferentis mier. aSkaraa, rom am pirobebis

gansazRvra mniSvnelovnad gaaadvilebs imis garkvevas, Tu ramdenad akmayofilebs

adresatis mier ganxorcielebuli qmedeba me-16(2)(b) muxlis moTxovnebs.

aqve unda aRiniSnos, rom konvenciis me-16(2)(b) muxli Zalian hgavs saerTo samarTlis

Promissory Estoppel-is princips, Tumca is ar Seicavs aSkara moTxovnas, rom adresatis

aseTi ndoba oferentis mier winaswar unda iyos ganWvretili, da arc imas awesebs, rom

es ndoba garkveulwilad zaralis momtani unda iyos ofertis adresatisTvis. magram

aSkaraa, rom am nawilis Seqmnisas konvenciis avtorebi swored saerTo samarTalSi

aRiarebuli principiT xelmZRvanelobdnen.

4. gamouTxovadi ofertis gamoTxovasTan dakavSirebuli Sedegebi

venis konvenciis me-4 muxli adgens, rom is aregulirebs mxolod nasyidobis xelSe-

krulebis dadebas da mxareTa im ufleba-movaleobebs, romlebic warmoiSoba aseTi

xelSekrulebidan. nebis gamovlenis gamoTxovasTan dakavSirebuli sakiTxebi konvenciaSi

detalurad aris mowesrigebuli, magram misi regulirebis gareT rCeba im samarTlebrivi

saSualebebis gansazRvra, romlebic eqneboda ofertis adresats oferentis mier

gamouTxovadi ofertis gamoTxovis (ofertis aramarTlzomieri gamoTxovis) SemTxvevaSi,

Tu amas ar mohyveboda xelSekrulebis dadeba. marTalia, sakiTxi ar Sedis konvenciis

regulirebis sferoSi, magram gamomdinare misi kavSiridan iseT mniSvnelovan sakiTxTan,

rogoric ofertis gamoTxovaa, is namdvilad imsaxurebs yuradRebas.

zog samarTlebriv sistemaSi (safrangeTi, luqsemburgi) oferentis mier ofertis

vadamdeli gamoTxova xels uSlis xelSekrulebis dadebas, magram iwvevs oferentis

pasuxismgeblobas im zianisTvis, rac ganicada ofertis adresatma aseTi moqmedebis

gamo.73

Tumca am sistemaSi ar aris erTgvarovani azri imis Sesaxeb, Tu ra samarTlebriv

safuZvelze warmoeSoba oferents zianis anazRaurebis valdebuleba. mravali avtori

miiCnevs, rom oferentis pasuxismgebloba, Tanaxmad safrangeTis samoqalaqo

kodeqsis 1382-e muxlisa,74 warmoiSoba misi arakeTilsindisieri qcevis gamo.

marTalia, gamoTxova marTlzomieria, magram garkveul garemoebebSi is SeiZleba

iyos uflebis borotad gamoyeneba, rasac mosdevs misi braleuli pasuxismgebloba.75

avtorTa meore nawilis Tanaxmad, oferentis winadadeba, romelic mimarTulia

xelSekrulebis dadebisken, moiazrebs ara marto ZiriTadi, aramed winaswari

xelSekrulebis dadebas. am winaswari xelSekrulebiT igi iRebs valdebulebas, rom

gansazRvruli drois ganmavlobaSi ZalaSi datovebs ZiriTad xelSekrulebas. aseTi

winaswari xelSekruleba, aris ra xelsayreli kontrahentisTvis, dadebulad iTvleba

mxareTa usityvo SeTanxmebiT. Sesabamisad, Tu oferenti gamoiTxovs Tavis winadadebas

ZiriTadi xelSekrulebis dadebaze, dgeba misi braleuli pasuxismgeblobis sakiTxi,

73 Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 167.74 Art.1382 of the French Civil Code, www.lexinter.net/ENGLISH/civil_code.htm (22.06.06).75 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 55.

Page 22: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007114

doqtorantTa saseminaro naSromebi

romelsac mohyveba zianis anazRaurebis valdebuleba winaswari xelSekrulebis

darRvevis gamo.76 ra Tqma unda, es konstruqcia sakmaod xelovnuria, radgan imis

varaudi, rom mxareebma dades winaswari xelSekruleba ofertis gamouTxovadobis

Taobaze, wminda fiqciaa.

myari Teoriuli bazis ararsebobis gamo, safrangeTis sasamarTlo praqtikaSi ar

aris erTiani midgoma aseTi zianis odenobis gansazRvrisas. umetes SemTxvevaSi,

sasamarTloebi eyrdnobian samoqalaqo kodeqsis 1382-e muxls da adgenen, rom

anazRaurebas eqvemdebareba mxolod is Tanxa, romelic daxarja ofertis adresatma,

varaudobda ra, rom oferti ganagrZobda moqmedebas.77

italiis savaWro kodeqsSic ikveTeba oferentis pasuxismgeblobis sakiTxi.

kerZod, Tu ofertis adresati miiCnevs, rom oferti gamouTxovadia da man imoqmeda

keTilsindisierad am varaudze dayrdnobiT, maSin ofertis gamoTxovis SemTxvevaSi

mas SuZlia moiTxovos zianis anazRaureba, winasaxelSekrulebo pasuxismgeblobis

normebis mixedviT.78

germaniis samoqalaqo kodeqsis 145-e muxli adgens: `is, vinc sTavazobs sxvas

xelSekrulebis dadebas, SeboWilia Tavisi winadadebiT, Tu mas ar gamouricxavs, rom

yofiliyo SeboWili~. Tu oferenti mainc gamoiTxovs aseT oferts, am gamoTxovas

Zala ar eqneba, anu is iqneba baTili. Sesabamisad, aqceptis ganxorcielebis SemTxvevaSi

xelSekruleba dadebulad CaiTvleba. xolo oferentis mier nakisri valdebulebis

Seusruleblobis SemTxvevaSi mas daekisreba xelSekrulebis darRveviT gamowveuli

zianis anazRaurebis valdebuleba.

analogiuri midgoma ganaviTara inglisis samarTlis komisiam,79 romlis mixed-

viTac ofertis adresats SeuZlia miiCnios aseTi gamoTxova baTilad da dados

xelSekruleba.

venis konvencia 71-e-77-e muxlebSi adgens im samarTlebriv saSualebebs, romlebic

mohyveba xelSekrulebis darRvevas. ofertis gamoTxova, romelic arRvevs konvenciis

me-16(2) muxlis moTxovnebs, aramarTlzomieria da mas aranairi samarTlebrivi Sedegi

ar mohyveba. ofertis adresats SeuZlia ganaxorcielos aqcepti, rasac mohyveba

xelSekrulebis dadeba, oferentis mier xelSekrulebiT nakisri valdebulebis

Seusruleblobis SemTxvevaSi ki gamoiyenos konvenciis 74-e muxli da moiTxovos zianis

anazRaureba. magram aseTi gza ofertis adresatisTvis SeiZleba ar iyos mizanSewonili.

aseT SemTxvevaSi iqmneba situacia, rodesac konvencia krZalavs gamoTxovas, magram

ar iZleva im Sedegebis mowesrigebas saSualebas, romelic aramarTlzomieri

gamoTxovis dros warmoiSoba.

konvenciis me-7 muxlis mixedviT, `sakiTxebi, romlebic ukavSirdebian am

konvenciis regulirebis sagans, magram pirdapir ar wesrigdebian konvenciiT,

gadawyvetas eqvemdebarebian im zogadi principebis Sesabamisad, romlebsac konvencia

efuZneba...~

sakiTxis gadawyvetisas mniSvnelovania ganisazRvros, iZleva Tu ara me-7 muxli imis

safuZvels, rom sasamarTloebma oferentis mier ofertis aramarTlzomieri gamoTxovis

SemTxvevaSi konvenciis safuZvelze daadginon samarTlebrivi dacvis saSualebebi.

76 ix, iqve.77 ix, iqve.78 Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 166.79 English Law Commission, n.13, 41-50, www.lawcom.gov.uk (16.07.06).

Page 23: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007116

doqtorantTa saseminaro naSromebi

rogorc aRiniSna, ofertis adresats SeuZlia ugulebelyos gamoTxova da

moaxdinos ofertis aqceptireba. aseTi SemTxvevisTvis konvencia iTvaliswinebs

samarTlebrivi dacvis im saSualebebs, romlebic xelSekrulebis darRvevas mohyveba

Sedegad. magram, rodesac, specialuri garemoebebidan gamomdinare, aseTi

saSualebebis gamoyeneba SeuZlebeli xdeba, sasamarTloebis mier gonivruli iqneboda

am xarvezis aRmofxvra konvenciis safuZvelze. dacvis aseTi saSualebebis dadgena

aSkaraa da mxardaWerilia sxvadasxva samarTlebrivi sistemis sasamarTloebis mierac.

`am saWiroebaze pasuxis gacema konvenciaSi arsebuli xarvezis SevsebiT xels Seuwyobs

erTgvarovani regulirebis aRiarebuli miznis miRwevas, radgan gadawyvetilebebi,

romlebic iyeneben konvencias, mxedvelobaSi iqneba miRebuli sxva sasamarTloebis

mier da saerTo iurisprudencia Camoyalibdeba~. 80

Tanamedrove tendenciiT sasamarTloebi cdiloben, gverdi auaron Tavisi qveynis

kanonis gamoyenebas da konvenciaSi arsebuli xarvezis aRmosafxvrelad mimarTon

avtonomiur da saerTaSoriso unificirebul principebs. unificirebuli samarTali,

mas Semdeg, rac inkorporirda Sida samarTlebriv sistemaSi, mxolod formalurad

xdeba am sistemis nawili, arsebiTad ki is inarCunebs Tavis sawyis xasiaTs da gvevlineba

normaTa krebulad, romelic saerTaSoriso doneze Seiqmna swored erTgvarovani

gamoyenebisTvis.

sasamarTloebis mier venis konvenciis zogadi principebis dadgenaSi mniSvnelovan

rols asrulebs `unidroas~ principebi, aseve evropuli saxelSekrulebo samarTlis

principebi.

konvenciis erT-erTi mTavari principi swored miyenebuli zianis sruli

anazRaurebaa. am principis safuZvelze SesaZlebelia, sasamarTloebis mier

ganxorcieldes piris mier im samarTlebrivi dacvis saSualebebis gamoyenebis

SesaZlebloba, romlebic dadgenilia konvenciis 74-e muxliT.

im SemTxvevaSi ki, Tu sasamarTloebis mier gadawyvetilebis miReba ar moxdeba

konvenciis safuZvelze, maSin sasamarTlom winapirobad unda miiCnios gamoTxovis

aramarTlzomierad dadgena konvenciis safuZvelze da gadawyvetileba miiRos

gamosayenebeli samarTlis im normebis mixedviT, romlebic awesrigeben miyenebuli

zianis anazRaurebas. Tumca aseTi midgoma sruliad ar Seesabameba konvenciis miznebs,

radgan sasamarTlom Sida samarTals mxolod maSin unda mimarTos, rodesac sakiTxi

ver wesrigdeba im ZiriTadi principebiT, romlebsac konvencia efuZneba, anu Sida

samarTlis gamoyeneba unda iyos problemis gadaWris bolo saSualeba.

5. daskvna

saerTaSoriso saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis saqmeSi mniSvnelovani

dabrkolebaa sxvadasxva samarTlebriv sistemaSi arsebuli gansxvavebebi, romlebic

ganpirobebulia TiToeuli saxelmwifos ganviTarebis TaviseburebebiT. msgavsi

gansxvavebebi warmoSobs problemaTa mTel rigs, romlebic mniSvnelovnad

zemoqmedeben saerTaSorisosamarTlebrivi urTierTobebis subieqtebze.

Tanamedrove msoflioSi mimdinare samarTlebrivi integraciis procesi swored

amgvari problemebis aRmofxvriskenaa mimarTuli, Tumca xSirad am amocanis Sesruleba

80 Honnold, Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations Convention, 1982, 178.

Page 24: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007118

doqtorantTa saseminaro naSromebi

sakmaod rTuli xdeba, radgan kompromisi, romelic safuZvlad udevs unificirebul

aqtebs, yovelTvis ver gamoricxavs im Sedegebs, romlebic sxvadasxva samarTlebrivi

tradiciis qveynebSi maT gamoyenebas SeiZleba mohyves.

venis konvenciis me-16 muxli, romelic awesrigebs unificirebul kerZo samarTalSi

erT-erT yvelaze problematur sakiTxs ofertis mboWavi Zalis Sesaxeb, aris sxvadasxva

samarTlebriv sistemaSi Camoyalibebul midgomebs Soris miRweuli kompromisis

Sedegi.

misi pirveli nawili, vinaidan efuZneba saerTo samarTlis tradicias, nebis

gamovlenis gamoTxovadobas ZiriTad wesad aRiarebs, xolo meore nawiliT adgens

gamonaklisebs am ZiriTadi wesidan da gansazRvravs im SemTxvevebs, rodesac oferti

gamouTxovadia. aRniSnuli muxli imden gamonakliss adgens ZiriTadi wesidan, rom

eWvs iwvevs ZiriTadi wesis dadgenis mizanSewoniloba.

rogorc muxlis analizma warmoaCina, norma ar aris Tavisufali orazrovani

debulebebisgan, rac arTulebs maT interpretacias da erTgvarovan gamoyenebas

praqtikaSi.

pirveli problema Cndeba me-16 muxlis pirvelsave nawilSi – roca adgens ofertis

gamoTxovis zogad wess, igi uTiTebs, rom ofertis gamoTxova SesaZlebelia xelSekru-

lebis dadebamde, manam, sanam moxdeba ofertis adresatis mier aqceptis gamogzavna.

or gansxvavebul samarTlebriv sistemaSi Camoyalibebuli ̀ miRebis~ da ̀ gamogzavnis~

Teoriis erT nawilSi asaxvam garkveuli orazrovneba gamoiwvia: erTi mxriv, gamoTxova

unda moxdes xelSekrulebis dadebamde, da meore mxriv, gamoTxova SesaZlebelia, Tu

is moxdeba aqceptis gamogzavnamde. es ki niSnavs, rom Tu oferti werilobiT aris

aqceptirebuli da xelSekruleba ideba, rogorc ki oferenti aqcepts miiRebs,

ofertis gamoTxovis ufleba wydeba ara am dros, aramed ufro adre – kerZod, aqceptis

gamogzavnis momentidan.

meore problema ukavSirdeba me-16 muxlis meore nawilis a. punqts, romelic

ofertis gamouTxovadobas ukavSirebs aqceptisTvis fiqsirebuli drois dadgenas.

samoqalaqo samarTlis tradiciis Tanaxmad, ofertSi drois miTiTeba gulisxmobs

mis gamouTxovadobas, maSin, rodesac saerTo samarTalSi es mxolod imis

aRmniSvnelia, rom am drois gasvlis Semdeg aqcepti ver ganxorcieldeba da ofertis

gamouTxovadad miCnevisTvis masTan erTad aucilebelia damatebiTi miTiTebis

arsebobac.

unda aRiniSnos, rom saerTaSoriso, miT umetes, universalur doneze moqmedi

unifikaciisas Znelia, mTlianad gamoiricxos msgavsi Teoriuli problemebi, magram

praqtikaSi is aucileblad warmoqmnis araerTgvarovani gamoyenebis saSiSroebas.

kerZod, muxlSi gamoyenebulma cnebebma da frazebma SeiZleba sruliad gansxvavebuli

mniSvneloba SeiZinon Sida sasamarTloebis mier maTi ganmartebisas. aseTi tendenciis

Tavidan asacileblad aucilebelia saerTaSoriso xelSekrulebebSi unificirebuli

samarTlebrivi normebis avtonomiuri ganmarteba, rac gulisxmobs imas, rom normaTa

azris dadgenisas gaTvaliswinebul iqnes sakuTriv misi Sinaarsi, is winapirobebi da

Taviseburebebi, rac mas uZRoda win, agreTve is suliskveTeba, romliTac Seiqmna.

Sesabamisad, norma, romelic samoqalaqo samarTlis principis gamoxatulebaa, swored

am samarTlis sistemaSi Camoyalibebuli midgomebis mixedviT unda ganimartos, da

piriqiT, roca saerTo samarTlis wess ganamtkicebs, ganmartebac mis Sesabamisad unda

moxdes. es aris is gza, romelic yvelaze metad Seesabameba unifikaciis ideas, radgan

Page 25: nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova unificirebul kerZo ... · PDF file1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-bebisadmi gamosayenebeli

qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007120

doqtorantTa saseminaro naSromebi

sxvagvarad unifikacia ganwirulia marcxisTvis da sakiTxis gadawyveta isev Sida

kanonmdeblobis farglebSi iqneba saZiebeli, rac sruliad Seusabamoa samarTlis

unifikaciis mier dasaxul miznebTan. Tanamedrove msoflioSi mniSvnelovania mxareebs

Soris warmoSobili urTierTobebis myar samarTlebriv CarCoebSi moqceva, sadac

maqsimalurad iqneba gaTvaliswinebuli maTi samarTlebrivi msoflmxedveloba da

interesebi.

`unidroas~ principebis SedarebiTi analizi venis konvenciasTan cxadyofs, rom

principebis debulebebi Sesabamis nawilSi srulad imeoreben venis konvencias.

Sesabamisad, `unidroas~ principebis oficialuri komentarebic ver hfenen naTels im

bundovan sakiTxebs, romlebic wamoiWreba konvenciis me-16 muxlSi.

rac Seexeba evropul principebs, maT garkveuli koreqtivebi SeaqvT sakiTxis

gadawyvetis im variantSi, romelsac konvencia da ̀ unidroas~ principebi gvTavazoben,

rac gvaridebs orazrovan ganmartebas da sakiTxis regulaciis yvelaze misaReb mod-

els gvTavazobs. misi komentarebic mniSvnelovnad SeiZleba gamoyenebul iqnes

konvenciis me-16 muxlis arsis dasadgenad.

da bolos, unda aRiniSnos, rom msoflioSi mimdinare samarTlis unifikaciis

procesi mniSvnelovan rols asrulebs samoqalaqo brunvis ganviTarebaSi. am amocanis

ganxorcielebaSi aranakleb mniSvnelovania erovnuli kanonmdeblobis saerTaSoriso

unificirebul aqtebTan SesabamisobaSi moyvana. evropuli principebi, romlebic

safuZvels umzadeben evropis erTian samoqalaqo kodeqss, SesaniSnavi modelia nebis

gamovlenis gamoTxovasTan dakavSirebuli sakiTxebis sakanonmdeblo mowesri-

gebisTvis. mizanSewonilia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis valdebulebiTi

samarTlis nawilSi aisaxos es modeli. problemis aseTi gadawyveta gansakuTrebiT

aqtualuria saqarTveloSi mimdinare evrointegraciuli procesebis fonze, romlis

erT-erTi mniSvnelovani mimarTulebaa saqarTvelos kanonmdeblobaSi evropuli

standartebisa da midgomebis danergva.