Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Als alle betrokkenen zich langdurig committeren, kan Nederland een eigen plek in het wereldwijde TMT-ecosysteem
veroveren. Ervaren ondernemers moeten hier een leidende rol oppakken. Snelle groeiers moeten verder kijken dan de
eerst mogelijke exit. Banken moeten financiële kennis ontsluiten en hun netwerk openstellen. Maar bovenal moet
iedereen bereid zijn om meer waarde toe te voegen dan te onttrekken. Conclusies en aanbevelingen op basis van
onderzoek, gesprekken en praktijkervaringen.
Ondernemerschap en innovatie zijn eerste levensbehoeften
van de economie, en van de sector Technologie, Media en
Telecom (TMT) in het bijzonder. Hier bestaat een belangrijke
lotsverbondenheid tussen grote ondernemingen die worstelen
met innovatie en jonge bedrijven die snel moeten groeien. Een
goed functionerend ecosysteem is een vereiste voor optimale
wisselwerking tussen deze bedrijven. In deze serie artikelen
gingen wij op zoek naar de bouwstenen van dit ecosysteem,
waar we als bank zelf ook een onderdeel van zijn. Dit artikel
zet onze voornaamste conclusies en aanbevelingen op een rij.
Over deze serie ▶ Door beperkte uitwisseling tussen jonge innovatieve en traditionele grote bedrijven laat de Nederlandse Technologie-,
Media en Telecomsector nog veel potentieel onbenut.
▶ Het ontbreekt ondernemers aan een overzicht van de verschillende mogelijkheden om groei te financieren.
▶ Gaat dit ecosysteem beter functioneren, dan kunnen we uitgroeien tot dé springplank voor innovatieve TMT-bedrijven.
▶ ABN AMRO onderzoekt in een serie artikelen wat hiervoor nodig is. In dit deel: Conclusies over en verbeteringen voor het
TMT-ecosysteem in Nederland.
Nederland als dé springplankvoor innovatieveTMT-bedrijven
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen TMT-ecosysteem
Menno van Leeuwen en Steven Peters
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen TMT-ecosysteem
1. Ervaren ondernemers moeten leidende rol oppakkenHet TMT-ecosysteem wordt gevormd door bedrijven (van startups,
groeiers tot en met corporates) enerzijds, en voeders en
belanghebbenden (financiers, investeerders en instellingen)
anderzijds. Dit systeem functioneert duurzaam zolang iedere
deelnemer meer waarde toevoegt dan onttrekt. Hoe meer mensen
actief zijn in het ecosysteem, hoe beter. Hoe meer contacten
worden gelegd, hoe beter. En hoe meer ideeën worden
uitgewisseld hoe beter. Cruciaal is dat ervaren ondernemers een
leidende rol oppakken om dit in gang te zetten en te bewaken.
Vijf voorbeelden van TMT-ondernemers die waarde toevoegen 1. Ruud Hendriks en Patrick de Zeeuw haalden starters-
acceleratieprogramma Startupbootcamp naar Nederland.
Deelnemers krijgen een kickstart om snel te kunnen
groeien en kapitaal op te halen. Rond het initiatief
vormen mentoren en bedrijven een ‘networked company’
die mogelijk de leidende rol in het ecosysteem over kan
nemen van traditionele grote organisaties.
2. Henk Jan Knol creëerde met Topicus een eigen eco-
systeem. Door samenwerken met Universiteit Twente
bindt hij talent aan zich. En door te kiezen voor een
cellenstructuur en een op innovatie en groei gerichte
bedrijfscultuur heeft hij deze waarden duurzaam
geïncorporeerd. Na jarenlange groei telt Topicus bijna
20 cellen en staat het vizier inmiddels ook gericht op
venturing.
3. Herman Kienhuis, ondernemend in een grote
organisatie, investeert met SanomaVentures sinds 2012 in
de ontwikkeling van innovatieve nieuwe ondernemingen.
Achterliggende doelen zijn optimale toegang tot innovatie
en binding van extern talent. Sanoma mikt met deze
corporate venturing op kruisbestuiving. Het committeert
zich langdurig aan ondernemingen waarin het investeert
en accepteert verliezen.
4. Igor Milder hanteert met Open Industries een
bijzonder model voor investeringen in snelgroeiende
bedrijven. Open industries propageert nadrukkelijk
geen exit-strategie en positioneert zich als een nucleus
van een aantal samenwerkende bedrijven. Zo creëert
Milder een eigen ecosysteem met volop kruisbestuiving
tussen ideeën, mensen en kapitaal.
2. Financiële ecosysteem moet beter gaan functionerenDe beschikbaarheid van voldoende investeringskapitaal is een
noodzakelijke voorwaarde voor innovatie, en daarmee voor een
goed functionerend TMT-ecosysteem. Waren de opties vroeger
beperkt, tegenwoordig zijn er tal van mogelijkheden. Maar dat
wil helaas niet zeggen dat het financiële ecosysteem ook goed
functioneert. Wij constateren diverse knelpunten en dilemma’s:
▶ Het ecosysteem is onoverzichtelijk: veel ondernemers zien
door de bomen het bos niet meer.
▶ Er bestaat een spanningsveld tussen ondernemen en geld
ophalen: beide zijn belangrijk, maar het evenwicht bewaren
is geen sinecure.
▶ Er bestaat een spanningsveld tussen groeiambities en de
wens om zelf de controle te houden: deze uitgangspunten
zijn vaak lastig te verenigen.
▶ Starters, maar ook jonge innovatieve bedrijven kampen met
beperkte financieringsopties: ze hebben moeite met het
aantrekken van vreemd vermogen.
▶ Groeiers hebben moeite om de optimale mix en volgorde
van financierings- en investeringsopties te vinden.
▶ Gevestigde bedrijven worstelen met het op peil houden van
het innovatieproces.
3. Groei vraagt om investeringen Zonder investeringen geen innovatie, zonder innovatie geen groei.
Wat een deelnemer aan het ecosysteem precies zou moeten
investeren, verschilt van geval tot geval. Als bank hebben we
ervaren dat wij waarde kunnen toevoegen door ondernemers
overzicht te bieden, te adviseren over knelpunten, dilemma’s en
hen wegwijs te maken door ons netwerk open te stellen. Maar
wij zijn maar één speler in het ecosysteem, en uiteindelijk is er
geen standaardaanpak. Alle partijen staan voor de uitdaging om
op de lange termijn zo goed mogelijk invulling te geven aan hun
rol. Uiteindelijk draait alles om het vinden van de perfecte match
tussen de drijfveren en ambities van ondernemers enerzijds, en
die van geselecteerde investeerders en financiers anderzijds.
2
Investeringen in groei TMT, uitgesplitst naar ondernemingsfase
▶ Voor startende ondernemingen in de TMT-sector is
voldoende risicodragend kapitaal beschikbaar maar
slecht vindbaar. De uitdaging ligt in het ontsluiten
van seed capital. Door technologie en social media
komen gelukkig meer transparante kanalen beschikbaar.
▶ Voor snelgroeiende ondernemingen is in de
Nederlandse TMT-sector een select maar beperkt
aantal growth en venture capital investeerders actief.
Voornaamste uitdaging is om een kwalitatieve match
te maken (gelijke drijfveren) en het waarderings-
vraagstuk te slechten.
▶ Voor (beursgenoteerde) corporates in de TMT-sector
zijn overnames van innovatieve bedrijven een
beproefde strategie. De focus hierop verschilt per
branche. Belangrijke, nog openstaande vragen zijn
wie de beste eigenaar is en of overnames altijd de
beste optie zijn.
▶ Corporate Venturing, belangen nemen in kleine,
jonge ondernemingen, neemt bij gevestigde TMT-
bedrijven een steeds grotere vlucht. Uitdagingen
hierbij zijn de presentatie en vindbaarheid van
bedrijven die willen investeren en waarborging van
de langetermijnfocus.
4. Nederland kan de ideale TMT-springplank zijnNederland kán een eigen plek in het wereldwijde TMT-ecosysteem
veroveren. Gelet op onze specifieke kenmerken (veel creativiteit,
handelsgeest, nuchter en toch ambitieus, goede digitale
infrastructuur en internetontsluiting) is dit een serieuze kans.
De internationale populariteit van acceleratorprogramma’s
zoals Rockstart en Startupbootcamp Amsterdam bewijst onze
aantrekkingskracht. Nederland vormt een ideale springplank voor
innovatieve, snelgroeiende bedrijven. Bol.com, Talpa, Spilgames,
Zoover, Thuisbezorgd.nl, Layar, Wetransfer en de in deze serie
genoemde bedrijven Lost Boys en Improve Digital zijn een greep
van de inspirerende voorbeelden van wat er in Nederland mogelijk
is. Zelfs onze startup-initiatieven nemen een vlucht over de grens.
5. Alles staat of valt met langdurig commitmentEen perfect functionerend ecosysteem maakt het mogelijk om
van Nederland dé springplank voor innovatieve TMT-bedrijven te
maken. Maar dat lukt alleen met langdurig commitment van alle
betrokken partijen. Als bank proberen wij waarde toe te voegen
door onze financiële kennis ter beschikking te stellen en ons
netwerk te delen. Oók als dat niet onmiddellijk geld oplevert: dat
is onze bijdrage aan het ecosysteem. Deze serie artikelen over
het TMT-ecosysteem biedt een eerste aanzet. In de wetenschap
dat een ecosysteem nooit af is, werken wij graag met alle actieve
deelnemers aan de volgende stap.
Silicon Valley als voorbeeld?Een perfect functionerend ecosysteem helpt bedrijven
in iedere levensfase sterker te worden. In een aantal
gesprekken en artikelen binnen deze serie is de
vergelijking getrokken met Amerika en meer specifiek
met Silicon Valley. Daar zijn veel internetbedrijven
(Google, Facebook, Dropbox) hard gegroeid, is kapitaal
in overvloed beschikbaar en zijn TMT-investeerders
gemakkelijk te vinden (bij wijze van spreken in dezelfde
straat). Vast staat dat bij ons óók een hotspot aan het
ontstaan is, waar mensen, ideeën en kapitaal samenkomen.
Maar een kopie van Silicon Valley zullen we nooit
worden – en dat moeten we ook niet willen. Wie een
Silicon Valley wil, kan er het beste gewoon naartoe gaan.
In eigen land kunnen we er beter naar streven onze
eigen sterke punten en specifieke culturele kenmerken
te benutten. Om zo een optimaal ecosysteem te scheppen
waarin ondernemerschap en innovatie naar hartenlust
bloeien.
3 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen TMT-ecosysteem
Verbeterpunten TMT-ecosysteem ▶ Meer overzicht en betere vindbaarheid van de
mogelijkheden voor groeikapitaal (meer gidsen).
▶ Betere match tussen investeerders en bedrijven door
meer transparantie.
▶ Meer aanbieders van venture en high growth capital.
▶ Meer samenwerking tussen universiteit en bedrijfs-
leven (in vergelijk met het VK en de VS).
▶ Coördinatie tussen diverse initiatieven rondom
bestaande ecosystemen. Van de diverse regionale
hot spots, tot de sector- en startersnetwerken.
▶ Fiscaliteiten gericht op het binden van innovatieve
ondernemingen aan Nederland (leren van goede
voorbeelden uit bijvoorbeeld het VK).
▶ Professionele aanpak van startende bedrijven (eerst
validatie, dan executie), ondersteund vanuit het
ecosysteem.
▶ Venturing strategie corporates duidelijk gedefinieerd,
met lange termijn visie en commitment.
▶ Meer acquisities gebaseerd op het vraagstuk wie
‘de beste eigenaar’ is.
▶ Minder exit-gedrevenheid, meer focus op waarde
toevoegen.
▶ Deze aanbevelingen vormen tevens een startpunt
voor nieuwe artikelen. Wordt vervolgd!
Over de auteursMenno van Leeuwen en Steven Peters zijn binnen de
afdeling sector advisory van ABN AMRO verantwoordelijk
voor de TMT-sector. ABN AMRO voelt zich als intermediair
van kapitaal, kennis en contacten binnen de sector mede-
verantwoordelijk voor een goed functionerend TMT-
ecosysteem. Bijdragen aan de discussie zijn van harte
welkom, bijvoorbeeld via een tweet #TMTecosysteem of
direct aan @MennovL of @SlmgPeters.
Gerelateerd ▶ Lees waarom ABN AMRO dit onderzoek uitvoert.
▶ Lees meer over de voorwaarden voor een goed
functionerend TMT-ecosysteem.
▶ Lees meer over de waarde van startup acceleratie-
programma’s.
▶ Put inspiratie uit de innovatiestrategie van een snelle groeier.
▶ Bekijk hoe een gevestigde onderneming investeert in extern
talent.
▶ Lees over de alternatieve aanpak een bijzondere
investeerder.
▶ Lees een artikel over de beschikbaarheid van financierings-
kapitaal.
▶ Bekijk de uitdagingen voor startende ondernemingen.
▶ Lees over de opties en keuzes van snelgroeiende onder-
nemingen.
▶ Check een serie praktische tips voor het aantrekken van
groeikapitaal.
▶ Bekijk de overnamestrategieën van gevestigde onder-
nemingen.
Wat onze collega’s eerder schreven ▶ Lees over kruisbestuiving tussen de sectoren High Tech en
Agri.
▶ Bekijk het rapport Open Innovatie, Kunst of Kunde in de
Food sector.
▶ Kijk voor alle sectoren op abnamro.nl/sectoren
4 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen TMT-ecosysteem