Neo-behawioryzm

Edward Tolman, Hall

Burrhus Skinner

• http://news.bbc.co.uk/2/hi/8497148.stm

• Vegetative state patients can respond to questions

Fazy behawioryzmu

I. Wczesny behawioryzm w ujęciu Watsona (1913-1930)

II. Neobehawioryzm ( 1930 do około 1960 roku) obejmuje prace Tolmana, Hulla i Skinnera. Neobehawioryści zgadzali się w kilku punktach:

• Zachowanie, bez względu na to, jak byłoby złożone, można w większości wyjaśnić za pomocą praw warunkowania.

• Psychologia musi przyjąć zasadę operacjonizmu. • Zasadniczą częścią psychologii jest badanie uczenia się.

III. Socjo- behawioryzm, rozpoczął się około 1960 roku i trwa ... To prace Bandury i Rottera ; wyróżnia się powrotem do procesów poznawczych z jednoczesnym naciskiem na obserwację zachowania jawnego.

Operacjonizm: Percy W. Bridgman

Propagatorem operacjonistycznego punktu widzenia był Percy W. Bridgman (1882-1961), fizyk z Uniwersytetu Harvarda, laureat Nagrody Nobla.

Jego książka The Logic of Modern Physics (1927) wzbudziła zainteresowanie wielu psychologów.

Bridgman domagał się precyzyjnego definiowania pojęć fizycznych i odrzucenia wszystkich pojęć, które nie mają fizycznych odniesień.

Pojęcie fizyczne to zbiór operacji lub procedur, za pomocą których jest ono określane.

Operacjonizm a psychologia

Od czasów Wilhelma Wundta fizyka była jednak dla nowszej psychologii ideałem powszechnie poważanej nauki.

Gdy fizycy ogłosili, że akceptują operacjonizm jako formalną doktrynę, wielu psychologów czuło się zmuszonych podążyć za tym wzorcem do naśladowania. Ostatecznie psychologowie zaczęli wykorzystywać operacjonizm w większym zakresie niż fizycy!

W konsekwencji, neobehawioryści włączyli operacjonizm do swej koncepcji psychologii.

Edward Chace Tolman (1886-1959)

Edward Chace Tolman (1886-1959)

Latem 1912 roku Tolman studiował w Niemczech pod kierunkiem Kurta Koffki - przedstawiciela psychologii postaci.

Na ostatnim roku studiów, choć kształcił się w duchu psychologii strukturalnej Titchenera, zapoznał się z nowym behawioryzmem w ujęciu Watsona. Tolman już wtedy kwestionował naukową użyteczność introspekcji.

W autobiografii wspominał, że behawioryzm Watsona nadszedł jak "potężny bodziec i ulga" (1952, s. 326).

Behawioryzm celowościowy

Podejście Tolmana do behawioryzmu zostało przedstawione w książce Zachowanie celowe u zwierząt i ludzi (1932).

Zaproponowany przez niego termin - behawioryzm celowościowy - może wydawać się na pierwszy rzut oka osobliwym. Przypisywanie celu zachowaniu organizmu wydaje się sugerować mentalistyczne pojęcie, dla którego nie ma miejsca w psychologii behawiorystycznej.

Według Tolmana, celowość zachowania może być zdefiniowana za pomocą obiektywnych terminów behawioralnych, bez odwoływania się do introspekcji.

Tolmanowi wydawało się oczywiste, że wszystkie działania są ukierunkowane na cel. Na przykład

• kot w eksperymencie psychologicznym próbuje wydostać się ze skrzynki problemowej,

• szczur próbuje opanować labirynt, a • dziecko próbuje nauczyć się grać na pianinie lub kopać piłkę.

OPERACJONIZM W PSYCHOLOGII:zmienne pośredniczące

Tolman wyodrębnił pięć (5!) zmiennych niezależnych uznanych za przyczyny zachowania: bodźce środowiskowe, popędy fizjologiczne, dziedziczność, wcześniejszy trening, wiek. Czynniki te, to procesy wewnętrzne, łączące sytuację bodźcową z obserwowaną reakcją:

obserwowalne nie- obserwowalne zachowanie

Zmienne niezależna – zmienne pośredniczące – zmienne zależne:

deprywacja pokarmowa - proces wewnętrzny – poszukiwanie pokarmu (cel) ( popęd - głód )Przez określenie zmiennych niezależnych i zależnych, które są zdarzeniami obserwowalnymi, Tolman potrafił podać definicje nieobserwowalnych stanów wewnętrznych (definicje operacyjne).

Teoria uczenia się Problem uczenia się stanowił główne zagadnienie celowościowego behawioryzmu Tolmana.

Odrzucił on prawo efektu Thomdike'a, twierdząc, że nagroda lub wzmocnienie mają niewielki wpływ na uczenie się.

W zamian Tolman zaproponował poznawcze wyjaśnienie uczenia się, sugerując, że wielokrotne wykonywanie zadania utrwala wyuczoną relację między sygnałami ze środowiska a oczekiwaniami organizmu.

Szczury i … mapy labiryntuGłodny szczur porusza się on w różnych kierunkach, eksplorując właściwe i ślepe uliczki; ostatecznie odkrywa pokarm.

W każdym punkcie wyboru (rozwidleniu uliczek) ustalają się jego oczekiwania. Pewne sygnały związane z danym punktem wyboru będą albo nie będą prowadzić do pożywienia. Gdy oczekiwanie szczura zostaje potwierdzone i dociera on do pokarmu, utrwala się oczekiwanie związane z określonym punktem wyboru).

zwierzę S1 nic! S2 pożywienie

Dla wszystkich punktów wyboru w labiryncie zwierzę ustala więcZwierzę uczy się systemu oczekiwań wobec określonych sygnałów, tzn. mapy labiryntu (mapę poznawczą) a nie jedynie zestawu nawyków motorycznych.

Klasyczny eksperyment Tolmana

Tolman chciał zbadać, czy szczur biegający po labiryncie uczy się mapy poznawczej czy też zestawu reakcji motorycznych. W labiryncie w kształcie krzyża …

• jedna grupa szczurów zawsze znajdowała pokarm w tym samym miejscu, nawet jeśli (przy wykorzystaniu różnych punktów wyjścia) szczury musiały czasami skręcić w prawo, a innym razem w lewo w celu dotarcia do pożywienia. Reakcje motoryczne były różne, ale pokarm był zawsze w tym samym miejscu.

• Druga grupa szczurów zawsze przejawiała takie same reakcje bez względu

na punkt wyjścia, ale pokarm znajdował się w różnych miejscach. Wyruszając z jednego końca labiryntu, szczury mogły znaleźć pożywienie tylko wtedy, gdy w punkcie wyboru skręciły w prawo; gdy wyruszały z innego końca, także znajdowały pokarm tylko po skręceniu w prawo.

Wyniki zwierzęta uczące się miejsca (pierwsza grupa) uzyskały znacząco lepszy poziom wykonania niż zwierzęta uczące się reakcji (druga grupa).

Tolman twierdził, że takie samo zjawisko zachodzi w przypadku ludzi dobrze zaznajomionych ze swoim sąsiedztwem lub miastem. Mogą oni przemieszczać się z jednego punktu do drugiego różnymi drogami, ponieważ stworzyli mapę poznawczą całego obszaru.

Tolman classical experiment

A was the starting point for the rats. B was the goal at which he wanted them to reach.

Tolman ran several experiments in which one would have the rats start at A and learn to run to B to get the food. In doing so, they would have to turn right to get the food.

Once the rats learned, this he tried a different method:He would start them at point C; if the rat turned right and went to section D, then they were not using cognitive maps; if they turned left and went to section B, proving the use of cognitive maps.

Wkład Tolmana do psychologi i do psychologii poznawczej

Tolman ze względu na wprowadzenie map poznawczych jest uważany za prekursora psychologii poznawczej.

Jego prace wywarły wielki wpływ, zwłaszcza jego badania nad problemami uczenia się i koncepcja zmiennej pośredniczącej.

Ponieważ zmienne pośredniczące pozwalają na operacyjne zdefiniowanie nieobserwowalnych stanów wewnętrznych, mogły one stać się prawomocnym przedmiotem badań naukowych.

Burrhus Frederick SKINNER (1904-1990)

Począwszy od lat 50-tych XX wieku, Skinner był głównym przedstawicielem amerykańskiej psychologii behawiorystycznej. Zgromadził wokół siebie duże, wierne i pełne entuzjazmu grono zwolenników. Opracował program behawiorystycznej kontroli społeczeństwa, propagował techniki modyfikacji zachowania.

Powieść Walden Two, opublikowana ponad pięćdziesiąt lat temu, nadal cieszy się popularnością. Jego kolejna książka z 1971 roku, Poza wolnością i godnością, ( wydanie polskie, 1978) zyskała status bestsellera, dając Skinnerowi okazję do prezentacji poglądów w telewizyjnych talk show.

Poglądy Skinnera Zgodnie z klasyczną definicją, psychologia jest dyscypliną naukową badającą psychikę i zachowanie.

Skinner postuluje zredukowanie definicji psychologii jedynie do badań nad zachowaniem, odrzucając jednocześnie wszystkie nurty psychologiczne, uznające za zasadne badania nad osobowością.

Nie negował istnienia stanów mentalnych; uważał jednak, że badanie ich nie jest użyteczne. Nie ma możliwości badać treści umysłu w sposób obiektywny, zgodny ze standardami metodologii nauki . Warunek obiektywizmu może być spełniony w przypadku, gdy przedmiotem naszych badań będzie nie treść umysłu lecz zachowanie.

Zdaniem Skinnera przyczyn ludzkiego zachowania nie należy szukać w psychice człowieka, lecz w środowisku zewnętrznym.

Za pomocą warunkowania instrumentalnego pragnął stworzyć idealne społeczeństwo. Co ważne, sądził, że dobre społeczeństwo jest oparte na nagrodach, a nie karach. Najskuteczniejsze, jego zdaniem, nagradzanie w zmiennych proporcjach i w zmiennych odstępach czasowych..

Stworzył paradygmat badawczy znany jako eksperymentalna analiza zachowania.

Warunkowanie bodźców Pawłowa a

warunkowanie reakcji SkinneraZachowanie re-aktywne psa w laboratorium Pawłowa (wydzielanie śliny), to reagowanie na bodziec – sygnał, gdy eksperymentator prezentuje bodziec (pokarm). Pies nie może samodzielnie działać na rzecz zdobycia pokarmu, natomiast

zachowanie aktywne (sprawcze) szczura w skrzynce Skinnera jest środkiem do zdobycia pokarmu. Gdy szczur naciska drążek, otrzymuje pożywienie, a nie otrzyma go, dopóki nie naciśnie drążka. W ten sposób oddziałuje aktywnie na środowisko.

Zasadnicza różnica między zachowaniem reaktywnym a aktywnym, sprawczym dotyczy tego, że zachowanie sprawcze działa na środowisko, a zachowanie reaktywne – nie. Skinner był przekonany, że zachowanie sprawcze lepiej oddaje typową sytuację uczenia się.

Ponieważ zachowanie ma w większości charakter sprawczy, zatem naj skuteczniejszym podejściem do nauki o zachowaniu jest badanie warunkowania i wygaszania zachowań sprawczych.

Klatka Pawłowa

Sygnał

Klasyczny ekspryment SkinneraSzczur (w stanie deprywacji pokarmowej) był umieszczany w skrzynce i mógł swobodnie ją eksplorować. Ostatecznie w trakcie tej eksploracji przypadkowo naciskał dźwignię (akcja), który uruchamiał mechanizm powodujący, że kulka pokarmu (wzmocnienie) spadała na tackę. Po otrzymaniu kilku kulek pokarmu warunkowanie sprawcze zachodziło zazwyczaj bardzo szybko.

Zwróćmy uwagę, że zachowanie szczura (naciśnięcie dźwigni) działało na środowisko, było więc środkiem do zdobycia pokarmu.

Z tego podstawowego eksperymentu Skinner wyprowadził prawo według którego siła zachowania sprawczego rośnie, gdy jego następstwem jest prezentacja wzmocnienia. Chociaż ćwiczenie jest ważne dla naciskania drążka, kluczową zmienną jest wzmocnienie. Samo ćwiczenie nie zwiększy częstotliwości reagowania; daje ono jedynie sposobność do pojawienia się kolejnych wzmocnień.

Zmienna zależna jest prosta i bezpośrednia: jest nią częstotliwość reakcji.

Warunkowanie sprawcze (instrumentalne): komentarz

Zachowanie sprawcze występuje bez obserwowalnego bodźca zewnętrznego, który by je poprzedzał. Reakcja organizmu (eksploracja) wydaje się spontaniczna, niezwiązana z jakimkolwiek znanym obserwowalnym bodźcem. Nie oznacza to, że nie ma bodźca, który wywołuje reakcję, ale raczej, że w czasie wystąpienia reakcji bodziec nie został zarejestrowany. Z punktu widzenia eksperymentatorów nie ma jednak bodźca, ponieważ żadnego nie zastosowano i żadnego nie można zobaczyć.

Skrzynka Skinnera

Rozkłady wzmocnień Zachowanie szczura było wzmacniane po każdym naciśnięciu drążka. Innymi słowy, szczur otrzymywał pokarm, ilekroć wykonał poprawną reakcję.

W trakcie warunkowania sprawczego , Skinner porównywał częstotliwości reakcji zwierząt • wzmacnianych po każdej reakcji z tymi, które były • wzmacniane po określonym odstępie czasu. Ta druga sytuacja nazywana jest

rozkładem wzmocnień o stałych odstępach czasowych. Badania Skinnera pokazały, że warunkowanie przebiega szybciej, im krótszy odstęp czasu między wzmocnieniami. W miarę wydłużania się odstępu czasowego między wzmocnieniami częstotliwość reakcji spada.

Na wygaszanie reakcji wpływa także częstość wzmocnień. Zachowania są szybciej eliminowane, jeśli były stale wzmacniane.

ZastosowaniePraca, w której wynagrodzenie jest wypłacane raz w tygodniu lub raz w miesiącu to przykład rozkładu wzmocnień o stałych odstępach czasowych.Pracownikom płaci się nie za liczbę wytworzonych przedmiotów (liczba reakcji), lecz za liczbę przepracowanych dni lub tygodni.

Schematy wzmacniania

Krytyka behawioryzmu SkinneraKrytyka behawioryzmu Skinnera była wymierzona w jego skrajny pozytywizm i opozycję wobec wykorzystywania teorii do projektów kontroli społeczeństwa.

• Przeciwnicy dowodzili, że niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie rozważań teoretycznych. Już samo planowanie badań - szczegółów eksperymentu jest dowodem teoretyzowania. Także zaakceptowanie przez Skinnera podstawowych zasad warunkowania jako punktu odniesienia dla własnych badań jest w pewnym stopniu przejawem pracy teoretycznej.

• Kwestionowano poglądy Skinnera na temat zachowania werbalnego i jego wyjaśnienia dotyczące procesu nabywania mowy przez niemowlęta. Krytycy upierali się, że pewne zachowania werbalne muszą być dziedziczne. Potencjał do budowania tych reguł, jest wrodzony, a nie wyuczony (Chomsky, 1959, 1972).

• Skłonność do ekstrapolacji danych jest niezgodna z jego anty-teoretyczną postawą, szczególnie w przypadku propozycji dotyczących rozwiązań złożonych ludzkich problemów. Opierając się na swoim systemie, Skinner formułował stanowcze twierdzenia na temat zagadnień ekonomicznych, społecznych, politycznych i religijnych. W 1986 roku napisał artykuł o tytule What is Wrong with Life in the Western World?

Behawioryzm obecnie

• Skinnerowska wersja behawioryzmu nadal znajduje zastosowanie w laboratoryjnych, klinicznych, organizacyjnych i innych sytuacjach praktycznych.

ZASTOSOWANIE BEHAVIORYZMU SKINNERA DO KWESTII SPOŁECZNYCH

Modyfikacja zachowania a społeczeństwo

Skinnerowskie społeczeństwo, oparte na pozytywnych wzmocnieniach, istnieje tylko w powieści, ale szeroko rozpowszechniona jest kontrola czy modyfikacja ludzkiego zachowania, dotycząca jednostek lub małych grup.

Modyfikacja zachowania za pomocą wzmocnień pozytywnych jest często spotykana w fabrykach, więzieniach i szkołach, szpitalach psychiatrycznych, gdzie wykorzystuje się ją do zmiany niepożądanych zachowań na bardziej akceptowalne.

Modyfikacja zachowania działa w przypadku ludzi w taki sam sposób, jak warunkowanie sprawcze działa na rzecz zmiany zachowania szczurów i gołębi, tzn. przez wzmacnianie pożądanego zachowania i niewzmacnianie zachowania niepożądanego.

Wiki, „Poza Wolnością i Godnością” : SynopsisA Technology of BehaviorSkinner argues that a technology of behavior is possible and that it can be used to help solve currently pressing human issues such as over-population and warfare. "Almost all major problems involve human behavior, and they cannot be solved by physical and biological technology alone. What is needed is a technology of human behavior.”WolnośćSkinner argumentuje za bardziej ścisłą definicją wolności, taką - która przyzwala na jego pojęcie determinizmu ( działania, które jest wolne od pewnych form kontroli). Wypowiada się przeciw „ autonomii człowieka”.Skinner zaznacza, że siły Wolności i Godności doprowadziły do wielu pozytywnych przemian w sytuacji człowieka, ale teraz przeszkadzają postępowi w technologii rozwoju ludzkiego zachowania : „ … ale myliły się definiując wolność w kategoriach stanu umysłu i uczuć…” Godność Godność to proces poprzez który obdarza się ludzi uznaniem za ich czyny, albo, karze się za nie pod pojęciem odpowiedzialności. Analiza Skinnera odrzuca obydwa pojęcia, jako że „godność” – to fałszywe pojęcie odnoszące się do wewnętrznej przyczynowości ( „autonomii woli” – dopisek St. Z) , którego zaprzeczenie usuwa zarówno uznanie za czyny, jak winę za wykroczenia.Skinner zaznacza, że uznanie za czyny jest zwykle kwestią dostrzegalnej kontroli. Wyrażamy mniejsze uznanie za czyny albo mniej winimy za wykroczenia tych, którzy otwarcie są przymuszani, zachęcani czy w jakiś inny sposób pozbawieni swobodnego podejmowania działań.PunishmentSkinner saw punishment as the logical consequence of an un-scientific analysis of behavior as well as the tradition of "freedom and dignity". Since individuals are seen to be making choices they are then able to be punished for those choices. Since Skinner argued against free will, he therefore argued against punishment which he saw to be ineffective in controlling behavior.Alternatives to PunishmentSkinner notes that the previous solutions to punishment are often not very useful and may create additional problems. Permissiveness, the metaphor of mid-wifery (or maieutics), "guidance", a dependence on things, "changing minds", all contain either problems or faulty assumptions about what is going on.[6]

Skinner argues that this misunderstanding of control championed by the defenders of freedom and dignity "encourage[s] the misuse of controlling practices and block progress towards a more effective technology of behavior."[7]

ValuesSkinner notes a 'pre- scientific' view of man allows for personal achievement. The 'scientific view' moves human action to be explained by species evolution and environmental history [8]

Skinner speaks to feelings about what is right, as well as popular notions of "good". Skinner translates popular words and phrases around value issues into his view of contingencies of reinforcement. Skinner notes that even if the technology of behavior produces "goods" to improve human life, they expose environmental control which is offensive to the "freedom and dignity" perspective.[9]

The Evolution of a CultureSkinner suggests that cultural evolution is a way to describe the aggregate of (operant) behavior. A culture is a collection of behavior, or practices [10] Skinner addresses "social Darwinism" and argues that as a justification of the subordination of other nations or of war competition with others is a small part of natural selection. A much more important part is competition with the physical environment itself.[11] Skinner relates the idea of cultural evolution back to the question of values: whose values are to survive?The Design of a CultureSkinner notes that cultural design is not new, but is already existing and on-going.[12] Skinner notes that most discussions of current problems are dominated by metaphors, concerns for feelings and states of mind which do not illuminate possible solutions.[13] Skinner notes that 'behavior modification' is ethically neutral [14]

Skinner notes that Utopian speculations, like his novel Walden Two are a kind of cultural engineering.[15] He then devotes much of the rest of this chapter to addressing the criticisms and complaints against cultural engineering.What is Man?Skinner again addresses the notion of the individual, and discusses how aspects of a person's character could be assigned to environmental factors.[16] He also covers cognition, problem solving, self-control and counters some arguments or possible misconceptions. Skinner notes that his analysis does not "leave an empty organism".[17] Skinner addresses the issue of mechanical models of human action, which are better addressed elsewhere.[18] Skinner notes that, "The evolution of a culture is a gigantic effort in self-control." and ends with, "A scientific view of man offers exciting possibilities. We have not yet seen what man can make of man."Walden TwoBeyond Freedom and Dignity is consistent with Walden Two, a 1948 novel by Skinner, depicting a utopian community based on his ideas regarding behavior modification. In Beyond Freedom and Dignity Skinner extends his argument for explicit cultural engineering of which Walden Two may be seen as an example. At aWalden Two community named Los Horcones, cultural engineering is practiced frequently.Criticisms Linguist Noam Chomsky criticized Skinner's methods and conclusions. Chomsky's essay "The Case Against B.F. Skinner" responded to 'Beyond Freedom and Dignity', dismissing behaviorism and its claim to scientific status.Other critics include Ayn Rand, whose 1971 article "The Stimulus and the Response" is an extended attack on 'Beyond Freedom and Dignity' and a commentary on the significance of its reception. See also Staddon, J. (1995) On responsibility and punishment. The Atlantic Monthly, Feb., 88, 94.http://dukespace.lib.duke.edu/dspace/handle/10161/5124 for criticism of Skinner's contention that punishment is ineffective and free-will an unnecessary concept.

Los HorconesFrom Wikipedia, the free encyclopediaCoordinates: 28°44 04″N 110°25 10″W′ ′

Los Horcones is an intentional community located about 40 miles from Hermosillo, Mexico.It has described itself "as the only true Walden Two community in existence".The members of Los Horcones use techniques based on behavioral science to shape their own and each other's behaviors. They use those behavior-shaping techniques in politically coordinated ways and they do so in order to continuously improve themselves and their culture. They are striving to build a culture "based on cooperation, sharing, non-violence, equality and ecological sustainability."

Experimentalism and continuous improvement are two of the most important doctrines of a Walden Two community. Burrhus Frederic Skinner, author of the novel Walden Two, expressed this in the following way. He wrote:"The main thing is, we encourage our people to view every habit and custom with an eye to possible improvement. A constantly experimental attitude toward everything—that's all we need. Solutions to problems of every sort follow almost miraculously." Walden Two, p. 25The members of Los Horcones regard their community as a cultural laboratory and they regard themselves as cultural engineers. They will readily adopt new cultural behaviors when experimental evidence indicates that doing so will improve their lives. As a result of their cultural engineering efforts, they are unlikely to suffer from cultural lag.

Los Horcones is listed in the Communities Directory of the Fellowship for Intentional Community.