NEOPLAZME SKELETNOG SISTEMA PASA I MAČAKA

FAKULTET

VETERINARSKE

MEDICINE

UNIVERZITETA U BEOGRADUFV

M

Prof dr Nenad Andrić

NEOPLAZIME KOŠTANOG SISTEMA: EPIDEMIOLOGIJA

• < 5% od svih neoplazmi i uglavnom su maligne

• Češće neoplazme apendikularnog skeleta

• Češći kod krupnih rasa

• Retko kod pasa < 15kg

• Kod pasa srednjih/starijih god, muškog pola

• Retki kod mačaka, > preko 10 godina

• Mačke: nema rasne i polne predispozicije

• PRIMARNE NEOPLAZME (KOSTI ILI HRSKAVICA)

• NEOPLAZME OKOLNOG MEKOG TKIVA KOJI METASTAZIRAJU NA KOSTI

• NEOPLAZME KOJE METASTAZIRAJU PUTEM KRVI NA KOSTI I SUPROTNO

Aksijalni skelet

Apendikularni skelet

ETIOLOGIJA

• Predilekciono mesto: metafizni deo kosti

- proximalni deo humerusa

- distalni deo radijusa

- distalni deo femura

- proximalni deo tibije

• Češće na prednjim nego na zadnjim ekstremitetima

• Brzi rast i veće opterećenje

• Genetski faktor: Rotvajler i Bernadinac

• Na mestima starih fraktura

Proksimalna epifiza

Proksimalna metafiza

Diafiza

Distalna metafiza

Distalna epifiza

mikrotraume

PATOLOGIJA

Medularni osetosarkom Periostealni osteosarkom

• Poreklo neoplazmi

Multipli mijelom endoosteuma

Klasifikacija neoplazmi skeleta pasa i mačaka

- Osteomi

- Hondrom (retko)

- Enhondrom

- Osteohondromi (solitarni ili multipli)

- Osteohondromatoza (mačke)

BENIGNE

- Periostealni osteosarkom

- Hondrosarkom

- Fibrosarkom Hemangiosarkom

- Anaplastični sarkom

- Multipli mijelom i limfom

Neoplazme okolnog mekog tkiva

koji metastaziraju na kosti

- Sarkom mekog tkiva

Skvamozni karcinom (prsti, vilica)

Maligni melanom prstiju

Neoplazme koje metastaziraju putem krvi

- Karcinomi, neoplazije mamarnog kompleksa i prostate

(karcinom pluća kod mačaka-prsti)

MALIGNE

PSI

• Osteosarkomi - 80–90% kod krupnih rasa

- 50% kod malih rasa

• Hondrosarkomi

• Fibrosarkomi

• Hemangiosarkomi

MAČKE

• Osteosarkomi

• Fibrosarkomi

MALIGNE NEOPLAZME

PONAŠANJE NEOPLAZMI

• Osteosarcomi

– brz, destruktivan i invazivan rast

– Intezivna bol

– Predispozicija za patološke frakture

– Vrlo rano metastaziraju (duge cevaste kosti pluća)

• bubrezi, jetra, slezina i drugu delovi skeleta

– Aksijalni skelet (lobanja uglavnom) – manje agresivni

– Kod mačaka manje agresivni nego kod pasa (< 20% metastaza)

• Hondrosarkomi i fibrosarkomi – spor rast i retko metastaziraju

• Paraneoplastični sindrom

- Ne postiji specifičan paraneoplastični sindrom

- Hiperkalcemija – vrlo retko (multipli mijelom ili limfom)

Klinički znaci osteosarkoma dugih cevastih kostiju

- Šepanje (akutno ili se postepeno pojačava)

- Sa i bez bolnog otoka

Klinički znaci osteosarcoma aksijalnog skeleta

• Mandibularne, maksilarne i orbitalne neoplazme

- disfagia, bol tokom otvaranja usta i egzoftalmus

• Nazalne sinusne neoplazme

- iscedak iz nosa i epistaksa

• Neoplazme kičmenog stuba

- neurološki znaci

DIJAGNOSTIKA NEOPLAZMI SKELETNOG SISTEMA

• Pregled krvi

- serum AP i za kosti specifična AP (primarni osteosarkom)

• Rendgenografija (primarni tumori kostiju)

• CT, MRI, Ultrazvuk ?!? (neoplazije aksijalnog skeleta)

• Scintigrafija (metastaze na kostima)

• Biopsija/citološki pregled aspirata

RENDGENOGRAFIJA (PRIMARNI TUMORI KOSTIJU)

Osteoliza – destrukcija kostne srži i korteksa kosti

fokalna ili diseminirana

Iregularna, nova kostna formacija pod pravim uglom u odnosu na korteks, skleroza kostne srži, periostalna bujanja na periferiji lezije – ‘Codman’s triangle’

Mekotkivni otok sa ili bez kalcifikacije

Dijagnoza: ‘primarni maligni tumor kostiju’

Neoplazija distalnog radijusa sa

osteolitičkim promenama

Osteosklerotični osteosarkom

distalnog radijusa

(Kodmanov trougao)

Kostna proliferacija sa veoma jasnom definicijom desne maksilarne kosti (osteoma) kod psa

Multipli mijelom endoosteuma A) Rendgenski nalaz

B) CT nalaz

A BA

TNM KLASIFIKACIONI SISTEM TUMORA KOSTIJU

KOD PASA I MAČAKA

T

M

- PRIMARNI TUMOR

T0 - Nema dokaza za postojanje tumora

T1 - Ograničen tumor u meduli i korteksu

T2 - Tumor se pruža preko granice periosteuma

Multipli tumori mogu biti klasifikovani nezavisno jedan od drugog

- DISTANT METASTASES (UDALJENE METASTAZE)

M0 Nema dokaza za postojanje udaljenih metastaza

M1 Detektovane su udaljene metastaze (specifična mesta)

T opisuje veličinu primarnog tumora i da li je zahvatio susedno tkivo

N opisuje susedne(regionalne) lymph nodes koji su zahvaćeni procesom

M opisuje udaljene metastaze (širenje tumora sa jednog na drugi deo tela)

TERAPIJA OSTEOSARKOMA

Apendikularni skelet

Lečiti ili ne lečiti ?!?!?!

- HIRURGIJA!!!

Nakon 3-4 meseca recidivi !!!

- RADIJACIONA TERAPIJA (uklanjanje bola)

- HEMOTERAPIJA (slab efekat)

Kao dodatna terapija hirurškom pristupu

35% -50% preživi jednu godinu nakon hiruške intervencije

Aksijalni skelet

- HIRURGIJA

PROGNOZA

Osteosarkom na apendikularnom skeletu

• Psi: u 90% slučajeva mikrometastatsko oboljenje u vreme dijagnoze primarnog tumora

• Kod mačaka prognoza je povoljnija

Osteosarkom na aksilarnom skeletu

• Preživljavanje oko 1god (i kod pasa i mačaka)

Kod ostalih tumora prognoza mnogo povoljnija

NEOPLAZME ZGLOBOVA I PRIPADAJUĆIH STRUKTURA

• Vrlo retko i kod pasa i kod mačaka

• Uglavnom kod velikih rasa pasa

• Prosečna starosna kategorija 8 god (1-12 god)

• Etiologija nepoznata

• Maligne neoplazije (sinovijalni sarkom)

SINOVIJALNI SARKOM

• Lokalno agresivna neoplazija

• Akutna ili protrahirana/ hronična pojava

• U oko 25-40% slučajeva metastazira

• Metastaze: regionalni limfni čvorovi, pluća i ostali organi

Kliniki znaci

• Progresivno šepanje praćeno blagim periartikularnim otokom

• Lakatni i kokso-femoralni zglob

DIJAGNOSTIKA NEOPLAZMI ZGLOBOVA

• Pregled krvi- Nema dijagnostički značaj

• Rendgenografija

- periartikularni otok mekog tkiva

- tačkaste osteolize na metafizi ili epifizi kostiju zgloba

• MRI (SA KONTRASTOM)/CT

• Rendgen toraksa - nije neophodan

• Pregled citološkog aspirate/Biopsija

Sinovijalni sarkom kolenog

zgloba

KLINIČKI STADIJUMI (TNM) NEOPLAZMI ZGLOBOVA I

PRIPADAJUĆIH STRUKTURA KOD PASA I MAČAKA

T

N

M

- PRIMARNE NEOPLAZME

T0 - Nema dokaza za postojanje neoplazmi

T1 - Ograničene neoplazme bez promena u okolnom tkivu

T2 - Neoplazma zahvata okolno meko tkivo

T3 – Neoplazma zahvata zglob i/ili kosti

Multipli tumori mogu biti klasifikovani nezavisno jedan od drugog

- REGIONALNI LIMFNI ČVOROVI (RLN)

N0 – Nema dokaza o zahvaćenosti RLN

N1 – RLN zahvaćeni

- DISTANT METASTASES (UDALJENE METASTAZE)

M0 - Nema dokaza za postojanje udaljenih metastaza

M1 - Detektovane su udaljene metastaze (specifična mesta)

T opisuje veličinu primarnog tumora i da li je zahvatio susedno tkivo

N opisuje susedne(regionalne) lymph nodes koji su zahvaćeni procesom

M opisuje udaljene metastaze (širenje tumora sa jednog na drugi deo tela)

TERAPIJA

• Hirurški pristup

- amputacija

• Radijaciona terapija

• Hemoterapija

- doksorubicin u kombinaciji sa ciklofosfamidom

PROGNOZA

Period preživljavanja oko 3 godine

LATERAL RADIOGRAPH OF A LYTIC OSTEOSARCOMA OF THE PROXIMAL HUMERUS IN A DOG.

lateral radiograph of an osteosclerotic osteosarcoma of the distal radius in a dog.soft tissues are massively involved

LATERAL (A) AND CRANIO-CAUDAL (B) VIEWS OF A FIBROSARCOMA IN A CAT. LYTIC LESION

(BLACK ARROWS) IN THE DISTAL PART OF THE SCAPULA

Lateral views on bone scintigraphy and radiographs of an osteosarcoma of the distal radius in a dog.