1

2

3

NEPAL’de7 Gün

Osman Gerçek

Ekim 2012

Kayseri

4

Osman Gerçek

Gsm:0532.3333318

ogercek@netform.com.tr

http://osmangercek.wordpress.com/

5

Bu kitapçık, 2012 yılı Kurban Bayramı’nda İHH

yardım ekibi olarak üç arkadaşla beraber gittiği-

miz, 7 günlük Nepal gezimizle ilgili gördüklerimizi,

yaşadıklarımızı, tanık olduklarımızı okuyabileceği-

niz bir çalışma.

Dünyamızın görülmeye değer yerlerinden biri olan,

yerkürenin en yüksek çatısı olan Himalayalar’ın

gölgesinde bulunan Nepal’de Hinduizm tesirindeki

yaşam biçimiyle ilgili izlenimlere de tanık olacaksı-

nız.

Nepal Ülkesinin, tarihi, doğal, coğrafik ve sosyo-

kültürel durumuyla ilgili önemli ipuçlarını bulabile-

ceğiniz bu çalışmada aynı zamanda ülkede yaşa-

nan Hinduizm’le beraber %5 azınlık olarak yaşayan

Müslümanların eğitim ve davet organizasyonları

ile ilgili gözlemleri de okuyabileceksiniz.

Hinduizm dininin binlerce yıl içinde ürettiği ve

üretmeye devam ettiği milyonlarca putun gölge-

sinde, müslümanca yaşam ideali doğrultusunda

tevhidi bir duruş gösteren Nepal İslam Cemaati’nin

yapılanması ve kurumsal aktivitelerini de takip

edeceğiniz bu kitapçıkta aynı zamanda ülkedeki

yaşamla ilgili enstantaneleri de görebileceksiniz.

Bu çalışmada, özel bir gezi günlüğü ve ülke izlenimi

akışı içinde genel toplumsal bir özgün yaşam biçi-

mine tanık olacaksınız.

6

7

NEPAL İHH 2012 KURBAN ORGANİZASYONU

RAPOR ve GENEL DEĞERLENDİRME

Bir Güney Asya ülkesi olan Nepal, Hindistan ve Çin

arasında, iki ülkeyi birbirinden ayıran bir hat üze-

rinde bulunuyor. Yüzölçümü olarak yaklaşık ülkemi-

zin beşte birlik bir büyüklüğe sahip olmasına rağmen

30 milyona yakın bir nüfusu barındırıyor.

Ülkenin kuzeyinde Çin ile olan sınırını dünyanın en

uzun sıra dağları olan Himalayalar oluşturuyor. 2400

kilometre uzunluğundaki Himalayaların en görkemli

bölümü Nepal Sınırları içinde yar alıyor. Ülkenin

Tibet sınırına yakın bölümünde ise dünyanın çatısı

olarak adlandırılan, yer kürenin en büyük yükseltisi

olan 8848 metre yüksekliğindeki Everest tepesi bu-

lunuyor.

8

Karı hiç erimeyen bu sıradağların soğukluğu insanın

içini ürpertse de bu dağların güney kesimlerinde

ormanlık vadiler ve deniz seviyesine oldukça yakın

olan uçsuz bucaksız ovalar bulunuyor. Buralarda

muz ve narenciye bile üretilebiliyor. Nüfusunun

dörtte üçü tarımla uğraşıyor. Tarım üretiminin ipti-

dailiği ve teknolojik yoksunluğu göz önünde bulun-

durduğumuzda ülkemizin adeta 1950’li yıllarını

andırıyor. Traktörün henüz yaygınlaşmadığı, tarımın

karasabanla yapıldığı, taşımanın lastik tekerli kağnı-

larla gerçekleştirildiği 60 yıl öncesinin Türkiye’sine

zamanda tünelinde yolculuk yapmış oluyorsunuz

Nepal’i görmekle.

Verimli ve bereketli bu ovaların bir bölümünde yılda

iki mahsul bile alınabiliyor. Bir çoğuna pirinç ekilen

bu bereketli ovalar, adeta ülkenin en büyük gıda

deposu. Muson yağmurlarının ve rüzgarlarının hış-

mına uğramadığı sürece önemli ölçüde ürün alınıyor.

9

Ülke genelinde kıtlık ve kuraklık riski olmasa da

yokluk ve yoksunluğun getirdiği genel bir fakirlik

ülkenin üzerine çökmüş durumda. İnsanlarının aylık

ortalama geliri, 50 -100 dolar arasında olduğu bu

ülke dünyanın fakirlik sıralamasında en önde gelen

ülkelerden.

40 Farklı etnik kökenin bulunduğu Nepal’in Çin ve

Hindistan gibi iki kadim medeniyet devi arasında

sıkışmış olması, hem etnik hem de inanış bakımın-

dan bu ülkelerin gölgesinde kalmasına neden olmuş.

İnanış bakımından halkın %80’i Hindu geleneklerine

göre yaşıyor. Hinduizm dışında Budizm de varlığını

hissettirse de bu ülkede 1.5 milyonu aşan nüfusuyla

Müslümanlar, azınlık konumunda olmalarına rağmen

çalışmalarında önemli mevziler elde etmiş görünü-

yorlar.

10

Milyonlarca put ve putçuluk figürünün gölgesinde

yüzlerce tanrı ve tanrıça üretmiş olan, 5 bin yıldan

fazla mazisi bulunan Hinduzim hurafesinin, ‘afyon’

etkisinin girdabından kurtulan bir kısım Maoist dev-

rimcinin, 2008 yılında Nepal’deki dünyanın tek Hin-

du Kırallığını yıkarak ‘halk iradesini’ hakim kılma

çabası şu an için akamate uğramış olsa da

parlementer sisteme adaptasyon sorunu hala devam

ediyor. Maoist devrimcilerin 2008’de Meclis’teki

sandalyelerin dörtte birini elde etmesine rağmen,

kırallıktan oluşan boşluğu yeni kralcıkların doldur-

ma gayreti ve yolsuzluk söylentileri, Meclisin feshe-

dilmesine neden olmuş ve şu an o meclisin seçtiği

Maocu başbakan ve etrafındaki bir grup insan tara-

fından yönetilmeye çalışıyor ülke. Feshedilen bu

mecliste değişik parti çatılarında parlementoya gir-

miş 17 müslüman vekil de bulunuyormuş. Takvimi

belli olmayan bir seçim süreci için onlarca siyasi

parti süreci değerlendirmeye çalışıyorlar, şu an için.

Nepal’de azınlık konumunda bulunan ve sayısal etki-

lerinin şu anda Hindular için tedirgin edici bir boyu-

tu olmasa da Müslümanlık, sufi ve selefi eğilimlerin

dışında ülkede Nepal İslamic Sangh (Nepal İslam

Cemaati) ve Human Devolepment Academy (HuDa)

organizasyonları çatısı altında Mevlana Ebu’l ala

Mevdudi ve Seyyit Kutup çizgisinde geçmişteki Ce-

11

maati İslami yapılanmasına benzer Hanefi Mezhebini

taklit eden bir eğilim daha bulunuyor.

İHH insani Yardım Vakfı, Nepal’deki yardım faaliyet-

lerini HuDa ve bir başka ifadeyle İslam Cemaati

partnerliğinde sürdürüyor. Bu yapılanmanın başında

şu anda 55 yaşlarında Gulam Resul Felahi bulunuyor.

İki yıl önce gizli servisler tarafından Nepal Camii

çıkışında kafasından vurularak şehid edilen Faizan

Ahmed’in sorumluluğunu şu anda Gulam Resul yürü-

tüyor. Davetçi kişiliği, örnekliği ve gayreti ile dini

ilimlere vukufiyeti, akadamik kariyeri, dünyayı tanı-

ma ve yorumlama kapasitesi ile ‘Nepal’in Aliyası’

olarak adlandırılan Şehid Faizan Ahmed aynı zaman-

da New Muslim Centre adıyla, yeni Müslüman olan-

ları yetiştirmek üzere kurulan bir merkeze de öncü-

lük etmişti. Hergün birkaç Hindu’nun birebir çalış-

mayla İslama kazandırılması ve bu merkezlerde

eğitilmesi çalışmaları, bir kısım servisleri rahatsız

etmiş olsa gerek ki, biri kırk günlük üç çocuk babası

olan genç Faizan şehid edildi. Üstelik failleri de bulu-

namadı. Nepal’de Faizan’ın eğitim alanında okullaş-

ma, cami ve medreseler oluşturularak Müslüman

halkın bilinçlendirilmesi çalışmalarında önemli kat-

kıları olmuştu. Kendi gayretleriyle kurup, geliştire-

rek büyüttüğü ve bir müddet okulun müdürlük göre-

vini de yaptığı Hilal Okullarında ve Önceki Yıl İHH

organizasyon katkılarıyla yapılan Necmettin Erbakan

12

Okul ve Mescid inşası oluşturulmasında önemli kat-

kıları olmuştu.

Krallık sonrası oluşan hükümetle şu an için bir sıkın-

tılarının olmadığı gözlenen İslam Cemaati kent mer-

kezlerin de köylerde oluşturduğu veya oluşturmaya

çalıştığı cami ve medrese/okul yapılanmasıyla, üç

yıllık zorunlu eğitimin dışında tüm Müslüman çocuk

ve gençleri eğitmeye çalışıyor. Arapça ve İngiliz-

ce’nin temel ders olarak okutulduğu medre-

se/okullarda, temel İslami disiplinlerin yanı sıra

akademik dersler de veriliyor.

Müslümanların yaşadığı birçok köyde etrafı çitle

çevrilmiş bir kısmına gölgelik alan oluşturulmuş

camiler dışında, çoğu okullar, etrafı yüksek kamış

çitlerle çevrilmiş büyükçe bir alanın kenarına U şek-

13

linde yerleştirilmiş, üstü kamış ve otla gölge maksatlı

kapatılmış yanlarda bir şekilde bambu ağaç direkler-

le bölünmüş, önleri açık alana bakan iptidai yapılar.

Bu bir şeye benzemeyen, hiçbir teknik ve teknolojik

altyapısı olmayan tamamen doğal ortamlarda binler-

ce öğrencinin yetiştiriliyor olduğunu duyduğumuzda

hayret ve şaşkınlığımızı gizleyemiyoruz. Bu, dünya-

nın açık hava akademilerini ve yapılan faaliyetleri

görenler, bu yerlere betonarme binalar yapıp, mo-

dern mimari projeler geliştirseler ve Müslüman zen-

ginlerin katkılarıyla bir yapılaşma olsa da bu oldukça

yetersiz. Bu amaçla İHH İnsani Yardım Vakfının kat-

kılarıyla yapılan Guski köyündeki Necmettin Erba-

kan Okul ve camisiyle, Çatabelli köyündeki Hazreti

Bilal Mescidini görüp namaz kılma imkanımız oldu.

İHH İnsani Yardım Vakfı 2012 Kurban Organizasyo-

nu çevresinde, İstanbul İHH Merkezi’nden Yakup Işık

rehberliğinde yine İstanbul’dan genç Kardeşimiz

Muhammed Zahid Özsağır tercümanlığı ile Kayse-

ri’den Harun Çelik Kardeşimle beraber katıldık.

7 Gün süren ziyaretlerimizin üç gününde Kurban

kesim ve dağıtımlarına iştirak ettik. Bu yıl Kurban

Bayramı’nın Türkiye’de Perşembe, Arap Ülkelerinde

Cuma ve Güney Asya Ülkeleri, Hindistan Bangaldeş,

Pakistan, Nepal, Endonazya ve Malezya çevresi ülke-

lerde Cumartesi günü başlıyor olması, İslam ülkele-

14

rinin birliği konusunda İslam Ümmetinin yüreğini

burksa da, tek tesellimiz yeryüzünü 7 gün boyunca

inleten teşrik tekbirleriydi.

Nepal’de kutsal kabul edilen İneği kesmenin, kanu-

nen yasak olması ve ağır cezasından dolayı kurban

edilemiyor. Bunun yerine daha çok bizim camız ola-

rak nitelendirdiğimiz bufola diye tabir edilen büyük-

baş hayvanlar kurban ediliyor. Küçükbaş olarak da

keçi kesiliyor.

İHH adına Bayram öncesi planlanan 75 bufalo’nun

(525 Hisse) Nepal’in ikinci büyük kenti 3 milyonluk

Biretnegar merkez ve çevresinde bulunan Müslü-

manların bulunduğu 22 yerleşim yerinde değişik

15

sayılarda kesimi yapıldı. Bayramın ilk üç gününde

bu yerleşim yerlerinden ulaşabildiğimiz 12 yerleşim

yerindeki kurban kesim ve dağıtımına katılabildik.

40 kilometre mesafenin altındaki köylerin neredeyse

tamamına gittik. Ülke genelinde merkezi yolların

dışındaki yolların tamamının stabilize olması ve

muson yağmurlarıyla engebeli şekilde tahrip olma-

sından dolayı, bize tahsis edilen jeeple çok kısa me-

safeli de olsa günde 3-4 köye gidebilmek ancak

mümkün olabiliyor.

HuDa Vakfı Biretnegar Bölge Sorumlusu Hasan

Habibi rehberliğinde gittiğimiz köylerde, ne kadar

kurbanın, hangi gün, hangi saatte nasıl kesileceği gün

evvelinden planlandığı için ziyaretlerimizi seri bir

şekilde gerçekleştirme imkanı oldu. 55 Civarında

kurbanın kesildiği ve dağıtımının yapıldığı köyleri

ziyaret edebildik. Bu gittiğimiz köylerde özellikle

İHH’nın yapılmış cami ve okulunun olduğu veya

proje aşamasında yapımı devam eden Bohkra Kö-

yündeki Meryem Üstünsoy Yetimler Yurdu gibi pro-

jelerin olduğu yerleri görme imkanımız oldu. Faizan

Ahmed’in kabrini de ziyaret ettik.

Gittiğimiz köylerde acil sosyal yardım talep eden bir

kısım talepleri belli oranlarda karşılamaya çalıştık.

Faizan Ahmed’in yetim çocuklarına, bir kanser has-

tasına, evlilik yapacak olan kimsesiz bir gence ve

16

felçli bir hastaya bu sosyal yardım fonundan yardım-

lar yaptık. Sosyal fon dışında özel paralarımızdan

Müslümanların çalışma organizasyonlarına küçük

katkılar da sağladık.

Ayrıca gittiğimiz köylerdeki sorumlu imam ve köy

halkıyla tanışıp sohbet etme fırsatı da bulduk. Çok

içten ve candan bir şekilde karşılandığımız köylerde

bulunan çocuklara da İHH balonu ve bayram şekeri

ikramlarımız oldu. Gittiğimiz köylerde çok sayıda

Arapça ve İngilizce bilen Müslüman olduğu için ileti-

şimde hiçbir zorluk yaşamadık. Bazı köylerde hazır-

lanan sofralarda yöresel pirinç pilavlı etli yemekleri-

ni, tuzlu elma ve şekersiz talep ettiğimiz tuzlu açık

çay ikramlarını tatma imkanımız oldu. Menü ve yiye-

cek ikramları konusunda fazla zorlanmasak da, ye-

mek servisi, sunum ve yöresel yeme şekliyle ilgili

içimize attığımız, onlara sezdirmediğimiz bir kısım

hijyenik uyum problemleri yaşadık.

3 Gece Başkent Katmantu’da, 3 Gece de Biretne-

gar’da konakladık.

Kurban organizasyonu dışında bir kısım cami ve

tarihi turistik yerleri ziyaretlerimiz oldu. Özellikle

Başkent Katmantu arka sokaklarında Müslüman

ailelerle yapmış olduğumuz bayramlaşma ziyaretleri

dışında çok sayıda tarihi Hinduist ve Budist tapınak-

larını da fotoğraflama fırsatı bulduk. Metal, ahşap ve

17

taş üzerine ince işçiliklerle değişik mimari tarzlarda

yapılmış onlarca putperest tapınaklarının bulunduğu

bölgelerde bu batıl inanış mensuplarını görme imka-

nımız da oldu.

Ülkemizden oldukça uzak bir coğrafyada, çok farklı

ve şu ana kadar görmediğimiz farklı inanışların ve

etnik toplulukların yaşadığı Nepal’de yaşayan Müs-

lümanlara, ümmet bilinç ve şuuruyla her türlü sıkın-

tılarını çözmese de, anlamlı bir katkı sağlamak, onla-

rın varlığının ümmet için önemine işaret etmek ve

Müslüman kardeşliğinin somut bir nişanesi olarak

kucaklaşmak, Müslümanlığımızın bir gerekliliği olsa

gerek…

18

NEPAL ZİLENİMLERİ/ gezi güncesi

İHH Kurban Organizasyonu ile yurt dışına görevlen-dirilme talebimiz geçen yıl Somali’deki iç karışıklık-lar öne sürülüp iptal edilince, bu yıl Burkino Faso veya Hebeşistan alternetifleri üzerinde muhtemel ülkeler olabileceği söylendi. Habeşistan’a gidişimiz netleşince gerekli hazırlıklara başlamamıza rağmen, genel merkezden arayan arkadaş, buradaki idari sıkıntılardan dolayı vize almanın kolay olmayacağını söyledi. Bu belirsizlik içinde tam ‘bu yılda yine kal-dık’ derken, İHH Kayseri Dernek yönetimindeki ar-kadaşların talep ve ısrarından birkaç gün sonra Ne-pal’e gidişimiz kesinleşti.

Geçen yıl Ankara’ya gidip Sarı Humma aşısı olmamız ve pasaportlarımızı aylar öncesinden göndermiş olmamıza rağmen gidememe ihtimalini sürekli göz

19

önünde bulundurarak, geçen yıl Somali, bu yıl da Burkino Faso ve Habeşistan yönlendirilmeleri doğ-rultusunda bu ülkelerin, sosyo politik, ekonomik ve coğrafik durumlarıyla ilgili epeyce malumat edinmiş, toparlayabildiğim kadarıyla küçük bir el kitapçıkla-rını hazırlamıştım bile. Burkino Faso’da konuşulan dilin Fransızca olmasından dolayı, kitapçığın sonuna, günlük kullanımla ilgili Fransızca küçük bir sözlük de eklemiştim. Bu hazırladığım kitapçıklardan Kayse-ri’den beraber gideceğimiz Harun Çelik kardeşime de veriyordum, her defasında ‘bu son kitap’ diyerek…

NEPAL’E GİDİYORUZ

Nepal’le de ilgili toparlayabildiğim bilgilerle yine kendi kullanımımız için küçük bir kitapçık hazırla-dım. İstanbul İHH genel Merkez’den bizimle gidecek olan Yakup Işık’ın rehberlik ve yönlendirmeleri doğ-rultusunda, bu ülkede yenebilecek, konserve ve kah-valtı türleri dışında, ülkenin yağmurlu olma ihtimali-ne karşı yağmurluklarımızı da yanımıza almamız tembih edildi. Hava alanlarında valizleri bekleme-mek için uçağın üst bagajına sığabilecek büyüklükte çanta almamız konusunda da anlaştık.

23 Ekim 2012 Salı günü sabah, uçakla Kayseri’den İstanbul’a, oradan da akşamüzeri 19.30 THY uçağı ile Nepal’e yola çıkma konusunda programlarımız net-leşti ve biletlerimizi hazırladık. Planladığımız gibi gerekli tedariklerimizi yaptıktan sonra İstanbul’a uçtuk. İstanbul İHH Genel Merkezine çantalarımızı koyduktan sonra Fatih Camiinde öğle namazını kılıp,

20

Akdav’da arkadaşları ziyaret ederek onlarla da veda-laştık. Değerli İhsan Eliaçık’la telefonla ulaşamadığı-mız için planımızda olmasına ve bürosuna çok yakın olmamıza rağmen görüşme imkanımız olmadı.

İHH Genel Merkezine dönüp hazırlanan minibüsle diğer ülkelere aynı maksatla giden arkadaşlarla be-raber Atatürk Havaalanına doğru yola çıktık. Bizim pasaportlarımızın Ankara Habeşistan büyükelçili-ğinde olduğunu ve oradan birazdan uçak kargo ile Atatürk Havaalanı yurtiçi kargo servisine gönderile-ceğini öğrendiğimizde ‘inşaallah bir aksilik çıkmaz’ temennisi ve ürpertisiyle havaalanına ulaştık. Havaa-lanında bizimle beraber Nepal’e gidecek olan, Ak Parti İstanbul Gençlik teşkilatlarında görevli de olan Muhammed Zahid Özsağır isimli İstanbul Ticaret Üniversitesi Uluslar arası İlişliler öğrencisi kardeşi-mizle de tanıştık. Muhammed Zahid aynı zamanda Nepal’de bize tercümanlık da yapacaktı. Sosyal, girişgen ve işbitirici aktivitesiyle, pasaportlarımız elimize geçmeden ve dahi nasıl hallettiyse uzun kuy-ruklarda beklemeden check-in işlemlerimizi halletti, kendisine mail üzerinden gelen pasaport fotokopile-rimizle. Bir süre sonra Yakup Işık kardeşimiz de pasaportlarımıza kavuşmanın sevinciyle yanımıza geldiğinde, derin bir nefes alabildik, çok şükür.

İstanbul’dan havalanan THY uçağı ile Hindistan Yeni Delhi üzerinden transit olarak Nepal’e geçecektik. Uçakta bizim Nepal ekibi dışında İHH yönetiminden Ahmet Bey’le birlikte Hindistan ekibi de bulunuyor-du. Yaklaşık 5 saat süren Yeni Delhi havaalanına

21

indikten 3 saat sonra Nepal’in Katmantu başkentine uçacaktık. Yeni Delhi İndira Gandi havaalanı çok büyük ve konforlu, temiz bir havaalanı. Islak zemin-ler hariç, yer döşemesinin tamamı halıyla döşenmiş. Havaalanında sakallı ve Sih kıyafetli görevliler, Hindistani yöresel kıyafetli yolcular dikkat çekiciydi. Sabah namazını bir köşeye serdiğimiz seccademizde kıldıktan sonra Katmantu uçağına bindik. Uçağın içi neredeyse tamamen Nepalli yolcularla dolu. Yabancı bizden başka nerdeyse yok gibiydi. 2 Saatlik yolcu-lukta su dışında uçakta ikram edilen yemeklerden ihtiyaten yemedik. Bulutların üzerinden ancak zirve-leri görünebilen Himalayalara paralel uçuşumuzda, yemyeşil ağaçlarla kaplı balta girmemiş ormanlar, biraz düzlük alanlarda uçsuz bucaksız pirinç tarlala-rı, öbek öbek tarlaların kenarına konuşlanmış iğreti evler, ancak uçak inişe geçtiğinde gözükebiliyordu. Etrafı dağlarla çevrili geniş bir ova ortasına kurul-muş bulunan Başkent Katmantu’da yüksek binaların olmaması ve kentin etrafındaki düzlüklerin yemyeşil tarlalarla çevrilmiş olması sabahın ilk ışıklarında oldukça dikkat çekiciydi.

BAŞKENT KATMANTU

Uçak alana indiğinde, henüz durmadan neredeyse tüm yolcuların emniyet kemerlerini şakırtadıp aça-rak, koltuklarından kalkıp üst bagajlara hücum edi-şini taaccüble seyrettik. Hinduların 10 gün tatil olan Dashain bayramı dolayısıyla ailelerinin yanına gelen Nepallilerin kavuşma sabırsızlığı olsa gerek diye düşündük.

22

2012 yılından 2069 yılının yaşandığı Nepal’e geldi-ğimizde, 6000 km mesafeyi kat’etmiş ve 3 saat 45 dakikalık saat farkını yaşamış olduk.

Katmantu havaalanı sadeliği ve iptidailiği ile sanki küçük bir kent havaalanı. Yapı tefrişatı ve konfor bakımından alışılmış şeylerden neredeyse hiçbiri yok. İnişten sonra ülkeye giriş vizesi 25 dolar karşılı-ğında havaalanınında alındığı için pasaport, fotoğraf ve oracıkta doldurulan vize talep formu ile sıraya girmek gerekiyor. Fotoğrafı olmayanların da anında şipşak fotoğraf çektirmesi mümkün, bu mekanda. Havaalanı giriş çıkış işlemini yapan memurlar, henüz bilgisayarlı takibe geçemedikleri için, her şey elle yapılıyor, pratik mutemet usulüyle. Alanda bulunan birkaç bilgisayar da bu amaçlı kullanılmıyor henüz.

Muhammed Zahid’in Yeni Delhi havaalanı free shop’undan aldığı sigara poşetini kaybetmenin şaş-kınlığı ile havaalanında işlemleri tamamladık.

Havaalanı çıkışında telefon irtibatı kurduğumuz Müslümanlar bizi karşıladılar. 55 yaşlarında

23

Pakistani kıyafet ve takkesiyle bizi karşılayan Gulam Rasul Felahi ve aynı kıyafetli biraz daha genç Arif kardeşle ayaküstü karşılama ve tanışma faslından sonra hepimiz alacak bir araç bulma çabasına düştü-ler. Taksi tarzı araçlar dört kişilik ve bagaj hacmi de kısıtlı olduğu için hepimizin sığacağı sınırlı sayıda olan ufak minibüslerle pazarlıktan sonra otele git-mek üzere yola çıktık.

Uçakta ve havaalanı civarında gördüğümüz orta boylu, esmer ve birazcık çekik gözlü, birçoğunun alnının ortasında, iki kaşının arasında kırmızı boyalı işaret bulunan Nepalli halkın tipolojisinden oldukça farklıydı, bizi karşılayan Müslümanların görünüşü.

Minibüsle kent merkezine doğru, dağınık ve yıkık dökük yapıların arasından, kaldırımsız ve bir bölümü asfaltsız yollardan, engebeli ve çukurlu, tümsekli ara yollardan geçerek ulaşabildik, kalmamız için rezer-

24

vasyon yapılan Radisson Otele. Otel, kent ortalama-sın oldukça fevkinde, yokluk, yoksulluk ve bakımsız-lığın ötesinde, sanki ayrı bir dünya. Halkın ekserinin sefaletini göz önünde bulundurduğumuzda, bu kon-foru hak etmişliğimizin içsel çelişkisini ve muhase-besini yapmak durumunda kaldık, aynı zamanda.

Odalarımıza yerleştikten sonra, Nepalli dostlarımız akşam saat 5’te bizi almak üzere geleceklerini söyle-yerek vedalaştılar. Otel odasında bir araya gelerek yediğimiz yemek sonrası dinlenmeye çalıştık.

Akşam üzeri otelden, mihmandarlarımızla beraber iki araçla akşam namazını kılmak üzere Nepal Mes-cidi’ne gittik. Yüze yakın cemaatın olduğu camide, bizim misafir olduğumuzu anlayan cemaat, bize dostca karşılamada bulundular. Nepal Mescidi dış avlusuyla beraber 3000 kişinin namaz kılabileceği, modern betonarme tarzında yapılmış, minareli ve hopörloründen biraz düşük volumlü ezan okunan, dışı açık yeşil renkte boyanmış, genişçe pencereleri olan aydınlık bir cami. İçi halıyla döşeli olan mesci-din, secdeye denk gelen hizası ise biraz sertçe bir halıfleksle tefriş edilmiş. Hocanın namaz kıldırdığı mihrab bölümü betonla biraz girintili şekilde yapıl-mış ve hutbe yükseltisi bölümüne bir iki basamakla buradan çıkılıyor. Caminin üst katları da kullanılabi-liyor. Mescid aynı zamanda külliye olarak da kullanı-lıyor. Katmantu kent merkezinde bu tarz Müslüman grupların 8 adet mescidi bulunuyor.

25

Cemaatın birçoğu Pakistani kıyafetli. Namazda nere-deyse herkesin başı takkeli. Pantolon paçalarını ya yere değdirmiyorlar veya katlıyorlar. Mescidlerinde bile bizim bildiğimiz tesbihten kullanmıyorlar ve namaz sonrası toplu tesbihat duası yapmıyorlar. Müslümanların tamamı Hanefi. Nepal Camii İmamı Senaullah’ın kıldırdığı akşam namazı sonrası Hadis dersleri de yapılıyor bu mekanda.

İHH’nın Nepal’de çalışmalarını yürürten partner kuruluşu İslam Sangh Nepal adlı Nepal İslam Cemaatı olarak bilinen bir kuruluş. Bu kuruluşun çalışma ofisi ve Başkent Katmantudaki Nepal Camisi dışında, New Muslim Centre/Yeni Müslüman olanlar Merkezi ve HuDa /Human Devolepment Academy

26

çalışmaları bulunuyor. Bu Cemmatın Liderliğini de bir yılı aşkın süredir, Gulam Rasul Felahi yürütüyor.

Akşam namazı sonrası Gulam Resul Felahi, bizi New Muslim Centre’e yemeğe götürmek üzere Mescidden ayrıldık. Akşamın karanlığı çökünce, Katmantu caddelerinda araçların geçici ışıkları ve yol kenarın-da açık olan dükkanların loş idare aydınlatmaları dikkat çekiyor. Ülkede kent merkezlerine elektrik kısıtlı olarak verildiği için cadde sokak aydınlatma-sında kullanılmadığı gibi saatlerce elektrik kesintisi yaşanıyor. Küçük jeneratör veya ışıldak ve gazlı ay-dınlatma araçları cari olarak birçok ev ve işyerinde kullanılmakta. Karanlık, dar ve tek aracın ancak ge-çebileceği genişlikteki sokakların arasından yürüye-rek ulaşıyoruz merkeze. Bir avlu kapısından girince üç katlı eski bir binanın zemin ve üst katı Yeni Müs-lüman olanların Merkezi olarak kullanılıyor. Bir girişi ve üç küçük odası olan bir daire.

Nepal Hükümeti İslami isimlere sıcak bakmadığı için, resmiyette Human Devolepment Academy /HuDa

27

çatısı altındaki New Muslim Centre’nin resmi başka-nı olarak İrfan Pokharel görünüyor. Dernek olarak ifade edebileceğimiz bu merkezde sekreterya ve müdürlük görevini Muhammed Eyyub isminde bir genç yürütüyor. Bu merkezde yeni Müslüman olan Hindu genç kızlara, İslami derslerin yanı sıra dikiş nakış kursu, bilgisayar kullanım kursu gibi eğitim-lerde veriliyor. Hindu genç kızlar Müslümanlığı ter-cih etmede daha öndelermiş. Aile ve toplum baskı-sından dolayı yıllarca Müslümanlığını gizleyenler bile varmış. Özellikle bu tercihlerinden dolayı ailele-rinden ağır işkence ve baskı görüyorlarmış. Bu mer-kez bunlar için hem bir sığınak hem de dinlerini öğrenmek için bir mekan konumunda. İngilizce, Arapça ve Urdurca’nın da öğretildiği merkezde 2 muallime görev yapıyor.

Yemekte bir tepsi üzerindeki pirinç yemeği yanında özel yeşil soslu haşlama et ve baharatlı fırında pişmiş tavuk ikram ettiler. Biz misafirlere özgü özel tabaklar ve kaşıklarla servis yapılsa da diğerlerinin yemeği elleriyle yiyor olmalarından dolayı biraz zorlansak ta ikram edilen yemekleri afiyetle yedik. Arkadaşlardan birinin istediği kürdan yerine getirilen ıslak odun parçası başımıza bela olsa da fark ettirmedik. Yemek sonrası meyve olarak muz ve dilimlenmiş elma ik-ram ettiler. Her ne kadar dilimlenmiş elmalar üzeri-ne tuz serpeleseler de biz daha çok elmaların tuz değmeyen bölümlerinden yemeye çalıştık. Yemek sonrası da bol şekeri karıştırılmış açık çayımızı yu-

28

dumlarken, merkezin faaliyetleri ile ilgili bilgiler aldık.

Nepal’de Müslüman Olmak

Katmantu’daki ikinci günümüzde bayramın ülkemize göre 2 gün sonra olmasından dolayı, gezilmesi ve görülmesi gereken yerleri görmek için iyi bir fırsattı. Mihmandarımız Gulam Resul bizi otelden alarak İslamic Sangh Nepal’in ofisine götürdü. Ofis, şehir merkezinde cadde üzerindeki Keşmiri Cuma Mesci-di’nin hemen bitişiğindeki dar bir geçitten girilen üç katlı bir binada bulunuyor. Ofiste Nepal İslam Cema-ati lideri Gulam Resul Felahi karşıladı. Ofise geçme-den önce birinci katta bulunan ve 2011 Eylül’ünde cami çıkışında şehid edilen Faizan Ahmed’in çalışma odasını gösterdi. Yatağında bulunduğu küçük odada dağınık vaziyette, dosyalar, yazışmalar ve ilmi kitap-lar bulunuyor.

Nepal Müslümanları geçimlerini ve iaşelerini tarım-dan elde ettikleri için, henüz kentlere ailelerini geti-

29

rememişler. Onun için kent merkezinde İslami faali-yetlerde sorumluluk alan Müslümanlar bile bu tarz yerlerde bir şekilde hayatını devam ettiriyorlar. Şehid Ahmed Faizan’ın da, Gulam Resul’ün de aile ve çocukları, 500 km uzaktaki Birednegar şehrinin bir köyünde yaşamını sürdürüyorlar. Ailenin kent mer-kezine getirilmesi demek, altından kalkılacak bir yük olmadığı gibi tarımsal iaşeden de yoksun olmak an-lamına geliyor ki, sanayileşmemiş kır kökenli topra-ğa bağımlı toplumlarda henüz geçiş sürecinin başın-da bulunuyorlar.

Gulam Resul’ün çalışma ofisinin alt katında bir de kütüphane bulunuyor. Gulam Resul, kartvizit bilgile-rinde her ne kadar kendini president, başkan, genel sekreter olarak ifadelendirse de Nepal’deki Cemaati İslami’nin lideri, imamı konumunda. Sevk ve idare kabiliyeti, ilmi yeterliliği ve karizması, etrafında bulunan Müslümanlar tarafından kabullenilmiş du-rumda. Daha önce bu sorumluluğu Şehid Ahmed Faizan yürütüyormuş.

Gulam Resul’ün ikram ettiği özellikle tembih ettiği-miz şekersiz çaylarımızı yudumlarken, ülke ve ülke Müslümanlarının durumuyla ilgili bilgiler alıyoruz.

Nepal’de Cemaati İslami dışında sufi eğilimli Dırobendi tarikatınının bağlıları ve Selefi eğilimli Müslüman gruplar da bulunuyor. Katmantu kent merkezinde 8 adet mescid bulunurken, Cemaati İs-lami’ye bağlı ülke genelinde 30’dan fazla cami ve okul/medrese faaliyetini yürütüyor. Ülke Müslüman-ları, Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Keşmir’le

30

yakın ilişki içindeler. Müslümanlar üzerinde Pakistan ve Hindistan’lı Müslüman oluşumların etkisi oldukça fazla. Nepal’in tamamı Hanefi olmasına rağmen, Ne-pal’de yaşanan Hanefilik, ülkemizde olduğu gibi ‘il-mihal müslümanlığı’ndan çok ‘Hadis merkezli’ Selefi bir tesir altında. Halkın konuşma dili Nepalce olma-sına rağmen, bu ülkede bulunan Müslümanlar ‘din dili’ olarak Urdurca’yı kullanıyorlar. Temel İslami eserleri Urdurca üzerinden okuyorlar.

Geçtiğimiz yıllarda ilk kez, İHH öncülüğünde, Nepalli bir müslümanın evini satıp parasını bu işe ayırmasıy-la, Nepalce Meal basılmış. Özellikle Hindularla olan irtibat ve tebliğ çalışmalarında oldukça önemli bir boşluğu doldurmuş.

On yıl önce bir mescid yakılması olayını yaşadıklarını belirten Gulam Resul Felahi, 2008 yılında yıkılan Hindu Krallığından sonra, %5 azınlık olarak yaşadık-ları Nepal’de ciddi bir sorunla karşılaşmadıklarını, Hindu Krallığının yıkılmasında Maocu gerillaların oldukça etkili olduğunu ve Nepal Halkının da bu konuda onlara destek olduğunu ifade etti. Yeni olu-şan parlementer sistemin demokrasi ve sekülerizm üzerine kurulmaya çalışıldığını söyledi.

Tüm partilere eşit mesafede olduklarını ve hiçbir siyasi partiyi desteklemediklerini belirten Nepal İslam Cemaati lideri Gulam Resul Felahi, ‘İslam’ın elbette siyasi bir görüşü vardır. Fakat bizler demok-rasi yelpazesinde bir çalışma düşünmüyoruz. Politi-kaya uzak duruyoruz. Aday olmak veya aday göster-mek şeklinde bir gayret içinde de değiliz. Elbette

31

Müslümanlar olarak bizim de bir siyasetimiz vardır. Bizim siyasetimiz İslami davettir. Biz Nepal’de Müs-lümanların, sosyal, kültürel, ilmi ve ekonomik olarak gelişmesini istiyoruz.’ şeklinde konuştu.

Davetçi Müslümanların, birebir ziyaret ederek İslama davet çalışması yürüttüklerini, insanları ziya-ret ederek, onlarla dostluk kurarak bu çalışmaları yürüttüklerini de sözlerine ekledi.

Ülkedeki diğer Müslümanlarla zaman zaman görüş-tüklerini, aralarında bir problemin olmadığını belir-ten Felahi, Katmantu’da 2002 yılından beri eğitim veren Meridyen isminde bir özel Türk Okulu olduğu-nu, ara sıra ziyaret ettiklerini ve öğrenci ücretlerinin çok yüksek olmasına rağmen, şehid Faizan Ahmed’in iki çocuğunu ücretsiz okuttuklarını ifade etti. Çok istememize rağmen ülkedeki uzun süreli resmi tatil-den dolayı Türk Okulu’nu ziyaret edemedik.

32

Ayrıca ülke müslümanlarının yoksul olması ve Hac ibadetini yerine getirecek maddi durumunun olma-masından dolayı, Suudi Krallığı her yıl İslamic Sangh Nepal’den 30 müslümanı Hacc görevini yapmak üze-re Suudi Arabistan’a götürüyormuş. Suudi Krallığı ve Katar Bankasının Nepaldeki bir kısım mescid ve okul yapımına önemli katkıları oluyormuş. Elbette en geniş çaplı yardımlar İHH tarafından periyodik ve organizeli bir şekilde gerçekleştiriliyor. Gulam Resul her fırsatta ‘ay.eyc.eyc’ İHH’ya ve Türkiyeli Müslü-manların katkısından dolayı ‘Hilafeti Osmani’ torun-larına şükranlarını ifade etti.

Özellikle Nepalli Müslüman kadınların fosforik renk-lerdeki tesettür kıyafetlerinde, kollarına ve saçları-nın görünmesine neden fazla özen göstermediklerini sorduğumuzda, kadınların yöresel tesir altında ol-duklarını, moda olarak görüp, kendilerini bu şekilde daha rahat hissettiklerini ifade eden Gulam Resul, özellikle fur’u meselelerde insanlara müftü gibi ya-saklayıcı ve buyurgan davranmanın, onların İs-lam’dan uzaklaşmalarına neden olacağını sözlerine ekledi.

Merkezin idari işlerini yürüten Gulam Ahmed ve Basın Yayın sorumlusu Cihangir Ensari ile de tanışı-yoruz, ofiste. Cihangir aynı zamanda İslami bir der-ginin de sorumluluğunu da üstlenmiş.

Merkezin hemen yanında bulunan Keşmiri Cuma Mescidini ziyaret edip, imam ve görevlileriyle tanış-tık. Mescidin girişinde Keşmiri isimli bir zatın ziyaret yeri olan kabri de bulunuyor. Geniş bir alana kurulu

33

bulunan mescid, büyükçe bir avlu etrafında beto-narme hol şeklinde iki kat üzerine inşa edilmiş. On bin kişinin namaz kılabildiği mescide, namaz dışında bir faaliyet yürütülmüyormuş. Nepal’in en büyük mescidlerinden biri.

1000 yıldan fazla süredir Nepal’de küçük bir azınlık olarak yaşayan Müslümanlara ait, herhangi bir tarihi yapıya rastlamadık. Güçlerinin yetmediğinden veya tarih içinde üzerlerindeki Hindu baskısından dolayı bu tür dini yapılar oluşturulamamış olabilir. Geçmiş-te bu ülkede Müslümanların varlığına delalet edecek eserlerin olmaması ve Hinduizm’in bir ırk dini olma-sından dolayı, Müslümanlar ‘uzaylı’ olarak nitelendi-riliyorlar. Hindular, ‘buralı olsalar bizim gibi olurlar, bizim gibi olmadıklarına göre bunlar başka bir geze-genden buraya gelmişler,’ şeklinde tahkir ediyorlar Müslümanları.

Hicri 5. Yüzyıldan sonra bu bölgeye gelen Müslüman tüccarlar vasıtasıyla İslamla tanışan Nepal’e, kök Müslümanlar daha çok muhacir olarak gelen ve bu-raya yerleşenlerden yayılmış. Her gün bir iki Hin-du’nun Müslüman olduğu günümüzde, ihtida etmiş kütlesel bir Hindu topluğundan bahsetmek zor, bu Müslüman fatihlerin ayak basmadığı ülkede.

Türk Sultanı Gazneli Mahmud’un 1001-1027 yılları arasında Hindistan’a yaptığı 17 seferin ve İslam top-raklarının Ganj nehrine kadar genişletilmiş olmanın değerini de teslim etmek lazım. Horasan erenleri olarak bilinen alim ve talebelerinin Hindistan’a çokca gittiğini biliyoruz, Nepal’e gitmiş ve yerleşmiş olma

34

ihtimallerini de gözden uzak tutmamak gerekir. Hintli ve Çinli tipolojik insan karakterinin dışında, Anadolu insanına oldukça benzeyen insan tiplerine de sıkca rastlamak mümkün Nepal’de.

Maoist ve Hinduist Yönetim

Dünyanın tek Hindu Kırallığı olan Nepal Kraliyet yönetiminin 2008 yılında Maoist Gerillalar tarafın-dan yıkılmasından sonra parlementer sisteme geçil-meye çalışılıyor. On yıl süren iç savaş ve kargaşadan dolayı 13 bin insan ölmüş, ülkede. Parlementer sis-teme henüz alışma sürecinde olan ülkedeki ilk se-çimde 601 milletvekili seçilmiş. Nepal Kominist Parti (Maoist) 239, Nepal Kongre Partisi 113, Nepal (Marksist Leninist) Kominist Parti ise 109 milletve-kili ile meclise girmişler. Kalan milletvekillerini de diğer 23 parti çıkarmış. 16 Müslüman milletvekili de değişik parti çatısı altında parlementoya girmeyi başarmış.

35

Nüfusunun dört üçünü tarımla uğraşan köylülerin oluşturduğu ülkede, toprak reformu ve toprak ağalı-ğına son verilmesi gibi vaadlerle, köylü desteği is-tenmiş ve fakat gelişen süreçte yeni milletvekili top-rak ağalığının oluşması, 601 tane yeni krallığın te-şekkülü olarak tepki çekmiş. Bu dört yıllık süre zar-fında dört başbakan değiştirmiş ve şu anda parlementosu feshedilmiş, Maoist başbakanıyla be-lirsiz bir sürecte seçimlere hazırlanıyor, ülke. İç sa-vaş ve kargaşalıklardan kurtulmuş, fakat demokrasi dalgalarının girdabında var olma mücadelesi veren bir ülke Nepal.

Halkın henüz, seçim ve parlementer sistemin ne getirip ne götüreceğini tesbitte zorlandığı Nepal’de halkın, bu gelişmeler mesafeli durması, devrimi ger-çekleştiren kominist ve sosyalist tandanslı onlarca partinin yönetimde söz sahibi olmasına neden ol-muş. Anti Emperyalist, halk demokrasisini, toprağın işleyene pay edilmesini savunan Maoist Kominist Parti ve Hindistan’a yakınlığı ile bilinen Kongre par-tisi arasında etkinlik mücadelesi devam ediyor. Uzun yıllardır silahlı mücadele geleneğinden gelmiş Maoistlerin, köylüleri silahla tehdit ederek bu kadar oyu almış olma iddiası da, muhaliflerince dillendiri-len iddialardan.

1960’lı yıllarda ülkemizde nüfusun %80’inin köyler-de yaşadığı yıllarda, marjinal sosyalist ve kominist fraksiyonların, idealize edip çözüm olarak önerdiği şeylerin benzerleri şu anda Nepal’in pratiğinde. Ne var ki ideallerin, lanet olası pratikle nasıl örtüşeceği-nin sınavından başarıyla çıkıp çıkmayacağını zaman gösterecek. Ülkede ulusal birliğin sağlanmasında en büyük engel ise ‘etnik federasyon’ talepleri yani çok

36

sayıda etnik yapının özerklik ve etkinlik taleplerinin uyumlu bir şekilde nasıl sağlanacağı sorunu.

Halkın %80’inin Hinduizm inancına göre yaşadığı ülkede, milyonlarla ifade edilen sayıda tanrı ve tanrı-ça gölgesi altında, bir kısım insanların kominizm ve sosyalizmi çıkış yolu olarak görülüyor olması gayet doğal. Bizim ülkemizdeki, dinden ve halkın inanç değerlerinden alabildiğine uzak ve ters düşen sosya-list ve koministlerin aksine, Nepalli Maoist Kominist başbakan, ülkelerinin yaşayan tanrıçası Kumari’yi seçip, kucağında taşıyarak tahtına oturtabiliyor, Hindu dininin alameti farikası olan alnındaki kırmızı tikasından vazgeçmiyor.

Nepal'da 1962-1973 yılları arasında esrarın satış ve kullanımı yasal olup hippilerin cenneti olarak kabul edilmekteydi. Ancak 31 Ocak 1972 tarihinde Nepal Krallığı'nın 10. kıralı olarak tahtına çıkan Birendra 1973'te yasakladı. Bugün de esrar satan ve kullanan-lar için ağır ceza verilen bir ülke.

37

GÖRÜLMESİ GEREKEN YERLER

Rehberimiz Cihangir Ensari ile birlikte Başkent Katmantu’da görülmeye değer yerlere gitmek üzere çıkyoruz.

Katmantu’da Unesco dünya mirası olarak kabul edilmiş 7 ayrı bölge bulunuyor. Bunlardan beşi Hin-du tapınaklarının olduğu bölge, diğer ikisi de Budist tapınaklarının olduğu bölge.

İlk önce Basantapur Meydanı da denen, Durbar Mey-danına gidiyoruz. Giriş ücretli ve aynı zamanda press card sahipleri ücretsiz girebiliyorlar. Araç trafiğine kapalı olan geniş yolun sağında, solunda ve ilerisinde görünen esrarengiz mimarili yapılar hemen dikkat çekiyor. Bu alanda bulunan bir iki yapı dışındaki diğer tüm yapılar tapınak olarak adlandırılıyor. Diğer yapılar da saray olarak biliniyor. Bir kısım tapınakla-rın girişinde tek parça taştan yapılmış heybetli aslan heykelleri bulunuyor. Biraz ilerledikten sonra Durbar Meydanına ulaşıyoruz. Meydanın etrafını tapınak ve saraylar kuşatmış.

38

Meydanın bir bölümünde ise tezgahlarında binlerce çeşit turistik eşya satan satıcılar bulunuyor. Ahşap, taş, metal, fildişi gibi maddelerden el işçiliği ile iş-lenmiş, bir çoğu Hindu be Budist inancına göre dini aksesuar niteliğindeki ürünler. Bir de bol miktarda küçük çanak çömlek tarzı eşyaların yanı sıra oldukça ilgi çekici bir sürü takılar bulunuyor. Milyonlarla ifade edilen sayılarda tanrı ve tanrıçaların sembolik ve onlara izafe edilmiş aksesuarlar ile nitelendirili-yor olması, bu ülkede binlerce çeşit dinsel simge oluşmasına neden olmuş. Böyle olunca da belki çoğu Çin malı olan sayısız aksesuardan oluşan, çok özel ve özgün hediyelik eşya pazarı oluşmuş. Dinsel aksesu-arların yanı sıra Nepal’e özgü eğri Nepal bıçağını unutmamak lazım. Kötülük tanrıçalarını ifade eden korkunç maskeler, tütsüler, 108 taneli Budist tesbiği ve ahşap tokmağı sürtmek vasıtasıyla ses çıkaran Budist meditasyon tası da en yaygın aksesuarlardan. Burada yapılan alışverişlerde, pazarlık kabiliyeti fiyatları önemli ölçüde etkiliyor. Ülkede kullanılan para birimi Rupi. 1 dolar yaklaşık 82 Rupi ediyor.

Bu bölgedeki tapınakların çoğu 16. Yüzyıldan itiba-ren yapılmaya başlanmış. Ahşap mimarisinin el işçi-liği ile mükemmel uyumu ile bezenmiş yüzlerce tapı-nak bulunuyor. Kare bir zemin üzerine kat kat yük-seldikçe küçülen çatılı tapınaklar yekpare ahşaptan yapılıyor. Duvarlarının çok küçük bölümlerinde du-var olarak kırmızı tuğla kullanılmış. Ormanların yoğun olması ve dayanıklı ağaç çeşitlerinin çoklu-ğundan dolayı dış hava ile temas etmesine rağmen ahşap desen, motif ve figürler hala göreni hayrete

39

düşürüyor. Yukarı doğru kare kare küçülen yapılara içeriden merdivenle çıkılabiliyor. Üzerinden 3-4 yüzyıl geçen bu ahşap yapılar zamana karşı kendile-rini korumuşlar fakat renkleri kahverenginin koyu-suna dönüşmüş bulunuyor. Bu kare oturumlu yapıla-rın sundurma çatıları en az 1 metre ileri doğru uzatı-larak, yapının yağıştan etkilenmesinin önüne geçil-miş. Çatıda kullanılan farklı ağaçtan yapılmış biraz daha kırmızımsı bir malzeme bulunuyor. Bu şekilde tek katlı yapılar olduğu gibi beş kata kadar varan yükseklikte tapınak katları da bulunuyor. Nepal Kral-lığı döneminde prenslerin yaptırdığı bu yapıların her birinin bir tanrıya izafesinden dolayı farklı ad ve kutsallıkları var. Bir kısım yapıları kapısı açık ve girilebiliyorken, bazıları sadece seyirlik olarak bulu-nuyor. Dış yüzey, kapı ve pencere ince ahşap işçiliği-nin yanı sıra içerisinde de aynı şekilde ahşap oymacı-lığının harika örnekleri yer alıyor. Kullanılan figür ve sembollerden her biri, kutsiyet ve dinsel bir anlamı ifade ediyor. Bir kısım tapınaklarda taş oymacılığının da harikulede sanatsal örnekleri bulunuyor.

Meydanın tam orta bölümünde tüm meydana hakim, kademeli geniş basamaklarla çıkılan üç kademeli Şiva tapınağı bulunuyor. Buluşmak ve meydanı sey-retmek, hem de dinlenmek için iyi bir mekan. Kötü ruhları kaçırmak için zaman zaman çalınan büyük Çan ve Malla sütununun bulunduğu yerde ise aynı zamanda bol miktarda güvercin bulunuyor. Bu gü-vercinler daha çok tapınaklar etrafındaki Tanrıları besleme ve tazim pencerelerine bırakılan pirinç ve diğer yiyeceklerle besleniyorlar. Bu dua pencereleri içindeki boyalı tanrısal figür sarı çiçeklerle de beze-niyor.

40

KUMARİ TAPINAĞI

Durbar Meydanının girişine yakın yerde solda bulu-nan üç katlı beyaz yapıdan geçilerek girilebiliyor Yaşayan Tanrıça Kumari’nin tapınağına. Kumari’nin yaşamını sürdürdüğü bölüme ise sadece Hindular girebiliyor. Kumari 3 yaşına girmiş, Budha’nın geldiği kasttan gelen, gözleri ve vucut yapısı, konuşması

güzel kız çocukları içinden belirli ölçütle-re göre seçilip, tanrıça olarak ilan edilerek tapınağa bağışlanıyor. Kendisine tazim eden milyonlarca insan ve etrafındaki onlarca hizmetçinin himaye-sinde 11-12 yaşına gelip ergenlik çağına

geçinceye kadar burada kalıyor. Daha sonra da yeni Kumari seçilince tapınaktan ayrılmak zorunda kalı-yor ve münzevi bir hayata yöneliyor. Kimse de tanrı-çayla evlenme cesareti gösteremediği için, yaşamla-rını bekar olarak sürdürüyorlar. Çocuk istismarının en pozitif örneği olan uygulama aslında bir çocuğun hem çocukluğunu hem de yaşamını karartmak anla-mına geliyor. Konuşmaktan ziyade özel bayram gün-lerinde penceresinden bakıp tebessüm etmesi yeti-yor. Yılda bir kez özel bir bayramda tahtı ile büyük kapıdan tanışarak halkla buluşmuş oluyor. Maoist yönetim Kumari seçimi ve tazimi konusunda görevi-ni kusursuz ifa ediyor.

41

Meydanın en kalabalık olan yerlerinde turistik antik değeri olan Sadhu’ları görmek mümkün. Saçına saka-lına su ve tarak değmemiş, tırnakları hiç kesilmemiş, dünyalık tüm değerlerden kendini soyutlamış yarı çıplak, yüzleri gözleri rengarenk fosforik renklerle boyanmış Saduları dünyaya bağlayan tek şey fotoğ-rafını çekenlerden aldığı paralar.

Durbar Meydanında on beş yıl öncesine kadar aktif olarak kullanılan saraylarda bulunuyor.

42

BUDİST TAPINAKLARI

Daha sonra Buda’nın doğduğu yer olan, Katmantu merkeze 15 km mesafedeki yüksekce bir tepe üze-rinde bulunan Sivayambunat Tapınağına gidiyoruz. Geniş merdivenlerle çıkılan giriş kapısından sonra yuvarlak bir havuz ortasında altın sarısı selamlayan bir Buda haykeli bulunuyor. Etrafta çok sayıda may-mun olduğu için buraya maymunlar tapınağı da de-niyor. Kalabalık insan grupları içinde yaşamaya alışmış yüzlerce maymun ve yavrusunun şaklaban-lıkları arasında kademeli olarak yükselen tepenin yukarısına doğru çıkıyoruz. Taştan yapılarak kırmızı renge boyanmış dev bir Buda heykeli de bulunuyor. Yukarıda büyükçe bir alan üzerinde yuvarlak beyaz kubbesi üzerinden önce kare şeklinde sonra da oval şeklinde yükselen Buda’nın süzük gözlerinin ve bur-nunun tasvir edildiği altın tapınak bulunuyor. Tütsü koku ve dumanları arasında bu tapınağın etrafında bulunan yuvarlak metal dua makaralarını çevirerek dönen insanları taaccüble seyrediyoruz.

Bu büyük tapınağın etrafında kare şeklinde insan

43

boyunda taştan işlenerek yapılmış, yukarı doğru kademeli olarak küçülen onlarca küçük tapınak da bulunuyor. Tapınağın arkasında aynı zamanda seyir-lik bir alandan Katmantu kent merkezini panoramik olarak seyretmek mümkün.

Burada da sayısız aksesuar ve hediyelik eşyaların satıldığı mekanlar ve seyyar satıcılar bulunuyor. 365 basamaklı iniş yolunda karşımıza çıkan satıcılarla çetin pazarlıklar sonucu hediyelik eşyalar alıyoruz. Nepal bıçağı konusunda bozulan pazarlığımız döne-ne kadar aklımızdan çıkmıyor.

Dönüş gününde yine rehberimiz Cihangir’le beraber Katmantu’daki ikinci Buda tapınağı olan Budhanat tapınağına gidiyoruz. Tapınak bölgelerine, yabancı ziyaretçiler için seyirlik mekanlar olduğu için giriş bileti ile girilebiliyor. Bu bölge diğer tapınak kadar yüksekte değil ama en büyük Buda tapınağı burada

44

bulunuyor. Burada da yuvarlak beyaz kubbe üzerin-de kare olarak yükselen altın kule üzerinde Buda’nın süzük gözleri ve sonsuzluğu sembolize eden burnu tasvir edilmiş. Etrafı dua makaralarıyla çevrilmiş tapınağın iç bölümüne geçiş yerinde iki adet dev üç metre yükseklikte metal işlemeli dua makarası etra-fından saat yönünde geçmek gerekiyor. Tapınağın altın kulesinden çevresine bağlanmış iplere asılı bulunan beş renkli dualar yazılmış flamalarla süs-lenmiş tapınakta tütsü duman ve kokusu oldukça yoğun. Burada ellerinde 108 taneli tesbihle, bordo renkli tek parça kumaşı omuzlarına atmış, saçı tıraşlı erkek ve bayan çok sayıda Budiste rastlamak müm-kün.

ÖLÜ YAKMA TÖRENİ

Daha sonra da oldukça merak edip görmeyi çok arzu ettiğimiz ölü yakma törenlerinin yapıldığı Pashupatinath bölgesine gidiyoruz. Katmantu şehir merkezine yakın bir yer. Yabancıların bilet alarak girebildiği bu mekanın girişinde tarihi binanın gölge-sinde rengarenk kıyafetlerle yaşlı kadınlar adeta ölümü bekliyor gibi oturuyorlar.

45

Nehrin olduğu aşağı tarafa doğru iniyoruz. Ağır bir koku, kesafet ve tütsülerin gölgesinde bir sessizlik hakim. Üzerinden köprü ile geçilebilen nehrin karşı-lıklı iki kenarında da ölü yakılmak üzere yapılmış dikdörtgen sunaklar bulunuyor. Üst kasttan zengin ve varlıklı ölüler yüksek sunaklarda ayrı bir yerde düşük kasttan olan yoksullarda, seviye olarak daha aşağıda olan ayrı mekanda yakılıyorlar.

Renkli bir beze sarılmış, üzerine sarı çiçekler atılmış ölüler, merdiven üzerine uzatılmış vaziyette ölü yakınları tarafından omuzlarda taşınarak getirilip, yakılma sunağının üzerinde daha önceden hazırla-nan nizami vaziyette çaprazlama dizili bulunan odun kütükleri üzerine konuyor. Kadınlar sarı ve turuncu, erkeklerde beyaz kefenleriyle başı açık vaziyette yakılıyorlar. İlahiler mırıldanan hüzünlü kalabalık, tütsü ile su serpeleyerek etrafında dönüyorlar. Mü-barek! Ganj Nehrinin bir kolu olan Bagmati nehrinin sularına batırılmış kuru pirinç başakları ve otlar etrafına döşendikten sonra, ölenin büyük oğlu tara-fından meşale ile, ölünün ağzından yakılmaya başla-nıyor. Suçlarının cezası dünyada iken yakılarak çek-tirilerek, öte tarafa ruhun günahsız gönderildiğine inanılıyor. Bu işlem yaklaşık üç saat sürüyor. Ölü yakınları kül olup, külleri nehre savrulana kadar başında bekliyorlar. Etraftaki koku, kesafet ve orta-mın ağırlığı, insanları sessizlik girdabında başka dünyalara götürüyor. Aynı anda öbek öbek başında kalabalıkla çok sayıda ölü üzerinden dumanlar yük-seliyor. Yoksullar ise daha derme çatma odun parça-cıklarıyla yakılıyor.

46

Nehir ise akıntısı yoğun olmadığından dolayı, her türlü pislik atıldığından tam bir pislik deryası. Neh-rin kenarında ise ölümü bekleyen ölü külüne bo-yanmış yaşlı Sadhuları, Hinduları, nehre inek sütü dökenleri ve boş buldukları sunaklar üzerinde keyif-le yemeklerini yiyenleri görmek mümkün. Nehrin biraz ilerisinde suya giren çocuk ve gençlerde, ölü-den suya karışan altın takı ve diş bulabilme arayışını sürdürüyorlar. Altı yaşından küçükler ve din adamla-rı öldükten sonra günahsız kabul edildikleri için, yakılmayıp toprağa gömülüyorlarmış. Brahmani din adamları, tanrı Brahmanla bütünleşip ‘fena’ oldukları için günahsız kabul ediliyorlar.

HİNDUİZM

Hinduizm daha çok Hindistan’da yaşayan Hinduların dini olarak bilinmesine rağmen, 2008’de yıkılan son Hindu krallığı Nepal’de idi. Hinduizm dinini daha çok

47

folklorik özellikte dini bir anlayış olarak tahmin edi-yordum. Nepal’de Hinduların yaşadığı din, folklorik olmasının çok ötesinde hayatın bir parçası gibi ya-şanmakta. %80’lik Hindu Halkın kendi dinlerine olan sadakati, ülkemizde yaşanan dinin bile çok ötesinde. Tapınak dışında da ibadet ritüellerini yerine getiri-yor olmaları, neredeyse tüm halkın alnının ortasın-daki kırmızı boya ile tika adı verilen işaretleri, ba-yanların ayaklarını bile kapatacak kadar uzun kıya-fetler giymeleri, kendi dinlerinin önemli alameti farikalarından. Hindu olunmaz, Hindu doğulur anla-yışı, Yahudilik’de olduğu gibi Irksal bir din normunu oluşturmuş.

Brahmanizm de denilen Hinduizm’de iki temel inanç esası vardır: Birincisi; tenasüh/reenkarnasyon, yani ruhun bir bedenden başka bir bedene geçmesi inanı-şıdır. Hinduizme göre varlıkların ruhları, öldükten sonra başka bir varlığın bedenine dönebilirler. Tena-süh yoluyla ruhların yükselmeleri düşünüldüğü gibi, yaptıkları işlere göre aşağı derecelere indikleri de kabul edilir.

48

İkinci temel inanış ise kast sistemidir. Halkı birbirin-den ayrı dört sınıfa ayıran bu sistemin birinci sınıfı, Brahmanlardır. Bunlar Brahma inanışının kudsi ra-hipleri ve âlimleridir. Mukaddes Veda kitabını oku-mak, açıklamak ve diğer Brahma mensuplarına yol göstermek vazifeleridir. İkinci sınıf, Krişnalardır. Bu sınıfa hükümdarlar, racalar ve büyük devlet adamları ve askerler girerler. Üçüncü sınıf Vayansalardır. Bu sınıfa da tüccarlar ve çiftçiler girerler. Dördüncü sınıf Çudralardır. Bu sınıfa işçiler, sanatkârlar vb. girerler. Bu dört sınıftan çıkarılanlara ise parya ismi verilir. Bu zavallıların insan gibi yaşamak hakkı yoktur. Hayvan muamelesi görürler. Dört sınıfa giren insan-ların haklarına malik değildirler. Nepal’de azınlık olarak yaşayan Müslümanlar bu dört sınıfa da gir-medikleri için ‘uzaylı’ olarak tabir edilmektedirler.

Hinduizmde yaratıcı Brahma adı verilen tanrıdır. Ayrıca Krişna, Vişnu ve Siva (Şiva) dan teşekkül eden üçlü tanrı inancı vardır. Hinduizmin bu üçlü tanrı inancına Trimurti denir. Bu üçlü inanışın dışında Hinduizmde sayısız denecek kadar tanrılar da vardır. Kendisinden faydalanılan her unsur ve öge tanrısal-dır ve aynı zamanda tanrı’dır. Ayrıca dağlar, ırmaklar ve hayvanlar mukaddes ilahi varlıklar olarak kabul edilir. Hele inek Hindistan’ın en mukaddes hayvanı-dır. Çünkü o bütün insan olmayan mahlukların sem-bolüdür. Onu öldürmek demek, bir Brahmanı öldür-mek demektir ki affedilmez. Diğer mukaddes yerler Ganj Nehri ve Benares şehridir. Onlara göre, Ganj Nehri insanın günahlarını temizler. Benares’te ölen, Siva (Şiva) nın inayetine kavuşur. Himalaya’lardan

49

gelen Ganj nehri’nin bir kolu olan Bagmati nehri Nepal’den geçmektedir.

4000 yıllık geçmişi olduğu iddia edilen Hinduizmde dini inanış emir ve yasaklar Manava Dharina Şastra ismindeki mukaddes kitaplarında yazılıdır. Bu mu-kaddes kitaptan başka Brahmanalar, Upanişadlar, Puranalar, Mahabharatalar ve Ramayanalar adlı mukaddes kitaplar da vardır.

Hinduizmde insanı tanrılara ulaştıran birçok yol vardır. Bunlardan biri yoga’dır. Birlik anlamına gelen bu meditasyon türü hem psikolojik bir disiplin, hem de değer verilen şeyle kaynaşmak gayesiyle nefesi kontrol etme faaliyetidir. Tanrılara ulaştıran ikinci önemli yol Tantrizm’dir.

İbadetlerin mühim kısmı kurtuluşu temin eden üç esasta toplanmıştır.

50

Birincisi; güzel amellerdir. (Mesela, ölenler için kurban kesmek, güneşe hürmet etmek, evde devamlı ateş yakmak, doğum, ölüm ve düğünlerde ibadet etmek, mukaddes kitapları okumak.)

İkincisi, hakikat bilgisidir. Bütün varlıkların aslı tek hakikattir. Bu hakikate ulaşabilmek için dini bilgileri öğrenmek, rahip olmak ve dünyayı terk etmek la-zımdır.

Üçüncüsü, tanrı ile beraber olmaktır, onunla bütün-leşmektir. Bu da ibadetle olur. Hinduizmde tapınma kişisel olabilir. Buna puja adı verilir. Kurban törenle-rine jajna denir. Her kişi için doğumundan ölümüne kadar 12 tören yapılır.

Hinduizmde temel ahlak kaidesi nefse hakimiyet ve feragatkâr olmaktır. Kast sistemine bağlı kalmak için azami gayret sarf etmek, Brahmanların kanunlarına uymak, kadınlara hiçbir hak tanımamak ve paryaları kurbanlık hayvanlar gibi telakki etmek Hinduizmin sosyal idealini ortaya koymaktadır.

Hinduizm’le ilgili bu ansiklopedik bilgilerin halkın genelinin inancında ne kadar ve ne şekilde yer etti-ğini anlamak elbette kolay bir hadise değildir. Sadhuların münzevi yaşantısı, dua ve zikir tarzı me-tinlerden oluşan aksesuarların tapınak çevresinde çokluğu, bayram ve törensel ayinlerin yaygınlığı, din eksenli aksesuarların yaygınlığı, nesneler üzerinden sembolize edilen sayısız tanrı ve tanrıçanın put şek-linde yansıdığı Nepal’de Hinduizm’in tesirini Hindis-tan’dan daha ziyade görmek mümkün.

51

Tapınaklarının yapısal mimarisinde tanrısal özellik atfettikleri milyonlarca put figürünün yanı sıra, tapı-nak civarında ve mahalle aralarında içinde tanrısal figür bulunan pencerelerden, tanrıya tazim ve onu inek sütü, pirinç vs. gıdalarla doyurma ameliyesini yaygın olarak görmek mümkün. Dokunulmazlıkları olan inek’leri kamuya açık tüm alanlarda görmek mümkün. Onlara dokunmak, onları yattıkları yerden kaldırmak, her hangi bir değnekle sakındırmak suç sayılıyor. İneği kesmek ise 24 yıl hapis cezasını ge-rektiriyor, Nepal’de.

Hindistan’da yaşanan Hindulukla, en belirgin farkları alınlarını boyadıkları ‘tika’ denen kırmızı boyanın daha geniş ve büyük olması, bir de kadınların Brah-man’a rahim’le bağlanan göbek bölümünün çoğun-lukla açık olması.

Hinduizmin kayıtlara geçip belgelenmiş bir İlahi vahiyle irtibatı olmasa da, bir kısım ritüellerdeki

52

benzerlik, binlerce yıl önce ilahi olarak neşet edip, daha sonra tahrif edilen, yozlaştırılan ve bir şekilde insan eliyle yeniden şekillendirilen bir inanç olduğu tezi kuvvetle muhtemel.

%4’lük azınlıkta olsalar, Budizm de varlığını sür-dürmektedir, bu ülkede. Budizmin, M.Ö. 500’lü yıl-larda Hinduizme tepki olarak ortaya çıktığı iddia edilse de, birçok yönleriyle bu iki din birbirine ka-rışmış durumdadır. En temel ayırıcı özelliği de tanrı inancının olmaması ve daha çok felsefi bir inanç şeklinde tezahür etmesidir. Bu düşüncenin kurucusu Buda’nın takipçileri, Hinduizm etkisiyle, Buda’nın heykellerini yaparak putlaştırıp, tanrısal bir kült ortaya çıkarmaları çok sonraları olmuştur. Bu iki din ibadet hanelerini ortak kullanabilmektedir.

Bu iki dinin ortaya çıkardığı Hindistan Medeniyetiyle karşılaşan ve tanışan Müslümanlar, bunların Müslü-manlaşmasına katkı sağlarken, bunlardan esinli bir kısım mistik, felsefi düşüncelerin de İslam’a sızması-na neden olmuşlardır.

HİJYEN, DÜZEN VE AHLAK

Su kullanımının kıt olması ve şebeke suyunun her yerde yaygın olmaması nedeniyle Nepal toplumunun genelinde bir hijyen, temizlik ve düzen sorunu var. Hinduların ağızlarında çiğnedikleri kırmızımsı ba-ğımlılık yapan otu gevişleyip ulu orta tükürmeleri rutin manzaralardan. Zaten gırtlak sesi çıkararak tükürenler ise yaşamın bir parçası. Çöp tenekesi kültürü de tam yerleşmemiş, bulan bulduğunu, bul-duğu yere atıyor. Yemek yerken kaşık kullanma kül-

53

türü henüz yerleşmemiş olduğundan, her iş elle yapı-lıyor. Nepal toplumunun en temizleri ise elbette Müslümanlar. Tozlu, kaldırımsız yollarda sokak orta-sında hazırlanan yemekler, fast food tarzı ortalık yerlerde pekala satılabiliyor.

Caddelerde, sokaklar, dükkanlarda, evlerde, tarfikte genel bir düzensizlik, kargaşa ve kaos hakim. Trafik ışığı olan kavşak oldukça nadir. Ama trafik bir şekide soldan akıp gidiyor. Yolda her araç üstünüze geliyor gibi, yüreğiniz ağzınıza geliyor ama çok şükür hiçbir kazaya tanık olmadık. Kavga, nizah, gürültü, bağırma, dayılanma veyahutta gençler arasında ulu-orta sarılma, öpüşme gibi, modern türk toplumunda olağan hale gelen manzaralardan hiçbirisiyle karşı-laşmadık. Hindu kadınlar ise namus ve kendi vücu-dunu teşhir etme gibi konularda oldukça hassaslar. Hiçbir Hindu kadın bacağından ufak bir noktayı bile teşhir etmiyor.

54

KURBAN ORGANİZASYONU

Kurban organizasyonun planlandığı kent olan Birednegar’a gitmek üzere arefe gün hazırlıklara başlıyoruz. Neden Katmantu değil de 500 km uzak-taki Birednegar sorusu aklımıza takılıyor. Müslü-manlar kent merkezinden çok, tarımsal alanlarda ve köylerde yaşıyorlar. Aynı zamanda Katmantu’da yaşayıp da ailesi ve çocuklarının köyde yaşıyor olma-ları, kırsalda Müslüman nüfüsun yoğun olmasına neden oluyor.

Biradnegar’a gitmek üzere iç hatlarda çalışan 25 kişilik veya 75 kişilik uçaklara binmek gerekiyor. Karayoluyla ulaşım ise hiç de kolay değilmiş.75 kişi-lik iki pervaneli uçakla yaklaşık bir buçuk saat sonra Birednegar’a ulaşabileceğiz. Uçakta ikram edilen şekerlerin yanı sıra dağıtılan pamuklara ilk önce anlam veremesek de uçak havalanınca gürültüsün-den kulakları korumak maksadıyla dağıtıyorlarmış. Hostesler, uçakta askeri bir disiplin sağlamışlar. Uçak alana inip, tamamen duruncaya kadar, hostes-lerin telkin ve korkusundan hiç kimse kemerini aça-mıyor. Ne zaman hostes kemerini çözüp ayağa kal-karsa, yolcularda kalkabiliyor. Yeni Delhi’den Katmantu’ya gelirken de tam tersi bir manzarayla karşılaşmıştık. Neredeyse uçak tekerini alana değdi-rir değdirmez, herkes yerinden fırlamıştı.

Oldukça iptidai, ülkemizin geri kalmış küçük vilayet-lerinin ilçe otogarlarından daha iptidai görüntüsüyle, Birednegar havaalanına iniyoruz. Herkesin yürüdüğü yoldan garaj gibi bir üstü kapalı alana geçiyoruz ve

55

bagajlarımızı bekliyoruz. Traktörün arkasına takıl-mış küçük römorkla gelen bagajlarımız, elimizdeki bagaj dekontu numarasına göre kontrol edilerek görevliler tarafından tek tek teslim ediliyor. Garantili yöntem.

Bagaj alma yerinde karşılıyorlar bizi Brednegar mihmandarlarımız. Hasan Habibi ve Nizamettin. Hasan Habibi orta yaşlarda kınalı sakallı, güler yüzlü, sempatik cana yakın biri. Katmantu’dan beraber geldiğimiz Gulam Resul’le havaalanında, daha sonra buluşmak üzere ayrılıyoruz. Kendisi oradan bayram edip, ailesin görmek üzere köyüne gidiyor. Havaalanı çıkışında mihmandarlarımızın ayarladığı bir jeeple, Brednegar’da kalacağımız otele gidiyoruz. Akşam üzeri karanlığında kaos ve karmaşalı bir trafikten geçerek, arka sokaklardaki Zeixnel Otel’e geliyoruz. Otele yerleştikten sonra, mihmandarımız bizi İslami Sang Ofisine yemek için davet ediyor ve icabet ediyo-ruz. Ara sokaklardan birinde kapıdan girince uzun bir avlunun solunda iki kat üzere yapılmış olan, ders-lik, konferans salonu, kütüphane ve idari merkezin olduğu ofise gidiyoruz. Üst kattaki odada hemen sofra serilerek bizim için hazırlanmış özel sabit me-nüden ikram ediliyor. Buhat denen Pirinç, Goşt de-nen et yemeği ve rogi denilen küçük yufka ekmeğin-den afiyetle yedik. Ofiste hem idareci hem de medre-se hocası olarak görev yapan Tenwir, yemekleri ik-ram ediyor. Uzun boylu siyah sakallı, gözlüklü, iyi derecede Arapça bilen Tenwir Kardeş, Afgan liderle-rinden Hikmetyar’a benziyor. Aynı zamanda Birednagar Camisinin de imamı.

56

Hasan Habibi de Birednegar’ın genel sorumlu İmamı. Çok gayretli, çalışkan, sempatik, cana yakın, hiper aktif biri. Habibi, Türkiye’nin geçmiş İslam önderliği tecrübesinin, bugün de dünya Müslümanları için önderlik edebileceğine inancını yitirmediğini söylü-yor.

Ertesi gün bayram namazında buluşmak üzere ayrı-lıp otelimize geçiyoruz.

BAYRAM SABAHI

Bayram sabahı yine trafik karmaşası ve kaos içinde, dar yollardan geçerek Camiye gidiyoruz. Caddelerde çokca bembeyaz yeni kıyafetlerini giymiş grup grup, namaza yetişmek üzere koşturan Müslümanları gör-dükçe seviniyoruz. Bin kişilik Cami, yeni mimari ile betornarme bir yapı. Çok yeni görünüyor. Yeşil bo-yalı, geniş camları olan ferah bir mekan. Zemin komple büyük ebatlı beyaz seramikle döşenmiş, halı serilmemiş. Camide bizi karşılayanlarla musafaha ettikten sonra oturup, bayram namazını bekliyoruz.

57

Bayram Namazını, güneş doğduktan üç saat sonra kılıyorlar. Ülkemizde ise bir saat sonra kılıyoruz. Camide çocuklar dahil herkes takkeli. Takkesi olma-yanlar başını ya mendille ya da kapşonlarıyla kapat-mışlar. Takkesiz namaz kılma alışkanlığımız başımı-za bela oluyor. İmam Tenwir’in getirttiği tekbirlere, ülkemiz makamlarından farklı olsa da uyum sağla-maya çalışıyoruz. Hutbeyi Hasan Habibi verdi. İman ve takva konusundaki konuşmayı mihrabın hemen yanındaki iki basamak yüksekliğindeki yükseltide yaptı. İki rekat olarak kılınan bayram namazının her bir rekatında 9 tekbir getiriliyor, Nepal’de. Namaz sonrası ise toplu bayramlaşma. Mescidde kalan Müs-lümanlarla tek tek kucaklaşıp, musafaha yapıp, bay-ramlarını tebrik ediyoruz. Bir askerde, bir Hacc’da ve bir de burada ailem ve çocuklarımdan uzak bayram yapmanın eksikliğini, tüm çocuklara sarılıp onlara şeker ikram ederek gidermeye çalışıyoruz.

Bayramlaşma sonrası mescidin az ilerisindeki Hasan Habibi’nin yeni yapılmış iki katlı evine geçiyoruz, bayram yemeği yemek üzere. Oldukça ve aşırı dere-cede sade döşenmiş, sadece zorunlu eşyalar bulunan eve yaklaşık on kişilk bir ekiple gidiyoruz. Masa’da ikram yapılıyor, misafirlere. Samain denilen, aynı bizim kadayıfa benzer tatlıyı, üzerine sıcak kaymaklı süt döküp karıştırarak yiyorlar. Tam yuvarlak eriğe benzer suik denilen tatlıdan da yedikten sonra yine pirinç ve etli yemeklerden ikram ediyorlar. Sunum ve yemek müçtemilatına alışmamızdan dolayı fazla zorluk çekmiyoruz yerken.

Birednegar’da beş mescid bulunduğu ve merkezde 40 bin müslümanın yaşadığı bilgisini alıyoruz. Camaatiİslami dışında tebliğ cemaati ve Ahmet Rı-

58

za’nın Brelbi Cemaati bulunuyormuş. Şu an Hindu-larla ve yönetimle bir problem yaşamıyorlarmış. Hasan Habibiye bağlı bölgede Cemaati İslami’nin 30 mesicidi varmış.

Yemek sonrası iki saatlik boşluğu, daha çok Müslü-man ailelerin yaşadığı sokaklarda gezerek geçiriyo-ruz. Asfaltsız, sağından ve solundan su pis su kanalı geçen yollarda karşılaştığımız, Müslüman ve hindu çocuklara şeker ikram ediyoruz. Müslümanlar, bay-ramlık kıyafetlerinden ve kız çocukları ellerine yak-tıkları bayramlık desenli kınalarından hemen fark ediliyor. Keçi veya bufolo kurban eden birkaç aileyi daha ziyaret edip, onlarla bayramlaşıyoruz. Bizim ziyaretlerimizden hem çocuklar, hem aileler oldukça memnun olmuşa benziyorlardı. Birednegar kent merkezinin arka sokaklarında Müslüman ailelerin yaşıyor olması, aynı zamanda burada kentleşme sürecinin başladığının da bir göstergesi.

Öğleden önce Hasan Habibi rehberliğinde aynı jiple, kurbanların kesileceği köyleri gezmeye başlıyoruz.

59

KÖYLERDE YAŞAM

Evleri çoğu ince kamış türü bitkiyle örtülmüş. Evi tutan ana direkler de bölgede bol miktarda bulunan bambu ağaçlarıyla sağlanıyor. Oturulan evin yanın-daki hayvan barınakları da aynı malzemelerden ya-pılmış. Betonarme tarzında ev görmek pek mümkün değil. Bazı evlerde kamışlarla kapatıldıktan sonra çamur sıva ile üzeri kapatılarak duvar oluşturulmuş. Kamışlar demir filizi vazifesi görüyor, toprak da çimento. Yapı elemanı olarak, briket, tuğla gibi un-surları görmek mümkün değil. Çatı kapatmada da aynı tarz doğal ürünler kullanılmış ama nadiren de olsa sac çatıya da rastlamak mümkün. Evler dip dibe değil. Araları oldukça mesafeli. Birkaç ev bir arada kümeleşmiş. Kümelerin arası ise oldukça açık. Köy-lerde yayvan bir yerleşim söz konusu. Yerleşim daha çok güzergah üzerideki hattın sağında ve solunda yoğunlaşmış.

Evlerin önünde hayvan olarak, keçi ve keçi yavrula-rına, inek, öküz ve bufalo tarzı hayvanlara rastlamak mümkün. At, eşek, kedi, köpek görmek neredeyse mümkün değil. Köylerin çoğunda elektrik bulunmu-yor. Ziraatçılık da en iptidai yöntemlerle yapılıyor. Tarlalar, karasabana camızlar koşularak sürülüyor, tarladan pirinç kökleri orakla yolunuyor ve daha sonra bunlar camız koşulu kağnılarla düvenle sürül-mek üzere harman yerine getiriliyor.

60

Traktör henüz tüm köylere girmemiş. Çok nadir göze çarpıyor. Motosiklet, bisiklet ve motoguzzu tarzı küçük araçlar köyler ve kent arasında yaygın ulaşım aracı. Üst kasası kapalı olan küçücük motoguzzu’ya içine ve dışına onlarca insan sığıyor. Kadınlar bile sıklıkla motosiklet ve bisikletle bir yerden bir yere gidiyorlar.

Köylerden tarlalara gidip gelen çok sayıda insanla karşılaşıyoruz yollarda. Kafalarının üstünde kendi hacimlarınca ot yığınını evlerine taşıyan kadınlar, getirdikleri bu pirinç yığınlarını kurutup döğerek temel besin maddesi olan pirinci elde ediyorlar. Ayda bir iki çuval pirinci stoklayan ailesinin o ayki ihtiya-cını karşılamış oluyor.

Aile reisleri, kadınlar ve çocukların hepsi tarım emekçisi olarak çalışmak zorunda. Hintli zengin top-rak ağalarının sahibi bulunduğu uçsuz bucaksız pi-rinç tarlalarında çalışmaları karşılığında kendisine

61

verilen küçük birkaç tarladan elde ettiği ürünlerle yaşamlarını sürdürmek için topyekün çalışmak zo-rundalar. Köylerdeki Hindular arazi bakımından, Müslümanlardan daha geniş imkanlara sahiplermiş. Toprak reformu gerçekleştirmek isteyen yeni yöne-timin, toprağı işleyebilecek olana tahsis etme vaadi ne kadar gerçekleşti bilinmez ama Nepal’de şu an için toprağa bağımlılık, yaşamın olmazsa olmaz tek alternatifi.

Köylerdeki evlerde şebeke suyu bulunmuyor. Ya ortak tulumbalarla su çıkarılıyor ya da en yakın de-reden veya başka bir kaynaktan su getiriliyor. Ülkede genel olarak yer altı suyu problemi yok. Muson yağ-murları oldukça etkili yağdığı için kuraklıktan kay-naklı bir kıtlık söz konusu değil, ama daha öncede belirttiğimiz gibi yoksulluk ve yoksunluğun tüm izlerini bu köylerde görmek mümkün.

Yol kenarlarındaki kanal ve çukurlarda biriken ça-murlu suların bazı bölümünden kil kıvamında çamur getirilerek, çamaşır ve bulaşık yıkamada kullanılıyor. Köylere henüz sabun ve deterjan girmemiş. Kentler-de şebeke suyu olmasına rağmen, sabun ve deterjan henüz tam yaygınlaşmış değil. Ülkemizin elli atmış yıl önceki hali ile birebir örtüşen bir yaşantı hüküm sürüyor köylerde.

Şişmanlık veya obezite henüz Nepal’e sirayet etme-miş. Halkın çoğu, diri, dinç ve kuru.

62

MEDRESELER / OKULLAR

Köylerin bir çoğunda Müslümanlar Hindularla bera-ber yaşıyorlar. Gezdiğimiz köylerden sadece biri yekpare Müslümanlardan oluşuyordu. Tarım işleri-nin azaldığı kış günlerinde, Müslümanlar hem kendi eğitimleri hem de çocuklarının eğitimiyle ilgili orga-nizasyon yapmışlar. Yeterli Müslüman potansiyeli olan köylere, yakın köylerden öğrenci taşınarak, orada okul/medrese teşekkül ettirilmiş. Çoğu med-rese veya okul etrafı ağaç ve kamışlarla çevrili, kapı-dan girilebilen büyükçe bir alanın kenarlarına U şeklinde oluşturulmuş gölgelikler şeklinde. Her bir gölgelik, aynı zamanda bir derslik anlamına geliyor. İki derslik arası bazen doğal malzemelerle tecrit edilmiş ama orta alana bakan bölümler açık bulunu-yor. Bu gölgeliklerin altında öğrenciler çoğu yerde yere oturarak ders dinliyorlar. Dersliğin bir tarafında da bir şekilde monte edilmiş kara tahta bulunuyor.

63

Nepal’deki Cemaati İslami’ye bağlı bu açık hava aka-demilerinde üç yıllık zorunlu devlet eğitimi dışında okul öncesi ve sonrası 20 yaşına kadar İslami Eğitim-ler veriliyor. Arapça ve İngilizce temel dil olarak verilen eğitimlerde, Kuranı Kerim ve temel İslami disiplinlerle Matematik ve Fenni dersler kademeli olarak, erkek veya kız öğrencilere ayrı mekanlarda veriliyor.

Kendi imkamları ile taş üstüne taşı koyacak maddi imkanları olmayan Müslümanların bu eğitim organi-zasyonlarına yeni yeni bir kısım dış desteklerle, be-tonarme derslikler, okullar, yurtlar ve camiler gibi katkılar yapılmaya başlanmış. Bu katkıların önemli kesimi Ülkemizden İHH İnsani Yardım Vakfı tarafın-dan gerçekleştirilmiş. Ayrıca Katar Bankası ve Suudi Krallığı’nın bina, okul, derslik ve mescid katkısını unutmamak lazım. Her köyde olmayan bu yapıların çoğu son beş yıl içinde yapılan yapılar. Bu yapılar bulundukları yerlerin en görkemli ve en dikkat çeken konforlu modern yapıları. Çoğu yerlerde devlet okul-larından bile konforlu olan bu yapılara bazen Hindu-lar bile çocuklarını vermek istiyorlarmış. Bu okulla-rın sorumlu gönüllü bir müdürü, idare heyeti ve eğiticileri İslam Cemaati tarafından görevlendirilip organize ediliyor. Sorumlular kendi köylerindeki bu medreselerin yöneticiliğini bazen, şehir merkezin-den veya başkentten yürütmek durumunda kalıyor-lar. Özellikler Müslüman sayısı az olan köydeki öğ-rencilerden taşımayla gelmesi mümkün olamayanlar için, merkezi köylerde yurt yapılması gerekmektedir. Müslümanların yaşadığı köylerde yine küçük de olsa bir camii ve minaresi görmek bazen her şeye deği-yor.

64

Bu tür eğitim organizasyonlarının kent merkezlerin-den ziyade köylerde yapılıyor olmasının nedeni, hem yönetimin gözünün önünde olmamak, hem de Müs-lüman nüfusun çocuklarının en yoğun olduğu yerler köyler. Nepalli Müslümanların küçük bir azınlık ola-rak yaşadığı bu ülkede, haddinden fazla tedbirli ve temkinli olması gerekiyor. En ufak bir kıvılcım veya gerilim Allah korusun, Müslümanların top yekün imhasına bile neden olabilir, bu ülke Arakan’a döne-bilir.

KURBAN KESİMİ

İlk kesim noktası olan Brednegar’ın 10 km doğusun-daki Kamalpur Köyü’ne gidiyoruz. Engebeli toprak yolları bir saat zarfında aşarak düz bir ovada kurulu bulunan kesim noktasına ulaşmak için birkaç köyün içinden geçmek gerekiyor. Kalampur Köyü’nde evle-rin arasında bir yerde, bizim gelmemizi bekleyen köylüler karşılıyorlar bizi. Köyün İmamı ve sorumlu-su olan Ali Ömer ve Mahmud Aminuttin’le tanışıyo-ruz. Kısa bir bayramlaşmadan sonra kurbanlık tela-şıyla herkes bir şekilde işbölümü yapmışcasına vazi-fesini icraya koyuluyor. Kimi kurbanın getirilmesini, kimi akacak kan için çukurun eşilmesini, kimi kurba-nı yatırmak üzere iple bağlanmasını gerçekleştirmek üzere vazife başında. Birkaç genç de İHH pankartını asacak yer telaşındalar. Kurbanın kesimini ve gelen yabancı konukları özen ve dikkatle süzen çocuklar ve

65

kamıştan barikat olan bahçe duvarı görevi gören paravanların arkasından bakan kadınların meraklı bakışları arasında İmam, bismillah deyip eğri uzunca paslı gibi gözüken siyah bıçağı ile boğazlıyor, bufaloyu. Bufolo dedikse, bizim besili camuzlarımıza hiç benzemiyorlar. Tarımın tüm yükünü çeken bufolalar, etten çok kemikleriyle ayakta durmaya çalışan hayvanlar. Bizim ülkemizde 7 kişilik olarak kestiğimiz tosunların belki yarısı kadar ağırlıkta.

Kesim sonrası, etrafın ve süslü bayram çocuklarının fotoğrafını çekip, onlara yanımızda getirdiğimiz, İHH balonları ve şekerleri veriyoruz. Kurbanın parçala-nıp, dağıtılması zaman alacağı için, diğer köye yetiş-mek üzere vedalaşıyoruz, Kalampurlularla. Aracımı-zın etrafını saran meraklı kalabalığın uğurlamasıyla ayrılıyoruz, bu köyden.

66

İkinci kesim noktamız olan Brednegar’ın batısında ve 30 km uzaklıkta bulunan Ghuski Köyü. Bu köye en-gebeli ve çukur yollardan, güçlü bir araçla 3 saatte ancak ulaşabildik. Yolda neredeyse bizden başka hiçbir vasıtaya rastlamadık. Merkezden uzaklaştıkça yolların engebesi da artıyor. Bu köy nüfus ve aynı zamanda Müslüman nüfus bakımından oldukça kala-balık. Bu köye İHH tarafından yaptırılan Nejmettin Erbakan Okulu ve Camisinin bulunduğu yerde kur-ban organizasyonu yapılmış. Okulun kurulu bulun-duğu 15 bin metrekarelik geniş alanın sağında Hilal Public School, solunda yeni yapılan Necmettin Erba-kan Okulu, karşı tarafta da Camii bulunuyor. Caminin yanında Katar Bankası tarafından yapılan inşaat da devam ediyor. Kurban kesimi de ortadaki büyük alanın bir köşesinde yapılıyor. Kurban kesimi sonra-sı, Okulun yöneticisi Cemil Bey tarafından hazırlanan öğle yemeğini, diğer okul yöneticisi ve öğretmenle-riyle beraber yiyoruz. Buradaki yapılar, Nepal’in gördüğümüz köylerindeki en modern yapılar.

Kurban etleri parçalanıncaya kadar, 5 km uzaktaki bir başka köye kesim için gidiyoruz. Bu köydeki El İslah İdeal School’a gidiyoruz. Okulun bulunduğu alanda hiçbir modern bilindik yapı elemanı yok. Herşey tamamen doğal. Okulda kalabalık bir Müslü-man topluluğu karşılıyor bizi. Kimi kurbanları kes-mişler parçalamışlar, kimisini kesmek için de bizi bekliyorlar. Kesimi Yakup Işık kardeş gerçekleştirdi, bizim ülkemize özgü sesli tekbirler eşliğinde. Burada kurban keserken bizde olduğu gibi sesli tekbir ge-tirmiyorlar. Sessiz dua edip, bismillah deyip kesiyor-lar.

67

Okulun gölgelikleri altında hem soluklanmak hem de tanışmak üzere oturuyoruz. Okulun yöneticisi, Aktar Hüseyin isminde, genç, dinamik ve girişken biri. Oku-lun hatıra defterine izlenimlerimizi yazdıktan sonra okulla ilgili bilgiler alıyoruz. 1500 civarında kız öğ-renciye eğitim veriyorlarmış. Müfredatı diğer med-reseler gibi. Bu iptidai ve ilkel şartlarda, azim ve kararlılıkla ortaya konan gayretler, herhalde Müslü-manlık adına dünyanın en önemli çalışmaları. Ülke-mizin eğitim imkanlarını göz önüne aldığımızda aramızda uçurumlar olmasına rağmen, idareci ve öğretmenlerinin, öğrencilerinin gözlerindeki ışık, göğsümüzü kabartırken, ülkemizdeki o denli imkan-lar içinde ne kadar küçük şeylerle uğraşmak duru-munda olmamızdan dolayı da utanç duyuyorum. Bir tarafta kıt niğmete şükreden Müslümanlar, bir yanda sınırsız niğmete nankörlük eden bizler. Sorgumuz ağır olsa gerek, sahibi olduğumuz bunca niğmetten dolayı. Aktar Hüseyin’e burasının dünyanın en büyük Açıkhava akademisi olduğunu söylememiz, kendisini memnun ediyor.

68

Sonra yeniden Necmettin Erbakan Okuluna gelip hazırlanan etlerin poşetlenip dağıtılmasına yardımcı oluyoruz. Çocuklara balon ve şeker dağıtıyoruz.

Akşam namazı sonrası, dönüş için çıktığımız yol, gözümüzde oldukça büyüyor. Düzgün bir yol niğmetinin ne demek olduğunu, ülkemizin yollarında seyrederken ne kadar şükretmemiz gerektiğini bir kez daha idrak ediyoruz. Araç içinde sesimiz solu-ğumuz kesilmiş vaziyette, içimiz dışımıza çıkacak gibi uzun bir yolculuktan sonra otelimize geliyoruz.

İKİNCİ BAYRAM GÜNÜ

Bayramın ikinci günü sabah 7’da çıkıyoruz yine aynı ekiple. 25 Km. batıdaki Bhutha Köyüne gidiyoruz. Kalabalık bir köy. Müslüman nüfus bakımından da oldukça şanslı. Köyde bulunan Cemaati İslam ve İslah Okulunun Başkanı İlyas Felahi, köyde 25 bin müslümanın yaşadığını ve bunların 7000’inin eğitil-mesi gereken gençler olduğunun altını çiziyor. Beni çok memnun eden 7000 eğitilmesi gereken çocuk ve genç vurgusu, müslümanların eğitimlerine ne kadar önem verdiğinin göstergesi. Okulun İdari Kurulu Başkanı Zafir Alem ve diğer idarecilerle beraber, sabah kahvaltısı yapıyoruz. Ama kahvaltı dedimse, aynı menü; pirinç ve et.

Okulun oturduğu alan 20 metrekareden büyük. İlk başlarda ilkel ve iptidai gölgeliklerde başlayan eği-tim, yörenin öğrenci potansiyeli, idarecilerin feda-karlığı ile dış destekle zaman içinde yavaş yavaş modern betornarme binalara terk etmiş kendini. Tek katlı derslikler, 250 kişilik yurt binası ve Suudi Kral-

69

lığı tarafından henüz yapılan 3 katlı okul binası göz dolduruyor. Okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise ve yüksek okul düzeyinde eğitimin verildiği okulda toplam 3000 öğrenci öğrenim görüyor. Dışarıdan gelen katkılarla, bölge okulu olarak 14 bin öğrenci-nin eğitim göreceği dev bir eğitim kompleksi planlı-yorlar. Okulda 70 eğitici, 5 de idari personel bulunu-yor.

Bu nadide eğitim yuvasında öğreniyoruz, Nepalce temel kelimeleri: Giya hal he: Nasılsın? Tiighe: İyi-yim. Abgesehe:Sen nasılsın? Abga nam kehe: Adınız nedir? Sunui: Merhaba.

Bu köyde kesilen 9 büyükbaşın kesim ve dağıtımını gerçekleştirdikten sonra vedalaşıp ayrılıyoruz.

Bu okulda tanıştığımız aynı köydeki Davet ve Islah Merkezi Genel Sekreteri Şehabettin İslahi’nin ısrarlı daveti üzerine dönüşte onun okulunu da ziyaret ediyoruz. Yaklaşık 3 bin metrekarelik bir etrafı çevri-li arsa üzerinde iki odalı küçük iptidai idare binası ve açık alandaki gölgeliklerde eğitim verilen okulda Şehabettin İslahi, Arabistan’da eğitim görmüş ve akide ile Arapça dersleri veriyor. Aynı köyde Cemaati İslami’den bağımsız bir eğitim gayreti ile bir kısım katkılarla okullarını geliştirmek istiyorlar.

70

10 Km kadar uzaktaki İslamnegar veya İslamhu diye isimlendirilen, nüfusunun tamamı Müslüman olan köye gidiyoruz. Bundan başka nüfusunun tamamı Müslüman olan başka köy yokmuş. Bu köyde 350 aile yaşıyor. Bu köyde de Darul Furqan isminde bir okul/medrese bulunuyor. Orta halli eğitim yapıları-nın olduğu bir köy. Darul Furkan’ın yöneticisi Doktor İsrail isminde bir Müslüman. Okul alanında kalabalık bir grupla karşılanıyoruz. Haris Ensari isimli İngiliz-ce öğretmeni gençle tanışıyoruz. Tanışıp biraz otur-duktan sonra köyde bir kanser hastası ve özürlü bir gencin tedavi masrafları için talep ettikleri katkıyı, İHH adına Yakup Işık, prosedüre uygun bir şekilde hallediyor. Köydeki kalabalık grup içindeki özellikle çocukların, bizi tepeden tırnağa süzdüklerini gören Haris Ensari, rahatsız olduğumuzu düşünerek, sizi merak ettikleri için, acayiplerine gittiğiniz için bakı-yorlar diyor. Biz de problem olmadığını söylüyoruz. Burada 3 büyükbaş kurbanın kesim ve dağıtımını gerçekleştirdikten sonra ayrılıyoruz.

71

Buradan ayrıldıktan sonra Çatabelli köyünde İHH tarafından yaptırılan Bilali Habeşi Camisinde Gulam Resul’le buluşuyoruz. Burada Camii ile aynı alanda bulunan medresede kesilen 4 büyükbaş hayvanın kesimine nezaret ediyoruz.

Caminin bulunduğu yerin arkasındaki 10 bin metre-karelik göleti alarak burada balık yetiştirmek istedik-lerini söylüyorlar.

Öğle namazını ikindiyle cem edip kıldıktan sonra, Çatabelli köy merkezine geçiyoruz. Köyde bulunan Muhammediye medresesinde Gençler arası Kuranı Kerim Okuma Yarışması olduğunu öğreniyoruz. Bambu ağaçlarıyla oluşturulan çadır gölgelikler al-tında plastik sandalyelerde oturan bin kişilik bir kalabalığın yanına geldiğimizde kürsüden Gulam Resul ve Türkiye’den Hilafeti Osmani’den gelen mi-safirler anons edilince program kesiliyor. Hepimizi kürsüye davet ediyorlar. Kürsüye yerleşinceye kadar ve söz İmam Gulam Resul’e verilinceye kadar kimse konuşmuyor. Biz Gulam Resul’ün karizmasına bura-da bir kez daha tanık oluyoruz.

72

Gulam resul konuşmasında, biz Türkiye İHH’dan gelen misafirleri tek tek tanıtıyor ve övgüyle bahse-diyor. İHH’dan Yakup Kardeş de kısa bir selamlama konuşması yapıyor, niçin burada bulunduğumuzla ilgili. Gulam Resul de tercüme ediyor.

Göğüslerimize gömleklerimizin üzerine, yuvarlak, kenarı kurdaleli el yazmalı kokartları iğnelemek isteyen görevli gencin gömleğime kokartı iğnelerken niye bu kadar uğraştığını sonra anlıyorum. Çünkü iğne yerine bulabildikleri paslı bir ince cam çivisiyle bu işlemi gerçekleştirmeyi başarmış. İşte yokluk böyle bir şey. Bir iğne olmaz mı, olmuyor işte…

Daha sonra sözü alan hatip’de, Türkiye, İstanbul, Hilafeti Osmani, Tayyib Erdogan, ümmet bilinci, kar-deşlik şuuru ile ilgili kısa bir konuşma yapıyor. Aynı zamanda feshedilen mecliste ki eski milletvekillerin-den biri de kısa bir konuşma yaptığı kürsüde, kız ve erkek gençlerin Kur’an tilavetlerini dinliyoruz. Göl-gelik alanlar ortadan bölünerek bayanlar içinde ayrı bir alan oluşturulmuş.

73

Kürsüye gelen birinin elindeki renki bloknotlar ve üzerindeki takkelerle atkı, kürsü görevlisine teslim ediliyor. Biz misafirlerin kafamızda takke olmaması dikkatlerini çekmiş, herhalde bize takke hediye ede-cekler diye düşünürken, göz ucuyla baktığım takke-lerden birinin kullanılmış ve sararmış olduğunu görüyorum. Aynı durumu fark eden bir başka kürsü görevlisi çaktırmadan takkeleri ortadan yok ederek, bloknotları bize, atkıyı da Gulam Resule törenle he-diye ediyorlar. Yoksul bir köy yerinde dört takkeyi bulup ortaya çıkarmak o kadar kolay bir iş olmasa gerek.

Daha sonra Gulam Resul, devam eden programın sorumlularından müsaade isteyerek Muhammediye Medresesinin ikinci kattaki ofisine geçiyoruz. M.Eyyub Huseyin Medrese ve köy hakkında bilgiler verdi. Burada da 4 büyükbaş kurban edildi.

Dönüş yolunda Gulam Resul’e mümkün olabilirse, Nepal’deki milli parklardan birine gitmek istediğimiz söyledik. O da bunun zor olduğunu ama ormanlık bir alana gidebileceğimizi söyledi. Birednegar’ın kuzeyi-ne 50 km mesafede bulunan Dharan’a gittik. Yol güzergahında devam ettikçe ormanın yoğunluğu artan bu kent, Himalaya’lardaki kamp kuran turistle-rin uğrak noktası. Turist yoğunluğundan dolayı ge-lişmiş bir kent. İmarı, yolları, evleri, araçaları ve hal-kının modern yaşantısı ile Nepal’in gördüğümüz kentlerinden çok farklı bir yapısı var buranın. Dar vakitte sadece gidip görmek ve farklı bir yaşam bi-çimine tanık olmak açısından görmüş olduk, Dharan’ı. Otele döndükten sonra odamızda getirdi-

74

ğimiz nevalelerle akşam yemeğimiz yedik, çayımızı içtik.

ÜÇÜNCÜ BAYRAM GÜNÜ

Bayramın üçüncü günü yine sabah erkenden köylere ziyaretlere başlıyoruz. İlk durağımız 15 km batıda bulunan Belha Jhora köyü. 2700 müslümanın yaşadı-ğı köyde 7 adet büyükbaş kurbanın kesim ve dağıtım organizesini hallettikten sonra, köyün genç imamı Seccad İmam kahvaltı yapmak üzere evine davet ediyor. Doğal malzeme, kamış ve çöplerle paravan oluşmuş kapıdan girdikten sonra avlunun hemen bitişiğinde kapıdan girilen toprak ile sıvanmış ta-mamen doğal yapı malzemelerinin kullanıldığı odada serili olan sofraya oturduk. Et yemeği, pilav ve kada-yıftan yedik. Bizim yemek yediğimiz odada yerde serili minderlerden başka hiçbir eşya yoktu. Arka taraflarda başka odalar bulunuyordu. Evin avlusun-da bir metrelik kamışlara samanla karıştırılan hay-van pisliği özenle yapıştırılmış ve sıra sıra dizilmişti. Bu kuruyan kerpiç şişleri yakacak malzemesi olarak kullanılıyordu. Evin girişinde de çamurdan kurutula-rak yapılan küçük ocaklar vardı. Seccad’ın misafir-

perverliği ve nezake-tine teşek-kür edip

vedalaşa-rak ayrıl-dık.

75

Daha sonra da 30 kilometre uzaklıkta bulunan Bhokraha Köyüne geçtik. Burada da Cemaati İslaminin büyük bir okulu bulunuyor. Müslüman nüfusun yoğun olduğu bir köy. Çevre köylerden taşı-nan öğrencilerin kalacağı 200 kişilik bir yurt projesi-ni İHH organize etmiş. Kayseri Develili bir hayırse-ver, Meryem Üstünsoy adına buradaki yurdun fi-nansmanını karşılamış. Temeli henüz kazılmış bulu-nan yurt iki yıla kalmadan bitirilecekmiş.

Okulun idarehanesinde oturarak hem sohbet edip hem de okul idarecileri ile tanışıyoruz. Gulam Resul yirmiye yakın tüm Müslümanları tek tek adıyla tak-dim ederek, bize tanıştırıyor. Şehid Ahmet Faizan’ın biraderi İhsan Beyle de tanışıyoruz. Ahmet Faizan da bu köydenmiş. Tanıştıklarımız arasında Osman ismi-nin olmamasını nedenini soruyoruz. Gulam Resul benim amcamın adı Osman diyor ve biraz rahatlıyo-ruz.

76

Yapılacak yurdun projelerini inceleyen İnşaat Mü-hendisi Harun Çelik kardeşimiz, eğer isterlerse teni projelerinin çizimini Türkiye’den ücretsiz yaparak göndereceklerini söylüyor.

Daha sonra da Şehid Faizan Ahmed’in kabrini ziyare-te gidiyoruz. Yemyeşil insan boyu farklı yapraklı otlar arasından geçerken, burası nere diye soruyo-rum, mihmandarımıza, o da kabir diyor. Ama kabire benzer hiçbir şey göremiyoruz, Şehid’in kabrinin başına gelinceye kadar. Bildiğimiz ot bürümüş bahçe. Etrafı bir buçuk metre yüksekliğinde kamışlarla çit şeklinde çevrilmiş alanın, Faizan’ın mezarı olduğu söyleniyor. Kuran okuyup, dua ettikten sonra, Gulam Resul, Şehid Faizan Ahmed hakkında kısa bir bilgi verip dua ediyor. Allah rahmet eylesin, Nepal Cemaa-ti İslaminin, eğitim faaliyetlerinde çok önemli katkı-ları olmuş, şehidimizin. Medrese öğretmenliğinden başlayıp, tüm faaliyet ve organizasyonlarında katkısı olan, yerinde duramayan bir hareketliliğe sahipmiş, Faizan.

77

Sonrasında da okul alanının biraz yakınında bulunan kız yurdunu ziyarete gidiyoruz. 2 Katlı yurda kapı-dan girdikten sonra ortada geniş bir avlu ve dört bir tarafı odalarla çevrili bir planı var. Öğrenciler tatilde olduğu için, birkaç odayı görmek istiyoruz. Odada beş altı tane ahşap tek kişilik sedir tarzı yatacak ran-za, dağınık vaziyette yatak, yorgan ve çarşaflar, orta-ya atılmış kitaplar, ortalarda yemeği ile terk edilmiş tabaklar. Yeri gelmişken söyleyeyim, sedir veya kar-yola üzerinde kalın yataklarda değil, daha ince min-derler üzerinde yatıyorlar insanlar. Odada gördüğü-müz manzara pek içacıcı değildi. Burada yaşayan Müslümanların, tertip, düzen ve temizlik konusunda bir intizama girmesi gerekiyor. Keşke bu yapılan yurda ülkemizden gönüllü bir bayan bir yıl gelse de sadece kız öğrencileri, tertip, düzen ve temizliğe alıştırsa ne kadar büyük bir hayır olurdu. Belki İHH’nın bu tarz sosyal katkı sunacak projeleri de yürütmesi gerekiyor.

Dönüş için hazırlıklara başlayıp, Eczacı Doktor Mu-hammed Şerif’in kliniğine bırakmış olduğumuz çanta ve valizlerimizi almak üzere, kent merkezine gidiyo-ruz. Doktor Şerif’in eczanesinde litrelik kahverengi şişelerle dizilmiş sıvı ilaçları, yine litrelik kavanozlar içinde hapları görünce şaşırıyoruz. Kimin ne derdi varsa biraz ondan, biraz bundan küçük şişelere dol-durup veriyor doktor Şerif. Hapları da sayarak küçük şişelere eliyle tek tek sayarak dolduruyor. Allah şifa versin.

78

İkindi sonrası Gulam Resul’le birlikte, Bratnegar’dan iç hatlarla ve geciken küçük bir uçakla yeniden baş-kent Katmantu’ya uçuyoruz. Bir gece kalacağımız Radisson Hotele geliyoruz.

Ertesi gün Nepal Katmantu’da Cihangir’le son gezi yerlerimizi de gördükten sonra, Gulam Resul ve Arif kardeşle vedalaşarak ayrılıyoruz. İki saat süren yol-culukla Yeni Delhi İndira Gandi havaalanına geliyo-ruz. THY uçağını 10 saat beklemek zorunda olduğu-muz için, vaktimizin çoğunu mescitte uzanarak geçi-riyoruz.

Sabah namazını kıldıktan sonra bindiğimiz uçakla, Pakistan, Afganistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve Karadeniz üzerinden bir hilal çizerek İstanbul Ata-türk havalimanına 6 saat sonra iniyoruz. Komşula-rımızla yaşadığımız ‘sıfır sorun’(!) yolculuğumuzu yaklaşık bin kilometre ve 1 saat uzatıyor.