Nesne Yönelimli Programlama · 3 Sınıf ve Metot Tanımları Önceki kuşak diller yapısal programlama dilleriydi. Java nesne yönelimli bir programlama dilidir. Yapısal dillerde

Nesne Yönelimli Programlama

Not: Bu dersin sunumları, “Java Bilgisayar Programlamaya Giriş, A. Yazıcı, E. Doğdu, M.

Özbayoğlu, M. Erten, O. Ergin” kitabı kullanılarak hazırlanmıştır.

Konular

Sınıf ve Metot Tanımları

Metotların Çağırılması

void Metot Tanımları

Değer Döndüren Metotlar

Parametreli Metotlar

this Parametresi

Yerel Değişkenler

Parametrelerin Metotlara Gönderimi

Bilgi Saklanması ve Kuşatması

Nesneler ve Gösterimleri

toString() Metodu

Nesne Kurucuları

3


Önceki kuşak diller yapısal programlama dilleriydi.

Java nesne yönelimli bir programlama dilidir.

Yapısal dillerde akış denetim komutları ve metot yapıları öne çıkmaktaydı.

Nesne yönelimli dillerde ise programlar nesneler halinde oluşturulmaktadır.

Nesne yönelimli dillerde program geliştirirken aşağıdaki aşamalar gerçekleştirilir:

Nesnelerin ortak özellikleriyle sınıf (class) oluşturmak

Tanımlı sınıfları kullanılarak nesneler oluşturmak (instantiation)

Java programı nesneler ile sınıf içinde tanımlanmış metotları çağırır (method invocation)

4


Okul sınıfı için ortak özellikler aşağıdaki gibi olabilir.Java kitabı:

Özellikler:

Adı: Java ile Programlama

Yazarlar: Ali Yazıcı, Y.Murat Erten, Erdoğan Doğdu, A.Murat Özbayoğlu, Oğuz Ergin

Yayıncı: Palme Kitabevi

Sayfa: 270

Fiyat: 50 YTL

Matematik kitabı:

Özellikler:

Adı:

Yazarlar:

Yayıncı:

Sayfa: 270

Fiyat: 50 YTL

Fizik kitabı:

Özellikler:

Adı:

Yazarlar:

Yayıncı:

Sayfa:

Fiyat:

5


Personel sınıfı için ortak özellikler aşağıdaki gibi olabilir.

Aşağıda Personel sınıfından oluşturulmuş bir nesne

görülmektedir.

Personel sınıfı:

Sınıf Adı: Personel

Özellikleri (verileri):

- isim

- sicilNo

- vergiNo

- ePosta

Metotları:

+ maasHesabi();

+ ePostaYollama();

Nesne Adı: bilgisayarMuhBlmBaskani

Özellikleri:

- isim: Ali Yazici

- Axxxx

- 900......

- ePosta: [email protected]

Nesne Oluşturma

Java dahil pek çok programlama dilinde nesne oluşturmak için new anahtar kelimesi kullanılır.

new anahtar kelimesi belirtilen sınıftan yeni bir nesne oluşturur ve bir referans değeri tanımlar. Örneğin Okul sınıfından bir nesne oluşturmak istersek;

Okul okulA= new Okul();

İfadesini kullanırız.

6

Nesne Oluşturma

Sol tarafta Okul sınıfının adı venesnenin değişken adıbulunmaktadır. Bu kısım sağ taraftan gelen

referans bilgisini tutmak için yazılır.

Baştaki sınıf ismi tutulanreferansın ne tür bir nesneolduğunu tanımlar.

Bu işlem sonucu oluşturulannesneye okulA isimli değişkenvasıtasıyla erişim sağlanmak-tadır.

Eşittir operatörünün sağ tarafınabakarsak new anahtar kelimesive Okul sınıfıyla aynı isimdekiOkul() metodunu görürüz.

Bu yapı Okul sınıfından birnesne oluşturur. Bu nesne için bellekte bir alan

tahsis eder ve bellekteki bu alanınreferans bilgisini eşittirin soltarafına gönderir.

7

Okul okulA = new Okul();

new Operatörü

Bellekte yeni nesne için yer ayırır. Sınıf içerisinde bulunan ve yapılandırıcı olarak adlandırılan metodu çağırır.

Yeni nesnenin referans değerini döndürür. Bu değer bir referans değişkenindesaklanır.

Yeni bir nesne oluşturmak için bir önceki örneğimizde

Okul okulA = new Okul (); İfadesini kullanmıştık

Bu ifade istenirse sol parça önce tanımlanmak şartıyla iki satırda tanımlanabilir.

8

Okul okulA; // nesne referans değişkeni tanımlama

okulA = new Okul (); /* yeni bir okul nesnesi

oluşturup referans değerini okulA değişkenine

aktarma.*/

9


Personel sınıfı Java’da aşağıdaki gibi tanımlanabilir.

public class Personel

{

// Özellikler (veriler)

public String isim;

public String sicilNo;

public String vergiNo;

public String ePosta;

// Metotlar

public void maasHesabi()

{

// metot işlemleri ...

}

public void ePostaYollama()

{

// metot işlemleri ...

}

}

10


Personel sınıfı başka bir program tarafından

kullanılabilir.

Bu programda bir main() metodu olması zorunludur.

public class PersonelDene

{

public static void main(String [] args)

{

Personel bilgisayarMuhBlmBaskani;

//nesne referans değerini tanımlama

// nesneyi oluşturur

bilgisayarMuhBlmBaskani = new Personel;

/* yeni bir Personel nesnesi oluşturup referans değerini

bilgisayarMuhBlmBaskani değişkenine aktarma. */

bilgisayarMuhBlmBaskani.maasHesabi();

bilgisayarMuhBlmBaskani.ePostaYollama();

}

}

11


Sınıflar gösterilirken UML (Unified Modeling Language) gösterimi kullanılabilir.

UML gösteriminde bir sınıf isim, özellikler ve metotlar olarak üç kısımdan oluşur.

Personel için UML gösterimi aşağıdaki gibi yapılabilir.

Personel

+isim : String

+sicilNo : String

+vergiNo : String

+ePosta : String

+maasHesabi() : void

+ePostaYollama() : void

12


Aşağıda YeniSinif adlı sınıfın oluşturulması ve DeneYeniSinif sınıfında kullanılması görülmektedir.

public class YeniSinif

{

public void veriYazdir()

{

System.out.println("Sadece mesaji yazdiralim.");

}

}

class DeneYeniSinif

{


{

YeniSinif uye = new YeniSinif();

uye.veriYazdir();

System.out.println("-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-");

uye.veriYazdir();

System.out.println("-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-");

}

}

Çıktı:

Sadece mesaji yazdiralim.

-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-


-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-

Değer ile çağırma

Değişkenin aldığı değer metoda gönderilir.

Metot içinde yapılan işlemler orjinal nesneyideğiştirmez.

Referans ile çağırma

Metoda değişkenin (nesnenin) kendisi gönderilmişgibi olur ve nesnenin bellekteki adresi yollanır.

Metot içinde yapılan işlemler orjinal nesneyideğiştirir.

13


Değer ile çağırma

int i, j;

i = 10;

j = i;

i = 20;

System.out.println(i + “ ve “ + j);

14

Çıktı: 20 ve 10

Referans ile çağırma

İki basit veri tipi kullanıldığında değişkenler birbirinden bağımsız hareket ederler ve iki ayrı değişken olarak değer alabilirler.

Nesne kullanıldığında atama işlemi esnasında “=” işaretinin sağındaki nesnenin referansı (adresi) işaretin solundaki referansa (adrese) eşitlenir.

Dolayısıyla bir değişken ismi kullanarak yapılan bir değişim diğer değişkeni de (ismi farklı olsa da) aynı şekilde değiştirmektedir.

Bunun sebebi iki nesnenin de referanslarının (adreslerinin) aynı olmasıdır.

15

Nesne Değişkenleri

Java ve diğer nesneye yönelimli programlama dillerinde genel olarak iki tür değişken vardır. nesne değişkenleri

ilkel değişkenler

16

Nesne Değişkenleri

Nesne Değişkenleri nesnelerin bellekteki referans değerlerini tutandeğişkenlerdir.

Bu değişkenler de tanımlandıkları anda bellekten yer ayırırlar ancak ayrılanbu alan oluşturulacak olan nesnenin referans bilgisini tutmak içindir.

Nesne değişkenleri tanımlandığı anda new ile bir nesne oluşturulursa onesnenin referans değeri değişkene atanır. Ancak nesne oluşturulmaz ise ozaman değişkene null yani boş değeri atanır.

17

null Referansı

Programcılıkta null ifadesi, bellekte ayrılan bir alanı göstermekle görevli değişkenlerin hiçbir yeri göstermediği durumları temsil eder.

Nesne değişkenlerinin görevlerinin, nesnenin bellekteki konumunu gösterdiğine göre, nesne değişkenleri de null değerini alabilirler.

Nesne değişkenleri tanımlanırken eğer new ile nesne oluşturulmaz ise nesne değişkeninin değeri null olur.

18

Okul okulD; // okulD null değerini alır

Okul okulD=null //başlangıç ifadesi olarak null alabilir.

null Referansı

Bir nesneye olan ihtiyacımız bittiğinde ondankurtulmak istersek null ifedesine başvururuz.

Java’da eğer bir nesnenin referans değeri birnesne değişkeninde tutulmuyorsa bu nesnebellekten silinir.

19

Okul okulC= new Okul(); /* Okul sınıfından bir nesne oluşturulur ve referansı okulC ye atanır. */

okulC=null; /* okulC ye null değeri atandığından bir

önceki satırda satırda oluşturulan nesneye erişilemez

ve sistemden silinir. */

Referans Atama Yöntemleri

Bir nesne değişkeni oluşturduğumuzda new ile yeni bir nesneoluşturursak oluşturulan nesnenin referansı o nesne değişkenineatanır.

Nesne değişkeni oluşturulduğunda nesne oluşturulmazsa null referansdeğeri atanır.

Başka bir durum ise nesne değişkeni oluşturulduğunda var olan birnesnenin referansının atanmasıdır.

20

Referans Atama

Okul okulC= okulA;

Bu durumda iki nesne değişkeni de aynı referans değerine sahip olacaktır.

Bunun anlamı her iki nesne değişkeni de aynı nesneyi temsil ediyor demektir. Nesnenin kopyalanması anlamına gelmez.

Nesne değişkenleri programın icrası sırasında farklı referans değerler alabilir.

Bir nesneye erişebilmek için en az bir nesne değişkeninin o nesneyi göstermesi gerekmektedir.

21

Değişken Tanımlama

Bir sınıf oluşturulurken o sınıftan türeyecek nesnelerin özelliklerideğişkenlerle tanımlanır.

Bu değişkenler ilkel değişkenler olabileceği gibi nesne değişkenleri deolabilmektedir.

22

Class Okul{

public String okulAdı;

public String yayınEvi;

public Date basımTarihi;

public int sayfaSayısı;

public String kitabınAdınıGöster(){ return okulAdı;

}

Değişkenler nesne özelliklerini temsil etmenin dışındametodların içerisinde işlemler için de tanımlanabilirler. Bu değişkenler yerel değişkenler olarak adlandırılırlar ve metod

içerisinde tanımlanmaları şarttır..

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

Metod Çağırma

Bir nesnenin metodunu çağırmak için nokta operatörünü kullanırız.Nesnenin referansını tutan değişken isminin sağına nokta koyduktansonra metodun ismini ve varsa parametre değerlerini çağırarakmetodu çağırmış oluruz.

24

pubilc Class Kitap{

public String kitapAdı;

public String yayınEvi;

public Date basımTarihi;

public int sayfaSayısı;

public float maliyet;

public float satisFiyatiHesapla( ){

float fiyat=0.0;

fiyat=maliyet+maliyet*0.18

// maliyete %18 kdv eklenir

return fiyat;

}

}

Kitap kitap1= new Kitap();

kitap1.maliyet= 10.00;

float fiyat=

kitap1.satisFiyatiHesapla(

);

if (fiyat<20)

……

Başka metotları çağıran metotlar

Java dilinde bir metodun gövdesinde başka metotçağırılabilir.

main() metodunun içinde başka nesnelere aitmetotlar nesne adıyla birlikte çağırılmaktadır.

Bir metot ait olduğu sınıfın içinde başka birmetodu doğrudan adıyla çağırabilir. (this

işaretçisi de kullanılabilir.)

25

26


Sınıf içinde tanımlanan metotlar nesneler kullanılarakçağırılabilir.

İki tür metot vardır: değer döndüren metotlar ve değer döndürmeyen metotlar.

Geri değer döndüren metotlarda dönecek verinin türü metottanımında verilir. Değer döndürülecek yerde de return komutukullanılır.

double numara;

numara = Math.random(); /* random() methodu 0 ile 1 arasında bir gerçel sayı

döndürmekte ve döndürülen değer numara değişkenine atanmaktadır.

Geri değer döndürmeyen metotlarda ise metottanımında void kullanılır ve return komutu

kullanılmaz.

System.out.println(“Ekrandaki mesaj”);

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

28


void metotlar çağırıldıkları yere değer döndürmezler.

public void metot_adi()

{

- - -

}

Yukarıdaki ilk satır metot başlığı (heading), parantez arasındaki kısım ise gövde (body) olarak adlandırılır.

public, metodun her isteyen tarafından

kullanılabileceğini gösterir.

void metodun çağırılan yere değer döndürmeyeceğini

gösterir.

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

30


Değer döndüren metotlar aşağıdaki gibi tanımlanır.

public döndürülen_değer_türü metot_adi()

{

- - -

}

Döndürülen değer türü Java’da tanımlı veri türlerindenbirisi veya kullanıcı tanımlı bir tür olmalıdır.

Metodun gövde kısmında bir veya daha fazla returnkomutu kullanılmalı ve döndürülen değer bir ifadeylehesaplanmalı veya bir değişkenle gönderilmelidir.

31


Aşağıdaki örnekte veriYazdir() metodu int türünde değer döndürmektedir.

public class VeriDondur

{

public int veriYazdir()

{

int say;

String mesaj = "Sadece bu mesaji yazdiralim.";

System.out.println(mesaj);

say = mesaj.length(); //uzunluğu bulmak için kullanılan metod

return say;

}

}

32


Aşağıdaki örnekte veriYazdir() metodu int türünde değer döndürmektedir.

class DeneVeriDondur

{


{

int sembolSayisi;

VeriDondur eleman = new VeriDondur();

sembolSayisi = eleman.veriYazdir();

System.out.println("Sembol sayisi="+sembolSayisi);

sembolSayisi = eleman.veriYazdir();

System.out.println("Sembol Sayisi="+sembolSayisi);

}

} Çıktı:


Sembol sayisi=28


Sembol sayisi=28

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

34


Metot dışarıdan (çağırıldığı yerden) girdi alabilir.

Metot adının yanında parantez içinde alacağı değişkenlerin adları ve türleri bildirilir.

Değer döndürmeyen ve değer döndüren metotlar dışarıdan parametre alabilir.

public döndürülen_değer_türü

metot_adi(param_türü1 param_adı1,

param_türü2 param_adı2, ...)

{

- - -

}

35


import java.util.Scanner;

public class VeriYolla

{

public int veriYazdir(String mesaj)

{

int say;

System.out.println("Gelen mesaj:"+mesaj);

say = mesaj.length();

return say;

}

}

36


class DeneVeriYolla

{


{

VeriYolla veri = new VeriYolla();

String ileti;

int sembolSayisi;

Scanner klavye = new Scanner(System.in);

ileti = klavye.next();

sembolSayisi = veri.veriYazdir(ileti);

System.out.println("Sembol sayisi="+sembolSayisi);

}

}

Çıktı:

Java >> Klavyeden girildi

Gelen mesaj:Java

Sembol sayisi=4

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

38

this Parametresi

Bir metodun içinden, ait olduğu sınıftaki başka bir metot veya değişkene ulaşılmak isteniyorsa this parametresi kullanılabilir.


public class VeriYolla2

{

public String mesaj;

public int veriYazdir()

{

int say; //this.mesaj yazabiliriz sadece mesaj yazabilirsiniz.

System.out.println("Gelen mesaj:" + this.mesaj);

say = mesaj.length();

return say;

}

}

39

this Parametresi

class DeneVeriYolla

{


{

VeriYolla2 veri = new VeriYolla2();

String ileti;

int sembolSayisi;


ileti = klavye.next();

veri.mesaj = ileti;

sembolSayisi = veri.veriYazdir();

System.out.println("Sembol sayisi=" + sembolSayisi);

}

}

Çıktı:

Java >> Klavyeden girildi

Gelen mesaj:Java

Sembol sayisi=4

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

41

Yerel Değişkenler

Değişkenler tanımlandıkları blok içinde geçerlidir.

Bir metodun içinde tanımlanan değişkenin geçerliliği metot bittiğinde sona erer.

Aynı değişken adı farklı metotlarda kullanılabilir.

Her değişkenin geçerliliği ait olduğu metot başladığında başlar ve bittiğinde sona erer.

// i değişkeni for bloğu içinde tanımlıdır

for(int i = 1; i < 100; i++)

toplam = toplam + i;

System.out.println(i); // Hatalıdır! i tanımlı değildir.

42

Yerel Değişkenler

Aşağıdaki örnekte yeniMiktar isimli iki ayrı değişken hem sınıf içinde hemde main() metodunda kullanılmıştır.

public class BankaHesabi

{

public double miktar;

public double faiz;

public void yeniToplamGoster ()

{

double yeniMiktar = miktar + (faiz/100.0) * miktar;

System.out.println ("Faizli miktar " + yeniMiktar + "

YTL.");

}

}

43

Yerel Değişkenler

class DeneBankaHesabi

{

public static void main (String [] args)

{

BankaHesabi benimHesabim = new BankaHesabi ();

benimHesabim.miktar = 100.00;

benimHesabim.faiz = 5;

double yeniMiktar = 800.00;

benimHesabim.yeniToplamGoster ();

System.out.println ("Hesapta " + yeniMiktar + " YTL

olmaliydi.");

}

}Çıktı:

Faizli miktar 105.0 YTL.

Hesapta 800.0 YTL olmaliydi.

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

45


Metotların başlığında tanımlanan parametrelere biçimsel parametre (formal parameter) denir.

Bir metot çağrıldığında bazı değişkenler veya değerler parametrelere karşılık olarak metoda gönderilirler. Bunlara da gerçek parametre veya argüman denir.

Değer ile çağırma (call-by-value): Argümanların sadece değeri metoda gönderilir.

Referans ile çağırma (call-by-reference): Argümanların referansı (adresi) metoda gönderilir.

// bir nesne metoduna farklı değerler gönderilmektedir.

birNesne.notKayitIslemi(1010598, “Ahmet”, ‘E’, “Matematik”,

78.89);

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

47

Bilgi Saklanması ve Kuşatması (Encapsulation)

Parametre ve değişkenlerin sadece gerekli durumlarda ve yerlerde kullanılması ve program ayrıntılarının mümkün olduğunca saklanmasına kuşatma veya saklama denir.

Bir sınıfın değişkenlerinin her yerden ve herkes tarafından erişime açık olması (public) tercih edilmez.

Bunun için erişim değiştiricileri (access modifiers)denilen kelimeler kullanılır.

Bunlardan yaygın kullanılanlar public ve private kelimeleridir.

48


public ve private

public : herhangi bir program veya sınıf tarafından çağrılabilir, kullanılabilir.

private : sadece sınıfının içindeki metotlar tarafından kullanılabilir, başka bir sınıf veya metot tarafından kullanılamaz.

Private değişkenlere genellikle set ve get fonksiyonları kullanılarak erişilir.

Fonksiyonlarla değişkenlere erişirken değerlerin kontrolü, düzeltilmesi veya hatalı girişleri kaydetmeden kullanıcıya bilgi verilmesi işlemleri kolaylıkla yapılabilir.

49


public class personel

{

public String isim;

public String ePosta;

public double maas;

public double maasHesabi(double brutMaas)

{

double netMaas;

netMaas = 0.81*brutMaas;

return netMaas;

}

public void kayitYazdir()

{

System.out.println("Personel ismi:"+isim);

System.out.println("Personel ePosta:"+ePosta);

System.out.println("Personel maasi:"+maas);

}

}

50



public class DenePersonel

{

public static void main(String[] args)

{

personel bil = new personel(); //nesne kurucusu

double maas, netMaas;

bil.isim="Ahmet Cakir";

bil.ePosta="[email protected]";

System.out.print("Brut maasi giriniz:");

Scanner klavye=new Scanner(System.in);

maas = klavye.nextDouble();

netMaas = bil.maasHesabi(maas);

System.out.println("Brut Maas="+maas);

System.out.println("Net Maas="+netMaas);

bil.maas=netMaas;

bil.kayitYazdir();

}

}

Çıktı:

Brut maasi giriniz:4500

Brut Maas=4500.0

Net Maas=3645.00000005

Personel ismi:Ahmet Cakir

Personel ePosta:[email protected]

Personel maasi:3645.00000005

51


public class BankaHesabi

{

private double bakiye; //public degiskeni

public double yeniBakiye(double cekilenMiktar)

{

double kalan;

kalan=bakiye-cekilenMiktar;

if(kalan<0.0)

{

System.out.println("Yetersiz bakiye...");

return 0.0;

}

else

return kalan;

}

}

52



public class deneBankaHesabi

{


{


double kalan = 1000.0, miktar;

BankaHesabi hesap = new BankaHesabi();

System.out.print("Cekilecek miktar:");

miktar = klavye.nextDouble();

hesap.bakiye=kalan; // Derleyici hata gösterecek.

// Bakiye has private access in BankaHesabi

kalan = hesap.yeniBakiye(miktar);

System.out.println("Yeni bakiye = “ + amount);

}

}

53


private değişkenlere erişim

Özel değişkenlere (private) ulaşılması gerektiğinde erişim (accessor) metodu (get), özel değişkenleri değiştirmek gerektiğinde değiştirici (mutator) metodu (set) kullanılır.

Erişim ve değiştirici metotlar diğer sınıfların ve nesnelerin erişebilmesi için public tanımlanır.

Erişim metodu adı getDegiskenAdı() şeklinde

tanımlanmalıdır.

Değiştirici metodu adı setDegiskenAdi() şeklinde

tanımlanmalıdır.

54


set ve get metotları

Set metodu: Değişkenin değerini değiştirmek için kullanılır.

Get metodu: Değişkenin değerine ulaşmak için kullanılır.

Metot isimlerinde set ve get kullanılması zorunlu değildir. (Örneğin yaz ve oku kullanılabilir.)

public void setDegisken(int sayi){

privateDegisken = sayi;}

public int getDegisken(){

return privateDegisken;}

55


set ve get metotları - örnek

public class BankaHesabi3

{

private double hesapBakiyesi;

public void setHesapBakiyesi(double Miktar)

{ //set metodunu değişkenin değerini değiştirmek için

hesapBakiyesi = Miktar;

}

public double paraCek(double cekilenMiktar)

{

double bakiye = hesapBakiyesi;

bakiye -= cekilenMiktar;

if(bakiye < 0.0)

System.out.println("Yetersiz bakiye...");

else

hesapBakiyesi = bakiye;

return hesapBakiyesi;

}

56



public double getHesapBakiyesi()

{ //Get metodu değişkenin değerine ulaşmak için

return hesapBakiyesi;

}

}


public class deneBankaHesabi

{


{


double kalan, miktar;

BankaHesabi3 hesap = new BankaHesabi3();

57



System.out.print("Hesabinizdaki para: ");

kalan = klavye.nextDouble();

System.out.print("Cekilecek para: ");

miktar = klavye.nextDouble();

hesap.setHesapBakiyesi(kalan);

kalan = hesap.paraCek(miktar);

System.out.println("Yeni bakiye= "+kalan);

hesap.setHesapBakiyesi(kalan*1.1);

kalan = hesap.getHesapBakiyesi();

System.out.println("Yeni bakiye= "+kalan);

}

}

Çıktı:

Hesabinizdaki para: 10000

Cekilecek para: 400

Yeni bakiye= 9600.0

Yeni bakiye= 10560.0

58



setHesapBakiyesi() ve getHesapBakiyesi()

metotları genel erişimli (public) oldukları için sınıf dışından çağrılarak ilgili değişken alanının okunması ve değiştirilmesi işlemleri yapılabilir.

Her değişken için bu metotların yazılması zorunlu ve gerekli değildir. Tasarımcının kararına göre değişkenlere bu erişim hakkı verilebilir.

59



OgrenciKayit sınıfı için UML gösterimi aşağıdaki gibi yapılabilir.

OgrenciKayit

‒ad: String

‒kisaSinav1: int

‒kisaSinav2: int

‒araSinav: int

‒final: int

‒toplamPuan: double

‒not: char

+veriGir(): void

+ciktiYaz(): void

+setToplam(): void

+setNot(): void

60


set ve get metotları – örnekpublic class ogrenciKayit

{

private int kisaSinav1, kisaSinav2, araSinav, finalSinavi;

private double toplamPuan;

private char notu;

private string ad;

public void veriGir()

{ Scanner klavye = new Scanner(System.in);

System.out.print("Ogrenci adini giriniz:");

ad = klavye.next();

System.out.print("Kisa sinav1 ve kisa sinav2 notlari:");

kisaSinav1 = klavye.nextInt();

kisaSinav2 = klavye.nextInt();

System.out.print("Ara sinav ve final notlari:");

araSinav = klavye.nextInt();

finalSinavi = klavye.nextInt();

}

61


set ve get metotları – örnek

public void ciktiYaz()

{

System.out.println ("Isim =" + ad);

System.out.println("Toplam puan ve notu:");

System.out.println(toplamPuan + " " + notu);

}

public void setToplam()

{

toplamPuan = 0.25 * (kisaSinav1 + kisaSinav2) / 2.0 +

0.5 * finalSinavi + 0.25 * araSinav;

}

62



public void setNot()

{

if(toplamPuan >= 90.0)

notu = 'A';

else if(toplamPuan >= 80.0)

notu = 'B';


notu = 'C';


notu = 'D';

else

notu = 'F';

}

}

63



public class deneOgrenciKayit

{

public static void main(String[]args)

{

OgrenciKayit ogrenci1 = new OgrenciKayit();

ogrenci1.veriGir();

ogrenci1.setToplam();

ogrenci1.setNot();

ogrenci1.ciktiYaz();

}

}

Çıktı:

Ogrenci adini giriniz: Ahmet

Kisa sinav1 ve kisa sinav2 notlari: 45 67

Ara sinav ve final notlari: 55 80

Isim = Ahmet

Toplam puan ve not:

67.75 D

64


set ve get metotları – örnekpublic class KesirliSayi

{

private int pay;

private int payda;

public void setSayi(int pay1, int pay2)

{

pay = pay1;

payda = pay2;

}

public int getPay()

{

return pay;

}

public int getPayda()

{

return payda;

}

65



public KesirliSayi topla(KesirliSayi sayi1)

{

KesirliSayi sayi2 = new KesirliSayi();

sayi2.pay = sayi1.pay * payda + pay * sayi1.payda;

sayi2.payda = sayi1.payda * payda;

return sayi2;

}

public void yazdir()

{

System.out.println(pay + "/" + payda);

}

}

66


set ve get metotları – örnekimport java.util.Scanner;

public class DeneKesirliSayi

{

public static void main(String[] args)

{

int pay1, pay2, payda1, payda2;

KesirliSayi ilkSayi = new KesirliSayi();

KesirliSayi ikinciSayi = new KesirliSayi();

KesirliSayi sayilarToplami;

KesirliSayi sonSayi = new KesirliSayi();


System.out.println("Birinci sayinin pay ve paydasi:");

pay1 = klavye.nextInt();

payda1 = klavye.nextInt();

ilkSayi.setSayi(pay1, payda1);

67



System.out.println("Ikinci sayinin pay ve paydasi:");

pay2 = klavye.nextInt();

payda2 = klavye.nextInt();

ikinciSayi.setSayi(pay2, payda2);

sayilarToplami = ilkSayi.topla(ikinciSayi);

sayilarToplami.yazdir();

sonSayi.setSayi(7,8);

sonSayi.yazdir();

}

}

Çıktı:

Birinci sayinin pay ve paydasi: 10 2

Ikinci sayinin pay ve paydasi: 10 5

70/10

7/8

68


Kuşatma prensiplerine göre iyi bir sınıf oluşturmak

Sınıf tanımından hemen önce sınıfın, verilerin ve metodların amacını açıklayan bir yorum konmalıdır.

Bütün sınıf değişkenleri “private” olarak tanımlanmalıdır.

Diğer sınıflar ve programlar tarafından değerlerinin değiştirilmesi veya atanması gerekebilecek değişken ve metotlar için erişim ve değiştirici (get,set) metotları oluşturulmalıdır.

Bütün public metotların başında metot hakkında bilgi veren kısa bir açıklama bulunmalıdır.

Sınıf içinde kullanılan, dışarıdan erişilmeyecek metotlar “private” olarak tanımlanmalıdır. Bunlara yardımcı metotlar denir ve yalnızca sınıf içinde tanımlı diğer metotlar tarafından kullanılırlar.

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

70


Değer ile çağırma (call-by-value)

Değişkenin aldığı değer metoda gönderilir.

Metot içinde yapılan işlemler orjinal nesneyi değiştirmez.

Referans ile çağırma (call-by-reference)

Metoda değişkenin (nesnenin) kendisi gönderilmiş gibi olur ve nesnenin bellekteki adresi yollanır.

Metot içinde yapılan işlemler orjinal nesneyi değiştirir.

71


Değer ile çağırma (call-by-value)

int i, j;

i = 10;

j = i;

i = 20;

System.out.println(i + “ ve “ + j);

20 ve 10.

Çıktı:

20 ve 10

72


Referans ile çağırma (call-by-reference)

İki basit veri tipi kullanıldığında değişkenler birbirinden bağımsız hareket ederler ve iki ayrı değişken olarak değer alabilirler.

Nesne kullanıldığında atama işlemi esnasında “=” işaretinin sağındaki nesnenin referansı (adresi) işaretin solundaki referansa (adrese) eşitlenir.

Dolayısıyla bir değişken ismi kullanarak yapılan bir değişim diğer değişkeni de (ismi farklı olsa da) aynı şekilde değiştirmektedir.

Bunun sebebi iki nesnenin de referanslarının (adreslerinin) aynı olmasıdır.

73


Nesneleri karşılaştırma

İki nesne == ile karşılaştırılırsa nesnelerin bellek adresleri karşılaştırılmış olacaktır.

İki nesnenin eşitliği bütün nesne özelliklerinin karşılaştırılmasını gerektirir ve bunun için equals()

metodu yazılmalıdır.

İki nesnenin alanlarının tek tek karşılaştırılması gerekir.public boolean equals(KesirliSayi sayi)

{

return (this.pay == sayi.pay && this.payda == sayi.payda);

}

public KesirliSayi kopya()

{

KesirliSayi yeniSayi = new KesirliSayi();

yeniSayi.setSayi(this.pay, this.payda);

return yeniSayi;

}

74


Nesneleri karşılaştırma – örnek

public class DeneKesirliSayi3

{


{

KesirliSayi s1 = new KesirliSayi();

s1.setSayi(3,5);KesirliSayi s2 = s1.kopya();s2.setSayi(3,5);

if (s1.equals(s2))System.out.println(s1.yazdir()+ " ve "+

s2.yazdir()+ “ esittir”);else

System.out.println(s1.yazdir()+ " ve "+ s2.yazdir()+ " esit degildir");

if (s1 == s2)System.out.println("s1 ve s2 ayni nesnelerdir");

elseSystem.out.println("s1 ve s2 farkli nesnelerdir");

}}

Çıktı:

3/5 ve 3/5 esittir

s1 ve s2 farkli nesnelerdir

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

76

toString() Metodu

Java otomatik olarak tüm sınıflar için toString() metodunu

sağlar.

Bu metot herhangi bir nesne için çağırıldığında o nesnenin kimlik numarasını döndürür.


s1.setSayi(3, 5);

System.out.println(s1.toString());

System.out.println(s1);

Görüldüğü gibi s1 nesnesi println metoduna parametre olarakgönderdiği zaman otamatik olarak toString metodu çağrılmıştır.

Metod ekrana nesnenin türünü (KesirliSayi) ve hemen yanına @ ve

bir kod yazmaktadır. Bu kod nesnenin bir tür kimlik numarasıdır.

Çıktı:

KesirliSayi@60aeb0

KesirliSayi@60aeb0

77

toString() Metodu

Kesirli sayı sınıfı için ayrı bir toString() metodu

tanımlanabilir.

public class KesirliSayi

{

// ...

public String toString()

{

return pay + “/” + payda;

}

}


s1.setSayi(3, 5);

System.out.println(s1.toString());

System.out.println(s1);Çıktı:

3/5

3/5

Konular






this Parametresi

Yerel Değişkenler




toString() Metodu

Nesne Kurucuları

79

Nesne Kurucuları

Nesne kurucusu (constructor) nesnenin oluşturulması sırasında değişkenlerin istenildiği gibi düzenlenmesini sağlar.

Nesne kurucusunun adı sınıf adıyla aynıdır.

Nesne kurucusu değer döndürmez ve void kullanılmaz.

Nesne kurucusu dışarıdan parametre alabilir.

Bir sınıfta nesne kurucusu yoksa alan adalrına ilk değerler atanır. (int için 0, nesne için null)

public class Sınıf_Adı

{

public Sınıf_Adı(param_türü1 param_adı1, ...)

{

---

}

}

80

Nesne Kurucuları

Bir sınıfta birden fazla nesne kurucusu olabilir.

Hangi nesne kurucusunun kullanılacağına gönderilen parametre sırası ve türlerine göre karar verilir.

Buna metot aşırı yükleme (method overloading) denir.

81

Nesne Kurucuları


public class Kisi

{

private String isim;

private String ePosta;

private String dogumYeri;

private double genelNot;

public Kisi(String a, String b, String c, double o)

{

isim = a;

ePosta = b;

dogumYeri = c;

genelNot = o;

}

public Kisi()

{

}

82

Nesne Kurucuları

public void setIsim(String adSoyad)

{

isim = adSoyad;

}

public void setePosta(String eMail)

{

ePosta = eMail;

}

public void setDogumYeri(String yer)

{

dogumYeri = yer;

}

public void setgenelNot(double ortalama)

{

genelNot = ortalama;

}

83

Nesne Kurucuları

public double getgenelNot()

{

return genelNot;

}

public void bilgiOku()

{


System.out.print("Ismi giriniz: ");

isim = klavye.nextLine();

System.out.print("e-Postayi giriniz: ");

ePosta = klavye.nextLine();

System.out.print("D. Yeri giriniz: ");

dogumYeri = klavye.nextLine();

System.out.print("GPA giriniz: ");

genelNot= klavye.nextDouble();

}

84

Nesne Kurucuları

public void bilgiYaz()

{

System.out.println("Ogrenci Ismi: "+isim);

System.out.println("Ogrenci e-Posta adresi: "+ePosta);

System.out.println("Ogrenci Dogum Yeri: "+dogumYeri);

}

public boolean equals(Kisi birKisi)

{

if (isim.equals(birKisi.isim)&&

ePosta.equals(birKisi.ePosta)&&

dogumYeri.equals(birKisi.dogumYeri))

return true;

else

return false;

}

}

85

Nesne Kurucuları

class DeneKisi

{


{

Kisi ogrenci1 = new Kisi("Erdogan Dogdu",

"[email protected]","Konya",2.49);

Kisi ogrenci2 = new Kisi("Erdogan Dogdu",

"[email protected]","Konya",3.90);

Kisi ogrenci3 = new Kisi();

ogrenci3.setIsim("Sertac Dogdu");

ogrenci3.setePosta("[email protected]");

ogrenci3.setDogumYeri("Ankara");

ogrenci3.setgenelNot(3.28);

ogrenci1.bilgiYaz();

ogrenci2.bilgiYaz();

System.out.println(ogrenci1 + " " + ogrenci2);

if (ogrenci1.equals(ogrenci2))

System.out.println("ayni ogrenciler " +

ogrenci1.getgenelNot());

else

System.out.println("farkli ogrenciler...");

}

}

86

Nesne Kurucuları

Çıktı:

Ogrenci Ismi: Erdogan Dogdu

Ogrenci e-Posta adresi: [email protected]

Ogrenci Dogum Yeri: Konya

Ogrenci Ismi: Erdogan Dogdu

Ogrenci e-Posta adresi: [email protected]

Ogrenci Dogum Yeri: Konya

Kisi@1f6a7b9 Kisi@7d772e

ayniOgrenciler 2.49

87

Nesne Kurucuları

Nesnelerin metotlara girdi ve çıktı olarak kullanımı

Nesneler metotlara parametre olarak gönderilebilir veya dönen değer olarak alınabilir.

public Sınıf_Adı2 metotAdı(Sınıf_Adı1 nesne_adı1, ...)

{

---

return nesne_adı1;

}

Metot nesne alabilir farklı bir değer veya nesne döndürebilir.

public BankaHesabi hesapBul(Personel P)

{

BankaHesabi b = new BankaHesabi();

---

return b;

}

88

Nesne Kurucularıpublic class DeneKesirliSayi4

{

public static void birArtir(KesirliSayi sayi)

{

sayi.setSayi(sayi.getPay() + 1, sayi.getPayda + 1);

}

public static vodi birArtir(int i)

{

i++;

}


{

KesirliSayi s = new KesirliSayi();

s.setSayi(3, 5);

birArtir(s);

s.yazdir();

int j = 5;

birArtir(j);

System.out.println(j);

}

}

Documents

Nesne Yönelimli Programlama · 3 Sınıf ve Metot Tanımları Önceki kuşak diller yapısal programlama dilleriydi. Java nesne yönelimli bir programlama dilidir. Yapısal dillerde