New 3 ธยมศ โดยใช้การจัดการเร ียนรู้ ... · 2016. 7. 27. · การพัฒนาผลส ัมฤทธิÍทางการเรียนและทักษะกระบวนการค

การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหาเรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

โดย

นางสาวจราพร โบสทธพเชฏฐ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการสอนสงคมศกษา ภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2557

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหาเรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

โดย

นางสาวจราพร โบสทธพเชฏฐ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการสอนสงคมศกษา ภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร


ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ


THE DEVELOPMENT OF LEARNING ACHIEVEMENT AND PROBLEM SOLVING

THINKING PROCESS SKILLS ON THAI SOCIETY OF MATHAYOMSUKSA THREE

STUDENTS USING SITUATION CONFRONTATION PROCESS

By

Miss Jiraporn Bosittipichet

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Education Program in Teaching Social Studies

Department of Curriculum and Instruction

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2014

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหาเรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ” เสนอโดย นางสาวจราพร โบสทธพเชฏฐ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนสงคมศกษา ……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ........... อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. อาจารย ดร.มนสนนท นาสมบรณ 2. ผชวยศาสตราจารย ดร.อรพณ ศรสมพนธ 3. อาจารย ดร.วสตร โพธเงน คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารยสมประสงค นวมบญลอ) (อาจารย ดร.มนสนนท นาสมบรณ) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อรพณ ศรสมพนธ) (อาจารย ดร.วสตร โพธเงน) ............/......................../.............. ............/......................../..............

สำนกหอ


ง

53262302 : สาขาวชาการสอนสงคมศกษา คาสาคญ : ทกษะกระบวนการคดแกปญหา/กระบวนการเผชญสถานการณ จราพร โบสทธพเชฏฐ : การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อ.ดร.มนสนนท นาสมบรณ , ผศ.ดร.อรพณ ศรสมพนธ และอ.ดร.วสตร โพธเงน. 249 หนา. การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 2) เปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 3) ศกษาทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ และ 4) ศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ กลมตวอย างทใชในการวจยเปนน กเ รยนชนมธยมศกษา 3/5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สานกงานเขตพนทมธยมศกษา เขต 9 จานวน 40 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) แผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย 2) แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย 3) แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย 4) แบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาระหวางการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย และ 5) แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การทดสอบ คาทแบบไมเปนอสระตอกน(t-test dependent) และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ผลการวจยพบวา

1. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย หลงเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

2. ทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย หลงเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 3 สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3. ทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณมพฒนาการสงขน 4. ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ อยในระดบเหนดวยมากทสด ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา..................................................................... ปการศกษา 2557 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ................................ 2. ............................... 3. ................................

สำนกหอ


จ

53262302 : MAJOR : TEACHING SOCIAL STUDIES KEYWORD : PROBLEM SOLVING THINKING PROCESS SKILLS / SITUATION CONFRONTATION PROCESS JIRAPORN BOSITTIPICHET : THE DEVELOPMENT OF LEARNING ACHIEVEMENT AND PROBLEM SOLVING THINKING PROCESS SKILLS ON THAI SOCIETY OF MATHAYOMSUKSA THREE STUDENTS USING SITUATION CONFRONTATION PROCESS. THESIS ADVISORS : MANASSANAN NAMSOMBOON, Ph.D., ASST. PROF. ORAPIN SIRISAMPHAN, Ph.D. AND WISUD PO-NGERN, Ph.D. 249 pp. The objectives of this research were to; 1) compare the learning achievement on Thai Society of Mathayomsuksa three students before and after using situation confrontation process, 2) compare the problem solving thinking process skills of Mathayomsuksa three students before and after using situation confrontation process, 3) study the problem solving thinking process skills of Mathayomsuksa three students during learning with situation confrontation process, and 4) study the opinions of Mathayomsuksa three students using situation confrontation process. The samples of this research consisted of 40 students from the class of Mathayomsuksa 3/5 students studying in the second semester during the academic year 2014 at King’s College, Sampran District, Nakhonpathom Province of the Office of Secondary School District 9. The research instruments used for gathering data were 1) the lesson plans on Thai Society, 2) a learning achievement test of Thai Society 3) a test of problem solving thinking process skills on Thai Society 4) a test of problem solving thinking process skills development on Thai Society, and 5) a questionnaire on the opinion of Mathayomsuksa three students using situation confrontation process. The collected data was analyzed by mean ( x ), standard deviation (S.D.), t-test dependent and content analysis. The research findings of study were as follows:

1. The learning achievements on Thai Society of Mathayomsuksa three students after using situation confrontation process were higher than before using situation confrontation process at the level of .05 significance

2. The problem solving thinking process skills on Thai Society of Mathayomsuksa three students after using situation confrontation process were higher than before using situation confrontation process at the level of .05 significance

3. The growth of the problem solving thinking process skills of Mathayomsuksa three students during learning by situation confrontation process were high scores.

4. The students opinions of Mathayomsuksa three students using situation confrontation process showed the highest level of satisfaction. Department of Curriculum and Instruction Graduate School, Silpakorn University

Student's signature ………………………………………… Academic Year 2014

Thesis Advisors' signature 1. ……………….…. 2. ………..…………….3. ……………………….

สำนกหอ


ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณเลมนสาเรจลลวงเปนอยางดดวยความกรณาอยางสงจากอาจารย ดร.มนสนนท นาสมบรณ ผชวยศาสตราจารย ดร.อรพณ ศรสมพนธ และอาจารย ดร.วสตร โพธเงน ซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผ คอยชวยเหลอและใหค าปรกษาแนะนา ชวยเหลอท เปนประโยชนอยางยงตอผวจยตงแตเรมตนจนสาเรจเรยบรอย ผวจยจงขอกราบขอพระคณทกทานเปนอยางสง ขอขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม ประธานกรรมการ ตรวจสอบวทยานพนธ และรองศาสตราจารยสมประสงค นวมบญลอ ผทรงคณวฒ ทกรณาใหคาปรกษา แนะนา แกไขขอบกพรองจนทาใหวทยานพนธเลมนถกตองและสมบรณมากยงขน ตลอดจนคณาจารยในสาขาวชาการสอนสงคมศกษา และคณาจารยผสอนทกทานทประสทธประสาทวชา ขอขอบพระคณผเชยวชาญทตรวจสอบเครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก อาจารย ดร.ชยรตน โตศลา อาจารย ดร.ยวร ผลพนธน และอาจารย ดร.เพญพนอ พวงแพ ทไดกรณาเปนผเชยวชาญในการพจารณา ตรวจแกไข รวมทงขอเสนอแนะทเปนประโยชนอยางยงตอการทาวทยานพนธใหมความถกตองและสมบรณยงขน ขอขอบคณพๆ นองๆ สาขาวชาการสอนสงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ทกทาน และคณาจารย คณครกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เพอนครโรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ทใหความชวยเหลอและคอยใหกาลงใจทมใหเสมอมาในการทาวทยานพนธ อกทงอานวยความสะดวกในการเกบขอมลเปนอยางด สดทายน ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา ผซงใหการอบรมเลยงด ใหความร เปนผวางรากฐานการศกษา ตลอดจนคอยเปนกาลงใจทดและสนบสนนในการทาวทยานพนธมาตลอด และญาตพนองทกคนทมสวนชวยเหลอ เปนแรงบนดาลใจในการทาวทยานพนธเปนอยางด ทาใหผวจยสาเรจการศกษาปรญญาโทดงทมงหมายไว

สำนกหอ


ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ...................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ ...................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง .............................................................................................................................. ญ สารบญภาพ ................................................................................................................................. ฐ บทท

1 บทนา .............................................................................................................................. 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา ................................................................ 1 กรอบแนวคดในการวจย ....................................................................................... 9 คาถามของการวจย ................................................................................................ 14 วตถประสงคของการวจย ...................................................................................... 14 สมมตฐานการวจย ................................................................................................. 14 ขอบเขตของการวจย .............................................................................................. 15 นยามศพทเฉพาะ ................................................................................................... 16 ประโยชนทไดรบ .................................................................................................. 17

2 วรรณกรรมทเกยวของ ..................................................................................................... 18 หลกสตรสถานศกษาโรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ฯ พทธศกราช 2551 ................ 18

จดมงหมาย .............................................................................................. 20 สมรรถนะสาคญ ...................................................................................... 21

โครงสรางรายวชาสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต ................ 22 คาอธบายรายวชา ..................................................................................... 26 หนวยการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ......................... 28

การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ............................................ 36 ความหมายกระบวนการเผชญสถานการณ .............................................. 36 รปแบบการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ .................. 37 ประโยชนของการใชกระบวนการเผชญสถานการณ ............................... 52

สำนกหอ


ซ

บทท หนา ทกษะกระบวนการคดแกปญหา ............................................................................ 53

ความหมายของทกษะกระบวนการคดแกปญหา ...................................... 53 ทฤษฎทเกยวของกบทกษะกระบวนการคดแกปญหา .............................. 54 ขนตอนของทกษะกระบวนการคดแกปญหา ........................................... 57 การสงเสรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา ........................................... 66 ประโยชนของกระบวนการคดแกปญหา ................................................. 69

งานวจยทเกยวของ ................................................................................................ 70 งานวจยเกยวกบกระบวนการเผชญสถานการณ ....................................... 70 งานวจยเกยวกบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ..................................... 73

งานวจยในประเทศ ........................................................................... 73 งานวจยตางประเทศ .......................................................................... 76

3 วธดาเนนการวจย ............................................................................................................. 77 ประชากรและกลมตวอยาง .................................................................................... 77 ตวแปรทศกษา ....................................................................................................... 77 เนอหาทใชในการวจย ........................................................................................... 78 ระยะเวลาในการศกษา ........................................................................................... 78 แบบแผนการวจย ................................................................................................... 78 เครองมอทใชในการวจย ....................................................................................... 79 การสรางเครองมอทใชในการวจย ......................................................................... 82 การดาเนนการทดลอง ........................................................................................... 99 การวเคราะหขอมลและสถตทใช ........................................................................... 101

4 ผลการวเคราะหขอมล ..................................................................................................... 106 ตอนท 1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท กอนและหลงการจดการเรยนรดวย กระบวนการเผชญสถานการณ ................................................................ 107

ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชน มธยมศกษาปท กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการ เผชญสถานการณ ..................................................................................... 107

สำนกหอ


ฌ

บทท หนา ตอนท 3 ผลการศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชน

มธยมศกษา ปท 3 ระหวางการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญ สถานการณ .............................................................................................. 109

ตอนท 4 ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ทมตอ การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ............................... 110

5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ ................................................................ 114 สรปผลการวจย ...................................................................................................... 115

ผลการผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน .................................. 115 ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา . .............................. 115 ผลการศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา ......................... 115 ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยน .................................................... 115

อภปรายผล ............................................................................................................ 115 ผลการผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน .................................. 115 ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ................................ 118 ผลการศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา ......................... 122 ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยน .................................................... 124

ขอเสนอแนะ ......................................................................................................... 127 ขอเสนอแนะสาหรบการนาไปใช ............................................................ 127 ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ......................................................... 128

รายการอางอง............................................................................................................................... 129 ภาคผนวก..................................................................................................................................... 138

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย ................................................. 139 ภาคผนวก ข การตรวจสอบคณภาพของเครองมอทใชในการวจย .................................. 144 ภาคผนวก ค คาความเทยงตรงและคาความเชอมนของเครองมอทใชในการวจย ........... 171 ภาคผนวก ง เครองมอทใชในการวจย ............................................................................. 186

ประวตผวจย................................................................................................................................. 249

สำนกหอ


ญ

สารบญตาราง ตารางท หนา

1 โครงสรางหลกสตรของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบชนมธยมศกษาตอนตน ....................................................................... 22

2 แสดงตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง สาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม ระดบชนมธยมศกษาปท 3............ 24

3 รายละเอยดหนวยการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและ วฒนธรรม (สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต) ชนมธยมศกษาปท 3...........................................................................................

28

4 รายละเอยดหนวยการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและ วฒนธรรม(สาระประวตศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 3 ................................ 30

5 ชวงเวลาการเรยนการสอน ภาคเรยนท 2 (ปลายภาค) สาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต และสาระประวตศาสตร ชนมธยมศกษา ปท 3 ............................................................................................................

31

6 กาหนดแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ สาระรายวชา หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต ชนมธยมศกษาปท 3........... 32

7 ความสมพนธระหวางมาตรฐานการเรยนรกบกระบวนการคด สาระรายวชาหนาท พลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต ชวงชนท 3 ................................... 33

8 ความสมพนธขนตอนกระบวนการเผชญสถานการณกบการจดการเรยนรโดยใช กระบวนการเผชญสถานการณภายในโรงเรยน ........................................... 43

9 โครงสรางการแบงเวลารายชวโมงในการจดการเรยนร ......................................... 80 10 การวเคราะหขอสอบผลสมฤทธทางการเรยนตามจดประสงคการเรยนรตาม

แนวคดแอนเดอรสนและคารทวอล ............................................................. 86 11 เกณฑคาเฉลยระดบคะแนนการวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา………………. 91 12 เกณฑการวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาตามแนวคดของเวยร ...... 94 13 เกณฑคาเฉลยระดบการวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา.................. 95 14 เกณฑการแปลผลความหมายของคาเฉลยความคดเหน ......................................... 98 15 สรปวธการดาเนนการวจย ..................................................................................... 104

สำนกหอ


ฎ

ตารางท หนา 16 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ...................................................................................................

107

17 การเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ............... 108

18 ผลคะแนนทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลง การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เมอพจารณาทกษะกระบวนการแกปญหาเปนรายดาน..............................................................

108

19 ผลคะแนนแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนการจดการเรยนร)..............................................................................................

109

20 ความคดเหนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการเรยนร เรอง สงคมไทยโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ........ 110

21 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทยโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ....... 146

22 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองกบจดประสงคของแบบทดสอบ วดผลการเรยนรกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนร ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ...................................................

148

23 ผลการวเคราะหความยากงายและอานาจจาแนกของแบบทดสอบกอนเรยนและ หลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ .................................................................................................

152

24 คาความเชอมนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ.. 155

25 คะแนนแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ……..

156

26 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองของแบบวดทกษะกระบวนการคด แกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ .............................................................

158

สำนกหอ


ฏ

ตารางท หนา 27 ผลการวเคราะหความยากงายและอานาจจาแนกของแบบวดทกษะกระบวนการคด

แกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ..............................................................

165

28 คาความเชอมนของวดทกษะกระบวนการคดแกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรองสงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณโดยวธการใชสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ................................................................................................

167 29 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองของแบบวดพฒนาการทกษะ

กระบวนการคดแกปญหาระหวางการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแผนการจดการเรยนร) …................................................................................................…

168 30 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองกบจดประสงคของแบบสอบถาม

ความคดเหนของนกเรยนทมตอการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ........................................

170

31 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรองสงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ....................... 172

32 ผลคะแนนทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เมอพจารณาตามทกษะกระบวนการแกปญหา เปนรายดาน...............................................................

174 33 ผลคะแนนแบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย หลงการ

จดการเรยนรโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนการจดการเรยนร) ...............................................................

176

สำนกหอ


ฐ

สารบญภาพ ภาพท หนา

1 กรอบแนวคดทใชในการวจย …………………………………………………….. 13 2 แสดงความสมพนธทกษะการคดทเหมาะสมกบชวงชนท 3 ……………………... 35 3 แสดงรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ….. 48 4 ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ …… 85 5 ขนตอนการสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนโดยกระบวนการเผชญ สถานการณ………………………………………………………………….. 90

6 ขนตอนการสรางแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา ……………………….. 93 7 ขนตอนการสรางแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา …………..... 97 8 ขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร

ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ …………………………………...…… 99

สำนกหอ


1

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

สงคมโลกในศตวรรษท 21 เปนยคแหงโลกาภวตน สงผลตอการเปลยนแปลงทางดานวฒนธรรม เศรษฐกจ สงคม และการดาเนนชวตของคนไทยอยางมาก ทาใหมนษยเราไมสามารถปรบตวและแกปญหาในสถานการณทตนเผชญอยได สงผลใหบคคลทไมมการฝกตนจะมพฤตกรรมทไหลไปกบกระแสของสงคมโลก ดงนนมนษยมความจาเปนตองมการปรบตวใน การดาเนนชวตใหสอดคลองกบสงคมทเปลยนแปลงไป และมความรทนกบสถานการณตาง ๆ สงทชวยใหบคคลสามารถเผชญกบการเปลยนแปลงและปญหาตาง ๆ ได นนคอ การจดการศกษา ซงเปนสงสาคญและจาเปนมาก เนองจากการศกษาเปนกลไกทใชพฒนาคณภาพชวตของสมาชกในสงคม เพอใหทกคนอยรวมกนอยางมความสข โดยประเทศชาตของเราจะเจรญหรอเสอมลง ยอมขนอยกบการศกษาของประชาชนแตละคนเปนสาคญ ดวยเหตนสภาพความเปนอยของสงคมใด ๆ จงเปนภาพสะทอนใหเหนความมประสทธภาพของการจดการศกษาของสงคมนน ๆ ดวย โดยเฉพาะประเทศไทยไดใหความสาคญกบการพฒนาประชากรเปนสาคญ สอดคลองกบประเวศ วะส (2543: ก) กลาววา สงคมทกวนนซบซอนขน การเคลอนไหวเปลยนแปลงอยางรวดเรว มนษยไมสามารถเผชญกบสงคมทซบซอนได จงเกดสภาวะวกฤต เชน ไมสามารถแกไขปญหา ความยากจน การไมมงานทา ความเครยด ความรนแรง อาชญากรรม การทาลายสงแวดลอม และอนๆ ทมนษยไมสามารถจดระบบชวต และสงคมใหอยเยนเปนสขได

การศกษา จงเปนสงทชวยใหมนษยกาวผานสถานการณทตองแกปญหาไดอยางรอบคอบและเหมาะสม รจกการปรบตวตอการเปลยนแปลงเขาสโลกในยคปจจบน สามารถดาเนนชวตไดอยางมคณภาพ และสามารถจดการกบปญหาไดอยางเหมาะสม อกทงเปนสงสาคญในการพฒนาประเทศตอไป (วนทนา ทวคณธรรม, 2554: 21) ดงนนการศกษาของแตละคน จงเปนภาพสะทอนใหเหนถงความเจรญรงเรองหรอเสอมลงของสงคมนน ๆ ดวย ซงตองเรงแกไข ใหคนมความพรอมเพรยง ทงทางกาย ใจ สตปญญา มจตสานก วฒนธรรมทดงาม และรคณคาของความเปนไทย ดงทแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 พ.ศ.2555-2559 (2550: 2) ระบวา การศกษาเปนการสงเสรมมนษยใหมความพรอมทางดานสมรรถนะ ทกษะ และความรพนฐานทจาเปน สามารถ

สำนกหอ


2

เรยนรอยางมคณภาพเปนคนด คนเกง มความสข มภมคมกน และรเทาทนโลกอนาคต อนสงผลตอการพฒนาประเทศอยางยงยน สอดคลองกบแนวทางการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 (กระทรวงศกษาธการ, 2546: 3) หมวด 4 มาตรา 22 กาหนดไววา นกเรยนทกคนมความสามารถในการจดการเรยนรและพฒนาตนเองไดตลอดเวลา ยดนกเรยนเปนสาคญ สามารถฝกใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณ กจกรรม อนนาไปสการพฒนาตนเองในทกษะดานตาง ๆ เตมศกยภาพ สอดคลองกบสานกวชาการและมาตรฐานการศกษา (2553: 4-5) กลาววา การศกษาเปนกระบวนการทใหนกเรยนรจกการเรยนร วธการแสวงหาความรดวยตนเองในรปแบบ และวธการทหลากหลาย รวมทงรจกคดและแกปญหา ชวยใหมนษยมความพรอม มภมคมกนทดตอการเผชญสถานการณ และรบรเรองราวตาง ๆ ทเกดขนในสงคมอยางมสตปญญา สามารถปรบตวในการดาเนนชวตประจาวนไดเหมาะสม เลอกตดสนใจแกปญหาตางๆ อยางรอบดาน ตอเนองและยงยน โดยอาศยหลกการของเหตผล และคณธรรม เปนเกณฑในการพจารณา กระบวนการคดแกปญหาเปนทกษะทสาคญของนกเรยนทสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนร โดยหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

(2555: 3) กาหนดไววาสมรรถนะสาคญของนกเรยน เรอง ทกษะกระบวนการแกปญหา เปนการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล ประยกตความร มาใชในการปองกนและแกไขปญหา มการตดสนใจทมประสทธภาพ โดยคานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม สอดคลองกบกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2551: 6) กลาววา การจดกระบวนการคด เปนสมรรถนะสาคญของนกเรยนดานความสามารถในการคด ทาใหนกเรยนพฒนาตนเองตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ ซงเปนสงททางโรงเรยนควรจดใหนกเรยนไดในทกระดบชน เปนกระบวนการเพอหาสาเหตของปญหา เปนกจกรรมทสงเสรมพฒนาการทางดานสตปญญา โดยเฉพาะการคดแกปญหา ครควรจดรปแบบกจกรรมทหลากหลาย ใหนกเรยนพฒนาทกษะทกดาน ลงมอกระทาและปฏบตจรงดวยตนเอง ฝกฝนใหมการคดทรอบดาน เพอมใหเปนคนตดสนใจผดพลาด เพราะขาดการยงคด ขาดเหตผลในการตดสนใจ นอกจากน นกเรยนบางกลมมปญหาดานความคด ขาดประสบการณและการพจารณาไตรตรองสาหรบ การตดสนใจ ลกษณะการพฒนาดานอารมณกจะรนแรง ขาดวฒภาวะทางอารมณ มกจะหนหนพลนแลน ยงไมมความสามารถในการยบยง หรอควบคมอารมณไดดพอ นกเรยนจงตองไดรบการพฒนากระบวนการคด รวมถงการแกปญหาอยางมประสทธภาพดวยการตดสนใจ ไตรตรอง ประเมนสถานการณรอบตวดวยหลกเหตผล รบรปญหา สาเหตของปญหา หาทางเลอก และตดสนใจในการแกปญหาในสถานการณตาง ๆ อยางสรางสรรค กลาทจะแสดงออกทางความคด และพรอมทจะรบผดชอบตอสงทตนเองเลอก มเปาหมายชดเจนในการนาไปใชประโยชน (สานกงานวชาการและมาตรฐาน

สำนกหอ


3

การศกษา, 2551: 14) สามารถนาทกษะการคดแกปญหามาพฒนาศกยภาพของนกเรยน เพราะนกเรยนตองเจอกบปญหาทกวน โดยการรจดคดและใชสมองมใชพฒนาการทางดานวชาการอยางเดยว สงผลใหนกเรยนเกดทกษะการสงเกต การเกบขอมล นาไปสการสรปความ และฝกการทางานเปนกลม มการแลกเปลยนความคดและประสบการณ ซงกนและกน เพอใหนกเรยนมโอกาสแสวงหาความร คดสรางสรรคสงใหม ๆ และพฒนาในดานอน ๆ เรยนรไดดวยตนเอง สรางความรไดเอง แสวงหาความรโดยใชวธการเรยนรและวธคดของตน มปฏสมพนธกบผสอนและผเรยนดวยกน เรยนรตามสภาพจรง ไดรบประสบการณ คดวเคราะห วจารณแกปญหาและตดสนใจไดอยางเหมาะสม (งานหลกสตรและพฒนาอาจารยมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร, 2555: 20) สอดคลองกบ วชรา เลาเรยนด (2549: 1) กลาววา นกเรยนตองมการปรบตว พรอมรบตอสถานการณใหม ๆ เปนยคของขอมลขาวสาร ททาใหตองพฒนาทกษะการคดแกปญหา มการอธบายอยางสมเหตสมผล เพอนาไปใชในการดาเนนชวตอยางมความสขในสงคมโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวใน ทก ๆ ดาน ฉะนนการคดแกปญหาจงเปนกลไกสาคญทใชในการเรยนร และแยกแยะสงทดกบไมด การคดแกปญหาจงเปนสงจาเปนทควรสงเสรมใหเกดขน เพราะการคดแกปญหานนเปนทกษะไมใชพรสวรรค สามารถฝกฝน ปลกฝงกระบวนการคดทมความซบซอนมากยงขน และมเปาหมายชดเจนในการนาไปใชประโยชน เพอการตดสนอยางถกตองภายใตการพจาณาอยางรอบคอบมเหตผล (กระทรวงศกษาธการ กรมวชาการ, 2542: 2) ดงนน การคดแกปญหา ทาใหนกเรยนเกดทกษะกระบวนการคดและแกปญหาไปตามลาดบขนตอน มเหตมผลดวยตนเอง ซงเปนแนวทางในการนาไปใชแกปญหาในชวตประจาวนได นกเรยนเกดทกษะการสงเกต การเกบขอมลนาไปส การสรปความ และฝกการทางานเปนกลม มการแลกเปลยนความคด และประสบการณซงกนและกน ทาใหนกเรยนมโอกาสแสวงหาความร นาหลกการทเปนจรงตามธรรมชาตไปใชในสถานการณใหม ๆ โดยไมตองทาการทดลองหรอพสจนซาอก การฝกใหนกเรยนคดแกปญหา ทาใหนกเรยนเปนคนมเหตมผล รจกใชกฎเกณฑ ขอสรปตาง ๆ มาชวยในการแกปญหาไมตดสนใจในการทางานอยางงาย ๆ จนกวาจะพสจนขอเทจจรงได นอกจากน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มจดมงหมายใหนกเรยนมความรความเขาใจวามนษยดารงชวตได สามารถอยรวมกนในสงคมทมความเชอม สมพนธกน และมความแตกตางกนอยางหลากหลาย เพอชวยใหสามารถปรบตนเองกบบรบทสภาพแวดลอม เปนพลเมองด มความรบผดชอบ มความร ทกษะ คณธรรมและการดาเนนชวต ทเหมาะสม แตการจดการเรยนการสอนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมทผานมา พบวา นกเรยนไมพยายามคด และไมมความคดเปนของตนเอง ไมพยายามฉกกรอบความคดหรอหาแนวทางใหม ๆ ในการแกปญหา ขาดการคดไตรตรองพจารณาถงปญหาตาง ๆ เหลานนอยางถถวน จงเปนสวนหนงท

สำนกหอ


4

จาเปนตอการเรยนร เปนคณลกษณะหนงทสงเสรมใหเกดขน การคดนนเปนทกษะไมใชพรสวรรค เพราะสามารถ ฝกฝนได ควรปลกฝงกระบวนการคดทมความซบซอนมากขน มเปาหมายชดเจนใน การนาไปใชประโยชน (นฤมล ศรโสภา, 2550: 2) ซงการจดการเรยนรควรใหนกเรยนฝกฝน ใหมการคดทรอบคอบ เพอมใหเปนคนตดสนใจผดพลาด ขาดเหตผลในการตดสนใจ โดยเฉพาะสงทเขามาในชวตประจาวนของนกเรยน ปจจบนมากมายหลายทางทงโทรทศน สงพมพ สออนเทอรเนต ลวนเปนสอทางเทคโนโลยทรายกาจในการครอบงาความคดของนกเรยนใหมการลมหลงไปตามภาพลวงตา ทใครกสามารถรบร และเกดความเชอถอ ปฏบตตามสงทยวยทางสอทปรากฏในหนาหนงสอพมพและอนเตอรเนตไดอยางงาย (สรางค โควตระกล, 2548: 88) นอกจากน การจดการเรยนการสอน ทผานมาจะเหนไดวา ใหความสาคญกบนกเรยนมาชานาน แตมไดเปนฐานทมการตอยอดดวยความคด ผทเกยวของสวนใหญมกมความเขาใจ แตในภาคทฤษฎ เมอถงคราวนาไปปฏบตจะจบลงดวยการจดการทความสาคญมไดอยทนกเรยน แตไปอยทเนอหาวชาเพยงอยางเดยว ทาใหนกเรยนไดแตเรยนรดวยการทองจามากกวาการใชความคด หรอการใชความจา เพราะครสอนโดยการบอกและการสงการมากกวาการชแนะการกระตนใหคด สอดคลองกบวชย วงษใหญ (2542: 2) กลาววา ครสวนใหญยงคงใชวธสอนทเนนตนเองเปนสาคญ ใหความสาคญกบการถายทอดความรและเนอหาวชา ทาใหนกเรยนเปนคนทมความรแตไมมความคด และไมสามารถแกปญหาดวยตนเองได ครตองศกษาทฤษฎ หลกการเกยวกบการกระบวนการคดทเนนใหนกเรยนรจกคดวเคราะหทเปนระบบและสามารถแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ มการอบรมคร เพอพฒนาตนเองอยางสมาเสมอ (สคนธ สนธพานนท, 2551: 26) และสภาพบรบทของโรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ เปนโรงเรยนประจาชายแบบพบลค สคล (Public School) มนกเรยนอยรวมกนเปนจานวนมาก ทาใหตองรจกการปรบตวใหสามารถอยรวมกนในสงคมโรงเรยนประจา จากการสมภาษณครบาน จานวน ทาน ททาหนาทดแลนกเรยนในการปกครองของตน นกเรยนทเขามาใหมตองมการปรบตวใหเขากบสงคมใหม อยในกฎระเบยบของโรงเรยน มวนยในการอยรวมกนทงบนหอนอนและในหองเรยน มการเลอกตดสนใจในการดาเนนชวตประจาวนอยางถกตองเหมาะสม ไมหลงไปกบสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนทสงคมเพอนมบทบาทในการควบคมพฤตกรรมภายนอก และการแสดงออกของนกเรยน ควบคมการคดตดสนใจในการทางาน การเรยน ในหองเรยนเปนไปตามสภาพแวดลอม ไรจดยนของตนเอง สงผลใหมผลกระทบตอภาพรวมของโรงเรยน ดงนน การพฒนากระบวนการคดของนกเรยนทเกยวของกบการดาเนนชวตของนกเรยน ควรใหนกเรยนไดรจกการคด การตดสนใจแกปญหา และการคดรเรมสรางสรรค เพอใหประสบความสาเรจใน ดานการเรยน และการทากจกรรมตางๆ ของทางโรงเรยน (รายงานการประเมนผลการจดการศกษาขนพนฐาน โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ, 2555: 3)

สำนกหอ


5

นอกจากนปญหาผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาปท 3 (GPA) ป 2556 คาเฉลย 2.68 นกเรยนทมผลการเรยนระหวางเกรด 3 และ 4

คดเปนรอยละ 60 ของนกเรยนทงหมด อยในเกณฑระดบคณภาพพอใช สอดคลองกบผลการทดสอบทางการศกษาแหงชาตพนฐาน (O-NET) ปการศกษา 2556 พบวานกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ จงหวดนครปฐม สานกงานเขตพนทมธยมศกษา เขต 9 ในกลมสาระการเรยนรวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มคะแนนเฉลยระดบโรงเรยน 43.69 อยในระดบคณภาพพอใช และสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ไดรายงานการประเมนคณภาพการศกษาภายนอกรอบสาม โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ พ.ศ.2556 มผลการประเมนทตากวามาตรฐานอน คอ มาตรฐานท 4 นกเรยนมสามารถในการคดอยางเปนระบบ คดสรางสรรค ตดสนใจแกปญหาไดอยางมสตสมเหตสมผล ผลการประเมนองเกณฑ คาเฉลย 8.94 ระดบคณภาพด แตควรเนนใหนกเรยนคดแกปญหาทนาไปสการปฏบตจรง สนใจ ใฝเรยนร อกทงมาตรฐานท 5 นกเรยนมความรและทกษะทจาเปนตามหลกสตรตวชวดท 5.1 ผลสมฤทธทางการเรยนแตละกลมสาระเปนไปตามเกณฑผลการประเมน รอยละ 62.57 อยในระดบด ทางโรงเรยนมเปาหมายยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนใหสงขนรอยละ 3 ทกรายวชา ตามเปาประสงคของโรงเรยนมงใหเปนสภาพบรษ มทกษะการคด รอบรวชาการ มความสามารถในการสอสาร และมความรบผดชอบตอสงคม ดงนน โรงเรยนมความจาเปนตองจดกระบวนการการเรยนการสอนทมงเนนการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และทกษะกระบวนการคดแกปญหาใหสงขน

การจดการเรยนร จงเปนการนาปญหาทเกดขนในสงคมมาประยกตใหเขากบเนอหาสาระ และเสรมสรางกระบวนการคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน เนองจากปญหาเหลานอาจเกดขนจากสงทอยรอบ ๆ ตวเรา โดยทนกเรยนสามารถแกปญหาตาง ๆ ไดอยางเหมาะสมทสด อาศยขอมลมาประกอบการตดสนใจแกปญหาทง 3 ดาน คอ ขอมลเกยวกบตนเอง สงคมและวชาการ กอใหเกดความพอใจในการตดสนใจ (โกวท วรพพฒน , 2528, อางถงในสานกงานพฒนานวตกรรม การจดการศกษา, 2551: 40) ดงนน ภายในหองเรยน ครกระตนใหนกเรยนรจกการคด การวเคราะห การแกปญหา การปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป และสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมอนเปนรากฐานสาคญในการสรางสรรคสงคมใหมความเจรญกาวหนา และจดการเผชญสถานการณใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหเกดการเรยนรไดทกเวลา ทกสถานท สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 มาตรา 24 กาหนดใหโรงเรยนจดกระบวนการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความสนใจ ความถนดของนกเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล เนนฝกทกษะกระบวนการคด

สำนกหอ


6

การจดการ การเผชญสถานการณ การประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกปญหา โดยตองจดการเรยนรใหนกเรยนรจกคดเปน แกปญหาเปน คดในทางทถกตอง เพอใหบรรลผลตามคณลกษณะอนพงประสงคและสมรรถสาคญของนกเรยน

จากขอมลดงกลาวขางตน ในสงคมทกแหงบคคลตองเผชญกบปญหามากมาย มากนอยแตกตางกนไปในแตละบคคล กระบวนการคดแกปญหา เปนอกวธหนงทเออใหนกเรยน ไดฝกกระบวนการเรยนรดวยตนเอง มโอกาสสมพนธกบสงทจะเรยนร ทชวยใหเกดการเรยนร สามารถนาประสบการณจากการเรยนรนนมาเปนแนวทางในเลอกและตดสนใจ เพอนาไปสการปฏบต (สมน อมรววฒน, 2542: 2) ซงตองอาศยการคดแกปญหาในการพจารณาใหรอบคอบ มเหตผลตระหนกในปญหา เพอสามารถผานพนอปสรรคตาง ๆ เชอมโยงความคดสแนวทางแกปญหาดวยตนเอง สามารถเขาใจตนเองในสถานการณทกาลงเผชญอย มการปรบตวใหเขากบเหตการณทเปลยนแปลงไปและใชชวตไดอยางมความสข สอดคลองกบกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2551: 34) กลาววา กระบวนการเผชญสถานการณ เปนการพฒนาคณภาพของนกเรยนใหเกดการเรยนรสามารถวเคราะหปญหา การวางแผนแกปญหา พฒนาการดาเนนการแกปญหา หรอพฒนาการเกบรวบรวมขอมล การสรปผลการแกปญหา ซงเปนแนวทางในการไปสรางสถานการณ จดกจกรรม เพอฝกทกษะ การคดแกปญหาใหกบนกเรยนได ชวยใหนกเรยนสามารถเผชญกบสถานการณตาง ๆ และสามารถเอาชนะปญหาเหลานนได เกดองคความรใหมททาใหนกเรยนมเสรภาพในการตดสนใจดวยตนเอง (ทศนา แขมมณ, 2545: 27) เพอพฒนาทกษะกระบวนการคดทมประสทธภาพ กระบวนการเผชญสถานการณ จงเปนวธการสอนทเหมาะสม ฝกใหเกดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เผชญกบปญหาตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจาวนได และสามารถตอสกบการเปลยนแปลงของโลกทเกดขนอยางรวดเรว

การจดการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ จงเปนวธการทชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยน เพราะปจจบนเปน ยคแหงขอมลขาวสาร สถานการณใหม ๆ เกดขนตลอดเวลา นกเรยนจงตองมการปรบตว พฒนาทกษะการคด เพอนาไปใชในการดาเนนชวตอยางมความสข (วชรา เลาเรยนด, 2549: 1) ซงยคสมยปจจบน สถานการณทเปลยนแปลงจาเปนตองพฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหา รจกคดใครครวญ เลอกสรรขอมลอยางมคณภาพ ฝกฝนจนสามารถถายโยงความคดจากการเรยนไปส การแกปญหาในสถานการณอน ๆ ของชวตประจาวนได เพอเพมประสทธภาพในการศกษา และใชความสามารถในการแกปญหา ตดสนใจอยางถกตอง สอดคลองกบสมน อมรววฒน (2542: 46-48) กลาววา กระบวนการเผชญสถานการณ เปนการจดการเรยนรทสงเสรมและฝกทกษะกระบวนการคดอยางสมเหตสมผล โดยอาศยการคนหาขอเทจจรง หลกการและขอสรปมาพสจนหาความจรง

สำนกหอ


7

และเปนแนวทางในการตดสนใจแกปญหา สอดคลองกบสมศกด สนธระเวชญ (2542: 30-31) กลาววา การทจะพฒนาตนเองอยางเตมศกยภาพ ควรมงเนนกระบวนการคดอยางสรางสรรค คดอยางมเหตผล การเผชญสถานการณและการแกปญหา เปนการชวยใหนกเรยนมหลกการคด รจกเลอกสรร ปรบตวกบเหตการณและสงใหม ๆ เพอนาไปสขอสรปทสมเหตสมผล โดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณนน ผวจยไดนาแนวคดของสมน อมรววฒน (2542: 46-48) ไดเสนอการเรยนรทจะเผชญกบสถานการณตาง ๆ และสามารถเอาชนะปญหาเหลานนไดอยางมความสข มขนตอน 4 ขนตอนดงน 1) การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความร และหลกการ (เผชญ) เปนการเรยนรสถานการณทเกดขนในชวตประจาวน เพอนาไปสการฝกนสย ฝกทกษะแสวงหาความร วธคดทเปนขนตอน ศกษาเรองราวตาง ๆ ทเกดขน และอธบายหรอตความไดวาสงทเกดขนนน อะไรคอปญหา 2) การประเมนคณคาและประโยชน (ผจญ) การนาขอมลขาวสาร ความรทได มาจดสรปประเดนไวอยางเปนระเบยบ แลวนามาเรยบเรยง ความคดดวยตนเองวาสงนน คอ อะไร คนหาขอเทจจรง หลกการ แลวประเมนวาประเดนไหนถกตอง เกดประโยชนอยางแทจรง 3) การเลอกและตดสนใจ

(ผสมผสาน) เมอเรยนรหรอไดขอมลจากการคดไดหลาย ๆ ทางแลว ใหนกเรยนไดเลอกตดสนใจ โดยผานการคดวเคราะห การแสดงความคดเหนดวยวธตาง ๆ อยางมเหตผล มวธคดตดสนใจหาทางเลอกทถกตอง 4) การปฏบต (เผดจ) จดใหเกดกระบวนการเรยนร ฝกคดหาวธการลงมอแกปญหาอยางสรางสรรค อนนาไปสขอสรปทตองการแกไข และเผชญสถานการณ จนสาเรจลลวงดวยด ซงขนตอนทงหมดเปนการชวยพฒนาความสามารถของนกเรยนในการคด เปนลาดบ ขนตอน จนเกดเปนกระบวนการคดอยางเปนระบบ และกระตนใหนกเรยนสนใจ ตงใจเรยนมากขน พรอมทงเหนคณคาของการเรยนร สรางนสย ใฝเรยนร มเหตผล และมความคดรเรมสรางสรรค เพราะเปน การจดการเรยนการสอนใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบต ใหทาได คดเปน และสอดคลองกบคณลกษณะอนพงประสงค สมรรถนะสาคญของนกเรยนดานความสามารถในการคดและการแกปญหา มงเนนใหนกเรยนเกดการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม เมอเรยนรจากเนอหาสาระสาคญ นกเรยนเกดความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพ สามารถแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลขาวสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม โดยแตละขนตอนจะมความสมพนธกบกระบวนการคดแกปญหาทกระตนใหนกเรยนเกดความสงสยตองการแสวงหาความร เพอขจดขอสงสย นกเรยนไดเผชญกบปญหาหรอสถานการณจรง รวมกนคดหาวธการ

สำนกหอ


8

แกปญหา (หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551, 2555: 3)โดยขนตอนของวธสอนดวยกระบวนการเผชญสถานการณจะเสรมสรางใหเกดทกษะกระบวนการคดแกปญหา มประโยชนตอการดารงชวตทวนวายสบสนไดด ผทมทกษะการคดแกปญหาจะสามารถเผชญกบภาวะสงคมทเครงเครยดไดอยางเขมแขง มการลาดบขนตอนของการคดและการดาเนนการแกปญหาไดอยางชดเจน เพอใหสามารถแกปญหาไดรวดเรว ทนตอสถานการณทเปลยนแปลงไปในสงคมปจจบน ซงผวจยนาแนวคดของเวยร (Weir, 1974: 18) ขนท 1 ระบปญหาหรอตงปญหา ขนท 2 นยามสาเหตของปญหา ขนท 3 คนหาแนวทางแกปญหา และตงสมมตฐานหรอวธการแกปญหา ขนท 4 พสจนคาตอบหรอผลลพธทไดจากการแกปญหา เปนการทาความเขาใจปญหาวาเงอนไขของปญหาคออะไร สงทตองการคออะไร พจารณาวาปญหามอะไรบาง ควรลดปญหาหรอขจดปญหาใหจบสนอยางไร และลงมอปฏบต ตรวจสอบแนใจวาถกตอง ดงนน การสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณอาจจะทาใหทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนสงขน และทาใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนดขนไดดวย ซงสอดคลองกบผลงานวจยของระพพรรณ เอกสภาพนธ (อางถงในสานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (2537: 83)) ไดศกษาเรองการทดลองนาชดการสอนจรยศกษา ทจดทาขนไปสอนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาและระดบประกาศนยบตรวชาชพ โดยใชวธการสอนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ พบวา นกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนตน สวนใหญมผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการคดหลงการสอนสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากความสาคญและเหตผลดงกลาวขางตน ทาใหผ วจ ยสนใจทจะศกษาการจด การเรยนร ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ใหเกดประสทธผลมากยงขน ทาใหนกเรยนรจกใชมมมองตาง ๆ กนในการตความ เขาใจและยอมรบฟงความคดเหนของผอนบนหลกความจรงทเชอถอไดแมนยา เกดขอคนพบดวยตนเอง เรยนรสงใหมรวมกนอยางถกตอง และมความสข อนเปนแนวทางในการพฒนาการเรยนการสอนตอไป

สำนกหอ


9

กรอบแนวคดในการวจย

การวจยครงนผวจ ยไดศกษาแนวคด หลกการ ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบ การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ โดยนาสถานการณตาง ๆ ทใกลตวนกเรยน กระตนใหนกเรยนไดฝกฝนวธคด เชอมโยงเขาไปในแตละขนตอนการจดการเรยนร โดยนาแนวคดของสมน อมรววฒน (2542: 42-60) มาใชในการจดการเรยนรในหองเรยน โดยกระบวนการเผชญสถานการณ อาศยหลกธรรมทางพระพทธศาสนา หรอแนวคดแหงพทธธรรม มาปรบใชใหสอดคลองกบวถชวต ประกอบดวย 4 ขนตอน ไดแก 1) การเผชญ คอ การเรยนร วธทจะเขาใจภาวะทตองเผชญ 2) การผจญ คอ การเรยนรวธการตอสกบปญหาอยางถกตองตามทานองคลองธรรมและมหลกการ 3) การผสมผสาน คอ การเรยนรทจะผสมผสานวธการตาง ๆ เพอนาไปใชแกปญหาใหสาเรจ และ 4) การเผดจ คอ การลงมอแกปญหาใหหมดไป สอดคลองกบทศนา แขมมณ และคณะ (2543: 96) กลาววา การจดกระบวนการเรยนร เพอใหนกเรยนไดเผชญกบสถานการณตาง ๆ ในชวตประจาวน จาเปนตองอาศยหลกเหตผลมาสนบสนน พจารณาตดสนใจแสวงหาความจรง เปนทกษะการคดทจาเปนในการเรยนรอยางเปนลาดบขนตอน นอกจากน ผวจยไดศกษาแนวคดของนกการศกษา เพอปรบใชในการจดการเรยนการสอนในหองเรยน โดยประยกตแนวคดการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณของสมน อมรววฒน (2542: 42-60) มากาหนดเปนแนวทางการในการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย ระดบชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ซงสามารถแบงออกเปน 6 ขนตอน คอ 1. ขนนาเขาสบทเรยน ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาของบทเรยน สรางสมพนธทดแกนกเรยน ชแจงจดประสงคการเรยนร ครนาเสนอสถานการณหรอกรณตวอยางจากแหลงตางๆ โดยใชคาถามกระตนนกเรยนไดตอบคาถามในประเดนสาคญของเรองทศกษา 2. ขนสอน 2.1) ขนเผชญ ครนาเสนอปญหา หรอสถานการณทเกดขนจรงในชวตประจาวนของนกเรยนหรอสอดคลองกบสาระสาคญของบทเรยน โดยครซกถามใชขอความ บทความ รปภาพ หรอสถานการณอน ๆ อภปรายยกประเดนปญหาทตองแกไขใหนกเรยนทราบ และมอบหมายใหนกเรยนศกษา คนควาหาความรดวยตนเอง โดยครอาจแนะนาแหลงขอมล หรอขาวสารใหแกนกเรยน เพอฝกรวบรวมขอมลอยางเปนระบบ คดพจารณาแหลงทมา และฝกนสยทกษะกระบวนการในการแสวงหาความร 2.2) ขนผจญ เมอนกเรยนไดศกษาความรหรอขอมลเกยวกบเรองทครไดรบมอบหมาย สามารถนาขอมลทไดรบมาศกษารวมกนวเคราะหปญหา ประเมนสถานการณหรอขอมลทศกษา แลกเปลยนความคดเหนเกยวกบปญหา จดลาดบประเดนสาคญของขอมลอยางเปนระเบยบ วเคราะหสาเหตของปญหาวานาจะเกดจากสาเหตใดบาง และมสาเหตยอยอะไรบาง เกบรวบรวมขอมลทเปนปญหา แลวจดลาดบความสาคญของสาเหตเหลานน เลอกปญหาสาคญทสดมาดาเนนการแกไข เปนการฝกใหนกเรยน

สำนกหอ


10

รจกหลกและวธการคดแกปญหาในชวตประจาวน หาทางเลอกวธแกปญหาวาทางใดดทสด โดยครจดทาเปนแบบฝกหรอใบงานทมคาถามกระตนใหนกเรยนไดรจกวเคราะหและคดอยางมเหตผลวาสถานการณหรอปญหานน มคณคามากนอยหรอมประโยชนเพยงใดในการดาเนนการแกไข 2.3) ขนผสมผสาน เปนการใหคาอธบายดวยหลกเหตและผล ครเปดโอกาสใหนกเรยนเสนอแนวทางแกปญหาหรอสาเหตของปญหาแตละสาเหตอยางมวธแกไขอยางไรบาง วเคราะหผลด-ผลเสย วธการแกปญหาทเสนอมา แลวเลอกวธการแกปญหาทคดวาดทสดมาดาเนนการแกไข หลากหลาย ฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาการคดวเคราะห วจารณจากประเดนปญหา มการสนทนา ซกถาม แสดงความคดเหน วจารณอยางหลากหลาย 2.4) ขนเผดจ นกเรยนลงมอแกปญหาตามแผนทวางไวทงในเวลาเรยนและนอกหองเรยน แลวบนทกการปฏบตงาน เพอตรวจสอบวาไดผลหรอไม พสจนความรวาการทตนไดตดสนใจเลอกนน นาไปปฏบตแลวไดผลดหรอไดรบประโยชนเหมาะสม สนบสนนผลการตดสนใจของเราวาถกตองหรอไม ครคอยสงเกตแนะนาการนาไปใชในสถานการณจรง เชน การสมภาษณจากบคคล ผทมประสบการณ ผมความรผลงานของนกวชาการใหนกเรยนนาแนวคดมาเปนหลกในการประพฤตปฏบตหรอนามาสกจกรรมการแตงเปนคากลอน คาขวญ เนอเพลง หรอดวดทศน ฟงเพลง เปนการสรปความเขาใจเพอตอกยาใหนกเรยนเกดความสานกในการกระทามากขนและนกเรยนสามารถนาความรทไดไปประยกตใชในการเผชญสถานการณทตองแกปญหาตอไปในอนาคต ครคอยสงเกตแนะนา และใชวธการใหคาปรกษาหารอ 3.ขนสรป ครและนกเรยนชวยกนสรปความรและประสบการณทตนไดรบจากเรองทศกษา ใหเกดความกระจางชดเจนขนและสงเกตวธปฏบต ตรวจสอบปรบปรงแกไข ครวดและประเมนผลการเรยนการสอน เชน แบบประเมนความคดรวบยอดของนกเรยนเกยวกบสงทเรยน ทดสอบขอเขยน การสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน สอดคลองกบสคนธ สนธพานนท และคณะ (2552: 209-210) กลาววา การจดกระบวนการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณในชนเรยน เปนการฝกความสามารถในการคดใหแกนกเรยน รวมกนอภปรายเพอหาทางออกทดทสด แสวงหาความรมาเปนเหตและผลประกอบในการเลอกตดสนใจ เพอพรอมทจะเผชญกบสถานการณตาง ๆ ฝกใหรบฟงความคดเหนจากผอน และการอภปรายรวมกนในหองเรยน ฝกการคดแกปญหา สามารถพจารณากลนกรองขอมลอยางรอบคอบ โดยใชเหตผลมาประกอบการตดสนใจ โดยแตละขนในกระบวนการดงกลาว สามารถพฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหา ใชความคดนาไปสทางออกของปญหา กลาวคอในขนสอน 1) ขนเผชญ (การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความร และหลกการ) ขนตอนนเปนขนพนฐานของการเผชญสถานการณและการแกปญหา ครอาจจะมอบหมายใหนกเรยนไดไปศกษาคนควาหาความร เพอใหไดขอมลเกยวกบเรองทศกษา หรอขาวสารการกระทาทสอดคลองกบเรองทศกษา ซงครอาจจะหาแหลงขอมล ความรหรอแหลงขาวสาร

สำนกหอ


11

ใหแกนกเรยน 2) ขนผจญ (การประเมนคณคาและประโยชน) ฝกใหนกเรยนไดรจกหลกและวธการคดในรปแบบตาง ๆ เพอใหไดขอคดวาสถานการณหรอขอมลทไดศกษานน มคณคามากนอยหรอ มประโยชนเพยงไร หรอมโทษอยางไร อาจจะใชเกณฑหรอวธการประเมนตามความเหมาะสม ซงอาจจะใชเกณฑมาตรฐานและคานยมของสงคม หรอกรอบทฤษฎ การคดประเมนคา มความสาคญและมผลตอการเลอกการตดสนใจในขนการประเมนคณคาน ครอาจจะจดทาเปนแบบฝกหรอ ใบงานทมคาถาม เพอฝกใหนกเรยนไดรจกวเคราะห เพอเปนพนฐานของการประเมนคา และประโยชน หรอโทษของเรองทศกษากได 3) ขนผสมผสาน (การเลอกและการตดสนใจ) นกเรยนไดประเมนคณคาและประโยชนจากขอมลและขาวสารแลว จะมองเหนชองทางวาถาตนเองไดประสบกบสถานการณดงกลาวหรอสถานการณทคลายคลงกนนน นกเรยนจะสามารถเลอกและตดสนใจอยางไร จงจะถกตองหรอไดรบประโยชนอยางแทจรง เพอจะไดไมเกดปญหาจากการตดสนใจทผดพลาด ครอาจจะสรางสถานการณทเปนกรณตวอยางในชวตจรงของนกเรยนทอาจจะเกดปญหาตาง ๆ มากมาย ซงปญหาเหลานน อาจเปนปญหาในครอบครว โรงเรยน สงคมและตงประเดนคาถามใหนกเรยนไดฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาอยางมหลกการ 4) ขนเผดจ (การปฏบต) เมอนกเรยนไดฝกทกษะรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ ไดฝกการประเมนคณคาและประโยชน ตลอดจนการเลอกและตดสนใจไปแลวขนตอนทสาคญ คอควรจะฝกใหนกเรยนไดพสจนวา การทตนไดตดสนใจเลอกนน เมอนาไปปฏบตจรงแลว ไดผลดหรอไดรบประสบการณนนไมเหมาะสมกบการไปปฏบตตนเอง ครอาจจะออกแบบกจกรรมใหนกเรยนไดพสจนความรในแงปฏบต โดยการสมภาษณจากบคคล ผทมประสบการณหรอผมความร หรอจากผลงานของนกวชาการทไดพสจนหรอทดลองปฏบตแลวเปนการยนยนและเปนการสนบสนนการตดสนใจของนกเรยน จากขนตอนของกระบวนการเผชญสถานการณ สามารถสรางทกษะกระบวนการคดแกปญหาได เปนการฝกทกษะการคดอยางเปนระบบขนตอนและเปนเหตเปนผล อนจะสงผลใหนกเรยนสามารถแกปญหาทเผชญในอนาคตไดอยางเหมาะสม โดยผวจยไดศกษาถงแนวคดของทกษะกระบวนการคดแกปญหา ทสงเสรมใหนกเรยนไดฝกทกษะการแสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงขอมลตาง ๆ อนเปนทกษะทจาเปนในการดาเนนชวตในโลกยคขอมลขาวสาร และเปนประโยชนตอนกเรยนในการนามาใชในการเรยนและชวตจรง เพอใหนกเรยนสามารถดารงชวตอยในโลกแหงศตวรรษท 21ได (วชย วงษใหญ, 2542: 3) เนองจากขนตอนกระบวนการคดแกปญหาของผเชยวชาญแตละทานมความคลายคลงกน ในการวจยในครงน ผวจยจงเลอกนาแนวคดทกษะกระบวนการคดแกปญหาของเวยร (Weir) ซงมกระบวนการทงหมด 4 ขนตอน คอ 1. ระบปญหา 2. อธบายสาเหตของปญหา 3. วธการแกปญหา 4. ผลทไดรบจากการแกปญหา และสอดคลองกบ

สำนกหอ


12

กระบวนการเผชญสถานการณในแตละขนตอนทง 4 ขนตอน ดงน 1. ขนเผชญ เปนการเลอกสถานการณตาง ๆ ทครกาหนดให และอภปรายประเดนทตองแกไข โดยสามารถระบปญหาตาง ๆ จากสถานการณทเกดขนจากการคนควาดวยตนเองได สอดคลองกบทกษะกระบวนการคดแกปญหาขนระบปญหา นกเรยนสามารถสบคนขอมลไดดวยตนเอง นาไปสการสรางองคความร และเกดความเขาใจจนสามารถระบปญหาในสถานการณทเกดขนได 2. ขนผจญ เปนการรวบรวมปญหาทเกดขนมาอภปรายรวมกน ทาใหนกเรยนสามารถอธบายสาเหตของปญหาได โดยวเคราะหสถานการณขอมลนน ๆ วามคณหรอโทษอยางไร สอดคลองกบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ขนอธบายสาเหตของปญหา นกเรยนไดฝกการสรปประเดนขอมล มการแลกเปลยนภายในกลม จนนกเรยนสามารถบอกทมาของปญหาได 3. ขนเผสมผสาน เปนการนาสาเหตของปญหาจาก หลาย ๆ ปญหามาวเคราะหผลด-ผลเสย แสดงความคดเหนในประเดนปญหาอยางหลากหลาย สอดคลองกบทกษะกระบวนการคดแกปญหาขนวธการแกปญหา รวมกนหามตขอสรปทเปนไปได นาไปสแนวทางแกปญหาอยางสรางสรรค 4. ขนเผดจ เปนการใหนกเรยนลงมอปฏบต เพอใหหาพจารณาวาความรถกตองหรอไม และนามาสรปความเขาใจ เพอไปสการประยกตใชในอนาคต สอดคลองกบทกษะกระบวนการคดแกปญหาขนผลทไดรบจากการแกปญหา เพราะเปนการลงมอปฏบตเพอใหเหนผลเปนรปธรรม จากแนวคดทกลาวมาขางตน ผวจยไดวเคราะหใหเปนกรอบแนวคดในการทาวจยในครงน ดงแผนภมท 1 ดงน

สำนกหอ


13

ลอกแ

แผนภมท 1 กรอบแนวคดในการวจย

1. ขนนาเขาสบทเรยน ครนาเสนอสถานการณตาง ๆ หรอกรณตวอยาง โดยใชคาถามกระตนคาตอบใหนกเรยนสนใจถงความสาคญของเรองทศกษา 2. ขนสอน 2.1 ขนเผชญ ครใหนกเรยนศกษาขอมลความรและรวบรวมขาวสารหรอสถานการณทเกดขนจรงในชวตประจาวน นกเรยนรวมกนอภปรายประเดนปญหาทตองแกไข โดยสามารถระบปญหาตาง ๆ จากสถานการณทเกดขนจากการคนควาดวยตนเองได

2.2 ขนผจญ นกเรยนนาขอมลทศกษารวมกนวเคราะหปญหา ประเมนสถานการณเกยวกบปญหาวานาจะเกดจากสาเหตใดบาง เลอกปญหาตาง ๆ มาวเคราะหสถานการณวาขอมลทไดศกษานนมคณคามากนอยเพยงใด ประโยชนหรอโทษอยางไร จนไปส การอธบายสาเหตของปญหา และสามารถบอกทมาของปญหาได 2.3 ขนผสมผสาน นกเรยนเสนอแนวทางแกปญหาจากสาเหตของปญหาแตละสาเหตวามวธแกไขอยางไรบาง วเคราะหผลด-

ผลเสย วธการแกปญหาทเสนอมา แลวเลอกวธการแกปญหาทคดวาดทสดมาดาเนนการแกไข รวมกนหาขอสรปทเปนไปไดจากหลายเหตผล นาไปสการวธการแกปญหาอยางสรางสรรค 2.4 ขนเผดจ นกเรยนนาสงทไดเลอกและตดสนใจไปสการลงมอปฏบต เพอพสจนความรวาถกตองหรอไม เปนการสรปความเขาใจ สามารถนาความรทไดไปประยกตใชในการเผชญสถานการณทตองแกปญหาในอนาคต อธบายผลลพธทไดจากการแกปญหาวาผลทเกดขนหลงจากการใชวธการแกปญหาวาผลทเกดขนจะเปนอยางไร 3. ขนสรป

ครและนกเรยนชวยกนสรปความรและประสบการณทตนไดรบจากเรองทศกษา ครตรวจสอบโดยการวดและประเมนผล

2. ทกษะกระบวนการ คดแกปญหา

1.ผลสมฤทธทาง

การเรยน เรอง สงคมไทย

. ความคดเหนทมตอ การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญ

สถานการณ

การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

สำนกหอ


14

คาถามการวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงจากการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณสงกวากอนเรยนหรอไม 2. ทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงจาก การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณสงกวากอนเรยนหรอไม 3. ทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวาง การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณมพฒนาการอยางไร 4. ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ อยในระดบใด

วตถประสงคของการวจย 1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

2. เพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

3. เพอศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

4. เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

สมมตฐานการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลง การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณสงกวากอนเรยน

2. ทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงการจด การเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณสงกวากอนเรยน 3. ทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณมพฒนาการสงขน

สำนกหอ


15

ขอบเขตของการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง คอ 1.1 ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 9 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 จานวน 5 หองเรยน มนกเรยนทงหมด จานวน 216 คน 1.2 กลมตวอยางทใชในการวจยในครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/5 จานวน 40 คนโรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 9 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ไดจากการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ดวยวธการจบสลาก โดยใชหองเรยนเปนหนวยสม

2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรตน (Independent Variables) ไดแก การจดการเรยนรดวยกระบวนการ

เผชญสถานการณ

2.2 ตวแปรตาม (Dependent Variables) ไดแก

2.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย

2.2.2 ทกษะกระบวนการคดแกปญหา 2.2.3 ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ

3. เนอหาทใชในการวจย

เนอหาทใชในการวจย ไดแก สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม ส 2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธารงรกษาประเพณ และสงคมไทย ดารงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข หนวยการเรยนรท 4 เรอง สงคมไทย ประกอบดวย ลกษณะของสงคมไทย ปญหาสงคมไทย (ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด) ปญหาสงคมไทย 2 (ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม) ความขดแยงในสงคม และการดาเนนชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก 4. ระยะเวลาในการศกษา ระยะเวลาในการศกษา ดาเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ใชเวลาในการทดลองรวมทงสน 10 คาบเรยน จานวน 5 แผนการสอน แผนการสอนละ 2 คาบเรยน คาบเรยนละ 50 นาท

สำนกหอ


16

นยามศพทเฉพาะ เพอใหเขาใจความหมายเฉพาะของคาทใชในการวจยครงนตรงกน ผวจยไดนยามความหมายตาง ๆ ไว ดงน 1. การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ หมายถง การจดกจกรรม การเรยนการสอนเพอใหนกเรยนเกดการเชอมโยงการกระทากบการคดอยางมเหตผลเขาดวยกน ฝกการคดและทกษะการตดสนใจในระหวางการจดการเรยนรในหองเรยน ซงสามารถแบงออกเปน 3 ขนตอน คอ 1. ขนนาเขาสบทเรยน 2. ขนสอน และ 3. ขนสรป โดยมขนสอนตามกระบวนการเผชญสถานการณ 4 ขนตอน ไดแก 1 ขนเผชญ ครมอบหมายใหนกเรยนศกษาแสวงหาความรและรวบรวมขอมลขาวสาร หรอสถานการณทเกดขนจรงในชวตประจาว นและสอดคลองกบสาระสาคญของบทเรยน นกเรยนรวมกนอภปรายประเดนปญหาทตองคดแกไขปญหา โดยสามารถระบปญหาตาง ๆ จากสถานการณทเกดขนจากการคนควาดวยตนเองได 2. ขนผจญ นกเรยนนาขอมลทศกษารวมกนวเคราะหปญหา ประเมนสถานการณแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบปญหา นาจะเกดจากสาเหตใดบาง เลอกปญหาสาคญทสดมาดาเนนการแกไข วเคราะหสถานการณและประเมนสถานการณวาขอมลทไดศกษานนมคณคามากนอยเพยงใด ประโยชนหรอโทษอยางไร 3. ขนผสมผสาน

นกเรยนเสนอแนวทางแกปญหาจากสาเหตของปญหาแตละสาเหตวามวธแกไขอยางไรบาง วเคราะหผลด-ผลเสย วธการแกปญหาทเสนอมา แลวเลอกวธการแกปญหาทคดวาดทสดมาดาเนนการแกไข ฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหา การคดวเคราะห วจารณจากประเดนปญหา มการแสดงความคดเหน อยางหลากหลาย 4. ขนเผดจ นกเรยนนาสงทไดเลอกและตดสนใจนาไป ลงมอปฏบต เพอพสจนความรวาถกตองหรอไม นกเรยนนาแนวคดมาเปนหลกในการประพฤตปฏบตหรอนามาสกจกรรมการเรยนร เปนการสรปความเขาใจ สามารถนาความรทไดไปประยกตใชใน การเผชญสถานการณทตองแกปญหาในอนาคต

2. ทกษะกระบวนการคดแกปญหา หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการพจารณาไตรตรองสงตาง ๆ ทเปนประเดนปญหา อธบายตนเหตทกอใหเกดปญหาไดถกตอง ตรงประเดน สามารถคดหาวธการแกไขปญหาทเผชญอยดวยเหตผล และมลาดบขนตอน ระบผลของ การตดสนใจเลอกวธการขจดปญหาตาง ๆ ใหหมดไปอยางหลากหลาย เพอใหบรรลผลสาเรจตามทกาหนดไว ซงว ดไดจากแบบวดทกษะกระบวนการแกปญหาตามแนวคดของเวยร (Weir) ม 4 ขนตอน ดงน 1) ระบปญหา 2) อธบายสาเหตของปญหา 3) วธการแกปญหา และ 4) ผลทไดรบจากการแกปญหา เปนแบบวดเชงสถานการณแบบอตนยทผวจยสรางขน จานวน 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ ทงหมด 20 ขอ

สำนกหอ


17

3. ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คะแนนของนกเรยนทไดจากการทาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย ซงเปนแบบวดแบบปรนย 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ วดไดจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผวจยสรางขน

. ความคดเหนของนกเรยน หมายถง ความรสกนกคดของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร ดวยกระบวนการเผชญสถานการณในดานการจดกจกรรมการเรยนร ดานบรรยากาศการใน การเรยนร และดานประโยชนทไดรบจากการจดการเรยนร ซงไดจากแบบสอบถามความคดเหน ทผวจยสรางขน

. นกเรยน หมายถง ผทกาลงศกษาอยในระดบชนมธยมศกษาปท 3 ของโรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9

ประโยชนทไดรบ 1. แนวทางของครในการพฒนาการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมและรายวชาอน ๆ ใหมประสทธภาพยงขน

2. แนวทางของครกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และรายวชาอน ๆ ในการจดการเรยนร เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา 3. นกเรยนสามารถนาความรทไดจากการจดกระบวนการเรยนรตามแบบเผชญสถานการณมาใชในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสม

สำนกหอ


18

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ

การวจยเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน สาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม หนวยการเรยนร เรอง สงคมไทย และทกษะกระบวนการคดแกปญหา โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ในวจยครงนผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงน

1. หลกสตรสถานศกษาโรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ และคาอธบายกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 3

. การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ . ทกษะกระบวนการคดแกปญหา

4. งานวจยทเกยวของ 1. หลกสตรหลกสตรสถานศกษาโรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภและคาอธบายกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 3

หลกสตรสถานศกษา โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ เนองดวยเปนโรงเรยนประจาชายแบบ Public school ตามพระราชประสงค จงมงพฒนานกเรยนทกคนใหม ความเปนสภาพบรษราชวทย สคณภาพมาตรฐานระดบสากล และเปนกาลงของชาตใหเปนมนษย ทมความเปนผนา มความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตสานก รกษสงแวดลอม ความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจาเปนตอการศกษาตอการประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนนกเรยนเปนสาคญบนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

วสยทศน ภ.ป.ร. ราชวทยาลยในพระบรมราชปถมภ เปนโรงเรยนประจาชายแบบ Public School

สรางสภาพบรษผนาตามพระราชประสงคสมาตรฐานสากล

สำนกหอ


19

พนธกจ

. ปลกจตสานกใหนกเรยน คร และบคลากรทางการศกษา มความภาคภมใจ สานกใน พระมหากรณาธ คณและสนองพระบรมราโชบายดวยความจงรกภกดกตญ กตเวทตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย

. พฒนาครใหมความเชยวชาญในการจดการเ รยนร เฉพาะดานสามารถใชภาษาตางประเทศ ใชสอเทคโนโลย และนวตกรรมในการจดการเรยนร . พฒนานกเรยนใหเปนผ นาทด มความเปนสภาพบรษ รกหมคณะ (Espritde Corps) รจกเสยสละ เพอสวนรวม และยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนสมาตรฐานสากล

. นาระบบการบรหารจดการโรงเรยนประจาแบบ Public School มาพฒนาใหสอดคลองกบโรงเรยนมาตรฐานสากล

. พฒนาโรงเ รยน ภ .ป .ร .ราชวทยาลยฯ ใหเ ปนองคกรแหงการเ รยนรตามมาตรฐานสากล

เปาประสงค นกเรยนเปนผนามความเปนสภาพบรษ รกหมคณะ มความจงรกภกด กตญ กตเวทตอ

ชาต ศาสนา พระมหากษตรย เปนเลศทางวชาการ สอสารสองภาษา ลาหนาทางความคด ผลตงานอยางสรางสรรค รวมกนรบผดชอบตอสงคมโลก

กลยทธ . ปลกฝงความจงรกภกด กตญ กตเวทตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย

. พฒนาศกยภาพนกเรยนสมาตรฐานสากล

. พฒนาระบบโรงเรยนประจาแบบ Public School

. ยกระดบคณภาพการศกษาในโรงเรยน

. เพมประสทธภาพการบรหารจดการดานระบบคณภาพ

. สรางเครอขายรวมพฒนาทงในประเทศและตางประเทศ

ยทธศาสตร . เรงรดพฒนาศกยภาพนกเรยนดานการศกษา . พฒนานกเรยนใหมภาวะผนา . ปลกฝงความจงรกภกด กตญ กตเวทตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย

สำนกหอ


20

. พฒนาโรงเรยนประจาแบบ Public School

. พฒนาโรงเรยนใหเปนองคกรแหงการเรยนร นอกจากนเพอใหการจดการศกษาเปนไปตามนโยบายการจดการศกษาของประเทศ จงกาหนดหลกการหลกสตรโรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ดงน . เปนหลกสตรการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและมาตรฐาน การเรยนรเปนเปาหมายสาหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรมบนพนฐานของความเปนไทยควบคกบความเปนสากล

. เปนหลกสตรการศกษาเพอปวงชนทประชาชนทกคน มโอกาสไดรบการศกษาอยาง เสมอภาคและมคณภาพ

. เปนหลกสตรการศกษาทสนองการกระจายอานาจใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน

. เปนหลกสตรการศกษาทมโครงสรางยดหยนทงดานสาระการเรยนร เวลา และ การจดการเรยนร . เปนหลกสตรการศกษาทเนนนกเรยนเปนสาคญ

. เปนหลกสตรการศกษาสาหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ครอบคลมทกกลมเปาหมาย สามารถเทยบโอนผลการเรยนร และประสบการณ

จดมงหมาย หลกสตรโรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ มงพฒนานกเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข มศกยภาพในการศกษาตอ และประกอบอาชพ จงกาหนดเปนจดหมายเพอใหเกดกบนกเรยน เมอจบการศกษาขนพนฐาน ดงน

. มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวจยและปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

. มความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และ มทกษะชวต . มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกกาลงกาย

. มความรกชาต มจตสานกในความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก ยดมนใน วถชวต และการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สำนกหอ


21

. มจตสานกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม จตสาธารณะทมงทาประโยชนสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

สมรรถนะสาคญของนกเรยน

หลกสตรสถานศกษา โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ มงใหนกเรยนเกดสมรรถนะสาคญ ประการ ดงน

. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมใน การใชภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณ อนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคมรวมทง การเจรจา ตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพ โดยคานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม . ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตางๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม

. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนากระบวนการตางๆ ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การทางานและ การอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและ ความขดแยงตาง ๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน

. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอก และใช เทคโนโลยดานตาง ๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม ในดานการเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และ มคณธรรม

สำนกหอ


22

โครงสรางรายวชาสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต หลกสตรสถานศกษา โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ มงพฒนา

นกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก คอ เปนสภาพบรษราชวทย รคด ใฝเรยน รกความเปนไทย ใสใจสขภาพ

จากหลกสตรโรงเรยน ภ.ป .ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ไดกาหนดโครงสรางหลกสตรของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบมธยมศกษาตอนตน มรายวชาพนฐาน และรายวชาเพมเตม สาระการเรยนรทองถนผนา ดงตารางท 1

ตารางท 1 โครงสรางหลกสตรของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชน

มธยมศกษาปท 3

ชนมธยมศกษาปท 3/2557

ภาคเรยนท 1 ภาคเรยนท 2

1) รายวชาพนฐาน รหสวชา นก. 1) รายวชาพนฐาน รหสวชา นก. ภาษาไทย 5 ท23101 1.5 ภาษาไทย 6 ท23102 1.5

คณตศาสตร 5 ค23101 1.5 คณตศาสตร 6 ค23102 1.5 วทยาศาสตร 5 ว23101 1.5 วทยาศาสตร 6 ว23102 1.5 สงคมศกษา ฯ 5 ส23101 1.5 สงคมศกษา ฯ 6 ส23102 1.5 ประวตศาสตร 5 ส23102 0.5 ประวตศาสตร 6 ส23104 0.5 สขศกษา 5 พ23101 0.5 สขศกษา 5 พ23103 0.5 วอลเลยบอล พ23102 0.5 กระบ พ23104 0.5 ศลปะพนฐาน 5 ศ23101 1 ศลปะพนฐาน 6 ศ23102 1 การงานอาชพและเทคโนโลย 5

ง23101 1 การงานอาชพและเทคโนโลย 6

ง23102 1

ภาษาองกฤษ 5 อ23101 1.5 ภาษาองกฤษ 5 อ23102 1.5 รวม 11 รวม 11

สำนกหอ


23

ตารางท 1 โครงสรางหลกสตรของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชน

มธยมศกษาปท 3 (ตอ) ชนมธยมศกษาปท 3/2557

ภาคเรยนท 1 ภาคเรยนท 2 2) รายวชาเพมเตมบงคบ รหสวชา นก. 2) รายวชาเพมเตมบงคบ รหสวชา นก. คณตศาสตรเพมเตม 5 ค23201 1 คณตศาสตรเพมเตม 6 ค23202 1

ภาษาองกฤษอาน-เขยน 5 อ23201 1 ภาษาองกฤษอาน-เขยน 6 อ23202 1 ภาษาเพอการสอสาร ท20201 0.5 กฎหมายนารและโลกใน

เหตการณปจจบน ส20204 0.5

อเลกทรอนคเบองตน ว23201 1 ภาษาเพอการวเคราะห ท20202 1

รวม 3.5 รวม 3.5 3) กจกรรมพฒนาผเรยน ชม. 3) กจกรรมพฒนาผเรยน ชม. แนะแนว 1 แนะแนว 1

กจกรรมนกเรยน กจกรรมนกเรยน

ลกเสอ/กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน 8 ชม/ภาค

1 ลกเสอ/กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน 8 ชม/ภาค

1

ชมนม 1 ชมนม 1

รวม 3 รวม 3 รวม/สปดาห 32 ชวโมง รวม/สปดาห 32 ชวโมง

รวม 640 ชวโมง รวม 640 ชวโมง รวม 1,280 ชวโมง

ทมา : โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปภมภ, หลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ปการศกษา 25 . (นครปฐม: โรงเรยน ภ.ป.ร ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม). 2551.

ในการจดเนอหาแตละสาระรายวชาในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม ตองจดใหสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานในงานวจยเลมน

สำนกหอ


24

นาเสนอเฉพาะในสวนสาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต ในมาตรฐาน การเรยนรท 2.1 และ 2.2 เนองจากเปนสาระทเกยวเนองกบการทาวจยในครงน ดงน

สาระการเรยนร

หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต : ระบอบการปกครอง การปกครองของไทยและตางประเทศ รฐธรรมนญ กฎหมายอาญา กฎหมายแพง สทธมนษยชน วฒนธรรม ภมปญญาไทยและการอนรกษ การเรยนรการเลอกวฒนธรรม สถานการณความขดแยงในประเทศ ปญหาสงคมไทย การอยรวมกนอยางสนตสข มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ส 2. เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมท ดงาม และธารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ดารงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข

มาตรฐาน ส 2. เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธารงรกษาไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข

การวจยครงนผ วจ ยไดนามาตรฐานการเรยนรในสาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม หนวยการเรยนรเรอง สงคมไทย มากาหนดเนอหารายวชาใหกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท เพอเรยนรตามตวชวด มาตรฐานการเรยนรและสาระ การเรยนร ดงตารางท 2

ตารางท 2 แสดงตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง สาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และ

การดาเนนชวตในสงคม ระดบชนมธยมศกษาปท 3

ชน ตวชวด สาระการเรยนร ม.

. อธบายความแตกตางของ การกระทาความผดระหวางคดอาญาและคดแพง

- ลกษณะการกระทาความผดทางอาญาและโทษ - ลกษณะการกระทาความผดทางแพงและโทษ

- ตวอยางการกระทาความผดทางอาญา - ตวอยางการกระทาความผดทางแพง

สำนกหอ


25


การดาเนนชวตในสงคม ระดบชนมธยมศกษาปท 3 (ตอ)

ชน ตวชวด สาระการเรยนร ม. 2. มสวนรวมในการปกปอง

คมครองผอนตามหลกสทธมนษยชน

- ความหมายและความสาคญของสทธมนษยชน - การมสวนรวมคมครองสทธมนษยชนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยตามวาระและโอกาสทเหมาะสม

3. อธบายระบอบการปกครองแบบ ตาง ๆ ทใชในยคปจจบน

4. วเคราะหเปรยบเทยบระบอบ การปกครองของไทยกบประเทศ อน ๆ ทมการปกครองระบอบประชาธปไตย

- ระบอบการปกครองแบบตางๆทใชในยคปจจบน

- ความแตกตาง ความคลายคลงของการปกครองของไทยกบประเทศอนๆทมการปกครองระบอบประชาธปไตย

5. วเคราะหรฐธรรมนญฉบบปจจบนในมาตราตาง ๆ ทเกยวของกบการเลอกตง การมสวนรวมและ การตรวจสอบการใชอานาจรฐ

- บทบญญตของรฐธรรมนญในมาตราตาง ๆ ทเกยวของกบการเลอกตง การมสวนรวม และ การตรวจสอบการใชอานาจรฐ - อานาจหนาทของรฐบาล

- บทบาทสาคญของรฐบาลในการบรหารราชการแผนดน

- ความจาเปนในกามรฐบาลตามระบอบประชาธปไตย

6. วเคราะหประเดนปญหาทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทยและเสนอแนวทางแกไข

- ประเดนปญหาและผลกระทบทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทยแนวทางการแกไขปญหา

สำนกหอ


26


การดาเนนชวตในสงคม ระดบชนมธยมศกษาปท 3 (ตอ)

ชน ตวชวด สาระการเรยนร 7. วเคราะหปจจยทกอใหเกดปญหา

ความขดแยงในประเทศและเสนอแนวคดในการลดความขดแยง

- ปจจยทกอใหเกดความขดแยง

- สาเหตปญหาทางสงคม

- แนวทางความรวมมอในการลดความขดแยงและการสรางความสมานฉนท

8. เสนอแนวคดในการดารงชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก

- ปจจยทสงเสรมการดารงชวตใหมความสข

9. อนรกษวฒนธรรมไทยและเลอกรบการเลอกวฒนธรรมทเหมาะสม

- ความสาคญของสงคมไทย ภมปญญาไทยและ การเลอกวฒนธรรม

- การอนรกษสงคมไทยและภมปญญาไทยทเหมาะสม

- การเลอกรบการเลอกวฒนธรรมทเหมาะสม

จากตารางท 2 แสดงใหเหนวา หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดตวชวดและสาระการเรยนร ทนกเรยนจาเปนตองเรยนรเนอหาไวใหผานทกตวชวด ตามทกาหนดไว นอกจากนสามารถกาหนดคาอธบายรายวชาสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรมและ การดาเนนชวต หนวยการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ตามตวชวดและมาตรฐานการเรยนร เพอวางแผนการจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบวตถประสงคและเปนไปตามเกณฑการวดและประเมนผล คาอธบายรายวชา หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต ส32101 ระดบชนมธยมศกษาปท 3

หลกสตรสถานศกษาโรงเรยน ภ.ป.ร ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ไดกาหนดคาอธบายรายวชาสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรมและ การดาเนนชวต ส23101 (โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ 2551:131) ไวดงน

สำนกหอ


27

ศกษาลกษณะการกระทาความผดและโทษทางอาญา ลกษณะการกระทาความผดทางแพงและความรบผดทางแพง ตวอยางการกระทาความผดทางอาญา เชน ความผดเกยวกบทรพย ตวอยางการกระทาความผดทางแพง เชน การทาผดสญญา การทาละเมด ความหมายและความสาคญของสทธมนษยชน การมสวนรวมคมครองสทธมนษยชนตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย ตามวาระและโอกาสทเหมาะสม อธบายระบอบการปกครองแบบตางๆ เชน การปกครองระบอบเผดจการ การปกครองระบอบประชาธปไตย วเคราะหความแตกตาง ความคลายคลงการปกครองของไทยกบประเทศเพอนบานอนๆ บทบญญตของรฐธรรมนญในมาตราตางๆ ทเกยวของกบการเลอกตง การมสวนรวม และการตรวจสอบการใชอานาจรฐ บทบาทของรฐบาลในการบรหารราชการแผนดน ความจาเปนในการมรฐบาลตามระบอบประชาธปไตย ปญหาและผลกระทบทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทยและ แนวทางแกไข วฒนธรรมไทยและภมปญญาไทย การเลอกวฒนธรรม การอนรกษสงคมไทยและ ภมปญญาไทยทเหมาะสม การเลอกวฒนธรรมทเหมาะสม ความสาคญของสงคมไทย ปจจย ทกอใหเกดความขดแยง เชน การเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม ความเชอ ฯลฯ สาเหตปญหาทางสงคม เชน ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม แนวทาง ความรวมมอในการลดความขดแยงและ การสรางความสมานฉนท ปจจยทสงเสรมการดารงชวตใหมความสข เชน การอยรวมกนอยางมขนตธรรม หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เหนคณคาในตนเอง รจกมองโลกในแงด สรางทกษะทางอารมณ รจกบรโภคดวยปญญา เลอกรบ-ปฏเสธขาว ปรบปรงตนเองและสงตางๆใหดขนอยเสมอ

โดยใชกระบวนการศกษาคนควา การสบเสาะหาความร การสบคนขอมล ปฏบตจรง สรปรายงาน เพอพฒนาทกษะกระบวนการในการคดวเคราะห การแกปญหา การใชเหตผล การสอความหมายทางสงคม และนาประสบการณดานความร ความคด ทกษะกระบวนการทไดไปใช ในการเรยนรสงตางๆ และใชในชวตประจาวนอยางสรางสรรค รวมทงเหนคณคาและมเจตคตทด ตอหนาทพลเมอง สามารถทางานอยางมระบบระเบยบ มความรอบคอบ มความรบผดชอบ มวจารณญาณและมความเชอมนในตนเอง

ตวชวด

มาตรฐาน ส 2. ตวชวด ม.3/ ม.3/ ม.3/3 ม.3/4 ม.3/5

มาตรฐาน ส 2. ตวชวด ม.3/ ม.3/ ม.3/3 ม.3/4 รวมทงหมด 9 ตวชวด

สำนกหอ


28

หนวยการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม การออกแบบหนวยการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ไดกาหนดสาระการเรยนร ระดบชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดยแบงเปนรายวชาสงคมศกษาฯ ใชเวลาเรยน 6 คาบเรยน/ภาคเรยน สปดาหละ 3 คาบเรยน และรายวชาประวตศาสตร/ใชเวลาเรยน 2 คาบเรยน/ภาคเรยน สปดาหละ 1 คาบเรยน ซงหลกสตรสถานศกษาของทางโรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ไดกาหนดใหมการเรยนสาระวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต จานวน 5 หนวยการเรยนร ทงหมด 30 คาบเรยน/ภาคเรยน ดงตารางท 3 และสาระวชาประวตศาสตร จานวน 2 หนวยการเรยนร ทงหมด 10 คาบเรยน/ภาคเรยน ดงตารางท 4

หมายเหต วชาสงคมศกษาฯ ในภาคเรยนท 2 แบงสาระวชาศาสนา ศลธรรม จรยธรรม จานวน 6 หนวยการเรยนร ทงหมด 30 คาบเรยน/ภาคเรยน และสาระวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต จานวน 5 หนวยการเรยนร ทงหมด 30 คาบเรยน/ภาคเรยน

ตารางท 3 รายละเอยดหนวยการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและ วฒนธรรม (สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต) ชนมธยมศกษาปท 3

หนวยท

ชอหนวยการเรยนร มาตรฐาน/ตวชวด

เรอง เวลาเรยน

1 กฎหมายแพงและอาญา

ส 2.

ม.3/

- กฎหมายแพงและพาณชย - กฎหมายอาญา

2

2

2 สทธมนษยชน

ส 2.

ม.3/2

- ความหมายและความสาคญของสทธมนษยชน - การมสวนรวมในการปกปองคมครองผอนตามหลกสทธมนษยชน

- องคกรดานสทธมนษยชน

2

1

1

สำนกหอ


29

ตารางท 3 รายละเอยดหนวยการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต) ชนมธยมศกษาปท 3 (ตอ)

หนวยท

ชอหนวยการเรยนร มาตรฐาน/ตวชวด

เรอง เวลาเรยน

3 การเมอง การปกครองในยคปจจบน

ส 2.2

ม.3/ ,3/2, 3/3,3/4

- ระบอบการเมองการปกครอง

- การปกครองของไทยและตางประเทศ

- รฐธรรมนญ

2

2

2

4 สงคมไทย ส 2.

ม.3/4,3/5

- ลกษณะของสงคมไทย

- ปญหาสงคมไทย (ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด) - ปญหาสงคมไทย 2 (ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม) - ความขดแยงในสงคม - การดาเนนชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก

2

2

2

2

2

5 วฒนธรรมไทยและวฒนธรรมสากล

ส 2.

ม.3/3 - วฒนธรรมและภมปญญาไทย

- วฒนธรรมสากล 2

2

ทดสอบ 2

รวมทงหมด 30

สำนกหอ


30

ตารางท 4 รายละเอยดหนวยการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนา และ วฒนธรรม (สาระประวตศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 3

จากตารางท 3 และ 4 ทางผวจยไดนาสาระวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรมและ การดาเนนชวต และสาระวชาประวตศาสตร มากาหนดชวงเวลาการเรยนการสอน โดยใชเวลารวมทงสน 4 คาบเรยน/สปดาห ดงตารางท 5

ลาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร / ตวชวด

สาระสาคญ เวลา (ชวโมง)

นาหนกคะแนน

3 ภมภาคของโลกกบพฒนาการทางประวตศาสตร

ส . ม. /

ปจจยทางภมศาสตรมอทธพลตอพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตาง ๆ ของโลก นอกจากนนอทธพลของอารยธรรมตะวนตกยงมผลสาคญตอพฒนาการทางประวตศาสตร

4

4 ความขดแยงและ

ความรวมมอของโลกในครสตศตวรรษท 20 ถงปจจบน

ส . ม. /

โลกในศตวรรษท มนษยมชวตความเปนอยทดขน แตกมความขดแยงกนมากขน ทาใหมนษยหาหนทางรวมมอขจดความขดแยง โดยการจดตงองคกรความรวมมอตางๆ ขน เพอใหมนษยทกคนบนโลกอยรวมกนได

อยางสงบสข

6

สอบปลายภาคเรยนท 10 รวมทงสน

สำนกหอ


31

ตารางท 5 ชวงเวลาการเรยนการสอนภาคเรยนท 2 (ปลายภาค) สาระรายวชาหนาทพลเมองวฒนธรรมและการดาเนนชวต และสาระประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3

ภาคเรยนท 2 (ปลายภาค)

สปดาห การเรยนการสอน 1 หนวยการเรยนรท 1 กฎหมายแพงและอาญา จานวน 4

คาบเรยน 2 หนวยการเรยนรท 2 สทธมนษยชน จานวน 4 คาบเรยน 3 หนวยการเรยนรท 3 การเมองการปกครองในยคปจจบน

จานวน 4 คาบเรยน

4 หนวยการเรยนรท 3 การเมองการปกครองในยคปจจบน

จานวน 2 คาบเรยน และหนวยการเรยนรท 4 สงคมไทย จานวน 2 คาบเรยน

5 หนวยการเรยนรท 4 สงคมไทย จานวน 4 คาบเรยน

6 หนวยการเรยนรท 4 สงคมไทย จานวน 4 คาบเรยน

7 หนวยการเรยนรท 5 วฒนธรรมไทยและวฒนธรรมสากลจานวน 4 คาบเรยน

8 หนวยการเรยนรท 3 ภมภาคของโลกกบพฒนาการทางประวตศาสตร จานวน 4 คาบเรยน

9 หนวยการเรยนรท 4 ความขดแยงและ

ความรวมมอของโลกในครสตศตวรรษท 20 ถงปจจบนจานวน 4 คาบเรยน

10 หนวยการเรยนรท 4 ความขดแยงและความรวมมอของโลกในครสตศตวรรษท 20 ถงปจจบนจานวน 2 คาบเรยน ทดสอบเกบคะแนน จานวน 2 คาบเรยน

การวจยครงนผวจยเลอกหนวยการเรยนรท 4 เรอง สงคมไทย จดการเรยนการสอนและโครงสรางรายวชาหนวยการเรยนร เพอทาการวจยและพฒนาการเรยนการสอนของคร สามารถ นาสาระการเรยนรดงกลาวขางตนมากาหนดการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ รวม 10 คาบเรยน และการทาวจยครงนมเนอหา 5 เรอง ประกอบดวย ลกษณะของสงคมไทย ปญหา

สำนกหอ


32

สงคมไทย (ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด) ปญหาสงคมไทย 2 (ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม) ความขดแยงในสงคม และการดาเนนชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก ดงตารางท 6

ตารางท 6 กาหนดแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ สาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต ชนมธยมศกษาปท 3

การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ผวจยเหนวา กอนการดาเนนการทดลอง ควรทาความเขากบนกเรยนเพมเตมในกระบวนการเผชญสถานการณ โดยกาหนดแผน การจดการเรยนรปฐมนเทศ ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ จานวน 1 คาบ ซงเปนการเตรยมความพรอมของนกเรยนกอนจดกระบวนการเรยนร มการอธบายขนตอนกระบวนการสอน ชแจงจดประสงคการเรยนรการจดกจกรรมการเรยนร การสรางความคนเคย และบรรยากาศในชนเรยน นอกจากนเพอเปนการระบวาสาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต ชนมธยมศกษาปท 3 นาไปสการจดกจกรรมเรยนรทเนนกระบวนการคด ตามแนวทางของ สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา กระทรวงศกษาธการ ( 2553:240) แสดงใหทราบวา แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด ระดบมธยมศกษา ในเนอหาหนวย การเรยนร เรอง สงคมไทย ของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม นกเรยน จะเกดกระบวนการคดในเรองใดบาง และครสามารถจดการเรยนการสอน เพอพฒนาความสามารถ

ชอหนวยการเรยนร เรอง รวม (คาบเรยน)

หนวยการเรยนรท 4 เรอง

สงคมไทย

ปฐมนเทศ 1

1. ลกษณะของสงคมไทย

2

2. ความขดแยงในสงคม 2

3. ปญหาสงคมไทย (ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด)

2

4. ปญหาสงคมไทย 2 (ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม)

2

5. การอยรวมกนอยางสนตสขในประเทศและสงคมโลก

2

รวม 10

สำนกหอ


33

ในการคดไดอยางไร ใหสอดคลองกบจดมงหมายสาคญของการจดการศกษาตามหลกสตรแกนกลางขนพนฐาน ดงตารางท 7

ตารางท 7 ความสมพนธระหวางมาตรฐานการเรยนรกบกระบวนการคดสาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต ชวงชนท 3

สาระ มาตรฐานการเรยนร มาตรฐานการเรยนรชวงชน กระบวนการคด สาระรายวชา หนาทพลเมอง วฒนธรรม

และ

การดาเนนชวต

ส 2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนา ทของการเ ปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธารงรกษาประเพณ แ ล ะ ว ฒ น ธ ร ร ม ไ ท ย ดารงชวตอย ร วมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข

ตวชวดชวงชน -วเคราะหปจจยทกอใหเกดป ญ ห า ค ว า ม ข ด แ ย ง ใ นประเทศและเสนอแนวคดในการลดความขดแยง (ม.3/4) -เสนอแนวคดในการดาเนนช ว ต อ ย า ง ม ค ว า ม ส ข ใ นประ เ ท ศ แล ะ ส ง ค ม โล ก (ม.3/5)

ทกษะการคด -ทกษะกระบวนการค ด อ ย า ง มวจารณญาณ -ทกษะการวเคราะห

-ทกษะกระบวนการคดแกปญหา ก จ ก ร ร ม ก า ร จ ด การเรยนร

-สรางสรรคผลงานทลดความขดแยง ห า ส า เ ห ต แ ล ะแนวทาง

แกไขปญหาสงคม -นาความรทไดไปปฏบตตนในการอยร ว ม ก น อ ย า งเหมาะสม

ทมา : สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา, กระทรวงศกษาธการ. แนวทางการจดกจกรรม การเรยนร เพอพฒนาทกษะการคด กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบมธยมศกษา (กรงเทพมหานคร: ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2553).

จากตารางท 7 จะเหนไดวามาตรฐานการเรยนร สาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต มความสมพนธกบกระบวนการคดทตองการใหเกดขนกบนกเรยน

สำนกหอ


34

เพอนาไปสการจดกจกรรมการเรยนรทเนนทกษะกระบวนการคดแกปญหาอยางมประสทธภาพและเปนไปตามวตถประสงคของหลกสตร เมอจดกจกรรมการเรยนรนกเรยนจะเกดทกษะกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ และทกษะการคดวเคราะห โดยมการกาหนด แนวทาง การจดการเรยนร เพอใหสามารถระบปญหา ศกษาปญหา วเคราะหปญหา หาแนวทางแกไขทหลากหลาย การตดสนเลอกแนวทางทเหมาะสม และนาไปสการปฏบต ซงทาใหทราบวาการจดกจกรรมการเรยนรในสาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม สงผลใหนกเรยนจะเกดทกษะการคดแกปญหาโดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณไดเชนกน

นอกจากการเรยนการสอนใหสอดคลองกบสาระการเรยนรและมาตรฐานการเรยนรของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมแลว กระทรวงศกษา (2552: 17) ไดกาหนดระดบการศกษาของแตละชวงชนไวในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-2561)โดยระดบชนมธยมศกษาตอนตน เหมาะสมกบทกษะการคดขนสง และทกษะชวต เพอใหนกเรยนฝกทกษะกระบวนการคด การแกปญหา การเผชญสถานการณตางๆ และจดกจกรรมใหนกเรยนเรยนรจากประสบการณจรง การเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสม ดงนนจงเปนเหตผลหนงททาใหผวจยเลอกทาการทดลองกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ดงแผนภมท แสดงความสมพนธทกษะการคดทเหมาะสมกบชวงชนท 3

สำนกหอ


35

แผนภมท แสดงความสมพนธทกษะการคดทเหมาะสมกบชวงชนท 3

ทมา : กระทรวงศกษาธการ . หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551.

กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด 2552. 17.

จากแผนภมท ในการพฒนานกเรยนใหมทกษะ ความสามารถและคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนชวงชนท 3 (ม.1-3) สามารถสงเคราะหสมรรถนะสาคญของนกเรยนทสมพนธกบทกษะการคดขนสง (ทกาหนดในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551) มดวยกน 5 สมรรถนะสาคญ โดยการวจยครงนสอดคลองกบความสามารถในการคด ความสามารถในการแกปญหา เพอใหนกเรยนเกดประสทธภาพ มความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได สามารถอยรวมกบผอนและอยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงมศกยภาพ เพอการศกษาตอในชนสงตามความประสงค สงเสรมใหมนสยทด เลอกและตดสนใจไดอยางเหมาะสม มสวนรวมในการแกปญหา และเกดการดารงชวตอยางมดลยภาพ ศกษาสภาพปญหา สาเหตและผลเสยจาก การรบเอาวฒนธรรมตะวนตก ปญหาความขดแยงและสงคมไทย มงทาประโยชนและสรางสงท ดงามใหกบสงคมเปนผมความรความสามารถในการจดการเรยนรของตนเอง ชนาตนเองได และสามารถแสวงหาความรจากแหลงการเรยนรตาง ๆ ในสงคมไดตลอดชวต

ทกษะ

ม.1-ม.3

สมรรถนะสาคญ

มงเนนใหสารวจความถนดและความสนใจของตนเอง ทกษะการดาเน นช ว ต ทกษะการใชเทคโนโลย เพอการเรยนร มท ก ษ ะ ก า ร ค ด ข น ส ง (ประกอบดวยการคดอยางมวจารณญาณ คดสรางสรรค คดแกปญหา) มความรบผดชอบตอสงคม และภมใจในความเปนไทย เปนพนฐานในการศกษาตอ

ความสามารถใน การคด เพอมงใหน ก เ ร ย น เ ก ดค ว า ม ค ด ทห ล า ก ห ล า ย ส า ม า ร ถแก ป ญหา แล ะอปสรรคตาง ๆอย า ง ม เ ห ต ผล เพอเตรยมตวเขาสการประกอบอาชพ

คณลกษณะ

-รกชาต ศาสน กษตรย -ซอสตยสจรต -มวนย -ใฝเรยนร -อยอยางพอเพยง -มงมนใน การทางาน -รกความเปนไทย -มจตสาธารณะ

คณลกษณะตามหลกสตร

สำนกหอ


36

2. การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนการฝกใหมนษยแกปญหา โดยผานกระบวนการคดอยางเปนลาดบ ขนตอน และการปฏบตจรงอยางเปนระบบ ใชสถานการณหรอปญหาทมนษยตองเผชญในชวตประจาวนอยางหลกเลยงไมได วถการดาเนนชวต ยอมม การเปลยนแปลงไป มทงสข ทกข มปญหาทตองใหตดสนใจ การนากระบวนการเผชญสถานการณทหลากหลายทงทเปนสถานการณจรงและสถานการณจาลอง เปนการกระตนใหนกเรยนสนใจ ใฝเรยนร เหนคณคาของการเรยนร เรยนรในการแกปญหา และมความคดรเรมสรางสรรค (สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา, 2554: 24) ความหมายของกระบวนการเผชญสถานการณ

การศกษากระบวนการเผชญสถานการณ ไดมนกการศกษาของไทยหลายทาน นาแนวคดของสมน อมรวว ฒน มาจดการเรยนรและฝกทกษะใหนกเรยนไดพฒนาการคดทหลากหลาย และสรางประสบการณในการตอสเอาชนะกบปญหาตางๆ ทไดเผชญในชวตประจาวน โดยมนกการศกษาไดใหความหมายของกระบวนการเผชญสถานการณ ดงตอไปน สมน อมรววฒน (2542: 46-60) อธบายไววา การเผชญความเปลยนแปลงทเกดขน และเรยนรวธการแกไขปญหาของเหตการณตาง ๆ อยางมระบบ มเหตผล มการสรางความสมพนธใหเหมาะสม เชอมโยงเรองราวตาง ๆ เขาดวยกน และสามารถคดวเคราะหวธการเอาชนะปญหาตาง ๆ ได

ทศนา แขมมณ (2553: 276-277) อธบายไววา เปนทกษะหรอกระบวนการอยางหนงทตองเผชญกบการเปลยนแปลงตาง ๆ มากมาย ในการดาเนนชวตของมนษย และสามารถเอาชนะปญหาตาง ๆ เหลานนได

สคนธ สนธพานนท และคณะ (2554: 52) อธบายไววา เปนกระบวนการเรยนรอยางหนงทฝกใหนกเรยนไดฝกการเรยนรดวยตนเอง ไดมโอกาสสมพนธกบสงทจะเรยนร และสามารถนาประสบการณจากการเรยนรนน มาเปนแนวทางในการเลอกและตดสนใจ โดยผานการวเคราะหและประเมนคา เพอนาไปสการปฏบต

จากขอมลดงกลาวขางตน ความหมายของกระบวนการเผชญสถานการณ เปน การเรยนร โดยฝกใหนกเรยนสามารถเผชญกบสถานการณตาง ๆ ในชวตประจาว นทม การเปลยนแปลงอยตลอดเวลา สามารถนาประสบการณจากการเรยนรนน มาเปนแนวทางใน การเลอกและตดสนใจ โดยผานการแยกแยะและประเมนคา เพอนาไปสการปฏบตจรง

สำนกหอ


37

รปแบบของการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ การศกษากระบวนการเผชญสถานการณ ผวจยไดทาการศกษารปแบบของ

กระบวนการเผชญสถานการณ ของสมน อมรววฒน (2542: 55-60) ทาใหสามารถจดกระบวนการเรยนร โดยการเชอมโยงการกระทากบการคดอยางมเหตผลเขาดวยกน เขาใจสงทตองพบเจอ อยทกวน เมอพบเจอกบปญหากพรอมทจะแกปญหาอยางถกวธ และสามารถเลอกวธตางๆ เพอเอาชนะปญหาตางๆ ไดรปแบบของกระบวนการเผชญสถานการณ มดงน

1. การเผชญ นนคอ ชวตเมอเกดขนและเจรญเตบโต ยอมตองไดพบผคน สงแวดลอมและเหตการณตาง ๆ มากมายหลายแบบ คนทกวยตองเผชญกบความสบสน ความเปลยนแปลงและเรยนรทจะเขาใจภาวะทตองพบเจออยตลอดเวลา

วธการสอนคดเพอสามารถเผชญสถานการณ คอ จดใหนกเรยนไดพบสงแวดลอม เหตการณทสบสน เปลยนแปลง และเรยนรทจะเขาใจภาวะทตองเผชญ จากการวเคราะหขอมล ขาวสาร 2. การผจญ นนคอ การตอสกบปญหา การแกไขปญหาเพอรอดพนจากปญหา เมอมนษยเจรญวยขน มประสบการณผานพบมากขน ความสบสนและซบซอนของประสบการณทาใหมสาเหต

ปจจย และเงอนไขของสถานการณทยงยากขนตามลาดบ แมจะเปนสถานการณทพงปรารถนา กจะมองคประกอบหลายประการทมผลกระทบตอความเหมาะสมพอดของชวต กระบวนการเรยนรตองสอนและฝกใหนกเรยนมความพรอมในการแกปญหาและมวธการแกไขสถานการณอยางถกวธ

วธการสอนคดเพอสามารถเผชญสถานการณ คอ กระตนใหนกเรยนเกดจตสานกโดยการประเมนคาขาวสาร หลกการ ความร ดวยการจดใหนกเรยนตองเรยนรวธการตอสกบปญหาทเผชญ ดวยการคดประเมนคา ในแงผลประโยชนทเกดขนตามมา การคดประเมนคาทจะเปนพนฐานของการตดสนใจทถกตอง

3. การผสมผสาน นนคอ ชวตและสงคมอนมองคประกอบทละเอยดออนและหลากหลาย ยอมตองการความสมพนธทผสมกลมกลนกนไดสนท มสดสวนพอเหมาะ เปนเหต เปนผล และนาไปสความเจรญรงเรอง เพราะเมอใดกลไกและองคประกอบของชวตไมสมพนธกน เกดความขดแยงอยางยากทจะแกไข เมอนนชวตอาจตองวบตลง

วธการสอนคดเพอสามารถเผชญสถานการณ คอ การจดกจกรรมใหนกเรยนไดเรยนร เขาใจความตองการของสงคมทหลากหลาย แตตองสมพนธ กลมกลน ไดสดสวน มเหตผล และนาไปสความสงบ จงตองมการฝกใหนกเรยนรจกคดและตดสนใจ วธการคดและตดสนใจทถกตอง 4. การเผดจ นนคอ มนษยจงตองเรยนร ฝกฝนความคด ความสามารถและวธการทจะสามารถเอาชนะปญหาไดสาเรจ โดยไมกอปญหาสบเนองตอไป เมอการศกษาสามารถชวยใหมนษยเอาชนะปญหาได การศกษาจงเปนประโยชนแกชวตโดยแท

สำนกหอ


38

วธการสอนคดเพอสามารถเผชญสถานการณ คอ การปฏบต โดยการจดใหนกเรยนฝกปฏบตตนโดยยดหลกสายกลาง ประสานประโยชน แกปญหาโดยสนตวธและไมประมาท ซงสามารถบรรลประโยชนสงสดได

นอกจากน สมน อมรววฒน ไดเสนอรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ (การเผชญ) เปนการฝกนสยและทกษะในการแสวงหาความร เพอสามารถเผชญกบปญหาและสถานการณนนๆไดอยางถกตอง เรยนรทจะเขาใจภาวะทตองเผชญ จากการวเคราะหขอมล ขาวสาร เนองจากการทบคคลจะสามารถตดสนใจกระทา สงใดลงไปนน ยอมขนอยกบพนฐานของความร ความรสก ความเขาใจและหลกการทเขายดถอ ความผดพลาดและความลมเหลวมกจะเกดขน เมอผปฏบตขาดขอมลพนฐานทสาคญ ทาไปเพราะความไมร ความไมรทาใหหลงผด ดงนน ในการฝกอบรมนกเรยนใหสามารถเผชญสถานการณทเกดขนในชวตจรงได ครควรฝกนสย และฝกทกษะในการแสวงหาความร เพอเปนการเตรยมตวในขนแรกของการศกษา นกเรยนจงควรไดรบการฝกฝนใหรจก การแสวงหาความรและหลกการเบองตน เพอนามาปรบกบวธการและขนตอนในการแสวงหาขาวสาร ความร

การรวบรวมขาวสารขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการนน ควรพจารณาวา 1. ขาวสารนนเปนขาวสารทควรรหรอไมควรร

2. เปนขาวทงายหรอยากตอความเขาใจ และรบร

3. เปนเรองธรรมดา หรอผดปกต

4. เจาะจงประเดน หรอขาวสารแบบกระจด กระจาย

5. มลกษณะคลมเครอ แบบววพนหลก หรอชดเจนกระจาง

6. มความจรงมากกวาความเทจ หรอมความเทจมากกวาความจรง

7. เกดขนจากเจตนาด หรอเจตนาราย

8. มแหลงอางอง หรอ เปนเรองโคมลอย

9. เปนเรองสรางสรรคหรอทาลาย

10. มองคประกอบเดยว หรอหลายองคประกอบ

11. มรปแบบ ระบบระเบยบ หรอสบสนยงเหยง

12. เปนรปธรรม หรอนามธรรม

ขนตอนท 2 การประเมนคาและประโยชน (การผจญ) เปนขนกระตนใหนกเรยนเกดจตสานกโดยการประเมนคาของขาวสาร หลกการ ความร ดวยการจดใหนกเรยนตองเรยนรวธการตอสกบปญหาทเผชญ ดวยการคดประเมนคา ในแงของผลประโยชนทจะเกดขนตามมา การคด

สำนกหอ


39

ประเมนคาทจะเปนพนฐานของการตดสนใจทถกตอง เปนขนตอนทฝกฝนการเผชญปญหาและสถานการณ เนนทกษะและความสามารถในการประเมนคาอยางมจรยธรรมเปนพนฐาน ขนตอนนเปนการนาขาวสารความรทไดมาจดสรปประเดนของขาวสารไวอยางเปนระเบยบ และประเมนคาวาประเดนไหนถกตอง ดงามเหมาะสมและเกดประโยชนสงสดแทจรง ประเดนไหนบกพรอง ไมเหมาะ ไมถก ไมควรหรอเปนผลด ชว จงตองมหลกเกณฑ ดงตอไปน

1. ประเมนคาของความดงามตามหลกศาสนาและศลธรรม 2. ประเมนคาความเหมาะสมตามหลกคานยมของบคคล และกลมชน ยคสมย

นนหรอสงคมนน

3. ประเมนคาความสงสงตามหลกของวฒนธรรม ประเพณและวถดารงชวต

4. ประเมนคาของความถกตอง ตามหลกกฎหมาย

ขนตอนท 3 การเลอกและตดสนใจ (การผสมผสาน) โดยจดกจกรรมใฝเรยนรไดเรยนร เขาใจความตองการของสงคมทหลากหลาย แตตองสมพนธกลมกลนไดสดสวน มเหตผล และนาไปสความสงบ เพราะเมอใดองคประกอบของสงคมเกดความขดแยง อยางยากทจะแกไข เมอนนชวตกจะไดรบความเสยหาย จงตองมการฝกใหนกเรยนรจกคดและตดสนใจ เปนขนตอนของ การผจญและการผสมผสานผลของการประเมนคาเพอนาไปสการปฏบต เปนการฝกทกษะการเลอกและการตดสนใจ เมอตองเผชญปญหาหรอสถานการณ การเลอกและการตดสนใจหลงจากทไดประเมนคาขอมลตาง ๆ ไวหลาย ๆ ทางแลวนน นบวาเปนขนตอนทสาคญมากในกระบวนการเผชญสถานการณและการแกปญหา เพราะทางเลอกและตดสนใจผดพลาดหรอมความลงเลใจ บคคลนนยอมไมสามารถแกปญหาไดและอาจหลกหนไปจากสถานการณนน โดยไมสามารถจะแกปญหาได แมจะรวถทางการแกปญหา วธการคดและการตดสนใจทถกตอง จงเกดจาก

1. การคดเกดจากมขาวสาร ขอมลทมากพอและเปนความจรง 2. การประเมนคาตองมความถกตอง แมน ตรง

3. การตดสนใจทเปนอสระ ปราศจากความลาเอยง เพราะความรก ความโกรธ ความเกลยดกลว และความหลงผด มสตสมปชญญะ และไมตกเปนทาสของความทะยานอยากได

4. การรวบรวมขอมลทด ทาใหสามารถกาหนดและอธบายประเดนสาคญของ

สถานการณหรอปญหาได

5. การประเมนคาตามเกณฑทถกตองดงามเหมาะสม ทาใหสามารถคดและคาด

ถงผลด ผลเสยในการเลอกและตดสนใจ

6. การวเคราะหเปรยบเทยบประเดนทประเมนคาแลว ทาใหสามารถกาหนด

สำนกหอ


40

ทางเลอกและทางออกของสถานการณและปญหานนได

7. เมอมทางเลอกหลายทางบคคลตองอาศยประสบการณ หลกการและ การทานายผล

8. ถาไมมทางเลอกหรอมทางเดยวทตดสนใจไมได จะตองหาทางออกใหมท

นาจะเปนไปได

9. ตดสนใจเลอกทางทดทสด วางแนวทางปฏบตใหไดผล

ขนตอนท 4 การปฏบต (การเผดจ) การลงมอแกปญหา และเผชญสถานการณจนสาเรจ ลลวงดวยด ในบรรดาขนตอนทง 4 ขนของกระบวนการเผชญสถานการณนน แมวาบคคลจะสามารถรวบรวมขอมล ความรมาประเมนคาและตดสนใจไดอยางดเพยงใด แตขาดการนามาปฏบตอยางไดผลดแลว ยอมไมประสบความสาเรจ เชนทการหลงตดยาเสพตดจนเลกไมได การฉอราษฎรบงหลวง เพอหลกหนความยากจน การพดพลอยและพดปดจนเปนนสยของคนทวไปนน เกดขนมใชจากความไมร แตเปนเพราะวาบอยครงเขา ประเมนคาจนผด ไมด ตดสนใจจะกลบตวหรอปรบปรงตนเอง แตปฏบตไมดหรอปฏบตไดไมครบถวนไมสมาเสมอ หรอไมอดทนพอทจะปฏบต การปฏบต เปนขนตอนทละเอยดออนมาก จาเปนตองอาศยพนฐานและหลกเกณฑทดเปนแนวทาง และตองฝกอบรมปรบตว ปรบจตใจใหมความอดทน ประณต จงจะอยในสงคมไดราบรน พนฐานในการปฏบตตนทบคคลพงสงวรอย เสมอนน พระพทธเจาไดทรงวางหลกปฏบตไวใน สปปรสธรรม 7 ดงน

1. คดถงเหต (เหต) 2. คดถงผลทจะเกดขน (ผล) 3. คดถงสภาพ ฐานะ ความร ความสามารถของตน (ตนเอง) 4. คดถงความพอเหมาะ พอด (พอประมาณ) 5. คดถงความเหมาะสมกบเวลา (กาล) 6. คดถงความเหมาะสมกบกลมคนหรอชมชน (ชมชน) 7. คดถงความแตกตางระหวางบคคล (บคคล)

ดงนนรปแบบของกระบวนการเผชญสถานการณ สรปไดวา เปนจดการเรยนรทม การเชอมโยงการกระทากบการคดแกปญหาเขาดวยกน ฝกใหนกเรยนมความเชอมนในการนาความร ขอมล ขาวสาร มาสรปประเดน เพอประเมนคาวาสงใดถกตอง เหมาะสม พจารณาตามหลกศาสนา คานยมทางสงคม และตามหลกกฎหมาย เกดประโยชน ควรหรอไมควรแกการปฏบต โดยใหนกเรยนไดเลอกและตดสนใจในประเดนตางๆ หลงจากไดประเมนคณคาขอมลตาง ๆ ทาใหสามารถคดและคาดถงทางเลอกหรอทางออกของประเดนและปญหาเหลานนได ตดสนใจเลอก

สำนกหอ


41

แนวทางทดทสด เผชญสถานการณในลกษณะตาง ๆสามารถนาความร ประสบการณนามาปฏบตฝกอบรม ปรบตวใหสามารถนาไปใชในชวตจรงได สามารถอยในสงคมไดอยางมภมคมกนทดและมความสข ซงประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน 1. ขนการรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ (การเผชญ) 2. ขนการประเมนคาและประโยชน (การผจญ) 3. ขนการเลอกและตดสนใจ (การผสมผสาน) 4. ขนการปฏบต (การเผดจ) เพอนาไปใชในการจดการเรยนการสอนใหเหมาะกบลกษณะของเนอหาสาระและวยของนกเรยน

จากรปแบบการจดกระบวนการเผชญสถานการณ ทาใหผวจ ยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอใหเกดการคดตดสนใจในระหวางการจดการเรยนรใหแกนกเรยนในหองเรยน โดยมนกการศกษาหลายทาน ไดเสนอขนตอนการสอนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ดงน

สมน อมรววฒน (2542: 42-60)โดยใชคาสอนสมยใหมทประยกตมาจากหลกคาสอนทางพระพทธศาสนามาเปนแนวในการปฏบต นนคอ มการประยกตจากหลกการสรางศรทธาและโยนโสมนสการ ไดแก 1. ขนนา

การสรางเจตคตทดตอวธการเรยนและบทเรยน การจดบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาของบทเรยน และเราใจใหนกเรยนเหนความสาคญของบทเรยน และการสรางความสมพนธทดระหวางครกบนกเรยน ครแสดงความรกและเมตตาตอนกเรยนอยางจรงใจ ครเสนอสถานการณ ปญหาหรอกรณตวอยาง พรอมทงแนะนาหลกการปฏบตตนโดยใชทกษะ การคดเปนพนฐานนาไปสการเลอกและแกปญหาหลาย ๆ ทาง

. ขนสอน ครหรอนกเรยนนาสถานการณ ปญหา หรอกรณตวอยาง และหลกปฏบตตนโดยใชหลกธรรมเปนพนฐานในการแกปญหามาฝกทกษะการคด และการปฏบตในกระบวนการเผชญสถานการณ ครแนะแหลงวทยาการและแหลงขอมล 2.1 นกเรยนฝกทกษะการแสวงหาและรวบรวบขอมล ความรและหลกการทเกยวของ จดกจกรรมทเราใหเกดการคดวธตาง ๆ โดยใชความคดอยางเหมาะสม เพอใหไดขอมลหรอขาวสารทสอดคลองกบเรองทศกษา

2.2 ฝกการประเมนขอมลความรดวยเหตผล เปรยบเทยบ โดยการแลกเปลยน ความคดเหน ทดลอง ทดสอบ เลอกประเดนทถกตอง หาทางเลอกและวธการแกปญหาวาทางใดดทสดโดยวธคดอยางมเหตผล นาความรทไดมาจดสรปประเดนวาประเดนไหนนาจะถกตอง มประโยชนสงสดอยางแทจรง

สำนกหอ


42

2.3 ดาเนนการเลอกและตดสนใจ โดยใหนกเรยนแลกเปลยนความคดเหนและทดลอง ทดสอบดวยเหตผลจนมนใจวาเปนทางเลอกทถกตอง สามารถคดและคาดถงผลด-ผลเสย ทเกดจากทางเลอกหรอทางออกของสถานการณและปญหานนได

2.4 นกเรยนลงมอปฏบตทงในเวลาเรยนและนอกเวลาเรยน เพอพสจนการเลอกและตดสนใจ ใหนกเรยนสามารถคนหาคาตอบ แนวทางปฏบต สามารถนามาเปนแนวคดหลกในการประพฤตปฏบต โดยมครคอยสงเกต แนะนาและนาไปใชในสถานการณจรง

3. ขนสรป นกเรยนแสดงออกดวยวธการตาง ๆ เชน การพด การเขยนหรอการกระทาตาง ๆสนองตอบสงเรา ในรปแบบทเหมาะสมกบความสามารถของนกเรยน ครและนกเรยนรวมกนสรปบทเรยน การวดและประเมนผลการเรยนการสอน

จากขอมลขางตน เปนการจดการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ของสมน อมรววฒน (2542: 42-60) ซงสามารถแบงขนตอนออกเปน 3 ขนตอน คอ 1. ขนนา 2. ขนสอน 3. ขนสรป และมความสมพนธกบกระบวนการเผชญสถานการณทง 4 ขนตอน ไดแก 1. การเผชญ 2. การผจญ 3. การผสมผสาน 4. การเผดจ ซงสามารถนากระบวนการเผชญสถานการณมาจดการเรยนการสอนตามขนตอน ดงตารางท 8

สำนกหอ


43

ตารางท ความสมพนธขนตอนกระบวนการเผชญสถานการณกบการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณภายในโรงเรยน

กระบวนการเผชญสถานการณ การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณภายในโรงเรยน

-

ขนนา 1. การสรางเจตคตทดตอวธการเรยนและบทเรยน

2. การจดบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาของบทเรยน

3. ครเสนอสถานการณ ปญหาหรอกรณตวอยาง พรอมทงแนะนาหลกการปฏบตตน

1. การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง

ความรและหลกการ (การเผชญ) - จดใหนกเรยนไดพบสงแวดลอม เหตการณทสบสน เปลยนแปลง และเรยนรทจะเขาใจภาวะทตองเผชญ จากการวเคราะหขอมล ขาวสาร

ขนสอน 1. นกเรยนฝกทกษะการแสวงหาและรวบรวบขอมล ความรและหลกการทเกยวของ จดกจกรรมทเราใหเกดการคดวธตางๆ โดยใชความคดอยางเหมาะสม เพอใหไดขอมลหรอขาวสารทสอดคลองกบเรองทศกษา

2. การประเมนคาและประโยชน (การผจญ) - กระตนใหนกเรยนเกดจตสานกโดย การประเมนคาขาวสาร ความร ดวยการจดใหนกเรยนตองเรยนรวธการตอสกบปญหาทเผชญดวยการคดประเมนคา ในแงผลประโยชนทเกดขนตามมา

2. ฝกการประเมนขอมลความรดวยเหตผล เปรยบเทยบ โดยการแลกเปลยนความคดเหน ทดลอง ทดสอบ เ ลอกประเ ดนท ถกตอง หาทางเลอกและวธการแกปญหาวาทางใดดทสดโดยวธคดอยางมเหตผล นาความรทไดมาจดสรปประเดนวาประเดนไหนนาจะถกตอง มประโยชนสงสดอยางแทจรง

สำนกหอ


44

ตารางท 8 ความสมพนธขนตอนกระบวนการเผชญสถานการณกบการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการ เผชญสถานการณภายในโรงเรยน (ตอ)

กระบวนการเผชญสถานการณ การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณภายในโรงเรยน

3. การเลอกและตดสนใจ (การผสมผสาน) - การจดกจกรรมใหนกเรยนไดเรยนร เขาใจ ความตองการของสงคมทหลากหลาย แตตองสมพนธ กลมกลน ไดสดสวน มเหตผล และนาไปสความสงบ จงตองมการฝกใหนกเรยนรจกคดและตดสนใจ วธการคดและตดสนใจทถกตอง

3. ดา เนนการเ ลอกและตดสนใจ โดยใหนกเรยนแลกเปลยนความคดเหนและทดลอง ทดสอบดวยเหตผลจนมนใจวาเปนทางเลอกทถกตอง สามารถคดและคาดถงผลด-ผลเสยทเกดจากทางเลอกหรอทางออกของสถานการณและปญหานนได

4. การปฏบต (การเผดจ) - การปฏบต โดยการจดใหนกเรยนฝกปฏบตตนโดยยดหลกสายกลาง ประสานประโยชน แกปญหาโดยสนตวธและไมประมาท ซงสามารถบรรลประโยชนสงสดได

4. นกเรยนลงมอปฏบตทงในเวลาเรยนและนอกเวลาเรยน เพอพสจนการเลอกและตดสนใจ ใหนกเรยนสามารถคนหาคาตอบ แนวทางปฏบต สามารถนามาเปนแนวคดหลกในการประพฤตปฏบต โดยมครคอยสงเกต แนะนาและนาไปใชในสถานการณจรง

-

ขนสรป 1. นกเรยนแสดงออกดวยวธการตางๆ เชน การพด การเขยนหรอการกระทาตาง ๆสนองตอบสงเรา ในรปแบบทเหมาะสมกบความสามารถของนกเรยน

2. ครและนกเรยนรวมกนสรปบทเรยน

3. การวดและประเมนผลการเรยนการสอน

ระพพรรณ เอกสภาพนธ (2537: 42) ไดเสนอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ทไดพฒนารปแบบการจดการเรยนรการใชกระบวนการเผชญสถานการณตามแนวคดของสมน อมรววฒน ไว 6 ขนตอน ดงน

สำนกหอ


45

1. ขนสรางศรทธา 1.1 กอนเรมบทเรยนแตละครง ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยน เพอสงเสรมการเรยนรใหสอดคลองกบเนอหาของบทเรยน และเราใจใหนกเรยนเหนความสาคญของบทเรยนใหมลกษณะ ดงน

1.1.1 ตองมความสงบ

1.1.2 พยายามจดใหนกเรยนไดใกลชดกบธรรมชาต โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดสมผสกบสงแวดลอมทเปนธรรมชาต มการใชแหลงวทยาการในชมชน เพอใหนกเรยนไดรบประสบการณตรง

1.1.3 จดสภาพในชนเรยนใหมความแปลกใหมไมจาเจ เชน จดการเรยนเปนกลมบาง มการเปลยนกลมบาง เปลยนทนง

1.1.4 จดบรเวณหองเรยนและโรงเรยนใหสะอาดมระเบยบและเรยบงายอยเสมอ

1.1.5 สรางบรรยากาศ สรางความสนใจ ตงใจเรยนเปนพนฐานใหนกเรยนเปนบรรยากาศทชวนใหสบายใจ ไมมการขมขบงคบ หามพด หามแสดงความคดเหน หามลกจากทนง

แตเนนการสารวมกาย วาจา ใจ ฝกแผเมตตา ฝกสมาธอยางงาย ฝกใหนกเรยนมสตอยเสมอ ใหรตววากาลงทาอะไร พดอะไร คดอะไร

1.2 สรางสมพนธภาพทดระหวางครกบศษย

ครตองปฏบตตวเปนกลยาณมตรของศษย คอ ตองมบคลกภาพสารวม นาเชอถอ

ศรทธา สงา สะอาด แจมใส และมความเชอมนในตวเอง ตองมความร มคณธรรม มความเมตตา เอออาทร ทาใหศษยมความรสกสบายใจทจะเขามาหาและปรกษา ครสงสอนศษยดวยความรก และเปนทพงของศษยไดอยางแทจรง ความเปนกลยาณมตรของคร จะเปนสงกระตนใหศษยเกดฉนทะและวรยะในการฝกหดอบรมตนเอง

2. ขนศกษาสงคม (ตรงกบการรวบรวมขอมลขาวสาร ขอเทจจรง ความรและหลกการ) ของสมน อมรววฒน เปนการฝกทกษะแสวงหาและรวบรวมขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการโดยนาเสนอดวยสถานการณทใกลตวนกเรยนใหนกเรยนสบสอบแหลงทมา เพอกลนกรองขอมลใหเกดประโยชนโดยใชวธการแกปญหา 2.1 ครนาเสนอสงเราและแรงจงใจ ทจะนาเขาสเนอหา 2.2 เปนการฝกทกษะการแสวงหาและรวบรวมขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ

โดยครนาเสนอปญหาหรอสถานการณทใกลตวนกเรยนและเปนสาระสาคญของบทเรยน

2.3 ครแนะแหลงขอมลความร โดยเตรยมรวบรวมขอมลเกยวกบแหลงความรอยางกวางขวาง

สำนกหอ


46

2.4 ใหนกเรยนฝกรวบรวมขอมล โดยฝกทางานอยางเปนระบบระเบยบ โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและทกษะทางสงคม เชน การสบสอบแหลงทมา เพอกลนกรอง

ขอมลความรใหเกดประโยชน 2.5 ครจดกจกรรมเราใหนกเรยนเกดความคดวธตางๆโดยใชคาถามอยางเหมาะสม

เพอเราใหเกดความคดแบบใดแบบหนง

3. ขนระดมเผชญสถานการณ (ตรงกบทกษะการประเมนคา) ของสมน อมรววฒน

นกเรยนฝกการสรปประเดนสาคญของขอมลเพอประเมนคา หาทางเลอกวธแกปญหาวาทางใดดทสด โดยใชวธคดแบบมเหตผล เปนเครองกระตนใหนกเรยนเกดจตสานกขนในสวนทตนเองเคยกระทา หรอเคยปฏบตเปนประจา ดวยการนาความรทไดมาจดสรปประเดนและประเมนวา ประเดนไหนนาจะถกตอง เหมาะสม เกดประโยชนสงสดแทจรง ประเดนบกพรอง ผดพลาด ไมเหมาะสมไมควร ทาไปจะเกดผลราย มเกณฑประเมนคา และประโยชนทจะเกดขนตอสงนน หรอการกระทานน เพอใหไดคาตอบทถกตอง ไดแก

3.1 เวลา 3.2 ผกระทาและผรบผลประโยชน

3.3 ความชดเจนของประโยชน

3.4 สมบรณ

4. ขนวจารณความคด (ตรงกบการเลอกและการตดสนใจ) ของสมน อมรววฒน ฝกทกษะการเลอกและตดสนใจ โดยใหนกเรยนฝกกระบวนการทางานเปนกลมให

แลกเปลยนความคดเหนและคดทดสอบกนดวยเหตผลจนมนใจวาเปนทางเลอกทถกตอง

เปนการลงมตรวมกนภายในกลม ฝกความเปนประชาธปไตยบนพนฐานของการคดอยางมเหตผลปราศจากอคต เปนขนทเราใหนกเรยนไดคดวเคราะห วจารณ จากประเดนปญหา มการสนทนา ซกถาม วพากษ วจารณ แสดงความคดเหนจากเรองทเรยน อภปรายอยางมเหตมผล การใหอสระในการแสดงความคดเหนทจะทาใหนกเรยนสบายใจ โดยไมกลวหรอหวาดระแวงวาจะตอบผดหรอ ถกด เพราะครเปดโอกาสใหนกเรยนมอสระในการแสดงความคดเหนอยางเตมทโดยใชหลกการคดอนแยบคายในการเลอกและตดสนใจ ไดแก

4.1 ถกตอง ไมผดกฎหมาย ระเบยบประเพณ คานยม ศลธรรม

4.2 เปนประโยชนตอสวนรวมมากกวาสวนตน

4.3 สามารถปฏบตได 5. ขนฝกปฏบต (ตรงกบการปฏบต) ของสมน อมรววฒน

สำนกหอ


47

ใหนกเรยนฝกปฏบตเพอพสจนผลการเลอกทงในเวลาเรยนและนอกเวลาเรยน โดยมครคอยสงเกตและแนะนา และใชวธการใหคาปรกษาหารอเสมอนกลยาณมตร เปนขนทให นกเรยนคนหาคาตอบ แนวทางปฏบต มขอเสนอหรอแนวคดทดอะไรบางในเหตการณตาง ๆ ทเกดขน ใหนกเรยนนาแนวคดดงกลาวเปนหลกในการประพฤตปฏบตหรอนามาแตงเปนคาขวญหรอขอคด ซงเปนการตรวจสอบไดวานกเรยนเกดจตสานกจรงหรอไม 6. ขนสรป

6.1 นกเรยนแสดงออกดวยวธการตาง ๆ เชน การพด เขยน แสดง หรอกระทาในรปแบบตาง ๆ ทเหมาะสมกบความสามารถของนกเรยน

6.2 ครและนกเรยนรวมกนสรป และสงเกตวธปฏบตตรวจสอบปรบปรงแกไข การปฏบต

6.3 ครและนกเรยนรวมกนสรปบทเรยน เชน ใชการอภปรายกลมชวยกนสรปสาระ สาคญ

6.4 ครวดและประเมนผลการเรยนการสอน เชน การวดผลดวยการประเมนความคดรวบยอดของนกเรยนเกยวกบสงทเรยน ทดสอบขอเขยน การสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน

จรสศร ศรรตนวบลย (2548: 28-29) ไดนาบทบาทของครผเปนกลยาณมตร มาสอดแทรกในกจกรรมการเรยนรซงจะเหนแนวทางปฏบตอยางชดเจนใน ขนนา การสรางศรทธา ซงสามารถนากระบวนการเผชญสถานการณนามาจดกระบวนการเรยนรไดดงน

1. ขนนา การสรางศรทธา ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาของบทเรยน ครสรางสมพนธทดกบนกเรยน แสดงความรก ความเมตตา ความจรงใจตอนกเรยน

2. ขนสอน

2.1 ครนาเสนอสถานการณปญหา หรอกรณตวอยาง เพอใชฝกทกษะการคด และ การปฏบตในกระบวนการเผชญสถานการณ

2.2 นกเรยนฝกทกษะในการแสวงหา รวบรวมขอมล ตรวจสอบขอมลขาวสารจากแหลงอางองตาง ๆ มลกษณะเปนนามธรรมหรอรปธรรมมเจตนาด หรอ เจตนาราย

2.3 นกเรยนฝกสรปประเดนสาคญ ฝกการประเมนคา เพอหาแนวทางการแกปญหาทดทสด โดยใชวธคดหลาย ๆ วธ

สำนกหอ


48

2.4 นกเรยนฝกทกษะการเลอกและตดสนใจ โดยการฝกการประมาณคาตามเกณฑทถกตอง ดงามเหมาะสม ฝกการวเคราะหผลด ผลเสยทจะเกดจากทางเลอกและฝกการใชหลกการประสบการณและการทานาย มาใชในการหาทางเลอกทดทสด

2.5 นก เ รยนลงมอปฏบตตามทางเลอกท เ ลอกไว ครใหค าปรกษาแนะนา ฉนกลยาณมตร โดยปฏบตใหเหมาะสมตามหลกสปปรสธรรม 7

3. ขนสรป

3.1 นกเรยนแสดงออกดวยวธการตาง ๆ เชน การพด เขยน แสดง หรอกระทาในรปแบบตาง ๆ ทเหมาะสมกบความสามารถและวย

3.2 นกเรยนและครสรปบทเรยน

3.3 ครวดและประเมนผลการเรยนการสอน

สคนธ สนธพานนทและคณะ (2554: 55-57) ไดกลาววา การจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ตามแนวคดของ สมน อมรววฒน โดยกาหนดรปแบบการจดกจกรรม การเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณภายในโรงเรยน เพอนาไปจดการเรยนการสอนและพฒนาผลการเรยนร แสดงถงแผนภมท 3 และมรายละเอยด ดงน

การจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

แผนภมท 3 แสดงรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ

ทมา : สคนธ สนธพานนท และคณะ, วธสอนตามแนวปฎรปการศกษา เพอพฒนาคณภาพของเยาวชน.(กรงเทพมหานคร: 9119 เทคนคพรนตง 2554 ), 55-57

ขนเตรยมการกอนการเรยนการสอน 1. ขนเตรยม 2.1 ขนนาเขาสบทเรยน

2. ขนการจดกจกรรมการเรยนร 2.2 ขนกจกรรมการเรยนร

1) การรวบรวมขาวสารขอมล 2) การฝกทกษะประเมนคา 3) การเลอกและตดสนใจ 4) การปฏบต

3. ขนสรป

4. การวดและการประเมนผล

สำนกหอ


49

รายละเอยดการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 1. ขนนาเขาสบทเรยน ครอาจจะนาสถานการณทเปนขาว ภาพขาวจากแหลงตาง ๆ ซงเกดขนจรง บทความหรอกรณศกษาทครไดเลอกมาเสนอนกเรยน และกระตนใหนกเรยนไดตอบคาถามในประเดนสาคญทครกาหนด เพอใหเกดความตระหนกในปญหาทเกดขน หรอเหนความสาคญทจะตองศกษาในเรองทครนาเสนอ ซงเปนเรองสอดคลองกบบทเรยนทจะเรยน

2. ขนสอน

2.1 การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความร และหลกการ

ขนตอนนเปนขนพนฐานของการเผชญสถานการณและการแกปญหา ครอาจจะมอบหมายใหนกเรยนไดไปศกษาคนควาหาความร เพอใหไดขอมลเกยวกบเรองทศกษา หรอขาวสารการกระทาทสอดคลองกบเรองทศกษา ซงครอาจจะหาแหลงขอมล ความรหรอ แหลงขาวสารใหแกนกเรยน

2.2 การประเมนคณคาและประโยชน

เมอนกเรยนไดศกษาความรหรอขาวสารขอมลเกยวกบเรองทครไดรบมอบหมาย ซงขอมลขาวสารนนจะเปนสถานการณหรอเรองทนกเรยนจะตองนามาศกษาวเคราะหสถานการณ และประเมนสถานการณหรอขอมลทศกษา ซงในขนตอนนจะตองฝกใหนกเรยนไดรจกหลกและวธการคดในรปแบบตาง ๆ เพอใหไดขอคดวาสถานการณหรอขอมลทไดศกษานน มคณคามานอยหรอมประโยชนเพยงไร หรอมโทษอยางไร อาจจะใชเกณฑหรอวธการประเมนตามความเหมาะสม ซงอาจจะใชเกณฑมาตรฐานและคานยมของสงคม หรอกรอบทฤษฎ การคดประเมนคา มความสาคญและมผลตอการเลอกการตดสนใจ ในขนการประเมนคณคาน ครอาจจะจดทาเปนแบบฝกหรอใบงานทมคาถาม เพอฝกใหนกเรยนไดรจกวเคราะห เพอเปนพนฐานของ การประเมนคา และประโยชน หรอโทษของเรองทศกษากได

2.3 การเลอกและการตดสนใจ

ขนตอนน จะเปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนท 2 เมอนกเรยนไดประเมนคณคาและประโยชนจากขอมลและขาวสารแลว จะมองเหนชองทางวาถาตนเองไดประสบกบสถานการณดงกลาวหรอสถานการณทคลายคลงกนนน นกเรยนจะสามารถเลอกและตดสนใจอยางไร จงจะถกตองหรอไดรบประโยชนอยางแทจรง เพอจะไดไมเกดปญหาจากการตดสนใจทผดพลาด

ในขนนครอาจจะสรางสถานการณทเปนกรณตวอยางในชวตจรงของนกเรยนทอาจจะเกดปญหาตาง ๆ มากมาย ซงปญหาเหลานน อาจเปนปญหาในครอบครว โรงเรยน

สำนกหอ


50

สงคมและตงประเดนคาถามใหนกเรยนไดฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาอยางมหลกการ

2.4 การปฏบต

เมอนกเรยนไดฝกทกษะตงแตขนการรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ ไดฝกการประเมนคณคาและประโยชน ตลอดจนการเลอกและตดสนใจไปแลวขนตอนทสาคญ คอควรจะฝกใหนกเรยนไดพสจนวา การทตนไดตดสนใจเลอกนน เมอนาไปปฏบตจรงแลว ไดผลดหรอไดรบประสบการณนนไมเหมาะสมกบการนาไปปฏบตตนเอง ครอาจจะออกแบบกจกรรมใหนกเรยนไดพสจนความรในแงปฏบต โดยการสมภาษณจากบคคล ผทมประสบการณหรอผมความร หรอจากผลงานของนกวชาการ ทไดพสจนหรอทดลองปฏบตแลวเปนการยนยนและเปนการสนบสนนการตดสนใจของนกเรยน 3. ขนสรป เมอครไดดาเนนการทากจกรรมจนครบทกขนตอนของกระบวนการเผชญสถานการณแลว ครควรใหนกเรยนไดชวยกนสรปแนวคดหรอความรและประสบการณทตนไดรบเปนการยาเตอนใหเกดความกระจางชดขน

4. ขนการวดและการประเมนผล ครควรมวธการวดและการประเมนผลใหคลม ทงดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย มการกาหนดเครองมอวดและประเมน พรอมทงกาหนดเกณฑการวดและประเมนผลใหชดเจน

สรปไดวา การจดการเรยนรดวยกระบวนการการณเผชญสถานการณเปนการสอน โดยนาสถานการณตวอยางมาใหนกเรยนไดศกษา เปนการฝกทกษะการคด การแสวงหาความร รจก การประเมนคา เพอหาแนวทางแกปญหา ผวจยไดประยกตการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณของ ของสมน อมรววฒน (2542: 42-60) มากาหนดเปนแนวทางการในจดการเรยนร เรอง สงคมไทย ระดบชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ และออกแบบแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ซงสามารถแบงออกเปน

6 ขนตอน ดงน 1. ขนนาเขาสบทเรยน ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาของบทเรยน สรางสมพนธทดแกนกเรยน ชแจงจดประสงคการเรยนร ครนาเสนอสถานการณหรอกรณตวอยางจากแหลงตาง ๆ โดยใชคาถามกระตนนกเรยนไดตอบคาถามในประเดนสาคญทสอดคลองกบเรองทศกษา 2. ขนสอน 1) ขนเผชญ ครนาเสนอปญหาหรอสถานการณทเกดขนจรงในชวตประจาวนของนกเรยนหรอใหสอดคลองกบสาระสาคญของบทเรยน โดยครซกถามใชขอความ บทความ รปภาพ หรอสถานการณอนๆ อภปรายยกประเดนปญหาทตองแกไขใหนกเรยนทราบ และมอบหมายใหนกเรยนศกษา คนควาหาความรดวยตนเอง โดยครอาจแนะนาแหลงขอมล หรอขาวสารใหแกนกเรยน เพอฝกรวบรวมขอมลอยางเปนระบบ

สำนกหอ


51

คดพจารณาแหลงทมา และฝกนสยทกษะกระบวนการในการแสวงหาความร 2) ขนผจญ เมอนกเรยนไดศกษาความรหรอขอมลเกยวกบเรองทครไดรบมอบหมาย สามารถนาขอมลทไดรบมาศกษารวมกนวเคราะหปญหา ประเมนสถานการณหรอขอมลทศกษา แลกเปลยนความคดเหนเกยวกบปญหา จดลาดบประเดนสาคญของขอมลอยางเปนระเบยบ วเคราะหสาเหตของปญหา วานาจะเกดจากสาเหตใดบาง และมสาเหตยอยๆ อะไรบาง เกบรวบรวมขอมลทเปนปญหา แลวจดลาดบความสาคญของสาเหตเหลานน เลอกปญหาสาคญทสดมาดาเนนการแกไข เปนการฝกใหนกเรยนรจกหลกและวธการคดแกปญหาในชวตประจาวน หาทางเลอกวธแกปญหา โดยครจดทาเปนแบบฝกหรอใบงานทมคาถามกระตนใหนกเรยนไดรจกวเคราะหและคดอยางมเหตผลวาสถานการณหรอปญหานนมคณคามากนอยหรอมประโยชนเพยงใด ในการดาเนนการแกไข 3) ขนผสมผสาน เปนการใหคาอธบายดวยหลกเหตและผล ครเปดโอกาสใหนกเรยนเสนอแนวทางแกปญหาจากสาเหตของปญหาแตละสาเหตวามวธแกไขอยางไรบาง วเคราะหผลด-ผลเสย วธการแกปญหาทเสนอมา แลวเลอกวธการแกปญหาทคดวาดทสดมาดาเนนการแกไข ฝกทกษะใน การเลอกและการตดสนใจในการแกปญหา การคดวเคราะห วจารณจากประเดนปญหา มการสนทนา ซกถาม แสดงความคดเหน วจารณ อยางหลากหลาย 4) ขนเผดจ นกเรยนลงมอแกปญหาตามแผนทวางไวทงในเวลาเรยนและนอกหองเรยน แลวบนทกการปฏบตงาน เพอตรวจสอบวาไดผลหรอไม พสจนความรวาการทตนไดตดสนใจเลอกนน นาไปปฏบตแลวไดผลดหรอไดรบประโยชนเหมาะสม สนบสนนผลการตดสนใจของเราวาถกตองหรอไม ครคอยสงเกตแนะนาและ การนาไปใชในสถานการณจรง เชน การสมภาษณจากบคคล ผทมประสบการณ ผมความรผลงานของนกวชาการใหนกเรยนนาแนวคดมาเปนหลกในการประพฤตปฏบตหรอนามาสกจกรรมการแตงเปนคากลอน คาขวญ เนอเพลง หรอดวดทศน ฟงเพลง เปนการสรปความเขาใจเพอตอกยาใหนกเรยนเกดความสานกในการกระทามากขนและนกเรยนสามารถนาความรทไดไปประยกตใชใน การเผชญสถานการณทตองแกปญหาตอไปในอนาคต 3. ขนสรป ครและนกเรยนชวยกนสรปความรและประสบการณทตนไดรบจากเรองทศกษา ใหเกดความเขาใจชดเจนยงขนโดยใหนกเรยนแสดงออกดวยวธการตางๆ เชน การพด การเขยนหรอการกระทาตางๆ สนองตอบสงเราในรปแบบทเหมาะสมกบความสามารถของนกเรยน ครตรวจสอบโดยการวดและประเมนผลการเรยนการสอน เชน แบบประเมนความคดรวบยอดของนกเรยนเกยวกบสงทเรยน ทดสอบขอเขยน การสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน

สำนกหอ


52

ประโยชนของการใชกระบวนการเผชญสถานการณ สคนธ สนธพานนท และคณะ (2554: 58) ไดอธบายประโยชนตอนกเรยน ดงน

1. ทาใหนกเรยนไดฝกทกษะการคนควาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ อยางหลากหลาย ตลอดจนเปนผททนตอเหตการณปจจบน ทาใหเปนบคคลแหงการเรยนร

2. นกเรยนรจกวเคราะหสถานการณ วเคราะหขอมลขาวสารทไดรบมาอยางเปน ผทรเทาทน มหลกเกณฑในการวเคราะหสถานการณอยางหลากหลาย โดยคานงถงเกณฑมาตรฐานของสงคมและเกณฑดานคณธรรม จรยธรรม

3. นกเรยนรจกวธการเลอกและการตดสนใจ โดยอาศยพนฐานจากสถานการณ ทเกดขนจรง ซงมหลากหลาย เพอนาไปประยกตใชในชวตปจจบน เนองจากนกเรยนไมอาจเผชญสถานการณทรนแรงหรอรายแรงไดจรง แตการทไดตวอยางเหตการณจรง จะทาใหนกเรยนสามารถฝกทกษะการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาอยางมหลกการ

4. นกเรยนสามารถปฏบตตนเพอใหเผชญสถานการณและแกปญหาชวตจรง ซงจะตองใชวธการปฏบต โดยอาศยหลกธรรมของศาสนามาเปนแนวทาง เพอใหการปฏบตตนไดบรรดาผลโดยมการฝกฝนตนเองใหมสตสมปชญญะรเทาทนปญหาและสถานการณทกาลงเผชญเพอจะไดปฏบตตนไดอยางถกตอง การเผชญสถานการณมหลายระดบ ทงในบคคล ครอบครว ชมชน และประเทศชาต ตลอดจนระดบโลก ซงทกระดบจะมความสมพนธกน การแกปญหาจงตองมความสมพนธกน ศรทธาวธการคดทถกตอง การปฏบตมวธทหลากหลายและตองมการปรบปรงแกไขใหเหมาะสม

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2553: 23) กลาวถงประโยชนของการจดกระบวนการเผชญสถานการณ ดงน 1. เดกไดฝกทกษะการคนควาหาขอมลจากแหลงเรยนรตาง ๆ สนบสนน การแสวงหาความรอยางตอเนองตลอดชวต

2. เดกรจกวเคราะหสถานการณปจจบน เลอกบรโภคขาวสารทเปนขอเทจจรง

3. เดกรจกวธเลอกและตดสนใจอยางมเหตผลเมอเผชญในสถานการณจรง

4. เดกสามารถใชทกษะการเผชญสถานการณมาใชแกปญหาในชวต ประจาวน

สรปไดวา การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ทาใหนกเรยนเกดทกษะการคดวเคราะห การคดอยางมเหตผล ปราศจากอคต มหลกเกณฑในการพจารณาสถานการณตาง ๆ มภมคมกนทด เมอเกดสถานการณทตองตดสนใจ กสามารถตงสตสมปชญญะรเทาทนปญหาอยบนความไมประมาท และแกปญหาไดอยางถกตอง มหลกการ เพอสามารถดารงชวตไดอยางมความสข

สำนกหอ


53

3. ทกษะกระบวนการคดแกปญหา ความหมายของทกษะกระบวนการคดแกปญหา เพยเจต (Piaget 1962: 120) ไดอธบายถง ทกษะกระบวนการคดแกปญหาตามทฤษฎพฒนาการทางปญญาวา ความสามารถดานนจะเรมพฒนาการมาตงแตขน 3 คอ Stage of Concrete Operation

7-11 ป จะเรมมความสามารถในการคดแกปญหาอยางงายๆ ภายในขอบเขตจากด ตอมาในระดบพฒนาการขนท 4 คอ Stage of formal Operation นกเรยนมอาย 11-15 ป นกเรยนจะมความสามารถในการคดอยางมเหตผลขนและสามารถคดแกปญหาความซบซอนได สามารถเรยนรไดในสงเปนนามธรรมชนดซบซอนได

กาเย (Gagne, 1970: ) ใหความหมายของทกษะกระบวนการคดแกปญหาวา เปนรปแบบของการเรยนรอยางหนงทตองอาศยการเรยนรประเภทหลกการทมความเกยวของกนตงแตสองประเภทขนไป และใชหลกการนนประสมประสานกนจนเปนความสามารถชนดใหมทเรยกวาความสามารถทางดานการคดแกปญหา โดยอาศยการเรยนรประเภทหลกการนตองอาศยหลกการเรยนรประเภทสงคม

บอรน เอคสทรานด และโดมนอสก (Bourne, Ekstrand and Dominowski, 1971: 75) ใหความหมายของทกษะกระบวนการคดแกปญหาไววา เปนความสามารถในการใชประสบการณเดมจากการเรยนรทงทางตรงและทางออม เปนการแสดงความร ความคดของสถานการณทเปนปญหาในปจจบนโดยนามาจดเรยงใหม เพอผลของความสาเรจในจดมงหมายเฉพาะอยาง

ทอแรนซ (Torrance, 1985 อางถงใน Crabbe 1990: 73) ใหความหมายของทกษะกระบวนการ คดแกปญหาวาเปนรปแบบการคดแกปญหาทเรมจากการรบรถงสถานการณทยงไมปรากฏขน แลวนาเอาสภาพการณนนมาเขาสระบบการคดแกปญหา หรอคนควาคาตอบทแปลกใหมเปนแนวคดทมคณคาตามกระบวนการคดแกปญหา สรพร ทพยคง (2544: 38-40) กลาววา ทกษะกระบวนการคดในการแกปญหาตางๆ ผเรยนตองใชความคด ซงอาศยกระบวนการทางสมอง ประสบการณ ความรทไดศกษามา ความพยายาม การหยงร เพอจะตดสนใจวาจะใชวธการใดในการแกปญหานน

สคนธ สนธพานนท และคณะ (2545: 205) ใหความหมายของทกษะกระบวนการคดแกปญหาวา เปนวธการสอนทเปนไปตามหลกจตวทยาการเรยนร คอ การเรยนรจะเกดขนเมอมปญหาเกดขน จงเปนวธสอนใหเกดการเรยนรวธแกปญหา ซงเกยวของกบการประยกตใชความรเดมรวมกบความรใหมและกระบวนการตาง ๆ เพอใชแกปญหาใหผเรยนคดเปน แกปญหาเปน และนาความรไปใชในการแกปญหาได

สำนกหอ


54

วนช สธารตน (2547: 78) ใหความหมายของทกษะกระบวนการคดแกปญหาวาเปนลกษณะของการใชความคดทซบซอนขน เปนลกษณะของกระบวนการในการแกปญหา คอ กาหนดวธการแกปญหาเปนขนตอนตามลาดบ การคดแกปญหาเกดขนทงในเหตการณปกตทบคคลตองเผชญหนากบปญหาอยางใดอยางหนง หรออาจเกดขนในกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร เปนการสรางกฎเกณฑทางวทยาศาสตรหรอธรรมชาต การคดแกปญหาทบงเกดผลจะตองอาศยหลกความเขาใจในปญหา การรจกยทธศาสตรในการแกปญหา และการเขาใจถงอปสรรคในการแกปญหา ประพนธศร สเสารจ (2553: 154) ใหความหมายของทกษะกระบวนการคดแกปญหาวาเปนการพจารณาไตรตรองอยางพนจพเคราะหสงตาง ๆ ทเปนประเดนสาคญของเรองหรอสงตางๆ ทคอยกอกวน สรางความราคาญ สรางความยงยากสบสนและความวตกกงวล และพยายาม หาหนทางคลคลายสงเหลานนใหปรากฏ และหาหนทางขจดปดเปาสงทเปนปญหากอความราคาญ ความวตกกงวล ความยงยากสบสนใหหมดไปอยางมขนตอน วชรา เลาเรยนด (2554: 8-9) ใหความหมายของทกษะกระบวนการคดแกปญหาวาเปนความสามารถในการเขาใจปญหา มองเหนสาเหตของปญหาและผลทเกดขนจากปญหานน รวมทงสามารถคดหาวธการแกปญหานน ๆ ไดอยางมเหตผล ซงการดาเนนการแกปญหานนตองปฏบตตามลาดบขนตอน เชน ทาความเขาใจกบปญหาใหชดเจน คดหาทางแกปญหาทเปนไปไดหลายแนวทาง ประเมนผลแนวทางแกปญหา นาแบบการแกปญหา ทบทวนวธการแกปญหา และประเมนผลการแกปญหา เปนตน จากขอมลขางตนสรปไดวา ทกษะกระบวนการคดแกปญหา เปนการเรยนรปญหา สามารถเขาใจปญหา มองเหนสาเหตของปญหาและผลทเกดขน โดยอาศยความร หลกการ ประสบการณเดมจากการเรยนรของบคคล นามาคดแกปญหาในสถานการณทเปนปญหาในปจจบน เพอหาทางแกปญหาทเปนไปไดหลายแนวทาง โดยใชกระบวนการเลอกตดสนใจ พจารณาวธการแกปญหาอยางมเหตผล และนาความรทเกดขนไปใชหรอลงมอปฏบตจรงตามลาดบขนตอน เพอใหบรรลผลสาเรจตามทกาหนดไว

ทฤษฎทเกยวของกบทกษะกระบวนการคดแกปญหา การแกปญหานนเปนกระบวนการทเกยวของกบสตปญญาและการคด ดงนนการศกษา

ดานการแกปญหาจงควรมความเขาใจการพฒนาการทางสตปญญาดวย

1. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท (Piaget)

สำนกหอ


55

เพยเจทไดศกษาพฒนาการทางดานสตปญญาของเดกตงแตแรกเกดจนถงว ยท ม พฒนาการทางสตปญญาทสมบรณ เพยเจท เชอวา เดกจะเรยนรสงตาง ๆ รอบตว โดยอาศยขบวนการทางานทสาคญของโครงสรางทางสตปญญา คอ ขบวนการปรบเขาสโครงสราง (Assimmilation) จะทาหนาทรบขอมลเขามาตความหมายเทาทระดบสตปญญาจะรบรได โดยนาสงใหมมาปรบใหเขากบความรเดมทมอย ถาขอมลใหมทรบเขามานนแตกตางจากขอมลเดมมากกจะไมสามารถเขาใจขอมลใหมไดหมด จงตองปรบขอมลกอนรบเขาไปในโครงสรางทางความคด สวนการปรบขยายโครงสราง (Accommodation) เปนการปรบโครงสรางทมอยแลวภายในใหเขากบสงแวดลอมได โดยปรบโครงสรางทางความคดใหเหมาะกบประสบการณทจะรบเขาไป นอกจากน เพยเจทยงเชอวา ลาดบขนของพฒนาการทางสมองของเดกไมวาจะอยในสภาพของวฒนธรรมใดกตาม จะเปนอยางเดยวกนและพฒนาการทางความคดของบคคลจากวย เดกถงวยทมพฒนาการทางสตปญญาทสมบรณ มการพฒนาเปนลาดบขน (Stage) ตามวฒภาวะและม ความตอเนองกน สภาพแวดลอมมสวนชวยในการกระตนเ.ดกใหคนพบความรใหมทจะนาเดกไปสขนตอนตาง ๆ ไดอยางสมบรณ

เพยเจท ไดแบงลาดบขนของพฒนาการทางสตปญญาเปน 4 ขน คอ 1.ระยะการแกปญหาดวยการกระทา (Sensorimotor Stage) พฒนาการขนนเรมตงแตแรกเกด

ถง 2 ป เดกจะเกดการเรยนรจากประสาทสมผส เดกมกจะหยบจบวตถมาลบคลา หรอเคาะ ฯลฯ ในขนนความคดความเขาใจของเดกจะกาวหนาอยางรวดเรว เชน สามารถประสานงานระหวางกลามเนอมอและสายตา สามารถรวาสสารไมหายไปจากโลก สามารถคนหาวตถทเปลยนทไป ตลอดจนสามารถสอสารโดยใชภาษาได เดกวยนชอบทาอะไรบอย ๆ ซา ๆเปนการเลยนแบบ พยายามแกปญหาแบบลองผดลองถก เมอสนสดระยะนเดกจะมการแสดงออกของพฤตกรรมอยางมจดมงหมายและสามารถแกปญหาโดยเปลยนวธการตาง ๆ เพอใหไดสงทตองการ แตความสามารถในการวางแผนของเดกยงอยในขดจากด

2. ระยะการแกปญหาดวยการรบรและยงไมรจกใชเหตผล (Proportional Stage) ระยะนอยในชวงอายประมาณ 2-7 ป ซงแบงออกเปนขนยอย ๆ อก 2 ขน คอ ในชวงอาย 2-4 ป เปนชวงทเดกเรมมเหตผลเบองตน สามารถจะโยงความสมพนธระหวาง 2 เหตการณหรอมากกวา มาเปนเหตผลเกยวโยงซงกนและกนได แตเหตผลของเดกวยนยงมขอบเขตจากด เพราะเดกยงยดตนเองเปนศนยกลาง คอยดความคดของตนเองเปนใหญ และมองไมเหนเหตผลของคนอน ความคดและเหตผลของเดกวยนจงไมคอยถกตองกบหลกความเปนจรง ในชวงท 2 ของระยะนอยในชวงอายประมาณ 4-7 ป เดกจะมความคดรวบยอดเกยวกบสงตาง ๆ รอบตวดขน รจกแยกแยะชนสวนของวตถ เรมมการพฒนาการเกยวกบการอนรกษ แตยงไมแจมชด รจกแบงพวก แตยงคดหรอตดสนผลของการกระทาตาง ๆ จากสงทเหนภายนอกเทานน

สำนกหอ


56

3.ระยะแกปญหาดวยเหตผลกบสงทเปนรปธรรม (Operation Stage) อยในชวงอาย 7-11 ป เปนระยะทเดกเขาใจความคดของผอนไดด เพราะเดกเรมลดความคดยดตนเองเปนศนยกลาง

โดยเรมนาเอาเหตผลรอบ ๆ ตวมาคดประกอบในการตดสนใจหรอแกปญหาในชวตประจาวน เดกวยนสามารถคดทบทวนกลบได นอกจากนความสามารถในการจาของเดกในชวงอายนมประสทธภาพมากขน สามารถจดกลมหรอจดพวกไดอยางสมบรณสามารถสนทนากบบคคลอนและเขาใจความคดของผอนไดด

4.ระยะการแกปญหาดวยเหตผลกบสงทเปนนามธรรม (ormalOperation) อยในชวงอาย 11 ปขนไป ขนนจะเปนขนสดทายของการพฒนาทางสตปญญาของเดก เพยเจทเชอวาความคดความเขาใจของเดกในขนนจะเปนขนทสมบรณทสด คอเดกจะสามารถคดไดแมสงนนไมปรากฏใหเหน สามารถตงสมมตฐานและพสจนได สามารถแกปญหาตางๆโดยมการคดกอนแกปญหานนๆ

สามารถเขาใจสตรหรอกฎเกณฑตาง ๆ ไดด พฒนาการทางสตปญญาของเดกวยนจะเจรญเตบโตเตมทเชนเดยวกบผใหญ แตอาจมการตดสนใจแกปญหาตางจากผใหญอยบาง เพราะมประสบการณนอยกวา 2. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร (Jerome Bruner) ทฤษ ฎขอ งบ ร เนอ ร ม ส วนคล า ยค ล ง กบทฤษ ฎ ขอ ง เพ ย เ จท ค อนข า ง ม าก

โดยบรเนอรเนนทความสาคญของสงแวดลอมและวฒนธรรมวามอทธพลตอการพฒนาสตปญญาและความคดของเดก และไดเสนอแนวคดใหม ๆ ไดแก หลกสตรแบบเกลยว (Spiral Curriculum)

และการเรยนรจากการคนพบดวยตนเอง (Discovery Learning) เปนตน

บรเนอร (Bruner, 1966: 46-48)ไดแบงการพฒนาทางสตปญญาออกเปน 3 ขน คอ

1. ขน Enactive Stage ขนนเปรยบไดกบขนประสาทสมผสและการเคลอนไหว Sensorimotor

Stage) ของเพยเจท เปนขนทเดกเรยนรจากการกระทา (Learning by Doing) มากทสด

2. ขน Iconic Stage ขนนเปรยบไดกบขนกอนปฏบตการคด (Preoperational Stage) ซงจะครอบคลมขนกอนปฏบตการคด (Preconceptual Thought) และขนนกออกเองโดยไมตองใชเหตผล ในวยนเดกเกยวของกบความจรงมากขน โดยจะเกดจากความคดการรบรเปนสวนใหญ

อาจจะมจนตนาการบาง แตยงไมสามารถคดไดลกซงเหมอนขนปฏบตการคดรปธรรมของเพยเจท

3. ขน Symbolic Stage เปนพฒนาการขนสงสดของบรเนอร เปรยบไดกบขนปฏบต การคดดวยรปธรรม (ConcreteOpertion) ของเพยเจท ขนนเดกจะสามารถเขาใจความสมพนธของสงของ สามารถคดรวบยอด หรอสงกปในสงตาง ๆ ทซบซอนไดมากขน

บรเนอรมความคดเหนตรงขามกบเพยเจท โดยกลาววา พฒนาการดานการคดอยางมเหตผลของเดก โดยเฉพาะอยางยงการคดเพอแกปญหา ความคงทในเชงปรมาณของสสารนน

สำนกหอ


57

ยอมขนอยกบอทธพลของภาษาทเปนถอยคาหรอประสบการณทางภาษาประเภทนของเดก เปนสาคญ บรเนอรยนยนวา การพฒนากระบวนการคดอยางมเหตผลและสตปญญานนขนอยกบองคประกอบทงภายในและภายนอก สาหรบองคประกอบภายในนนหมายถง กระบวนการคดอยางมเหตผลของเดกขนอยกบปฏสมพนธระหวางเดกกบผอน และขนอยกบความตองการทเดกจะพฒนาหรอเปลยนแปลงพฤตกรรมทวๆไปของเดกดวย ในสวนทเกยวกบกระบวนการอนเนองมาจากองคประกอบภายนอกขนอยกบอทธพลของสอมวลชนหรอความเจรญกาวหนา ทางเทคโนโลยทเดกเหลานนมประสบการณตรง นอกจากนกระบวนการในการคดและสตปญญาของเดกยงขนอยกบเทคนคตาง ๆ หลายอยาง ซงเทคนคแตละอยางนนตองอาศยทกษะโดยใชภาษาทเปนถอยคาและวฒนธรรมเปนสอกลาง ขนตอนของทกษะกระบวนการคดแกปญหา บลม (Bloom, 1956: )ไดชใหเหนขนตอนในการแกปญหานนม ขนตอน คอ

ขนท 1 เมอนกเรยนพบกบปญหา นกเรยนจะคดคนสงทเคยพบเหนและเกยวของกบปญหา ขนท 2 นกเรยนจะใชประโยชนจากขนท มาสรางรปแบบของปญหาขนใหม ขนท 3 การแยกแยะปญหา ขนท 4 การเลอกใชทฤษฎ หลกการ ความคด และวธการทเหมาะสมกบปญหา ขนท 5 การใชขอสรปของวธการแกปญหา ขนท 6 ผลทไดจากการแกปญหา โพลยา (Polya, 1957: 6-22) ไดเสนอขนตอนการแกปญหาไว ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 ทาความเขาใจในปญหา พยายามเขาใจในสญลกษณตางๆ ในปญหา สรป วเคราะห แปลความทาความเขาใจใหไดวาโจทยถามถงอะไร ขอมลทโจทยใหมามอะไรบาง ขอมลเพยงพอหรอไม ขนตอนท 2 การวางแผนในการแกปญหา แยกแยะปญหาออกเปนสวนยอยๆ เพอสะดวกตอการลาดบขนตอนในการแกปญหา และวางแผนวาจะใชวธใดในการแกปญหาและวางแผนวาจะใชวธการใดในการแกปญหา เชน การลองผดลองถก การหารปแบบ การหาความสมพนธของขอมล ตลอดจนความคลายคลงของปญหาเดมทเคยทามา ขนตอนท 3 การลงมอทาตามแผน เปนขนทดาเนนการแกปญหาตามแผนทวางไว ถาขาดลกษณะใดจะตองดาเนนการแกปญหาตามแผนทวางไว ถาขาดลกษณะใดจะตองเพม เพอนาไปใชใหเกดผลด ขนนจะรวมถงวธการแกปญหาดวย

สำนกหอ


58

ขนตอนท 4 การตรวจสอบวธการและคาตอบ เพอใหแนใจวาถกตอง

บรเนอร (Bruner, 1976: 74) ไดเสนอขนตอนการคดแกปญหาไวดงน

1.ขนรจกปญหา เปนขนทบคคลรจกสงเราทตนกาลงเผชญอยวาเปนปญหา 2.ขนแสวงหาเคาเงอน เปนขนทบคคลใชความพยายามอยางมากในการระลกถง

ประสบการณเดม

3.ขนตรวจสอบความถกตอง กอนทจะตอบสนองในลกษณะของการจดประเภทหรอแยกแยะโครงสรางของเนอหา

4.ขนการตดสนตอบสนอง ทสอดคลองกบปญหา กลฟอรด (Guildford,1971: 130) ไดกาหนดลาดบขนของการแกปญหาวาประกอบดวย

ขนตอน คอ ขนท 1 ขนเตรยมการ หมายถง ขนตงปญหา หรอขนการคนพบวาปญหาทแทจรงของ

เหตการณคออะไร ขนท 2 ขนของการวเคราะหปญหา หมายถง ขนในการพจารณาวามสงใดบางทเปน

สาเหตสาคญของปญหา หรอสงใดบางทไมใชสาเหตสาคญของปญหา ขนท 3 ขนเสนอแนวทางในการแกปญหา หมายถง การหาวธการแกปญหาซงตรงกบ

สาเหตของปญหา แลวแสดงออกมาในรปของวธการแกปญหาททาใหสดทายจะไดคาตอบหรอผลลพธออกมา

ขนท 4 ขนตรวจสอบผล หมายถง ขนในการเสนอเกณฑเพอตรวจสอบผลลพธทไดจากการเสนอวธการแกปญหา ถาพบวาผลลพธทไดรบยงมใชผลทถกตอง กตองมวธการเสนอปญหาใหม จนกวาจะไดผลลพธทถกตอง

ขนท 5 ขนในการนาไปประยกตใหม หมายถง การนาวธการแกปญหาทถกตองไปใชในโอกาสขางหนา เมอพบกบเหตการณทเปนปญหาคลายคลงกบปญหาทแลว

เวยร (Weir, 1974: 18) ไดเสนอขนตอนในการแกปญหาวาม ขนตอน ดงน

ขนท 1 ขนระบปญหาหรอตงปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกปญหาภายในขอบเขตทกาหนด ขนท 2 นยามสาเหตของปญหาโดยแยกแยะจากลกษณะทสาคญ หมายถง ความสามารถในการคนหาและอธบายสาเหตทแทจรง หรอสาเหตทเปนไปไดของปญหาจากสถานการณทกาหนด ขนท 3 คนหาแนวทางแกปญหา และตงสมมตฐานหรอวธการแกปญหา หมายถงความสามารถหาวธการแกปญหาใหตรงกบสาเหตของปญหา

สำนกหอ


59

ขนท 4 พสจนคาตอบหรอผลลพธทไดจากการแกปญหา หมายถง ความสามารถใน การอภปรายผลทเกดขนหลงจากการใชวธการแกปญหาวาผลทเกดขนจะเปนอยางไร ดวอ (Dewey, 1975: 139) ไดลาดบเหตการณทเกดขนขนตอนกระบวนการคดแกปญหาของมนษยไดดงน

ขนท 1 การเสนอปญหา (Presentation of the Problem) อาจทาไดดวยการสอภาษาหรออาจใชวธการอน

ขนท 2 กาหนดขอบเขตของปญหา และแยกลกษณะสาคญของปญหา เพอทาใหปญหาชดเจนขน (Definition of Problem)

ขนท 3 เสนอวธการแกปญหา ดวยการตงสมมตฐาน (Formulation of Hypotheses) ทคาดวาอาจจะใชในการแกปญหานนได วธการแกปญหาในขนนอาจเสนอไวหลายวธ

ขนท 4 ดาเนนการตรวจสอบ (Verification) ขอสมมตฐานทตงไว ซงมหลายขอจนกระทงสามารถพบวธการแกปญหาทถกตอง หรอพบวธการทดทสด

พระธรรมปฎก ประยทธ ปยตโต (2537: 56) และสาโรช บวศร อางองจากสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2540: 201-202) ไดเสนอวธแกปญหาตามหลกอรยสจส ซงมหลกการและสาระสาคญสรปไดดงน

ขนท 1 ขนทกข คอ สภาพปญหา ความคบของ ความบบคนทชวต หนาทของบคคลทมตอทกข เทยบไดกบการกาหนดปญหา เขาใจและกาหนดขอบเขตใหชด

ขนท 2 ขนสมทย คอ เหตแหงทกข หรอสาเหตของปญหาซงตองคนใหพบแลว ทาหนาทกาจดหรอละเสย เทยบไดกบขนตงสมมตฐาน

ขนท 3 ขนนโรธ คอ ความดบทกข ความพนทกข ภาวะปราศจากปญหาทบคคล มหนาททาใหเปนจรง ทาใหสาเรจโดยจะตองกาหนดไววาจดหมายทตองการเลอกคออะไร การทปฏบตอยเพออะไร เปรยบไดกบขนทดลองและเกบขอมล

ขนท 4 ขนมรรค คอ ทางดบทกข ขอปฏบตใหถงความดบทกข หรอวธแกปญหา จากการปฏบตสงตาง ๆ ดวยตนเอง แลวสรปผลดวย เปรยบไดกบขนการวเคราะหขอมลและ การสรปผล

โกวท วรพพฒน (2544: 54) ทมการแบงขนตอนการแกปญหาออกเปน 3 ขนตอน โดยสามารถระบทกษะการแกปญหา จากสถานการณทกาหนดให ซงประกอบดวย

1. ขนนยามหรอขนระบปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกไดวาปญหาสาคญหรอปญหาแทจรงของสถานการณทกาหนดใหคออะไร

สำนกหอ


60

2. ขนวเคราะหปญหา หมายถง ความสามารถในการพจารณาสาเหตตางๆ ทเปนไปไดของปญหา จากขอเทจจรงตามสถานการณทกาหนดไว เพอหาสาเหตทแทจรงของปญหา 3. ขนเสนอแนวทางแกปญหา หมายถง ความสามารถในการหาขอเทจจรงขอมลเพมเตมเพอนาไปสวธการแกปญหาไดอยางถกตอง ทศนา แขมมณ และคณะ (2545: 311) กลาวถง กระบวนการแกปญหาวาเปนกระบวนการ ทตองการใหนกเรยนไดเกดความคด หาวธการแกปญหาตาง ๆ มขนตอน ดงน

1. สงเกต ใหนกเรยนไดศกษาขอมลรบรและทาความเขาใจในปญหาจนสามารถสรปและตระหนกในปญหานนได

2. วเคราะห ใหนกเรยนไดอภปรายหรอแสดงความคดเหน เพอแยกแยะประเดนปญหาสภาพ สาเหต และลาดบความสาคญของปญหา 3. สรางทางเลอก ใหนกเรยนหาทางเลอกในการแกปญหาอยางหลากหลาย ซงอาจมการทดลอง คนควา ตรวจสอบ เพอเปนขอมลประกอบการทากจกรรมกลมและมควรมการกาหนดหนาทในการทางานใหแกผเรยนดวย

4. เกบขอมล ประเมนทางเลอก นกเรยนปฏบต ตามแผนงานและบนทกการปฏบตงาน เพอรายงาน ตรวจสอบความถกตองของทางเลอก

5. สรป นกเรยนสงเคราะหความรดวยตนเอง ซงอาจจดทารปรายงาน

กระทรวงศกษาธการ (2547: 16-18) กลาววา กระบวนการคดแกปญหาเปนกระบวนการเรยนการสอนทใชการเรยนร ประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน

1. ทาความเขาในปญหา ผแกปญหา จะตองทาความเขาใจกบปญหาทพบใหถองแทในประเดนตาง ๆ คอ 1) ปญหาถามวาอยางไร 2) มขอมลใดแลวบาง 3) มเงอนไขหรอตองการขอมลใดเพมเตมอกหรอไม เนองจากการวเคราะหอยางดจะชวยใหขนตอนตอไปดาเนนไปอยางราบรน

2. วางแผนแกปญหา ขนตอนนจะเปนการคดหาวธการวางแผน เพอแกปญหา โดยใชขอมลและความรเกยวของกบปญหานนและนามาใชประกอบการวางแผนแกปญหา 3. ดาเนนการแกปญหาและประเมนผล ขนตอนนจะเปนการประเมนวาวธการแกปญหาและผลทไดถกตองหรอไดผลอยางไร

4. ตรวจสอบการแกปญหา เปนการประเมนภาพรวมของการแกปญหาทงใน ดานวธการแกปญหา ผลการแกปญหา และการตดสนใจ รวมทงการนาไปประยกตใช ประพนธศร สเสารจ (2553: 154) กลาวถง ขนตอนกระบวนการคดแกปญหา ม 6 ขนตอน ดงน

สำนกหอ


61

1. ขนตระหนกรปญหา (Sensing Problems and Challenges) เปนขนตนตวและตระหนกรถงสงททาใหเปนปญหา อยากจะทาบางสงบางอยางใหดขนสามารถกาหนดสงทเปนประเดนปญหา ขนนเปนการฝกฝนเพอรวา ตวการททาใหเกดความยงเหยงวนวาย ของคบใจนนคออะไร เปนขนทถกฝกใหมองเหนสงหรอสญญาณอนตรายมองและสงเกตและพจารณาสงทเปนปมปญหาอยางไตรตรอง มสตและพจารณาวา เหตใดจงเปนเชนนน หรอเกดสงนน

การตระหนกรปญหา หมายถง

1. การทเรารสกวามบางสงบางอยาง คอยกอกวน หรอทาความราคาญใหแกเรา 2. การทเรารสกยงยากและทาไดไมงายเลยทจะเพกเฉย

3. การทเราพจารณา และสงเกตเหนสงตาง ๆ ทผดสงเกตอยางมสต

4. การทเราปรารถนาอยากใหบางสงบางอยางดขน

5. การทเรารสกสบสน วนวายใจ ไมรแนวาจะทาอยางไรด

6. การทเรารสกวามบางอยางทจะตองทา 2. ขนรวบรวมขอมล หรอการขนคนหาสาเหตของปญหา (Data Finding หรอ Fact

Finding) เปนขนพจารณาถงสงททาใหเราเกดความวตกกงวล สบสน วนวายใจ เมอพจารณาสงตางๆ อยางรอบคอบและมองเหนปมปญหาแลว จะตองคนหาและเกบรวบรวมขอมล สอบถาม คนควาสงทคดวามความเกยวของกบปญหาไดมากทสดและจดเรยงขอมลใหเปนหมวดหม

การคนหาความจรงถงความรสกทเปนปญหาวา ทาไมเราจงรสกไมสบาย วตก กงวล สบสนวนวายใจ ขอมลทไดมาจะเปนพนฐานในการทจะเขาถงปญหาทมอย การขาดขอมลทเปนจรงจะทาใหมองเหนภาพของปญหาบดเบอนไมสมบรณ การฝกในขนนจะเปนการคนหาและตรวจสอบบางสงบางอยางใหลงลกลงไป อนจะทาใหมองเหนปญหาไดชดเจนมากยงขน จะไมมองภาพสงใดอยางกวาง ๆ

การคนหาสาเหตของปญหา หมายถง การรวบขอมลตางๆ โดยการฝกใหเดกรจกตงคาถามและตอบคาถามเหลานนดวยตนเอง ซงคาถามตาง ๆ ควรประกอบดวย

ทาไม (why) : หาเหตผลของสงนน เชน ทาไมฉนจงตองสนใจหรอเกยวของกบเรองน

อะไร (what) : มอะไรบางทมความเกยวของกบสงทเราคนหา เมอไร (when) : ตงคาถามเกยวกบเวลาตาง ๆ ทอาจเกยวของ เชน มนเกดขน

เมอไหร

ทไหน (where) : ตงคาถามเกยวกบสถานท เชน มนเกดทไหน

สำนกหอ


62

ใคร (who) : มบคคลใดบางทเกยวของ เชน ใครทาใหสงตาง ๆ เหลานม

เกยวพนกน

อยางไร (how) : ตงคาถามเกยวกบกระบวนการทางานหรอขนตอนหรอผลท

ไดรบ เชน ฉนหรอใครจะไดรบผลจากสงเหลานอยางไร

วธการหรอมนเกดขนอยางไร 3. ขนการกาหนดหรอระบปญหา (Problem Finding) เปนขนตอนทสามารถระบไดวาอะไรคอตวการหรอปมปญหาทแทจรง โดยจะเขยนทกสงทกอยางทเปนปญหาทงหมดใหมากทสด แลวจะคอย ๆ พจารณาวาอะไรคอปญหาทแทจรง อะไรคอปญหาใหญ อะไรคอปญหาเลก แลวพจารณาวาทาไมจงเกดปญหานนขนมา

การระบปญหาเปนขนตอนจะตองใชความรเพมเขามา โดยตองใชทกษะการวเคราะหและการสงเคราะหเขามารวมดวย กลาวไดวาเปนขนตอนทตองใชทกษะความคดขนสงเขามาประกอบ ซงในขนนเราจะพบวามนกเรยนทเกงเกดขน และนกเรยนเหลานนกจะมกระบวนการคดทแตกตางกนดวย และในขนนจะพบไดเชนเดยวกนวาเดกบางคนจะมปญหาดานการคด ซงครจะตองเขาไปชวยเหลอแนะนา

การกาหนดและระบปญหา หมายถง

1. การทบทวนขอเทจจรงอกครงหนง

2. การพยายามมองสถานการณทเกดขนหลาย ๆ มมมอง

3. ระลกอยเสมอวาปญหามมากกวาหนง

4. เจาะจงวาอะไรคอปญหาหลก อะไรคอปญหารองลงไป

5. มองเหนความสมพนธของปญหาเหลานน และมองเหนวาปญหาใดเกดกอน–หลง 6. เขาใจประเดนสาคญ และเขาใจการจดการกบปญหา 7. ระบปญหาทมความรนแรงและจาเปนตองแกไขมากทสด

4. ขนหาแนวทางในการแกปญหา (Idea Finding) เปนขนทคดคนหาวธในการแกปญหาทเหมาะสมใหไดมากมายหลาย ๆ วธ โดยพยายามคดคนหาวธทงทเปนปกต หรอเปนวธแหวกแนวแปลก ๆ ใหมๆ ซงอาจเปนวธทไมมใครจะคดถงเขาไปดวย

การหาแนวทางในการแกปญหา 1. การสรางหรอคดคนความคดเพอแกปญหาไวมาก ๆ หลาย ๆ ความคด

2. การทเสาะหาความคดทเปนปกตและไมปกต รวมทงความคดทแหวกแนวทไมมใครคาดคด

3. การรวบรวมผสมผสานความคดตาง ๆ เขาดวยกนเพอหาความคดใหม

สำนกหอ


63

4. การทไมยอมตดสนใจวาแนวทางทควรใชแกปญหาคออะไร อยางใดอยางหนงแตจะรวบรวมความคดทงหมดใหปรากฏเสยกอน

5. การทคดแลวคดอก เพอทจะหาแนวทางทดทสด

5. ขนคนหาขอสรปและเลอกวธการแกปญหา (Solution Finding) เปนการคนหาขอสรปวาจากแนวทางหลาย ๆ ทางในการแกปญหานน วธใดเปนวธทเหมาะสมทสด เปนทยอมรบมากทสด

การคนหาขอสรป หมายถง 1. การไดตดสนวา ความคดไหนดทสด

2. การสรางเครองมอ เพอประเมนความคดของตน

3. การมขอมลสนบสนนในการเลอกความคดทด

4. การพจารณาหลาย ๆ ทาง หลาย ๆ มมมอง

5. การเลอกความคดทดทสด

6. การไมกลววาจะตดสนใจผดพลาด 6. ขนดาเนนการแกปญหา (Acceptance Finding) เปนขนตอนทชใหเปนวาการตดสนใจ

มความถกตองเหมาะสม สามารถนาเอาวธการทเลอกนนไปปฏบตใชได ขนนเปนการฝกฝน การกาหนดขนตอน และปฏบตตามขนตอนในการแกปญหาตามทได เลอกวธการแกปญหาโดยวธการ ดงน 1. วางแผนเปนขน ๆ วา ตองทาอะไรบาง ทาอยางไร ตามลาดบ

2. คนหาสงอนๆ ทจะชวยใหการแกปญหาสาเรจ

การดาเนนการแกปญหา หมายถง 1. ดาเนนการแกปญหาตามแนวทางทเลอกมาแลว

2. การทรวาคณจะประสบความสาเรจไดอยางไร

3. มคนสนบสนนความคดของคณ

4. การคาดหมาย ความยากลาบากทอาจเกดขนได

5. การรวาเราตองการขอมลอะไร และจะไปคนหาขอมลนนไดทไหน

6. การมแผนทจะดาเนนการเปนขนตอน

7. การมตารางปฏบตงาน

การฝกทกษะการคดแกปญหา จาเปนตองฝกฝนทกษะในแตละขน ซงเปนทกษะยอย ๆ เชนเดยวกนกบการฝกคดแบบอนๆ เพราะจะเปนพนฐานของกระบวนการคดแกปญหาในระดบสงได เพอใหเกดความเขาใจในการฝกทกษะการคดแกปญหาตามขนตอนทง ขนไดอยางชดเจน

สำนกหอ


64

จงจะขอเสนอตวอยางในการฝกคดแกปญหาในแตละขนตอน เพอเหนเปนแนวทางในการไปสรางสถานการณ จดกจกรรม เพอฝกทกษะการคดแกปญหาใหกบนกเรยนไดเอง สรปเปนกระบวนการแกปญหาไดดงน

ขนท 1 การเสนอปญหา อาจทาไดดวยการสอภาษาหรอาจใชวธการตาง ๆ ขนท 2 การกาหนดขอบเขตและทาความเขาใจกบปญหา เพอทาใหปญหาชดเจนขน

แยกแยะปญหาออกเปนสวนยอย ๆ เพอสะดวกตอการลาดบขนตอนในการแกปญหา ขนท 3 การเสนอว ธการแกปญหา ดวยการตงสมมตฐานทคาดวาอาจจะใช

การแกปญหานนได วธการแกปญหาในขนนอาจเสนอไวหลายวธ โดยตองเลอกใชทฤษฎ หลกการความคด และวธการทเหมาะสมกบปญหา ขนท 4 การลงมอแกปญหา เปนขนทดาเนนการแกปญหาตามวธการทเลอกไว

ขนท 5 การประเมนและตรวจสอบวธการแกปญหา ตามสมมตฐานทกาหนดไว ซงอาจมหลายขอจนกระทงสามารถพบวธการแกปญหาทถกตองและดทสด

ขนท 6 การนาเสนอวธการแกปญหาทดทสด โดยการนาเสนอดวยวธการตาง ๆ ทนาสนใจ และเขาใจงาย

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2543: 56) ไดกลาวถง กระบวนการคดแกปญหาวาตองประกอบไปดวย

1. การเขาใจปญหา นกเรยนสามารถระบปญหาหรอบอกปญหาทสาคญภายในขอบเขตสถานการณทกาหนดให และสามารถตอบได ทาไมจงเกดปญหานนได วเคราะหปญหาและผลกระทบของปญหา ไดแก

1.1 ระบประเดนปญหาได

1.2 บอกสาเหตทสาคญของปญหาได 1.3 จดลาดบและสรปสาเหตของปญหาทตองการแกไขได

1.4 อธบายผลกระทบทเกดจากปญหานนได

2. สรางแนวทางในการแกปญหา นยามสาเหตของปญหา สามารถคนหาและอธบายสาเหตทแทจรงไดจากสถานการณทกาหนดไดอยางเหมาะสม ไดแก 2.1 เสนอและสรางแนวทางการแกปญหาไดอยางเหมาะสม

2.2 บอกความสอดคลองของวธแกปญหากบปญหาและสาเหตได

3. เลอกแนวทางในการแกปญหา โดยครตองใชคาถามกระตนใหนกเรยนสนใจ และเลอกวธการตาง ๆ ในการแกปญหาใหตรงกบสาเหตของปญหาได ไดแก

สำนกหอ


65

3.1 เปรยบเทยบทางเลอกตาง ๆ โดยบอกขอจากด ปจจยและผลดทจะไดรบของแตละทางเลอกได

3.2 ประเมนและเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสดได

3.3 บอกขนตอน กจกรรม เวลาและวธปฏบตในแตละขนตอนได

3.4 คาดคะเนผลทเกดจากแนวทางทเลอกได

4. การปฏบตการแกปญหา สามารถอภปรายผลทเกดขนหลงจากการใชวธการแกปญหาวาผลทเกดขนจะเปนอยางไร นาความรเดมมาประยกตใชในสถานการณใหม ไดแก

4.1 วางแผนการแกปญหาแตละขนตอนได

4.2 บอกและเตรยมสงทตองใชในการแกปญหาได

4.3 แกปญหาตามขนตอนทกาหนดให

4.4 สรปผลการแกปญหาได

5. การประเมนผลและปรบปรง สามารถเปรยบเทยบ บอกวธการแกไขปรบปรง และลงมอปรบปรงตามวธการไดเหมาะสม ไดแก

5.1 เปรยบเทยบผลการแกปญหากบผลทตองการได

5.2 บอกขอดขอบกพรองของการแกปญหาในแตละขนตอนได

5.3 บอกสาเหตททาใหการแกปญหาไมไดผล หรอไดผลไมเปนทนาพอใจ

5.4 บอกวธการแกไขปรบปรงได

5.5 ลงมอปรบปรงตามวธการไดเหมาะสม

5.6 ตรวจสอบผลการปรบปรงได

สรปไดวา ทกษะกระบวนคดแกปญหา เปนพฤตกรรมของแตละบคคลทแสดงใหเหนวาสามารถคนพบปญหาตางๆ ทกาหนดให โดยมคาถามใหวเคราะหหาสาเหตอยางมขนตอนและสมเหตผล เลอกวธตางๆ ใหตรงกบสาเหต เพอนามาใชในการแกปญหา โดยใหเหตผลประกอบ มการเปรยบเทยบ สรปผลการแกไขปญหาไดอยางถกตองเหมาะสม เนองจากขนตอนกระบวนการคดแกปญหาของผเชยวชาญแตละทานมความคลายคลงกน ในการวจยครงนผวจยจงเลอกนาขนตอนทกษะกระบวนการคดแกปญหาของเวยร (Weir, 1974: 18) ซงมกระบวนการทงหมด 4 ขนตอน ขนท ระบปญหา หรอตงปญหา ขนท นยามสาเหตของปญหา ขนท คนหาแนวทางแกปญหา และตงสมมตฐานหรอวธการแกปญหา ขนท พสจนคาตอบหรอผลลพธทไดจากการแกปญหา ซงทาใหนกเรยนเกดความคดรวบยอดในการสรางหลกการหรอความรใหมขน ในกลมเพอนนกเรยนดวยกน และยงเปดโอกาสใหนกเรยนไดรวมลงมอปฏบตกจกรรมในขอคนพบความรของตนเอง

สำนกหอ


66

การสงเสรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา สโตลเบอรก (Stolberg 1956: 225-228) ไดใหความเหนวา ปญหาทเกดขนและวธการคดแกปญหานนผทแกปญหาไมมขนตอนทแนนอนและไมเปนไปตามลาดบ อาจสลบกอนหลงหรอบางขนตอนไมม นอกจากนการคดแกปญหายงขนอยกบลกษณะการคดแกปญหา ดงน 1. ประสบการณของแตละบคคล

2. วฒภาวะทางสมอง

3. สภาพการณทแตกตางกน

4. กจกรรมและความสนใจของแตละบคคลทมตอปญหานน บรคเนอรและกรอสนคเคล (Brueckner and Grossnickle 1957: 310-311) กลาวถงลกษณะกระบวนการคดแกปญหาของเดก ดงน 1. ปญหาจะตองมความเกยวของกบเดก

2. เปนปญหาทสามารถทาการแกไขได

3. ปญหานนอยในขอบเขตทชดเจน ทเดกแตละคนสามารถเขาใจได

4. เดกจะเสนอแนะวธการแกปญหาทเปนไปได

5. เดกไดรบการแนะนาจากครในการวางแผนการแกปญหา การเกบรวบรวมขอมล การจดกระทาขอมล และการประเมนผล

6. นาวธการตาง ๆ มาใชในการเกบรวบรวมขอมล

7. เดกจะนาขบวนการแกปญหาทวางแผนไวแลวมาใชในสถานการณทเปนตนกาเนดของปญหาทเกดขน

8. สรปการแกปญหา อษณย โพธสข (2544: 101) กลาววา ลกษณะของกระบวนการคดแกปญหา คอ 1. การแกปญหา ตองเปนการกระทาทมจดมงหมาย การกระทาทขาดจดมงหมายไมนบวาเปนการแกปญหา 2. การแกปญหามว ธการหลากหลายว ธ ผ แกปญหาจะตอง เ ลอกว ธการท ม ความเหมาะสมกบความตองการและความสามารถของตน

3. ว ธการแกปญหาแตละปญหาอาจจะใชว ธการทแตกตางกน จะขนอยกบ ความเหมาะสมปจจยและบรบททเกยวของกบปญหานน

4. การแกปญหาจะตองอาศยความรแจงเหนจรง คอ ในการแกปญหาแตละครงนนจะตองศกษาปญหาใหเขาใจถองแทเสยกอนจงจะสามารถแกปญหานนได

สำนกหอ


67

5. การแกปญหาเปนการสรางสรรค คอเมอแกปญหานนไดสาเรจจะตองไดความรใหมเกดขน และผแกตองมสตปญญางอกงามขนดวย

6. ปญหาทนามาแกตองไมเปนกจกรรมทเกดขนอยเปนประจา เพราะกจกรรมทเกดขนอยเปนประจานนไมถอวาเปนปญหา 7. กระบวนการททาไปโดยไมมแบบแผน ไมถอวาเปนกระบวนการแกปญหา 8. กจกรรมทนามาใชในการแกปญหาเดมไมได ไมถอวาเปนกระบวนการแกปญหา 9. กจกรรมททาไปเพอหลกเลยงปญหา ไมถอวาเปนกระบวนการแกปญหา 10. การแกปญหายอมประกอบดวยการวพากษ วจารณ วเคราะหและสงเคราะห

มยร หรนขา ( ) สรปการวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาควรเปนปญหาใกลตวนกเรยน เพอใหเดกเขาใจปญหานได ในการสรางสถานการณปญหาควรเปนปญหาทมทางออก หรอเปนคาถามปลายเปด ซงนกเรยนจะสามารถอธบาย ใหเหตผลตามกระบวนการคดแกไขปญหาดงน

. ปญหาทนามาใชเปนคาถามทสาคญๆ เกดขนบอยๆ

. กาหนดปญหาทมทางออกหลายๆ ทาง

. กาหนดรปแบบคาถามใหนกเรยนสามารถอธบายเหตผลได

. กาหนดคาถามใหมการเชอมโยงความคดและสรปไดทวๆ ไป

. วดทกษะความสามารถในการคดแกปญหาแบบรวมๆ

มอรแกน (Morgan 1978: 154-155) สรปวาการคดแกปญหาของแตละบคคลนนแตกตางกน ทาใหทกษะกระบวนการคดแกปญหาแตกตางกนไปดวย ลกษณะของบคคลทสงเสรมการเกดกระบวนคดแกปญหา ดงน

1. สตปญญา (Intelligence) ผทมสตปญญาด จะคดแกปญหาไดด

2. แรงจงใจ (Motivation) ในการทจะทาใหเกดแนวทางในการคดแกปญหา 3. ความพรอมในการแกปญหาใหมๆ โดยทนททนใดจากประสบการณทมมากอน

4. การเลอกวธการแกปญหาไดอยางเหมาะสม (Functional fixedness) กรมวชาการ (2537: 11) ไดเสนอแนะการจดกจกรรมการสอนของครโดยการจดสถานการณภายนอกตาง ๆ เพอยวยใหนกเรยนใชกระบวนการแกปญหา เชน

สำนกหอ


68

1. จดหาสถานการณทเปนสถานการณใหม ๆ และมวธการแกปญหาไดหลาย ๆ วธมาใหนกเรยนไดฝกฝนการแกปญหาใหมาก ๆ

2. ปญหาทครไดหยบยกมาใหนกเรยนไดฝกฝนนนควรเปนปญหาทไมพนวสยของนกเรยนหรอตองอยภายในกรอบของทกษะเชาวปญญาของนกเรยน

3. การฝกแกปญหานน นกสอนควรจะไดแนะนาใหนกเรยนไดตปญหาใหแตกกอนวาเปนปญหาเกยวกบอะไร และถาเปนปญหาใหญ ควรแตกออกเปนปญหายอยๆ แลวคดแกปญหายอยแตละปญหา ซงถาสามารถแกปญหายอยไดหมดทกขอกแสดงวาสามารถแกปญหาใหญไดนนเอง

4. จดบรรยากาศของการเรยนการสอน หรอจดสงแวดลอมซงเปนสภาพภายนอกของนกเรยนไดเปนไปในลกษณะทเปลยนแปลงไมตายตว นกเรยนจะแสดงความรสกวาเขาสามารถคดคนเปลยนแปลงอะไรไดบางในบทบาทตางๆ ของตวเอง เชน การจดหองเรยนใหมสภาพ การเปลยนแปลงไดบาง

5. ใหโอกาสนกเรยนไดคดอยเสมอ

6. การฝกฝนการแกปญหา หรอการแกปญหาใดๆ กตามครไมควรจะบอกวธการแกปญหาใหตรง ๆ เพราะถาบอกไปแลวนกเรยนจะไมไดยทธศาสตรของการคด ศรพร ศรผง (2553: 38) การสงเสรมการแกปญหาครมบทบาทสาคญเปนอยางยงและควรเรมสอนนกเรยนใหมการคดคนควาดวยตนเอง ลกษณะการจดประสบการณควรมหลากหลายรปแบบ เพอใหเกดความสนกสนานและไดฝกการคดแกปญหาดวย ครควรมบทบาท ดงน

1. การคดเลอกปญหา ปญหาทนามาใหนกเรยนศกษานนควรจะเปนปญหาทใกลตว นาสนใจ ทาทาย เหมาะสมกบวยและเปนประโยชนตอนกเรยน เชน ปญหาสขภาพ ปญหาการเรยน ปญหาอบตเหต ปญหาเกยวกบสงแวดลอม เปนตน

2. การสรางความตระหนกและเหนคณคาในปญหา ครจะตองกระตนหรอชนาใหนกเรยนคด ตระหนกในปญหาและมองคณคาของสงทจะเรยนรโดยอาจใชเทคนคการถามคาถาม การเลาเรอง การยกตวอยาง เปนตน

3. การเตรยมเนอหาและแหลงเรยนร ครควรจะเตรยมเนอหา แหลงคนควาหาความร หรอแหลงเรยนรตาง ๆ ตลอดจนวสดอปกรณทจาเปนและสงอานวยความสะดวกไวใหพรอม รวมทงการกาหนดสถานการณอยางหลากหลาย ใหนกเรยนมโอกาสนาเอาประสบการณเกามาใชแกปญหา

สำนกหอ


69

4. การสรางบรรยากาศในการเรยนร ครควรเสรมบรรยากาศการเรยนรทดใหเวลา อสระแกนกเรยนในการคนควา สงเสรมใหนกเรยนกลาแสดงความคดเหนของตนอยางเตมท การดแลชวยเหลอ ครควรชวยทบทวนความรเดมทจาเปนใหแกนกเรยนคอยดแลชวยเหลอ ควบคมใหการคดแกปญหาของนกเรยนเปนรายบคคลหรอรายกลม ใหดาเนนไปดวยด สงเสรมนกเรยนใหมกาลงใจในการคดแกปญหา

สรปไดวา ครควรฝกทกษะกระบวนการคดแกปญหา ซงเปนสงทจาเปนและสาคญของมนษยในสภาวะสงคมปจจบน ซงในระบบการศกษาตองใหความสาคญในการพฒนา ฝกฝนเยาวชนใหมโอกาสคดแกปญหาใหมากและรปแบบทหลากหลาย เพอประโยชนตอตนเอง สงคมและประเทศชาต นอกจากนความสามารถในการแกปญหาของบคคลนนแตกตางกนขนอยกบวฒภาวะทางสมอง ประสบการณ ความสนใจ สตปญญา ความพรอม แรงจงใจ อารมณและสภาพแวดลอมของแตละบคคล ประโยชนของกระบวนการคดแกปญหา

สคนธ สนธพานนทและคณะ (2545: 207) ไดเสนอประโยชนของกระบวนการคดแกปญหา ดงน

1. ผเรยนไดคดแกปญหาดวยตวเอง

2. ผเรยนไดฝกปญหาดวยวธการทหลากหลาย

3. ผเรยนไดฝกสงเกต วเคราะห การหาเหตผล ใชขอมลในการตดสนใจ

4. ผเรยนไดฝกการทางาน หรอแกปญหาอยางเปนระบบ มความคดกวางไกล

5. สรางความมนใจ ความภมใจ

6. ชวยใหเกดความร ความเขาใจทถาวรจากประสบการณตรง

7. ผเรยนมความกระตอรอรน สนใจ และรวธการหาคาตอบอยางเปนระบบ

8. ผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน และลงมอปฏบตดวยตนเอง

9. ชวยสงเสรมบรรยากาศในการเรยนการสอน และการฝกการทางานเปนทม

10. ชวยใหผเรยนเปนผมความมนคงทางอารมณ หนกแนน ใจกวาง ยอมรบฟง

ความคดเหนซงกนและกน

สานกงานการศกษาขนพนฐาน (2557: 23) ไดเสนอแนวทางการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ: การจดการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหา ซงการคดแกปญหามขอดหลายประการคอ

สำนกหอ


70

1. การเสนอปญหาทผเรยนสนใจจะทาใหเกดความกระตอรอรนในการเรยน ทาใหบทเรยนหรอการเรยนในชวโมงนน ๆ มความหมายและมคณคาตอผเรยน

2. การเสนอปญหาใหผเรยนขบคดเปนการเปดโอกาสใหผเรยนฝกฝนความสามารถในการแกปญหา การคดอยางมระบบ มความคดสรางสรรค และมการตดสนใจทด

3. การเรยนโดยมวธการแกปญหาจะเปดโอกาสใหผเรยนใชขอมลความรทเกยวของมาใชในการแกปญหาทา ใหสามารถจา บทเรยนไดดดวย

4. การนาวธการแกปญหามาใชในการสอนแบบกลมจะทาใหผเรยนมโอกาสทางานรวมกนในบรรยากาศแบบประชาธปไตย

5. ทกษะทไดจากการแกปญหา เชน การเผชญปญหา การหาแนวทางในกลมเพอแกปญหาการตดสนใจ ฯลฯ จะเปนประโยชนการนา ไปใชในชวตจรงทงในปจจบนและในอนาคต

สรปไดวา ประโยชนของกระบวนการคดแกปญหา ทาใหนกเรยนสนใจ เกด ความกระตอรอรนในการเรยนทาใหบทเรยนหรอการเรยนในชวโมงนน ๆ ฝกการคดแกปญหา เปดโอกาสใหนกเรยนฝกฝนความสามารถในการแกปญหาอยางมระบบ ฝกความคดอยางมเหต และมผล และแกปญหาอยางสรางสรรค นอกจากนการคดแกปญหาโดยใชกระบวนการกลมจะ ทาใหนกเรยนมโอกาสทางานรวมกนในบรรยากาศแบบประชาธปไตยมากขน และกลาเผชญกบปญหา มความเขาใจสงทเรยนอยางลกซง เกดความจาระยะยาว ซงจะสามารถนาสงทเรยนรไปใชประโยชนในชวตจรงทงในปจจบนและอนาคตได

4. งานวจยทเกยวของ

งานวจยเกยวกบกระบวนการเผชญสถานการณ

งานวจยในประเทศ ผวจยไดศกษางานวจยทเกยวของกบการนากระบวนการเผชญสถานการณไปใชจด

การเรยนร เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน ดงน

จรสศร ศรรตนวบลย ( : 54-58) ไดศกษาวจย เรองการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณในวชาสงคมศกษา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาหาความสามารถดานกระบวนการคดอยางมวจารณญาณและ ความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ กลมตวอยางคอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 โรงเรยน

สำนกหอ


71

สมาคมสตรไทย จานวน 22 คน ซงเลอกมาโดยการสมแบบกลม เครองมอทใชในการวจย คอ 1) แผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการเผชญสถานการณวชาสงคมศกษาฯ สาระหนาทพอเมองไทย

) แบบทดสอบวดความสามารถดานกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ และ )แบบประเมน ความพงพอใจ สถตทใชในการวจย วเคราะหขอมลโดยการหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและทดสอบ t-test ขนตอนการสอน ดงน 1) ขนนาหรอสรางศรทธา ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาของนกเรยน ครสรางความสมพนธทดกบนกเรยนแสดงความรก เมตตาตอนกเรยน 2) ขนสอน 2.1) ครนาสถานการณปญหา หรอกรณตวอยาง เพอฝกทกษะกระบวนการคด 2.2) ครฝกทกษะในการแสวงหา รวบรวมขอมล ตรวจสอบแหลงอางองตาง ๆ 2.3) นกเรยนฝกประเมนคา เพอหาแนวทางในการแกปญหาทดทสด ในหลายๆวธ 2.4)นกเรยนฝกการวเคราะหผลดผลเสยทเกดจาการเลอกหนทางทดทสด 2.5) นกเรยนลงมอปฏบตตามทางเลอกทไดเลอกไว 3. ขนสรป 3.1) นกเรยนแสดงออกดวยวธการตางๆ เชน การพด การเขยน การกระทา 3.2) นกเรยนและครสรปบทเรยน 3.3) ครวดและประเมนผลการการสอน ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณมความสามารถดานกระบวนการคดอยางมวจารณญาณสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ. และมความพงพอใจตอการจด การเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณอยในระดบมาก

รชดาภรณ ชนชม (2551: 55-61) ไดศกษาเรองการพฒนาทกษะการคดแบบโยนโสมนสการดวยการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

โรงเรยนมญจาศกษา มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบทกษะการคดแบบโยนโสมนสการของนกเรยนระหวางกอนเรยนและหลงเรยน โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนใหผานเกณฑไมนอยกวารอยละ 70 ของนกเรยนทงหมด และศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ กลมตวอยาง เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/3 โรงเรยนมญจาศกษา ทเรยนรายวชา ส 42101 สงคมศกษาฯ ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551

จานวน 40 คน เครองมอทใชในการศกษา ประกอบดวย 1) แผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ในรายวชา ส 42101 สงคมศกษาฯ เรอง วกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จานวน 8 แผน 2) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 3) แบบทดสอบวดทกษะ การคดแบบโยนโสมนสการ และ 4) แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ สถตทใชคอ คารอยละ คาเฉลยเลขคณต คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ผลการศกษาพบวา ผลการเปรยบเทยบทกษะการคดแบบโยนโสมนสการของนกเรยนระหวางกอนเรยนและ หลงเรยนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ผลการพฒนาผลสมฤทธ

สำนกหอ


72

ทางการเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณสงกวาเกณฑทกาหนดไว (รอยละ 70) และผลการศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ภาพรวมอยในระดบมากทสด โดยดานทมคาเฉลยสงสด คอ ดานการจดกจกรรมการเรยนร ดานการนาไปใช ดานการรบรของนกเรยน และดานการวดและประเมนผล ตามลาดบ

เบญจวรรณ ปรางประเสรฐ(2553: 86-92) ศกษาการวจย เรองหลกธรรมทางพระพทธศาสนาโดยใชกระบวนการการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มวตถประสงค เพอเปรยบเทยบผลการเรยนร เรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนากอนเรยนและหลงเรยน โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เปรยบเทยบการคดแบบโยนโสมนสการกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 และศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

จานวน 46 คน ทกาลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยนโคกเจรญวทยา ซงไดมาจากการสมอยางงาย โดยใชหองเรยน เปนหนวยสม เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 1) แผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ เรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนา 2) แบบทดสอบวดผลการเรยนร เรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนา 3) แบบทดสอบวดการคดแบบโยนโสมนสการ และ 4) แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ สถตทใชในการวจย ไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาทแบบไมเปนอสระตอกน และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ลาดบขนตอนการสอนดงน 1) ขนนา 2) ขนประกอบกจกรรม 2.1) ขนการรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ 2.2) ขนการประเมนคาและประโยชน 2.3) ขนเลอกและตดสนใจ 2.4) ขนปฏบต 3) ขนสรป 3.1) นกเรยนและครรวมกนสรปบทเรยน 3.2) วดและประเมนผล ผลการวจยพบวา ผลการเรยนร เรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนากอนเรยนและหลงเรยนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยผลการเรยนรหลงเรยนสงกวากอนเรยน การคดแบบโยนโสมนสการกอนเรยนและหลงเรยน โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยการคดแบบโยนโสมนสการหลงเรยนสงกวากอนเรยน และความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ ในภาพรวมอยใน

สำนกหอ


73

ระดบมาก โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ดานประโยชนของการจดการเรยนร ดานบรรยากาศในการเรยน และดานการจดกจกรรมการเรยนร ตามลาดบ

งานวจยเกยวกบทกษะกระบวนการคดแกปญหา งานวจยในประเทศ สารวย จนทะกา (2550: 55-59) ศกษาเรองผลของการสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ

ตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหา เรอง หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยน พระแมสกลสงเคราะห จงหวดนนทบร วตถประสงค เพอ 1. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนการเรยน และหลงการเรยน เรองหลกธรรมตามรอย พระยคลบาท โดยใชวธการสอนแบบกระบวนการเผชญสถานการณ และ 2. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยน กอน การเรยนและหลงการเรยน เรองหลกธรรมตามรอยพระยคลบาท โดยใชวธสอนแบบกระบวนการเผชญสถานการณ กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนระดบชนมธยมศกษา ปท 6/1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2550

จานวน 17 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 1. แผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน ชนดเลอกตอบแบบ 4 ตวเลอก จานวน 40 ขอ และ 3. แบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหากอนและหลงเรยนชนดเลอกตอบแบบ 4 ตวเลอก จานวน 50 ขอ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก การทดสอบคาท ผลการวจยพบวา 1. นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และ 2. นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ คะแนนความสามารถในการคดแกปญหาหลงเรยนมคาเฉลยสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

ศรพร ศรผง (2552: 86-95) ศกษาเรองผลการสอนแบบโฟรแมททมตอผลสมฤทธทาง การเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 วตถประสงคเพอ 1. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนแบบโฟรแมท 2. ศกษาจานวนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนแบบโฟรแมททมคะแนนผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม 3. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 กอนเรยนและหลงเรยนโดยการสอนแบบโฟรแมท กลมตวอยางทใชในการวจย เปน

สำนกหอ


74

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 35 คน ทกาลงศกษาในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551

โรงเรยนหนองกรดพทยาคม อาเภอบรรพตพสย จงหวดนครสรรค ซงไดมาจากการสมแบบขนตอน เครองมอทใชมรการวจยครงน ไดแก 1. แผนการจดการเรยนรทผานการตรวจสอบคณภาพโดย ผเชยวชาญ 3 ทาน 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เปนแบบทดสอบปรนย ชนด 4 ตวเลอก จานวน 32 ขอ ผลการวจยพบวา 1. นกเรยนทไดรบการสอนแบบโฟรแมท มผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2. นกเรยนทไดรบการสอนแบบโฟรแมท รอยละ 88.57 ของนกเรยนทงหมด มผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3. นกเรยนทไดรบการสอนแบบโฟรแมทมความสามารถในการคดแกปญหาหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

วนดา แสวงนล (2550: 89-99) ศกษาเรองการพฒนาการจดการเรยนรโดยใชแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบชนมธยมศกษาปท 2 วตถประสงค 1. เพอสรางและหาประสทธภาพของแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 2.เพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

กอนและหลงเรยน โดยใชแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 3. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2 กอนและหลงเรยน โดยใชแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 4. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนโดยใชแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ประชากรและกลมตวอยางในครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา อาเภอปากพล จงหวดนครนายก ซงประกอบดวยนกเรยนโรงเรยนบานโคกสวาง โรงเรยนวดเพรหมเพชร โรงเรยนอนบาลอาเภอ ปากพล โรงเรยนวดเกาะกา และโรงเรยบานบงเข จานวน 5 หองเรยน จานวนนกเรยน 95 คน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 โรงเรยนบานโคกสวาง อาเภอปากพล จงหวดนครนายก จานวน 1 หองเรยน นกเรยน 23 คน ซงไดมาโดยการสมอยางงาย

เครองมอทใชในงานวจย ประกอบดวย 1.แบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง ปญหาสงแวดลอม จานวน 10 เรอง 2.แผนการจดการเรยนรทจดการเรยนรโดยใชแบบกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง ปญหาสงแวดลอม จานวน 10 แผนการจดการเรยนร แผนการจดเรยนรละ 2 ชวโมง รวมเวลาเรยน 20 ชวโมง 3.แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เปนขอสอบ

สำนกหอ


75

แบบปรนย จานวน 40 ขอ 4. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรองปญหาสงแวดลอม เปนขอสอบปรนย 40 ขอ 5. แบบวดความพงพอใจในการเรยนโดยใชแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา หาคาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมน ผลการวจยในครงน คอ 1. แบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 โดย E1

เทากบ 85.39 E2 เทากบ 84.08 2. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนโดยใชแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มทกษะกระบวนการคดแกปญหาหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนโดยใชแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา กลมสาระ การเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 4. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มความพงพอใจในการเรยนโดยใชแบบฝกกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม อยในระดบความพงพอใจมาก

พงษลดา สงคพฒน (2553: 109-117) ศกษาเรองการวจยและพฒนาการสอนตามขนตอนของอรยสจเพอพฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหา สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนเบญจะมะมหาราช จงหวดอบลราชธาน วตถประสงคเพอ 1) สงเคราะหขนตอนการสอนอรยสจเพอ พฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหา รายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 2) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกลมทดลองกอนเรยนและหลงเรยน และ 3) เปรยบเทยบผลสมฤทธ ทางการเรยนของนกเรยนกลมทดลองทใชขนตอนการสอนของอรยสจกบกลมควบคมทไดรบการสอนปกต

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการศกษาในครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ปการศกษา 2552 ของโรงเรยนเบญจะมะมหาราช จงหวดอบลราชธาน สานกงานเขตพนทการศกษา อบลราชธานเขต 1 จานวน 1,020 คน กลมตวอยางจานวน 60 คน โดยวธการสมอยางงาย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลไดแก แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน ความร ความเขาใจ และทกษะกระบวนการคดแกปญหาซงเปนแบบทดสอบ จานวน 30 ขอ สถตทใชในการวจยคอ สถตพนฐาน คารอยละ คาเฉลย คาความยาก คาอานาจจาแนก คาความเชอถอไดของแบบทดสอบคานวณ โดยใชสตร Kuder – Richardson

(KR 20) คาความแมนตรงเชงเนอหา(IOC) ทดสอบความแตกตาง คะแนนกอนเรยนและหลงเรยน และเปรยบเทยบกลมทดลองทไดรบการสอนตามขนตอนของอรยสจ เพอพฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหา และกลมควบคมทไดรบการสอนปกต หาไดจากสถต t – test independent ผลการวจย 6) นาไปใชหรอคดออกจากรปแบบการสอนอรยสจไดจดขนการสอนตามขนตอนของอรยสจดงนคอ

ขนทกข 1) ขนทกข คอปญหาทการพฒนา 2) ขนสมทยคอสงเคราะหหาสาเหตทสาคญ, กาหนด

สำนกหอ


76

เปาหมาย เพอแกปญหา 3) ขนนโรธ คอ ออกแบบการแกปญหา,วเคราะหหลกการ, กาหนดแนวทาง 4) ขนมรรค คอ ตดตามประเมนผลและปรบปรง, นาไปใชหรอคดออก และไดนาขนตอนการสอนของอรยสจมาจดทาแผนการจดการเรยนรตามขนตอนการสอของอรยสจเพอพฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหา สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนเบญจะมะมหาราช จงหวดอบลราชธาน มประสทธภาพโดยคดคาเฉลย 0.96 ทง 9 แผนการจดการเรยนร 2.นกเรยนกลมทดลองมทกษะกระบวนการคดแกปญหาสงหลงจากการไดรบการสอน ตามขนตอนการสอนของอรยสจกอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3.นกเรยนกลมทดลองทไดรบการสอนตามแผนการจดการเรยนรตามขนตอนการสอนของอรยสจ มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนกลมควบคมทไดรบการสอนตามรปแบบการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ .01

งานวจยตางประเทศ ซอร (shaw 1977: 5337-A) ไดศกษาถงวธการฝกกระบวนการทางวทยาศาสตรในการ

แกปญหาทสามารถสงผลถงทกษะการแกปญหาในวชาวทยาศาสตรและสงคมศกษา โดยการฝกกระบวนการ แกปญหาทางวทยาศาสตร ใหกลมทดลอง กลมควบคม ใชเวลาฝก 24 สปดาห แลวนาเครองมอวดความสามารถในการคดแกปญหาดานวทยาศาสตร และสงคมศกษา พบวากลมทดลองมคะแนนสงดานทกษะการแกปญหาทงวทยาศาสตร และสงคมศกษา อยางมนยสาคญ

ฮอตคนส (Hopkins,T.S 1985: 2790)ไดศกษารปแบบของหองเรยนทสงผลตอทกษะ การแกปญหาของนกเรยน พบวา จะตองเปนหองเรยนทมขาวสารนาสนใจไดอานไดทดลองวเคราะหขาวอยเสมอ มภาพอปกรณหรอสญลกษณทเคยกลาวจากขาวสารนนๆ และเปดโอกาสใหนกเรยนไดถกเถยงความคดของตนเองอยางเปนอสระ จงสงผลตอการคดแกปญหาของนกเรยน

จากการศกษางานวจย สรปไดวา ความสามารถในการคดแกปญหาหากไดรบ การจดการเรยนรทหลากหลาย โดยมสถานการณตาง ๆ ทสามารถจะเกดขนไดจรง ใหนกเรยนไดเผชญกบสถานการณทเปนอยในปจจบน ทาการกระตนใหนกเรยนสามารถคดอยางมจดหมาย เปนลาดบตอเนองเปนระบบ มสต สงผลใหนกเรยนมความสามารถในดานของการคดอยางเปนระบบและสรางสรรค สามารถสรางกระบวนการคดแกนกเรยนและสามารถปรบตวใหอยในสงคมไดอยางมความสข นกเรยนมการพฒนาผลการเรยนรสงขน และทกษะกระบวนการคดแกปญหาสงขน

สำนกหอ


77

บทท 3 วธการดาเนนการวจย

การวจย เรอง “การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ” เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) แบบแผนการวจยแบบหนงกลมทดสอบกอนเรยน ทดสอบหลงเรยน (One Group Pretest-Pottest Design) ซงผวจยดาเนนการวจย ดงรายละเอยดตอไปน ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร ทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษาเขต 9 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 จานวน 5 หองเรยน มนกเรยนทงหมด จานวน 216 คน

กลมตวอยาง ทใชในการวจยในครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษา 3/5 จานวน 40 คนโรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 9 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ไดจากการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ดวยวธการจบสลาก โดยใชหองเรยนเปนหนวยสม

ตวแปรทศกษา ผวจยไดกาหนดตวแปรทศกษาในครงน

1. ตวแปรตน (Independent Variables) ไดแก การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

2. ตวแปรตาม (Dependent Variables) ไดแก

2.1 ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย 2.2 ทกษะกระบวนการคดแกปญหา 2.3 ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ

สำนกหอ


78

เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจย ไดแก สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตใน

สงคม ส 2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธารงรกษาประเพณและสงคมไทย ดารงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข หนวยการเรยนรท 4 เรอง สงคมไทย ประกอบดวย ลกษณะของสงคมไทย ปญหาสงคมไทย (ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด) ปญหาสงคมไทย 2 (ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม) ความขดแยงในสงคม และการดาเนนชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก ระยะเวลาในการศกษา

ระยะเวลาในการศกษา ดาเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ใชเวลาในการทดลอง จานวน 5 แผนการสอน แผนการสอนละ 2 คาบเรยน คาบเรยนละ 50 นาท แบบแผนการวจย ในการวจยครงน เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ผวจยไดดาเนนการวจยตามแบบแผนการวจยกอนมแบบแผนการวจยเชงทดลอง (Pre-Experimental Design) แบบหนงกลมทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน (One Group Pretest – Posttest Design) ซงมแบบแผนดงน (มาเรยม นลพนธ 2555: 144)

T1

X

T2

เมอ T1 คอ คะแนนทดสอบกอนเรยน

X คอ การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ

T2 คอ คะแนนทดสอบหลงเรยน

สำนกหอ


79

นอกจากน การวจยครงนไดดาเนนการศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา ระหวางการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนการวจยเชงทดลอง ผวจ ยดาเนนการวจยตามแบบแผนวจยกลมเดยววดหลายครงแบบอนกรมเวลา (Time Series Design) ของแคมเบลและสแตนเลย (Campbel & Stanley, 1973) ซงมแบบแผนดงน (จตตรตน แสงเลศอทย 2557: 89)

T1 T2 T3

X

T4 T5T6

เมอ T1 T2 T3 คอ คะแนนทดสอบกอนเรยนครงท 1,2,3

X คอ การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ

T4 T5T6 คอ คะแนนทดสอบหลงเรยนครงท 4,5,6

เครองมอทใชในการวจย การวจยครงนผวจยไดกาหนดเครองมอทใชในการวจย ดงน

1. แผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ เพอแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 เปนการจดกจกรรมเรานกเรยนใหเกดการคดตดสนใจ เพอพจารณาขอมลโดยการวเคราะหการโยงความสาคญ และการประเมนคา ซงจะนาไปสการตดสนใจทเหมาะสม และการปฏบต

. การกาหนดเวลาการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ผวจยพจารณาจากหลกสตรสถานศกษาโรงเ รยน ภ .ป .ร .ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม รายวชา หนาทพลเมอง วฒนธรรม และ การดาเนนชวต ซงกาหนดหนวยการเรยนรท4 เรอง สงคมไทย จานวน 5 แผนการสอน แผนการสอนละ 2 คาบเรยน คาบเรยนละ 50 นาท โดยการวจยครงนกอนดาเนนการทดลอง ผวจยไดกาหนดแผนปฐมนเทศกระบวนการเผชญสถานการณ จานวน 1 คาบ กอนเขาสเนอหาในหนวยการเรยนรท 4 ดงตารางท 9

สำนกหอ


80

ตารางท 9 โครงสรางการแบงเวลารายชวโมงในการจดการเรยนร

. การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ผวจยไดศกษา วเคราะหและสงเคราะหขนตอนการสอนเอกสารและงานวจยตางๆ จนสามารถแสดงเปนขนตอนการสอนได ดงน 1. ขนนาเขาสบทเรยน ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยน ชแจงจดประสงค นาเสนอสถานการณตางๆ หรอกรณตวอยาง โดยใชคาถามกระตนคาตอบใหนกเรยนสนใจถงความสาคญของเรองทศกษา ‘ 2 ขนสอน 2.1 ขนเผชญ นกเรยนศกษาแสวงหาความรและรวบรวมขอมลขาวสาร หรอสถานการณทเกดขนจรงในชวตประจาวนและสอดคลองกบสาระสาคญของบทเรยน นกเรยนอภปรายยกประเดนปญหาทตองแกไข และครมอบหมายใหนกเรยนศกษาขอมล คนควาหาความรดวยตนเอง

ครจดกจกรรมทเราใหเกดการคดวธตาง ๆ

2.2 ขนผจญ นกเรยนนาขอมลทศกษารวมกนวเคราะหปญหา ประเมนสถานการณแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบปญหาวานาจะเกดจากสาเหตใดบาง เลอกปญหาสาคญทสดมาดาเนนการแกไข วเคราะหสถานการณและประเมนสถานการณวาขอมลทไดศกษานนมคณคามากนอยเพยงใด ประโยชนหรอโทษอยางไร

หนวยการเรยนร / แผนการจดการเรยนร

เรอง เวลา / คาบเรยน

หนวยการเรยนรท 4 แผนการจดการเรยนรครงท 1

สงคมไทย - ลกษณะของสงคมไทย 2

แผนการจดการเรยนรครงท 2 - ปญหาสงคมไทย (ปญหาสงแวดลอม ปญหายา-เสพตด)

2

แผนการจดการเรยนรครงท 3 - ปญหาสงคมไทย 2 (ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม)

2

แผนการจดการเรยนรครงท 4 - ความขดแยงในสงคม 2

แผนการจดการเรยนรครงท 5 - การดาเนนชวตอยางมความสขในประเทศและ สงคมโลก

2

รวม 10

สำนกหอ


81

2.3 ขนผสมผสาน นกเรยนเสนอแนวทางแกปญหาหรอสาเหตของปญหาแตละสาเหตวามวธแกไขอยางไรบาง วเคราะหผลด-ผลเสย วธการแกปญหาทเสนอมา แลวเลอกวธการแกปญหาทคดวาดทสดมาดาเนนการแกไข ฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหา การคดวเคราะห วจารณจากประเดนปญหา มการแสดงความคดเหนอยางหลากหลาย 2.4 ขนเผดจ นกเรยนนาสงทไดเลอกและตดสนใจไปสการลงมอปฏบต เพอพสจนความรวาถกตองหรอไม นกเรยนนาแนวคดมาเปนหลกในการประพฤตปฏบตหรอนามาสกจกรรมการเรยนร เปนการสรปความเขาใจ สามารถนาความรทไดไปประยกตใชในการเผชญสถานการณทตองแกปญหาในอนาคต 3. ขนสรป 3.1 ครและนกเรยนชวยกนสรปความรและประสบการณทตนไดรบจากเรองทศกษา ครตรวจสอบโดยการวดและประเมนผล

3.2 แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย เปนแบบทดสอบทผวจยสรางขนเปนแบบทดสอบกอนเรยน (Pretest) และหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ จานวน 1 ฉบบ ซงเปนแบบทดสอบแบบปรนยชนด 4 ตวเลอก กาหนดการใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดหรอไมตอบให คะแนน

จานวน 30 ขอ

3.3 แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย เปนแบบวดทผวจยสรางขนเปนแบบวดกอนเรยน (Pretest) และหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 1 ฉบบซงเปนแบบวดเชงสถานการณ นนคอ แบบอตนยตามแนวคดของเวยร (Weir) ม 4 ขนตอน ดงน 1. ระบปญหา 2. อธบายสาเหตของปญหา 3. วธการแกปญหา 4. ผลทไดรบจาก การแกปญหา แลวตงคาถามใหนกเรยนเกดทกษะการคดแกปญหา จานวน 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ ทงหมด 20 ขอ โดยขนตอนของทกษะกระบวนการคดแกปญหา ประกอบดวย

3.3.1 ขนระบปญหา หมายถง นกเรยนสามารถระบปญหาหรอบอกปญหาทสาคญภายในขอบเขตสถานการณทกาหนดให และสามารถตอบได ทาไมจงเกดปญหานนได

3.3.2 ขนอธบายสาเหตของปญหา หมายถงนกเรยนสามารถบอกสาเหต อธบายสาเหตทแทจรง สาเหตทเปนไปไดของปญหาจากสถานการณทกาหนดให และสามารถตอบได ทาไมจงเกดปญหานนได 3.3.3 ขนวธการแกปญหา หมายถง นกเรยนสามารถรวบรวมขอมลหาสามเหตวาเกดขนไดอยางไร และการนามาวเคราะหเพอหาวธการแกปญหาใหไดตรงกบสาเหตของปญหาและม วธแกปญหา

สำนกหอ


82

3.3.4 ขนผลทไดรบจากการแกปญหา หมายถง นกเรยนสามารถอภปรายผลทเกดขนหลงจากการใชวธการแกปญหาวาผลทเกดขนจะเปนอยางไร และนาผลมาสรปหาวธการแกปญหา หรอใชเปนแนวทางในการแกปญหาได 3.4 แบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย เปนแบบวดในแตละแผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 1 ฉบบ ซงเปนแบบวดเชงสถานการณ เปนแบบอตนยตามแนวคดของเวยร (Weir) ม 4 ขนตอน ดงน . ระบปญหา . อธบายสาเหตของปญหา . วธการแกปญหา . ผลทไดรบจากการแกปญหา แลวตงคาถามและตวเลอกใหนกเรยนเกดทกษะการคดแกปญหา จานวน 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ ทงหมด 20 ขอ 3.5. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนแบบทดสอบ 1 ฉบบ แบงออกเปน ตอน ดงน

ตอนท 1 แบบสอบถามปลายปด นกเรยนประเมนการจดการเรยนรและผลการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ แสดงความคดเหนใน 3 ดาน คอ ดานกจกรรมการจดกจกรรมการเรยนร ดานบรรยากาศในการเรยนร และดานประโยชนในการจดการเรยนรทไดรบ ดวยแบบสอบถามมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5 ระดบ จานวน 10 ขอ ตอนท 2 เปนแบบสอบถามปลายเปด เสนอแนะความคดเหนเพมเตมของนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ในดานกจกรรมการจดกจกรรมการเรยนร ดานบรรยากาศในการเรยนรและดานประโยชนในการจดการเรยนรทไดรบ จานวน 1 ขอ

การสรางเครองมอทใชในการวจย ผวจยไดดาเนนการสรางเครองมอโดยมรายละเอยดดงตอไปน

1. การสรางเครองมอ แผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ หนวย การเรยนรท 4 เรอง สงคมไทย ประกอบดวย ประกอบดวย ลกษณะของสงคมไทย ปญหาสงคมไทย (ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด) ปญหาสงคมไทย 2 (ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม) ความขดแยงในส งคม และการดา เ นนชวตอยาง มความสขในประเทศและสงคมโลก ซงประกอบดวย 5 แผน ใชเวลา 10 คาบเรยน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มขนตอนสรางดงน 1.1 ศกษารายละเอยดหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน 2551 เกยวกบจดมงหมายของหลกสตร ศกษาหลกสตรของโรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดยศกษาเกยวกบ มาตรฐานการเรยนร

สำนกหอ


83

ตวชวด สาระรายวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต ชนมธยมศกษาปท 3 โดยศกษาคาอธบายรายวชาและรายละเอยดของหวขอสภาพทางสงคมไทย 1.2 ศกษาเอกสาร หนงสอ งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรดวยกระบวนการ เผชญสถานการณ ซงในการวจยในครงน ผวจยไดเลอกรปแบบวธการสอนดวยกระบวนการเผชญสถานการณของสมน อมรววฒน (2542: 42-60) มาประยกตเปนขนตอนการจดการเรยนร 1.3 สรางแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ และทกษะกระบวนการคดแกปญหา เขยนแผนการจดการเรยนรตามรปแบบททางโรงเรยนกาหนด จานวน 5 แผน ใชเวลา 10 คาบเรยน นาแผนการจดการเรยนรเสนอใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความเหมาะสมและความถกตองใหขอเสนอแนะ

1.4 นาแผนการจดการเรยนรเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอใหขอเสนอแนะ ซงอาจารยทปรกษาใหขอเสนอแนะวา กจกรรมการจดการเรยนรในแตละแผนใหมความชดเจน อานเขาใจงาย สอดคลองกบเนอหาเรอง สงคมไทย โดยจดกจกรรมการเรยนรใหนกเรยนมการเขาใจถงปญหา สามารถเขยนแผนการจดการเรยนรใหสอดคลองกบกระบวนการเผชญสถานการณ ทง 4 ขนตอน และการจดการเรยนรใหสงเสรมใหไดเกดทกษะกระบวนการคดแกปญหาอยางมเหตผล องคประกอบของแผนการจดการเรยนรควรเขยนใหถกตอง ปรบเกณฑการวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาและระดบคณภาพใหเหมาะสม และนาแผนการจดการเรยนรมาปรบปรงตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1.5 นาแผนการจดการเรยนรใหผเชยวชาญ 3 คน ประกอบดวย 1)ดานเนอหา 2) ดานการสอนสงคมศกษา 3) ดานการวดและประเมนผล ใชดลพนจเพอตรวจสอบความถกตองและความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ของแผนการจดการเรยนรและนาไปวเคราะหหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) โดยใหผเชยวชาญพจารณาดงน (มาเรยม นลพนธ 2552 : 177) +1 หมายถง เมอแนใจวาแผนการจดการเรยนรความสอดคลองและเหมาะสม

0 หมายถง เมอไมแนใจวาแผนการจดการเรยนรสอดคลองและเหมาะสม -1 หมายถง เมอแนใจวาแผนการจดการเรยนรนนไมมความสอดคลองและเหมาะสม

คาดชนความสอดคลอง(Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชน ความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป ถอวาสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได ซงจากการหาคาดชนความสอดคลองของผเชยวชาญ เฉลยเทากบ 0.94 (รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 145-148)

สำนกหอ


84

1.6 นาแผนการจดการเรยนรทปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญมาปรบปรงแกไข ซงผเชยวชาญใหขอเสนอแนะวา การเขยนขอสรปทวไปควรเขยนใหชดเจนและสามารถครอบคลมเนอหาทเรยน แผนการจดการเรยนรท 1 ปรบจดประสงคการเรยนรใหสอดคลองกนกบพฤตกรรมทตองการใหนกเรยนเกดขน และปรบเกณฑการประเมนชนงานใหเขยน การประเมนทสอดคลองกนในแตละขนตอน 1.7 นาแผนการจดการเรยนรไปทดลองใช (Tryout) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/3 จานวน 40 คน โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลยในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 กาลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ทไมใชกลมตวอยาง โดยใชวธการสมแผนการจดการเรยนรท 1 สงคมไทย เรอง ลกษณะของสงคมไทย และแผนการจดการเรยนรท 4 สงคมไทย เรอง ความขดแยงในสงคมไทยไปใชทดลองสอน เพอตรวจดความบกพรองในดานการลาดบขนตอน การประกอบกจกรรม ความเหมาะสมในเรองเวลา แลวนาผลการทดลองสอนไปปรบปรงแกไขแผนการจดการเรยนรใหดยงขนกอนนาไปใชจรง ซงจาการทดลองสอนพบบกพรองในการจดการเรยนร แลวนามาปรบปรง ดงน ครปรบเตรยมสอการสอนทกระตนความคด การแสดงความคดเหนของนกเรยน เพมคาถามในขนผสมผสานใหนกเรยนวเคราะหผลด-ผลเสย เพอใหนกเรยนสามารถคดวธการแกปญหาไดดยงขน 1.8 นาแผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณนาไปใชเปนเครองมอในการวจยโดยทดลองกบกลมตวอยาง ดงรายละเอยดแสดงแผนภมท 4

สำนกหอ


85

แผนภมท 4 ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ

2. แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย เปนแบบทดสอบทผวจยสรางขนเปนแบบทดสอบกอนเรยน (Pretest) และหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษา ปท 3 ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ จานวน 1 ฉบบ ซงเปนแบบทดสอบแบบปรนยชนด 4 ตวเลอก

ศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.2551 ศกษาเอกสาร หนงสอ งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ และทกษะกระบวนการคด

แกปญหา

สรางแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

นาแผนการจดการเรยนร ใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตอง

ปรบปรงแผนการจดการเรยนรตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ

นาแผนการจดการเรยนรใหผเชยวชาญ คน เพอตรวจสอบความถกตองและความเทยงตรงของเนอหา (content validity) แลวนาไปวเคราะหหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ปรบปรง

แผนการจดการเรยนรตามคาแนะนาของผเชยวชาญ

นาแผนการจดการเรยนรไปทดลองใช(Tryout) กบนกเรยนทไมใชกลมตวอยางเพอปรบปรงแผนการจดการเรยนรใหมความเหมาะสมและมคณภาพ

นาแผนการจดการเรยนรไปใชเปนเครองมอในการวจยทดลองกบกลมตวอยาง

สำนกหอ


86

กาหนดการใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดหรอไมตอบให 0 คะแนน จานวน 30 ขอ ทครอบคลมเนอหา สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวต โดยมขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ดงน

2.1 ศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และหลกสตรสถานศกษาของโรงเรยน ภ .ป . ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ชนมธยมศกษาปท 3 ในดานมาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนร

2.2 ศกษาหลกการและวธสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนแบบปรนยจากหนงสอและเอกสารทวาดวยการวดและประเมนผลตามหลกสตร

2.3 สรางตารางวเคราะหเนอหาและจดประสงคการเรยนร ซงประกอบดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน จานวน 30 ขอ โดยวดทกษะดานพทธพสยทง 6 ดานของบลม และคณะ (Bloom, Englehart, Furst, Hill.1956) ทปรบปรงใหม โดยแอนเดอรสนและคารทวอล (Anderson &

Krathwohl. 2001: 212-218) ไดแก ดานความจา ดานความเขาใจ ดานประยกตใช ดานวเคราะห ดานประเมนคา และดานสรางสรรค ทงนผวจยออกขอสอบจานวน 60 ขอ แลวจงคดเลอกขอสอบทได คาตามเกณฑทกาหนด ใหคงเหลอ 30 ขอ ดงตารางท 10

ตารางท 10 การวเคราะหขอสอบผลสมฤทธทางการเรยนตามจดประสงคการเรยนรตามแนวคด

แอนเดอรสนและคารทวอล (Anderson & Krathwohl. 2001: 212-218)

แผนการจดการเรยนร

พฤตกรรมการวด

จดประสงคการเรยนร ความจา

ความเขา

ใจ ปร

ะยกต

ใช วเค

ราะห

ประเม

นคา

สรางส

รรค

รวม

ลกษณะของสงคมไทย

1. นกเรยนบอกความหมายและลกษณะเดนของสงคมไทยได

- 1 - 1 - - 2

2. นกเรยนสามารถอธบายลกษณะของสงคมชนบทและสงคมเมองได - 1 - 1 - - 2

สำนกหอ


87


แอนเดอรสนและคารทวอล (Anderson & Krathwohl. 2001:212-218) (ตอ)





ใจ ปร

ะยกต

ใช วเค

ราะห

ประเม

นคา

สรางส

รรค

รวม

ลกษณะของสงคมไทย

3. นกเรยนสามารถระบสาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคมไทยในอดตจนถงปจจบนได

- 1 - 1 - - 2

ปญหาสงคม 4. นกเรยนสามารถบอกสาเหต ผลกระทบจากปญหาสงแวดลอมและปญหายาเสพตดได

- 1 - 1 - - 2

5. นกเรยนสามารถบอกแนวทางในการแกปญหาสงแวดลอมและปญหายาเสพตดได

- 1 1 1 - - 3

6. นกเรยนตระหนกถงความสาคญในการแกปญหาสงแวดลอมและปญหายาเสพตดได

- 1 - 1 1 - 3

ปญหาสงคม 2 7. น ก เ ร ย นส า ม า ร ถบอ ก ส า เ ห ต ผลกระทบจากการแกไขปญหาการทจรตและปญหาอาชญากรรมได

- 1 - 1 - - 2

8. นกเรยนสามารถบอกแนวทางในการแ ก ป ญ ห า ก า ร ท จ ร ต แ ล ะ ป ญห าอาชญากรรมได

- 1 1 1 - - 3

9. นกเรยนตระหนกถงความสาคญในการแ ก ป ญ ห า ก า ร ท จ ร ต แ ล ะ ป ญห าอาชญากรรมได

- 1 - 1 1 - 3

ความขดแยงในสงคม

10. นกเรยนบอกสาเหตของความขดแยงภายในสงคมไดอยางนอย 3

สาเหต - 1 - - - - 1

สำนกหอ


88


แอนเดอรสนและคารทวอล (Anderson & Krathwohl. 2001:212-218) (ตอ)

2.4 นาแบบทดสอบเสนอใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองและใหคาแนะนา ซงผเชยวชาญใหขอเสนอแนะวาโดยแตละคาถามบางขอไมชดเจน อาจทาใหนกเรยนเกดความสบสนได เนนคาถามทสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรของนกเรยน และคาถามและตวเลอกตรวจสอบอกษรทบางคาถามมการเขยนผด เรยงตวเลอกจากประโยคทสนไปสประโยคยาวปรบปรงแกไขแบบทดสอบตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ





ใจ ปร

ะยกต

ใช วเค

ราะห

ประเม

นคา

สรางส

รรค

รวม

ความขดแยงในสงคม

11. นกเรยนจาแนกประเภทของความขดแยงตาง ๆ ได

- - - 1 - - 1

12. นกเรยนอธบายปจจยทกอใหเกดปญหาความขดแยงภายในสงคมไทยได

- - - 1 - - 1

13. นกเรยนบอกแนวทางในการลดความขดแยงและสรางความรวมมอในการแกปญหาได

- - - 1 - - 1

การอยรวมกนอยางสนตสขในประเทศและ สงคมโลก

14. นกเรยนบอกปจจยของการดารงชวตอยรวมกนอยางมความสขในประเทศและสงคมโลกได

- 1 - 1 - - 2

15. นกเรยนระบความสาคญในการดารงชวตอยรวมกนอยางมความสขในประเทศและสงคมโลกได

- - - 1 - - 1

16. นกเรยนวเคราะหแนวทางในการปฏบตตนตามแนวคดในการดาเนนชวตอยรวมกนอยางมความสขในประเทศและสงคมโลกได

- - - 1 - - 1

รวม - 11 2 15 2 - 30

สำนกหอ


89

2.5 นาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย และตารางวเคราะหแบบทดสอบทปรบปรงแลวนาไปใหผเชยวชาญ จานวน 3 คน ประกอบดวย 1) ดานเนอหา 2) ดาน การสอนสงคมศกษา 3) ดานการวดและประเมนผล ใชดลพนจเพอตรวจสอบความถกตองและ ความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ของแผนการจดการเรยนรและนาไปวเคราะหหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) โดยใหผเชยวชาญพจารณาดงน (มาเรยม นลพนธ 2552: 177) +1 หมายถง เมอแนใจวาแผนการจดการเรยนรความสอดคลองและเหมาะสม

0 หมายถง เมอไมแนใจวาแผนการจดการเรยนรสอดคลองและเหมาะสม -1 หมายถง เมอแนใจวาแผนการจดการเรยนรนนไมมความสอดคลองและเหมาะสม

คาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไปถอวาสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได ซงจากการหาคาดชนความสอดคลองของผเชยวชาญไดคาสงสดเทากบ 1.00 คาตาสดเทากบ 0.67 เฉลยเทากบ 0.96

(รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 148-151) 2.6 นาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนทปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญมาปรบปรงแกไข ซงผเชยวชาญใหขอเสนอแนะวาคาถามขอสอบดานความเขาใจ ซงมบางคาถามสอดคลองกบขอสอบในดานความจา และแกไขภาษาของขอคาถามใหมตวเลอกตางๆ ใหชดเจนผวจยมการปรบเปลยนคาถามขอสอบดานความเขาใจตามคาแนะนาของผเชยวชาญ 2.7 นาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน จานวน 60 ขอ ไปทดลองใช (Tryout) กบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 3/3 จานวน 40 คน โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 กาลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ทไมใชกลมตวอยาง 2.8 นาผลการทดลองมาวเคราะหรายขอ เพอหาคาทางสถตของแบบทดสอบ คอ คาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) เพอหาคณภาพของขอสอบ การตรวจสอบคาความยากงาย (p) โดยใชเกณฑความยากงายอยระหวาง 0.20-

0.80 และการตรวจสอบหาคาอานาจจาแนก (r) โดยใชเกณฑคาอานาจจาแนกตงแต 0.20 ขนไป (มาเรยม นลพนธ 2552: 178) จากขอสอบทมคาความยากงายอยระหวาง 0.20-0.78 และมคาอานาจจาแนกอยระหวาง 0.20-0.55 (รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 152-155) 2.9 นาขอสอบมาหาคาความเชอมน (reliability)โดยผวจยเลอกขอสอบทผานเกณฑจานวน 30 ขอ เพอหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนดวย

สำนกหอ


90

กระบวนการเผชญสถานการณ โดยวธการของคเลอร รชารคสน(Kuder Richardson) ดวยสตร KR-

20 ซงแบบทดสอบมคาความเชอมนเทากบ 0.80 (รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 155-156) 2.10 นาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณนาไปใชเปนเครองมอในการวจยโดยทดลองกบกลมตวอยาง ดงรายละเอยดแสดงแผนภมท 5

ศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาชนพนฐาน พ.ศ. 2551 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และหลกสตรสถานศกษาโรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ฯ

ศกษาหนงสอและเอกสารทเกยวของเพอสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

สรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนและตารางการวเคราะหทครอบคลมเนอหาทตองการวด

นาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนทสรางขน เสนอใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจสอบความถกตองและใหขอเสนอแนะ

นาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนไปทดลองใชกบนกเรยน

ทไมใชกลมตวอยาง เพอหาคาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r)

นาแบบทดสอบไปใชเปนเครองมอในการวจย

นาผลตรวจสอบวเคราะหรายขอ ตรวจสอบคาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) ผวจยคดเลอกขอสอบทมคาตามเกณฑใหเหลอจานวน 30 ขอ และนาขอสอบมาหาคาความเชอมนของ

คเดอรและรชารดสน

ปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ

นาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนทปรบปรงแลวใหผเชยวชาญจานวน 3 คน ตรวจสอบความถกตองและความเทยงตรงของเนอหา แลวหาคาดชนความสอดคลอง (IOC)

แผนภมท 5 ขนตอนการสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนโดยกระบวนการเผชญสถานการณ

สำนกหอ


91

3. แบบวดทกษะกระบวนการในการคดแกปญหา ผวจยดาเนนการดงน

สรางแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย เปนแบบวดทผวจยสรางขนเปนแบบวดกอนเรยน (Pre-test) และหลงเรยน (Post-test) ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 1 ฉบบ ซงเปนแบบวดเชงสถานการณ นนคอ แบบอตนยตามแนวคดของเวยร (Weir) 4 ขนตอน ดงน 1.ระบปญหา 2.อธบายสาเหตของปญหา 3.วธการแกปญหา 4.ผลทไดรบจากการแกปญหา แลวตงคาถามใหนกเรยนเกดทกษะการคดแกปญหา จานวน 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ ทงหมด 20 ขอ โดยมขนตอนในการสรางและตรวจสอบ ดงน 3.1 ศกษาทฤษฎ แนวคด งานวจยตางๆ รวมทงเอกสาร ทเกยวของกบการสรางแบบวดทกษะกระบวนการคดแบบนรนย จากเอกสาร ตาราและงานวจยทเกยวของ เพอกาหนดเปนกรอบในการสรางแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา 3.2 สรางแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เปนแบบวดเชงสถานการณ นนคอ แบบอตนยตามแนวคดของเวยร (Weir) 4 ขนตอน ดงน 1. ระบปญหา 2. อธบายสาเหตของปญหา 3. วธการแกปญหา 4. ผลทไดรบจากการแกปญหา จานวน 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ ทงหมด 20 ขอ โดยกาหนดเกณฑคาเฉลยการวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา 4 ขนตอน ดงตารางท 11

ตารางท 11 เกณฑคาเฉลยระดบคะแนนการวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา

คาเฉลย ระดบทกษะกระบวนการคดแกปญหา 12.00-15.00 สง 8.00-11.00 ปานกลาง

4.00-7.00 ตา 3.3 นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาเสนอใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองและใหคาแนะนา ซงอาจารยทปรกษาใหขอเสนอแนะวาขอคาถามในแตละสถานการณใหมความชดเจนยงขน ปรบเปลยนสานวนของตวเลอกใหเหมาะสม โดยแตละสถานการณตองวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาไดอยางชดเจน

3.4 นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาทปรบปรงตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาวทยานพนธแลวใหผเชยวชาญจานวน 3 คน ประกอบดวย 1) ดานเนอหา 2) ดานการสอนสงคมศกษา 3) ดานการวดและประเมนผล ใชดลพนจเพอตรวจสอบความถกตองและความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ของแผนการจดการเรยนรและนาไปวเคราะหหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) โดยใหผเชยวชาญพจารณาดงน (มาเรยม นลพนธ 2552 : 177)

สำนกหอ


92

+1 หมายถง เมอแนใจวาแผนการจดการเรยนรความสอดคลองและเหมาะสม

หมายถง เมอไมแนใจวาแผนการจดการเรยนรสอดคลองและเหมาะสม

- 1 หมายถง เมอแนใจวาแผนการจดการเรยนรนนไมมความสอดคลองและเหมาะสม

คาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) มคาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไปถอวาสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได ซงจากการหาคาดชน ความสอดคลองของผเชยวชาญ เฉลยเทากบ 1.00 (รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 158-165) 3.5 นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาทปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญมาปรบปรงแกไข ซงผเชยวชาญใหขอเสนอแนะวาสถานการณตวอยางมบางสถานการณมเนอหาทใกลเคยงกน จงปรบเปลยนสถานการณใหเหมาะสม เพอใหการคดแกปญหามความหลากหลายมากขน และสถานการณใหเลอกสถานการณทเกยวของเพยง 8 สถานการณ จานวน 32 ขอ และนาไปหาคาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) 3.6 นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา จานวน 20 ขอ และนาไปทดลองใช (Tryout) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/3 จานวน 40 คน โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ทไมใชกลมตวอยาง

3.7 นาผลการทดลองมาวเคราะหรายขอ เพอหาคาทางสถตของแบบวดรายดาน คอ คาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) เพอหาคณภาพของแบบวดรายดาน การตรวจสอบคาความยากงาย (p) โดยใชเกณฑความยากงายอยระหวาง 0.20-

0.80 และการตรวจสอบหาคาอานาจจาแนก (r) โดยใชเกณฑคาอานาจจาแนกตงแต 0.20 ขนไป (มาเรยม นลพนธ 2552 : 178) จากขอสอบทมคาความยากงายอยระหวาง 0.28-0.78 และมคาอานาจจาแนกอยระหวาง 0.25-0.90 (รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 165-166) 3.8 นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหามาหาคาความเชอมน(reliability) โดยผวจยเลอกแบบวดทกษะกระบวนการทผานเกณฑจานวน 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ ทงหมด 20 ขอ ตอบถกใหขอละ 3 คะแนน รวมทงหมด 60 คะแนน เพอหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาโดยวธการใชสมประสทธแอลฟาของครอนบาค

(Cronbach’s Alpha Coefficient) ซงแบบทดสอบมคาความเชอมนเทากบ 0.86 (รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 167-168)

สำนกหอ


93

3.9 นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดผานการวเคราะหแลวนามาใชเปนเครองมอในการวจย โดยทดลองกบกลมตวอยาง เพอนาผลทไดไปใชดาเนนการตอไป ดงรายละเอยดแสดงแผนภมท 6

แผนภมท 6 ขนตอนการสรางแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา

ศกษาทฤษฎ แนวคด งานวจยตาง ๆ รวมทงเอกสาร ทเกยวของกบการสรางแบบวดทกษะกระบวนการคดการคดแกปญหา

สรางแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เปนแบบอตนย จานวน 5 สถานการณ

นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาทปรบปรงแลวใหผเชยวชาญจานวน 3 คน เพอหาตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) และคาดชนความสอดคลองของ

แบบทดสอบ

นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาใชเปนเครองมอในการวจย

ปรบปรง แกไขตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ

นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา ไปทดลองใช (Try out) กบนกเรยนมธยมศกษาปท 4 ทเคยศกษา ปการศกษา 2556 จานวน 40 คน โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ

ทไมใชกลมตวอยาง

นาผลตรวจสอบวเคราะหรายขอ ตรวจสอบคาความยากงาย คาอานาจจาแนก ผวจยคดเลอกแบบวดรายดานทมคาตามเกณฑใหเหลอจานวน 20 ขอ และนาขอสอบมาหาคาความเชอมนโดย

วธการใชสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient)

นาแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองและใหขอเสนอแนะ สำนกหอ


94

4. แบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย เปนแบบประเมนในแตละแผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 1 ฉบบ ซงเปนแบบวดเชงสถานการณ นนคอ แบบอตนยตามแนวคดของเวยร (Weir) 4 ขนตอน ดงน 1.ระบปญหา 2.อธบายสาเหตของปญหา 3.วธการแกปญหา 4.ผลทไดรบจากการแกปญหา แลวตงคาถามและตวเลอกใหนกเรยนเกดทกษะการคดแกปญหา จานวน

5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ ทงหมด 20 ขอ มขนตอนในการสรางแบบประเมน ดงน

4.1 ศกษาหลกการและวธสรางแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา 4.2 สรางแบบวดพฒนาการตามขนตอนทกษะกระบวนการคดแกปญหา โดยใหคะแนนตามเกณฑทปรบจากเกณฑทกษะกระบวนการคดแกปญหาของเวยร (Weir 1974; 18) กาหนดแบบคะแนนรบรค (Rubric Score) 4 ขนตอน ดงน 1. ระบปญหา 2. อธบายสาเหตของปญหา 3. วธการแกปญหา 4. ผลทไดรบจากการแกปญหา ทกขนมคะแนนเตม 3 คะแนน รวม 4 ขนตอน โดยมเกณฑการประเมน ดงตารางท 12

ตารางท 12 เกณฑการวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาตามแนวคดของเวยร

ประเดนการประเมน เกณฑการใหคะแนน

ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1) 1.ระบปญหา สามารถระบปญหาใน

สถานการณนนๆ ไดและสอความหมายไดถกตอง มเหตผลชดเจนสอดคลองกบประเดนปญหา

สามารถระบปญหาในสถานการณนนๆ ได และสอความหมายไดถกตอง แตการใหเหตผลไมสอดคลองกบประเดนปญหา

สามารถระบปญหาในสถานการณนนๆ ได แตสอความหมายไมถกตองทงหมด และ การใหเหตผลไมสอดคลองกบประเดนปญหา

2. อธบายสาเหตของปญหา

สามารถอธบายสาเหตทกอใหเกดปญหาไดและสอความหมายไดถกตอง มเหตผลชดเจนสอดคลองกบประเดนปญหา

สามารถอธบายสาเหตทกอใหเกดปญหาไดและสอความหมายไดถกตอง แตการใหเหตผลไมสอดคลองกบประเดนปญหา

สามารถอธบายสาเหตทกอใหเกดปญหาได แตสอความหมายไมถกตองทงหมด และ การใหเหตผลไมสอดคลองกบประเดนปญหา

สำนกหอ


95

ตารางท 12 เกณฑการวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาตามแนวคดของเวยร (ตอ)


ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1) 3. วธการแกปญหา

สามารถนาเสนอวธการแกปญหาไดถกตอง และมคาตอบสมบรณตงแต 3 ประเดนขนไป

สามารถนาเสนอวธการแกปญหาไดถกตอง และมคาตอบอยางนอย 2 ประเดน

สามารถนาเสนอวธการแกปญหาไดถกตอง แตไมครบถวน และมคาตอบทไมตรงประเดนปญหา

4. ผลทไดรบจาก การแกปญหา

สามารถระบผลทไดจากการแกปญหาไดถกตอง และมคาตอบสมบรณตงแต 3 ประเดนขนไป

สามารถระบผลทไดจากการแกปญหาไดถกตอง และมคาตอบอยางนอย 2 ประเดน

สามารถระบผลทไดจากการแกปญหาไดถกตอง แตไมครบถวน และมคาตอบทไมตรงประเดนปญหา

โดยกาหนดเกณฑคาเฉลยการวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา 4 ขนตอน ดงตารางท 13

ตารางท 13 เกณฑคาเฉลยระดบพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา

คาเฉลย ระดบทกษะกระบวนการคดแกปญหา 2.50-3.00 สง 1.50-2.49 ปานกลาง

1.00-1.49 ตา

4.3 นาแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เสนอใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบ ความถกตองและใหค าแนะนา ซงอาจารยทปรกษาใหขอเสนอแนะวาปรบสถานการณหลงแผนการ จดการเรยนรท 1 ใหมความชดเจนยงขน เพอใหฝกใหเกดการคาตอบทเกยวของกบการคดแกปญหามากขน

สำนกหอ


96

4.4 นาแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณทปรบปรงตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาวทยานพนธแลวใหผเชยวชาญจานวน 3 คน ประกอบดวย 1) ดานเนอหา 2) ดานการสอนสงคมศกษา 3) ดานการวดและประเมนผล ใชดลพนจเพอตรวจสอบความถกตองและความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ของแผนการจดการเรยนรและนาไปวเคราะหหาคาดชนความสอดคลอง (Index

of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป ถอวาสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได โดยมการกาหนดคะแนนในการประเมน ดงน (มาเรยม นลพนธ 2552 : 177) + 1 หมายถง เมอแนใจวาแผนการจดการเรยนรความสอดคลองและเหมาะสม

0 หมายถง เมอไมแนใจวาแผนการจดการเรยนรสอดคลองและเหมาะสม


คาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) มคาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไปถอวาสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได ซงจากการหาคาดชน ความสอดคลองของผเชยวชาญ เฉลยเทากบ 1.00 (รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 168-169) 4.4 นาแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณทปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญมาปรบปรงแกไข ซงผเชยวชาญใหขอเสนอแนะวา อาจใชสถานการณตวอยางทเกยวของกบเหตการณในปจจบนหรอใชสถานการณทนกเรยนใหความสนใจแตควรเกยวของกบเนอหาทเรยน 4.5 นาแบบวดพฒนาการกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดผานปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญแลว นามาใชเปนเครองมอในการวจย โดยทดลองกบกลมตวอยาง เพอนาผลทไดไปใชดาเนนการตอไป ดงรายละเอยดแสดงแผนภมท 7

สำนกหอ


97

แผนภมท 7 ขนตอนการสรางแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา

5. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนแบบทดสอบ 1 ฉบบ แบงออกเปน 2 ตอน ดงน

ตอนท 1 แบบสอบถามปลายปด นกเรยนประเมนการจดการเรยนรและผลการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ แสดงความคดเหนใน 3 ดาน คอ ดานกจกรรมการจดการเรยนร ดานบรรยากาศในการเรยนร และดานประโยชนในการจดการเรยนรทไดรบ ดวยแบบสอบถามมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5 ระดบ จานวน 10 ขอ ตอนท 2 เปนแบบสอบถามปลายเปด เสนอแนะความคดเหนเพมเตมของนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ในดานกจกรรมการจดกจกรรม การเรยนร ดานบรรยากาศในการเรยนรและดานประโยชนในการจดการเรยนรทไดรบ จานวน 1 ขอ 5.1 ศกษาหลกการ จากงานวจยและเอกสารการวดและประเมนผล ทเกยวกบการสรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยน

ศกษาหลกการและวธสรางแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา

สรางแบบวดพฒนาการตามขนตอนทกษะกระบวนการคดแกปญหา

นาแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาทปรบปรงแลวไปใชกบ กลมตวอยางในการวจย

ปรบปรง แกไขแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาตามคาแนะนา ของอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญ

เสนอแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ และผเชยวชาญ

นาแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาทปรบปรงแลวใหผเชยวชาญจานวน 3 คน เพอหาตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) และคาดชนความสอดคลองของ

แบบทดสอบ

สำนกหอ


98

5.2 สรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ประกอบดวย 3 ดาน ไดแก ดานกจกรรมการจดการเรยนร จานวน 4 ขอ ดานบรรยากาศในการเรยน จานวน 3 ขอ และดานประโยชนของการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ จานวน 3 ขอ และกาหนดเกณฑระดบความคดเหนตามวธของลเครท (Likert, อางถงใน พวงรตน ทวรตน, 2543: 107) ดงตารางท 14

ตารางท 14 เกณฑการแปลผลความหมายของคาเฉลยความคดเหน

ชวงคะแนนเฉลย เกณฑการแปลผลความหมายของคาความคดเหน 4.50-5.00 เหนดวยมากทสด 3.50-4.49 เหนดวยมาก

2.50-3.49 เหนดวยปานกลาง

1.50-2.49 เหนดวยนอย

1.00-1.49 เหนดวยนอยทสด

5.3 นาแบบทดสอบของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความสมบรณของโครงสรางคาถาม และความเหมาะสมของการใชภาษา 5.4 นาแบบสอบถามของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณทปรบปรงตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาวทยานพนธแลวใหผเชยวชาญจานวน 3 คน ประกอบดวย 1) ดานเนอหา 2) ดานการสอนสงคมศกษา 3) ดานการวดและประเมนผล ใชดลพนจเพอตรวจสอบความถกตองและความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ของแผนการจดการเรยนรและนาไปวเคราะหหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence :

IOC) ดงน (มาเรยม นลพนธ 2552 : 177) + 1 หมายถง เมอแนใจวาแผนการจดการเรยนรความสอดคลองและเหมาะสม

0 หมายถง เมอไมแนใจวาแผนการจดการเรยนรสอดคลองและเหมาะสม


คาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไปถอวาสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได ซงจากการหาคาดชนความสอดคลองของผเชยวชาญไดคาเฉลยเทากบ 1.00 (รายละเอยดอยในภาคผนวก ข หนา 170)

สำนกหอ


99

5.5 นาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการจดเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณไปใชเปนเครองมอในการวจย โดยทดลองกบกลมตวอยาง ดงรายละเอยดแสดงแผนภมท 8

แผนภมท 8 ขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวย

กระบวนการเผชญสถานการณ การดาเนนการทดลอง ในการดาเนนการทดลองผวจยไดดาเนนการทดลอง 3 ขนตอน ดงน

1. ขนกอนการทดลอง เปนการเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ ดงตอไปน

สรางเครองมอในการวจยและหาประสทธภาพของเครองมอ 1.1 แผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย

1.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย 1.3 แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย

.4 แบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย

.5 แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

สรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญ

นาแบบสอบถามทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธ

เพอตรวจสอบความถกตองและปรบปรงแกไขแบบสอบถามตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ

นาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทปรบปรงแกไขแลวใหผเชยวชาญ จานวน 3 คน ตรวจสอบความถกตองของโครงสรางคาถาม และความเหมาะสมของการใชภาษา

นาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนไปใชเปนเครองมอในการวจย

ศกษาหลกการ งานวจยและเอกสารตาง ๆ ทเกยวกบการสรางแบบสอบถามความคดเหน

สำนกหอ


100

2. ขนการทดลอง ผวจยดาเนนการสอนตามแผนการสอนทสรางไวดวยตนเองโดยใชเครองมอทจดเตรยมไว ดงน 2.1 ระยะเวลาทใชในการทดลองภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โดยทาการทดลองตามแผนการจดการเรยนร 5 แผน สปดาหละ 4 คาบ รวม 10 คาบเรยน คาบเรยนละ 50 นาท 2.2 เนอหาทใชในการทดลอง คอ สาระวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรมและ การดาเนนชวต หนวยการเรยนร เรอง สงคมไทย ประกอบดวย ลกษณะของสงคมไทย ปญหาสงคมไทย (ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด) ปญหาสงคมไทย 2 (ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม) ความขดแยงในสงคม และการดาเนนชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก 2.3 กลมตวอยางทาแบบทดสอบกอนเรยน

2.4 การนาแผนการจดการเรยนรไปใชในการดาเนนการวจย เพอพฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหาและผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาของบทเรยน สรางสมพนธทดแกนกเรยน ชแจงจดประสงคการเรยนร ครนาเสนอสถานการณหรอกรณตวอยางจากแหลงตางๆ โดยใชคาถามกระตนนกเรยนไดตอบคาถามในประเดนสาคญของ เรองทศกษา 2.4.2 ขนสอน 2.4.2.1 ขนเผชญ นกเรยนศกษา แสวงหาความรและรวบรวมขอมลขาวสาร หรอสถานการณทเกดขนจรงในชวตประจาวนและสอดคลองกบสาระสาคญของบทเรยน นกเรยนอภปรายยกประเดนปญหาทตองแกไข และครมอบหมายใหนกเรยนศกษา คนควาหาความรดวยตนเอง

2.4.2.2 ขนผจญ นกเรยนนาขอมลทศกษารวมกนวเคราะหปญหา ประเมนสถานการณแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบปญหาวานาจะเกดจากสาเหตใดบาง เลอกปญหาสาคญทสดมาดาเนนการแกไข วเคราะหสถานการณและประเมนสถานการณวาขอมลทไดศกษานนมคณคามากนอยเพยงใด ประโยชนหรอโทษอยางไร 2.4.2.3 ขนผสมผสาน นกเรยนเสนอแนวทางแกปญหาหรอสาเหตของปญหาแตละสาเหตวามวธแกไขอยางไรบาง วเคราะหผลด-ผลเสย วธการแกปญหาทเสนอมา แลวเลอกวธการแกปญหาทคดวาดทสดมาดาเนนการแกไข ฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหา การคดวเคราะห วจารณจากประเดนปญหา มการแสดงความคดเหน อยางหลากหลาย

สำนกหอ


101

2.4.2.4 ขนเผดจ นกเรยนนาสงทไดเลอกและตดสนใจไปสการลงมอปฏบต เพอพสจนความรวาถกตองหรอไม นกเรยนนาแนวคดมาเปนหลกในการประพฤตปฏบตหรอนามาสกจกรรมการเรยนร เปนการสรปความเขาใจ สามารถนาความรทไดไปประยกตใชในการเผชญสถานการณทตองแกปญหาในอนาคต

2.4.3 ขนสรป ครและนกเรยนชวยกนสรปความรและประสบการณทตนไดรบจากเรองทศกษา ใหเกดความกระจางชดเจนขนและสงเกตวธปฏบต ตรวจสอบปรบปรงแกไข และครวดและประเมนผลการเรยนการสอน เชน แบบประเมนความคดรวบยอดของนกเรยนเกยวกบ สงทเรยน ทดสอบขอเขยน การสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน 3. ขนหลงทดลอง ภายหลงเสรจสนการทดลองสอน ผวจยนาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาหลงเรยน (Post-test) แบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ใชทดสอบกบกลมตวอยาง และนาแบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณไปทดสอบกบนกเรยน แลวนาขอมลทไดมาวเคราะห สรปผลและอภปรายผลการวจย

การวเคราะหขอมลและสถตทใช ผวจยวเคราะหขอมลโดยสถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ

1. การตรวจสอบคณภาพเครองมอสาหรบการวจย 1.1 ตรวจสอบคณภาพของแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ โดยตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) การหาคาดชนความสอดคลอง(Index of

Item Objective Congruence : IOC) 1.2 ตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนรและแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา กอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย ดงน

1.2.1 ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity)โดยการหาคาดชนความสอดคลอง(Index of Item Objective Congruence : IOC) 1.2.2 ตรวจสอบความยากงาย (p) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนรและแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา กอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย

1.2.3 ตรวจสอบอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนรและแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา กอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย

สำนกหอ


102

1.2.4 ตรวจสอบความเชอมน (Reliability) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทาง การเรยนรกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย ใชสตร KR20 ของคเดอร รชารดสน (Kuder

Richardson) และแบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา กอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย

ใชสตร KR20 ของคเดอร รชารดสน (Kuder Richardson)

1.3 ตรวจสอบคณภาพของแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ โดยตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) การหาคาดชนความสอดคลอง(Index of Item Objective Congruence :

IOC) และการตรวจสอบความเชอมนใชสตร KR20 ของคเดอร รชารดสน (Kuder Richardson) 1.4 ตรวจสอบแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ โดยตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) การหาคาดชนความสอดคลอง(Index of Item Objective Congruence : IOC)

2. วเคราะหขอมลเพอตอบวตถประสงคการวจย 2.1 สถตทใชในการวเคราะหเพอเปรยบเทยบคะแนนทดสอบวดผลการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ไดแก คาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการทดสอบคาทแบบไมเปนอสระตอกน (t-test dependent) 2.2 สถตทใชในการวเคราะหเพอเปรยบเทยบคะแนนทดสอบทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ไดแก คาเฉลย ( x )สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการทดสอบคาทแบบไมเปนอสระตอกน (t-test

dependent) 2.3 สถตทใชในการวเคราะหเพอศกษาคะแนนทดสอบทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนหลงไดรบการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ไดแก คาเฉลย ( x )และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 2.4 ศกษาคะแนนจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ในดานการจดกจกรรมการเรยนร บรรยากาศในการเรยนร และประโยชนทไดรบ 2.4.1 สถตทใชในการวเคราะหความคดเหนของนกเรยน แบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) สถตทใช คาเฉลย ( x )และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 2.4.2 การวเคราะหคาถามปลายเปด ใชการวเคราะหไดเชงเนอหา (Content

analysis)

สำนกหอ


103

สรป

การวจยเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) โดยมแบบแผนการวจยกอนการทดลอง (Pre Experimental Designs) แบบกลมเดยวสอบกอนและหลง (The One-Group Pretest-Posttest

Design) กลมตวอยางทใช คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 9 จานวน 40 คน โดยผวจยดาเนนการวจยและเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง จากนนนาขอมลมาวเคราะหโดยเปรยบเทยบคาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และเปรยบเทยบคะแนนทดสอบกอนเรยน-หลงเรยนโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ โดยทดสอบคาทแบบไมเปนอสระตอกน (t-test dependent) ขอมลทไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรแบบเผชญสถานการณ คอ ดานประโยชนทไดรบการเรยนร ดานบรรยากาศการเรยน และดานการกจกรรมการเรยนร ขอมลโดยใชสวนเฉลย ( x )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และขอมลทเปนขอเสนอแนะใชการวเคราะหเชงเนอหา (content

analysis) สรปวธดาเนนการวจยไดดงตารางท 15

สำนกหอ


104

ตารางท 15 สรปวธดาเนนการวจย

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ/ การวเคราะหมล

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของน ก เ ร ยนช นมธยมศกษาป ท กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

- ทดสอบโดยใชแบบทดสอบ ดวยผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยน

- ทดสอบโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน

น ก เ ร ย น ช นมธยมศกษาปท 3/5

โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบ ร ม ร า ช ป ถ ม ภ อา เภอสามพราน จงหวดนครปฐม จานวน 40 คน ซงกาลง ศกษาอย ในภ า ค เ ร ย น ท 2


แ บ บ ท ด ส อ บผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย เปนแบบปรนยชนด 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ โดยใชค า เฉลย ( x ) สวนเ บยง เบนมาตรฐาน (S.D.) และทดสอบคาทแบบไมเ ป น อ ส ร ะ ต อ ก น (t-test dependent)

2. เพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง ส ง คมไทย ของน ก เ ร ย น ช นมธยมศกษาปท 3

กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

- ทดสอบโดยใชแ บ บ ว ด ท ก ษ ะกระบวนการคดแ ก ป ญ ห า ก อ นเรยน

- ทดสอบโดยใชแ บ บ ว ด ท ก ษ ะกระบวนการคดแกปญหาหลงเรยน


โรงเรยนภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบ ร ม ร า ช ป ถ ม ภ อา เภอสามพราน จงหวดนครปฐม จานวน 40 คน ซงกาลง ศกษาอย ในภ า ค เ ร ย น ท 2


แ บ บ ว ด ท ก ษ ะก ร ะ บ ว น ก า ร ค ดแกปญหา แบบอตนย ม 5 ส ถ า น ก า ร ณ สถานการณละ 4 ขอ จานวน 20 ขอ โดยใชค า เฉ ล ย ( x ) ส วนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และทดสอบค า ท แ บ บ ไ ม เ ป นอสระ ตอกน (t-test

dependent)

สำนกหอ


105

ตารางท 15 สรปวธดาเนนการวจย (ตอ)

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ/ การวเคราะหมล

3. เพอศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนร ะ ห ว า ง เ ร ย น ด ว ยกระบวนก าร เ ผ ชญส ถ า น ก า ร ณ เ ร อ ง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

- ทดสอบ โ ด ย ใ ชแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนระหวางเรยน


โร ง เ ร ยน ภ .ป . ร . ราชวทยาลย ในพระบ ร ม ร า ช ป ถ ม ภ อา เ ภอส ามพร าน จ ง ห วด นค รป ฐม จานวน 40 คน ซงกาลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557

แ บบ วด พฒ น า ก า รทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญส ถ า น ก า ร ณ แ บ บอตนย ม 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ จานวน 20 ขอ โดยใชค า เ ฉ ล ย ( x ) ส ว นเ บ ย ง เบนมาตรฐาน (S.D.) และทดสอบคาทแบบไม เปนอสระตอกน (t-test dependent)

4. ศกษาความคดเหนข อ ง น ก เ ร ย น ช นมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

สอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เ ร อง สงคมไทย

น ก เ ร ย น ช นมธยมศกษาป ท 3/5

โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราช ปถมภ อา เภอ สามพราน จงหวดนครปฐม จานวน 40

คน ซงกาลงศกษาอยใ น ภ า ค เ ร ย น ท 2


แ บ บ ส อ บ ถ า ม ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ตอการจดการเรยนรดวยก ร ะบวนก า ร เ ผ ช ญสถานการณ โดยใชสวนเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และขอมลทเปนขอเสนอแนะ ใช content analysis

สำนกหอ


106

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยในครงนเปนการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการ เผชญสถานการณ โดยผวจยเกบรวบรวมขอมล จากกลมตวอยาง ซงเปนนกเรยนชนมธยมศกษา 3/5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 9 จานวน 40 คน ไดจากการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ดวยวธการจบสลาก โดยใชหองเรยนเปนหนวยสม เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) แผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 2) แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 3) แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 4) แบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาระหวางการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ และ 5) แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนหลงการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ซงผวจยดาเนนการวจยตามขนตอนและขอนาเสนอผลการวเคราะหขอมล โดยมรายละเอยด แบงออกเปน 4 ตอน ตามลาดบ ดงตอไปน

ตอนท 1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ตอนท 3 ผลการศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ตอนท 4 ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

สำนกหอ


107

ตอนท 1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ มรายละเอยดดงตารางท 16 ตารางท 16 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ผลสมฤทธทางการเรยน

จานวนนกเรยน

คะแนนเตม

คะแนนเฉลย x

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

S.D. T p

กอนเรยน 40 30 14.28 2.67 -37.038 .000 หลงเรยน 40 30 24.80 1.76

จากตารางท 16 พบวา ผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนเฉลยหลงจากไดรบการจดการเรยนร ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ( x = 24.80, S.D.= 1.76) สงกวาคะแนนเฉลยกอนไดรบการจดการเรยนร ( x = 14.28, S.D.= 2.67) ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 1

ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

การเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ มรายละเอยดดงตารางท 17

สำนกหอ


108

ตารางท 17 การเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ทกษะกระบวนการคด

แกปญหา



คะแนนเฉลย

x

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

S.D. T p

กอนเรยน 40 60 49.03 4.64 -8.508

.000 หลงเรยน 40 60 54.58 2.49

จากตารางท 17 พบวา ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนเฉลยทกษะกระบวนการคดแกปญหาหลงไดรบการจดการเรยนร ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ( x = 49.23, S.D.= 4.66) สงกวาคะแนนเฉลยทกษะกระบวนการคดแกปญหากอนไดรบการจดการเรยนร ( x = 54.88, S.D.= 2.51) ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 2

ตารางท 18 ผลคะแนนทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เมอพจารณาทกษะกระบวนการแกปญหาเปนรายดาน

ทกษะกระบวนการคดแกปญหา


กอนเรยน การ

แปล

ผล

หลงเรยน การแปลผล

ลาดบท


x S.D. คะแนนเตม x S.D.

1. การระบปญหา 40 15 11.70 1.38 ปานกลาง 15 12.93 0.92 สง 3

2. อธบายสาเหต 40 15 13.63 1.27 สง 15 14.95 0.85 สง 1 3. เลอกวธการแกปญหา

40 15 13.43 1.39 สง 15 13.95 1.04 สง 2

4. ผลทไดรบจากการแกปญหา

40 15 10.63 1.45 ปานกลาง 15 12.75 1.24 สง 4

รวมทงฉบบ 60 49.03 4.64 ปานกลาง 60 54.58 2.49 สง

สำนกหอ


109

จากตารางท 18 เมอพจารณาคะแนนทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนรายดาน พบวา อยในเกณฑระดบดทกดาน โดยดานทมคะแนนสงสดเปนลาดบแรก ไดแก ทกษะการอธบายสาเหตของปญหา ( x = 14.73, S.D.= 0.64) รองลงมา ไดแก การเลอกวธการแกปญหา ( x = 14.13, S.D.= 0.85) การระบปญหา ( x = 12.98, S.D.= 0.92) และผลทไดรบจากการแกปญหา ( x = 12.75, S.D.= 1.24) ตามลาดบ

ตอนท 3 ผลการศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 3 ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ผลการศกษาพฒนาการทกษะการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนการจดการเรยนร) มรายละเอยดดง ตารางท 19 ตารางท 19 ผลคะแนนแบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนการจดการเรยนร)


แผนการสอน คาเฉลยรวม

การแป

ลผลรวม

ลาดบท

แผนการสอนท 1 แผนการสอนท 2 แผนการสอนท 3 แผนการสอนท 4 แผนการสอนท 5

x S.D.

การแป

ลผล

x S.D.

การแป

ลผล

x S.D.

การแป

ลผล

x S.D.

การแป

ลผล

x S.D.

การแป

ลผล

x S.D.

1.ระบปญหา 2.05 0.22 ปานกลาง 2.50 0.51 สง 2.80 0.41 สง 2.93 0.27 สง 3.00 0.00 สง 2.66 0.25 สง 3

2.อธบายสาเหต 2.28 0.72 ปาน

กลาง 2.93 0.27 สง 2.98 0.16 สง 3.00 0.00 สง 3.00 0.00 สง 2.84 0.23 สง 1

3.เลอกวธการแกปญหา 2.08 0.27 ปาน

กลาง 2.50 0.51 สง 2.88 0.33 สง 2.98 0.16 สง 3.00 0.00 สง 2.69 0.27 สง 2

4.ผลทไดรบ 2.15 0.48 ปานกลาง 2.33 0.47 ปาน

กลาง 2.48 0.51 ปานกลาง 2.85 0.36 สง 2.95 0.22 สง 2.55 0.41 สง 4

คาเฉลยรวม 2.14 0.42 ปานกลาง 2.57 0.44 สง 2.79 0.35 สง 2.94 0.20 สง 2.99 0.06 สง

ลาดบท 5 4 3 2 1

สำนกหอ


110

จากตารางท 19 พฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนการจดการเรยนร) พบวา แผนการสอนทมคะแนนสงสด ไดแก แผนการสอนท 5 ( x = 2.99, S.D.= 0.06) รองลงมา ไดแก แผนการสอนท 4 ( x = 2.94, S.D.= 0.20) แผนการสอนท 3 ( x = 2.79, S.D.= 0.35) แผนการสอนท 2 ( x = 2.57, S.D.= 0.44) และแผนการสอนท 1 ( x = 2.14, S.D.= 0.42) ตามลาดบ

เมอพจารณาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนจดการเรยนร) เปนรายดาน พบวา อยในเกณฑระดบสงทกดาน โดยดานทมคะแนนสงสด ไดแก ทกษะการอธบายสาเหตของปญหา ( x = 2.84, S.D.= 0.23) รองลงมาไดแก การเลอกวธการแกปญหา ( x = 2.66, S.D.= 0.25) การระบแตปญหา ( x = 2.69, S.D.= 0.27) และผลทไดรบจากการแกปญหา ( x = 2.55, S.D.= 0.41) ตามลาดบ และเมอพจารณาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาระหวางการจดการเรยนรในแตละแผน พบวา แผนการเรยนรท 1 อยในเกณฑระดบปานกลาง และแผนการเรยนรท 2-5 อยในเกณฑระดบสง

ตอนท 4 ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการ

เรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม มรายละเอยดดงตารางท 20

ตารางท 20 ความคดเหนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการเรยนร เรอง สงคมไทยโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ความคดเหนตอการจดการเรยนร x S.D. ระดบความคดเหน

ลาดบท

ดานการจดกจกรรมการเรยนร 1. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดขนเผชญปญหา ขนผจญ ขนผสมผสาน ขนเผดจปญหา ขนสรป และปฏบตจรงในการแกปญหา

4.50 0.67 มากทสด 3

2. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดคดปฏบต แสดงออก เพอการแกปญหาและแสวงหาความรดวยตนเอง

4.38 0.73 มาก 4

3. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดคดแกปญหา อยางรอบคอบและมเหตผลในการตดสนใจ

4.70 0.46 มากทสด 1

สำนกหอ


111

ตารางท 20 ความคดเหนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

ความคดเหนตอการจดการเรยนร x S.D. ระดบความ

คดเหน ลาดบท

4. กจกรรมสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขน สามารถนาไปประยกตในชวตประจาวน

4.58 0.49 มากทสด 2

รวมดานการจดกจกรรมการเรยนร 4.54 0.59 มากทสด (3) ดานบรรยากาศการเรยนร

5. การจดการเรยนรเปดโอกาสใหนกเรยนมอสระ ในการศกษา คนควา แลกเปลยนความคดเหน

4.50 0.74 มากทสด 3

6. การจดการเรยนรชวยใหนกเรยนมความสขในการไดลงมอปฏบตกจกรรม และกระตนใหนกเรยนอยากม สวนรวม

4.68 0.57 มากทสด 1

7. การจดการเรยนรชวยเสรมสรางใหนกเรยนเกดประสบการณใหมในการทางาน

4.55 0.59 มากทสด 2

รวมดานบรรยากาศการเรยนร 4.58 0.63 มากทสด (2) ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร 8. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนฝกทกษะการคด การทางานไดอยางเปนระบบตามขนตอน

4.48 0.81 มาก 3

9. การจดการเรยนรเนนใหนกเรยนพฒนาทกษะการแสวงหาความร สามารถศกษาคนควาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ

4.53 0.71 มากทสด 2

10.การจดการเรยนรเปนการสอนใหนกเรยนเหนความสาคญเกยวกบ เรองสงคมไทย โดยเขาใจถงปญหาทเกดขน สามารถเลอกปญหา ระบปญหา หาสาเหต ของปญหาตาง ๆไดชดเจนและตดสนใจในการลงมอแกปญหาไดอยางมเหตผล

4.78 0.42 มากทสด 1

รวมประโยชนทไดรบจากการเรยนร 4.59 0.64 มากทสด (1) รวมทงฉบบ 4.57 0.62 มากทสด

สำนกหอ


112

จากตารางท 20 พบวา นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทตอบแบบสอบถามความคดเหน

ตอการจดการเรยนรโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ โดยภาพรวม เหนดวยในระดบมากทสด ( x = 4.57, S.D.= 0.62) เมอพจารณาเปนรายดาน นกเรยนเหนอยในระดบ มากทสดทกดาน โดยนกเรยนเหนดวยมากในดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรอยในระดบมากทสด เปนลาดบทหนง ( x = 4.59, S.D.= 0.64) รองลงมาคอดานบรรยากาศในการเรยนอยในระดบมากทสด ( x = 4.58, S.D.= 0.63) และดานการจดกจกรรมการเรยนร นกเรยนเหนดวยเปนลาดบสดทายอยในระดบมากทสด ( x = 4.54, S.D.= 0.59) ซงมรายละเอยดดงน

ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรซงนกเรยนมความคดเหนในภาพรวมอยในระดบ มากทสด โดยเรยงสาดบความคดเหนรายขอจากมากไปหานอย ดงน การจดการเรยนรเปนการสอนใหนกเรยนเหนความสาคญเกยวกบ เรองสงคมไทย โดยเขาใจถงปญหาทเกดขน สามารถเลอกปญหา ระบปญหา หาสาเหตของปญหาตางๆไดชดเจนและตดสนใจในการลงมอแกปญหาไดอยางมเหตผล นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมากทสด เปนลาดบทหนง ( x = 4.78, S.D.= 0.42) รองลงมาคอ การจดการเรยนรเนนใหนกเรยนพฒนาทกษะการแสวงหาความร สามารถศกษาคนควาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมากทสด ( x = 4.53, S.D.= 0.71) และการจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนฝกทกษะการคด การทางานไดอยางเปนระบบตามขนตอน นกเรยนเหนดวยเปนลาดบสดทายอยในระดบมาก ( x = 4.48, S.D.= 0.81) ตามลาดบ ดานบรรยากาศการเรยนร ซงนกเรยนมความคดเหนในภาพรวมอยในระดบมากทสด โดยเรยงลาดบรายขอจากมากไปหานอย ดงน การจดการเรยนรชวยใหนกเรยนมความสขในการไดลงมอปฏบตกจกรรม และกระตนใหนกเรยนอยากมสวนรวม นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมากทสด เปนลาดบทหนง ( x = 4.68, S.D.= 0.57) รองลงมาคอ การจดการเรยนรชวยเสรมสราง ใหนกเรยนเกดประสบการณใหมในการทางาน นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมากทสด ( x =4.55, S.D.=0.59) และจดการเรยนรเปดโอกาสใหนกเรยนมอสระในการศกษาคนควา แลกเปลยนความคดเหน นกเรยนเหนดวยเปนลาดบสดทายอยในระดบมากทสด ( x = 4.50, S.D.= 0.74) ตามลาดบ ดานการจดกจกรรมการเรยนร ซงนกเรยนมความคดเหนในภาพรวมระดบมากทสด โดยเรยงลาดบรายขอจากมากไปหานอย ดงน การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดคดแกปญหา อยางรอบคอบและมเหตผลในการตดสนใจ มความคดเหนอยในระดบมากทสด เปนลาดบทหนง ( x = 4.70, S.D.= 0.46) รองลงมาคอ กจกรรมสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขน สามารถนาไปประยกตในชวตประจาวน นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมากทสด ( x = 4.58 , S.D.= 0.49) ลาดบทสามคอ การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดขนเผชญปญหา ขนผจญ

สำนกหอ


113

ขนผสมผสาน ขนเผดจปญหา ขนสรป และปฏบตจรงในการแกปญหา นกเรยนมความคดเหนอย ในระดบมาก ( x = 4.50, S.D.= 0.67) และการจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดคดปฏบต แสดงออก เพอการแกปญหาและแสวงหาความรดวยตนเอง นกเรยนเหนดวยเปนลาดบสดทาย อยในระดบมาก ( x = 4.38, S.D.= 0.73) ตามลาดบ เนองจากการกระบวนการสอนดวยเผชญสถานการณ สงผลใหเกดทกษะกระบวนการคดแกปญหา โดยผวจยสามารถพจารณาจากบนทกหลงการสอน สรปไดวา นกเรยนสวนใหญ มความเขาใจในกระบวนการเผชญสถานการณและจากการดาเนนกจกรรมแตละขนสอน นกเรยน มความกระตอรอรนในการเรยน และการสบคนหาคาตอบรวมกน นกเรยนเกดความรความเขาใจในสงทเรยน ในระยะแรกครและนกเรยนรวมกนกาหนดปญหาใหมทนกเรยนยงไมเคยประสบมากอน สามารถหาคาตอบไดดวยตนเอง สามารถเผชญกบปญหาและแกปญหาตาง ๆ ได โดยเปดโอกาสใหนกเรยนใชความคดและฝกการแกปญหา เพอใหเกดความชานาญ เนนทกษะการแสวงหาความร การคนพบ การสรางองคความรดวยตนเอง หาเวลาในการตดตามการปฏบตงานของนกเรยนและใหปรกษาอยางใกลชด ดงนนถานกเรยนทากจกรรมตามขนตอนทกาหนดไว เมอทาผดไปจะทาใหผลสรป ทคาดเลอนไปจากความเปนจรง นกเรยนตองมทกษะในการคนควาหาขอมลจงจะสรปผล การแกปญหาไดด วางแผนแกปญหา ควรใชหลากหลายวธการ และแยกแยะปญหาออกมาเปนสวนยอย ๆ เพอสะดวกตอการลาดบขนตอน รวมทงการแลกเปลยนความคดเหนของตนกบผอน จะทาใหนกเรยนเกดความจาในระยะยาวได

สำนกหอ


114

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 2) เปรยบเทยบทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 3) ศกษาพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 4) ศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) แบบแผนการวจยแบบหนงกลมทดสอบกอนเรยน (Pre-Experimental Design) แบบหนงกลมทดสอบกอนเรยน–หลงเรยน (One Group Pretest – Posttest Design) กลมตวอยางทใชในการวจยในครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษา 3/5 โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต จานวน 40 คน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก 1) แผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ เพอแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 5 แผนการเรยนร มคาดชนความสอดคลอง(IOC) เทากบ 1.00 2) แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย เปนแบบปรนยชนด 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ มคาความยากงาย (p) ระหวาง 0.20 - 0.78 มคาอานาจจาแนก (r) ระหวาง 0.20 - 0.55 คาความเชอมน 0.80 3) แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 เปนแบบอตนย ม 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ จานวน 20 ขอ มคาความยากงาย (p) ระหวาง 0.28 - 0.78 มคาอานาจจาแนก (r) ระหวาง 0.25 - 0.90 คาความเชอมน 0.86 4) แบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนแบบทดสอบอตนย ม 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ จานวน 20 ขอ คาความเชอมน 0.83 และ 5) แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ มคาดชนความสอดคลอง (IOC)

สำนกหอ


115

เทากบ 1.00 การวเคราะหขอมล ใชคาเฉลย ( x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)การทดสอบคาทแบบ ไมเปนอสระตอกน (t-test dependent) และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอเปนการตอบวตถประสงคและขอคาถามในการวจย โดยผวจยสรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ ไดดงน

สรปผลการวจย จากการดาเนนการตามขนตอนของการวจยทไดนาเสนอปรากฏผลการวจยเปนไปตามวตถประสงคทตงไว ดงน 1. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย หลงเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

2. ทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย หลงเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3. ทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณอยในระดบสง 4. ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ อยในระดบมากทสด

อภปรายผล จากผลการวจย เรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหาเรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ผวจยสามารถอภปรายผลการวจย ไดดงน

1. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย หลงเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 พบวานกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนเมอ การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 1 ทงนเปนเพราะกจกรรมการเรยนรเปนการสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนร และสรางองคความรใหมๆ ทาใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนมากขน ไดคด ไดลงมอปฏบตเอง และนาเสนอผลงานดวยตนเอง จดการเรยนรทเนนการสรางสอและสถานการณตางๆ ทเกยวกบชวตประจาวนและเหมาะสมกบวย และความสนใจของนกเรยน นอกจากนยงมขนตอนการนาเขาสบทเรยน เพอเปนการสรางบรรยากาศในการเรยนระหวางครและนกเรยน สงผลใหเกดความเชอมนในการเรยนร ทาใหกระบวนการจดการเรยนรของนกเรยนสามารถแสดงความคดเหน และคดวเคราะหอยางเปนระบบและตอเนอง สามารถแกปญหาไดอยางเหมาะสมและตรงประเดน ผาน

สำนกหอ


116

กระบวนการฝกทกษะการรวบรวมขอมลขาวสาร (ขนเผชญ) นกเรยนเกดทกษะการแสวงหาความรจากขอมลขาวสาร สถานการณตาง ๆ ทาใหเกดการสบเสาะหาความร เปนการไดศกษาคนควาดวยตนเองและกระตนใหนกเรยนเกดแรงจงใจใฝเรยนรตลอดเวลา อกทงนกเรยนไดรบการปลกฝงใหเปนบคคลแหงการเรยนร เขาใจปญหาตางๆ ทเกดขนอยรอบตว การประเมนคา (ขนผจญ) นกเรยนไดฝกการสรปประเดนสาคญของขอมล ทาความเขาใจความสมพนธของขอมลทเกยวของ เกดเปนความรเรองใดเรองหนงดวยตนเอง ความรทเกดขนทาใหเกดความยงยน เพราะไดศกษาหาความรดวยตนเอง เกดองคความรจนสามารถพจารณาหาทางเลอกวธแกปญหาวาทางใดดทสด มประโยชนหรอมโทษอยางไร และในสถานการณทใกลเคยงกน คดวเคราะหหาขอมลทมประโยชนทดทสด เลอกและตดสนใจ (ขนผสมผสาน) กระตนใหนกเรยนเกดขอสงสยในการตอบคาถาม ประเดนตวอยาง เพอนาไปสการอธบายและสรปคาตอบทไดจากการคนหาขอมล การพจารณาผลด-ผลเสยของปญหาทเผชญอย นกเรยนมโอกาสพฒนาความคดอยางเตมท สามารถเลอกตดสนใจดวยตนเองได มสวนรวมในการวเคราะหขอมลจากสถานการณทกาหนดในการแกปญหาทถกตอง อาศยหลกการพจารณาขอมลอยางมเหตผล ฝกคดและฝกปฏบต (ขนเผดจ) นกเรยนฝกการคดและลงมอกระทา ทาใหไดเรยนรขนตอนทไดจาการเผชญสถานการณ เพอใหการเผชญสถานการณในครงตอไป เกดความรและความคดเพมเตม สามารถนาความร ความสามารถจากการจดการเรยนรนาไปประยกตใชในสถานการณอนๆ ทาใหเกดความรทคงทน เพราะมการถายโยงการเรยนร สามารถระบผลจากการคนควาไดดวยตนเอง สอดคลองกบ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2545: 10) ในมาตราท 24 ทระบวา กระบวนการเรยนร ตองจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ ความถนด และความแตกตางของนกเรยน ฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ เผชญสถานการณและประยกตใช เพอปองกนและแกปญหาใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตให ทาได คดเปน ทาเปน เกดการใฝรอยางตอเนอง มการผสมผสานความรดานตางๆ อยางสมดล ผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยน อานวยความสะดวกแกนกเรยนใหเกดการเรยนร และสอดคลองกบ สคนธ สนธพานนทและคณะ (2554: 52) กลาววา การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เปนการจดการเรยนการสอนทเหมาะกบลกษณะของเนอหาสาระและวยของนกเรยน ตระหนกถงความถนดและความแตกตางระหวางบคคล มรปแบบทหลากหลาย และมกระบวนการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ เชนเดยวกนกบ ทศนา แขมมณ (2547: 124) กลาววา การจดการเรยนรทดมประสทธภาพ ควรมความสอดคลองกบปญหาความตองการ ความสนใจ ความถนดและความสามารถของนกเรยนไดเปนอยางด

สำนกหอ


117

จากลกษณะการจดการเรยนรดงกลาว นกเรยนเกดประสบการณการเรยนร และสามารถเชอมโยงการกระทากบการคดอยางมเหตผลเขาดวยกน ซงเปนการฝกใหนกเรยนม ความเชอมนในการนาความร ขอมล ขาวสาร มาสรปประเดน เพอประเมนคาวาสงใดถกตอง เกดประโยชน ควรหรอไมควรแกการปฏบต รจกสงใดด สงใดไมด หรอคณ-โทษ โดยใหนกเรยนสบคนขอมลมากอน และรวมกนหาทางออกของปญหานน ซงเนนการวเคราะหและการคดแกปญหา การไดเผชญสถานการณในลกษณะตางๆ และเจอปญหาวธการจดการเรยนรดวยตนเอง ชวยสงเสรมใหสามารถนาความร ประสบการณไปใชปฏบตในชวตจรงได สงผลดตอนกเรยนในดานการเรยนรเนอหาบทเรยนทเกยวของกบสถานการณปจจบน ทาใหมภมคมกนทด คดพจารณาไตรตรองและแกปญหาไดอยางสรางสรรค โดยอาศยหลกการคดอยางมเหตผล อนนาไปสผลสาเรจของการเรยนการสอนเปนอยางด ซงสอดคลองกบสมน อมรววฒน (2542: 46-60) กลาววา การจดกระบวนการเรยนรดวยเผชญสถานการณเปนการพฒนาพฤตกรรม ความรสก การรบร การพจารณา และสวนทเปนความรแจงของมนษย โดยมงเนนใหมการเผชญกบสถานการณจรงทยกตวอยางมา ไดรบรลกษณะทดงามของมนษย ไดเผชญสถานการณและปญหา ไดฝกทกษะการคดและ การปฏบต การฝกซายาทวนอยางสมาเสมอ จนมนษยสามารถแกปญหานนได และไมตกเปนทาสของเทคโนโลย ดงทกลาวมาขางตน พบวา ผลสมฤทธทางเรยนรหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบผลงานวจยของ จรสศร ศรรตนวบลย (2548: 54-58)ไดศกษาเรองการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณในวชาสงคมศกษา ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 พบวา นกเรยนทเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณมความสามารถดานกระบวนการคดอยางมวจารณญาณสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 เชนเดยวกนกบรชดาภรณ ชนชม (2551: 55-61) ไดทาการศกษาเรองการพฒนาทกษะการคดแบบโยนโสมนสการ ดวยการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนมญจาศกษา พบวา ผลการเปรยบเทยบทกษะการคดแบบโยนโสมนสการของนกเรยนระหวางกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ผลการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทไดรบ การจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ สงกวาเกณฑทกาหนดไว (รอยละ 70) และ เบญจวรรณ ปรางประเสรฐ (2553: 86-92) ศกษาการวจยเรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนาโดยใชกระบวนการการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 พบวา ผลการเรยนร เรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนากอนเรยนและหลงเรยนโดยใช

สำนกหอ


118

กระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยผลการเรยนรหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. ทกษะกระบวนการคดแกปญหาเรอง สงคมไทย หลงเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 พบวานกเรยนมทกษะกระบวนการคดแกปญหาหลงเรยนเมอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 2 เนองจากการคดแกปญหาเรมจาก การเรยนรปญหา สามารถเขาใจปญหา มองเหนสาเหตของปญหาและผลทเกดขนโดยอาศยความร หลกการ ประสบการณเดมจากการเรยนรของบคคล นามาคดแกปญหาในสถานการณทเปนปญหาในปจจบน เพอหาทางแกปญหาทเปนไปไดหลายแนวทาง โดยใชกระบวนการเลอกตดสนใจ พจารณาวธการแกปญหาอยางมเหตผล ซงวธดงกลาวจะชวยใหนกเรยนมความสนใจ กระตอรอรนในการเรยน สามารถรวมกจกรรมและทาใบงานตามทกาหนดจากการยกตวอยางสถานการณทสอดคลองกบเนอหาทเรยน จะเหนไดวาแตละสถานการณมประเดนคาถามใหนกเรยนตอบตามลาดบขนตอนของ ทกษะกระบวนการคดแกปญหา ประกอบดวย ขนท ระบปญหาหรอตงปญหา จากการจดการเรยนรทใหนกเรยนไดเผชญปญหา ฝกฝนใหนกเรยนแสวงหาความร จนสามารถสบคนขอมลไดดวยตนเอง โดยไมตองใหครใชคาถามกระตนใหนกเรยนไดฝกคดหาคาตอบ นาไปสการสรางองคความรไดดวยตนเอง เกดความเขาใจและสามารถระบปญหาในสถานการณทเกดขนได ขนท 2 นยามสาเหตของปญหา การจดการเรยนการสอนแบบผจญปญหาทาใหนกเรยนไดเกดไดฝก การสรปประเดนขอมล เพอชวยกนหาวธการแกปญหา มการตอบคาถามทหลากหลายความคด เมอมการฝกแสดงความคดเหน แลกเปลยนกนภายในกลม ทาใหนกเรยนเกดการพจารณาคดในสงตางๆ ทงสงทดและสงทไมด จนทาใหนกเรยนสามารถบอกทมาของปญหาทเกดขนได ขนท 3 คนหาแนวทางแกปญหา โดยการหาทางออกของปญหาตองมการผสมผสานแนวความคดหลายแงมม มการฝกสรปปญหาทเกดขนจากสถานการณตางๆ โดยรวมกนลงมตหรอขอสรปทเปนไปได จากหลายเหตผล อภปรายและรวมกนวเคราะหปญหาจนนาไปสแนวทางแกไขปญหาอยางสรางสรรค ขนท 4 อธบายผลทไดจากการแกปญหา นาไปสการพสจนหาคาตอบวาหลงจากการใชวธ การแกปญหานเกดผลอยางไร หรอการเผดจปญหา เปนการฝกใหนกเรยนไดลองกระทาจากสงทไดเรยนรมา เปนเพมพนความรใหมๆ และขยายความรใหมากยงขน โดยสามารถจดระบบความคดและวธการแสวงหาความรดวยตนเองเปนการเชอมโยงการเรยนรทไดหาคาตอบดวยตนเอง สงผลใหจดจาเนอหาทคนพบไดอยางแมนยา สามารถเรยนรเนอหาทเกยวของไดอยางงายและรวดเรว ดงนนนกเรยนไดรบประสบการณจากกจกรรมการจดการเรยนร สงผลใหนกเรยนสามารถเขยนอธบายประเดนตางๆตามทครกาหนดใหไดอยางถกตอง นกเรยนเกดความสามารถใน

สำนกหอ


119

การคดพจารณาไตรตรองสงตางๆ ทเปนประเดนปญหาจากขาวสาร ขอมล แหลงเรยนรตางๆ สามารถอธบายตนเหตทกอใหเกดปญหาไดอยางถกตองและตรงประเดน สามารถคดหาวธการแกปญหาทเผชญอยดวยเหตผล และมลาดบขนตอน ระบผลของการตดสนใจเลอกวธการขจดปญหาตาง ๆ ใหหมดไปอยางหลากหลาย สามารถระบเปนรายขอ อยางนอย 3 ขอ และอธบายเชอมความสมพนธในแตละขนตอนไดอยางสอดคลองกน เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนทางานรวมกนในบรรยากาศแบบกนเองมากขนและกลาเผชญกบปญหา ซงสอดคลองกบวชรา เลาเรยนด (2554: 8-9) กลาววา การคดแกปญหา เปนความสามารถในเรองการเขาใจปญหา มองเหนสาเหตของปญหาและผลทเกดขนจากปญหานน รวมทงสามารถคดหาวธการแกปญหานน ๆ ไดอยางมเหตผล ซง การดาเนนการแกปญหานน ตองปฏบตตามลาดบขนตอน เพอคดหาทางแกปญหาทเปนไปไดหลายแนวทาง จากการศกษาทกษะกระบวนการคดแกปญหากอนและหลงเรยน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ผลปรากฏวา อยในเกณฑระดบด เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานทนกเรยนมคะแนนเฉลยสงสด คอ ดานบอกสาเหตของปญหา ทงนเนองจากกจกรรมการเรยนการสอนและสอการเรยนรมอยางหลากหลาย นกเรยนแตละกลมจงสามารถคดวเคราะหและสงเคราะหเหตการณทเกดขนเขาดวยกนได ครกาหนดเวลาใหนกเรยนแตละกลมรวมอภปรายหาทมาของปญหาดงกลาว นกเรยนตงคาถามและคาตอบดวยตนเอง โดยใชคาถามตาง ๆ ประกอบดวย เชน ทาไม อะไร เมอไร ทไหน ใคร อยางไร เปนตน เขยนสาเหตของปญหาทตองการจะแกใหชดเจน จากนนครเปดโอกาสใหนกเรยนตวแทนแตละกลมออกมานาเสนอสถานการณทเกดขนหนาชนเรยน ซงแตละกลมจะตองรวมกนอภปรายและแสดง ความคดเหนอยางเตมท พจารณาถงสงททาใหเกดความวตกกงวล สบสน วนวายใจ และมองเหนภาพของปญหาอยางรอบคอบ ครใหนกเรยนคนหาขอมลและตรวจสอบคาถามทแตละกลมนาเสนอ ครและเพอนกลมอน ๆ รวมกนแสดงความคดเหนเพมเตมและคดเลอกปญหานนถกตองหรอเกยวของอยางไร จงทาใหนกเรยนไดรบการฝกคด ฝกใชประสบการณอยางสรางสรรค ดวยความรและเหตผลในการพจารณาหาทมาของปญหาไดอยางเหมาะสม นาไปสการคาตอบทถกตอง และสามารถทจะแกปญหาไดจรง สอดคลองกบ ทศนา แขมมณและคณะ(2545: 311) ทกลาววา นกเรยนไดอภปรายหรอแสดงความคดเหน เพอแยกแยะประเดนปญหาสภาพ สาเหต และลาดบความสาคญของปญหาได เชนเดยวกนกบ ประพนธศร สเสารจ (2553: 154) กลาววา การรวบรวมขอมลหรอการขนคนหาสาเหตของปญหา เปนขนพจารณาถงสงททาใหนกเรยนเกดความวตกกงวล สบสน วนวายใจ เมอพจารณาสงตาง ๆ อยางรอบคอบและมองเหนปมปญหาแลว จะตองคนหาและเกบรวบรวมขอมล สอบถามคนควาสงทคดวามความเกยวของกบปญหาไดมากทสดและจดเรยงขอมล

สำนกหอ


120

ใหเปนหมวดหม จากขอมลทกลาวมาขางตน การฝกฝนวธหาสาเหตของแกปญหานน นกเรยนจะพบทางเลอกตางๆทคดวเคราะหและพจารณาอยางมเหตผลกบสถานการณทกาหนดให สามารถอธบายสาเหตของปญหา โดยระบเปนขอ ๆ ไดอยางชดเจนและถกตอง สามารถเขยนอธบายและสอความหมายไดชดเจน นาไปสการเลอกวธการแกปญหาไดคาตอบทครบถวนสมบรณ สวนดานทนกเรยนไดคะแนนเฉลยนอยทสด คอ อธบายผลทไดรบจากการแกปญหา ทงนเนองจากนกเรยนสวนใหญไมสามารถอธบายเหตผลประกอบไดครบถวน อกทงการคนหาขอสรปทเปนทยอมรบในกลมมหลากลายแนวทางในการแกปญหานน ไมสามารถตดสนวา ความคดไหนดทสด การหาขอมลสนบสนนในการเลอกวาความคดนดและถกตองมนอย การเลอกความคดทดทสดมความกลววาจะเปนการตดสนใจทผดพลาด ดวยเนอหาบทเรยน เรอง สงคมไทย ทจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ คอ ขนเผชญ นกเรยนรจกคดพจารณาขาว เหตการณ หรอขอมลทไดรบ เพอศกษาหาความรดวยตนเอง อภปรายและยกประเดนปญหาทตองการแกไขได ซงในกจกรรมการเรยนรดงกลาวนกเรยนอาจขาดการวเคราะหขอมล ขาวสารอยางมเหตผล เพราะตองอาศยประสบการณในเรองนน ๆ หรอความชานาญทางดานนนอยางเพยงพอ จงจาเปนตองฟงความคดเหนจากผทมความรหรอประสบการณจรง เพอใหไดคาตอบทไมสมบรณและสอดคลองกบประเดนปญหา ดงนนครจงมบทบาทในการคอยชวยเหลอและเสนอแนะคาตอบในแตละขนตอน ซงสอดคลองกบทฤษฎพฒนาการสตปญญาของเพยเจท Piaget (1962) กลาววา นกเรยนจะเรยนรสงตาง ๆ รอบตว โดยอาศยขบวนการทางานทสาคญของโครงสรางทางสตปญญา คอ ขบวนการปรบเขาสโครงสรางจะทาหนาทรบขอมลเขามาตความหมายเทาทระดบสตปญญาจะรบรได โดยนาสงใหมมาปรบใหเขากบความรเดมทมอย ถาขอมลใหมทรบเขาไปในโครงสรางทางความคดใหเขากบสงแวดลอมได โดยปรบโครงสรางทางความคดใหเหมาะกบประสบการณทจะรบเขาไป เชนเดยวกนกบ กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ(2543: 56) กลาววา การปฏบตการแกปญหา สามารถอภปรายผลทเกดขนหลงจากการใชวธการแกปญหาวาผลทเกดขนจะเปนอยางไร นาความรเดมมาประยกตใชในสถานการณใหม สามารถบอกและเตรยมสงทตองใชในการแกปญหาได สามารถแกปญหาตามขนตอนทกาหนดใหได และเชนเดยวกนกบ พระธรรมปฏก ประยทธ ปยตโต (2542: 28) กลาววา การคดแกปญหา เปนการคดอยางมระเบยบ รจกการพจารณาสงทอยรอบตวเรานนเปนสงธรรมชาต สบคนเรองราวใหชดเจน แยกแยะปญหานนๆ ออก เปนการไมเอาความรสกมาเปนใหญ จากขอมลดงกลาวขางตน ทกษะกระบวนการคดแกปญหาเปนการสงเสรมใหนกเรยนเกดความคดรวบยอดในการสรางหลกการหรอความรใหมขนในกลมเพอนนกเรยนดวยกน และยงเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดเหน มเหตผล มทกษะการคด การคนพบคาตอบผาน

สำนกหอ


121

ขนตอนตางๆ การเรยนการสอนกระตนใหนกเรยนไดมการเรยนรและเผชญกบสถานการณตาง ๆ ดวยตนเองอยางมภมตานทานทด เกดการเสาะแสวงหาความร โดยการฝกใหนกเรยนรจกตงคาถามและตอบคาถามเหลานนดวยตนเอง หาเหตผลของสงนน มอะไรบางทเกยวของกบสงทคนหา เพอทาใหมองเหนปญหาไดชดเจนมากยงขน สามารถเผชญหนากบปญหาดวยความคดรอบคอบและกระตอรอรนในการแกปญหา และประยกตใชความรของตนเองและนาความรใหมแกปญหาอยางมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (2552: 17) กาหนด 5 สมรรถนะสาคญ โดยการวจยครงนสอดคลองกบ ความสามารถในการแกปญหา เพอใหนกเรยนเกดประสทธภาพ มความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได สามารถอยรวมกบผอนและอยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงมศกยภาพเพอการศกษาตอในชนสงตามความประสงคได สงเสรมใหมนสยทด เลอกและตดสนใจไดอยางเหมาะสม มสวนรวมในการแกปญหาและเกด การดารงชวตอยางมดลยภาพ ศกษาสภาพปญหา สาเหตและผลเสยจากการรบเอาวฒนธรรมตะวนตก ปญหา ความขดแยงและสงคมไทย มงทาประโยชนและสรางสงทดงามใหกบสงคม เปนผ มความรความสามารถในการจดการเรยนรของตนเอง ชนาตนเองได และสามารถแสวงหาความรจากแหลงเรยนรตาง ๆ ในสงคมไดตลอดชวต นอกจากนย งมงานวจยของสารวย จนทะกา (2550: 55-59) ศกษาเรอง ผลของ การสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถใน การคดแกปญหา เรอง หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนพระแมสกลสงเคราะห จงหวดนนทบร พบวา 1. นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณคะแนนผลสมฤทธทาง การเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และ 2. นกเรยนทไดรบ การสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ คะแนนความสามารถในการคดแกปญหาหลงเรยนมคาเฉลยสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และงานวจยของศรพร ศรผง (2552: 86-95) ผลการสอนแบบโฟรแมททมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 พบวา 1. นกเรยนทไดรบการสอนแบบโฟรแมท มผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2. นกเรยนทไดรบการสอนแบบโฟรแมท รอยละ 88.57 ของนกเรยนทงหมด มผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมผานเกณฑ รอยละ 70 ของคะแนนเตม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3. นกเรยน ทไดรบการสอนแบบโฟรแมทมความสามารถในการคดแกปญหาหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และสอดคลองกบพงษลดา สงคพฒน (2553: 109-117) การวจย

สำนกหอ


122

และพฒนาการสอนตามขนตอนของอรยสจเพอพฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหา สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนเบญจะมะมหาราช จงหวดอบลราชธาน พบวา 1. มประสทธภาพโดยคดคาเฉลย 0.96 ทง 9 แผนการจดการเรยนร 2. นกเรยนกลมทดลองมทกษะกระบวนการคดแกปญหาสงหลงจากการไดรบการสอน ตามขนตอนการสอนของอรยสจกอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3. นกเรยนกลมทดลองทไดรบการสอนตามแผนการจดการเรยนรตามขนตอนการสอนของอรยสจ มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนกลมควบคมทไดรบการสอนตามรปแบบการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3. พฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางเรยนดวยกระบวนการเผชญสถานการณอยในระดบสง เมอพจารณาทายแผนการจดกจกรรมการเรยนร พบวา พฒนาการของทกษะกระบวนการในการคดแกปญหาของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 สงขน ตามลาดบ โดยแผนการจดการเรยนรท 1 อยในระดบปานกลาง สวนแผนการจดการเรยนรท 2 ถง 5 อยในระดบสง ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 3 ทงนเพราะการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ในแผนการจดการเรยนรท 1 พบวา การปฏบตตามขนตอนการสอนทครกาหนดให นกเรยนสวนใหญไมกลาแสดงความคดเหนมากในระยะแรก สวนนกเรยนทแสดงความคดเหนยงตอบไมตรงกบประเดนคาถามเทาทควร ดงนนใน การสอนทกษะกระบวนการคดแกปญหาแตละขนตอน ครจะตองอธบายประเดนคาถามและแนวทางในการตอบแตละขนใหนกเรยนเขาใจอยางชดเจน เพอใหนกเรยนไมหลงประเดน หลงจากนนในแผน การจดการเรยนรท 2 และ 3 พบวา นกเรยนกลาพดกลาแสดงความคด และมทกษะ การคดแกปญหาทดขนเรอย ๆ ทงนพบวาในแผนการจดการเรยนรท 4 และ 5 พบวา นกเรยนมทกษะกระบวนการคดแกปญหาในภาพรวมทสงขน เนองจากนกเรยนสงสมประสบการณ การแกปญหามาอยางตอเนอง และปรบประยกตสถานการณใหเขากบพฒนาการเจรญเตบโตและพฒนาการทางปญญาทเหมาะสมวย สอดคลองกบทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร (1966) ซงอธบายไววา การเจรญเตบโตทางสตปญญาของเดกขนอยกบประสบการณทเรยนรและสะสมเพมขน โดยลกษณะการเจรญเตบโตนมลกษณะคลายกบการรจกตนซงทาใหตนสามารถปรบตนเองเขากบสงแวดลอมได จากลกษณะการเรยนรดงกลาว แตละแผนการจดการเรยนร เปนการกระตนใหนกเรยนไดคดพจารณา วเคราะหหาคาตอบจากสถานการณทกาหนดให นกเรยนไดรบประสบการณการเรยนร ทเหมอนหรอคลายคลงกบของจรงทจะตองไปประสบพบเหนในอนาคต นกเรยนสามารถนาความรนไปใชในสถานการณจรงไดด และยงเปนการจงใจใหนกเรยนมความปรารถนาทจะเรยน การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ และวดทกษะกระบวนการคดแกปญหาของนกเรยนควบค

สำนกหอ


123

กนไป ทาใหนกเรยนสามารถเรยนรไดอยางเขาใจไดด จดจาแมนยา และสามารถนาความรนนๆ ออกมาใชไดอยางรวดเรว ซงจะเหนไดวาจากการทครใหนกเรยนมโอกาสฝกฝนบอย ๆ เพอเสรมความเขาใจใหสมบรณมากขน ดวยการถาม ตอบคาถาม การทาใบงาน การอภปรายแสดงความคดเหนรวมกน การหาแนวทางแกไขปญหา จงทาใหนกเรยนเกดการเรยนรทมประสทธภาพ ทาใหสามารถตอบคาถามไดอยางถกตองตรงประเดนปญหา ซงเมอวเคราะหขนตอนการคดแกปญหา จะเหนไดวา นกเรยนไดพบกบสถานการณปญหา กจะตองพยายามระบปญหา วเคราะหปญหา พรอมทงอธบายผลทไดรบจาก การแกปญหา สวนสถานการณปญหาทใชมกเปนปญหาสาคญทพบบอย หรอสถานการณทเปนปจจบนสอดคลองกบเนอหาทเรยน เมอนกเรยนไดไปศกษาคนควาเพมเตมแลวกจะนาความรทไดรบมาทาการอภปราย ถกเถยง และสรปเปนหลกการทจะนาไปใชไดตอไป จากการเรยนรของนกเรยนในแตละแผนการเรยนรทมกจกรรมกระบวนการเผชญสถานการณแทรกอยในทกกจกรรม ทาใหนกเรยนเกดการอยากเรยนร และเมอนกเรยนแกปญหาไดแลวกจะมสวนทาใหนกเรยนจาเนอหาความรในเรองทเรยนนนไดงายและนานขน เพราะไดมการเรยนรและประสบการณในการแกปญหา นกเรยนมอสระและความสามารถในการแสดงความคดเหนไดอยางเตมท โดยไมถกกฎเกณฑใด ๆ มากาหนดกระบวนการจดการเรยนไมทาใหนกเรยนกดดน แตกลบใหแรงจงใจในเรยน (Boud and Felleti, 1997: 36, อางถงใน สวรรณา วงษวเชยร, 2553: 81) จงนาผเรยนไปสการแสวงหาความร และสรางทกษะดวยตนเองโดยผานขนตอนการแกปญหาทจดไวให และสอดคลองกบสคนธ สนธพานนท และคนอน ๆ (2545: 205) กลาววา การสอนทกษะกระบวนการคดแกปญหาทเปนไปตามหลกการเรยนร นนคอ การเรยนรจะเกดขนเมอมปญหาเกดขน วธสอนใหเกดการเรยนรวธแกปญหา มการประยกตใชความรเดมรวมกบความรใหมและกระบวนการตาง ๆ เพอใชแกปญหาใหนกเรยนคดเปน แกปญหาเปน และนาความรไปใชในการแกปญหาได นกเรยนอาศยประสบการณในการฝกทกษะการคดความเขาใจ สามารถเรยนรและการเชอมโยงไปสสถานการณอนครชวยใหนกเรยนนาขอมลทไดรบไปจดระบบความคดความเขาใจจนสามารถนาไปประยกตใชในสถานการณใหมๆ และชวยใหการเรยนรเรองอน ๆ ไดรวดเรวดงทกษมา วรวรรณ ณ อยธยา (2546: 15) และ โกวท ประวาลพฤกษ (2551: 13) กลาววา กระบวนการคดแกปญหา เปนความสามารถและทกษะทเลยไปจากเนอหา สามารถนามาใชไดทกเรอง เปนความสามารถทตกผลก ตดตวนกเรยน กลนเขาไปเปนสวนหนงของนกเรยน นอกจากนงานวจยของมณฑนา บรรพสทธ (2553: 101-102) กลาววา การพฒนาความสามารถในการคดแกปญหาทกษะชวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐานซงวธการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณประกอบดวย 6 ขนตอน ไดแก 1) ขนระบปญหา 2) ทาความเขาใจและเลอกปญหา 3) คดหาทางแกไขปญหา 4) พจารณาแนวทาง

สำนกหอ


124

แกไขโดยใชเกณฑเพอประเมนแนวทางแกปญหา 5) ประเมนแนวทางแกปญหา เพอเลอกแนวทางทดทสดในการแกปญหา 6) เสนอแนวทางแกปญหาและพฒนาแผนปฏบตงาน พบวา ความสามารถในการคดแกปญหาทกษะชวต ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 ทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มคาเฉลยของคะแนนอยในระดบปานกลาง และพฒนาการของความสามารถในการคดแกปญหาทกษะชวตดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐานของนกเรยนเพมสงขนในแตละแผนกจกรรมแนะแนว โดยนกเรยนมพฒนาการอยในระดบปานกลาง เปนอนดบท 1 คอ พจารณาแนวทางแกไขปญหาโดยกาหนดเกณฑ เพอประเมนแนวทางแกปญหา และเสนอแนวทางแกปญหาและพฒนาแผนปฏบตงานอยในระดบตาเปนอนดบสดทาย ดงนนทกษะกระบวนการคดแกปญหาจงเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดคดคนและกลาแสดงออกอยางอสระระบปญหา ศกษาปญหา วเคราะหปญหา หาแนวทางแกไขทหลากหลาย การตดสนเลอกแนวทางทเหมาะสม และนาไปส การปฏบต เปนการทาใหนกเรยนเกดความเชอมนในตนเองมากขน เพราะไดเผชญสถานการณปญหาทเกดขนจรงในปจจบน และเปนการฝกใหนกเรยนไดคดเปน ทาเปน และแกปญหาเปน สามารถนาความรทไดไปเชอมโยงในชวตประจาวนได และสอดคลองกบณชชา โคตรสนธ (2550: 59-61) ผลของการสอนแบบอรยสจสโดยใชกรณตวอยางทมตอทกษะการคดแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 พบวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนแบบอรยสจสโดยใชกรณตวอยางมทกษะการคดแกปญหาสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เปดโอกาสใหมการปฏบตกรรมกลม แสดงความคดเหนรวมกนและแกปญหารวมกนอยางมเหตผล จนทาใหงานสาเรจลลวงไปดวยด 4. ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ พบวา นกเรยนทตอบแบบสอบถามความคดเหนโดยภาพรวม นกเรยนเหนดวยอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานประโยชนทไดรบการเรยนร นกเรยนมความคดเหนอยในระดบเหนดวยมากเปนอนดบหนง โดยมความคดเหนวา นกเรยนสามารถนาความรมาคดวเคราะห แกปญหา และนาไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวนได ทงนเปนเพราะนกเรยนเขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ปลกฝงคานยมทด สามารถปรบตวและดารงชวตอยางราบรนเขากบการเปลยนแปลงของสงคมโลกไดอยางมความสข นกเรยนสามารถอธบาย สรางสถานการณจาลองเพอใหคดแกปญหาได เลอกใชสอทเหมาะสม เชน การใชขาว บทความมาชวยกนคดวเคราะห วจารณอยางมเหตผล รองลงมาไดแก ดานบรรยากาศการเรยนร นกเรยนมความคดเหนอยในระดบเหนดวยมากเปนอนดบสอง โดยมความคดเหนวา ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยน เพอสงเสรมการเรยนรใหสอดคลองกบเนอหา และเราใหนกเรยนเกดความสนใจ ตงใจเรยน ดวยบรรยากาศในการเรยนร

สำนกหอ


125

อยางเปนกนเอง ยมแยมแจมใส เกดความสนกสนานแกนกเรยน ทงนอาจเปนเพราะ การจดการเรยนรใชสถานการณจรง กระตนใหนกเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาความร ทาใหนกเรยนไดเรยนรอยางสนกสนาน จากปญหาทไดมาจากตวนกเรยนเอง เกดความอยากรอยากเหน ตองการหาคาตอบ และไดเรยนรอยางอสระตามความสนใจ สามารถคนควาขอมลจากแหลงตาง ๆได เชน ใบความร วดทศน ขาวสาร และคอมพวเตอร ฯลฯ ไดเปลยนบรรยากาศ ทาใหเรยนรอยางสนกสนาน เกดการเรยนรทคงทน เนองจากนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง โดยมครคอยแนะนาและใหความชวยเหลอนกเรยนแตละกลมดวยความยนดและเอาใจใสนกเรยนอยางสมาเสมอ และลาดบสดทาย ไดแก ดานการจดกจกรรมการเรยนร นกเรยนมความคดเหนอยในระดบเหนดวยมาก โดยมความคดเหนวา ครสงเสรมใหนกเรยนแสวงหาความรดวยตนเอง มสวนรวมในการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน และมโอกาสใหนกเรยนไดฝกปฏบตจรง ทงนอาจเปนเพราะในกจกรรมการเรยนรในแตละขนตอน ครฝกฝนใหนกเรยนเกดการเรยนรโดยรจกคด มเหตผล คดวเคราะหเนอเรองทเรยน โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดอภปราย ซกถาม คดคาน แสดงความคดเหน และยอมรบฟงความคดเหนของผอน รจกคดพจารณาขาว เหตการณ หรอขอมลทไดรบ เพอศกษาสงทควรเปนแบบอยาง ไดรบทราบปญหาและหาแนวทางแกไข โดยครสรางความเชอมนในการเรยนรควบคกบการสอนเนอหาบทเรยน กระตนใหนกเรยนคดและตอบ หลงจากตงคาถามในแตละครง นกเรยนทเรยนเกงกจะคดตาตอบไดเรวและอยากแสดงความคดเหน อยากตอบรบยกมอ และจบฉลาก ชอนกเรยนเพอตอบทาใหนกเรยนคนอนมสวนรวมหรอมโอกาสเทาเทยมกน และพจารณาคาตอบ อธบายเหตผลตอใหลกซงขน นกเรยนคนใดกลาวถกตอง ครกลาวชม หรอกลาวใหกาลงใจตางๆ และใหนกเรยนแตละกลมไดปฏบตผลงานตามทครมอบหมายให เชน การสรางโมเดลจาลอง การจดกลมเสวนา และการจดสถานทแสดงผลงาน เปนตน จงทาใหนกเรยนไดแสวงหาความรดวยตนเอง มการแลกเปลยนความคดเหน และมโอกาสใหนกเรยนไดฝกปฏบตอยางสรางสรรค สอดคลองกบคอมส (Combs, 1976, อางถงใน มณฑนา บรรพสทธ, 2553: 51-52) การเรยนรในหองเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพจะตองประกอบไปดวยบรรยากาศในการเรยน ควรชวยสนบสนนใหนกเรยนเกดการกระตอรอรนทจะเรยนร นกเรยนจะตองรสกปลอดภยและเปนทยอมรบเมออยภายในหองเรยน หองเรยนจะถกจดขนเพอใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทางานดวยกน มปฏสมพนธซงกนและกน เพอทจะทาใหงานบรรลวตถประสงคทตงไว นกเรยนไดรบโอกาสในการสบเสาะแสวงหาขอมลใหม ๆ ดวยตวเองบอยขน นกเรยนจะตองมอสระในการใชประสบการณเดมของตวเอง ผนวกกบขอมลใหมทหาเพมเตม โดยปราศจากการบงคบของครผสอน เชนเดยวกนกบสรางค โควตระกล (2553: 14) กลาววา ครจะตองเขาใจธรรมชาตของกระบวนการ

สำนกหอ


126

เรยนรและสามารถทจะใหวธสอนทเหมาะสม จดบรรยากาศในหองเรยนใหเออตอการเรยนร และจงใจใหนกเรยนอยากเรยนร นอกจากน เบญจวรรณ ปรางประเสรฐ (2553: 86-93) การศกษาผลการจดการเรยนร เรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนาโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 พบวา ความคดเหนของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท ทมตอการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ในภาพรวมอยในระดบมาก โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ดานประโยชนของการจดการเรยนร เพราะนกเรยนเปนวยทเรมคดถงการเรยนตอในอนาคตของตน เรมตระหนกถงความสาคญของเนอหาวชาตาง ๆ นกเรยนมความละเอยดในการคดและการตดสนใจ ดานบรรยากาศในการเรยน นกเรยนมความสนกสนานกบกระบวนการเผชญสถานการณ ไดเผชญสถานการณทนามาจากประเดนตาง ๆ ทงทเปนเรองจรงของสงคมและประยกตจากเหตการณจรง เกดความสนใจในการวพากษวจารณแลกเปลยนความเหนกน และดานการจดกจกรรมการเรยนร ทาใหมความเขาใจสงตาง ๆ ในสงคมไดอยางลกซงและสามารถปรบตวในการอยในสงคมไดอยางมความสข โดยนกเรยนมความคดเหนวาควรสอดแทรกเนอหาขาวทเปนเหตการณปจจบน ใหนกเรยนฝกการคดวเคราะห โดยมคาถามใหหาสาเหตอยางมขนตอนและสมเหตผล เลอกวธการตาง ๆ ใหตรงกบสาเหต เพอนามาใชใน การแกปญหา เกดความมนใจในคดหาเหตผลประกอบ มการเปรยบเทยบ สรปผลการแกไขปญหาไดอยางถกตองเหมาะสม และสอดคลองกบญดาภค กจทว (2551: 83-85) กลาววาการศกษาผล การเรยนรและทกษะการแกปญหา เรองเศรษฐศาสตรในชวตประจาว นของนกเรยนชนประถมศกษาปท ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน พบวา ความคดเหนของนกเรยนทมตอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นกเรยนมความคดเหนโดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก เมอพจารณารายดาน พบวา นกเรยนสวนใหญเหนดวยมากในดานประโยชนทไดรบจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการชวยใหนกเรยนทางานไดอยางเปนระบบตามขนตอนมากขน เปนลาดบท รองลงมาคอดานการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณปญหาทเกดขนจรงและพบไดในชวตประจาวน และดานบรรยากาศการเรยนร ททาใหนกเรยนมความสขในการลงมอปฏบตกจกรรมโดยนกเรยนเหนดวยมากเปนลาดบสดทาย

สำนกหอ


127

ขอเสนอแนะ

จากการวจย เรอง การศกษาการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ผ วจ ยไดสรปขอแสนอแนะเกยวกบประเดนตอไปน คอ ขอเสนอแนะสาหรบการนาไปใช ขอเสนอแนะเพอการทาวจยครงตอไป โดยมรายละเอยดดงตอไปน ขอเสนอแนะสาหรบการนาไปใช

จากขอคนพบของการวจย ผ วจ ยมขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ดงน .จากผลการวจย พบวา นกเรยนมความสามารถในการอธบายผลทไดจากการแกปญหาในลาดบนอยสด โดยครใชคาถามชวยกระตนใหนกเรยนไดมความคดทลกซงนาไปสความคดนอกกรอบ หรอความคดหาคาตอบอยางมเหตและผล และนกเรยนเกดการเรยนรอยางสรางสรรค ฝกฝนใหนกเรยนรจกการคดอยางเปนระบบตามขนตอนของการแกปญหา อกทงสงเสรมใหนกเรยนเกดความสนใจและความสงสยอยากหาคาตอบ โดยมครแนะนานกเรยนใหคดและเขยนตอบในสงทนกเรยนคด เพอใหนกเรยนเกดความภาคภมใจตนเองและทางานไดอยางมประสทธภาพตอไป 2.จากผลการวจยพบวา ในการฝกทกษะกระบวนการคดแกปญหา นกเรยนควรไดรบ การฝกประสบการณในการวเคราะหขอมล ขาวสารอยางมเหตผล และนาเนอหาทสนใจมาอภปรายรวมกน คนควาหาความรทสมบรณนอกเวลาเรยน หรอทากจกรรมเสรมความรเพอเตมเตมความรใหครบถวน เชน คอมพวเตอร หนงสอพมพ วด พพธภณฑ เปนตน โดยจดสถานการณ ปญหา หรอเกมทนาสนใจ ทาทายอยากใหคด เพอใหไดคาตอบทสมบรณและสอดคลองกบประเดนปญหา ดงนนครใหนกเรยนทาการสบคนขอมลเพมเตมจากสอหรอแหลงเรยนรอนๆ ดวยตนเอง และใหนกเรยนมโอกาสทางานรวมกนในบรรยากาศแบบประชาธปไตยมากขน และกลาเผชญปญหา โดยไมตองกลววาจะมเพอนวาหรอคาตอบนนถกหรอผด

3.การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ครตองปรบเปลยนบทบาทของตนเองจากการบอกความรมาเปนผอานวยความสะดวกใหนกเรยนประสบความสาเรจในเรอง การรจกเผชญปญหา การนาสถานการณตางๆ มาตงคาถามตามขอสงสย ครจะเสนอปญหาทอยในหรอนอกบทเรยนกได แตควรอยในกรอบการเรยนรทนกเรยนสามารถชวยกนหาคาตอบไดภายในระยะเวลาทครกาหนด และถานกเรยนตอบปญหาไดไมครอบคลม ครจะตองเตมเตมความรใหพรอมทง

สำนกหอ


128

ชแนะแหลงขอมลในการศกษาเพมเตม เพอสามารถอธบายสรปคาตอบทไดรบจากการเผชญสถานการณได ดงนนครจงตองฝกฝนตนเองและเตรยมความพรอมใหกบนกเรยน โดยพยายามกระตนใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนและสามารถสบคนขอมลไดดวยตนเอง 4.การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ ครเตรยมความพรอมในการเรยนใหกบนกเรยน พดคย อธบายทาความเขาใจการจดการเรยนการสอนแตละขนสอนอยางชดเจน เนนกระชบเวลาในเรองเนอหา การแสดงความคดเหน และการสรปเนอหาตามทกาหนดให เพอใหนกเรยนสามารถเขารวมกจกรรมการเรยนรไดอยางตอเนอง และเกดทกษะกระบวนการคดแกปญหาเสรจสนภายในเวลาทกาหนด โดยครพยายามกระตนใหนกเรยนเกดทกษะการคดวเคราะห คดแกปญหาและมความสนใจในการเรยน จนนกเรยนสามารถดาเนนการตามขนตอนการวจยได เกดกระบวนการเรยนรเปนลาดบขนตอน ขอเสนอแนะเพอการทาวจยครงตอไป

การศกษาการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณเปนแนวทางหนงในการสนบสนนการจดการเรยนร ทเนนผเรยนเปนสาคญตามสมรรถนะการเรยนรของผเรยน ดงนนในการศกษาการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการคดแกปญหา ควรมการศกษาเพมเตมและทาการวจยในประเดนดงตอไปน 1. ควรมการวจยและพฒนาทกษะกระบวนการคดแกปญหา โดยการจดการเรยนรใหนกเรยนไดเผชญสถานการณแบบบรณาการ เชน สอนโดยทศนศกษา สอนโดยผานสอภาพยนตร สอนโดยบทบาทสมมต เปนตน เพอสงเสรมการแสวงหาความรดวยตนเองของนกเรยนตอไป 2. ควรมการศกษาวจยกบทกษะกระบวนการอน ๆ โดยการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เชน ทกษะการคดอยางมเหตผล ทกษะการคดสรางสรรค เปนตน เพอสงเสรมใหนกเรยนมประสทธภาพทางการเรยนทดยงขน 3. ควรมการศกษาวจย เพอคนหาวธพฒนากระบวนการเผชญสถานการณรวมกบวธการสอนหรอรปแบบการจดการเรยนการสอนอนเพอใหเกดความสามารถในการคดแกปญหา เชน วธสอนโดยการสรางศรทธาและโยนโสมนสการ วธสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Method) วธสอนแบบอรยสจ 4 และเทคนคการใชคาถาม เปนตน

สำนกหอ


129

รายการอางอง

ภาษาไทย

กรมวชาการ. กระทรวงศกษาธการ. (2553). แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552-2559): ฉบบสรป. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค.

______ . (2553). สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน. แนวทางการจดการเรยนร เพอพฒนาทกษะการคด กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด.

_________ . (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ:

โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด.

กระทรวงศกษาธการ. (2557). สานกงานการศกษาขนพนฐาน. โครงการยกระดบคณภาพคร ทงระบบภายใตปฏบตการไทยเขมแขง (Upgrading Teacher Qualification Through

the Whole System: UTQ). เขาถงเมอ 10 มถนายน 2557. เขาถงไดจาก http://www.utqonline.com

กษมา วรวรรณ ณ อยธยา. (2546). “นวตกรรมดานกระบวนการเรยนร”. สารพฒนาหลกสตร 15,12

(มกราคม-มนาคม): 2-22. โกวท วรพพฒน. (2544). ตนคด คดเปน. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. โกศล สนกง. (2548). “กระบวนการเผชญสถานการณในการสอน เรอง พระธรรมกลมสาระการ

เรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมทมผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยน ป.4.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

จรสศร ศรรตนวบลย. (2548). “การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ โดยใชกระบวนเผชญ

สถานการณ ในวชาสงคมศกษา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. ชนาธป พรกล. (2549). “การบรณาการทกษะการคดซบซอนและทกษะการคดทเปนแกนในการเรยน

การสอนเนอหาสาระ.” รายงานการวจยเรองการนาเสนอรปแบบเสรมสรางทกษะการคด ขนสงของนสตนกศกษาครระดบปรญญาตร สาหรบหลกสตรครศกษา. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สำนกหอ


130

ชนาธป พรกล. (2554). การสอนกระบวนการคด ทฤษฎและการนาไปใช. กรงเทพฯ:

บรษททวพรนท. ชยรตน สทธรตน. (2553). เทคนคการใชคาถาม พฒนาการคด. นนทบร: สหมตรพรนตงแอนด พบลสซง. ชาตร เกดธรรม. (2546). เทคนคการสอนทผเรยนเปนสาคญ. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. ณดาภค กจทว. (2551). “การศกษาผลการเรยนรและทกษะการแกปญหา เรอง เศรษฐศาสตรใน

ชวตประจาวนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ทศนา แขมมณ. (2543). การคดและการสอนคด. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_________ . (2540). ทฤษฎการเรยนรเพอการพฒนากระบวนการคด. กรงเทพฯ: หางหนสวนโอเดยนสแควร.

_________ . (2551). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. _________ . (2543). 14 วธสอนสาหรบครมออาชพ. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. นฤมล มโสภา. (2550). “ชดฝกทกษะการคดแกปญหา เรอง สรรพสงในธรรมชาต ดวยเทคนค

หมวก 6 ใบ สาหรบนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 4.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

นลรตน ทศชวย. (2547). “การเปรยบเทยบเหตผลเชงจรยธรรมและผลสมฤทธทางการเรยน วชาคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จงหวดขอนแกนทมความสามารถดานเหตผลและการคดเชงวพากษแตกตางกน.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยมหาสารคาม.

บญช ชลษเฐยร. (2539). การพฒนาการวดความสามารถดานเหตผลเชงวเคราะหของนกเรยนระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

เบญจวรรณ ปรางประเสรฐ. (2553). “การศกษาผลการจดการเรยนร เรอง หลกธรรมทาง

พระพทธศาสนาโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณรวมกบการคดแบบโยนโสมนสการ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

สำนกหอ


131

เบญจวรรณ อวมมณ. (2549). “พฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการคดแกปญหา เรอง การอนรกษแมนาทาจน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ประณาท เทยนศร. (2556). การสอนสงคมศกษา เพอพฒนาการคดของนกเรยน ระดบชนประถมศกษา. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประพนธศร สเสารจ. (2553). การพฒนาการคด. กรงเทพฯ: โรงพมพหางหนสวนจากด 9119

เทคนคพรนตง. ปราณต จนทรขนต. (2542). “ผลของการใชกระบวนการเผชญสถานการณในการพฒนา

ผลสมฤทธทางการเรยนเรองหลกธรรมในรายวชา ส 0412 พระพทธศาสนาและทกษะการคดแบบโยนโสมนสการของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนชะอาคณหญง เนองบร จงหวดเพชรบร.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ปรวต สงหาเวช. (2548). “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถ ในการคดอยางมเหตผลของนกเรยน ม. 2 ทไดรบการสอนดวยโครงการวทยาศาสตร.” สารนพนธ การศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ปณณวช ทพธวช. (2555). “การพฒนาผลการเรยนร เรอง กฎหมายอาญานาร และทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ดวยการจดการเรยนรแบบ ไตรสขา.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

พงษลดา สงคพทกษ. ท(2553). “การวจยและพฒนาการสอนตามขนตอนจองอรยสจส เพอพฒนา

ทกษะกระบวนการคดแกปญหา สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนเบญจะมะมหาราช จงหวดอบลราชธาน.” ปรญญานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวจยและประเมนผลการศกษา มหาวทยาลยราชภฎอบลราชธาน.

พระธรรมปฏก (ประยทธ ปยตโต). (2537). วธคดตามหลกพทธธรรม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

ปญญา.

สำนกหอ


132

พวงแกว ปณยกนก. (2531). แบบทดสอบอตนยประยกต (เอม อ คว) เพอใชวดทกษะ การแกปญหา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พวงรตน ทวรตน. (2543). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ:

ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พชร โคตรสมบต. (2550). “ผลการจดการเรยนรแบบจตปญญาทมตอทกษะการคดเชงเหตผล ของเดกปฐมวย.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ภาณเดช หงษาวงษ. (2548). ตารา รายวชาทกษะสาหรบครวทยาศาสตร. คณะครศาสตร: มหาวทยาลยราชภฎเชยงใหม .

มณฑนา บรรพสทธ. (2553). “การพฒนาความสามารถในการคดแกปญหาทกษะชวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

มยร หรนขา. (2544). “ผลการใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณทมตอความสามารถ ในการคดแกปญหาในบรบทของชมชนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3.”

ปรญญานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต ภาควชาจตวทยาการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร. (2555). คมอกระบวนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2555). กรงเทพฯ: กองสงเสรมวชาการและงานทะเบยน งานหลกสตรและพฒนาอาจารย มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร.

มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม. (2557). คมอวธวทยาการวจยทางการศกษา. นครปฐม: คณะ ครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม.

มาเรยม นลพนธ. (2555). วธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. นครปฐม: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

ระพพรรณ เอกสภาพนธ. (2541). การสอนวชาพระพทธศาสนาดวยกระบวนการเผชญสถานการณ กบการสอนคดแบบโยนโสมนสการ. กรงเทพฯ: สมาคมครสงคมศกษา แหงประเทศไทย.

รชดาภรณ ชนชม. (2551). “การพฒนาทกษะการคดแบบโยนโสมนสการ ดวยการจดการเรยนร โดยใชกระบวนการเผชญสถานการณ ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5.” ขอนแกน โรงเรยนมญจาศกษา.

สำนกหอ


133

รงสรย ศรสวะ. (2550). “ผลการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณทมตอ

ผลสมฤทธทางการเรยน หนวยบรณาการ เรอง อยดมสขและความสามารถในการคด แบบเเยกแยะสวนประกอบของนกเรยนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหนองกก จงหวดบรรมย.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ. มาตรฐานการศกษาและเกณฑการพจารณา เพอการประเมนคณภาพภายนอก. ม.ป.ท., ม.ป.ป. (อดสาเนา).

ลวน สายยศ และองคนา สายยศ. (2539). เทคนคการวดผลการเรยนร. กรงเทพฯ: ชมรมเดก. ลาวณย วทยาวฑฒกล และคณะ. (2554). ชดฝกอบรบครสงคมศกษา: ระดบมธยมศกษาตอนตน.

ในโครงการยกระดบคณภาพครทงระบบตามแผนปฏบตตามไทยเขมแขง. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วนช สธารตน. (2547). ความคดและความคดสรางสรรค. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

วนดา แสวงนล. (2550). “การพฒนาการจดการเรยนรโดยใชแบบฝกเสรมกจกรรมทกษะกระบวนการ

คดแกปญหา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2.” ปรญญานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฎธนบร.

วชรา เลาเรยนด. (2549). เทคนคและยทธวธพฒนาทกษะการคดการจดการเรยนรทเนนผเรยน เปนสาคญ. นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวง สนามจนทร.

วนทนา ทวคณธรรม. (2554). ประมวลบทความกจกรรมพฒนาผเรยนสมาตรฐานการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม: กจกรรมการแกปญหา. กรงเทพฯ: ศนยตาราและเอกสารทางวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชย วงษใหญ. (2542). พลงการเรยนรในกระบวนทศนใหม. นนทบร: เอส อาร พรนตง.

ศรญญา ทาคาถา. (2550). “ความสามารถทางการคดอยางมเหตผลเชงวทยาศาสตรของนกเรยน ชวงชนท 3 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยเนนการใชคาถามระดบสง.”

ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวทยาศาสตรศกษา มหาวทยาลย

เชยงใหม. ศรพร ศรผง. (2552). “ผลการสอนแบบโฟรแมททมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา

ศาสนาและวฒนธรรม และความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5.” ปรญญานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลย

ราชภฎนครสรรค.

สำนกหอ


134

สมเจตน ไวยากรณ. (2530). “รปแบบการสอนเพอพฒนาความสามารถดานการใชเหตผล.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

สายทพย ศรแกวทม. (2541). “การคดอยางมเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะสรางสรรค โดยกระบวนการทางวทยาศาสตร.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

สายณ ไทยทอง. (2553). “การศกษาความสมพนธระหวางความถนดทางการเรยนกบผลสมฤทธทางการเรยน ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 สานกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาพษณโลก เขต 2.” สารนพนธ การศกษามหาบณฑต สาขาวจยและ ประเมนผลการศกษา มหาวทยาลยนเรศวร. สาโรช บวศร. (2531). “ความคดบางประการทางการศกษา”. สารานกรมศกษาศาสตร 8,

(มกราคม-ธนวาคม): 41-45.

สานกคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2555). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559. กรงเทพฯ: โรงพมพยไนเตดโปรดกชน.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด.

กรงเทพฯ: โรงพมพโอเดยนสแควร. สานกงานพฒนานวตกรรมการจดการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2551). การพฒนาความคด

“โดยใชกระบวนการ GPAS”. กรงเทพฯ: สานกงานการศกษาขนพนฐาน. สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพทางการศกษา (องคการมหาชน). (2554).

คมอการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม (พ.ศ. 2554-2558) ระดบการศกษา ขนพนฐานฉบบสถานศกษา พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ: แมทซพอยท.

สานกงานวชาการและมาตรฐานการศกษา. (2551). สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: โรงพมพโอเดยนสแควร.

สานกงานสภาพฒนาเศรษฐกจแหงชาต. (2550). แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต. กรงเทพฯ: สานกนายกรฐมนตร.

สารวย จนทะกา. (2550). “ผลของการสอนโดยใชกระบวนการเผชญสถานการณตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหา เรอง หลกธรรมตามรอย พระยคลบาท กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนพระแมสกลสงเคราะห จงหวดนนทบร.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สำนกหอ


135

สรพร ทพยคง. (2544). การแกปญหา: คณตศาสตร. กรงเทพฯ: กรมวชาการ

กระทรวงศกษาธการ. สคนธ สนธพานนท และคณะ. (2545). การจดกระบวนการเรยนร: เนนผเรยนเปนสาคญตาม

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน. _________ . (2552). นวตกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาคณภาพของเยาวชน. กรงเทพฯ: หางหนสวน 9119 เทคนคพรนตง.

_________ . (2554). วธการสอนตามแนวปฏรปการศกษา เพอพฒนาคณภาพของเยาวชน. กรงเทพฯ: หางหนสวนจากด 9119 เทคนคพรนตง.

_________ . (2552). สดยอดวธการสอนสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม นาไปสการจด การเรยนรของครยคใหม. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

สมน อมรววฒน. (2542). การพฒนาการเรยนรตามแนวพทธศาสตร ทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

_________ . (2544). หลกบรณาการทางการศกษาตามนยแหงพทธธรรม. นนทบร: โรงพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สรชน จนทรเหลอง. (2548). “การเปรยบเทยบผลการเรยนวทยาศาสตร โดยใชวฏจกรเรยนรกบ วฏจกรเรยนรตามแนวทฤษฎพหปญญาทมตอการคดเชงวพากษวจารณ การคด อยางมเหตผลและเจตคตเชงวทยาศาสตร ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สวรรณา วงศวเชยร. (2553). “การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถ ในการคดแกปญหาของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยน เรอง การคมครองสทธผบรโภค กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดยวธการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐานกบวธการจดการเรยนรแบบหมวกความคดหกใบ.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง.

อรพรรณ พรสมา. (2543). การคด. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาทกษะการคด.

อทยวรรณ กณฑารตน. (2540). “เปรยบเทยบคณภาพแบบทดสอบเอม อ คว เพอวดความสามารถ

ทางเนอหาเชงทฤษฎกบเชงปฏบต โดยกลมผสอบทมภมหลงตางกน.” ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. อษณย โพธสข และคณะ. (2544). สรางสรรคนกคด:คมอการจดการศกษาสาหรบผม

ความสามารถพเศษดานทกษะการคดระดบสง. กรงเทพฯ: รตนพรชย.

สำนกหอ


136

ภาษาตางประเทศ Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives, Handbook I: Cognitive

Domain. New York: David McKay.

Boud, D. and Felleti, G. (1997). The Challenge of problem based learning (2 nd ed.): Kogan

Page. Brueckner, Leo J, & Grossnickle, Foster E. Making arithmetic meaningful.

Philadelphia : The John C.Winston Company, 1957

Bruner, J. and Goodnow, J.J. and Austin, G.A. (1976). A study of Thinking. New York:

Science Editons.

_______. (1965). “The Course of cognitive Growth.” America Psychologist.

Campbel, D.I. and Stanley, J.C. (1973). Experimental and Quasi Experimental design for

Research. U.S.A. : Rand McNally College Publisher Company.

Comps. (1976). Developing PBL Project. Accessed August 18, 2014. Available from

http://www.pbl.org/pbl/change.html.

Dewey, J. (1975). “How We Thinking”. Science Education. 49 (March): 39.

Guilford and Hoepfner, R. (1971). The Analysis of Intelligence. New York: McGraw-Hill

Book Company.

Hopkins,T.S. (1992). Case Study of a Sixth-Grade Class Using Marine Science

Project: For SEA.Dissertation Abstracts International. 52 (6): 4283-A.

Piaget, J. (1962). “The Growth of logic: From childhood to adolescence”. Development. New

York.: Basic Books. 19 (July): 1-12.

Polya, G. (1957). How to solve it. 3rd . New York: Doubleday & Company, Inc Quellmalz, E. S. (1985). “Needed: Better Methods for Testing Highter – Order Thinking

Skills”. Educational Leardership 43(October): 29-34.

Sak Onkvisit and John J. Shaw. (1994). Consumer Behavor: Strategy and Analysis.

Accessed September 29, 2014. Available from http://mkpayap.payap.ac.th/

course/mk210/f6.5.htm . Shaw, Terry J. (1997, March). The Effect of Problem Solving Training in Science Upon

Utlization of Problem Solving Skills in Science and Social Studies. Dissertation

Abstracts International. 38 (9): 5330-A

สำนกหอ


137

Sherman,Marsha Berkowiz. (1997). Selected Affective Charecteritec and Greative Problem

Solving Performance in Grifted Elementary-school Children. Dissertation

Abstracts International: 35.

Torrance. Palue E. (1963). Education and The Creative Potential. Minneapolis:

The Lund Press. Voutsina, Chronoula. (2012). “Procedural and Conceptual Changes in Young Children's

Problem Solving”. Journal Articles; Reports – Research. 22 (March): 13-18.

Weir, John. J. (1974). “Problem Solving is Every body’s Problem”. Science Teacher

41, 4 (April): 16-18.

สำนกหอ


ภาคผนวก

สำนกหอ


ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย

และหนงสอขออนญาตเกบขอมล

สำนกหอ


140

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย

1. อาจารยดร. ชยรตน โตศลา ประธานสาขาวชาการสอนสงคมศกษา ภาควชาหลกสตรและวธสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ผเชยวชาญดานเนอหาสงคมศกษา 2. อาจารยดร. ยวร ผลพนธน อาจารยประจาภาควชาพนฐานทางการศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ผเชยวชาญดานการวดผลและประเมนผล 3. อาจารยดร. เพญพนอ พวงแพ อาจารยประจาภาควชาหลกสตรและวธสอน

สาขาการสอนสงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ผเชยวชาญดานการจดการเรยนร

สำนกหอ


141

สำนกหอ


142

สำนกหอ


143

z

สำนกหอ


ภาคผนวก ข

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอทใชในการวจย

สำนกหอ


145

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอทใชในการวจย

. แผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

1.1. ความเทยงตรงของเนอหา (IOC) 2. แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการ

จดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 2.1 ความเทยงตรงของเนอหา (IOC) 2.2 ความยากงาย 2.3 อานาจจาแนก 2.4 ความเชอมน ใชวธสตร KR 20 ตามวธของ Kuder-Richardson 3. แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนร

ดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 3.1 ความเทยงตรงของเนอหา (IOC) 3.2 ความยากงาย 3.3 อานาจจาแนก 3.4 ความเชอมน ใชวธการใชสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha

Coefficient) 4. แบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหาหลงการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย

โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 4.1 ความเทยงตรงของเนอหา (IOC) 5. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนหลงการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการ

จดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 5.1 ความเทยงตรงของเนอหา (IOC)

สำนกหอ


146

1. แผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการ เผชญสถานการณ

. ความเทยงตรงของเนอหา (IOC)

ตารางท 21 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

รายการประเมน ผเชยวชาญ

คนท R IOC 1 2 3

1. องคประกอบของแผนการจดการเรยนร

1.1 องคประกอบของแผนการจดการเรยนรครบถวนโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

q+1 +1 +1 3.00 1.00

1.2 องคประกอบของแผนการจดการเรยนรมลาดบขนตอนเปนระบบ

+1 +1 +1 3.00 1.00

2. แนวคดสาคญและจดประสงค 2.1 แนวคดสาคญสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรและเนอหา

+1 0 +1 2.00 0.67

2.2 จดประสงคการเรยนรสอดคลองกบตวชวด +1 0 +1 2.00 0.67 2.3 จดประสงคการเรยนรชดเจน สามารถวดพฤตกรรมได

+1 0 +1 2.00 0.67

2.4 เขยนจดประสงคการเรยนรถกตองตามหลกการเขยน

+1 +1 +1 3.00 1.00

3. เนอหาหรอสาระการเรยนร

3.1 เนอหาหรอสาระการเรยนรสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

+1 0 +1 2.00 0.67

3.2 เนอหาหรอสาระการเรยนรสอดคลองกบตวชวด

+1 +1 +1 3.00 1.00

สำนกหอ


147

ตารางท 21 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)



3.4 เนอหาหรอสาระการเรยนรมความเหมาะสมกบเวลา

+1 +1 +1 3.00 .

3.5 เนอหาหรอสาระการเรยนรมลาดบขนตอนชดเจนและสมพนธตอเนอง

+1 +1 +1 3.00 .

4. การจดกจกรรมการเรยนร

4.1 การจดกจกรรมการเรยนรสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

+1 +1 +1 3.00 1.00

4.2 การจดกจกรรมการเรยนรสอดคลองกบเนอหา

+1 +1 +1 3.00 1.00

4.3 การจดกจกรรมการเรยนรสอดคลองกบเวลา +1 +1 +1 3.00 1.00 4.4 การจดกจกรรมการเรยนรมลาดบขนตอนชดเจนและสมพนธตอเนอง

+1 +1 +1 3.00 1.00

5. สอการเรยนการสอน

5.1 สอการเรยนการสอนสอดคลองกบจดประสงค การเรยนร

+1 +1 +1 3.00 1.00

5.2 สอการเรยนการสอนสอดคลองกบเนอหาสาระ

+1 +1 +1 3.00 1.00

5.3 สอการเรยนการสอนสอดคลองกบกจกรรม การเรยนร

+1 +1 +1 3.00 1.00

6. การวดและการประเมนผล

. การวดและการประเมนผลสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

+1 +1 +1 3.00 1.00

สำนกหอ


148

ตารางท 21 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)



6.2 การวดและการประเมนผลสอดคลองกบกจกรรมการเรยนร

+1 +1 +1 3.00 1.00

6.3 เครองมอทใชวดผลมความเหมาะสมกบเนอหาและกจกรรมการเรยนร

+1 +1 +1 3.00 1.00

6.4 เกณฑการประเมนผลมความเหมาะสมและสอดคลองกบสาระและกจกรรมการเรยนร

+1 +1 +1 3.00 1.00

รวมทงฉบบ 0.94

2. แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 2.1 ความเทยงตรงของเนอหา (IOC) ตารางท 22 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองกบจดประสงคของแบบทดสอบวดผล

การเรยนรกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ขอ จดประสงคการเรยนร ประเภท ผเชยวชาญคนท R

IOC 1 2 3

1 1. นกเรยนอธบายความหมายและลกษณะเดนของสงคมไทยได

ความเขาใจ 0 +1 +1 2.00 0.67 2 ความจา +1 +1 +1 3.00 1.00 3 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 4 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00

สำนกหอ


149

ตารางท 22 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองกบจดประสงคของแบบทดสอบวดผล การเรยนรกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

ขอ จดประสงคการเรยนร ประเภท ผเชยวชาญคนท

R

IOC 1 2 3 5 2. นกเรยนสามารถบอกลกษณะ

ของสงคมชนบทและสงคมเมองได

ความจา +1 +1 +1 3.00 1.00 6 ความเขาใจ 0 +1 +1 2.00 0.67 7 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 8 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 9 3.นกเรยนสามารถบอกสาเหต

ของการเปลยนแปลงทางสงคมได

ความจา +1 +1 +1 3.00 1.00 10 ความจา +1 +1 +1 3.00 1.00 11 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 12 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 13 4. นกเรยนสามารถบอกสาเหต

ผลกระทบจากปญหาสงแวดลอมและปญหา ยาเสพตดได

ความเขาใจ +1 +1 +1 3.00 1.00 14 ความเขาใจ 0 +1 +1 2.00 0.67 15 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 16 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 17 5. นกเรยนสามารถบอก

แนวทางในการแกปญหาสงแวดลอมและปญหายาเสพตดได

ความจา +1 +1 +1 3.00 1.00 18 ความเขาใจ 0 +1 +1 2.00 0.67 19 การประยกตใช +1 +1 +1 3.00 1.00 20 การประยกตใช +1 +1 +1 3.00 1.00 21 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 22 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 23 6. นกเรยนตระหนกถง

ความสาคญในการแกปญหาสงแวดลอมและปญหา ยาเสพตดได

ความเขาใจ +1 +1 +1 3.00 1.00 24 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 25 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 26 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 27 การประเมนคา +1 +1 +1 3.00 1.00 28 การประเมนคา 0 +1 +1 2.00 0.67

สำนกหอ


150


ขอ จดประสงคการเรยนร ประเภท ผเชยวชาญคนท

R

IOC 1 2 3 29 7. นกเรยนสามารถบอกสาเหต

ผลกระทบจากการแกไขปญหา การทจรตและปญหาอาชญากรรมได

ความเขาใจ +1 +1 +1 3.00 1.00 30 ความเขาใจ +1 +1 +1 3.00 1.00 31 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 32 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 33 8. นกเรยนสามารถบอก

แนวทางในการแกปญหา การทจรตและปญหาอาชญากรรมได

ความเขาใจ +1 +1 +1 3.00 1.00 34 ความจา 0 +1 +1 2.00 0.67 35 การประยกตใช +1 +1 +1 3.00 1.00 36 การประยกตใช +1 +1 +1 3.00 1.00 37 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 38 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 39 9. นกเรยนตระหนกถง

ความสาคญในการแกปญหา การทจรตและปญหาอาชญากรรมได

การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 40 ความเขาใจ 0 +1 +1 2.00 0.67 41 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 42 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 43 การประเมนคา +1 +1 +1 3.00 1.00 44 การประเมนคา 0 +1 +1 2.00 0.67 45 10. นกเรยนบอกสาเหตของ

ความขดแยงภายในสงคมไดอยางนอย 3 สาเหต

ความเขาใจ 0 +1 +1 2.00 0.67 46 ความเขาใจ +1 +1 +1 3.00 1.00

47 11. นกเรยนจาแนกประเภทของ ความขดแยงตาง ๆ ได

การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 48 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 49 12. นกเรยนอธบายปจจยท

กอใหเกดปญหาความขดแยงภายในสงคมไทยได

การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 50 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00

สำนกหอ


151


2.2 ความยากงาย 2.3 อานาจจาแนก

ขอ จดประสงคการเรยนร ประเภท ผเชยวชาญคนท R

IOC

51 13. นกเรยนบอกแนวทางในการลดความขดแยงและสรางความรวมมอในการแกปญหาได


53 14. นกเรยนบอกปจจยของการดารงชวตอยรวมกนอยางมความสขในประเทศและสงคมโลกได

ความเขาใจ +1 +1 +1 3.00 1.00 54 ความจา +1 +1 +1 3.00 1.00 55 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 56 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00 57 15. นกเรยนระบความสาคญใน

การดารงชวตอยรวมกนอยางมความสขในประเทศและสงคมโลกได

การประยกตใช +1 +1 +1 3.00 1.00 58 การวเคราะห +1 +1 +1 3.00 1.00

59 16. นกเรยนวเคราะหแนวทางในการปฏบตตนตามแนวคด ในการดาเนนชวตอยรวมกนอยางมความสขในประเทศและสงคมโลกได



สำนกหอ


152

ตารางท 23 ผลการวเคราะหความยากงายและอานาจจาแนกของแบบทดสอบกอนเรยน และ หลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ขอ P R สรปผล 1 0.38 -0.05 ตดทง 2 0.43 0.45 ใชได 3 0.40 0.10 ตดทง 4 0.43 0.55 ใชได 5 0.40 0.30 ใชได 6 0.88 0.25 ตดทง 7 0.55 0.30 ใชได 8 0.85 0.20 ตดทง 9 0.50 -0.30 ตดทง

10 0.78 0.25 ใชได 11 0.38 -0.15 ใชได 12 0.40 -0.20 ตดทง 13 0.55 0.30 ใชได 14 0.98 0.05 ตดทง 15 0.43 0.15 ตดทง 16 0.43 0.25 ใชได 17 0.48 0.35 ใชได 18 0.73 0.15 ตดทง 19 0.38 0.25 ใชได 20 0.48 0.25 ใชได 21 0.48 0.35 ใชได 22 0.28 0.25 ใชได 23 0.28 -0.05 ตดทง 24 0.78 0.20 ใชได

สำนกหอ


153

ตารางท 23 ผลการวเคราะหความยากงายและอานาจจาแนกของแบบทดสอบกอนเรยนและ หลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

ขอ P R สรปผล 25 0.83 0.25 ตดทง 26 0.38 0.25 ใชได 27 0.75 0.30 ใชได 28 0.18 -0.05 ตดทง 29 0.45 0.20 ใชได 30 0.08 -0.05 ตดทง 31 0.58 0.15 ตดทง 32 0.73 0.45 ใชได 33 0.40 0.20 ใชได 34 0.58 0.05 ตดทง 35 0.73 0.35 ใชได 36 0.65 0.40 ใชได 37 0.33 -0.05 ตดทง 38 0.60 0.25 ใชได 39 0.75 0.30 ใชได 40 0.65 0.10 ตดทง 41 0.75 0.20 ใชได 42 0.50 0.30 ใชได 43 0.30 0.20 ใชได 44 0.65 -0.20 ตดทง 45 0.23 0.15 ตดทง 46 0.65 0.40 ใชได 47 0.38 0.05 ตดทง

สำนกหอ


154

ตารางท 23 ผลการวเคราะหความยากงายและอานาจจาแนกของแบบทดสอบกอนเรยนและ หลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

ขอ P R สรปผล 48 0.25 0.30 ใชได 49 0.45 -0.10 ตดทง 50 0.38 0.29 ใชได 51 0.70 0.30 ใชได 52 0.65 0.30 ใชได 53 0.20 0.20 ใชได 54 0.55 0.30 ใชได 55 0.58 -0.05 ตดทง 56 0.63 0.45 ใชได 57 0.33 0.35 ใชได 58 0.18 -0.05 ตดทง 59 0.55 0.20 ใชได 60 0.60 0.30 ใชได

ITEMS = 60 N of Case = 40

x = 51.40 (S.D.) = 4.97

หมายเหต 1. ขอสอบขอท 14 มคา p สงกวา 0.80 และมคา r ตากวา 0.20 จดเปนขอสอบทงายเกนไปและมอานาจจาแนกไมด จงตดออกจานวน 1 ขอ 2. ขอสอบขอท 6, 25 มคา p สงกวา 0.80 และมคา r สงกวา 0.20 จดเปนขอสอบทงายเกนไปและมอานาจจาแนกไมด จงตดออกจานวน 2 ขอ 3. ขอสอบขอท 8 มคา p สงกวา 0.80 และมคา r เทากบ 0.20 จดเปนขอสอบทงายเกนไปและมอานาจจาแนกไมด จงตดออกจานวน 1 ขอ

สำนกหอ


155

4. ขอสอบขอท 1, 3, 9, 12, 15, 18, 23, 28, 30, 31, 34, 37, 40, 44, 45, 47, 49, 55, 58 มคา p ตากวา 0.80 และมคา r ตากวา 0.20 จดเปนขอสอบทยากเกนไปและมอานาจจาแนกไมด จงตดออกจานวน 19 ขอ 5. เนองจากมขอสอบเกนจานวนทตองการจงตดออกแบบเจาะจง ไดแก ขอสอบขอท 16, 21, 24, 41, 52, 53, 59 จานวน 7 ขอ รวมตดขอสอบออกไปทงหมด 30 ขอ และเหลอขอสอบทนาไปใชจรง จานวน 30 ขอ ตารางท 24 คาความเชอมนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง

สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

คา P คา R คา q คา pq 0.88 0.05 0.13 0.11 0.93 0.05 0.08 0.07 0.80 0.30 0.20 0.16 0.93 0.05 0.08 0.07 0.65 0.30 0.35 0.23 0.63 0.35 0.38 0.23 0.93 0.15 0.08 0.07 0.55 0.30 0.45 0.25 0.48 0.25 0.53 0.25 0.60 0.20 0.40 0.24 0.60 -0.20 0.40 0.24 0.50 0.40 0.50 0.25 0.45 0.30 0.55 0.25 0.50 0.40 0.50 0.25 0.43 0.55 0.58 0.24 0.50 0.50 0.50 0.25 0.35 0.50 0.65 0.23 0.40 0.60 0.60 0.24 0.53 0.45 0.48 0.25 0.50 0.70 0.50 0.25 0.55 0.50 0.45 0.25

สำนกหอ


156

ตารางท 24 คาความเชอมนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

คา P คา R คา q คา pq 0.78 0.15 0.23 0.17 0.78 0.15 0.23 0.17 0.83 0.15 0.18 0.14 0.83 -0.05 0.18 0.14 0.75 0.10 0.25 0.19 0.73 0.15 0.28 0.20 0.73 0.25 0.28 0.20 0.88 0.15 0.13 0.11 19.78 7.85 10.23 5.83

ตารางท 25 คะแนนแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย

โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

เลขท คะแนน


X X2 X X2 1 30 900 21 19 361 2 30 900 22 19 361 3 29 841 23 19 361 4 28 784 24 18 324 5 27 729 25 18 324 6 26 676 26 18 324 7 26 676 27 18 324 8 23 529 28 17 289 9 23 529 29 17 289

10 22 484 30 17 289 11 22 484 31 17 289

สำนกหอ


157

ตารางท 25 คะแนนแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

3. แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 3.1 ความเทยงตรงเชงเนอหา



X X2 X X2 12 22 484 32 17 289 13 22 484 33 16 256 14 22 484 34 16 256 15 21 441 35 15 225 16 21 441 36 14 196 17 20 400 37 13 169 18 20 400 38 13 169 19 20 400 39 9 81 20 20 400 40 7 49

X 791 16691

4040)791(1669140 2

X22.26 0.80 KR20

2tt Spq1

1 -k k r

26.225.831

1 - 4040 rtt

สำนกหอ


158

ตารางท 26 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองของแบบวดทกษะกระบวนการคด แกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวย

ขอ คาถามสถานการณท 1

ทกษะกระบวนการคดแกปญหา ผเชยวชาญคนท

R

IOC

ระบป

ญหา

อธบายส

า เหต

เลอกวธก

าร

บอกวธก

าร

1

2

3

1. จากสถานการณทกาหนดให ปญหาสาคญของสถานการณน คออะไร ปญหาพนฐานทางครอบครว การขาดความเอาใจใสในการเลยงดสงผลใหเดกขาดความพยายามยบยงชงใจ รผดชอบชวด เมอเกดการตงครรภ หนไปทาแทง และกลายเปนปญหาสงคมตอไป

+1 +1 +1 3.00 1.00

2. สาเหตของปญหาทเกดขน มาจากอะไร 1. รปแบบวถชวตของพลเมองเปลยนไป ใหความสาคญกบการหาเลยงปากทอง 2. การสบพนธอยางไมพงประสงคเกดขน 3. ระบบเศรษฐกจฝกใหคนเปนนกบรโภคทางกายรกสนก

+1 +1 +1 3.00 1.00

3. เสนอวธการหรอแนวทางการแกปญหาในสถานการณน(ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. ปรบเปลยนรปแบบวธการดาเนนชวต 2. ปองกนทกครงเมอมเพศสมพนธ 3. สรางภมคมกนในตนเองไมใหลมหลงกบสงยวยวน

+1 +1 +1 3.00 1.00

4. การแกปญหาในขอ 3 จะเกดผลอยางไรบาง (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. รปแบบวถชวตของคนในสงคมจะเปลยนไป 2. คนไมลมหลงไปกบสงยวยวนตางๆ 3.คนจะปองกนเวลามเพศสมพนธ

+1 +1 +1 3.00 1.00

รวมสถานการณท 1 1.00

สำนกหอ


159

ตารางท 26 คาความตรงเชงเนอหาและดชนความสอดคลองของแบบวดทกษะกระบวนการคด แกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวย กระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)



R IOC

ระบป

ญหา

อธบายส

า


าร

บอกวธก

าร 1

2

3

5. จากเรองราวของนาคางแขง ปญหาทสรางความเสยหายใหแกคนในพนทน คออะไร สรางความเสยหายใหแกพชผกตางๆ ชาวนาชาวไร ชาวสวนไดรบความเดอดรอน

+1 +1 +1 3.00 1.00

6. เพราะเหตใดจงเกดนาคางแขง 1. นาคางแขงเกดจากไอนาทใกลผวดน ลดอณหภมตาลงกวาจดเยอกแขง 2. นาคางแขงเกาะบรเวณตนพช สรางความเสยหายใหแกพชตางๆ เชน เมลดลบการเจรญเตบโตของพชชะงก

+1 +1 +1 3.00 1.00

7. เสนอวธการหรอแนวทางการแกปญหานในสถานการณน (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. หาวธการปองกนพชผกจากการเกดแมคะนง 2. ประชาสมพนธสงเสรมการทองเทยวใหนกทองเทยวชมแมคะนง 3. ปลกพชผลทางการเกษตรทเหมาะสมกบความหนาวเยน

+1 +1 +1 3.00 1.00

สำนกหอ


160




R IOC

ระบป

ญหา

อธบายส

า


าร

บอกวธก

าร 1

2

3

8. การแกปญหานในขอ 7 จะเกดผลอยางไรบาง (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. ชวยลดความเสยหายทเกดขนกบตนพช 2. มแหลงทองเทยวทางธรรมชาตแหงใหม 3. เกดรายไดหมนเวยนในชมชน

+1 +1 +1 3.00 1.00

รวมสถานการณท 2 1.00 9. จากขอความน ปญหาสาคญท

กาลงเกดขนคอเรองใด ปญหาการทจรตในการเลอกตง

+1 +1 +1 3.00 1.00

10. สาเหตสาคญทเกดขนเนองมาจากอะไร ประชาชนละเลยหนาทยอมขายสทธ ขายเสยง เปดโอกาสใหคนไมมเขาไปปกครองบานเมอง

+1 +1 +1 3.00 1.00

11. เสนอว ธการหรอแนวทางการแกปญหาในสถานการณน (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. ออกกฎหมายควบคมการซอเสยง ขายสทธของพรรคการเมองตางๆ

+1 +1 +1 3.00 1.00

สำนกหอ


161




R IOC

ระบป

ญหา

อธบายส

า


าร

บอกวธก

าร 1

2

3

11. 2. รณรงคใหประชาชนทกตนไมซอเสยง ขายสทธในการเลอกตง 3. ใหความรแกประชาชนในเรองการซอเสยงขายสทธ สงผลตอการพฒนาประเทศ

12. การแกปญหาในสถานการณขอท 11 จะเกดผลอยางไร (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. ลดปญหาการซอเสยง ขายสทธของพรรคการเมองตาง ๆ2. ไดนกการเมองทดมความรความสามรถเขาไปบรหารประเทศ 3. สงผลใหเกดความมนคงและสามารถพฒนาประเทศชาตไดดยงขน

+1 +1 +1 3.00 1.00

รวมสถานการณท 3 1.00 13.

จากขอความน ปญหาใดเปนปญหาสาคญทถกกลาวถง ในสงคมปจจบน ปญหาการซอขายยาเสพตดและแพรระบาดของ ยาเสพตดทเขามาเกยวของกบเยาวชน ซงเปนสมาชกแฝงตวอยในหนวยงานสาคญตางๆ การมวสมในกลมวยรน สรางความเดอดรอนราคาญ

+1 +1 +1 3.00 1.00

สำนกหอ


162




R IOC

ระบป

ญหา

อธบายส

า


าร

บอกวธก

าร 1

2

3

14.

ปญหานมสาเหตมาจากอะไร 1. ภาครฐไมปรบบทบาทและเขามาแกไขยาเสพตดอยางจรงจง ทาใหปญหานทวความรนแรงมากยงขน 2. หนวยงานตาง ๆไมมการรณรงคเกยวกบโทษของยาเสพตดใหเยาวชนไดรบรขอมลอยางสมาเสมอ

+1 +1 +1 3.00 1.00

15. เสนอวธการหรอแนวทางการแกปญหาในสถานการณน (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. สถานศกษาตองวางกฎระเบยบเครงครดเกยวกบโทษของการมสงเสพตด 2. ใหหนวยงานตางๆ จดใหมการรณรงคเกยวกบโทษของยาเสพตด 3. ภาครฐวางนโยบายแกไขปญหายา เสพตดในสถานศกษาอยางจรงจง

+1 +1 +1 3.00 1.00

16. การแกปญหาในขอ 15 จะเกดผลอยางไรบาง (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. ทาใหการแพรระบาดของยาเสพตดสถานศกษา หมดไป 2. ทาใหเยาวชนรจกปองกนตนเองใหหางไกลยาเสพตดได 3. สงคมมความสงบสขขน ปญหาทางดานตางๆ ลดนอยลง เชน ปญหาอาชญากรรม ปญหาทางดานเศรษฐกจ

+1 +1 +1 3.00 1.00


กระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

สำนกหอ


163




ผเชยวชาญคนท R IOC

ระบป

ญหา

อธบายส

า เลอ

กบอ

กวธก

าร 1

2

3

17. ปญหา ทส าคญของสถานการณ นคออะไร 1. ฟารมไกสงกลนเหมน สรางความ เดอดรอนตอโรงเรยน ชมชน วด 2. ฟารมไกมจานวนมากในชมชน ทา ใหเกด ความเดอนรอน โรคตดตอ มลพษ นาเนาเสย เชอโรคตางๆ

+1 +1 +1 3.00 .

18. สา เหตของปญหาในสถานการ ณ นคออะไร 1. ฟารมไกไมทาตามระเบยบขอบงคบ 2. ฟารมไกมจานวนมากเกนไป 3. ฟารมไกขาดสขลกษณะ ไมสะอาด

+1 +1 +1 3.00 .

19. เสนอวธการหรอแนวทางแกปญหาในสถานการณน(ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. บงคบใชกฎหมายควบคมการสงกลนเหมนของฟารมไก 2. ตรวจตราอยางสมาเสมอใหฟารมปฏบตตามขอบงคบอยางเครงครด 3. ใหฟารมไกรบผดชอบและดาเนนการโดยคานงถงสงแวดลอมในชมชน

+1 +1 +1 3.00 .

สำนกหอ


164




R IOC

ระบป

ญหา

ป อธบายส

า


าร

บอกวธก

าร 1

2

3

20. การแกปญหาในขอ 27 จะเกดผลอยางไร(ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. ไมมปญหาสงกลนเหมนจากฟารมไกรบกวนโรงเรยน ชมชน วด 2. โรคตดตอ มลพษ นาเนาเสย เชอโรคลดลง 3. หนวยงานของรฐจะดาเนนการตรวจสอบฟารมไกอยางจรงจง

+1 +1 +1 3.00 1.00


21. ปญหาทสาคญของสถานการณนคออะไร การแพรระบาดของยาเสพตด อนสง ผลตามอาการเกดอาชญากรรมในจงหวดพระนครศรอยธยาสง

+1 +1 +1 3.00 1.00

22. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร 1. ภาวะทางเศรษฐกจตกตา รายไดไมเพยงพอตอรายจาย คนเกดการวางงานจานวนมากขน 2. อาวธปนตาง ๆสามารถประดษฐและผลตไดงายและสะดวกมากขน

+1 +1 +1 3.00 1.00

23. เสนอวธการหรอแนวทางแกปญหาในสถานการณน (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. ภาครฐและเอกชนรวมกนเขามาแกไขปญหายาเสพตดและอาชญากรรมอยางเครงครด

+1 +1 +1 3.00 1.00


สำนกหอ


165


ตารางท 27 ผลการวเคราะหความยากงายและอานาจจาแนกของแบบวดทกษะกระบวนการคด

แกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

ขอ P R สรปผล 1 0.68 0.00 ตดทง 2 0.63 0.35 ใชได 3 0.88 0.25 ตดทง 4 0.70 0.40 ใชได 5 0.45 0.35 ใชได 6 0.48 0.35 ใชได 7 0.78 -0.05 ตดทง 8 0.73 0.05 ตดทง 9 0.45 0.50 ใชได



R IOC

ระบป

ญหา

ป อธบายส

า


าร

บอกวธก

าร 1

2

3

24. การแกปญหาในขอ 31 จะเกดผลอยางไร (ตอบมาอยางนอย 3 ขอ) 1. การใชอาวธปนเพอใชในการกออาชญากรรมและเสพยาเสพตดลดลง 2. ประเทศชาตของเรากลายเปนสงคมทนาอยมากขน 3. หลายคนเกรงกลวตอบทลงโทษท เขมงวด จนไมกลากระทาความผด

+1 +1 +1 3.00 1.00



สำนกหอ


166

ตารางท 27 ผลการวเคราะหความยากงายและอานาจจาแนกของแบบวดทกษะกระบวนการคด แกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

ขอ P R สรปผล 10 0.73 0.45 ใชได 11 0.65 0.30 ใชได 12 0.65 0.30 ใชได 13 0.33 0.25 ใชได 14 0.50 0.40 ใชได 15 0.75 0.30 ใชได 16 0.75 0.50 ใชได 17 0.40 0.80 ใชได 18 0.53 0.65 ใชได 19 0.63 0.65 ใชได 20 0.70 0.60 ใชได 21 0.38 0.75 ใชได 22 0.40 0.50 ใชได 23 0.65 0.30 ใชได 24 0.58 0.45 ใชได 25 0.38 0.75 ใชได 26 0.55 0.80 ใชได 27 0.78 0.35 ใชได 28 0.50 0.80 ใชได 29 0.28 0.45 ใชได 30 0.40 0.50 ใชได 31 0.45 0.90 ใชได 32 0.55 0.90 ใชได

ITEMS = 32 N of Case = 40

x = 72.03 (S.D.) = 10.47

สำนกหอ


167

หมายเหต

1. ขอสอบขอท 3 มคา p สงกวา 0.80 และมคา r สงกวา 0.20 จดเปนขอสอบทงายเกนไปและมอานาจจาแนกไมด จงตดออกจานวน 1 ขอ 2. ขอสอบขอท 1, 7, 8 มคา p ตากวา 0.80 และมคา r ตากวา 0.20 จดเปนขอสอบทยากเกนไปและมอานาจจาแนกไมด จงตดออกจานวน 3 ขอ 3. เนองจากมขอสอบเกนจานวนทตองการจงตดออกแบบเจาะจง ไดแก ขอสอบขอท 2, 4, 5, 6, 29, 30, 31, 32 จานวน 8 ขอ รวมตดขอสอบออกไปทงหมด 12 ขอ และเหลอขอสอบทนาไปใชจรง จานวน 20 ขอ

ตารางท 28 คาความเชอมนของวดทกษะกระบวนการคดแกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ โดยวธการใชสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient)

mean Sum sd sd^2 1.98 79 0.77 0.59 2.13 85 0.65 0.42 2.03 81 0.80 0.64 1.98 79 0.77 0.59 2.00 80 0.88 0.77 2.10 84 0.84 0.71 2.03 81 0.77 0.59 1.98 79 0.73 0.54 2.13 85 0.82 0.68 2.03 81 0.89 0.79 2.00 80 0.68 0.46 2.13 85 0.61 0.37 2.03 81 0.80 0.64 1.95 78 0.75 0.56

สำนกหอ


168

ตารางท 28 คาความเชอมนของวดทกษะกระบวนการคดแกปญหากอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณโดยวธการใชสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) (ตอ)

mean sum sd sd^2 1.93 77 0.83 0.69 2.08 83 0.83 0.69 2.18 87 0.75 0.56 2.00 80 0.75 0.56 2.13 85 0.82 0.68 1.98 79 0.86 0.74

40.73 40.49 8.11 65.79

sum sd^2 12.26 ALPHA = 0.86

4. แบบวดพฒนาการทกษะกระบวนการคดแกปญหาระหวางการเรยน เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแผนการจดการเรยนร)

4.1 ความเทยงตรงเชงเนอหา

ตารางท 29 คาความตรง เชง เ นอหาและด ชนความสอดคล องของแบบวดพ ฒนาการทกษะกระบวนการคด แกปญหาระหวางการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแผนการจดการเรยนร)

รายการประเมน ผเชยวชาญคนท R

IOC

1 2 3 ประเมนสถานการณท 1 ในการระบปญหา อธบายสาเหตของปญหา เ ลอกวธการแกปญหา และบอกผลทไดจากการแกปญหาทตนเลอกไดจากสถานการณทกาหนดใหไดอยางถกตอง ครบถวน

+1 +1 +1 3.00 .

สำนกหอ


169

ตารางท 29 คาความตรง เชง เ นอหาและด ชนความสอดคล องของแบบวดพ ฒนาการทกษะกระบวนการคด แกปญหาระหวางการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแผนการจดการเรยนร) (ตอ)

รายการประเมน ผเชยวชาญคนท R

IOC

1 2 3 ประเมนสถานการณท 2 ในการระบปญหา อธบายสาเหตของปญหา เ ลอกวธการแกปญหา และบอกผลทไดจากการแกปญหาทตนเลอกไดจากสถานการณทกาหนดใหไดอยางถกตอง ครบถวน

+1 +1 +1 3.00 .

ประเมนสถานการณท 3 ในการระบปญหา อธบายสาเหตของปญหา เ ลอกวธการแกปญหา และบอกผลทไดจากการแกปญหาทตนเลอกไดจากสถานการณทกาหนดใหไดอยางถกตอง ครบถวน

+1 +1 +1 3.00 .


+1 +1 +1 3.00 .


+1 +1 +1 3.00 .


5. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 5.1 ความเทยงตรงเชงเนอหา

สำนกหอ


170

ตารางท 30 ค า ค ว ามตร ง เ ชง เ น อห าและด ชนค ว ามสอดคล อ ง ก บ จ ดประส งค ข อ งแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

รายการประเมน ระดบความคดเหนของผเชยวชาญ

R

IOC

1 2 3

ดานการจดกจกรรมการเรยนร

1. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดขนเผชญปญหา ขนผจญ ขนผสมผสาน ขนเผดจปญหา ขนสรป และปฏบตจรงในการแกปญหา

+1 +1 +1 3.00 .

2. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดคดปฏบต แสดงออก เพอการแกปญหาและแสวงหาความรดวยตนเอง +1 +1 +1 3.00 .

3. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดคดแกปญหา อยางรอบคอบและมเหตผลในการตดสนใจ +1 +1 +1 3.00 .

4. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขน สามารถนาไปประยกตในชวตประจาวน +1 +1 +1 3.00 .

ดานบรรยากาศการเรยนร

5. การจดการเรยนรเปดโอกาสใหนกเรยนมอสระในการศกษา คนควา แลกเปลยนความคดเหน

+1 +1 +1 3.00 .

6. การจดการเรยนรชวยใหนกเรยนมความสขในการไดลงมอปฏบตกจกรรม และกระตนใหนกเรยนอยากมสวนรวม +1 +1 +1 3.00 .

7. การจดการเรยนรชวยเสรมสรางใหนกเรยนเกดประสบการณใหมในการทางาน +1 +1 +1 3.00 .

ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร 8. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนฝกทกษะการคด การทางานไดอยางเปนระบบตามขนตอน

+1 +1 +1 3.00 .

9. การจดการเรยนรเนนใหนกเรยนพฒนาทกษะการแสวงหาความร สามารถศกษาคนควาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ +1 +1 +1 3.00 .

10. การจดการเรยนรเปนการสอนใหนกเรยนเหนความสาคญเกยวกบ เรองสงคมไทย โดยเขาใจถงปญหาทเกดขน สามารถเลอกปญหา ระบปญหา หาสาเหตของปญหาตาง ๆไดชดเจนและตดสนใจในการลงมอแกปญหาไดอยางมเหตผล

+1 +1 +1 3.00 .

รวมทงฉบบ .

สำนกหอ


ภาคผนวก ค

ผลการวเคราะหสมมตฐาน

สำนกหอ


172

ผลการวเคราะหสมมตฐาน ตารางท 31 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใช

การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

เลขท คะแนน กอนเรยน ปรนย 30 คะแนน

คะแนนหลงเรยน ปรนย 30 คะแนน

สวนตางของคะแนน

1 12 24 12 2 14 26 8 3 13 25 12 4 11 23 12 5 17 27 10 6 12 24 12 7 16 26 10 8 17 27 10 9 19 27 8

10 13 24 11 11 17 26 9 12 18 28 10 13 17 27 10 14 15 25 10 15 14 27 13 16 11 23 12 17 15 25 10 18 15 24 9 19 16 26 10 20 8 22 14 21 14 25 11

สำนกหอ


173

ตารางท 31 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใช การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ตอ)

เลขท คะแนนกอนเรยน ปรนย 30 คะแนน

คะแนนหลงเรยน ปรนย 30 คะแนน

สวนตางของคะแนน

22 15 26 11 23 9 23 14 24 11 25 14 25 15 25 10 26 14 24 10 27 13 23 10 28 15 24 9 29 16 22 6 30 15 24 9 31 15 24 9 32 10 23 13 33 19 29 10 34 9 21 12 35 17 25 8 36 16 24 8 37 16 27 11 38 14 25 11 39 15 23 8 40 13 24 11 รวม 571 992 421

คาเฉลย 14.28 24.80 10.43 S.D. 2.67 1.76 .

สำนกหอ


174

ตารางท 32 ผลคะแนนทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เมอพจารณาตามทกษะกระบวนการแกปญหาเปนรายดาน

เลขท

ทกษะกรบวนการคดแกปญหาหลงการจดการเรยนร

ระบปญหา 15 คะแนน

อธบายสาเหต 15 คะแนน

วธการแกปญหา

15 คะแนน

ผลทไดรบจากการแกปญหา 15 คะแนน

รวมคะแนน 60 คะแนน

1 14 15 14 12 55 2 14 15 14 14 57 3 13 15 13 12 53 4 12 15 12 12 51 5 12 15 14 12 53 6 13 15 13 14 55 7 12 15 14 12 53 8 12 15 13 12 52 9 14 15 14 14 57 10 14 15 14 14 57 11 14 15 13 15 57 12 14 15 14 14 57 13 12 15 14 13 54 14 12 14 14 14 54 15 14 15 15 12 56 16 12 15 15 11 53 17 12 12 12 12 48 18 14 15 15 14 58 19 12 15 15 11 53 20 12 14 14 12 52 21 14 15 15 12 56 22 13 15 15 12 55

สำนกหอ


175

ตารางท 32 ผลคะแนนทกษะกระบวนการคดแกปญหา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เมอพจารณาตามทกษะกระบวนการแกปญหาเปนรายดาน (ตอ)

เลขท

ทกษะกรบวนการคดแกปญหาหลงการจดการเรยนร



วธการแกปญหา

15 คะแนน

ผลทไดรบจากการแกปญหา 15 คะแนน


23 12 15 15 12 54 24 13 14 14 12 53 25 12 13 13 12 50 26 13 15 15 15 58 27 14 14 14 12 54 28 12 15 15 12 54 29 13 15 15 15 58 30 14 15 15 14 58 31 14 15 15 12 56 32 13 15 15 10 53 33 12 15 15 14 56 34 11 14 14 13 52 35 14 15 15 15 59 36 13 14 14 12 53 37 14 15 14 13 56 38 13 15 13 13 54 39 13 15 14 12 54 40 14 15 14 12 55 รวม 519 589 565 510 2183

เฉลย 12.98 14.73 14.13 12.75 54.58

S.D. 0.92 0.64 0.85 1.24 2.41

ลาดบ 3 1 2 4

สำนกหอ


176

ตารางท 33 ผลคะแนนแบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย หลงการจดการเรยนร โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนการจดการเรยนร)

เลขท

แผนการจดการเรยนรท 1



วธการแกปญหา 3 คะแนน

ผลทไดรบจากการแกปญหา

3 คะแนน


1 2 3 2 2 9 2 3 2 3 2 10 3 2 2 2 2 8 4 2 1 2 2 7 5 2 3 2 2 9 6 2 3 2 2 9 7 2 2 2 2 8 8 2 2 2 2 8 9 3 2 3 2 10

10 2 3 2 3 10 11 2 2 2 1 7 12 2 3 2 3 10 13 2 2 2 1 7 14 2 1 2 2 7 15 2 2 2 2 8 16 2 2 2 2 8 17 2 1 2 2 7 18 2 2 2 2 8 19 2 3 2 2 9 20 2 3 2 2 9 21 2 3 2 2 9

สำนกหอ


177

ตารางท 33 ผลคะแนนแบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย หลงการ จดการเรยนร โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนการจดการเรยนร) (ตอ)

เลขท






3 คะแนน


22 2 2 2 2 8 23 2 2 2 2 8 24 2 1 2 2 7 25 2 2 2 2 8 26 2 3 2 2 9 27 2 2 2 2 8 28 2 1 2 2 7 29 2 3 2 3 10 30 2 3 2 3 10 31 2 3 2 3 10 32 2 2 2 2 8 33 2 3 2 2 9 34 2 3 2 3 10 35 2 3 3 3 11 36 2 3 2 2 9 37 2 2 2 2 7 38 2 3 2 3 10 39 2 1 2 2 7 40 2 2 2 2 8 รวม 82 91 83 86 342

เฉลย 2.05 2.28 2.08 2.15 8.55

S.D. 0.22 0.72 0.27 0.48 1.13

สำนกหอ


178

ตารางท 33 ผลคะแนนแบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย หลงการจดการเรยนร โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ (ทายแตละแผนการจดการเรยนร) (ตอ)

เลขท






3 คะแนน


1 2 3 2 3 10 2 3 3 3 2 11 3 3 3 3 2 11 4 3 3 3 2 11 5 2 3 2 3 10 6 3 3 3 2 11 7 2 3 2 3 10 8 2 3 2 3 10 9 3 3 3 3 12

10 3 3 3 2 11 11 3 3 3 2 11 12 3 3 3 3 12 13 3 3 3 2 11 14 2 3 2 3 10 15 3 3 3 2 11 16 2 3 2 2 9 17 2 2 2 2 8 18 3 3 3 2 11 19 2 3 2 3 10 20 2 3 2 2 9 21 2 3 2 3 10

สำนกหอ


179


เลขท






3 คะแนน


23 2 3 2 2 9 24 2 2 2 2 8 25 3 3 3 2 11 26 3 3 3 2 11 27 2 3 2 3 10 28 2 3 2 2 9 29 3 3 3 2 11 30 3 3 3 3 12 31 3 3 3 2 11 32 2 3 2 2 9 33 2 3 2 3 10 34 3 3 3 2 11 35 3 3 3 2 11 36 2 3 2 2 9 37 2 3 2 2 8 38 3 3 3 3 12 39 2 2 3 2 9 40 2 3 2 2 9 รวม 100 117 101 93 411

เฉลย 2.50 2.93 2.53 2.33 10.28

S.D. 0.51 0.27 0.51 0.47 1.09

สำนกหอ


180


เลขท






3 คะแนน


1 3 3 3 2 11 2 3 3 3 3 12 3 3 3 3 2 11 4 3 3 3 2 11 5 2 3 2 3 10 6 3 3 3 2 11 7 2 3 3 3 11 8 2 3 2 3 10 9 3 3 3 3 12

10 3 3 3 3 12 11 3 3 3 3 12 12 3 3 3 3 12 13 3 3 3 2 11 14 2 3 3 3 11 15 3 2 3 2 10 16 3 3 3 2 11 17 3 3 3 2 11 18 3 3 3 2 11 19 2 3 2 3 10 20 2 3 2 3 10 21 2 3 3 3 11 22 3 3 3 2 11

สำนกหอ


181


เลขท






3 คะแนน


23 3 3 3 2 11 24 3 3 3 3 12 25 3 3 3 2 11 26 3 3 3 2 11 27 3 3 3 2 11 28 3 3 3 2 11 29 3 3 3 3 12 30 3 3 3 3 12 31 3 3 3 2 11 32 3 3 3 3 12 33 2 3 2 3 10 34 3 3 3 2 11 35 3 3 3 3 12 36 3 3 3 2 11 37 3 3 3 2 11 38 3 3 3 3 12 39 3 3 3 2 11 40 3 3 3 2 11 รวม 112 119 115 99 445

เฉลย 2.80 2.98 2.88 2.48 11.13

S.D. 0.41 0.16 0.33 0.51 0.65

สำนกหอ


182


เลขท






3 คะแนน


1 3 3 2 3 11 2 3 3 3 3 12 3 3 3 3 3 12 4 3 3 3 3 12 5 3 3 2 3 11 6 3 3 3 2 11 7 3 3 3 3 12 8 2 3 3 3 11 9 3 3 3 3 12

10 3 3 3 3 12 11 3 3 3 3 12 12 3 3 3 3 12 13 3 3 3 3 12 14 3 3 3 3 12 15 3 3 3 2 11 16 3 3 3 2 11 17 3 3 3 2 11 18 3 3 3 2 11 19 2 3 3 3 11 20 3 3 3 3 12 21 2 3 3 3 11 22 3 3 3 2 11

สำนกหอ


183


เลขท






3 คะแนน


23 3 3 3 3 12 24 3 3 3 3 12 25 3 3 3 3 12 26 3 3 3 3 12 27 3 3 3 3 11 28 3 3 3 3 12 29 3 3 3 3 12 30 3 3 3 3 12 31 3 3 3 3 12 32 3 3 3 3 12 33 3 3 3 3 12 34 3 3 3 3 12 35 3 3 3 3 12 36 3 3 3 3 12 37 3 3 3 3 12 38 3 3 3 3 12 39 3 3 3 3 12 40 3 3 3 3 12 รวม 117 120 118 114 469

เฉลย 2.93 3.00 2.95 2.85 11.73

S.D. 0.27 0.00 0.22 0.36 0.45

สำนกหอ


184


เลขท






3 คะแนน


1 3 3 3 3 12 2 3 3 3 3 12 3 3 3 3 3 12 4 3 3 3 3 12 5 3 3 3 3 12 6 3 3 3 3 12 7 3 3 3 3 12 8 3 3 3 3 12 9 3 3 3 3 12

10 3 3 3 3 12 11 3 3 3 3 12 12 3 3 3 3 12 13 3 3 3 3 12 14 3 3 3 3 12 15 3 3 3 3 12 16 3 3 3 3 12 17 3 3 3 2 11 18 3 3 3 3 12 19 3 3 3 3 12 20 3 3 3 3 12 21 3 3 3 3 12 22 3 3 3 3 12

สำนกหอ


185


เลขท






3 คะแนน


23 3 3 3 3 12 24 3 3 3 3 12 25 3 3 3 3 12 26 3 3 3 3 12 27 3 3 3 3 12 28 3 3 3 3 12 29 3 3 3 3 12 30 3 3 3 3 12 31 3 3 3 3 12 32 3 3 3 3 12 33 3 3 3 3 12 34 3 3 3 3 12 35 3 3 3 3 12 36 3 3 3 3 12 37 3 3 3 2 11 38 3 3 3 3 12 39 3 3 3 3 12 40 3 3 3 3 12 รวม 120 120 120 118 478

เฉลย 3.00 3.00 3.00 2.95 11.95

S.D. 0.00 0.00 0.00 0.22 0.22

สำนกหอ


ภาคผนวก ง

เครองมอทใชในการวจย

สำนกหอ


187

เครองมอทใชในการวจย

1. แผนการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

2. แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรอง สงคมไทย โดยใช การจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

3. แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

4. แบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหาหลงการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

5. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนหลงการจดการเรยนร เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

สำนกหอ


188


กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ฯ รหสวชา ส 23101 หนาทพลเมองฯ ชนมธยมศกษาปท 3

หนวยการเรยนรท 4 สงคมไทย เรอง ลกษณะของสงคมไทย จานวน 2 ชวโมง

1. มาตรฐานการเรยนร ส . เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธารง

รกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ดารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข

2. ตวชวด

ม. /5 วเคราะหปจจยทกอใหเกดปญหาความขดแยงในประเทศ และเสนอแนวคดในการลดความขดแยง

3. ขอสรปทวไป

สงคมไทยมการเปลยนแปลงมาตงแตอดตจนถงปจจบน จงควรทาความเขาใจและรเทาทนกบการเปลยนแปลงทเกดขน เพอเปนการสรางภมคมกนทดใหแกคนในสงคม

4. จดประสงคการเรยนร

. นกเรยนบอกความหมายและลกษณะเดนของสงคมไทยได . นกเรยนสามารถอธบายลกษณะของสงคมชนบทและสงคมเมองได . นกเรยนสามารถระบสาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคมไทยในอดตจนถง ปจจบนได

5. สาระการเรยนร

ความร . ลกษณะของสงคมไทย 1.1 ความหมายของสงคมไทย 1.2 ลกษณะทวไปของสงคมไทย

สำนกหอ


189

2. ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม 3. ประเภทของสงคมไทย 4. สาเหตของการเปลยนแปลงในสงคม 4.1 สาเหตภายใน เชน การเกด การตาย การยายถนฐาน 4.2 สาเหตภายนอก เชน การคมนาคม การผสมผสานทางวฒนธรรม

ทกษะ/กระบวนการ

1. ทกษะการคดวเคราะห . ทกษะการคดแกปญหา . ทกษะการอธบาย . ทกษะการแสดงความคดเหน

คณลกษณะอนพงประสงค

. ใฝเรยนร . มงมนในการทางาน . รกความเปนไทย

6. ชนงาน/ภาระงาน

1. ใบงาน เรอง สภาพสงคมไทย 2. ใบงาน เรอง การเปลยนแปลงทางสงคม 3. นกเรยนแตละกลมสรางโมเดลจาลองเกยวกบ “ สงคมไทยในความฝนของขาพเจา” ลงในกระดาษรอยปอนดขนาด 12X12 นว พรอมตกแตงใหสวยงาม

7. การวดและประเมนผล

ขอบเขตการวด วธการ เครองมอ ผประเมน ความร

. ลกษณะของสงคมไทย 1.1 ความหมายของสงคม ไทย 1.2 ลกษณะทวไปของสงคมไทย

- การตอบคาถาม - การทาใบงานท 1 เรอง สภาพสงคมไทย และใบงานท 2 เรอง การเปลยนแปลงทางสงคม

- คาถาม - ใบงานท 1 เรอง สภาพสงคมไทย และใบงานท 2 เรอง การเปลยนแปลงทางสงคม

ผสอนและนกเรยน

สำนกหอ


190

7. การวดและประเมนผล (ตอ)

ขอบเขตการวด วธการ เครองมอ ผประเมน 2. ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม 3. ประเภทของสงคมไทย 4. สาเหตของการเปลยนแปลงในสงคม 4.1 สาเหตภายใน เ ชน การเกด การตาย การยายถนฐาน 4..2 สาเหตภายนอก เชน การคมนาคม การผสมผสานทางวฒนธรรม

- ใบงาน/ชนงาน (โมเดลจาลองเกยวกบ “สภาพสงคมไทยในความฝนของขาพเจา”)

- แบบประเมนใบงาน/ชนงาน (โมเดลจาลองเกยวกบ “สภาพสงคม ไทยในความฝนของขาพเจา”)

ทกษะกระบวนการ

1. ทกษะการคดวเคราะห . ทกษะการคดแกปญหา . ทกษะการอธบาย . ทกษะการแสดงความคดเหน

- การสงเกตพฤตกรรม

- แบบสงเกตพฤตกรรม

ผสอน

คณลกษณะอนพงประสงค

. ใฝเรยนร

. มงมนในการทางาน

. รกความเปนไทย

- การสงเกตพฤตกรรมกลม

- แบบสงเกตพฤตกรรมกลม

ผสอน

สำนกหอ


191

7.1 เกณฑการประเมนใบงาน

เรอง สภาพสงคมไทย เรอง การเปลยนแปลงทางสงคม

ประเดนการประเมน

เกณฑการใหคะแนน ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1)

1. ความถกตองของเนอหา

คา ถ ามและคาตอบส า ม า ร ถ แ ท ร กเหตผลบางอยาง ทาใ ห เ ร อ ง น า ส น ใ จอานสอความหมายได

คาถามและคาตอบสอดคล อ ง ก บ เ น อเรอง สาด บเ รองไดชดเจนไมวกวน

คา ถ า ม แ ล ะ คา ต อ บส อ ด ค ล อ ง ก บ เ น อเ ร อ ง แ ต ย ง อ ธ บ า ยวกวน

2. ความรบผดชอบ นกเรยนสงใบงานตรงตามเวลาทกาหนด

นกเรยนสงใบงานชากวาวนทกาหนด 1 วน

นกเ รยนสงใบงานชาก ว า ว น ท ก า ห น ดมากกวา 1 วน

3. การใชภาษา ภาษา ถ กตอ ง เ ก อบท ง ห ม ด ม ภ า ษ า ทสละสลวยเชอมโยงภาษาไดด

ภาษาถกตองสวนมากและสอความหมายได

ภาษาผดพลาดมาก แตยงสอความหมายได

เกณฑการตดสนคณภาพ

คะแนนรวม 7-9 หมายถง ด คะแนนรวม 4-6 หมายถง พอใช คะแนนรวม 1-3 หมายถง ปรบปรง

หมายเหต คะแนนผานเกณฑ คอ 3 คะแนนขนไป

สำนกหอ


192

7.2 เกณฑการใหคะแนนชนงาน

โมเดลจาลองเกยวกบ “สงคมไทยในความฝนของขาพเจา”

ประเดนการประเมน

เกณฑการใหคะแนน นาหนก จดเนน ด (3) ปานกลาง (2) พอใช (1)

1. รปแบบชนงาน - รปแบบชนงานถกตอง ตามทกาหนด - รปแบบแปลกใหม นาสนใจ - มขนาดเหมาะสม - รปภาพมสสน สวยงามสมพนธกบ เนอหา

- รปแบบชนงานถกตอง ตามทกาหนด - รปแบบแปลกใหม แต นาสนใจนอย - มขนาดเหมาะสม - รปภาพมสสน สวยงามแตไม สมพนธกบเนอหา

- รปแบบชนงานไม ถกตองตามทกาหนด - รปแบบแปลกใหมแต ไมนาสนใจ - มขนาดไมเหมาะสม - รปภาพมสสนสวยงาม แตไมสมพนธกบ เนอหา

3

2. ความถกตองของเนอหา

- เนอหาถกตองตาม หวเรองทกาหนด - เนอหาเปนไปตามท กาหนด - เนอหารายละเอยด ครอบคลม - รปภาพสอดคลอง เนอหา

- เนอหาไมถกตอง ตามหวเรองทกาหนด - เนอหาบางเรองไม เปนไปตามทกาหนด - เนอหารายละเอยด ครอบคลม - รปภาพสอดคลอง เนอหา

- เนอหาไมถกตองตาม หวเรองทกาหนด - เนอหาบางเรองไม เปนไปตามทกาหนด - เนอหาราละเอยดไม ครอบคลม - รปภาพไมสอดคลอง เนอหา

3

3. ความสะอาดเรยบรอย

ชนงานมความสะอาดเรยบรอยทกสวน

ชนงานขาดความสะอาด เรยบรอยบางสวน

ชนงานไมมความสะอาด เรยบรอย

3

4. ความคดร เ รมสรางสรรค

- มการประยกตใหทน เหตการณ - มความคดท หลากหลายแตกตาง อยางโดดเดน

- ไมมการประยกต ผลงาน - มความคดท หลากหลาย

- ไมมการประยกต ผลงาน - ลอกแบบจากเพอน

3

5. ผลสาเรจของงาน

- เสรจครบถวนตามท ตองการและวางแผนไว

- เสรจแตไมครบถวนตามทตองการและวางแผนไว

- ไมเสรจตามแผนท วางไว

3

สำนกหอ


193


คะแนนรวม 13 – 15 หมายถง ดมาก คะแนนรวม 9 - 12 หมายถง พอใช คะแนนรวม 5 - 8 หมายถง ปรบปรง

8. กจกรรมการเรยนร

คาบท 1

ขนนาเขาสบทเรยน 1. นกเรยนดวดทศนสะทอนสงคม เรอง เรยนรและเขาใจ โดยมเนอหาเกยวกบมแมลกคหนง ลกชายทางานอยางหนก จนไมมเวลากลบไปเยยมแม ทาความสะอาดหอง ดแลตวเอง วนหนงแมมาหาทหองพก ชวยทาความสะอาด ทากบขาวใหลกชายทาน แตลกชายทางาน กลบดก ไปเทยวกบเพอน โดยไมสนใจแมทรอกนขาวจนดก ลกชายกลบมาทหองพกเหนแมนอนรอตวเองกนกถงแมทคอยดแลตนเอง เมอยงเดกๆ ทงปอนขาว ดแลอยางใกลชด จนตอนทแมเดนทางกลบ ลกชายจงตดสนใจกลบบานกบแมและบวชพระใหแม ตามความตองการของแม ครสอบถามนกเรยน โดยมประเดนคาถาม ดงตอไปน

1.1 วดทศนทดเปนเรองเกยวกบอะไร (การแสดงออกถงสภาพสงคมไทยทหางไกลกนระหวางคนในครอบครว เนองจากการทางานหนกและละเลยบคคลทคอยเปนหวงเรา) 1.2 นกเรยนคดวาเรองดงกลาวเกยวของกบการเปลยนแปลงทางสงคมไทยอยางไร (ปจจบนมการเปลยนแปลงไป คนไทยสวนใหญทางานหนก เพอเปนคาใชจายในการดาเนนชวต มเงนเกบจานวนมากๆ และความสมพนธของกลมคนกจางหายไปดวย) 1.3 ในฐานะทนกเรยนเปนเดกในยคปจจบน นกเรยนมความคดเหนอยางไรกบสงคมไทยตงแตอดตจนถงปจจบน (สงคมไทยเปนสงคมทมวฒนธรรมทดงาม ในอดตอาจจะไมมเทคโนโลยททนสมย แตสงคมไทยในอดต มความสมพนธระหวางครอบครวทด มนาใจ เออเฟอเผอแผ ชวยเหลอเกอกลกนมากกวาทเปนอยในปจจบน)

2. ครถามนกเรยนวา “จากวดทศนทนกเรยนดไปแลว นกเรยนคดวา “ลกษณะสงคมไทยในอดตและปจจบน มลกษณะเดนของแตละสงคมทตางกนออกไป ดงนน วนนจะมาเรยนเรองลกษณะของสงคมไทยวาเปนอยางไร”

สำนกหอ


194

ขนกจกรรมการเรยนร

1. ขนเผชญปญหา 1.1 ครนาภาพเกยวกบสงคมในอดต เชน การทาเกษตรกรรม ประเพณสงกรานต ตลาดนา

การนงโจงกระเบน ฯลฯ และภาพเกยวกบสงคมในปจจบน เชน หางสรรพสนคา รถไฟฟา โรงงานอตสาหกรรม โทรศพทมอถอ มาใหนกเรยนด

จากภาพครตงคาถาม โดยมประเดนดงตอไปน 1. นกเรยนระบภาพทงสองกลม มความแตกตางกนอยางไร (กลมแรกคอลกษณะของ

สงคมไทยในอดต กลมสอง คอลกษณะสงคมไทยในปจจบน) 2. นกเรยนอธบายลกษณะสงคมไทยในอดตกบปจจบนมความแตกตางกนอยางไร

(สงคมในอดตความเจรญมนอย การดาเนนชวตเรยบงาย มการพงพาธรรมชาตเปนสาคญ ผคนมงมนในการประกอบอาชพ อยรวมกนเปนกลม/ชมชน สวนสงคมปจจบนนมเทคโนโลยทนสมย

สำนกหอ


195

สงอานวยความสะดวกมากมาย เปนสงคมทมการแขงขน วนวาย การตดตอสอสารอยางรวดเรว) (ทกษะการอธบาย)

1.2 นกเรยนดภาพลกษณะเดนของสงคมไทย แลวตอบคาถามตอไปน

นกเรยนพจารณาแตละภาพ เปนภาพทบงบอกถงลกษณะทางสงคมในเรองอะไรบาง (สงคมไทยเคารพและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ซงเปนสถาบนทอยเคยงขางประชาชนมาทกๆ สมย คนไทยสวนใหญเปนพทธศาสนกชนทด โดยยดมนปฏบตตนตามหลกธรรมคาสอนของศาสนา เคารพผอาวโส รกษาขนบธรรมเนยมประเพณอนดงามของสงคมไทยใหคงอยตอไป)

1.3 ครถามนกเรยนวา “จากภาพทงหมด นกเรยนบอกลกษณะเดนของสงคมไทย คอ เรองอะไร และมวธการปฏบตตนอยางไรทสามารถกระทาไดในสงคม” (ระบเปนขอๆ) โดยใหนกเรยนอธบายและยกตวอยางกจกรรมทสามารถทาได (1. นาหลกธรรมคาสอนไปใชในชวต

สำนกหอ


196

ประจาวน 2. คนควาความรทเกยวกบพระราชประวตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว 3. เขารวมกจกรรมทจดขนในวนสาคญ เชน วนลอยกระทง วนสงกรานต วนสาคญทางพระพทธศาสนา) (ทกษะ การแสดงความคดเหน)

1.4 นกเรยนรวมกนใหความหมายของคาวา ลกษณะของสงคมไทย ครเพมเตมใหสมบรณ (ลกษณะของสงคมไทย หมายถง กลมชนชาตทอาศยอยรวมกน มขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรมทสบทอดกนมาเปนเวลานาน มเอกลกษณทางวฒนธรรมทโดดเดนตางจากชาตอน ไดแก ภาษาพด ภาษาเขยน การแตงกาย ความเชอ มารยาท อาหาร การดาเนนชวตทมพทธศาสนาเปนพนฐาน เปนตน) หลงจากนนทาใบงานท 1 เรอง สภาพสงคมไทย (obj.1) 2. ขนผจญ

2.1 นกเรยนแบงกลมเปน 4 กลม แตกลมสงตวแทนออกมาจบสลากหวเรองเลอกและศกษาคนควา และนาขอมลสถานการณของปญหามาอภปรายรวมกน ดงตอไปน กลมท 1 ความหมายและลกษณะทวไปของสงคมไทย กลมท 2 ปจจยทกอใหเกดลกษณะเดนของสงคมไทย กลมท 3 ประเภทของสงคมไทย กลมท 4 สาเหตและผลของการเปลยนแปลงทางสงคม 2.2 แตละกลมเมอไดหวขอแลว แสดงความคดเหนโดยการวาดภาพเรองราวลกษณะของสงคมชนบทและสงคมเมอง ในความคดของนกเรยน พรอมทงนาเสนอผลงานหนาชนเรยน (obj.2)

2.3 ศกษาใบความรเรอง ลกษณะของตอบคาถาม ในประเดนตางๆ ดงตอไปน 2.3.1 สงคมไทยในปจจบน มลกษณะเปนอยางไรทเดนชดมากทสด (เปนสงคมทมการพงพาเทคโนโลย ความสะดวกสบาย แตกยงคงมความเปนสงคมเกษตรกรรม มการนบถอพระพทธศาสนาเปนสวนใหญ เทดทนสถาบนพระมหากษตรย รกถนฐานบานเกด มความยดมนในประเพณ) (ทกษะการอธบาย) 2.3.2 ปจจยในเรองใด ทสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมมากทสด เพราะเหตใด (สงแวดลอมทางสงคม เกดจากความสมพนธใกลชดระหวางกลมคนในสงคม ทมการทาความรจก ปฎสมพนธกนระหวางบคคล สรางความผกพนทด จนกลายเปนสงคมขนมา) (ทกษะการคดวเคราะห) 2.3.3 สงคมไทยในปจจบนสามารถแบงออกเปนกประเภทอะไรบาง (แบงออก 2 ประเภท คอ สงคมเมองและสงคมชนบท)

สำนกหอ


197

2.3.4 ลกษณะของสงคมเมองและสงคมชนบท มประเดนคาถามตาง ๆ ดงตอไปน 2.3.5 จานวนประชากร (สงคมชนบทมประชากรอยกนอยางกระจาย สงคมเมองมประชากรหนาแนน) 2.3.6 ลกษณะครอบครว (สงคมชนบทมลกษณะครอบครวขยาย สงคมเมองมลกษณะครอบครวเดยว) 2.3.7 อาชพ (สงคมชนบทสวนใหญมอาชพการเกษตร สงคมเมองสวนใหญมอาชพหลากหลาย) 2.3.8 รายได (สงคมชนบทรายไดนอย สงคมเมองมรายไดด) 2.3.9 ความเชอ (สงคมชนบทมความศรทธาในศาสนา ยดถอขนบธรรมเนยมประเพณ สงคมเมองมความศรทธาในศาสนาไมมากนก) 2.3.10 ลกษณะของความสมพนธของกลมคน (สงคมชนบทมความสมพนธแบบปฐมภม เคารพนบถอกนแบบเครอญาต สงคมเมองมความสมพนธแบบเปนทางการ) 2.3.11 ลกษณะเดน (สงคมชนบทมความเปนธรรมชาตไมวนวาย สงคมเมองมความเจรญในทกดาน) 2.3.12 สาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคม คออะไร และสงผลด-ผลเสย อยางไรบาง จงยกตวอยางประกอบ (การเปลยนแปลงทางสงคม ม 2 สาเหต คอ 2.3.12.1 ปจจยภายในสงคม คอ การเปลยนแปลงทเกดจากสมาชกหรอสงแวดลอมภายในสงคม เชน การทสงคมมประชากรเพมขนอยางรวดเรว ยอมทาใหเกด การเปลยนแปลงในดานการตงถนฐานทอยอาศย เปนตน 2.3.12.2 ปจจยภายนอกสงคม คอ เกดจากการทมการตดตอสมพนธกบสงคมอนๆ เชน การทสงคมไทยรบแบบแผนการปกครองระบอบประชาธปไตย วทยาการแพทยสมยใหม และเทคโนโลยจากสงคมตะวนตก เปนตน สงผลด คอ การเปลยนแปลงชวยใหมนษยมความสามารถเพมมากขน เชน ทาใหมนษยหาอาหารไดมากขน ผลตสงของเครองใชตางๆ เพอชวยอานวยความสะดวกสบายไดมากขน ตดตอถงกนไดอยางรวดเรวยงขน เปนตน ผลเสย คอ การเปลยนแปลงทาใหเกดมลภาวะ การเปนทาสของผลตผลซงเกดจากการนาเอาเทคโนโลยเขาชวย โดยเฉพาะทาสทางเศรษฐกจ คานยมทางวตถ ความมงคงรารวย) ครและนกเรยนรวมกนสรปความร (ทกษะการคดวเคราะห) (ทกษะการสรปความ)

สำนกหอ


198

คาบท 2

3. ขนผสมผสาน 3.1 นกเรยนแตละกลมอานบทความเกยวกบ บทบาทสตรตอการเปลยนแปลงทางสงคม รวมกนว เคราะห เ กยวกบ ปญหา สาเหต ผลด -ผลเสย และแนวทางแกปญหาการเ กด การเปลยนแปลงทางสงคม โดยตงคาถามในประเดนดงตอไปน ประเดนท 1 ปญหาของสตรในสงคมยคปจจบน คอเรองใด ประเดนท 2 สาเหตทสงผลใหเกดการเปลยนแปลงบทบาทของสตรในสงคมไทย คออะไร ประเดนท 3 การเปลยนแปลงทางสงคมสงผลกระทบตอบทบาทของสตร อยางไรบาง ประเดนท 4 นกเรยนยกตวอยางแนวทางการแกปญหาการเกดการเปลยนแปลงบทบาทของสตรในสงคมไทย พรอมบอกเหตผล 3.2 นกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอหนาชนเรยน เขยนคาตอบเกยวกบ บทบาทของสตรตอการเปลยนแปลงทางสงคม ลงบนกระดานดา โดยแตละกลมไดรวมกนวเคราะหพรอมใหเพอนๆ รวมกนอภปรายและแสดงความคดเหน 3.3 นกเรยนรวมกนสรปหวขอ แนวทางแกปญหาการเกดการเปลยนแปลงบทบาทของสตรในสงคมไทย โดยใหอสระในการตอบคาถามทคดวาเปนคาตอบทดทสด โดยใหเหตผลอยางชดเจน ครอธบายเพมเตม โดยกลาววา “บทบาทของสตรตอการเปลยนแปลงทเกดขนในสงคม สวนใหญมาจากการสทธเสรภาพของผหญงไมเทาผชาย มการเอารดเอาเปรยบผหญง อาชพของผหญงทางานหนก เหนอยลา เสยวงอนตรายและไดคาจางตา” (obj.3) (ทกษะการคดแกปญหา) นกเรยนทา ใบงานท 2 เรอง การเปลยนแปลงทางสงคม

4. ขนเผดจปญหา 4.1 นกเรยนแตละกลมสรปขอมลและอภปรายรวมกนเกยวกบ เรอง ลกษณะของสงคมไทยในความคดเหนของขาพเจา เขยนสรปแผนผงความคด ลงในกระดาษทครกาหนดให พรอมทงออกมานาเสนอหนาชนเรยน นกเรยนแตละกลมสอบถามเพมเตม 4.2 ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมสรางโมเดลจาลองเกยวกบ เรอง “สงคมไทยใน ความฝนของขาพเจา” ลงในกระดาษรอยปอนดขนาด 12x12 นว พรอมตกแตงใหสวยงาม 4.3 นกเรยนแตละกลมนาผลงานการสรางโมเดลจาลอง จดแสดงผลงานหรอนาเสนอใหสมาชกกลมอนๆ ศกษาและชนชมหรอวพากษวจารณผลงานของทกกลมอยางสรางสรรค พรอมขอเสนอแนะเพมเตม

สำนกหอ


199

4.4 นกเรยนตดตามผลงานของตนเอง ทาแบบสอบถามเพอนๆ เพอพสจนการเลอกและการตดสนใจวาสามารถนาไปใชกบสถานการณทเกดขนในชวตประจาวนของนกเรยนไดจรง

ขนสรปผลการเรยนร 1. นกเรยนชวยกนระดมความคด โดยมประเดนคาถาม ดงตอไปน 1.1 นกเรยนเหนดวยหรอไมวา วถชวตของคนไทยในแตละยคสมยเปลยนแปลงไปตามลกษณะของสงคมอยางไร 1.2 สงคมไทยสวนใหญ เปนสงคมทเกดจากความสมพนธระหวางคนกบธรรมชาต และสอดคลองกบประเพณวฒนธรรมดวยใชหรอไม เพราะเหตใด 1.3 นกเรยนนาเสนอวธการดารงชวตใหเหมาะสมกบลกษณะของสงคมไทยในปจจบนวาเปนอยางไร 2. นกเรยนคดวาสงคมไทยทกวนนมการเปลยนแปลงและแตกตางกนในดานตางๆ อยางไร

(ลกษณะของสงคมไทย เปนสงคมทประกอบไปดวยคนจานวนมาก มความแตกตางกนใน ดานตางๆ อยางมาก เชน ความคด ความเชอ ฐานะ และเชอชาต ฯลฯ ซงเมอตองดาเนนชวตอยรวมกน ยอมเกดปญหาดานตางๆ และเกดการเปลยนแปลงทางสงคมไปจากเดมตงแตอดตจนถงปจจบน ดงนน คนในสงคมจงควรรเทาทนและทาความเขาใจกบการเปลยนแปลงทเกดขน เพอเปนการสรางภมคมกนทด และสามารถปรบตวอยรวมกนในสงคมไดอยางสงบสข) (Gen) (ทกษะการสรปความ) (ทกษะการคดวเคราะห)

9. สอการเรยนร

1. ภาพการดาเนนชวตในอดต เชน การแตงกาย ตลาดโบราณ ประเพณสงกรานต 2. ภาพเทคโนโลยตางๆ เชน มอถอ คอมพวเตอร หางสรรพสนคา 3. ภาพการเคารพสถาบนพระมหากษตรย ยดมนในศาสนา เคารพผอาวโส 4. ใบความร เรอง ลกษณะของสงคมไทย 5. ใบงานท 1 เรอง สภาพสงคมไทย 6. ใบงานท 2 เรอง การเปลยนแปลงทางสงคม 7. แบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง ลกษณะโครงสรางของสงคมไทย

สำนกหอ


200

10. แหลงการเรยนร/หนงสออางอง

กระมล ทองธรรมชาต และคณะ .(2552). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดารงชวตในสงคม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 3 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จากด.

ธวช ทนโตภาส และคณะ.(2551). หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : สานกพมพ บรษทวฒนาพานช จากด.

สำนกหอ


201

บนทกหลงสอน

ผลการสอน

……………………………….……………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ปญหาและอปสรรค

……………………………….……………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….……………………………………………………………

ขอเสนอแนะเพมเตม / แนวทางแกไข

……………………………….……………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….…………………………………………………………… ……………………………………….……………………………………………………………

ลงชอผสอน…............................................................. (นางสาวจราพร โบสทธพเชฎฐ)

…..…/……/….…

สำนกหอ


202

แบบสงเกตพฤตกรรมการทางานกลม คาชแจง : ใหครสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหวางเรยนและนอกเวลาเรยน แลวขด ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน

ลงชอ...................................................ผประเมน

............../.................../................ เกณฑการใหคะแนน ปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมอยางสมาเสมอ ให คะแนน ปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบอยครง ให คะแนน ปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบางครง ให คะแนน ปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมนอยครง ให คะแนน เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

18 – ดมาก

14 – ด

10 – พอใช

ตากวา ปรบปรง

ท ชอ-สกล

การแบงงาน ความรบผดชอบ

วางแผนในการทางาน

การรบฟงความคดเหน

ผลสาเรจของงาน

รวม

คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

สำนกหอ


203

แบบประเมนชนงาน คาชแจง : ครประเมนผลงานจาลองของนกเรยน แลวขด ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน

ลงชอ...................................................ผประเมน ............../.................../................


ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

13- ดมาก

9-12 พอใช

5-8 ปรบปรง

ลาดบท ชอ-สกล

รปแบบชนงาน

ความถกตองของเนอหา

ความสะอาดเรยบรอย

ความคดรเรม

สรางสรรค

ผลสาเรจของงาน

รวม 15 คะแนน

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1

สำนกหอ


204

ภาพเกยวกบสงคมไทยในอดต

สำนกหอ


205

ภาพการดาเนนชวตในสงคมปจจบน

สำนกหอ


206

สำนกหอ


207

ใบความร

เรอง ลกษณะสงคมไทย ความหมาย

สงคม หมายถง กลมคนทอยรวมกน มความสมพนธกน พงพาอาศยซงกนและกน มระเบยบกฎเกณฑและความเชอถอทสาคญรวมกน ตลอดจนมความสมพนธระหวางบคคลกนเองและระหวางบคคลกบกลมสงคม . สงคมไทย หมายถง กลมชนชาตทอาศยอยรวมกนในประเทศไทย มขนบธรรมเนยมประเพณแบบไทย มเอกลกษณทางวฒนธรรมทโดดเดนตางจากสงคมอน ไดแก ภาษาพด ภาษาเขยน การแตงกาย ความเชอ มารยาท อาหาร การดาเนนชวตทมพทธศาสนาเปนพนฐาน เปนตน

สงคมไทย หมายถง กลมคนทอยรวมกน ดาเนนชวตรวมกน อาจมเชอชาต ศาสนาและวฒนธรรมทแตกตางกน แตยดถอวฒนธรรมไทยเปนพนฐานในการดารงชวตรวมกน ลกษณะของสงคมไทย หมายถง ชนทกกลมทดารงชวตอยรวมกนโดยมวฒนธรรมไทยเปนพนฐานในการดารงชวต สงคมไทยมไดเนนเฉพาะชนเชอชาตไทยเทานน แตรวมถงชนกลมนอยอนๆ ซงอาจมเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรมบางอยางแตกตางกน แตทกกลมยดถอวฒนธรรมไทยเปนพนฐานในการดารงชวตรวมกน รวมทงยอมรบและปฏบตตามวถการดาเนนชวตทางสงคมและวฒนธรรม ลกษณะทวไปของสงคมไทย

1. สงคมไทยเปนสงคมทยดถอพระมหากษตรย เนองจากประเทศไทยมการปกครองในระบอบกษตรยมาตงแตโบราณ ทรงมฐานะเปนพระเจาแผนดน ยดถอหลกทศพธราชธรรม ใน การปกครองประชาชนใหอยเยนเปนสข ถงแมในปจจบนการปกครองของไทยไดเปลยนจากระบอบราชาธปไตยมาเปนประชาธปไตย พระมหากษตรยกยงคงไดรบการเคารพเทดทนอยางเชนในอดต โดยเฉพาะพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช รชกาลปจจบน ทรงตรากตรางานหนกเพอพสกนกรของพระองค ทรงเปนมงขวญ และศนยรวมแหงความสามคคของคนในชาต ไดรบการยกยองเทดทนอยางสงในสงคมไทย 2. สงคมไทยเปนสงคมทยดมนในพระพทธศาสนา และขนบธรรมเนยมประเพณทางพทธศาสนา มบทบาทสาคญในการดาเนนชวตคนไทย นบตงแตเกดมา สงคมไทยคนไทยจะมพธกรรมทเกยวของกบพทธศาสนาตลอดจนกระทงตาย 3. สงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรม ประชากรมชวตอยอยางงาย ๆ ซงเปนอาชพหลกทางเศรษฐกจไทยมาแตดงเดม ทงยงเปนอาชพทสรางรายไดใหกบประชาชนสวนใหญของประเทศ

สำนกหอ


208

ซงทาเงนเขาประเทศปละมากๆ แสดงใหเหนถงความสาคญของการเกษตรในสงคมไทย ลกษณะของสงคมเกษตรไดหลอหลอมชวตจตใจของคนไทยใหรกอสระอยอยางเรยบงาย มจตใจออนโยนเออเฟอเผอแผเกอกลกนและกน แมวถชวตในปจจบนจะเปลยนแปลงไปจากเดม มการแขงขนกนในทางธรกจมากขน แตจากการทสงคมไทยเปนสงคมชาวพทธ มความเออเฟอเผอแผกนทาใหสมาชกในสงคม สามารถปรบตวเขาหากนไดอยางสงบสข ไมมปญหาการขดแยงกนเหมอนในสงคมประเทศอนๆ บางประเทศ 4. สงคมไทยสวนใหญยดถอขนบธรรมเนยมประเพณเปนหลก รวมทงมความภาคภมใจในความเปนชาตไทย 5. สงคมไทยเปนสงคมทมโครงสรางของชนชนยดสถานภาพ ทรพยสมบต อานาจ เกยรตยศ คณงามความด เปนเกณฑการแบงชนชน ซงเปนสวนหนงของระบบอปถมภ และรกอสระ มเสรภาพสวนบคคล มการผอนปรนในเรองตางๆ มโครงสรางแบบหลวม ๆ จนไมคอยรกษาระบบระเบยบกฎเกณฑอยางเครงครด 6. สงคมไทยเปนสงคมทมความรกในถนฐานบานเกดของตน คนไทยมความผกพนกบถนกาเนดของตน ทาใหมความหวงแหนในประเทศชาต แมวาจะอยทใดกตามกยงคงรกและนกถงประเทศตนเสมอ 7. สงคมไทยเปนสงคมทมความผกพนกนในระหวางเครอญาตกนอยางใกลชด

เนองจากการทสงคมไทยเปนสงคมเกษตร จงจาเปนตองอาศยแรงงานของคนในครอบครวเปนสวนใหญ ทาใหครอบครวของคนไทยแตเดมเปนครอบครวใหญ มพอแม ลก หลาน ป ยา ตา ยาย หรอญาตอนๆ รวมอยดวยเปนสายสมพนธทางระบบเครอญาต เกดความผกพน หวงใยดแลทกขสขกน เปนสายสมพนธอนแนนแฟนทตองอปการะเกอกลกน กตญ ตอผมพระคณ และญาตผใหญ 8. สงคมไทยเปนสงคมทใหความสาคญในเรองอาวโส ใหเกยรตยกยองผใหญ หรอผทอาวโสกวา ซงถอเปนลกษณะเดนของสงคมไทย ซงจะพบเหนไดในทกกลมทกชน โดยพอแม ผปกครองจะสงสอนลกหลานกนตอ ๆ มา ใหเดกมสมมาคารวะตอผทอาวโสกวา ซงในทางพทธศาสนากลาวรบรองวาเปนความดงาม ผทปฏบตจะไดรบความสขความเจรญ

ปจจยทกอใหเกดลกษณะเดนของสงคมไทย

1. สงแวดลอมทางธรรมชาต ไดแก ลกษณะภมประเทศ ภมอากาศ ทรพยากรและพชพรรณธรรมชาต สงแวดลอมทางธรรมชาตนทาใหสงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรมมาตงแตอดตมขนบธรรมเนยมประเพณหลายอยาง ทเกยวของกบสงแวดลอมทางธรรมชาต เชน ลกษณะการสรางบานเรอน ประเพณ แหนางแมว เปนตน

สำนกหอ


209

2. สงแวดลอมทางวฒนธรรม ไดแก สงประดษฐ ศลปะ ภาษาและวรรณคด ความเชอ ตลอดจนคานยมทางสงคม อทธพลของพระพทธศาสนาในปจจบนยงรบเทคโนโลยสมยใหมจากสงคมตะวนตกทาใหเกดการเปลยนแปลงวถชวตของสงคมไทยไปจากอดต 3. สงแวดลอมทางสงคม หมายถง แบบแผนความสมพนธระหวางสมาชกในสงคม เชน ความเปนไมตรชวยเหลอเกอกลตอกน การใหความเคารพตอผใหญ การมความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครวอยางใกลชดสนทสนม เปนตน สงแวดลอมทางสงคมทยกตวอยางมาน บางอยางกเปลยนไปจากอดต เนองจากโครงสรางประชากรของสงคมไทยเปลยนแปลงไป และเนองจากการทไดตดตอสมพนธกบสงคมอนๆ โดยเฉพาะอทธพลจากสงคมตะวนตก ทาใหสงแวดลอมทางสงคมไดขยายกวางออกไปกวาเดม และมผลตอรปแบบความสมพนธในการดารงชวตของสงคมไทยปจจบน

ประเภทของสงคมไทย

สงคมไทยม 2 ประเภท คอ สงคมชนบทและสงคมเมอง 1. สงคมชนบท หมายถง พนททอยนอกเขตเมอง โดยทวไปมการตงถนฐานเบาบาง ความหนาแนนของประชากรนอย มความเปนอยในลกษณะของสงคมแบบชนบทการเกษตร หางไกลจากศนยกลาง การบรหารและการบรการ สวนใหญการใชทดนในชนบทจะเปนการใชทดนเพอการเกษตร เชน ทนา ทปลกพชไร ทปลกไมผล และไมยนตน เปนตน ลกษณะทวไป ชาวชนบทมกประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลก ขนาดของชมชนมขนาดเลก จงทาใหคนในชมชนรจกมกคนกน คาครองชพตา คอ สามารถอยหากนไดดกวาชมชนเมอง ยงสามารถพงพาอาศยทรพยากรธรรมชาต ความเจรญและเทคโนโลยสมยใหมยงไมทวถง มการรวมตวกนงายกวาชมชนเมอง ซงมกลมอาชพผลประโยชนแตกตางกน มการตดตอกนแบบตวถงตว สภาพแวดลอมของทองถนและวฒนธรรมทมอยเดม ซงคลายคลงกน ทาใหสถานภาพและบทบาทของคนในสงคมชนบทไมแตกตางกนมากนก ในสงคมชนบทมการรวมตวกนอยางเหนยวแนน สมาชกของสงคมทาหนาทสอดคลองตอเนองกนอยางราบรน โดยมระบบความสมพนธแบบเครอญาต มการนบถออาวโส มความเหนอกเหนใจกน และมคานยมในเรองคณความดทางศาสนาเปนตวควบคมความประพฤตทางสงคมของคนชนบท สถานภาพจะมลกษณะ จาเพาะของตวบคคลเอง เชน อาย ความสามารถ และคณความด ผทไดรบการยกยองใหเปนผนาในสงคมชนบทมกไดแก พระ ผใหญบาน กานนและผอาวโสทชาวบานเคารพนบถอ

สำนกหอ


210

2. สงคมเมอง หมายถง ทอยในเขตเทศบาลทมประชากรหนาแนนตงแต , คนตอตารางกโลเมตร เปนชมชนทมศนยกลางของความเจรญดานการปกครอง การเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมของธรรมชาตโดยทวไปถอวาเขตทมประชากรอยรวมกนประมาณ , คนขนเปนชมชนเมอง ลกษณะทวไป มความสะดวกสบายในดานการคมนาคมขนสง การสอสาร มากกวาชนบท มการพงพาอาศยกนนอยกวาในชนบท เพราะสามารถพงตนเองได ชาวเมองมสวนรวมในกจกรรมทางศาสนา สงคม นอยกวาชนบท มการแบงชนชนทางสงคมดวยฐานะทางเศรษฐกจ ตาแหนงหนาทสงกวาชนบท มสถาบนทางเศรษฐกจสงคมตงอยมากกวาชนบท สถานภาพทางสงคมของบคคลในเมองหลวงขนกบฐานะทางเศรษฐกจ อานาจและความเกยวของทางการเมอง และระดบการศกษาดหรอสงกวา นอกจากนนแลวโครงสรางชนชนทางสงคมในเมองหลวง ดจะชดเจน คอ ประกอบดวยกลมคนทเปนผสบเชอสายมาจากตระกลเกาและขนนาง ผบรหารในสาขาอาชพตาง ๆ นกธรกจ ขาราชการ ชางฝมอ และกลมผใชแรงงาน ซงสวนใหญแลวจะเปนผอพยพจากสงคมชนบทมาอาศยอย ตามชมชนแออดทงหลายของสงคมเมองหลวง

การเปลยนแปลงทางสงคม

การเปลยนแปลงทางสงคม หมายถง การเปลยนแปลงดานโครงสรางทางสงคมและระบบความสมพนธระหวางสมาชกในสงคม การทสงคมจะเปลยนแปลงตองอาศยวฒนธรรมเปนตวนาและวฒนธรรมตองอาศยบคคลเปนผกระทา

สาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคม

1. การเปลยนแปลงทเกดจากสาเหตภายใน ทเรยกวา ปจจยภายในสงคม หมายถง การเปลยนแปลงทเกดจากสมาชกหรอสงแวดลอมภายในสงคมนนเอง เชน การทสงคมมประชากรเพมขนอยางรวดเรว ยอมทาใหเกดการเปลยนแปลงในดานการตงถนฐานทอยอาศย เกดการบกรกทดน และการทาลายทรพยากรธรรมชาตเพมขน เปนตน

2. การเปลยนแปลงทเกดจากสาเหตภายนอก ทเรยกวา ปจจยภายนอกสงคม ทงนเนองจากการทมการตดตอสมพนธกบสงคมอนๆ เชน การทสงคมไทยรบแบบแผนการปกครองระบอบประชาธปไตย วทยาการแพทยสมยใหม และเทคโนโลยจากสงคมตะวนตก เปนตน นอกจากนสงคมไทยยงรบวฒนธรรมแบบตะวนตกอกมากมาย เชน การแตงกาย ดนตร สถาปตยกรรม และสงประดษฐตางๆมาใชทาใหสงคมไทยแบบเดมเปลยนแปลงไป

สำนกหอ


211

การเปลยนแปลงทเกดขนในแตละสงคมจะมอตราแตกตางกนไป เชน ชมชนเมองยอมมการเปลยนแปลงรวดเรวกวาชมชนชนบท สงคมในภมภาคตะวนออก เชน ญปน เกาหล ม การเปลยนแปลงทรวดเรวกวาสงคมในเอเชยใต เชน อนเดย ปากสถาน ศรลงกา

ทงนอาจเนองมาจากสาเหตทสาคญคอ 1. การตดตอกบสงคมภายนอก สงคมทยอมรบการตดตอกบสงคมอน ๆ ยอมม

การเปลยนแปลงไดรวดเรวกวาสงคมทสกดกนการตดตอของสมาชกกบสงคมภายนอก ดงนนสงคมประชาธปไตยจงมการเปลยนแปลงไดเรวกวาสงคมคอมมวนสต เปนตน

2. สมาชกสงคมเหนความจา เ ปนของการเปลยนแปลง โดยสมาชกรบรวา การเปลยนแปลงใดมคณคาและใหประโยชนตอความตองการของตนและสงคม เชน ชาวกรงเทพฯ ตางเหนวาจาเปนตองมมาตรการปองกนนาทวม ระบบการกาจดขยะทมประสทธภาพ มระบบขนสงทรวดเรวและปลอดภย ดวยเหตนกรงเทพฯจงมการเปลยนแปลงตามความจาเปนดงกลาวเรวกวาจงหวดอนๆ ของไทย

3. ความสามารถของผนา ผ นาทสามารถและเปนทยอมรบของสมาชกยอมเปน บอเ กดของการเปลยนแปลง เ ชน พระมหากษต รยของไทยหลายพระองคททาให เ กด การเปลยนแปลงทงทางกาวหนาและถดถอย

4. การสะสมความรและเทคนควทยาการของสงคม สงคมตะวนตกมการสะสมความรและเทคนควทยาการมาอยางตอเนอง ทาใหเกดการประดษฐคดคนสงใหมตอเนองกนไปไดอยางรวดเรว วทยาการทางการเกษตรปจจบนเจรญอยางรวดเรว เพราะมการคนความาชานาน ตรงกนขามกบวทยาการคอมพวเตอรทเพงเขามาในสงคมไทยจงมอปสรรคทจะพฒนา ทงนเพราะการศกษาไทยไมเคยปลกฝงเรองนมากอน ผลของการเปลยนแปลงทางสงคม การเปลยนแปลงทางสงคมกอใหเกดผลด-ผลเสย คอ

1. ผลด การเปลยนแปลงชวยใหมนษยมความสามารถเพมมากขน เชน ทาใหมนษยหาอาหารไดมากขน ผลตสงของเครองใชตางๆ เพอชวยอานวยความสะดวกสบายไดมากขน ตดตอถงกนไดอยางรวดเรวยงขน เปนตน

2. ผลเสย การเปลยนแปลงทาใหเกดมลภาวะ การเปนทาสของผลตผลซงเกดจากการนาเอาเทคโนโลยเขาชวย โดยเฉพาะทาสทางเศรษฐกจ คานยมทางวตถ ความมงคงรารวย นอกจากนนความสะดวกสบายเกนไปบางครงทาใหคนเกยจครานไม รจกชวยตนเอง ความสมพนธของผคนเปลยนไป เปนตน

สำนกหอ


212

ใบงานท 1

เรอง สภาพของสงคมไทย คาชแจง ใหนกเรยนดภาพเกยวกบสงคมไทย และวเคราะหและตอบคาถามดงตอไปน

1. การตดตอสอสารททนสมย มเทคโนโลยมากมาย และสงอานวยความสะดวกสบาย เปนลกษณะสงคมแบบใด .................................... การดารงชวตเรยบงาย ไมมเครองมอทนแรง สวนใหญยดมนปฏบตสบตาม บรรพบรษ พอแม และญาตผใหญ เปนลกษณะสงคมแบบใด ...................................

2. นกเรยนอธบายลกษณะสงคมไทยในอดตกบปจจบนมความแตกตางกนอยางไร ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 3. นกเรยนบอกลกษณะของสงคมไทยทเดนชด มลกษณะอยางไรบาง (ระบมาอยางนอย 3 ขอ) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 4. นกเรยนจะมพฤตกรรมหรอวธการปฏบตตนอยางไรทแสดงออกถงการเปนสวนหนงของสมาชกทดของสงคมไทย (ระบมาอยางนอย 3 ขอ) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 5. ลกษณะของสงคมไทย หมายถงอะไร ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

สำนกหอ


213

6. การเปลยนแปลงทางสงคมทเกดขนตงแตอดตจนถงปจจบน มการเปลยนแปลงลกษณะใดบาง ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

สำนกหอ


214

ใบงานท 2

เรอง การเปลยนแปลงทางสงคม คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความตอไปนแลวตอบปญหาขอ 1 - 5

แมวาผหญง จะมสถานะคอนขางสง และเปนผสงเสรมครอบครวตามประเพณไทยในชนบท

แตไมไดหมายความวา ผหญงจะมสทธ เสรภาพเทาผชายเสมอไป ในสงคมไทย การเอารดเอาเปรยบผหญง และความลาเอยงเขาขางผชายมมานานแลว เชน “การไปเทยวผหญง” แมวาโสเภณ จะผดกฎหมาย แตผชายกยงคงไปเทยวกนไมหยดหยอน นอกจากน การไปรานนาชา บาร และ สถานอาบอบนวด ซงมผหญงเปนพนกงานบรการ กถอวาเปนเรองของผชาย ผหญงบางคนรบวา เธอเลอกอาชพน เพราะอยากอยในเมอง อยากดาเนนชวต แบบฟ งเฟอ อยากไดอะไร กหาซอเอาได อยางไรกตาม มผหญงจากชนบททยากจนจานวนไมนอย เลอกการขายบรการทางเพศ เพอคาจนครอบครว หรอถกพอแมทขดสน ขายไปตงแตยงเปนสาววยรน หญงไทยไมนอยถกใชในโรงงาน อตสาหกรรม ซงมอยทวไปในประเทศซงกาลงพฒนา ผหญงซงทางานในโรงงานอตสาหกรรม ประสบความลาบาก เชน ทางานหนกเกนชวโมงทกาหนด เหนอยลา อยในสภาวะทเสยงอนตราย และไดคาจางตา

ทมา: www.service.nso.go.th

1. จากบทความขางตน กลาวถงบทบาทของสตรในสงคมไทย อยางไรบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ปญหาของสตรในสงคมยคปจจบน คอเรองใด ……………………………………………………………………………………………………… 3. สาเหตทสงผลใหเกดการเปลยนแปลงบทบาทของสตรในสงคมไทย คออะไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. การเปลยนแปลงทางสงคมสงผลกระทบตอบทบาทของสตร อยางไรบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. ยกตวอยางแนวทางการแกปญหาการเกดการเปลยนแปลงบทบาทของสตรในสงคมไทย พรอมบอกเหตผล ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

สำนกหอ


215

เฉลยใบงานท 1

เรอง สภาพของสงคมไทย

คาชแจง ใหนกเรยนดภาพเกยวกบสงคมไทย และวเคราะหและตอบคาถามดงตอไปน

1. การตดตอสอสารททนสมย มเทคโนโลยมากมาย และสงอานวยความสะดวกสบาย เปนลกษณะสงคมแบบใด สงคมไทยสมยใหม การดารงชวตเรยบงาย ไมมเครองมอทนแรง สวนใหญยดมนปฏบตสบตามบรรพบรษ พอแม และญาตผใหญ เปนลกษณะสงคมแบบใด สงคมไทยในอดต

2. นกเรยนอธบายลกษณะสงคมไทยในอดตกบปจจบนมความแตกตางกนอยางไร (สงคมในอดตความเจรญมนอย การดาเนนชวตเรยบงาย มการพงพาธรรมชาตเปน

สาคญ ผ คนมงมนในการประกอบอาชพ อยรวมกนเปนกลม/ชมชน สวนสงคมปจจบนนมเทคโนโลยทนสมยสงอานวยความสะดวกมากมาย เปนสงคมทมการแขงขน วนวาย การตดตอสอสารอยางรวดเรว)

3. นกเรยนบอกลกษณะของสงคมไทยทเดนชด มลกษณะอยางไรบาง (ระบมาอยางนอย 3 ขอ)

1. สงคมไทยเปนสงคมทยดถอพระมหากษตรย 2. สงคมไทยเปนสงคมทยดมนในพระพทธศาสนา 3. สงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรม

4. นกเรยนจะมพฤตกรรมหรอวธการปฏบตตนอยางไรทแสดงออกถงการเปนสวนหนงของสมาชกทดของสงคมไทย (ระบมาอยางนอย 3 ขอ)

1. นาหลกธรรมคาสอนไปใชในชวตประจาวน 2. คนควาความรทเกยวกบพระราชประวตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว 3. เขารวมกจกรรมทจดขนในวนสาคญ เชน วนลอยกระทง วนสงกรานต วนสาคญ

ทางพระพทธศาสนา

5. ลกษณะของสงคมไทย หมายถงอะไร (ลกษณะของสงคมไทย หมายถง กลมชนชาตทอาศยอยรวมกน มขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรมทสบทอดกนมาเปนเวลานาน มเอกลกษณทางวฒนธรรมทโดดเดนตางจากชาต

สำนกหอ


216

อน ไดแก ภาษาพด ภาษาเขยน การแตงกาย ความเชอ มารยาท อาหาร การดาเนนชวตทมพทธศาสนาเปนพนฐาน เปนตน)

6. การเปลยนแปลงทางสงคมทเกดขนตงแตอดตจนถงปจจบน มการเปลยนแปลงลกษณะใดบาง (มการเปลยนแปลงไปจากเดม มทงดและไมด ในอดตมวฒนธรรมทดงาม แตสมยนมเทคโนโลยททนสมยมากขน ทาใหวฒนธรรมทดงามหายไป หลายๆ อยาง เชน ในอดตมการเออเฟอเผอแผ แตปจจบนมการแขงขน เรงรบทางการดารงชวตประจาวน ผคนสวนใหญเสพสอทางสงคมออนไลนมากขน ทาใหผคนขาดพดคย ปฏสมพนธกนภายในครอบครวและสงคม)

สำนกหอ


217

เฉลยใบงานท 2

เรอง การเปลยนแปลงทางสงคม คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความตอไปนแลวตอบปญหาขอ 1-5

แมวาผหญง จะมสถานะคอนขางสง และเปนผสงเสรมครอบครวตามประเพณไทยในชนบท แต

ไมไดหมายความวา ผหญงจะมสทธ เสรภาพเทาผชายเสมอไป ในสงคมไทย การเอารดเอาเปรยบผหญง และความลาเอยงเขาขางผชายมมานานแลว เชน “การไปเทยวผหญง” แมวาโสเภณ จะผดกฎหมาย แตผชายกยงคงไปเทยวกนไมหยดหยอน นอกจากน การไปรานนาชา บาร และ สถานอาบอบนวด ซงมผหญงเปนพนกงานบรการ กถอวาเปนเรองของผชาย ผหญงบางคนรบวา เธอเลอกอาชพน เพราะอยากอยในเมอง อยากดาเนนชวต แบบฟ งเฟอ อยากไดอะไร กหาซอเอาได อยางไรกตาม มผหญงจากชนบททยากจนจานวนไมนอย เลอกการขายบรการทางเพศ เพอคาจนครอบครว หรอถกพอแมทขดสน ขายไปตงแตยงเปนสาววยรน หญงไทยไมนอยถกใชในโรงงาน อตสาหกรรม ซงมอยทวไปในประเทศซงกาลงพฒนา ผหญงซงทางานในโรงงานอตสาหกรรม ประสบความลาบาก เชน ทางานหนกเกนชวโมงทกาหนด เหนอยลา อยในสภาวะทเสยงอนตราย และไดคาจางตา

ทมา:www.service.nso.go.th 1. จากบทความขางตน กลาวถงบทบาทของสตรในสงคมไทย อยางไรบาง

(บทบาทของสตรในสงคมปจจบน วฒนธรรมและประเพณไทยทสบทอดตอกนมา การประกอบอาชพของผหญงบางคนเกดจากความจาเปนตองดแลครอบครว) 2. ปญหาของสตรในสงคมยคปจจบน คอเรองใด

(การดาเนนชวตแบบฟงเฟอ อยากไดอะไร กหาซอเอาได) 3. สาเหตทสงผลใหเกดการเปลยนแปลงบทบาทของสตรในสงคมไทย คออะไร

(สทธเสรภาพทไมไดเทาเทยมกบผชาย เกดความลาเอยงเขาขางผชายมากกวา สภาพทางสงคมทผหญงตองดแลครอบครว สงผลใหเกดการเอารดเอาเปรยบผหญง) 4. การเปลยนแปลงทางสงคมสงผลกระทบตอบทบาทของสตร อยางไรบาง

(บางคนฟงเฟอ ตองการใชชวตในเมอง ตองรบทาอาชพขายบรการทางเพศ เพอคาจนครอบครว และทางานในโรงงานอตสาหกรรม ทางานหนกเกนชวโมง เหนอยลา เสยงอนตราย และไดคาจางตา)

สำนกหอ


218

5. ยกตวอยางแนวทางการแกปญหาการเกดการเปลยนแปลงบทบาทของสตรในสงคมไทยพรอมบอกเหตผล

(สรางคานยมทดงามในการเลอกประกอบอาชพทสจรต รฐบาลเขามาใหการชวยเหลอจดหาอาชพใหแกผหญงทยงยนตอไป ออกกฎหมายควบคม ปราบปราม การเอารดเอาเปรยบสตรในสงคมไทย)

สำนกหอ


219

แบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง ลกษณะของสงคมไทย

คาชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณทกาหนดใหแลวตอบคาถาม

1. จากสถานการณทกาหนดให เทวาประสบปญหาในเรองใดบาง ………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… . ปญหาทเกดขนกบเทวา มสาเหตมาจากอะไรบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวไดอยางไร (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… . ปญหาของเทวา หากไดรบการแกไข จะเกดผลอยางไรบาง (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

เทวาเปนนกธรกจหนาตาด มความสามารถ แตงตวดมรสนยม ชอบเขาสงคมและใชจายฟมเฟอย ตอมาไมนานธรกจของเทวาเรมเกดปญหาขาดทน ครอบครวทเคยอยกนอยางมความสข กเรมมปญหาทะเลาะเบาะแวงกน เทวากบภรรยามกทะเลาะกนเรองการใชจายเงนฟมเฟอยและหนสนทเทวาสรางไว วนหนงเทวาไดมาขอยมเงนคนในครอบครวของภรรยา เมอมการใหยมเงนไปลงทนแลว ปรากฏธรกจขาดทน ไมมเงนมาใชหนคน ครอบครวของภรรยาจงมการวาจางคนมาทารายรางกายเทวา จนไดรบบาดเจบสาหส ตองนาสงเขาโรงพยาบาล ส

ำนกหอสมดกลาง

220

เฉลยแบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง ลกษณะของสงคมไทย

คาชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณทกาหนดใหแลวตอบคาถาม

เทวาเปนนกธรกจหนาตาด มความสามารถ แตงตวดมรสนยม ชอบเขาสงคมและใชจายฟมเฟอย ตอมาไมนานธรกจของเทวาเรมเกดปญหาขาดทน ครอบครวทเคยอยกนอยางมความสข กเรมมปญหาทะเลาะเบาะแวงกน เทวากบภรรยามกทะเลาะกนเรองการใชจายเงนฟมเฟอยและหนสนทเทวาสรางไว วนหนงเทวาไดมาขอยมเงนคนในครอบครวของภรรยา เมอมการใหยมเงนไปลงทนแลว ปรากฏธรกจขาดทน ไมมเงนมาใชหนคน ครอบครวของภรรยาจงมการวาจางคนมาทารายรางกายเทวา จนไดรบบาดเจบสาหส ตองนาสงเขาโรงพยาบาล

1.จากสถานการณทกาหนดให เทวาประสบปญหาในเรองใดบาง (การใชจายเงนฟมเฟอย ชอบแตงตวดมรสนยม ชอบเขาสงคม ครอบครวทะเลาะเบาะแวง

กนยมเงนครอบครวของภรรยา แตไมสามารถใชหนคนได) . ปญหาทเกดขนกบเทวา มสาเหตมาจากอะไรบาง (การทาธรกจของเทวาเกดปญหาขาดทน ทะเลาะกนเรองการใชจายเงนฟมเฟอย และหนสนทเทวาสรางไวจานวนมาก มการยนเงนไมสามารถใหคน จงถกคนทารายรางกาย จนไดรบบาดเจบ นาสงโรงพยาบาล) 3. นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวไดอยางไร(ระบคาตอบ 3 ประเดน) (1. เทวาควรปรบเปลยนพฤตกรรมการใชชวต รจกการประหยดคาใชจาย 2.หนหนามาพดคยกนภายในครอบครว สรางความเขาใจทดตอกน 3.หารายไดเสรม เพอมาใชหนสนใหหมดโดยเรว และไมควรยมเงนเพอไปลงทนอก) . ปญหาของเทวา หากไดรบการแกไข จะเกดผลอยางไรบาง (ระบคาตอบ 3 ประเดน) (1.สงผลใหเทวามเงนเกบ รจกการออม ใชชวตอยางมความสข 2. สงผลไมประสบปญหาการทะเลาะเบาะแวงในครอบครว 3. สงผลไมตองยมเงน จนเกดธรกจขาดทน และถกทารายรางกายจนไดรบบาดเจบสาหส)

สำนกหอ


221

เกณฑการใหคะแนนการทาใบงานกจกรรมทกษะกระบวนการคดแกปญหา (แบบประเมน)


ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1) 1. การระบปญหา สามารถระบปญหาใน

สถานการณนนๆ ไดและสอความหมายไดถกตอง มเหตผลชดเจนสอดคลองกบประเดนปญหา

สามารถระบปญหาในสถานการณนนๆ ได และสอความหมายไดถกตอง แตการใหเหตผลไมสอดคลองกบประเดนปญหา

สามารถระบปญหาในสถานการณนนๆ ได แตสอความหมายไมถกตองทงหมด และการใหเหตผลไมสอดคลองกบประเดนปญหา

2. อธบายสาเหตของปญหา

สามารถอธบายสาเหตทกอใหเกดปญหาไดและสอความหมายไดถกตอง มเหตผลชดเจนสอดคลองกบประเดนปญหา

สามารถอธบายสาเหตทกอใหเกดปญหาไดและสอความหมายไดถกตอง แตการใหเหตผลไมสอดคลองกบประเดนปญหา

สามารถอธบายสาเหตทกอใหเกดปญหาได แตสอความหมายไมถกตองทงหมด และการใหเหตผลไมสอดคลองกบประเดนปญหา

3. วธการแกปญหา

สามารถนาเสนอวธการแกปญหาไดถกตอง และมคาตอบสมบรณตงแต 3 ประเดนขนไป

สามารถนาเสนอวธการแกปญหาไดถกตอง และมคาตอบอยางนอย 2 ประเดน

สามารถนาเสนอวธการแกปญหาไดถกตอง แตไมครบถวน และมคาตอบทไมตรงประเดนปญหา

4. ผลทไดรบจาก การแกปญหา

สามารถระบผลทไดจากการแกปญหาไดถกตอง และมคาตอบสมบรณตงแต 3 ประเดนขนไป

สามารถระบผลทไดจากการแกปญหาไดถกตอง และมคาตอบอยางนอย 2 ประเดน

สามารถระบผลทไดจากการแกปญหาไดถกตอง แตไมครบถวน และมคาตอบทไมตรงประเดนปญหา

สำนกหอ


222

เกณฑการตดสนทกษะกระบวนการคดแกปญหา 9 - 12 คะแนน หมายถง ความสามารถในทกษะกระบวนการคดแกปญหาระดบด 5 - 8 คะแนน หมายถง ความสามารถในทกษะกระบวนการคดแกปญหาระดบพอใช 1 - 4 คะแนน หมายถง ความสามารถในทกษะกระบวนการคดแกปญหาระดบควรปรบปรง

เกณฑการตดสนทกษะกระบวนการแกปญหาตามขนตอน (คะแนนเตม 3 คะแนน) 2.50 - 3.00 คะแนน หมายถง ความสามารถในทกษะกระบวนการคดแกปญหาระดบด 1.50 - 2.49 คะแนน หมายถง ความสามารถในทกษะกระบวนการคดแกปญหาระดบพอใช 1.00 - 1.49 คะแนน หมายถง ความสามารถในทกษะกระบวนการคดแกปญหาระดบควรปรบปรง

สำนกหอ


223

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย

คาชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนจดทาขนเพอวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงเรยนโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 2. แบบทดสอบฉบบนมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ ใชเวลา 30 นาท 3.นกเรยนตอบคาถามโดยเลอกตอบคาถามทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว โดยทาเครองหมาย X ลงในกระดาษคาตอบ

1.

ขอใดไมใชลกษณะทปรากฏในสงคมไทย (ความเขาใจ) ก. เปนสงคมเกษตรกรรม ข. เปนสงคมแบงชนชนวรรณะ

ค. เปนสงคมยดมนในพระพทธศาสนา ง. เปนสงคมยดมนสถาบนพระมหากษตรย

2.

ขอใดคอลกษณะเฉพาะของสงคมไทย (การวเคราะห) ก. เปนสงคมทไรระเบยบกฎเกณฑ ข. เปนสงคมทไมยดถอชนชน สถานภาพ

ค. เปนสงคมทประชากรสวนใหญมรายไดมาก มความเปนอยทด ง. เปนสงคมทมประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม

3.

ขอใดไมใชลกษณะของสงคมเมอง (ความเขาใจ) ก. ประชากรมอาชพอยางหลากหลาย

ข. ความสมพนธในสงคมเปนแบบทตยภม ค. การบรการของรฐในดานสาธารณปโภคโภคมนอย

ง. เกดความแตกตางกนทางดานเชอชาตของประชากร 4.

สมาชกในสงคมชนบท มลกษณะเดนอยางไร (การวเคราะห) ก. มความทะเยอทะยานสง ข. มนาใจโอบออมอารตอกน

ค. มการประกอบอาชพทหลากหลาย ง. มการแขงขนกนเพอใหสามารถใชชวตไดอยางมความสข

สำนกหอ


224

5.

การกระทาขอใดแสดงถงการเปลยนแปลงทางสงคม (ความเขาใจ) ก. สตรมสถานภาพสงขน ข. ปรมาณนาฝนมมากขน ค. ฝงนกมการยายถนทอยอาศยในชวงฤดหนาว ง. ขาวพยากรณอากาศรายงานวา วนพรงนกรงเทพมหานครจะมฝนตกหนกทงวน

6. ขอใดคอแนวโนมการพฒนาของสงคมไทยทจะเกดขนในอนาคต (การวเคราะห) ก. สงคมทมนคงทางเศรษฐกจ และพงตวเองได ข. สงคมเกษตรกรรมทยากจน และมปญหาคณภาพผลผลต ค. สงคมไทยจะประสบปญหาดานเศรษฐกจ เพราะสนคาตางๆ จะแพงขน ง. สงคมทมศกยภาพทางเศรษฐกจแตกระจายรายไดยงไมเปนธรรม ไมเสมอภาค

7.

ขอใดไมใชสาเหตททาใหเกดปญหาสงแวดลอม (ความเขาใจ) ก. การขยายตวทางเศรษฐกจ ข. การใชเทคโนโลยททนสมย ค. การเพมขนของจานวนประชาชน ง. การอพยพของคนชนบทสสงคมเมอง

8.

ขอใดสอดคลองกบหลกการใชทรพยากรแบบยงยน (ความเขาใจ) ก. ใชตามความตองการ ข. ใชอยางระมดระวงทสด ค. ใชเฉพาะทรพยากรหมนเวยน ง. ใชทรพยากรมาพฒนาเทคโนโลยเพอการดารงชวต

9.

บคคลใดมสวนรวมในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทใหผลยงยนยาวนาน (การประยกตใช)

ก. เดกชายดอนสกตรวจวดคณภาพอากาศเปนประจา ข. เดกชายเกรกปลกหญาแฝกเพอปองกนนากดเซาะตลงพง ค. เดกชายปองรฐใชสารดดทแทนซเอฟซในการกาจดแมลง ง. เดกชายภาสพงศใชหนงสอพมพทอานแลวหอขยะเปยกกอนนาไปทงในถงขยะ

สเหลอง

สำนกหอ


225

10.

การปฏบตตนในขอใดททกฝายมสวนรวมรณรงคในการตอตานยาเสพตดอยางแทจรง (การประยกตใช) ก. ไมเขาไปเกยวของกบยาเสพตดทกชนด

ข. ไมคบคาสมาคมกบผทเกยวของกบยาเสพตด ค. อบรมใหความร ความเขาใจในการปองกนยาเสพตด ง. ควบคม สอดสองดแลประชาชนของตนไมใหเกยวของกบยาเสพตด

11.

ประเทศไทยมบทบาทสาคญในการแกปญหายาเสพตดระหวางประเทศอยางไร (การวเคราะห) ก. เปนประเทศผนาในการกาหนดบทลงโทษ ข. เปนศนยกลางการฟนฟและบาบดผตดยาเสพตด

ค. ใหความรกบนานาประเทศเกยวกบโทษของยาเสพตด ง. ลงนามในกฎหมายระหวางประเทศทเกยวกบการควบคมยาเสพตดใหหมดไป

12.

ปญหาใดทสงผลเสยตอสขภาพและคณภาพชวตของประชากร (การวเคราะห) ก. ปญหาสงคม ข. ปญหาการเมอง ค. ปญหาเศรษฐกจ ง. ปญหายาเสพตด

13.

เกษตรกรใชยาปราบศตรพชในเรอกสวนไรนาแลว แหลงนาบรเวณนนยอมไดรบพษจากยาดงกลาว จากขอความดงกลาว สงผลกระทบตอสงแวดลอมหรอไมอยางไร (ประเมนคา)

ก. สงผลกระทบ เพราะสารพษไมสามารถกาจดใหหมดไปได ข. ไมสงผลกระทบ เพราะธรรมชาตมกลไกในการสลายและกาจดสารพษ ค. ไมสงผลกระทบ เพราะยาปราบศตรพชสวนใหญยอยสลายไดงาย ไมมพษตกคาง ง. สงผลกระทบ เพราะยาปราบศตรพชจะละลายไปกบนา ทาใหนามสารพษปะปนอย

14.

พฤตกรรมการฉอราษฎรบงหลวง สอดคลองกบพฤตกรรมของบคคลในขอใด (ความเขาใจ) ก. นายสนตขโมยเงนจากตเอทเอมของธนาคารกรงไทย ข. นางสาลจายคาเชาทใหเจาของตลาด ค. นายสชาตเกบเงนทอนจากการซอยาเขาโรงพยาบาลจงหวด

ง. ครสมชายไมจายเงนคาตวการแสดงงานคนสเหยาใหกบนกเรยน

สำนกหอ


226

15.

สงใดไมจดเปนผลกระทบทเกดจากปญหาอาชญากรรมในสงคมไทย (การวเคราะห) ก. เกดการขยายตวทางเศรษฐกจ ข. ประชาชนชาวไทยอยแบบหวาดกลว ค. ชาวตางชาตเดนทางมาทองเทยวนอยลง ง. เปนภยคกคามตอการดารงชวตของประชาชน

16.

มาตรการในขอใด เหมาะสาหรบการแกปญหาการฉอราษฎรบงหลวงในสงคมไทย (ความเขาใจ) ก. สงเสรมความกลาหาญทางจรยธรรมของประชาชน ข. ปรบกฎระเบยบราชการใหเหมาะสมกบสงคมปจจบน ค. จดตงหนวยงานเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรต ง. ปรบเปลยนคานยมโดยมงสงเสรมดานคณธรรมจรยธรรม

17.

ขอใดแสดงถงวธการมสวนรวมในการปองกนปญหาฉอราษฎรบงหลวงในสงคมไทย (การประยกตใช)

ก. หามาตรการลงโทษผกระทาความผด ข. ประกาศใหคนทวไปรถงการกระทาของเจาหนาทรฐทคดโกงประชาชน ค. แจงความตอเจาหนาทตารวจเมอสงสยการกระทาของผทขาดความซอสตย ง. รวมเดนขบวนรณรงคสรางคานยมและปลกจตสานกในการปฏบตตนดวยความ

ซอสตยสจรต 18.

พฤตกรรมใดไมเกยวของกบการกระทาความผดทางอาชญากรรม (การประยกตใช) ก. นายสมชายทารายรางกายภรรยาของตนเอง ข. นางสาวนาหวานปลอยใหแมวย 80 อยบานตามลาพง ค. นายณฐพลปลนธนาคาร เพราะตองการนาเงนไปใชหน ง. นายอศวนทะเลาะกบเพอนบานและโมโหใชมดแทงเพอนบานตาย

19. เพราะเหตใดไทยจงตองใหความรวมมอในการตอตานขบวนการกอการรายสากล (การวเคราะห) ก. เพอสรางแนวรวมปองกนการกอการรายขามชาต

ข. เพอตองการความชวยเหลอในการปองกนการกอการราย ค. เพอใหความชวยเหลอนานาประเทศทประสบปญหา การกอการราย ง. เพอตอบโตขบวนการกอการรายภายในประเทศทมพฤตกรรมทไมเหมาะสม

สำนกหอ


227

20.

คานยมในขอใดสอดคลองกบปญหาการฉอราษฎรบงหลวงในสงคมไทย (ความเขาใจ) ก. เชอโชคลางของขลง ข. ใชวถดาเนนชวตแบบชาวตะวนตก ค. การบรโภคสงฟมเฟอยและคานยมในดานวตถ ง. รกพวกพองในทางทผดและระบบเลนพรรคเลนพวก

21.

เหตใดผตดยาเสพตด จงมกกออาชญากรรม (การวเคราะห) ก. ประชดตวเอง ข. ไมพอใจในสภาพชวตของตนเอง ค. ไมสามารถควบคมสตของตนเองได ง. ตองการใหผอนไดรบความเดอดรอย

22.

นายวโรจนเปนผใหญบาน จะเลอกตดตอกบเจาหนาทเทศบาลทตนรจก เพอสามารถ ตดตอราชการไดอยางรวดเรว พฤตกรรมดงกลาว เหมาะสมหรอไมอยางไร (การประเมนคา)

ก. เหมาะสม เพราะเปนคานยมของคนในสงคม ข. เหมาะสม เพราะเปนการสรางความสมพนธทด ค. ไมเหมาะสม เพราะกอใหเกดการใหอามสสนจาง ง. ไมเหมาะสม เพราะเปนการเสยงภยในการดารงชวต

23.

ปญหาความขดแยงในสงคมไทยเกดมาจากการสาเหตในขอใด (ความเขาใจ) ก. การเพมขนของสตวในธรรมชาต ข. การเพมขนของจานวนประชากร ค. การเพมขนของทรพยากรธรรมชาต ง. ความหลากหลายในการผลตสนคาและบรการ

24.

ปจจยสาคญในขอใดทกอใหเกดปญหาความขดแยงทางสงคมไทยในปจจบน

(การวเคราะห) ก. ความคดเหนทไมตรงกน ข. การละเลยความรบผดชอบตอหนาท ค. การขาดความมนาใจทเออเฟอเผอแผตอคน ง. การขาดจตสานกในการปฏบตตามกฎหมาย

สำนกหอ


228

25. ขอใดไมใชผลกระทบทเกดจากปญหาความขดแยงทางศาสนา (การวเคราะห) ก. เศรษฐกจชะลอตว ข. การกอการรายลดลง ค. การเมองของโลกตงเครยด ง. การแทรกแซงของชาตมหาอานาจ

26.

ขอใดสามารถนามาใชเปนแนวทางในการชวยลดความขดแยงในสงคมไทย (การวเคราะห)

ก. การพดแตสงดไมขดแยง ข. การชวยเหลอซงกนและกน ค. เคารพในศกดศรความเปนมนษยของผอน

ง. การยดถอประโยชนสวนรวมมากวาประโยชนสวนตน 27.

สงคมทางการเมองทดจะทาใหเรามชวตทมนคงปลอดภยมความเปนอยทดและม ความสงบสข ทงนตองอาศยปจจยขอใด (ความเขาใจ)

ก. มพรรคการเมองทเขมแขงเพยงพรรคเดยว ข. มผนาประเทศทอยในอานาจตดตอกนหลายวาระ ค. มประชาชนทรจกใชสทธและหนาทของตนเองตามกฎหมาย

ง. มประชาชนทเรยกรองสทธและปกปองผลประโยชนของตนเอง 28.

ความเชอของบคคลในขอใดเปนปจจยสงเสรมการดารงชวตใหเกดความสขอยางยงยน (การวเคราะห)

ก. เดกชายหสดเชอวาชวตถกลขตไวแลวจะสขจะทกขอยทพระพรหมทานลขต ข. เดกชายธนพลเชอวาดวงดาวมอทธพลตอชวต จงตงใจศกษาวชาโหราศาสตรอยาง

จรงจง ค. เดกชายปรฬหเชอวามนษยเกดมาเพอชดใชกรรม จงกมหนากมตาชดใชกรรมเกาให

หมดไป ง. เดกชายศภกรเชอวาจะดจะชวอยทตวทา จงหมนศกษาหาความรและประกอบ

อาชพอยางจรงจง

สำนกหอ


229

29.

ขอใดทาใหบคคลในสงคมมสวนรวมในการสรางสนตสขอยางยงยนและมงคง (การวเคราะห)

ก. ตงใจศกษาใฝเรยนร ข. มงมนชวยงานครอบครวหารายไดชวยครอบครว ค. เคารพในระเบยบสงคม และกฎหมายของประเทศ

ง. นาเสนอแผนงานใหชาวบานนาไปปฏบตและสรางงาน 30.

ขอใดไมใชพฤตกรรมของบคคลในการอยรวมกนอยางสนต (การวเคราะห) ก. ชาวบานหนองนาขนรวมกนเดนขบวนปดถนนในหมบาน ข. ตารวจจราจรปฏบตหนาทดวยความเครงครดและอดทน ค. ชาวบานชวยกนสอดสองดแลการทางานของคณะกรรมการประจาหมบาน ง. สมาชกองคการบรหารสวนจงหวดรวมลงชอเพอเขารวมประชม อภปรายหรอถอด

ถอนประธาน

สำนกหอ


230

เฉลยแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน

ขอท คาตอบ ขอท คาตอบ 1 ข 16 ง 2 ง 17 ง 3 ค 18 ข 4 ง 19 ก 5 ก 20 ค 6 ง 21 ค 7 ง 22 ค 8 ค 23 ข 9 ข 24 ง

10 ก 25 ก 11 ง 26 ค 12 ง 27 ค 13 ง 28 ง 14 ค 29 ค 15 ก 30 ก

สำนกหอ


231

แบบวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา

ลาหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3

คาชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนจดทาขนเพอวดทกษะกระบวนการคดแกปญหา เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กอนและหลงเรยนโดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 2. แบบทดสอบฉบบนมลกษณะเปนแบบอตนย จานวน 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ รวมทงหมด 20 คะแนน ใชเวลา 30 นาท 3. นกเรยนเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบทครกาหนดให

สำนกหอ


232

สถานการณท 1

เปนความตนตะลงเมอตารวจพบซากทารกถง 2002 ศพ ทเกบศพของวดในกรงเทพมหานคร จงเกดคาถามวาเกดอะไรขนกบสงคม นคอวกฤตทางสงคมอยางนนหรอมผลกตองมเหต ตวชวดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจคอ การทาใหรปแบบวถชวตของพลเมองเปลยนไป การดนรนทามาหากนถอเปนเรองใหญ ความสมพนธของคนในครอบครวเรมถดถอย สถาบนครอบครวลมเหลว ระบบเศรษฐกจฝกใหคนเปนนกบรโภคทางกาย แสวงหาเพยงความรกสนก ยอมทกวถทาง เพอไดวตถมาประดบกาย สอรปแบบใหมทรวดเรว เหนภาพเสมอนจรงกเหมอนตวเรง สถานบรการทางเพศกเกดขนเปนดอกเหด วดสวนใหญไมใชทกลอมเกลาคนใหรสานกรบผดชอบชวด แตบางแหงกลบกลายเปนสถานทปลกพระขายพระเชงพทธพาณชย เมอตนเหตคอจตสานก ผนวกกบเทคโนโลยและสงยวยวนเปนตวเรง เมอพนฐานของมนษยทวา กน ขบถาย สบพนธ และพกผอน ไมมการปลกฝงจตสานกอยางถกตอง ลมหลงกบสงยวยวน การสบพนธอยางไมพงประสงค จงเกดขน ปลายเหตกคอเมอเดกในทองสรางความทกข คลนกทาแทงจงเปนทางเลอกของการดบทกขแบบเฉยบพลนแตนนเปนสงถกตองแลวหรอ

ทมา : ไทยรฐ ฉบบวนท 19, 20 พ.ย. 2553

1. จากสถานการณทกาหนดให นกเรยนคดวาปญหาสาคญของสถานการณน คออะไร (ระบปญหา) ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. สาเหตของปญหาทเกดขน มาจากอะไร (อธบายสาเหตของปญหา) .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. แนวทางในการแกปญหาดงกลาวควรเปนอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


233

4. นกเรยนคดวาการแกปญหาในขอ 3 จะเกดผลอยางไรบาง (ผลทไดรบ) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


กอนทจะพดถงการจดการวฒนธรรม เราอาจจะตองพดถงปญหาตางๆ ทรมเรางานวฒนธรรม จนทาใหเกดแนวคดเรองการจดการวฒนธรรมขน เราลองมาถอดรหสดซวามปญหาอะไรบางททาทายงานวฒนธรรมในปจจบน อะไรบางทสงผลกระทบโดยตรง สงเหลานประกอบดวย กระแสโลกาภวตน หรอ ยคทขอมลขาวสารหรอปรากฏการณทเกดขนในมมหนงของโลกสงผลกระทบถงสวนอนๆ ของโลกไดอยางรวดเรว หรอทบางคนเรยกวาโลกไรพรมแดน เชน เรวๆ น มงานทยงใหญของโลกเกดขนและสงผลกระทบกบคนไทยมาก นนกคอบอลโลก ซงจรงๆ แลวไมใชกฬาประจาชาตไทยเลย แตเวลามการแขงขนกสงผลกระทบในดานตางๆ ไมวาจะเปน เรองของการพนน เกดการรวมกลมของแฟนบอลทมชาตตาง ๆ มการทายผลฟตบอล ฯลฯ โลกาภวตนสงผลตอการเรงอตราการเคลอนยายถายเทวฒนธรรมโลก จากซกโลกหนงไปอกซกโลกหนง เปนการเคลอนยายถายเท อยามองวาโลกาภวตนทาใหเรารบกระแสวฒนธรรมตะวนตกฝายเดยวจรงๆ แลวโลกตะวนตกกรบของเราไป เชน เขารบเรองการดแลสขภาพ เอาโยคะ เอาอะไรดๆ ของเราไป แลวผลตเปนสอตางๆ ทสรางกระแสไดแลวเอากลบมาขายในโลกตะวนออก ทงๆ ทโยคะ มตนกาเนดอยทอนเดย ถาถามวาใหคนไทยเรยนโยคะ อาจไมมใครสนใจ แตถาเมอไหรมนไปผานกลนไอของขนมปงทอเมรกาแลวกลบมา เราจะรสกวามนนาสนใจมากขน ฉะนนโลกาภวตน เองทาใหเกดกระแสการเคลอนยายถายเทสงทเขามากบกระแสโลกาภวตน คอ บรโภคนยม และวตถนยม ดงจะเหนไดวาเราหลายคนนยมซอของทม อาจจะเกนความตองการ รถยนตกลายมาเปนปจจยท 5 โทรศพทมอถอเปนปจจยท 6 มอะไรเตมไปหมดทงๆ ท เมอกอนเราอยไดโดยไมมวตถบางชนด แตพอวฒนธรรมบรโภคนยม เขามา เรารสกวาอยไมได เพราะผคนรอบขางเราเปลยนไปหมด เมอเพอนทกคนมโทรศพทมอถอ เรากตองม ลกไปโรงเรยนกเกดความหวงใย อาจจะตองซอโทรศพทมอถอให เกดเปนกระแสวตถนยมทนาไปสประเดนปญหาทางวฒนธรรมทเกดขน

สำนกหอ


234

เชนในอดต เรามองคนและใหความเคารพคนทคณงามความด ความร ปราชญทองถนหลายๆ ทาน เรายกยองทานอยางมากในฐานะผร หรอเปนปชนยบคคล ทจะถายทอดองคความรใหกบคน แตภายใตกระแสบรโภคนยม วตถนยม ในปจจบน คนสวนใหญเรมตดสนคนจากวตถ การแตงกาย ชนชมคนทมฐานะ มบานหลงใหญ ๆ มากกวา ซงอาจไมใชกบทกคน แตกมกระแสทาใหเกดความคดนขนมาทาทายวฒนธรรมเดมๆ ของเรามากขนทกท

ทมา : บทความ “โลกาภวตนกบการจดการวฒนธรรม” โดย อ. ประภสสร โพธศรทอง

นกวชาการดานการจดการวฒนธรรม http://www.oknation.net/blog/thaitourismsociety/ / / /entry-

5. จากขอความน ปญหาสาคญทกาลงเกดขนคอเรองใด (ระบปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

6. สาเหตสาคญทเกดขนเนองมาจากอะไร (อธบายสาเหตของปญหา) .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .........................................................................................................................................................

7. นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาน อยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

8. นกเรยนคดวา การแกปญหานในขอ 7 จะเกดผลอยางไรบาง (ผลทไดรบ) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


235

สถานการณท 3 เมอเวลา . น.วนท ส.ค. ร.ต.ต.อานภาพ ทมมณ รอง สวป. สภ.เมองขอนแกน นากาลงตารวจเขาตรวจคนหองพกหมายเลข แมนชนแหงหนง เขตเทศบาลนครขอนแกน พบวยรนจานวน 4 คน อาย ป นกศกษาคณะนตศาสตร มหาวทยาลยเอกชนแหงหนงในจงหวดขอนแกน กาลงอยในอาการเมายาเสพตดหลงไดเสพกญชาและยาบาเขาไป จงควบคมตวไปตรวจปสสาวะ พบทง คนปสสาวะมสมวง ทงนจากตรวจคนในหองยงพบยาบา เมด กญชาจานวนหนง บองกญชา กระบอก และอปกรณเสพยาบา จงเกบไวเปนหลกฐาน

สอบสวนนายธนยา สารภาพวา ซอกญชาจากพอคารายหนง แลวโทรศพทเรยกเพอนมามวสมปารตเสพยาเสพตดเปนประจา ซงกญชาจะซอมาครงละ ถง บาท สวนยาบาจะซอในราคาเมดละ บาท จนกระทงถกจบกมในครงนสาหรบการจบกมในครงนสบ เนองจากไดมชาวบานใกลเคยง ไดโทรศพทแจงวาทหองดงกลาว มกมการรวมกลมมวสมเสพยาเสพตดเปนประจา จงไดเขาจบกมไดผตองหาและยาเสพตดดงกลาว เพอดาเนนคดตามกฎหมายตอไป ปญหายาเสพตดในสงคมปจจบน จงเปนมหนตภยทนากลวและกาลงแพรระบาดไปกบอนาคตของชาต ขบวนการคายาเสพตดมสมาชกแฝงตวอยในหนวยงานสาคญตางๆไดแก โรงเรยน มหาวทยาลย โดยมเครอขายและฐานอานาจทใหญโต จนกลายเปนปญหาระดบชาต หากภาครฐไมปรบบทบาทและเขามาแกไข สงทจะเกดกบอนาคตของประเทศคงจะหาทางกอบกลาบากไมแพกบการแกปญหาเศรษฐกจ ทมา : นสพ.เดลนวส หนา 12 ฉบบวนท ส.ค.

9. จากขอความน นกเรยนคดวาปญหาใดเปนปญหาสาคญทถกกลาวถงในสงคมปจจบน (ระบปญหา) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

10. ปญหานมสาเหตมาจากอะไร (อธบายสาเหตของปญหา) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

สำนกหอ


236


เมอ เวลา 09.00 น. วนท 23 พ.ค. นายอนนต ไชยศกด นายอาเภอดอนเจดย จ.สพรรณบร กลาววากรณชาวบานรองเรยนฟารมไก ในพนท หม 7 ต.ดอนเจดย สงกลนเหมนสรางความเดอดรอนเรองนตนไมไดนงนอนใจไดเขาไปตรวจสอบแลวพบวามกลนจรง ขณะนอยในขนตอนของปศสตวและสาธารณสขดาเนนการในเรองของระเบยบกฎหมายทมการบงคบใหทาใหถกตอง นอกจากนจะไดเรยกผประกอบการมาชแจงวธการทาฟารมและการบาบดสงปฏกล โดยใหคานงถงผลกระทบสงแวดลอมชมชนเปนสาคญ พรอมทาสญญาวาใหดาเนนการแกไขใหถกตอง ถกสขลกษณะในเรองของความสะอาดไมสงกลนเหมนรบกวนชาวบาน แตถาไมทาตามสญญากจะใหอานาจของทองถน คอ อบต.ดาเนนการทนท อยางไรกตามทผานมามฟารมไกในพนทมากพอสมควร สรางความเดอดรอน ทงโรคตดตอ มลพษ นาเนาเสย รวมถงเชอโรคตางๆ ทจะสงผลกระทบตอโรงเรยน ชมชน และวด ซงตนไดดาเนนการแกไขไปแลวบางสวน

ทมาขาว:นสพ.เดลนวส วนท 24พ.ค. 2556

11. นกเรยนจะมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

12. นกเรยนคดวาการแกปญหาในขอ 11 จะเกดผลอยางไรบาง (ผลทไดรบ) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


237

13. ปญหาสาคญของสถานการณน คออะไร (ระบปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

14. ปญหาดงกลาวมาจากสาเหตใด (อธบายสาเหตของปญหา) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

15. นกเรยนจะมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

16. นกเรยนคดวาการแกปญหาในขอ 15 จะสงผลอยางไร (ผลทไดรบ) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


ปญหาการทจรตคอรปชนในระบบการบรหารราชการแผนดนในประเทศไทย เปนปญหามาชานานและยงไมมแนวโนมทดขน โดยสถานการณภายในประเทศ ประชาชนสวนหนงรบไดกบการโกงกนทจรตคอรปชน ในทางระหวางประเทศไมเปนทยอมรบในความโปรงใส เหนไดจากดชนชวดภาพลกษณคอรปชน 20 อนดบแรก ประจาป พ.ศ.2554 ของประเทศในภมภาค ASIA PACIFIC ทชวาประเทศไทยอยในลาดบท 15 จาก 20 อนดบ นาคดวาทงๆ ทเรามระบบการตรวจสอบการทจรตคอรปชนมากมาย มกฎหมายหลายฉบบ มองคกรอสระทาหนาทควบคมตรวจสอบ แตปญหากไมไดลดลงแตกลบเพมขนเรอยๆ ประเทศไทยกาลงทาอะไรอย!!! เราเดนหนาแกปญหากนถกทางจรงๆ หรอ หากจะพจารณาถงรากเหงาเผาพนธของคอรปชนเราอาจแบงกลมบคคลทเกยวของกบการคอรปชนออกเปน 3 กลม คอ

สำนกหอ


238

1. เจาหนาทของรฐใชอานาจหนาทของตนโดยตรงแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบ 2. เจาหนาทของรฐรวมมอกบนกธรกจในการใชกฎหมายหรอการอาศยชองวางทางกฎหมายแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบ

3. กลมบคคลขอ 2 รวมมอกบนกวชาการเพอสรางเงอนไขใหการกระทาตางๆ ม ความชอบธรรมโดยอาศยนโยบายเหลานนแสวงหาผลประโยชน ปจจบนนยมเรยกวา “การคอรปชนเชง แผนโยบาย” (Policy Corruption) การคอรปชนทนากลวทสดในปจจบนนาจะเปนการคอรปชนเชงนโยบายการคอรปชนในขอ 1 และขอ 2 นนเราสามารถพสจนไดวา การดาเนนงานดงกลาวมเจตนา หรอ พฤตกรรมทสอไปในทางทจรตหรอแสดงขอสงเกตใหเหนไดวาเกดการคอรปชนขน จงพอทจะใชมาตรการดานวตถวสย (Objective) คอ การควบคมทางการเมองใชกฎหมายเขาจดการแกปญหาได การแกปญหานาจะมอยเพยงประการเดยวเทานน คอ แกทความคดของบคคล โดยอาจจะใชมาตรการดาน อตวสย (Subjective) คอ ถายทอดปลกฝงคานยม หรอรณรงคใหคนทาดมศลธรรมซงดประหนงคลายกบวา “อมพระมาพด” ไมนาจะแกปญหานได แตกตองยอมรบวานนเปนการแกปญหาทรากฐานของจตของคนในชาต เปนการแกปญหาทถกตรงทสด แตตองมการดาเนนการอยางจรงจงและตอเนองอยางไมขาดสาย วนจนทร 21 ตลาคม 2556 เวลา 00:05 น ทมา : นายพรหมพรยะ พรสข สานกกฎหมาย สานกงานเศรษฐกจการคลง https://www.facebook.com/สานกกฎหมาย-สานกงานเศรษฐกจการคลง

17. ปญหาสาคญของสถานการณน คออะไร (ระบปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

18. ปญหาดงกลาวมาจากสาเหตใด (อธบายสาเหตของปญหา) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


239

19. นกเรยนจะมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

20. นกเรยนคดวาการแกปญหาในขอ 15 จะสงผลอยางไร (ผลทไดรบ) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


240

แบบประเมนทกษะกระบวนการคดแกปญหา

เรอง สงคมไทย โดยใชการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

(ทายแผนการจดการเรยนร)

คาชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนจดทาขนเพอศกษาทกษะกระบวนการคดแกปญหาในแตละแผนหลงการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ เรอง สงคมไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 2. แบบทดสอบฉบบนมลกษณะเปนแบบอตนย จานวน 5 สถานการณ สถานการณละ 4 ขอ รวมทงหมด 20 คะแนน ใชเวลา 30 นาท 3. นกเรยนเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบทครกาหนดให

รายการประเมนสถานการณท 1

เทวาเปนนกธรกจหนาตาด มความสามารถ แตงตวดมรสนยม ชอบเขาสงคมและใชจายฟมเฟอย ตอมาไมนานธรกจของเทวาเรมเกดปญหาขาดทน ครอบครวทเคยอยกนอยางมความสข กเรมมปญหาทะเลาะเบาะแวงกน เทวากบภรรยามกทะเลาะกนเรองการใชจายเงนฟมเฟอยและหนสนทเทวาสรางไว วนหนงเทวาไดมาขอยมเงนคนในครอบครวของภรรยา เมอมการใหยมเงนไปลงทนแลว ปรากฏธรกจขาดทน ไมมเงนมาใชหนคน ครอบครวของภรรยาจงมการวาจางคนมาทารายรางกายเทวา จนไดรบบาดเจบสาหส ตองนาสงเขาโรงพยาบาล 1. จากสถานการณทกาหนดให นกเรยนคดวาปญหาสาคญของสถานการณนคออะไร (การระบปญหา) .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. สาเหตของปญหาทเกดขน มาจากอะไร (อธบายสาเหตของปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


241

3. นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวไดอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. นกเรยนคดวา ถาแกปญหานได จะเกดผลอยางไรบาง (ผลทไดรบจากการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... รายการประเมนสถานการณท 2

นกคามความระมดระวงตวมากขน และมแนวโนมทจะคายามากกวา 1 ชนด กลมการคายาเสพตด พบวา กลมนกคารายเกาทถกจบกม หรอยตบทบาทในชวงของการประกาศสงครามกบยาเสพตด เรมกลบเขามาเคลอนไหวทาการคาอกครงโดยมการดาเนนการในลกษณะของเครอขาการคาทเชอมโยงกนในหลายพนท บางกลมมนกโทษทถกขงอยในเรอนจาเปน ผสงการทสาคญคอพฤตกรรมการคายาเสพตดในระยะหลงผคาจะมความระมดระวงตวมากขน มการพกพาอาวธเพอเตรยมตอสกบเจาหนาท นอกจากน ยงมผเสพยาเสพตดเดมผนตวเองขนมาเปนนกคารายใหมในพนทเพมมากขนดวย และเมอพจารณาขอมลการจบกมคด ยาเสพตดรายสาคญ จาแนกตามชนดยาเสพตด พบวา นกคายาเสพตดมแนวโนมทจะทาการคา ยาเสพตดมากกวา 1 ชนดเพมมากขน โดยชนดยาเสพตดทนกคามกจะคารวมกน ไดแก ยาบา และ ยาไอซ

1. จากสถานการณทกาหนดให นกเรยนคดวาปญหาสาคญของสถานการณนคออะไร (การระบปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


242

2. สาเหตของปญหาทเกดขน มาจากอะไร (อธบายสาเหตของปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวไดอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................

4. นกเรยนคดวา ถาแกปญหานได จะเกดผลอยางไรบาง (ผลทไดรบจากการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


การทจรตคอรปชนถาคนในสงคมไทยไมวาจะเปนพวกราชการ หรอผใหญทวไปจนกระทงเดกทเปนอนาคตของชาต เมอเหนการกระทาจากผใหญแลว เดกจะซมซบการกระทาทเปนการผดศลธรรม ทงยงจะเปนปญหาสงคมในตอมา ซงแนนอนวาผลเสยยอมเกดขน นนกคอประเทศชาตเราไมพฒนา เพราะวาถาเรามผนาทด หรอบคลากรของชาตกด ซงผลดนนยอมตามมานแนนอน แตถาบคคลเหลานหรอคนในสงคมเหนวาการทจรตนนเปนเรองธรรมดา นนกยอมใหชาวตางชาตหรอประเทศไทยนนออนแอ ไมไวใจ ไมเชอใจในการลงทนในเมองไทย แมกระทงในประเทศยอมมปญหามากมายเชนกน 1. จากสถานการณทกาหนดให นกเรยนคดวาปญหาสาคญของสถานการณนคออะไร (การระบปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


สำนกหอ


243

3. นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวไดอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. นกเรยนคดวา ถาแกปญหานได จะเกดผลอยางไรบาง (ผลทไดรบจากการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................


ชาวบานปาหวายไมพอใจทบรษทดโกจะสรางโรงงานทอผา เพอผลตเสอผาสาเรจรปไปขายยงตางประเทศกาชยซงเปนแกนนาหมบานพาชาวบานจานวนหนงเดนขบวนประทวงและปดลอมบรเวณทกาลงจะกอสรางโรงงาน สมาชกผเดนขบวนใชเครองขยายเสยงประกาศใหชาวบานทกคนรวา การสรางโรงงานจะกอใหเกดมลภาวะเปนพษ อากาศเสย และนาในคคลองของหมบานจะไดรบผลกระทบจากการปลอยนาเสยจากโรงงาน นายอาลกษณซงเปนเจาของบรษทจงขอใหกานนโพธชวยนดเจรจากบตวแทนชาวบาน ซงเปนแกนนา เพอหาทางยตการตอตานสรางโรงงานกานนโพธผเปนคนกลางพยายามเจรจาตอรองใหทงสองฝายพยายามลดเงอนไขและหาทางออกทดทสดทงสองฝาย ในทสดกสามารถเจรจากนไดสาเรจบรษทดโก ใหสญญาวาจะทาเครองกรองอากาศ เครองบาบดนาเสยกอนปลอยนาเสยลงคลอง จดทาระบบปองกนเสยงดงของเครองจกร และจะรบคนงานฝายตางๆ จากชาวบานจานวน % ของคนงานทงหมด ชาวบานทกคนมความพงพอใจ เมอโรงงานสรางเสรจดาเนนกจการ ทงฝายโรงงานและชาวบานตางกมสมพนธทดตอกน 1. จากสถานการณทกาหนดให นกเรยนคดวาปญหาสาคญของสถานการณนคออะไร (การระบปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


244


3. นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวไดอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................


.........................................................................................................................................................


หมบานอางทองเปนหมบานเลกๆ อยทางตอนเหนอของประเทศไทย ชาวบานสวนใหญ มอาชพเกษตรกรรมทานา ทาสวนผกและผลไม และมรายไดพเศษจากการเปนแหลงทองเทยว เมอวางจากอาชพการทานาน ทาสวนพวกเขาจะผลดหมนเวยนกนนาเรอพายพานกทองเทยวไปเทยวในถาซงสวยงามตามธรรมชาต มหนงอกหนยอยเปนรปสตวตางๆ บางคนมหนาทฉายไฟสองทาง บางคนทาหนาทพายเรอ บางคนทาหนาทเปนมคคเทศกใหคาแนะนาแกนกทองเทยว พวกเขาทางานดวยความซอสตย ไมหลอกลวงนกทองเทยว บางครงนกทองเทยวลมของมคาไวกนาสงคน แมบานบางคนหารายไดพเศษโดยทาของทระลกจากวสดธรรมชาตถงแมวาพวกชาวบานจะมรายไดจากอาชพทานา ทาสวนไมมากนก แตกพอมรายไดพเศษกนทกคน พวกเขาชวยกนอนรกษสภาพความงามของธรรมชาตซงเปนภเขา ถา ปาไม เพราะพวกเขารวาจะสงผลตออาชพและสภาพความเปนอยทด และความมนคงตอลกหลานตอไป 1. จากสถานการณทกาหนดให นกเรยนคดวาปญหาสาคญของสถานการณนคออะไร (การระบปญหา) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สำนกหอ


245


3. นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาดงกลาวไดอยางไร (วธการแกปญหา) (ระบคาตอบ 3 ประเดน) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

สำนกหอ


246

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

ทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ

คาชแจง

1. แบบสอบถามฉบบนเปนแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 2. คาถามแตละขอไมมขอถกหรอขอผด ผวจยจงขอใหนกเรยนตอบความคดเหนของนกเรยนตามความเปนจรง และไมมผลตอการเรยนของนกเรยน ซงเปนประโยชนตอ การปรบปรงและพฒนากจกรรมการเรยนร 3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยน แบงออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 สอบถามความคดเหนของนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณ 3 ดาน ไดแก ดานกจกรรมการเรยนร ดานบรรยากาศการเรยนร ดานประโยชนทไดรบ จานวน 10 ขอ เปนแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ ดงน

5 หมายถง เหนดวยมากทสด 4 หมายถง เหนดวยมาก 3 หมายถง เหนดวยปานกลาง 2 หมายถง เหนดวยนอย 1 หมายถง เหนดวยนอยทสด

ตอนท 2 เปนขอเสนอแนะเพมเตม โดยใหนกเรยนเขยนแสดงความคดเหนเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณทครจดใหกบนกเรยน ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

สำนกหอ


247

ตอนท 1 ใหนกเรยนทาเครองหมาย ลงในชองความคดเหนตามความเปนจรง

รายการ

ระดบความคดเหน ของนกเรยน

5 4 3 2 1 ดานการจดกจกรรมการเรยนร

1. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดขนเผชญปญหา ขนผจญขนผสมผสาน ขนเผดจปญหา ขนสรป และปฏบตจรงในการแกปญหา

2. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดคดปฏบต แสดงออก เพอการแกปญหาและแสวงหาความรดวยตนเอง

3. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดคดแกปญหา อยางรอบคอบและมเหตผลในการตดสนใจ

4. . การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขน สามารถนาไปประยกตในชวตประจาวน

ดานบรรยากาศการเรยนร

5. การจดการเรยนรเปดโอกาสใหนกเรยนมอสระในการศกษา คนควา แลกเปลยนความคดเหน

6. การจดการเรยนรชวยใหนกเรยนมความสขในการไดลงมอปฏบตกจกรรม และกระตนใหนกเรยนอยากมสวนรวม

7. การจดการเรยนรชวยเสรมสรางใหนกเรยนเกดประสบการณใหมในการทางาน

ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร 8. การจดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนฝกทกษะการคด การทางานไดอยางเปนระบบตามขนตอน

9. การจดการเรยนรเนนใหนกเรยนพฒนาทกษะการแสวงหาความร สามารถศกษาคนควาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ

10. การจดการเรยนรเปนการสอนใหนกเรยนเหนความสาคญเกยวกบ เรองสงคมไทย โดยเขาใจถงปญหาทเกดขน สามารถเลอกปญหา ระบปญหา หาสาเหตของปญหาตาง ๆไดชดเจนและตดสนใจในการลงมอแกปญหาไดอยางมเหตผล

สำนกหอ


248

ตอนท 2 ใหนกเรยนเขยนแสดงความคดเหนเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการเผชญสถานการณทครจดใหกบนกเรยน

……………………………………………..………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………… …………………………………………….….………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………

ขอบคณในความรวมมอ

สำนกหอ


249

ประวตผวจย ชอ-สกล นางสาวจราพร โบสทธพเชฎฐ ทอย บานเลขท 107 ซ.ราชวถ 7 ตาบลสนามจนทร อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม 73000 ททางาน โรงเรยนภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ 90 หม 2

ตาบลทาตลาด อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 E-Mail [email protected]

ประวตการศกษา

พ.ศ. สาเรจหลกสตรการศกษาบณฑต (กศ.บ.) วชาเอกสงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา

พ.ศ. 3 ศกษาตอระดบปรญญาโท สาขาวชาการสอนสงคมศกษา ภาควชาหลกสตรและวธสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร จงหวดนครปฐม

ประวตการทางาน

พ.ศ. 50 -2552 ครอตราจางโรงเรยนสรนธรราชวทยาลย อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต

พ.ศ. 52 -ปจจบน ครคศ.1 โรงเรยนภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม

สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต

สำนกหอ


Documents

New 3 ธยมศ โดยใช้การจัดการเร ียนรู้ ... · 2016. 7. 27. · การพัฒนาผลส ัมฤทธิÍทางการเรียนและทักษะกระบวนการค