TREŠNJATREŠNJA

ALMIR PELOALMIR PELO

Trešnja je listopadno drvo, naraste od 15-Trešnja je listopadno drvo, naraste od 15-32 m visoko, a obim stabla iznosi do 1,5 32 m visoko, a obim stabla iznosi do 1,5 m.m.

Kora drveta je glatka. Listovi su joj Kora drveta je glatka. Listovi su joj jednostavni, ovalni, dugi od 7-14 cm, a 4-7 jednostavni, ovalni, dugi od 7-14 cm, a 4-7 cm široki, mat zelene boje. cm široki, mat zelene boje.

Cvjeta rano u proljeće, u isto vrijeme kad i Cvjeta rano u proljeće, u isto vrijeme kad i lista. lista.

Cvjetovi su grupisani u cvatove, od po 2 Cvjetovi su grupisani u cvatove, od po 2 do 6 cvjetova.do 6 cvjetova.

Pojedinačni cvjetovi su bijeli sa pet latica. Pojedinačni cvjetovi su bijeli sa pet latica. Oprašuju ih pčele. Plod trešnje je crvena Oprašuju ih pčele. Plod trešnje je crvena bobica, 1-2 cm u promjeru, zavisno o sorti. bobica, 1-2 cm u promjeru, zavisno o sorti. Zrije krajem proljeća.Zrije krajem proljeća.

Unutar ploda nalazi se mala košpica, u Unutar ploda nalazi se mala košpica, u kojoj se nalazi sjeme. Duga je 8-12 mm, kojoj se nalazi sjeme. Duga je 8-12 mm, široka 7-10 mm, a debela 6-8 mm.široka 7-10 mm, a debela 6-8 mm.

EkoloEkološškiki usloviuslovi zaza uzgojuzgoj tretreššnjenje

CCvjetanjevjetanje tretreššnjenje popoččinjeinje kadakada prosjeprosječčnene dnevnednevne temperaturetemperature dostignudostignu 10 11 stepeni 10 11 stepeni CC, , aa oplodnjaoplodnja jeje najboljanajbolja pripri prosjeprosječčnojnoj temperaturitemperaturi vazduhavazduha između 15 i 20 stepeni između 15 i 20 stepeni CC..

Takođe, trešnja dobro podnosi vrlo niske Takođe, trešnja dobro podnosi vrlo niske temperature u periodu dubokog zimskog temperature u periodu dubokog zimskog mirovanja, s tim da ako je u ovu fazu stablo mirovanja, s tim da ako je u ovu fazu stablo stupilo u dobroj kondiciji može izdržati i do -30stupilo u dobroj kondiciji može izdržati i do -30 stepeni stepeni C, a rodni pupoljci podnose negativne C, a rodni pupoljci podnose negativne temperature i do -25temperature i do -25 stepeni stepeni C. C.

Rani jesenji, kao i kasni proljetni mrazevi, mogu Rani jesenji, kao i kasni proljetni mrazevi, mogu izazvati značajne štete, posebno na debla, te izazvati značajne štete, posebno na debla, te račvištu grana, što dovodi do bitnih negativnih račvištu grana, što dovodi do bitnih negativnih posljedica.posljedica.

Različite sorte trešanja, naime specifično su Različite sorte trešanja, naime specifično su osjetljive na niske temperature. osjetljive na niske temperature.

Trešnje žute ili svijetlocrvene i crvene boje ploda Trešnje žute ili svijetlocrvene i crvene boje ploda otpornije su od sorata tamnocrvene i crvene boje otpornije su od sorata tamnocrvene i crvene boje pokožice ploda, takođe obično je i kora pokožice ploda, takođe obično je i kora vegetativnih organa ovih genotipova svjetlija, te vegetativnih organa ovih genotipova svjetlija, te je i otpornija.je i otpornija.

Trešnji pogoduju umjerena zračna strujanja, a ne Trešnji pogoduju umjerena zračna strujanja, a ne podnosi jače i suhe vjetrove, posebno u periodu podnosi jače i suhe vjetrove, posebno u periodu cvjetanja.cvjetanja.

Snježni pokrivač zimi je koristan u zasadu trešnje, jer Snježni pokrivač zimi je koristan u zasadu trešnje, jer utiče na sporije zagrijavanje zemljišta u kritičnim utiče na sporije zagrijavanje zemljišta u kritičnim godinama kada povišene temperature zraka mogu godinama kada povišene temperature zraka mogu izazvati kolanje sokova nakon dubokog zimskog izazvati kolanje sokova nakon dubokog zimskog mirovanja. mirovanja.

Tada se naime, u korijenu, koji egzistira u hladnijem Tada se naime, u korijenu, koji egzistira u hladnijem zemljištu, usporava cirkulacija sokova i time umanjuje zemljištu, usporava cirkulacija sokova i time umanjuje mogućnost smrzavanja ukoliko poslije toga nastupi mogućnost smrzavanja ukoliko poslije toga nastupi period vrlo niskih temperatura.period vrlo niskih temperatura.

Odabir terena za podizanje Odabir terena za podizanje voćnjaka trešnjevoćnjaka trešnje

ZZaa normalannormalan rastrast ii razvitakrazvitak sadnicasadnica tretreššnjenje, , budubuduććii zasadzasad trebaotrebao bibi imatiimati, , uu tokutoku cijelecijele godinegodine, , dovoljnedovoljne kolikoliččineine sunsunččeveeve svjetlostisvjetlosti, , posebnoposebno zbogzbog togatoga š štoto sese radiradi oo vrstamavrstama vovoććakaaka kojekoje imajuimaju velikevelike zahtjevezahtjeve zaza ovimovim faktoromfaktorom. .

TakoTakođđee, , uu zasaduzasadu jeje potrebnopotrebno osiguratiosigurati laganolagano strujanjestrujanje vazduhavazduha--vazduvazduššnunu drenadrenažžuu, , tete osiguratiosigurati zazašštitutitu istogistog odod dominantnihdominantnih, , hladnihhladnih ii toplihtoplih vjetrovavjetrova. .

PosebnuPosebnu opasnostopasnost predstavljapredstavlja podizanjepodizanje zasadazasada breskvebreskve ii tretreššnjenje uu zonizoni vazduvazduššnihnih barabara, , gdjegdje dolazidolazi dodo stagniranjastagniranja hladnihhladnih vazduvazduššnihnih masamasa ii dodo inverzijeinverzije temperaturatemperatura, , jerjer inainaččee oveove vrstevrste vrlovrlo brzobrzo stradajustradaju, , posebnoposebno podpod uticajemuticajem ranihranih jesenjihjesenjih ii kasnihkasnih proljetnihproljetnih mrazevamrazeva. .

MoraMora sese takotakođđee, , voditivoditi raraččunauna dada parcelaparcela budubuduććegeg vovoććnjakanjaka raspolaraspolažžee vodovodomvodovodom, , kaokao ii putnimputnim komunikacijamakomunikacijama. . UkolikoUkoliko susu uu pitanjupitanju veveććee parceleparcele obaveznoobavezno sese morajumoraju planiratiplanirati ii objektiobjekti zaza skladiskladišštenjetenje, , kaokao ii prostorprostor zaza mehanizacijumehanizaciju..

Podloge za trešnjuPodloge za trešnju

U BiH su se tradicionalno za zasnivanje zasada U BiH su se tradicionalno za zasnivanje zasada trešnje najviše koristile generativne podloge trešnje najviše koristile generativne podloge bujnog rasta, da bi se u posljednje vrijeme bujnog rasta, da bi se u posljednje vrijeme počelo sa primjenom vegetativnih podloga, čija počelo sa primjenom vegetativnih podloga, čija je odlika slabiji rast.je odlika slabiji rast.

Naime, savremena tehnologija uzgoja trešnje Naime, savremena tehnologija uzgoja trešnje podrazumjeva slabiju bujnost stabala, u cilju podrazumjeva slabiju bujnost stabala, u cilju povećanja kvantiteta i kvaliteta plodova, kao i povećanja kvantiteta i kvaliteta plodova, kao i svih mjera prilikom održavanja zasada. svih mjera prilikom održavanja zasada.

Podloge za trešnju mogu se podijeliti na Podloge za trešnju mogu se podijeliti na vegetativne i generativne. vegetativne i generativne.

Kalemljene na generativnim podlogama, sorte Kalemljene na generativnim podlogama, sorte trešanje izrazito su bujne, neujednačenog su trešanje izrazito su bujne, neujednačenog su porasta, kasnije prorode, imaju duži vijek porasta, kasnije prorode, imaju duži vijek eksploatacije, te duže žive. eksploatacije, te duže žive.

Od generativnih podloga za trešnju značajne Od generativnih podloga za trešnju značajne su: SIJANAC DIVLJE TREŠNJE ili VRAPČARE su: SIJANAC DIVLJE TREŠNJE ili VRAPČARE (Prunus avium) i SIJANAC RAŠELJKE (Prunus (Prunus avium) i SIJANAC RAŠELJKE (Prunus mahaleb).mahaleb).

Sjemenjak divlje trešnjeSjemenjak divlje trešnje ima dobar afinitet sa svim ima dobar afinitet sa svim sortama trešanje. Posjeduje izrazito razvijen korijenov sortama trešanje. Posjeduje izrazito razvijen korijenov sistem koji se dobro razvija i na težim, slabije plodnim sistem koji se dobro razvija i na težim, slabije plodnim zemljištima. Bolje podnosi vlažna i hladna zemljišta nego zemljištima. Bolje podnosi vlažna i hladna zemljišta nego rašeljka. rašeljka.

Okalemljene sorte trešnje na ovoj podlozi manifestuju Okalemljene sorte trešnje na ovoj podlozi manifestuju veoma snažan porast, te u konačnici imaju veoma bujnu veoma snažan porast, te u konačnici imaju veoma bujnu krošnju, kasnije prorode, neujednačene su po veličini, a krošnju, kasnije prorode, neujednačene su po veličini, a imaju i veoma dug životni vijek (obično 40 – 50 godina). imaju i veoma dug životni vijek (obično 40 – 50 godina).

Zbog izražene bujnosti stabala, za sorte kalmljene na Zbog izražene bujnosti stabala, za sorte kalmljene na divljoj trešnji, preporučuje se prirodno formiranje krošnje, divljoj trešnji, preporučuje se prirodno formiranje krošnje, što ima za posljedicu veći razmak prilikom sadnje. Divlja što ima za posljedicu veći razmak prilikom sadnje. Divlja trešnja otporna je prema niskim temperaturama, dok trešnja otporna je prema niskim temperaturama, dok sušu ne podnosi.sušu ne podnosi.

Sjemenjak rašeljke ili magriveSjemenjak rašeljke ili magrive takođe takođe posjeduje dobru podudarnost sa svim posjeduje dobru podudarnost sa svim sortama trešnje. Sorte trešnje kalmljene sortama trešnje. Sorte trešnje kalmljene na ovoj podlozi su manje bujne nego na na ovoj podlozi su manje bujne nego na divljoj trešnji. divljoj trešnji.

Na ovoj podlozi stabla trešnje prije Na ovoj podlozi stabla trešnje prije prorode, u odnosu na podlogu sijanac prorode, u odnosu na podlogu sijanac vrapčare, ali su zato kraćeg životnog vrapčare, ali su zato kraćeg životnog vijeka. vijeka.

Ova podloga podnosi suha, pjeskovita, skeletna Ova podloga podnosi suha, pjeskovita, skeletna i krečna zemljišta, te se trešnja na ovoj podlozi i krečna zemljišta, te se trešnja na ovoj podlozi posebno uzgaja na lakšim zemljištima posebno uzgaja na lakšim zemljištima (Hercegovina), dok ukoliko se zasadi podižu na (Hercegovina), dok ukoliko se zasadi podižu na teškim, slabo propusnim zemljištima, vrlo brzo teškim, slabo propusnim zemljištima, vrlo brzo dolazi do njihovog propadanja. dolazi do njihovog propadanja.

Zbog smanjene bujnosti, rašeljka kao podloga Zbog smanjene bujnosti, rašeljka kao podloga za trešnju, pogodna je za poluvisoke i žbunaste za trešnju, pogodna je za poluvisoke i žbunaste uzgojne oblike. uzgojne oblike.

Važno je napomenuti da je rašeljka, kao Važno je napomenuti da je rašeljka, kao podloga, podudarnija sa višnjom, nego sa podloga, podudarnija sa višnjom, nego sa trešnjom.trešnjom.

KoltKolt je vegetativna polupatuljasta podloga za trešnju, je vegetativna polupatuljasta podloga za trešnju, nastala ukrštanjem divlje trešnje i lažne višnje. nastala ukrštanjem divlje trešnje i lažne višnje.

Ima odličnu kompatibilnost sa najvećim brojem sorti Ima odličnu kompatibilnost sa najvećim brojem sorti trešnje koje imaju za oko 30 % kržljavije-manje bujno trešnje koje imaju za oko 30 % kržljavije-manje bujno stablo nego na divljoj trešnji. stablo nego na divljoj trešnji.

Lako se vegetativno razmnožava reznicama. Otporna je Lako se vegetativno razmnožava reznicama. Otporna je na rak grana i tzv. bolest presađivanja, kao i prema na rak grana i tzv. bolest presađivanja, kao i prema smolotočini. smolotočini.

Za razliku od naše zemlje, u Italiji predstavlja Za razliku od naše zemlje, u Italiji predstavlja najmasovniju podlogu za trešnju. Pogodna je za uzgoj najmasovniju podlogu za trešnju. Pogodna je za uzgoj trešanja u gustom sklopu, uz obavezno navodnjavanje. trešanja u gustom sklopu, uz obavezno navodnjavanje.

Vrlo rane sorteVrlo rane sorte

Primavera-je ranija sorta trešnje. Primavera-je ranija sorta trešnje. Nastala je križanjem između sorte Rane Nastala je križanjem između sorte Rane iz Marka i sorte Flamentiner. Stablo je iz Marka i sorte Flamentiner. Stablo je srednje bujnostisrednje bujnosti

Obilno i redovito rađanjiObilno i redovito rađanjiPlod je srednje velikPlod je srednje velikU toku kišne godine plodovi ne U toku kišne godine plodovi ne

ispucajuispucaju

SenecaSeneca

je srednej bujna, vrlo rodna sorta. Rano je srednej bujna, vrlo rodna sorta. Rano cvijeta. Dozrijeva 4 do 5 dana iza cvijeta. Dozrijeva 4 do 5 dana iza Primavere.Primavere.

Plod je srednje velik, izdužena srcolika Plod je srednje velik, izdužena srcolika oblika, tamnocrvene bojeoblika, tamnocrvene boje

RANE SORTERANE SORTE

BURLATBURLAT- - Francuska sorta, trešnje sazreva Francuska sorta, trešnje sazreva krajem druge nedjelje zrenja trešnje. krajem druge nedjelje zrenja trešnje.

Srednje ranog cvetanja, dobro podnosi Srednje ranog cvetanja, dobro podnosi transport. Plod je snažan, tamnocrvene boje, transport. Plod je snažan, tamnocrvene boje, srednje veličine ili veliki, veoma sladak i sočan, srednje veličine ili veliki, veoma sladak i sočan, sa čvrstim mesnatim delom. sa čvrstim mesnatim delom.

Kao rana trešnja u vreme zrenja nije podložan Kao rana trešnja u vreme zrenja nije podložan napadu trešnjine munapadu trešnjine muhhe. Sorta je delimično e. Sorta je delimično samoplodana i oprašuje se takođe sa drugim samoplodana i oprašuje se takođe sa drugim ranim sortama trešanja. ranim sortama trešanja.

KASINS FRUHE-Kasinova ranaKASINS FRUHE-Kasinova rana

Nepoznatog je porijekla, bujnog rasta, sa Nepoznatog je porijekla, bujnog rasta, sa srednje raširenom krošnjomsrednje raširenom krošnjom

Cviejta srednje rasno, a dobro je oprašuju Cviejta srednje rasno, a dobro je oprašuju Primavera, Lionska ranaPrimavera, Lionska rana

Plod je srednje velični, srcoliko-uplošenog Plod je srednje velični, srcoliko-uplošenog oblika, meso je slabo do srednje čvrstooblika, meso je slabo do srednje čvrsto

Bigarreuea jabouay-Lionska ranaBigarreuea jabouay-Lionska rana

Stara francuska sorta. Odlikuje se bujnim Stara francuska sorta. Odlikuje se bujnim do srednje bujnim rastom, zdravim i do srednje bujnim rastom, zdravim i rodnim stablima.rodnim stablima.

Cvijeta srednje kasno.Cvijeta srednje kasno.Plod je velik, lijepo crven.Meso Plod je velik, lijepo crven.Meso

tamnocrveno, čvrsto, sočno, tamnocrveno, čvrsto, sočno, slatkokiselkastog okusa i aromatičnoslatkokiselkastog okusa i aromatično

SREDNJE RANE SORTSREDNJE RANE SORT

Schrecken Bigarreau-Šreken Biigaro je Schrecken Bigarreau-Šreken Biigaro je vrlodobra bujna i rodna i sorta. Cvijeta vrlodobra bujna i rodna i sorta. Cvijeta rano. Plod je velikrano. Plod je velik

Meso je crvene boje, čvrsto, sočnoMeso je crvene boje, čvrsto, sočnoU drugoj faz rasta ploda ukoliko nastup U drugoj faz rasta ploda ukoliko nastup

kišno razdoblje plod puca.kišno razdoblje plod puca.

Krimajska čornajaKrimajska čornaja

Stara ukrajniska sorta, a rasprostranjena Stara ukrajniska sorta, a rasprostranjena je u evropskim zemljama.je u evropskim zemljama.

Stablo je srednje bujnostiStablo je srednje bujnostiRedovito i obilno rađaRedovito i obilno rađaCvijeta rano, a oprašuje je dobro Lionska Cvijeta rano, a oprašuje je dobro Lionska

ranaranaPlod je srednje velik, meso polučvrstoPlod je srednje velik, meso polučvrsto

VipavkaVipavka

Proširena je u Sloveniji. Stablo je bujno i Proširena je u Sloveniji. Stablo je bujno i dobro razgranato. Odlikuje se dobrom dobro razgranato. Odlikuje se dobrom rodnošćurodnošću

Plod je srednje veličine, lijepog srcolikog Plod je srednje veličine, lijepog srcolikog oblikaoblika

Meso je plučvrsto i svijetlorozoMeso je plučvrsto i svijetlorozo

Gomilačka ranaGomilačka rana

Naša domaća sorta, a vodi porijeklo iz Naša domaća sorta, a vodi porijeklo iz Kaštel Gomilice iz Splita. Veoma je Kaštel Gomilice iz Splita. Veoma je proširena u Dalmaciji i Hercegovini.proširena u Dalmaciji i Hercegovini.

Stablo je srednje bujnosri s dobro Stablo je srednje bujnosri s dobro razgranatim krošnjamarazgranatim krošnjama

Rađa redovito i obialto.Rađa redovito i obialto.Plod je srednje velik do velik, lijepok Plod je srednje velik do velik, lijepok

srcolikog oblikasrcolikog oblika

SREDNJE KASNE SORTESREDNJE KASNE SORTE

VAN- je kanadska sorta srednje bujnog VAN- je kanadska sorta srednje bujnog rasta sa širokim krošnjama.rasta sa širokim krošnjama.

Rađa redovito i oblilnoRađa redovito i oblilnoPlod je umjereno velik.Plod je umjereno velik.Meso je crvenonarančasto, srednej čvrstoMeso je crvenonarančasto, srednej čvrsto

SJUSJU

Kanadska sorta srednje bujna rastaKanadska sorta srednje bujna rastaCvijeta rano, a dobri su joj oprađivači Bing, Cvijeta rano, a dobri su joj oprađivači Bing,

Mamberi i VanMamberi i VanPlod je vrlo velik. Na sunčanoj strani iam Plod je vrlo velik. Na sunčanoj strani iam

razliveno crvenilo.razliveno crvenilo.Meso je blijedožutiMeso je blijedožuti

STELASTELA

Porijeklom je iz Velike Britanije. Porijeklom je iz Velike Britanije. Stabla su srednje bujnosti, sa naglašenim Stabla su srednje bujnosti, sa naglašenim

uspravnim rastomuspravnim rastomDozrijeva u četvrtoj sedmici trešanjaDozrijeva u četvrtoj sedmici trešanjaPlod je velik oko 8,1 gramPlod je velik oko 8,1 gramObilno i redovito rađaObilno i redovito rađa

Biggerreau NapoleonBiggerreau Napoleon

Napoleonova je stara dobro poznata Napoleonova je stara dobro poznata njemačka sorta.njemačka sorta.

Stabla su umjerenje bujnosti i uspravnog Stabla su umjerenje bujnosti i uspravnog rastarasta

Rađa dobro i redovitRađa dobro i redovitCvijeta srednje ranoCvijeta srednje ranoDobri oprašivači su Kasinova rana, Dobri oprašivači su Kasinova rana,

VipovkaVipovka

KASNE SORTEKASNE SORTE BingBing je jedna od najstarijih sorti koje se još je jedna od najstarijih sorti koje se još

uvek uvek uzuzgaje. gaje. Plodovi sorte su krupni. Plodovi sorte su krupni. Meso je čvrsto i hrskavo, slatko i sočno, veoma Meso je čvrsto i hrskavo, slatko i sočno, veoma

llijijepe arome. Iako ima veoma kvalitetan plod ova epe arome. Iako ima veoma kvalitetan plod ova sorta takođe ima slabosti u pogledu gajenja.sorta takođe ima slabosti u pogledu gajenja.

Niske zimske temperature mogu predstavljati Niske zimske temperature mogu predstavljati problem, kao i osetljivost cvproblem, kao i osetljivost cvijijetnih pupoljaka na etnih pupoljaka na prolproljjećne mrazeve zbog ranog vremena ećne mrazeve zbog ranog vremena cvcvijijetanja ove sorte. Plodovi lako pucaju usled etanja ove sorte. Plodovi lako pucaju usled kiše i ovu sortu treba gajiti u područjima u kojima kiše i ovu sortu treba gajiti u područjima u kojima nema kiše 2 – 3 nedelje pred berbu. nema kiše 2 – 3 nedelje pred berbu.

Ohridska crnaOhridska crna

Srednje je bujnog rasta sa dobro Srednje je bujnog rasta sa dobro razgranatom krošnjomrazgranatom krošnjom

Rađa obilno i redovitoRađa obilno i redovitoPlod je velik do vrlo velikPlod je velik do vrlo velikMeso je čvrsto, hrskavo i slatkog okusaMeso je čvrsto, hrskavo i slatkog okusa

LAPINSLAPINS

Jedna je od najlepših sorti trešnje tamno Jedna je od najlepših sorti trešnje tamno crvene boje. Samooplodna. Plod je crvene boje. Samooplodna. Plod je krupan, tamne burgundsko crvene, skoro krupan, tamne burgundsko crvene, skoro crne boje u punoj zrelosti, slatkog ukusa, crne boje u punoj zrelosti, slatkog ukusa, odličnog kvaliteta, ukusa i arome.odličnog kvaliteta, ukusa i arome.Tolerantna je prema pucanju plodova. Tolerantna je prema pucanju plodova. Stablo dobro podnosi zimske mrazeve, Stablo dobro podnosi zimske mrazeve, rano plodonosi i obilno rada.. rano plodonosi i obilno rada..

VRLO KASNE SORTVRLO KASNE SORT

Lambert je veoma proširena sorta u svim Lambert je veoma proširena sorta u svim zemljama Evropezemljama Evrope

Redovito i redovno rađaRedovito i redovno rađaCvijeta srednje kasnoCvijeta srednje kasnoPlod je velik do vrlo velik. Plod je velik do vrlo velik. Dobro podnosi transportDobro podnosi transport

Šnajderova kasnaŠnajderova kasna

Stara njemačka sorta kod nas manje Stara njemačka sorta kod nas manje zastupljenazastupljena

Razvija bujno stablo. Koje nešto kasnije Razvija bujno stablo. Koje nešto kasnije porode, zatim redovito i oblino rađajuporode, zatim redovito i oblino rađaju

Samoplodna je sortaSamoplodna je sortaMeso je tamnocrveno, a plod velik do vrlo Meso je tamnocrveno, a plod velik do vrlo

velik.velik.

Denisenova žutaDenisenova žuta

Kod nas je dobro poznataKod nas je dobro poznataVodi porijeklo iz NjemačkeVodi porijeklo iz NjemačkeStablo je srednje bujnog rastaStablo je srednje bujnog rastaSamoplodna jeSamoplodna jeDozrijeva u šestoj sedmici trešanjaDozrijeva u šestoj sedmici trešanjaPlod je srednje veličine , okruglastog Plod je srednje veličine , okruglastog

oblika, a kožica svijetložute bojeoblika, a kožica svijetložute boje

HVALA NA PAŽNJIHVALA NA PAŽNJI