แกลงดน

แกลงดน เปนแนวพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช เกยวกบการแกปญหาดนเปรยว หรอดนเปนกรด โดยมการขงนาไวในพนท จนกระทงเกดปฏกรยาเคมทาใหดนเปรยวจด จนถงทสด แลวจงระบายนาออกและปรบสภาพฟนฟดนดวยปนขาว จนกระทงดนมสภาพดพอทจะใชในการเพาะปลกได หลงจากทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ เสดจฯ เยยมราษฎรในเขตจงหวดนราธวาส เมอป พ.ศ. ๒๕๒๔ ทรงพบวา ดนในพนทพรทมการชกนาออก เพอจะนาทดนมาใชทาการเกษตรนน แปรสภาพเปนดนเปรยวจด ทาใหเพาะปลกไมไดผล จงมพระราชดารใหสวนราชการตาง ๆ พจารณาหาแนวทางในการปรบปรงพนทพรทมนาแชขงตลอดปใหเกด ประโยชนในทางการเกษตรมากทสด และใหคานงถงผลกระทบตอระบบนเวศนดวย การแปรสภาพเปนดนเปรยวจด เนองจากดนมลกษณะเปนเศษอนทรยวตถ หรอซากพชเนาเปอยอยขางบน และมระดบความลก ๑ - ๒ เมตร เปนดนเลนสเทาปนนาเงน ซงมสารประกอบกามะถน ทเรยกวา สารประกอบไพไรท (Pyrite : FeS2) อยมาก

ดงนน เมอดนแหง สารไพไรทจะทาปฏกรยากบอากาศ ปลดปลอยกรดกามะถนออกมา ทาใหดนแปรสภาพเปนดนกรดจดหรอเปรยวจด ศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเนองมาจากพระราชดาร จงไดดาเนนการสนองพระราชดารโครงการ " แกลงดน " เพอศกษาการเปลยนแปลงความเปนกรดของดน เรมจากวธการ " แกลงดนใหเปรยว " คอทาใหดนแหงและเปยกสลบกนไป เพอเรงปฏกรยาทางเคมของดน ซงจะไปกระตนใหสารไพไรททาปฏกรยากบออกซเจนในอากาศ ปลดปลอยกรดกามะถนออกมา ทาใหดนเปนกรดจดจนถงขน " แกลงดนใหเปรยวสดขด " จนกระทงถงจดทพชไมสามารถเจรญงอกงามได จากนนจงหาวธการปรบปรงดนดงกลาวใหสามารถปลกพชได วธการแกไขปญหาดนเปรยวจดตามแนวพระราชดาร คอควบคมระดบนาใตดน เพอปองกนการเกดกรดกามะถน จงตองควบคมนาใตดนใหอยเหนอชนดนเลนทมสารไพไรทอย เพอมใหสารไพไรททาปฏกรยากบออกซเจนหรอถกออกซไดซ

จากการทดลอง ทาใหพบวา วธการปรบปรงดนตามสภาพของดนและความเหมาะสม มอย ๓ วธการดวยกน คอ • ใชนาชะลางความเปนกรด เพราะเมอดนหายเปรยว จะมคา pH เพมขน หากใชปยไนโตรเจน

และฟอสเฟต กจะทาใหพชใหผลผลตได • ใชปนมารลผสมคลกเคลากบหนาดน • ใชทงสองวธขางตนผสมกน

2007 Dhonburi Rajabhat University

ทมาของรป http://www.deqp.go.th/king/king4-2.jsp?languageID=th

ทฤษฎ "แกลงดน" อนเนองมาจากพระราชดาร

ทมาของรป: ปฏทน ธนาคารกรงเทพป พ.ศ.2542

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเสดจ ฯ ไปทรงเยยมราษฎรในเขตจงหวดนราธวาสในป พ.ศ. 2524 ทรงพบวาหลงจากมการชกนาออกจากพนทพรเพอจะไดมพนท ใชทาการเกษตรและเปนการบรรเทาอทกภยนน ปรากฎวาดนในพนทพรแปรสภาพเปนดนเปรยวจด ทาใหเพาะปลกไมไดผล จงมพระราชดารใหสวนราชการตาง ๆ พจารณาหาแนวทางในการปรบปรงพนทพรทมนาแชขงตลอดปใหเกดประโยชนในทางการเกษตรมากทสดและใหคานงถงผลกระทบตอระบบนเวศนดวย การแปรสภาพ เปนดนเปรยวจด เนองจากดนมลกษณะเปนเศษอนทรยวตถหรอซากพชเนาเปอยอยขางบนและมระดบความลก 1-2 เมตร เปนดนเลนสเทาปนนาเงน ซงมสารประกอบกามะถน ทเรยกวา สารประกอบไพไรท (pyrite : FeS2) อยมาก ดงนน เมอดนแหง สารไพไรทจะทาปฏกรยากบอากาศปลดปลอยกรดกามะถนออกมา ทาใหดนแปรสภาพเปนดนกรดจดหรอเปรยวจด ศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเนอง มาจากพระราชดาร จงไดดาเนนการสนองพระราชดารโครงการ "แกลงดน" เพอศกษาการเปลยนแปลงความเปนกรดของดน เรมจากวธการ "แกลงดนใหเปรยว" ดวยการทาใหดนแหงและเปยกสลบกนไป เพอเรงปฏกรยาทางเคมของดน ซงจะไป กระตนใหสารไพไรททาปฏกรยากบออกซเจนในอากาศ ปลดปลอยกรดกามะถนออกมา ทาใหดนเปนกรดจดจนถงขน "แกลงดนใหเปรยวสดขด" จนกระทงถงจดทพช ไมสามารถเจรญงอกงามได จากนนจงหาวธการปรบปรงดนดงกลาวใหสามารถปลกพชได วธการแกไขปญหาดนเปรยวจดตามแนวพระราชดาร มดงน 1. ควบคมระดบนาใตดน เพอปองกนการเกดกรดกามะถน จงตองควบคมนาใตดนใหอยเหนอชนดนเลนทมสารไพไรทอย เพอมใหสารไพไรททาปฏกรยากบออกซเจนหรอถกออกซไดซ 2.การปรบปรงดน ม 3 วธการ ตามสภาพของดนและความเหมาะสม คอ

• ใชนาชะลางความเปนกรด เมอลางดนเปรยวใหคลายลงแลวดนจะมคา pH เพมขนอกทงสารละลายเหลกและอลมนมทเปนพษเจอจางลงจนทาใหพชสามารถเจรญเตบโตไดด โดยเฉพาะถาหากใชปยไนโตรเจนและฟอสเฟตกสามารถใหผลผลตได

• การใชปนผสมคลกเคลากบหนาดน เชน ปนมารล ปนฝนซงปรมาณของปนทใชขนอยกบความรนแรงของความเปนกรดของดน • การใชปนควบคไปกบการใชนาชะลางและควบคมระดบนาใตดน เปนวธการทสมบรณทสดและใชไดผลมากในพนทซงดนเปนกรดจดรนแรง

และถกปลอยทงเปนเวลานาน 3. การปรบสภาพพนท มอย 2 วธ คอ

• การปรบระดบผวหนาดน ดวยวธการ คอ o ปรบระดบผวหนาดนใหมความลาดเอยง เพอใหนาไหลไปสคลองระบายนา o ตกแตงแปลงนาและคนนาใหม เพอใหเกบกกนาและระบายนาออกไปได

• การยกรองปลกพช สาหรบพชไร พชผก ไมผล หรอไมยนตนทใหผลตอบแทนสง ถาใหไดผลตองมแหลงนาชลประทานเพอขงและถายเทนาไดเมอนาในรองเปนกรดจด การยกรองปลกพชยนตนหรอไมผล ตองคานงถงการเกดนาทวมในพนทนน หากมโอกาสเสยงสงกไมควรทา หรออาจยกรองแบบเตย ๆ พชทปลกเปลยนเปนพชลมลกหรอพชผก และควรปลกเปนพชหมนเวยนกบขาวได

วธการปรบปรงดนเปรยวจดเพอการเกษตร 1. เพอใชปลกขาว

• เขตชลประทาน - ดนทมคา pH นอยกวา 4.0 ใชปนอตรา 1.5 ตน/ไร - ดนทมคา pH ระหวาง 4.0-4.5 ใชในอตรา 1 ตน/ไร

• เขตเกษตรนาฝน - ดนทมคา pH นอยกวา 4.0 ใชปนในอตรา 2.5 ตน/ไร - ดนทมคา pH ระหวาง 4.0-4.5 ใชปนอตรา 1.5 ตน/ไร

• ขนตอนการปรบปรงดนเปรยว หลงจากหวานปนใหทาการไถแปร และปลอยนาใหแชขงในนาประมาณ 10 วน จากนนระบายนาออกเพอชะลางสารพษ และขงนาใหมเพอรอปกดา

2. เพอใชปลกพชลมลก • การปลกพชผก มวธการ คอ

o ยกรอง กวาง 6-7 เมตร คระบายนากวาง 1.5 เมตร และลก 50 ซม. o ไถพรวนดนและตากดนทงไว 3-5 วน o ทาแปลงยอยบนสนรอง ยกแปลงใหสง 25-30 ซม. กวาง 1-2 เมตร เพอระบายนาบนสนรองและเพอปองกนไมใหแปลงยอยแฉะ

เมอรดนาหรอเมอมฝนตก o ใสหนปนฝนหรอดนมารล 2-3 ตน/ไร คลกเคลาใหเขากบดน ทงไว 15 วน o ใสปยหมกหรอปยอนทรย 5 ตน/ไร กอนปลก 1 วน เพอปรบปรงดน

• การปลกพชไรบางชนด กระทาได 2 วธ คอ o แบบยกรองสวนและแบบปลกเปนพชครงท 2 หลงจากการทานา

การปลกพชไรแบบยกรองสวนมวธเตรยมพนทเชนเดยว กบการปลกพชผก

การปลกพชไรหลงฤดทานา ซงอยในชวงปลายฤดฝน การเตรยมพนทตองยกแนวรองใหสงกวาการปลกบนพนทดอน 10-20 ซม. เพอปองกนไมใหนาแชขงถามฝนตกผดฤด ถาพนทนนไดรบการปรบปรงโดยการใชปนมาแลว คาดวาคงไมจาเปนตองใชปนอก

3. เพอปลกไมผล • สรางคนดนกนนาลอมรอบแปลงเพอปองกนนาขง และตดตงเครองสบนาเพอระบายนาออกตามตองการ • ยกรองปลกพชตามวธการปรบปรงพนททมดนเปรยวจดเพอปลกไมผล • นาในคระบายนาจะเปนนาเปรยว ตองระบายออกเมอเปรยวจดและสบนาจดมาแทน ชวงเวลาถายนา 3-4 เดอนตอครง • ควบคมระดบนาในคระบายนา ไมใหตากวาชนดนเลนทมสารประกอบไพไรท เพอปองกนการเกดปฏกรยาทจะทาใหดนมความเปนกรดเพมขน • ใสปน อาจเปนปนขาว ปนมารล หรอหนปนฝน โดยหวานทวทงรองทปลกอตรา 1-2 ตน/ไร • กาหนดระยะปลกตามความเหมาะสมของแตละพช • ขดหลม กวาง ยาว และลก 50-100 ซม. แยกดนชนบนและดนชนลาง ทงไว 1-2 เดอน เพอฆาเชอโรค เอาสวนทเปนหนาดนผสมปยคอก

หรอปยหมก หรอบางสวนของดนชนลางแลวกลบลงไปในหลมใหเตม ใสปยหมก 1 กก./ตน โดยผสมคลกเคลาใหเขากบปนในอตรา 15 กก./หลม

• ดแลปราบวชพช โรค แมลง และใหนาตามปกต สาหรบการใชปยบารงดนขนกบความตองการและชนดของพชทจะปลก คลงปญญาไทย

หลายคนคงเคยไดยนเรองของโครงการอนเนองมาจากพระราชดารกนมาบางแลว ชอของโครงการแตละโครงการลวนสะดดหชวนใหสนใจตดตามวาเปนโครงการอะไร ซงแตละชอของโครงการลวนเปนเหตเปนผลทงสน บางชอกมความหมายตรงตามชอ โดยมตองออมคอมตความ เชน โครงการแกมลง คอการนานาในขนะทมมาก ๆ มาพกไวทบอเกบและคอย ๆ ระบายออกไป โดยใชหลกทฤษฎแรงโนมถวงของโลก เชนเดยวกบลง เมอไดรบอาหารมากกจะรบกนทงหมดแลวเอาไปเกบไวทกระพงแกม จากนนคอย ๆ นาออกมาเคยวบรโภคภายหลง หรอโครงการ แกลงดน กมความหมายหรอภารกจททาตรงตามชอโครงการ คอทรงใชวธแกไขดนทเปรยวจดใหใชประโยชนทางการเกษตรไดโดยวธแกลงดน

ทานผอานจะไดทราบวาวธแกลงดนนนเปนอยางไร รวมทงเกษตรกรทประสบปญหาดนเปรยวจดกสามารถนาวธการนไปใชประโยชในการฟนฟและแกไขดนในพนทของทานได เพราะโครงการนผานการทดลองปฏบตอยางไดผลมาแลว

ทมาของโครงการ สบเนองจากการทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯพระบรมราชนนาถ เสดจแปรพระราชฐานไปยงจงหวดตาง ๆ อยอยางสมาเสมอในการเสดจแปรพระราชฐานทกครงมไดเพอทรงพกผอนเชนสามญชนทวไป แตจะเสดจพระราชดาเนนไปทรงเยยมเยยนราษฎรหรอตดตามโครงการตาง ๆ ททรงรเรมหรอมพระราชดารไว ดงนนเพอเปนการถวายความสะดวกแดพระประมขของชาต รฐบาลจงสรางพระตาหนกนอมเกลาฯ ถวายเปนทประทบในคราวเสดจแปรพระราชฐานไวในหลายจงหวด เชน พระตาหนกภพงคราชนเวศน ทจงหวดเชยงใหม พระตาหนกทกษณราชนเวศน ทจงหวดนราธวาส เปนตน จากการเสดจพระราชดาเนนไปทรงเยยมราษฎรในจงหวดภาคใต ทาใหทรงทราววาราษฎรมความเดอดรอนหลายเรองโดยเฉพาะในกลมของเกษตร เชน การขาดแคลนททากนหรอปญหาในพนทพรซงมนาขงอยตลอดป แมสามารถทาใหนาแหงได ดนในพนทเหลานนกยงเปนดนเปรยวจด ทาการเกษตรไดผลนอยไมคมทนพระองคทรงตระหนกถงปญหาเหลานวามความจานงเรงดวนทจะตองพระราชทานความชวยเหลอ ดงจะเหนไดจากความตอนหนงในพระราชดารสตอไปน “ ..ททนาทวมนหาประโยชนไมไดถาเราจะทาใหมนโผลพนนาขนมา มการระบายนาออกไป กจะเกดประโยชนกบประชาชนในเรองของการทามาหากนอยางมหาศาล..” พระองคทรงมอบใหหนวยราชการทเกยวของรวมกนพจารณาหาแนวทางในการปรบปรงพนทพรซงมนาแชขงอยตลอดป มาใชใหเกดประโยชนตอการทาเกษตรใหไดมากทสด โดยตองคานงถงผลกระทบตอระบบนเวศของปาพรดวย การทดนในปาพรเปนดนเปรยวจดกเพราะ ดนเหลานเปนดนทมอนทรยวตถคอรากพชเนาเปอยอยขางบน และในระดบความลกประมาณ 1-2 เมตร มลกษณะเปนดนเลนสเทาปนนาเงนซงมสารประกอบไพไรตหรอกามะถนอยมาก ดงนน เมอดนแหง กรดกามะถนกจะทาปฏกรยากอากาศทาใหแปรสภาพเปนดนเปรยวจดพระองคจงมพระราชประสงคจะแกไขปญหานใหกบราษฎร เมอวนท 16 กนยายน พ.ศ. 2527 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานพระราชดาร อนเปนตนกาเนดของโครงการ แกลงดน ทศนยศกษาการพฒนาพกลทองฯ ความวา “..ใหมการทดลองทาดนใหเปรยวจด โดยการระบายนาใหแหงและศกษาวธการแกดนเปรยว เพอนาผลไปแกปญหาดนเปรยวใหแกราษฎรทมปญหาในเรองนในเขตจงหวดนราธวาส โดยใหทาโครงการศกษาทดลองในกาหนด 2 ป ..” โครงการ “ แกลงดน” จงกาเนดขนโดยมศนยศกษาการพฒนาพกลทองฯ เปนหนวยดาเนนการสนองพระราชดาร เพอศกษาการเปลยนแปลงความเปนกรดของดนกามะถน การดาเนนงาน

วธดาเนนการในโครงการ เรมจากการแกลงดนใหเปรยวโดยการทาใหดนแหงและเปยกสลบกนไป เพอเรงปฏกรยาทางเคมของดนซงจะไปกระตนสารประกอบกามะถนหรอสารประกอบไพไรต ใหทาปฏกรยากบออกซเจนในอากาศสงผลใหดนเปนกรดจดคอตองการ “แกลงดนใหเปรยวจนสดขด” จนพชเศรษฐกนตางๆ ไมสามารถเจรญงอกงามใหผลผลตได จากนนจงหา วธปรบปรงดนดงกลาวใหสามารถปลกพชเศรษฐกจได โดยมแนวพระราชดารดงน 1. แกไขโดยวธการควบคมระดบนาใตดน พยายามคมนาใตดนใหอยเหนอชนดนเลนซงมสารประกอบไพไรต เปนการปองกนมใหสารประกอบไพไรตทาปฏกรยากบออกซเจนหรอถกออกซไดซ โดยมขนตอนดงน 1.1 วางระบบการระบายนาทวทงพนท 1.2 ระบายนาเฉพาะสวนบนออก เพอชะลางกรด 1.3 รกษาระดบนาในคระบายนาใหอยในระดบไมตากวา 1 เมตรจากผวดนตลอดทงป 2. แกไขโดยวธปรบปรงดนตามแนวพระราชดาร โครงการนจะมวธปรบปรงดน 3 วธอาจเลอกใชไดตามความเหมาะสมและตามสภาพของดน คอ วธการท 1 ใชนาชะลางความเปนกรด ดาเนนการตามขนตอนดงน -ใชนาชะลางดนเพอลางกรด ทาใหคา pH เพมขน โดยวธการปลอยนาใหทวมขงแปลงแลวระบายออก ทาเชนนประมาณ 2-3 ครง โดยเวนใหหางกนประมาณ 1-2 สปดาห -ดนจะเปรยวจดในชวงดนแหงหรอในฤดแหง ดงนน การชะลางควรเรมในฤดฝนเพอลดปรมาณการชาชลประทาน การใชนาชะลางความเปนกรดตองกระทาตอเนองและตองหวงผลในระยะยาวมใชกระทาเพยง 1 หรอ 2 ครงเทานนวธนเปนวธทงายทสด แตจาเปนตองมนามากพอทจะใชชะลางดนควบคไปกบการควบคมระดบนาใตดนใหอยเหนอชนดนเลนทมสารประกอบไพไรตมาก -เมอดนคลายความเปรยวลงแลวจะมคา pH เพมขน อกทงสารละลายเหลกและอะลมนมทเปนพษกเจอจางลงจนทาใหพชสามารถเจรญเตบโตไดดถาหากใชปยไนโตรเจนและฟอสเฟตเชวยกสามารถเจรญเตบโตไดดถาหากใชปยในโตรเจนและฟอสเฟตชวยกสามารถทาการเกษตรได วธการท 2 การแกไขดนเปรยวโดยใชปนผสมคลกเคลากบหนาดน คอ -ใชวสดปนทหาไดงายในทองท เชน ใชปนมารล (mar) สาหรบภาคกลาง หรอปนฝน ( lime dust ) สาหรบภาคใต หวานใหทว 1-4 ตนตอไรแลวไถแปรหรอพลกกลบคน ( ปรมาณของปนทใชขนอยกบความรนแรงในความเปนกรดของดน ) วธการท 3 การใชปนควบคไปกบการใชนาชะลางและควบคมระดบนาใตดนเปนวธการทสมบรณทสดและใชไดผลมากในพนทซงดนเปนกรดจดรนแรงหรอถกปลอยทงใหรกรางวางเปลาเปนเวลานาน วธการแกไข ใหปฏบตไปตามลาดบขนตอนดงน -หวานปนใหทวพนท โดยใชปน 1-2 ตนตอไร แลวไถกลบ -ใชนาชะลางความเปนกรดออกจากหนาดน -ควบคมนาใตดนใหอยเหนอชนดนเลนทมสารประกอบไพไรตมากเพอปองกนมใหทาปฏกรยากบออกซเจน เพราะจะทาดนกลายเปนกรด 3. การปรบสภาพพนท เนองจากสภาพพนทดนเปรยวในแถบนเปนปาพร มลกษณะเปนทราบลม จงทาการระบายนาออกจากพนทไดลาบาก จาเปนตองมการปรบสภาพพนท ซงโดยทวไปทากนอย 2 วธ คอ 3.1 การปรบผวหนาดน โดยการทาใหผวหนาดนลาดเอยงเพอใหนาไหลออกไปสคลองระบายนาไดหรอถาเปนการทานากจดตกแตงแปลงนาและคนนาใหสามารถเกบกกนาและสามารถระบายนาออกไดถาตองการ 3.2 การยกรองปลกพช วธนใชสาหรบพนททจะทาการปลกพชไร พชผก ไมผล หรอไมยนตน แตวธนจาเปนจะตองมแหลงนาชลประทาน เพราะจะตองขงนาไวในรองเพอใชถายเทเปลยน เมอนาในรองเปนกรดจด ในการขดรองน เกษตรกรจะตองทราบวาในพนทนนมดนชนเลนซงเปนดนทมสารประกอบไพไรตมากอยลกในระดบใด เพราะเมอขดรองจะใหลกเพยงระดบดนเลนนน โดยทวไปจะลกไมเกน 100 เซนตเมตร ขนตอนการขดรองสวน มดงน 1. วางแนวรองใหเหมาะสมกบชนดของพชทจะปลก ซงโดยทวไปสนรองสวนจะกวางประมาณ 1-1.5 เมตร 2. ระหวางรองทจะขดค ใหใชแทรกเตอรปาดหนาดนมาวางไวกลางสนรอง ดนเหลานจะเปรยวจด แตสวนใหญจะมอนทรยวตถสงและคอนขางรวนซยจงมประโยชนมาก หากจะนามากองไวชวงกลางสนรองตองทาดงน เพอไมใหหนาดนดงกลาวถกดนทขดขนมาจากคกลบหมด 3. ขดดนจากคทวางแนวไวมากลยบรเวณขอบสนรอง ซงหนาดนถกปาดไปแลว การทาเชนนกเพอใหเกดสนรอง ควรใหสงอยางนอย 50 เซนตเมตรเพราะเหมาะทจะปลกไมปหรอไมยนตนตาง ๆ 4. เพอปองกนไมใหนาทม ควรมคนดนลอมรอบสวน คนดนควรอดแนนเพอปองกนนาซมและควรมระดบความสงมากพอทจะปองกนนาทวมในชวงฤดฝนไดดวย

5. จาเปนตองมการตดตงเครองสบนาเพอสบนาเขา-ออก ไดเมอตองการโดยทว ๆ ไปแลวนาทจะนาเอาไปขงในรองสวน หากปลอยทงไวประมาณ 3-4 เดอน ตอครง แลวดดนาชลประทานเขามาในรองสวนเพอใชรดนาตนไมดงเดม การยกรองปลกพชยตนหรอไมผล จาเปนอยางยงทตองพจารณากอนวานาทวมถงหรอไม หากมโอกาสเสยงตอการเกดนาทวมสงกไมควรจะทา เพราะไมผลเปนพชทใหผลระยะยาวหรออยางนอย 5-10 ป ถาเกดอทกภยขนมาจะสรางความเสยหายใหแกพชสวนกหมายถงเงนทนสญเปลา ถาคาดวาพนทดงกลาวเสยงจากการปลกไมผลหรอไมยนตนเปนพชลมลกหรอพชผกโดยปลกหมนเวยนกบขาวคอปลอยใหนาทวมรองในฤดฝนแลวปลกขาวบนสนรอง กจะชวยทนคาใชจายเพราะไมจาเปนตองสบนาออก พอพนฤดฝนกปลกพชผกหรอพชลมลกตามความตองการของตลาด ชวยใหมรายไดเพมขน วธการปรบปรงดนเปรยวจดเพอการเกษตร 1.เพอปลกขาว ในเขตชลประทาน ถาดนมคา pH นอยกวา 4.0 ใชปนในอตราสวนประมาณ 1.5 ตนตอไร และถาดนมคา pH ระหวาง 4.0-4.5 ใหใชปนในอตรา 1 ตนตอไร ในเขตเกษตรนาฝน ดนทมคา pH นอยกวา 4.0 ใชปนในอตราประมาณ 2.5 ตนตอไรและถาดนมคา pH ระหวาง 4.0-4.5 ใชปนในอตรา 1.5 ตนตอไร ขนตอนการปรบปรงดนเปรยวเพอปลกขาว 1.เมอหวานปนแลวใหทาการไถแปร 2.ปลอยนาเขาในนาแลวแชขงไวประมาณ 10 วน 3.จากนนใหระบายนาออกเปนการชะลางสารพษ 4.ปลอยนาเขาไปขงใหมเพอใชในการปกดา 2. เพอปลกพชลมลก จะแยกเปนการปลกผกและการปลกพชไร 2.1 การปลกพชผก มลาดบขนตอนดงน คอ 1) ยกรองสวน โดยใชสนรองมขนาดกวางประมาณ 6-7 เมตร มคระบายนากวาง 1.5 เมตรและลกประมาณ 50 เซนตเมตร หรอลกพอถงระดบขนดนเลนทมสารประกอบไพไรตมาก 2) ไถพรวนดน แลวตากทงไว 3-5 วน 3) ทาแปลงยอยบนสนรอง โดยยกแปลงใหสงประมาณ 25-30 เซนตเมตร กวางประมาณ1-2 เมตร เพอระบายนาบนสนรองและเพอปองกนไมใหแปลงยอยแฉะเมอรดนาหรอเมอมฝนตก 4) ใสวสดปนเพอลดความเปนกรดของดนคอใชหนปนฝนหรอปนมารลอตราประมาณ 2-3 ตนตอไรหรอประมาณ 2 กโลกรมตอพนท 1 ตารางเมตร โดยการคลกเคลาปนใหเขากบดนและทงไว 15 วน 5) ใสปยหมกหรอปยอนทรยในอตรา 5 ตนตอไรหรอประมาณ 3 กโลกรมตอพนท 1 ตารางเมตร โดยใสกอนปลก 1 วนเพอปรบปรงดนใหรวนซยมสวนประกอบของดนด 2.2 การปลกพชไรบางชนด อาจกระทาได 2 วธ คอ แบบยกรองสวนและแบบปลกสลบหลงฤดทานา การปลกพชไรแบบยกรองสวนเปนการปลกพชไรแบบถาวร มวธเตรยมพนทแบบเดยวกบการปลกพชผก สาหรบการปลกพชไรแบบปลกสลบหลงฤดทานาจะอยในชวงปลายฤดฝนหรอหลงจากฝนหยดตกแลวการเตรยมพนทกเนเดยวกนการเตรยมเพอการปลกพชไรทว ๆ ไห แตอาจตองยกแนวรองปลกพชไรใหสงกวาการปลกบนพนทดนตอนประมาณ 10-20 เซนตเมตรเพอปองกนมใหนาแชขง ถามฝนตกผดฤดหรอถาดนในบรเวณนนเคยไดรบ การปรบปรงโดยใชปนมาแลว คาดวาคงไมจาเปนตองใชปนอก 3. เพอปลกไมผล ดาเนนการตามขนตอนตอไปน 1) สรางคนดนกนนาขนาดใหญลอมรอบแปลง เพอปองกนนาทวมขงในฤดฝน พรอมทงตดตงเครองสบนาเพอระบายนาออกตามตองการ ขนาดของเครองสบนาขนอยกบปรมาณพนททจะสบและปรมาตรนาฝน โดยประมาณจากปรมาตรของฝนทตกลงมาเปนประจา 2) ทาการยกรองปลกพชตามวธการปรบปรงพนททมดนเปรยวจดเพอปลกไมผลดงทกลาวแลว 3) นาในคระบายนาจะเปนนาเปรยว ตองทาการระบายออกเมอเปรยวจดและสบนาจดมาแทนใหม ชวงเวลาถายนาประมาณ 3-4 เดอนตอครง 4) ควบคมระดบนาในคระบายนาไมใหตาวาชนดนเลนทมสารประกอบไพไรตมาก เพอปองกนการเกดปฏกรยาทจะทาใหดนมความเปนกรดเพมขน 5) ใสปน อาจเปนปนขาว ปนมารล หรอหนปนฝน ตามแตจะหาไดภายในพนท โดยหวานทวทงรองทปลกในอตราประมาณ 1-2 ตนตอไร 6) ระยะเวลาทปลกกาหนดใหเหมาะสมตามชนดของพช 7) ขดหลมปลกขนาดกวาง ยาว และลก 50-100 เซนตเมตร แยกดนชนบนและชนลางไวตางหาก ตากทงไว 1-2 เดอนเพอฆาเชอโรค เอาสวนทเปนหนาดนผสมปยคอกหรอปยหมก หรอบางสวนของดนชนลาง แลวกลบลงไปในหลมใหเตม ปยหมกใสในอตรา 1 กโลกรมตอตน โดยผสมคลกเคลาใหเขากบปนในอตราประมาณ 15 กโลกรมตอหลม

8) ดแลปราบวชพช ดรค แมลง และใหนาตามปกต สาหรบการใชปยบารงดนใหพจารณาตามความเหมาะสม จากแนวพระราชดารในทฤษฎ “ แกลงดน” ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเจาหนาทผเกยวของจากศนยศกษาการพฒนาพกลทอง ฯ ไดทาการศกษาวจยตอและสรปผลไดดงน ไดศกษาการเปลยนแปลงความเปนกรดของดนกรดกามะถน เพอเรงใหดนเปนกรดจดรนแรง โดยการทาใหดนแหงเปยกสลบกน จากนนจงศกษาวธการปรบปรงดนดวยวธการตาง ๆ เพอใหไดดนทเหมาะสมในการปลกพช คอ แบงพนทศกษาเปน 6 แปลง แลงท 1-4 ทดสอบขงนาไว 4 สปดาหแลวปลอยใหแหง 8 สปดาหสลบกนไป แปลงท 5 และ 6 ปลอยไปตามสภาพธรรมชาต นาดนจากพนททง 6 แปลงมาตรวจวเคราะหพบวาการทาใหดนแหงและเมอทดลองตอไปกพบวา ยงปลอยใหดนแหงนานมากขน ความเปนกรดจะรนแรงมากกวาการใหนาขงนาน ๆ และการใชนาหมนเวยนไมมการระบายออก จะทาใหความเปนกรดและสารพษในดนสะสมมากขน ตอมาไดดาเนนการปรบปรงดน โดยการใชนาชะลางแลวใสหนปนฝนในปรมาณนอย สามารถปรบปรงดนกรดกามะถนไดอยางด การใชนาชะลางพยงอยางเดยวกไดผลเชนกน แตตองใชเวลานานกวา และหลงจากปรบปรงดนแลวปลอยทงไวไมใชประโยชนจะทาใหดนกลบเปนกรดจดรนแรงขนอก และถาปลอยดนใหเปนไปตามธรรมชาตโดยไมมการปรบปรง จะมการเปลยนแปลงในเรองของความเปนกรดจดนอยกวา ดวยพระเมตตา บดนพนทดนเปรยวจดมใชพนทไรประโยชนอกแลว แตสามารถนามาทาการเกษรตไดทงปลกขาว ขาวโพด ถวตางๆ ออย งา มนเทศ พชผก ไมผลและไมยนตน พชอาหารสตว และขดบอเลยงปลา ไดผลดจนนาไปสชวตทดขนของราษฏรในแถบนน ซงตางพากนสานกในพระมหากรณาธคณขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมรลม ขอขอบคณขอมลจาก: -หนงสอดนคอสนทรพยตามแนวพระราชดาร -หนงสอดนกบการผลตพช ภาพประกอบจากอนเทอรเนต

โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร

ศนยศกษาการพฒนาหนซอน อนเนองมาจากพระราชดาร

ปาหาย นาแหง ดนเลว กพฒนาได

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชดารสวา เกยวกบศนยศกษาการพฒนาหนซอนอนเนองมาจากพระราชดาร ความวา "ประวตมวาตอนแรกมทดน 264 ไร ทผใหญบานใหเพอสรางตาหนก ในป 2552 ทเชงเขาหนซอนใกลวดเขาหนซอนกเลยถามผทให ทนนนะ ถาหากไมสรางตาหนก แตวาสรางเปนสถานททจะศกษาเกยวกบการเกษตรจะเอาไหม เขากบอกยนด กเลยเรมทาในทนน" และทรงมพระราชดาไวเพอเปนแนวทางการพฒนา ดงน 1) พฒนาใหเปนศนยตวอยางดานเกษตรกรรมทสมบรณแบบ 2) พฒนาพนรอบนอกศนยศกษาฯ ใหมความเจรญขนเปนตวอยางแกการพฒนาพนทอน ๆ ตอไป 3) ใหนาวธการทไดผลมาแลว ถกตอง ประหยดและเกดประโยชนสงสดาเนนการ ศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอนอนเนองมาจากพระราฃฃชดาร ดาเนนการจดตง เมอวนท 8 สงหาคม 2522 นบเปนศนยศกษาการพฒนา อนเนองมาจากพระราชดาร แหงแรกในจานวน 6 ศนยฯ ทวประเทศ ตงอยทอาเภอพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา มเนอทรวม 1,895 ไร

ศนยศกษาการพฒนาพกล อนเนองมาจากพระราชดาร

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจด ตงศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเนองมาจากพระราชดาร ขนเมอวนท 6 มกราคม 2525 ตงอยระหวางบานพกลทอง และบานโคกสยา ตาบลกะลวอเหนอ อาเภอเมอง จงหวดนราธวาส มเนอท 1,740 ไร จากพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดทรงพระราชทาน ณ พระตาหนกทกษณราชนเวศน เมอวนท 18 สงหาคม 2524 เพอเปนแนวทางในการพฒนา ความวา " ..ดวยพนทฎจานวนมากในจงหวดนราธวาสเปนทลมตา มนาขงตลอดป ดนมคณภาพตา ซงพน ททงหมดประมาณ 3 แสนไร เกษตรกรจานวนมากไมมททากน แมเมอระบายนาออกจากพนทหมดแลว ยงยากทจะใชประโยชนทาง การเกษตรใหไดผล ทงนเนองจากดนมสารประกอบไพไรท ทาใหเกดกรดกามะถน เมอดนแหงทาใหดนเปรยว ควรปรบปรงดนใหดขน ดงนน เหนสมควรทจะมการปรบปรงพฒนา โดยใหมหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของเขามาดาเนนการศกษาและพฒนาพนทพรรวมกนแบบ ผสมผสาน และนาผลสาเรจของโครงการไปเปนแบบอยางในการทจะพฒนาพนทดนพรในโอกาสตอไป...." การศกษาพฒนาไดดาเนน การในหลากหลายสาขาวฃาในลกษะบรณาการโดยสวนราชการตาง ๆ

โครงการทประสบผลสาเรจและมการขยายผลการพฒนา ไดแก

- โครงการแกลงดน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานแนวทางในการศกษาวธแกไขปญหาดนเปรยวจด โดยรรมตนจากการเรงดนใหเปนกรดจด จนถงจดทไมสามารถปลกพชเศรษฐกจใด ๆ ซงวธการเรงดนใหเปนกรดจดรนแรงน พระองคทรงเรยกวา การแกลงดน หรอ การทาให ดนโกรธ จากนนจงหาวธการปรบปรงดนใหกลบมาใชประโยชน

แลวระบายออกควบคไปกบการใชหนปนฝนในปรมาณนอยรวมกบ การใสปยคอกและปยเคมสามารถปรบปรงดนเปรยวจดไดอยางด และไดนามาใชเพอปลกพชไร พชผก และยกรองเพอการปลกไมผลารศกษาพบวา การใชนาลางดนโดยขงนาไวนาน 4 สปดาห แลวระบายออกควบคไปกบการใชหนปนฝนในปรมาณนอยรวมกบ การใสปยคอกและปยเคมสามารถปรบปรงดนเปรยวจดไดอยางด และไดนามาใชเพอปลกพชไร พชผก และยกรองเพอการปลก

- การปรบปรงพนทพร

พร เปนพนทลม นาทวมขง ดนสวนใหญเปนดนอนทรย ซงเกดจากการสลายตวผพงของซากพชทเนาเปอยทบถมเปนชนหนา ถดจากชนดนอนทรยลงไปเปนชนดนเลน ตะกอนทะเลทมสารไพไรตสะสมอยเปนจานวนมาก ซงหากสมผสกบอากาศ จะปลด ปลอยกรดกามะถนออกมาเปนสาเหตททาใหดนเปรยว พนทพรในจงหวดนราธวาส มเนอท 261,860 ไร เปนพรใหญ ๆ 2 แหง คอ พรบาเจาะ มเนอท 52,736 ไร และพรโตะแดง มเนอท 209,124 ไร

ผลสาเรจของการปรบปรงพนทดนพร ทาใหสามารถใชประโยชน ไดอยางมประสทธภาพ ซงสวนใหญเพอ

- พนทดนพรหลงจากการ ปรบปรงใชเพอการปลกขาว

- พนทดนพรหลงจากการปรบ ปรงใชเพอการปลกปาลมนามน

การปลกขาว ปาลมนามน และมพนทบางสวนใชปลกพชอน ๆ เชน ถวเขยว ขาวโพด เปนตน

-โครงการเกษตรทฤษฏใหม

โครงการเกษตรทฤษฏใหมภายในพนทศนยฯ ไดดดแปลงสดสวนการใชทดนของทอยอาศย - แหลงนานาขาว -พชไร พชสวน จากสตร 10-30-30-30 เปน 120-20-30-40 โดยลดขนาดพนทแหลงนาลง เพมพทปลกไมผลตามความถนดของเกษตรกร มการปรบปรง ดนเปรยวจด โดยการใสปนปนฝน ใชปยอนทรยลดการใชสารเคม

การพฒนาทดนโครงการหลวง

ศนยปฏบตการพฒนาทดนโครงการหลวง สานกงานพฒนาทดนเขต 6 กอตงเมอป พ.ศ. 2520 มพนธกจหลกในการสนบสนนการดาเนน งานรวมกบมลนธโครงการหลวง ในพนทจงหวดเชยงใหม เชยงราย ลาพน พะเยา และแมฮองสอน ในพนท 38 ศนยพฒนาโครงการหลวง มพนทจานวน 1,7778,266 ไร โดยศนยฯใหการสนบสนนดานกาหนดเขตการใชทดน การพฒนาพนทดวยวธอนรกษดนและนา การพฒนา โครงการสรางพนฐาน เชน กอสรางระบบการการใชนาชลประทาน กอสรางเสนทางลาเลยงภเขา และกอสรางโรงเรอนเพอผลตพชผกฯ

ผลสาเรจของกรมพฒนาทดนของศนยปฏบตการฯ ตงแต พ.ศ. 2520 - 2553

กจกรรมวางแผนพฒนาทดน และกอสรางระบบอนรกษดนและนา รวม 114,103 ไร

การกอสรางแบบขนบนไดตอเนอง การกอสรางแบบคนดนแบบนา อาคารชะลอความเรวของนา

โครงการทงกลารองไห

โครงการพฒนาพนททงกลารองไห เปนโครงการพฒนาพนทขนาด 2.1 ลานไร โดยปญหาของพนททงกลารองไห ในขณะนนพบวาประชาชนกวา 400,000 คน ประสบปญหาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชน ดนเคม การเกดนาทวมทรนแรง การขาดแคลนาในชวงฤดเพาะปลก การขาดแคลนโครงสรางพนฐาน ปญหาทางดานเศรษฐกจสงคม แลปญหาสทธการถอครองทดนทากน ตลอดจนปญหาขาดการถายทอดเทคโน โลยดานการเกษตร ทาใหมผลกระทบตอการประกอบอาชพและการผลตทางการเกษตร เปนสาเหตใหราษฏรในพนทมฐานะความเปนอยยากจน รฐบาลโดยกรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดเขาดาเนนการสารวจและวางแผนการใชทดนเพอการพฒนาการเกษตรกรรมในเนอ ท 2.1ลานไรในป พ.ศ. 2514 : ซงตอมาไดนาโครงการพฒนาทงกลารองไหเสนอตอคณะรฐมนตร และคณะรฐมนตรไดมมตรบหลกการตามท กระทรวงเกษตรและสหกรณเสนอเมอวนท 24 กนยายน 2519 การดาเนนการพฒนาพนททงกลารองไหในดานตาง ๆ ไดแก การพฒนาทดน ประมง และปศสตว ฯลฯ โดยหนวยงานราชการทเกยวของและ องคกรตาง ๆ ตลอดระยะเวลาทผานมาจนถงปจจบน ทาใหราษฏรกวา 600,000 คน ใน 1,048 หมบาน ในพนททงกลารองไหไดมรายไดตอหว

เพมขน ทาใหคณภาพชวตดขน สามารถเพมผลผลตขาวหอมมะลเพมขนจากเดม 2 เทาตวในแตละป และสามารถทาการผลตในระดบนไดทก 4 ใน 5 ป จากเดมทจะผลตไดทก ๆ 1 ใน 5 ป

พนททงกลารองไหกอนการพฒนา

พนททงกลารองไหหลงการพฒนา