NghÒ : SöA CH÷A ¤T¤ - tinhgiac.com · giíi thiÖu vÒ m« ®un VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un : HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c

t r × n h ® é ® µ o t ¹ o

1

bé lao ®éng - th¬ng binh vµ x· héiTæng côc d¹y nghÒ

Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ d¹y nghÒ (VTEP)

Gi¸o tr×nh

a)

b)

c)

Hµ Néi - 2004

M« ®un: söa ch÷a vµ b¶o dìngHÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng

M· sè : har 01 24

NghÒ : SöA CH÷A ¤T¤

Tr×nh ®é lµnh nghÒ

Logo

(MÆt sau trang b×a)

M· tµI liÖu:……….

M· quèc tÕ ISBN :……..

2

Tuyªn bè b¶n quyÒn :Tµi liÖu nµy thuéc lo¹i s¸ch gi¸o tr×nh Cho nªn çc nguån th«ng tin cã thÓ ®îc phÐp dïng nguyªn b¶n hoÆc trÝch dïng cho çc môc ®Ých vÒ ®µo t¹o vµ tham kh¶o

Mäi môc ®Ých kh¸c cã ý ®å lÖch l¹c hoÆc sö dông víi môc ®Ých kinh doanh thiÕu lµnh m¹nh sÏ bÞ nghiªm cÊm.Tæng Côc D¹y nghÒ sÏ lµm mäi çch ®Ó b¶o vÖ b¶n quyÒn cña m×nh.

Tæng Côc D¹y NghÒ çm ¬n vµ hoan nghªn çc th«ng tin gióp cho viÖc tu söa vµ hoµn thiÖn tèt h¬n tµI liÖu nµy.

§Þa chØ liªn hÖ:Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ nghÒ nghiÖp TiÓu Ban Ph¸t triÓn Ch¬ng tr×nh Häc liÖu

................................................................

Lêi tùa(Vµi nÐt giíi thiÖu xuÊt xø cña ch¬ng tr×nh vµ tµi liÖu)

Tµi liÖu nµy lµ mét trong çc kÕt qu¶ cña Dù ¸n GDKT-DN .. (Tãm t¾t néi dung cña Dù ¸n)

(Vµi nÐt giíi thiÖu qu¸ tr×nh h×nh thµnh tµi liÖu vµ çc thµnh phÇn tham gia)

(Lêi c¶m ¬n çc c¬ quan liªn quan, çc ®¬n vÞ vµ ç nh©n ®· tham gia )

(Giíi thiÖu tµi liÖu vµ thùc tr¹ng)

TµI liÖu nµy ®îc thiÕt kÕ theo tõng m« ®un/ m«n häc thuéc hÖ thèng m« ®un/m«n häc cña mét ch¬ng tr×nh, ®Ó ®µo t¹o hoµn chØnh

NghÒ Söa ch÷a «t« ë cÊp tr×nh ®é ..IIvµ ®îc dïng lµm Gi¸o tr×nh cho häc viªn trong çc kho¸ ®µo t¹o, còng cã thÓ ®îc sö dông cho ®µo t¹o ng¾n h¹n hoÆc cho çc c«ng nh©n kü thuËt, çc nhµ qu¶n lý vµ ngêi sö dông nh©n lùc tham kh¶o.

§©y lµ tµi liÖu thö nghiÖm sÏ ®îc hoµn chØnh ®Ó trë thµnh gi¸o tr×nh chÝnh thøc trong hÖ thèng d¹y nghÒ.

Hµ néi, ngµy . th¸ng n¨m Gi¸m ®èc Dù ¸n quèc gia

3

Môc lôc

®Ò môc Trang

1- Lêi tùa 32- Môc lôc 43- Giíi thiÖu vÒ m« ®un 5

4- S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ 6 5- Çc h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un 7 6- Bµi 1 : HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng 9 7- Bµi 2 : Söa ch÷a vµ b¶o dìng b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ 13 8- Bµi 3 : Söa ch÷a vµ b¶o dìng b¬m x¨ng b»ng ®iÖn 18 9- Bµi 4 : Söa ch÷a vµ b¶o dìng bé chÕ hoµ khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö 22 10- Bµi 5 ; Söa ch÷a vµ b¶o dìng hÖ thèng phun chÝnh cña bé chÕ hoµ khÝ 30 11- Bµi 6 : Söa ch÷a vµ b¶o dìng hÖ thèng kh«ng t¶i cña bé chÕ hoµ khÝ 34 12- Bµi 7 : Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é cña bé chÕ hoµ khÝ 38 13- Bµi 8 : Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu lµm ®Ëm 43 14- Bµi 9 : Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu t¨ng tèc 47 15- Bµi 10: Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më bím giã cña bé chÕ hoµ khÝ 51 16- Bµi 11: Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më bím ga cña bé chÕ hoµ khÝ 57 17- Bµi 12: KiÓm tra vµ b¶o dìng çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng 61 18- Bµi 13: Söa ch÷a vµ b¶o dìng thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc 70 19- Bµi 14: Söa ch÷a vµ b¶o dìng ®êng èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ vµ 76çc bé phËn xung giã thu håi x¨ng 20- §¸p ¸n çc c©u hái vµ bµi tËp 21- Çc thuËt ng÷ chuyªn m«n 22- Tµi liÖu tham kh¶o

4

giíi thiÖu vÒ m« ®unVÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un : HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng lµ tËp hîp tÊt c¶ çc bé phËn thïng x¨ng, bÇu läc, b¬m x¨ng, bé chÕ hoµ khÝ, èng n¹p, èng x¶ ... Cã nhiÖm vô : cung cÊp hçn hîp khÝ - nhiªn liÖu cho ®éng c¬ ho¹t ®éng phï hîp víi yªu cÇu phô t¶i. Söa ch÷a vµ b¶o dìng hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng lµ mét phÇn kiÕn thøc c¬ b¶n gióp cho çc çn bé kü thuËt, çc ®èi tîng sö dông, söa ch÷a ®éng c¬ x¨ng vµ çc c«ng nh©n, häc viªn chuyªn nghµnh cã thÓ hiÓu biÕt vÒ cÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng §ång thêi cã ®ñ kü n¨ng ph©n ®Þnh ®Ó tiÕn hµnh b¶o dìng, kiÓm tra vµ söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng ®¶m b¶o ®óng quy tr×nh, ®óng yªu cÇu kü thuËt, an toµn.

Môc tiªu cña m« ®un:

Nh»m ®µo t¹o cho häc viªn cã ®Çy ®ñ kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o, nhiÖm vô vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng. §ång thêi cã ®ñ kü n¨ng ph©n ®Þnh vÒ cÊu t¹o ®Ó tiÕn hµnh b¶o dìng, kiÓm tra vµ söa ch÷a çc h háng cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng, víi viÖc sö dông ®óng, hîp lý çc trang thiÕt bÞ, dông cô ®¶m b¶o ®óng quy tr×nh, yªu cÇu kü thuËt, an toµn vµ n¨ng suÊt cao.

Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un:

Häc xong m« ®un nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng:1- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ çc yªu cÇu, nhiÖm vô chung cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬

x¨ng.2- Gi¶i thÝch ®îc s¬ ®å cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng chung cña hÖ thèng nhiªn liÖu

®éng c¬ x¨ng.3- Tr×nh bµy ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu

®éng c¬ x¨ng.4- Ph©n tÝch ®îc nh÷ng hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng trong hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng

c¬ x¨ng.5- Tr×nh bµy ®îc çc ph¬ng ph¸p b¶o dìng, kiÓm tra vµ söa ch÷a nh÷ng h háng cña

hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng.6- Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng, söa ch÷a çc chi tiÕt, bé phËn ®óng quy tr×nh, quy

ph¹m vµ ®óng tiªu chuÈn kü thuËt trong söa ch÷a.7- Sö dông ®óng, hîp lý çc dông cô kiÓm tra, b¶o dìng vµ söa ch÷a ®¶m b¶o chÝnh

x¸c vµ an toµn

Néi dung chÝnh cña m« ®un:

1- NhiÖm vô , yªu cÇu vµ ph©n lo¹i hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng 2- S¬ ®å cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng. 3- CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña b¬m x¨ng. 4-CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. 5- CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña çc hÖ thèng, c¬ cÊu trong bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. 6- HiÖn tîng, nguyªn nh©n vµ ph¬ng ph¸p b¶o dìng, kiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng. 7- B¶o dìng hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng. 8- Söa ch÷a vµ b¶o dìng b¬m x¨ng. 9- Söa ch÷a vµ b¶o dìng bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö.

5

10- Söa ch÷a vµ b¶o dìng çc hÖ thèng, c¬ cÊu trong bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. 11- Sö dông dông cô, thiÕt bÞ vµ kü thuËt an toµn trong b¶o dìng, söa ch÷a hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng

6

S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ

1

HAR 01 01§iÖn kü thuËt

HAR 01 19SC-BD phÇn cè ®Þnh ®éng c¬

HAR 01 18Kü thuËt vÒ ®éng c¬

®èt trong

HAR 01 08Kü thuËt ®IÖn tö

HAR 01 10VËt liÖu c¬ khÝ

HAR 01 11Dung sai l¾p ghÐpvµ §LKT

HAR 01 12VÏ kü thuËt

HAR 01 13An toµn

HAR 01 17NhËp m«n nghÒ s/c « t«

HAR 01 14Thùc hµnh nghÒ bæ trî

HAR 01 20SC- BD phÇn C/®éng ®éng c¬

HAR 01 21SC-BD C¬ cÊu ph©n phèi khÝ

HAR 01 22SC-BD HÖ thèng b«i tr¬n

HAR 01 23SC-BD HÖ

thèng lµm m¸t

HAR 01 24SC-BD HÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng

HAR 01 25SC-BD HÖ thèng nhiªn liÖu dieden

HAR 01 26SC-BD HÖ thèng khëi ®éng

HAR 01 27SC-BD HÖ thèng ®¸nh löa

HAR 01 28SC-BD Trang

thiÕt bÞ ®iÖn « t«t«

HAR 01 29SC-BD HÖ thèng truyÒn lùc

HAR 01 30SC-BD CÇu chñ ®éng

HAR 01 31 SC-BD HÖ thèng di chuyÓn

HAR 01 32SC-BD HÖ thèng l¸i

HAR 01 33SC-BD HÖ thèng phanh

HAR 01 35SC Pan « t«

HAR 01 34K.tra t×nh tr¹ng kü thuËt §c¬ vµ « t«

HAR 01 36n©ng cao hieô qu¶

c«ng viÖc B»ngc«ng nh©n lµnh

nghÒ

HAR 02 06X¸c suÊt thèng kª

HAR 02 07Kü thuËt tù ®éng ®iÒu

khiÓn b»ng®iÖn tö

HAR 02 08 VÏ Auto CAD

HAR 02 19Tæ chøc qu¶n lý vµ s¶n xuÊt

Chøng chØ bËc cao

HAR 02 11

ChÈn ®o¸n ®éng c¬

HAR 02 12ChÈn ®o¸n HT truyÒn ®éng «t«

®o¸n hÖ thèng truyÒn ®éng « t«

HAR 02 14SC-BD bé t¨ng ¸p

HAR 02 15SC-BD HÖ thèng phun x¨ng ®iÖn tö

HAR 02 16SC-BD BCA

®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tõ

HAR 02 17SC-BD HT®/khiÓn b»ng khÝ nÐn

B»ngc«ng nhËn bËc cao

ChøngchØ

nghÒ

HAR 01 09C¬ kü thuËt

HAR 02 13C«ng nghÖ phôc håi

chi tiÕt trong s/ch÷a

HAR 02 09C«ng nghÖ khÝ

nÐn vµ thñy lùc

HAR 02 10 NhiÖt kü thuËt

HAR 02 18SC-BD BiÕn m«men thñy lùc

Çc h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un

1 . Häc trªn líp vÒ :

- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ cÊu t¹o chung hÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ x¨ng - NhiÖm vô, yªu cÇu cña çc bé ph©n : B¬m x¨ng, bé chÕ hoµ khÝ, hÖ thèng

phun chÝnh, hÖ thèng kh«ng t¶i, c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é cña bé chÕ hoµ khÝ, c¬ cÊu lµm ®Ëm, c¬ cÊu t¨ng tèc, çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng, c¬ cÊu ®ãng më bím giã, bím ga, thïng nhiªn liÖu, bÇu läc, èng n¹p, èng x¶, çc bé phËn xung giã thu håi x¨ng.

- CÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña b¬m x¨ng, bé chÕ hoµ khÝ, çc c¬ cÊu, hÖ thèng: hÖ thèng phun chÝnh, hÖ thèng kh«ng t¶i, c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é, c¬ cÊu lµm ®Ëm, c¬ cÊu t¨ng tèc, çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng, c¬ cÊu ®ãng më bím giã, bím ga cña bé chÕ hoµ khÝ, thïng nhiªn liÖu, bÇu läc, èng n¹p èng x¶, çc bé phËn xung giã thu håi x¨ng.

2 . Häc t¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ vÒ :

- HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña cña b¬m x¨ng, bé chÕ hoµ khÝ çc c¬ cÊu, hÖ thèng cña bé chÕ hoµ khÝ, thïng nhiªn liÖu, bÇu läc, èng n¹p èng x¶, çc bé phËn xung giã thu håi x¨ng.

- Quy tr×nh b¶o dìng hÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ x¨ng, b¬m x¨ng, çc c¬ cÊu, hÖ thèng cña bé chÕ hoµ khÝ, thïng nhiªn liÖu, bÇu läc, èng n¹p èng x¶, vµ çc bé phËn kh¸c.

- Ph¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a b¬m x¨ng, bé chÕ hoµ khÝ çc c¬ cÊu, hÖ thèng cña bé chÕ hoµ khÝ, thïng nhiªn liÖu, bÇu läc, èng n¹p èng x¶, çc bé phËn kh¸c cña hÖ thèng.

3 . Thùc tËp t¹i xëng trêng vÒ :

- Thùc hµnh th¸o l¾p, b¶o dìng, kiÓm tra vµ söa ch÷a çc bé phËn cña b¬m x¨ng, bé chÕ hoµ khÝ çc c¬ cÊu, hÖ thèng cña bé chÕ hoµ khÝ, thïng nhiªn liÖu, bÇu läc, èng n¹p, èng x¶, çc bé phËn xung giã thu håi x¨ng.

4 - Tù nghiªn cøu vµ lµm bµi tËp vÒ :

- Çc tµi liÖu tham kh¶o vÒ çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ x¨ng.

- VÏ s¬ ®å cÊu t¹o, tr×nh bµy ®îc nhiÖm vô, yªu cÇu, ph©n lo¹i vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng lo¹i cìng bøc, cña b¬m x¨ng, bé chÕ hoµ khÝ trong xëng söa ch÷a «t«.

HAR 02 12ChÈn ®o¸n HT truyÒn ®éng «t«

®o¸n hÖ thèng truyÒn ®éng « t«

7

Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®unKiÕn thøc: - Tr×nh bµy ®îc ®Çy ®ñ çc nhiÖm vô, yªu cÇu, cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t

®éng çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liªu ®éng c¬ x¨ng.- Gi¶i thÝch ®óng nh÷ng hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p

b¶o dìng, kiÓm tra, s÷a ch÷a çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng dïng bé chÕ hßa khÝ.

Kü n¨ng:- Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng, söa ch÷a ®îc çc h háng chi tiÕt, bé

phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng ®óng quy tr×nh, quy ph¹m vµ ®óng çc tiªu chuÈn kü thuËt trong söa ch÷a.

- Sö dông ®óng, hîp lý çc dông cô kiÓm tra, b¶o dìng vµ söa ch÷a ®¶m b¶o chÝnh x¸c vµ an toµn.

- ChuÈn bÞ, bè trÝ vµ s¾p xÕp n¬i lµm viÖc vÖ sinh, an toµn vµ hîp lý.Th¸i ®é:

- ChÊp hµnh nghiªm tóc çc quy ®Þnh vÒ kü thuËt, an toµn vµ tiÕt kiÖm trong b¶o dìng, söa ch÷a.

- Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm hoµn thµnh c«ng viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng vµ ®óng thêi gian .

- CÈn thËn, nghiªm tóc, chu ®¸o trong c«ng viÖc lu«n quan t©m ®óng, ®ñ kh«ng ®Ó x¶y ra ch¸y.

8

Bµi 1 HÖ THèNG NHI£N LIÖU §éNG C¥ X¡NG - M· bµi: HAR. 01 24 01 (DïNG Bé CHÕ HßA KHÝ) Giíi thiÖu : HÖ thèng nhiªn liªu cña ®éng c¬ x¨ng lµ mét hÖ thèng quan träng trªn ®éng c¬ «t« sö dông ®éng c¬ x¨ng. Çc kiÕn thøc c¬ b¶n cña hÖ thèng gióp cho çc çn bé kü thuËt, çc ®èi tîng khai th¸c sö dông, söa ch÷a «t« vµ çc c«ng nh©n, häc viªn chuyªn nghµnh cã thÓ hiÓu biÕt vÒ cÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña çc bé phËn hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng. §Ó tiÕn hµnh b¶o dìng vµ kiÓm tra, söa ch÷a çc h háng çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng. Môc tiªu thùc hiÖn:Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1- Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô hÖ thèng nhiªn liÖu. 2- Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng nhiªn liÖu. 3- Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng bªn ngoµi çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1- NhiÖm vô, yªu cÇu cña hÖ thèng nhiªn liÖu. 2- S¬ ®å cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng nhiªn liÖu

3- B¶o dìng bªn ngoµi çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu.

häc trªn líp I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i: 1. NhiÖm vô - HÖ thèng nhiªn liÖu lµm nhiÖm vô cung cÊp hoµ khÝ (hçn hîp x¨ng vµ kh«ng khÝ) s¹ch ®ång ®Òu vÒ sè lîng vµ thµnh phÇn vµo çc xy lanh ®éng c¬ theo yªu cÇu vÒ tèc ®é vµ t¶i cña ®éng c¬. Th¶i s¹ch s¶n vËt ch¸y ra ngoµi ®¶m b¶o « nhiÔm m«i tr-êng còng nh g©y ån ë møc ®é thÊp nhÊt. 2. Yªu cÇu - Th¶i khÝ x¶ s¹ch h¬n, chèng « nhiÓm m«i trêng. - Tiªu hao nhiªn liÖu Ýt, ®¶m b¶o tÝnh kinh tÕ, Ýt h háng. - C¶i thiÖn ®îc kh¶ n¨ng t¶i. 3. Ph©n lo¹i: HÖ thèng nhiªn liÖu dïng bé chÕ hßa khÝ dùa vµo phÇn cung cÊp x¨ng ®îc chia thµnh hai lo¹i, lo¹i tù ch¶y vµ lo¹i cìng bøc (h×nh 1 - 1). Kh¸c nhau c¬ b¶n cña hai lo¹i lµ ë b¬m vËn chuyÓn x¨ng. a) Lo¹i tù ch¶y (h×nh 1-1a), b×nh x¨ng ®Æt cao h¬n bé chÕ hoµ khÝ nªn x¨ng tõ thïng chøa tù ch¶y vµo bé chÕ hoµ khÝ. b) Lo¹i cìng bøc thïng x¨ng ®Æt thÊp h¬n bé chÕ hoµ khÝ nªn ph¶i dïng b¬m x¨ng hót x¨ng tõ thïng chøa, qua b×nh läc råi ®Èy x¨ng lªn buång phao cña bé chÕ hoµ khÝ (h×nh 1-1b). §éng c¬ x¨ng l¾p trªn «t« hÇu hÕt ®Òu dïng lo¹i cìng bøc, lo¹i tù ch¶y dïng trªn xe g¾n m¸y vµ çc ®éng c¬ x¨ng cì nhá.II- S¥ §å CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña HÖ THèNG NHI£N LIÖU DïNG bé ChÕ HßA KHÝ lo¹i cìng bøc 1. CÊu t¹o HÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ x¨ng gåm cã çc bé phËn sau: bÇu läc kh«ng khÝ, thïng chøa x¨ng, çc b×nh läc x¨ng, b¬m x¨ng, ®êng èng dÉn x¨ng, bé chÕ hoµ khÝ, èng hót, èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m (h×nh 1-1) 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng

9

Khi ®éng c¬ lµm viÖc, b¬m x¨ng hót x¨ng tõ thïng chøa qua èng dÉn x¨ng vµ b×nh läc ®Õn b¬m x¨ng råi ®Èy lªn bé chÕ hßa khÝ. Trong kú n¹p cña ®éng c¬ kh«ng khÝ tõ

H×nh 1-1 CÊu t¹o hÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ x¨ng

ngoµi trêi ®i vµo b×nh läc kh«ng khÝ 8 råi qua bé chÕ hßa khÝ trén hßa víi x¨ng t¹o thµnh hoµ khÝ, sau ®ã hoµ khÝ ®i theo èng hót, qua xu p¸p n¹p vµo trong xy lanh ®éng c¬. S¶n phÈm ch¸y sau khi gi¶n në sinh c«ng trong xy lanh ®îc x¶ ra ngoµi qua èng x¶ vµ èng gi¶m thanh.iii. néi dung b¶o dìng hÖ thèng niªn liÖu x¨ng 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng. 2. Th¸o çc bé phËn ra khái ®éng c¬ 3. Lµm s¹ch çc bé phËn vµ kiÓm tra bªn ngoµi 4. L¾p çc bé phËn lªn ®éng c¬.

iv. c©u hái bµi tËp 1. Nªu nhiÖm vô cña hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng ? Gi¶i thÝch t¹i sao ®éng x¨ng dïng trªn « t« thêng dïng hÖ thèng nhiªn liÖu lo¹i cìng bøc ?

10

2. Gi¶i thÝch nhiÖm vô cña çc bé phËn trong hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng lo¹i cìng bøc (cã b¬m x¨ng) ? 3. Gi¶i thÝch t¹i sao ®éng x¨ng dïng trªn « t« thêng dïng hÖ thèng nhiªn liÖu lo¹i c-ìng bøc ? THùC tËp B¶O D¦ìNG HÖ THèNG NHI£N LIÖU i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh. 2. chuÈn bÞ dông cô: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ b¶o dìng. - Bé dông cô ®å nghÒ söa ch÷a «t«. - M¸y b¬m níc, m¸y nÐn khÝ, khay ®ùng chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ: ®Öm, èng dÉn x¨ng khi cÇn thiÕt thay thÕ. II. b¶o dìng bªn ngoµi çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu 1. quy tr×nh th¸o çc bé phËn ra khái ®éng c¬ * Lµm s¹ch bªn ngoµi çc bé phËn trong hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng. . Dïng b¬m níc cã ¸p suÊt cao röa s¹ch bªn ngoµi çc bé phËn, dïng khÝ nÐn xÞt s¹ch cÆn bÈn vµ níc. a) Th¸o thïng x¨ng. - Th¸o çc ®êng èng dÉn x¨ng. - Th¸o thïng x¨ng. Chó ý ®ì cÈn thËn kh«ng ®Ó r¬i thïng x¨ng g©y tai n¹n. b) Th¸o b×nh läc x¨ng - Th¸o çc ®êng dÉn nhiªn liÖu tõ thïng x¨ng ®Õn bÇu läc, tõ bÇu läc ®Õn b¬m x¨ng. - Th¸o b×nh läc x¨ng c) Th¸o b¬m x¨ng. - Th¸o çc ®êng èng dÉn x¨ng. - Th¸o bu lon b¾t gi÷ b¬m x¨ng víi th©n m¸y (quay cam lÖch t©m vÒ vÞ trÝ thÊp ®Ó th¸o) - Th¸o b¬m x¨ng ra khái ®éng c¬, níi ®Òu hai bulon b¾t chÆt b¬m víi th©n m¸y. d) Th¸o bé chÕ hßa khÝ. - Th¸o èng th«ng giã hép trôc khuûu. - Th¸o bÇu läc kh«ng khÝ. Th¸o ®êng èng dÉn x¨ng nèi tõ b¬m x¨ng ®Õn bé chÕ hßa khÝ. -Th¸o çc bu lon b¾t chÆt bé chÕ hßa khÝ víi èng n¹p. e)Th¸o côm èng x¶ èng gi¶m thanh. - Th¸o côm èng vµ gi¶m thanh, th¸o çc bu lon b¾t gi÷ èng x¶ vµ èng gi¶m thanh. - Th¸o èng gãp khÝ x¶ vµ ®Öm kÝn. 2. Lµm s¹ch, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra bªn ngoµi çc bé phËn. a) Lµm s¹ch, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra bªn ngoµi thïng x¨ng. - Lµm s¹ch bªn ngoµi thïng x¨ng b»ng dÇu háa hoÆc dÇu ®iezen - KiÓm tra thïng x¨ng bÞ nøt, thñng, mãp mÐo. - Röa s¹ch n¾p ®Ëy thïng x¨ng, dïng dÇu háa ®Ó röa, dïng khÝ nÐn thæi kh«. b) Lµm s¹ch,kiÓm tra bªn ngoµi b×nh läc x¨ng - KiÓm tra ®Öm lµm kÝn kh«ng bÞ hë, ren ®Çu nèi èng dÉn vµ ren èc b¾t gi÷ cèc läc kh«ng bÞ chên. - Dïng tay vÆn võa chÆt èc b¾t gi÷ cèc läc x¨ng. - KiÓm tra bªn ngoµi bÇu läc bÞ nøt, hë ph¶i kh¾c phôc h háng. c) Lµm s¹ch, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra bªn ngoµi b¬m x¨ng - Dïng dÇu háa röa s¹ch bªn ngoµi b¬m x¨ng, dïng giÎ lau kh«. - KiÓm tra bªn ngoµi b¬m x¨ng: kiÓm tra n¾p, vá b¬m bÞ nøt, hë - KiÓm tra xiÕt chÆt l¹i çc vÝt: b¾t chÆt phÇn n¾p víi phÇn th©n, phÇn th©n víi ®Õ cña b¬m x¨ng. (xiÕt ®Òu, ®èi xøng çc vÝt).

11

d) Lµm s¹ch, kiÓm tra bªn ngoµi b×nh läc kh«ng khÝ. . Dïng dÇu ®ieden hoÆc dÇu háa röa s¹ch bªn ngoµi bÇu läc kh«ng khÝ. - KiÓm tra bªn ngoµi bÇu läc: kiÓm tra bÇu läc bÞ mãp mÐo, hë ph¶i kh¾c phôc. - KiÓm tra xiÕt chÆt l¹i èc tai hång b¾t chÆt n¾p vµ th©n bÇu läc kh«ng khÝ. - VÆn chÆt ®ai kÑp çc ®Çu èng nèi tr¸nh bÞ hë. e) Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ. - Dïng dÇu háa röa s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ - KiÓm tra bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ: KiÓm tra phÇn n¾p vµ phÇn th©n, phÇn ®Õ nøt, hë. - KiÓm tra xiÕt chÆt l¹i çc vÝt b¾t chÆt phÇn n¾p víi phÇn th©n, phÇn th©n víi phÇn ®Õ cña bé chÕ hßa khÝ (chó ý xiÕt ®Òu ®èi xøng çc vÝt). - KiÓm tra sù chên, háng ren cña ®Çu nèi èng ®Ó tr¸nh rß rØ x¨ng. - KiÓm tra ®Öm lµm kÝn gi÷a bé chÕ hßa khÝ vµ èng n¹p nÕu bÞ r¸ch háng ph¶i thay míi. g) Lµm s¹ch bªn ngoµi côm èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m. - Lµm s¹ch muéi than, bôi bÈn b¸m trong èng x¶ vµ èng tiªu ©m. - KiÓm tra bªn ngoµi èng tiªu ©m bÞ nøt thñng mãp mÐo ph¶i söa ch÷a. - KiÓm tra ®Öm lµm kÝn cña èng x¶ nÕu háng ph¶i thay. 3. L¾p çc bé phËn lªn ®éng c¬. Çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu sau khi ®· lµm s¹ch kiÓm tra bªn ngoµi, tiÕn hµnh l¾p lªn ®éng c¬. a) L¾p thïng x¨ng lªn «t«. - XiÕt chÆt çc bu lon b¾t chÆt thïng x¨ng. - B¾t chÆt çc ®êng èng dÉn x¨ng vµo thïng. b) L¾p b×nh läc x¨ng. - L¾p b×nh läc lªn ®éng c¬, xiÕt chÆt bulon. - Nèi ®êng èng dÉn x¨ng tõ thïng ®Õn b×nh läc. c) L¾p b¬m x¨ng vµo ®éng c¬. - xiÕt chÆt hai bu lon b¾t chÆt b¬m x¨ng víi th©n m¸y (chó ý l¾p ®Öm gi÷a ®Õ b¬m víi th©n m¸y ®óng chiÒu dµy quy ®Þnh). - L¾p ®êng èng dÉn x¨ng tõ b×nh läc ®Õn b¬m vµ tõ b¬m lªn bé chÕ hßa khÝ. d) L¾p bé chÕ hßa khÝ lªn ®éng c¬. - L¾p ®Öm lµm kÝn vµ bé chÕ hßa khÝ lªn èng n¹p xiÕt chÆt çc ®ai èc. - L¾p b×nh läc kh«ng khÝ lªn bé chÕ hßa khÝ xiÕt chÆt ®ai èc tai hång vµ b¾t çc ®-êng èng dÉn. - L¾p vµ xiÕt chÆt ®êng èng dÉn x¨ng tõ b¬m x¨ng ®Õn bé chÕ hßa khÝ (dïng tay vÆn vµo khíp ren, sau ®ã míi dïng cê lª dÑt xiÕt chÆt ®Ó tr¸nh chên, háng ren). e) L¾p côm èng x¶, èng tiªu ©m - L¾p ®Öm vµ èng gãp khÝ x¶. XiÕt chÆt çc ®ai èc ®Òu, ®èi xøng. - L¾p èng x¶, b¾t chÆt èng x¶ víi èng gãp khÝ x¶, l¾p b×nh tiªu ©m vµo èng x¶. - §æ x¨ng vµo thïng, dïng tay b¬m x¨ng lªn bé chÕ hßa khÝ, kiÓm tra xiÕt chÆt l¹i toµn bé hÖ thèng, tr¸nh ®Ó rß rØ x¨ng. 4. B¶o dìng hÖ thèng nhiªn liÖu a) B¶o dìng hµng ngµy. KiÓm tra møc x¨ng trong thïng chøa, ®æ thªm x¨ng vµo thïng. KiÓm tra xem xÐt bªn ngoµi ®é kÝn çc chç nèi cña bé chÕ hoµ khÝ, b¬m x¨ng, çc èng dÉn vµ thïng x¨ng. b) B¶o dìng ®Þnh kú cÊp 1. KiÓm tra xem xÐt bªn ngoµi ®é kÝn khÝt çc chç nèi cña hÖ thèng nhiªn liÖu, nÕu cã h háng ph¶i kh¾c phôc. KiÓm tra sù liªn kÕt gi÷a cÇn bµn ®¹p víi trôc bím ga,cña d©y çp víi cÇn bím giã, sù ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®é më vµ ®ãng hoµn toµn cña bím ga vµ bím giã. KiÓm tra bµn ®¹p cña c¬ cÊu dÉn ®éng ga ph¶i dÞch chuyÓn ®Òu vµ nhÑ nhµng vÒ c¶ hai phÝa. NÕu « t« ho¹t ®éng trªn ®êng nhiÒu bôi ph¶i th¸o rêi bÇu läc kh«ng khÝ vµ thay dÇu ë bÇu läc. c) B¶o dìng ®Þnh kú cÊp 2. KiÓm tra ®é kÝn cña thïng x¨ng vµ chç nèi cña èng dÉn hÖ thèng nhiªn liÖu, b¾t chÆt bé chÕ hoµ khÝ, b¬m x¨ng nÕu cÇn thiÕt th× kh¾c phôc h

12

háng. KiÓm tra sù liªn kÕt cña cÇn kÐo víi cÇn bím ga vµ cña d©y çp víi bím giã, sù ho¹t ®éng cña c¬ cÊu dÉn ®éng, ®é më vµ ®ãng hoµn toµn cña bím ga vµ bím giã. Dïng ¸p kÕ kiÓm tra sù lµm viÖc cña b¬m x¨ng (kh«ng cÇn th¸o b¬m x¨ng khái ®éng c¬). KiÓm tra møc x¨ng trong buång phao cña bé chÕ hoµ khÝ. Röa bÇu läc kh«ng khÝ vµ thay dÇu ë bÇu läc d) B¶o dìng theo mïa. Trong mét n¨m hai lÇn th¸o bé chÕ hoµ khÝ ra khái ®éng c¬ röa s¹ch kiÓm tra çc côm vµ çc chi tiÕt cña bé chÕ hoµ khÝ, kiÓm tra jÝch l¬ b»ng thiÕt bÞ chuyªn dïng. Th¸o rêi b¬m x¨ng, lau chïi kiÓm tra t×nh tr¹ng çc chi tiÕt sau khi l¾p xong kiÓm tra b»ng thiÕt bÞ chuyªn dïng. Mçi n¨m hai lÇn x¶ cÆn bÈn ra khái thïng x¨ng vµ cä röa thïng x¨ng tríc khi cho xe ho¹t ®éng vµo mïa ®«ng. Khi kiÓm tra b¬m x¨ng cÇn c¨n cø vµo ¸p suÊt tèi ®a do b¬m t¹o nªn, n¨ng suÊt cña b¬m, ®é kÝn khÝt cña çc van, th«ng sè ®ã ®îc kiÓm tra trªn thiÕt bÞ cuyªn dïng. KiÓm tra bé chÕ hoµ khÝ, kiÓm tra ®é kÝn cña van kim, bÒ mÆt l¾p ghÐp, møc x¨ng trong buång phao. NÕu møc x¨ng trong buång phao cao qu¸ møc quy ®Þnh do van kim bÞ hë cÇn ph¶i söa ch÷a vµ ®iÒu chØnh.

13

Bµi 2

Söa ch÷a vµ b¶o dìng b¬m x¨ng c¬ khÝ - M· bµi: HAR. 01 24 02Giíi thiÖu : B¬m x¨ng lµ mét bé phËn trong hÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ x¨ng. §Ó tiÕn hµnh b¶o dìng vµ kiÓm tra, söa ch÷a çc h háng çc bé phËn cña b¬m x¨ng ®óng yªu cÇu kü thuËt ®ßi hái chóng ta ph¶i hiÓu ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña çc lo¹i b¬m x¨ng th«ng dông.Môc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô cña b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ. 3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng söa ch÷a ®îc b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ l¾p trªn «t« ®óng yªu cÇu kü thuËt.Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu cña b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ 2. CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ. 3.Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ ®óng yªu cÇu kü thuËt. häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu cña b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ 1. NhiÖm vô : B¬m x¨ng cã nhiÖm vô hót x¨ng tõ thïng x¨ng ®Èy lªn buång phao cña bé chÕ hßa khÝ. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, Ýt h háng, b¶o dìng söa ch÷a, thay thÕ dÔ dµng. - N¨ng suÊt b¬m cao.II CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ 1. CÊu t¹o : Trong çc lo¹i b¬m dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ th× b¬m mµng ®îc sö dông nhiÒu nhÊt. B¬m ®îc g¾n bªn h«ng ®éng c¬, ho¹t ®éng nhê cam lÖch t©m trªn trôc cam. B¬m x¨ng gåm cã: N¾p 1 vµ th©n b¬m 2, gi÷a n¾p vµ th©n cã ®Æt mµng b¬m 5 lµm b»ng v¶i cao su, phÇn bªn trong n¾p 1 chia lµm hai ng¨n, ng¨n bªn ph¶i th«ng víi lç nhiªn liÖu vµo, ng¨n bªn tr¸i th«ng víi lç nhiªn liÖu ra. Gi÷a ng¨n bªn ph¶i cã ®Æt hai van mét chiÒu hay van n¹p 3, trong ng¨n bªn tr¸i cã van x¶ 13. Mµng b¬m ®îc nèi víi cÇn kÐo 10 cßn cÇn kÐo 10 l¹i nèi víi cÇn b¬m 6. CÇn b¬m 6 lu«n tú vµo cam lÖch t©m trªn trôc cam. PhÝa díi mµng b¬m cã ®Æt lß xo 11 ®Ó ®Èy mµng b¬m vÒ khi b¬m kh«ng lµm viÖc vµ gi÷ cho mµng b¬m ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh. Lß xo 7 cã t¸c dông lµm cho cÇn b¬m lu«n lu«n tú s¸t vµo cam lÖch t©m . 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng cam lÖch t©m quay vÒ vÞ trÝ cao t¸c ®éng lªn ®Çu ph¶i cña cÇn b¬m 6 ®Èy cÇn b¬m ®i lªn, qua cÇn kÐo 10 lß xo 11 bÞ nÐn l¹i vµ mµng b¬m 5 ®îc kÐo ®i xuèng t¹o ra kho¶ng kh«ng bªn trªn mµng hót van n¹p 3 më ra, lóc nµy x¨ng ®îc hót qua líi läc 2, van 3 vµo chøa trªn mµng b¬m. Khi cam kh«ng t¸c dông lªn cÇn b¬m th× lß xo 7 ®Èy ®Çu ph¶i cña cÇn b¬m ®i xuèng, lß xo 11 ®Èy mµng b¬m ®i lªn më van ®Èy 13, ®Èy x¨ng theo ®êng dÉn x¨ng ra 15 ®Õn buång phao cña bé chÕ hoµ khÝ. Khi trong buång phao cña bé chÕ hoµ khÝ ®· ®Çy x¨ng van kim ®ãng kÝn vµo ®Õ van, trong èng dÉn x¨ng tõ b¬m tíi bé chÕ hoµ khÝ sinh ra ¸p suÊt, ¸p suÊt ®ã truyÒn

14

vµo khoang chøa trªn mµng b¬m lóc nµy mµng b¬m bÞ Ðp n»m ë vÞ trÝ thÊp v× lß xo 11 kh«ng thÓ th¾ng ®îc ¸p suÊt nhiªn liÖu sinh ra vµ ®Çu tr¸i cña cÇn b¬m sÏ trît tr¬n trªn cÇn kÐo 10 nªn b¬m ngõng b¬m.

H×nh 2-1: CÊu t¹o cña b¬m x¨ng dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ

Khi ®éng c¬ kh«ng ho¹t ®éng muèn b¬m x¨ng vµo ®Çy buång phao cña bé chÕ hoµ khÝ ph¶i dïng tay ®iÒu khiÓn cÇn b¬m tay 8. B¬m b»ng tay chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc khi vÊu låi cña cam lÖch t©m rêi cÇn b¬m 6. NÕu mµng b¬m n»m ë vÞ trÝ díi th× cÇn ph¶i dïng tay, quay trôc khuûu ®i mét vßng ®Ó cho vÊu låi cña cam rêi khái cÇn b¬m.III. néi dung B¶O D¦ìNG B¥M x¨ng b»ng c¬ khÝ - Lµm s¹ch bªn ngoµi b¬m - Th¸o rêi vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt - KiÓm tra çc chi tiÕt, cÇn b¬m, mµng b¬m, lß xo, çc van hót, van x¶, ®Öm lµm kÝn, n¾p b¬m, th©n b¬m. - Tra dÇu mì vµo trôc vµ lç. - L¾p l¹i çc chi tiÕt cña b¬m.

IV- C©u hái vµ bµi tËp 1.Gi¶i thÝch nhiÖm vô cña b¬m x¨ng ? b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ ho¹t ®éng ®îc nhê bé phËn nµo dÉn ®éng ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao khi trong buång phao cña bé chÕ hßa khÝ ®Çy x¨ng, b¬m x¨ng ngõng b¬m ? 3. Nªu nh÷ng h háng lµm gi¶m lu lîng cña b¬m x¨ng ?

15

thùc tËp b¶o dìng b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2 - 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh. 2. chuÈn bÞ dông cô: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ b¶o dìng. - Bé dông cô ®å nghÒ söa ch÷a «t«. - Bµn th¸o l¾p, mÆt ph¼ng chuÈn - M¸y nÐn khÝ, khay ®ùng chi tiÕt, vËt t, nguyªn liÖu ®Ó lµm s¹ch, b«i tr¬n . DÇu háa hoÆc x¨ng, mì b«i çc chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ: ®Öm, mµng b¬m, van khi cÇn thiÕt thay thÕ. - Tµi liÖu tra cøu th«ng sè kü thuËt yªu cÇu söa ch÷a b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ.ii. th¸o l¾p b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ a. Quy tr×nh th¸o b¬m x¨ng 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi b¬m x¨ng. . Dïng dÇu háa vµ dÎ lau röa s¹ch b¬m vµ lau kh« 2. Th¸o n¾p b¬m, dïng tuèc n¬ vÝt níi ®Òu hai vit b¾t gi÷ n¾p b¬m víi th©n b¬m th¸o ®Öm, líi läc.CÈn thËn kh«ng lµm r¸ch ®Öm vµ líi läc.Chó ý ®¸nh dÊu vÞ trÝ l¾p n¾p b¬m 3. Th¸o ®Çu b¬m ra khái th©n b¬m, dïng tuèc n¬ vÝt níi ®Òu ®èi xøng çc vÝt 4. Th¸o côm cÇn b¬m m¸y, th¸o lß xo cÇn b¬m, th¸o trôc cÇn b¬m,dïng tay Ên mµng b¬m xuèng rót cÇn b¬m m¸y ra 5. Th¸o côm mµng b¬m, chó ý kh«ng ®Ó b¾n lß xo mµng b¬m 6. Th¸o côm cÇn b¬m tay 7. Th¸o çc van hót, van ®Èy ra khái ®Çu b¬m, chó ý kh«ng lµm h háng çc chi tiÕt cña van 8. Röa s¹ch çc chi tiÕt ®Ó ®óng n¬i quy ®Þnh. b. Quy tr×nh l¾p * L¾p çc chi tiÕt theo thø tù ngîc víi quy tr×nh th¸o (sau khi ®· kiÓm tra thay thÕ çc chi tiÕt h háng) - L¾p ®óng yªu cÇu kü thuËt kh«ng l¾p ngîc chiÒu van hót, van ®Èy. - L¾p n¾p b¬m ®óng dÊu ®Ó khi l¾p çc èng dÉn x¨ng dÔ dµng. - §èi víi b¬m x¨ng cã cèc läc dïng tay vÆn ®ai èc kÑp gi÷ cèc läc x¨ng. - L¾p mµng b¬m ë phÝa díi ®óng ký hiÖu - VÆn chÆt çc vÝt cè ®Þnh n¾p b¬m víi ®Çu b¬m, ®Çu b¬m víi th©n b¬m (®Òu vµ ®èi xøng). Dïng tay vÆn vµo ren tÊt c¶ çc vÝt råi míi dïng dông cô xiÕt, ®Ó tr¸nh lµm chên háng ren cña çc vÝt.

16

HäC T¹I PHßNG CHUY£N M¤N HO¸

i. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña B¥M x¨ng b»ng c¬ khÝ. 1. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n Çc chi tiÕt cña b¬m x¨ng bÞ h háng, mßn, hë ®Òu lµm gi¶m lu lîng cña b¬m x¨ng, hoÆc b¬m kh«ng ho¹t ®éng ®uîc. a) HiÖn tîng Khi b¬m ho¹t ®éng lu lîng b¬m gi¶m, hoÆc kh«ng b¬m ®îc x¨ng. b) Nguyªn nh©n - Mßn cam vµ cÇn b¬m hoÆc do trôc cÇn b¬m vµ lç trôc mßn lµm cÇn b¬m h¹ thÊp xuèng, hµnh tr×nh dÞch chuyÓn cña mµng b¬m gi¶m, lu lîng b¬m gi¶m ®i. - L¾p ®Öm gi÷a mÆt bÝch b¬m x¨ng vµ th©n m¸y qu¸ dµy, hµnh tr×nh kÐo mµng b¬m ®i xuèng hót x¨ng vµo b¬m gi¶m, lu lîng b¬m gi¶m. - Mµng b¬m bÞ chïng do ®ã ë hµnh tr×nh hót ¸p suÊt kh«ng khÝ Ðp mµng b¬m lâm vµo lµm kh«ng gian hót thu nhá l¹i b¬m x¨ng yÕu. - Van hót, van ®Èy hë lµm cho nhiªn liÖu trong b¬m ë hµnh tr×nh ®Èy håi ngîc vÒ ®-êng hót. Hµnh tr×nh hót x¨ng håi trë l¹i ®êng ®Èy lµm gi¶m lîng x¨ng hót vµo b¬m. - Çc mÆt ph¼ng l¾p ghÐp gi÷a n¾p vµ th©n b¬m, gi÷a th©n vµ ®Õ b¬m bÞ hë kh«ng khÝ lät vµo khoang b¬m, lµm gi¶m ®é ch©n kh«ng, lîng x¨ng hót vµo sÏ gi¶m.- Mµng b¬m bÞ thñng, hoÆc bÞ hë ë vÞ trÝ b¾t ®ai èc vµ tÊm ®Öm b¾t mµng b¬m víi thanh kÐo lµm x¨ng lät xuèng çc te, dÇu nhên bÞ lo·ng.NÕu lç thñng lín b¬m sÏ kh«ng b¬m ®îc x¨ng lªn bé chÕ hßa khÝ. - Mµng b¬m bÞ thñng, hoÆc bÞ hë ë vÞ trÝ b¾t ®ai èc vµ tÊm ®Öm b¾t mµng b¬m víi thanh kÐo lµm x¨ng lät xuèng çc te, dÇu nhên bÞ lo·ng. NÕu lç thñng lín b¬m sÏ kh«ng b¬m ®îc x¨ng lªn bé chÕ hßa khÝ. - Lß xo mµng b¬m bÞ mÊt tÝnh ®µn håi, ¸p suÊt nhiªn liÖu trªn ®êng èng ®Èy bÞ gi¶m, lu lîng b¬m gi¶m, sÏ lµm cho ®éng c¬ thiÕu x¨ng.

thùc tËp söa ch÷a b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2 - 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh. 2. chuÈn bÞ dông cô: - Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch vµ söa ch÷a, vËt t, nguyªn liÖu ®Ó lµm s¹ch, b«i tr¬n çc chi tiÕt. - Çc chi tiÕt söa ch÷a, thay thÕ - Tµi liÖu tra cøu th«ng sè kü thuËt yªu cÇu söa ch÷a b¬m x¨ng.ii. th¸o l¾p b¬m x¨ng trªn ®éng c¬ a. th¸o b¬m x¨ng tõ trªn ®éng c¬ 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi b¬m 2. Th¸o çc ®êng èng dÉn x¨ng tõ thïng x¨ng ®Õn b¬m , tõ b¬m lªn bé CHK. 3. Th¸o bulon b¾t chÆt b¬m x¨ng, th¸o b¬m x¨ng ra khái ®éng c¬. b. th¸o rêi b¬m x¨ng 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi b¬m 2. Th¸o rêi b¬m (theo ®óng quy tr×nh) 3. Röa s¹ch çc chi tiÕt vµ kiÓm tra h háng. c. l¾p b¬m x¨ng

17

1. L¾p çc chi tiÕt cña b¬m x¨ng theo thø tù ngîc víi quy tr×nh th¸o. 2. L¾p b¬m x¨ng lªn ®éng c¬ (ngîc víi quy tr×nh th¸o)iii. Söa ch÷a b¬m x¨ng Sau khi th¸o rêi b¬m x¨ng, tiÕn hµnh kiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña b¬m vµ söa ch÷a çc chi tiÕt bÞ h háng. 1. Mµng b¬m a) H háng vµ kiÓm tra - H háng chÝnh cña mµng b¬m bÞ chïng, thñng. Mµng b¬m bÞ thñng, hë ë vÞ trÝ b¾t ®ai èc vµ tÊm ®Öm b¾t mµng b¬m vµo víi thanh kÐo lµm ch¶y x¨ng lät xuèng çc te. - KiÓm tra : Mµng b¬m r¸ch, thñng, chïng b»ng ph¬ng ph¸p quan s¸t. b) Söa ch÷a: Mµng b¬m bÞ r¸ch, thñng, chïng ®Òu ph¶i thay mµng b¬m míi ®óng lo¹i chÞu ®îc x¨ng. 2.Th©n, n¾p b¬m a) H háng vµ kiÓm tra - H háng mÆt l¾p ghÐp gi÷a n¾p víi th©n b¬m, gi÷a th©n b¬m vµ ®Õ b¬m bÞ hë, nøt, vì, lµm lät kh«ng khÝ vµo trong khoang b¬m kh«ng t¹o ®îc ®é ch©n kh«ng ®Ó hót x¨ng. - KiÓm tra : Quan s¸t çc vÕt nøt, vì cña n¾p. KiÓm tra çc mÆt ph¼ng l¾p ghÐp gi÷a n¾p vµ th©n b¬m trªn bµn rµ nguéi b»ng bét mµu. b) Söa ch÷a: Ph¶i tiÕn hµnh mµi l¹i nÕu bÒ mÆt cã nh÷ng chç lâm s©u qu¸ 0,05 mm. Sau khi s÷a ch÷a xong thay ®Öm míi khi l¾p. Th©n, n¾p b¬m bÞ nøt nhÑ cã thÓ hµn thiÕc, vì thay míi. 3. Cam, cÇn b¬m, trôc vµ lç trôc a) H háng vµ kiÓm tra - H háng chÝnh cña cam, cÇn b¬m, trôc vµ lç trôc cÇn b¬m bÞ mßn lµm cho hµnh tr×nh dÞch chuyÓn cña mµng b¬m gi¶m. - KiÓm tra: Dïng dông cô ®o ®é mßn cña cÇn b¬m, ®é mßn cña çc lç trôc. Sau ®ã so víi tiªu chuÈn kü thuËt. b) Söa ch÷a: CÇn b¬m mßn phÇn tiÕp xóc víi vÊu cam >0,2 mm tiÕn hµnh hµn ®¾p dòa ph¼ng. CÇn b¬m tay, thanh kÐo, cong n¾n l¹i, nøt, g·y thay míi. 4. Lß xo a) H háng vµ kiÓm tra - H háng chÝnh cña lß xo mÊt tÝnh ®µn håi. - kiÓm tra lß xo b»ng ph¬ng ph¸p ®o chiÒu dµi tù do cña lß xo mµng b¬m, lß xo cÇn b¬m råi so s¸nh víi tiªu chuÈn kü thuËt. ChiÒu dµi tù do lß xo gi¶m > 2 mm thay lß xo míi ®óng lo¹i. b) Söa ch÷a: Çc lß xo håi vÞ yÕu g·y thay míi ®óng lo¹i. 5. Çc van cña b¬m a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña çc van: van hót - kiÓm tra ®é kÝn cña van trªn thiÕt bÞ chuyªn dïng kiÓm tra b¬m x¨ng vµ bé chÕ hßa khÝ. b) Söa ch÷a: Çc van mßn hë thay ®óng lo¹i, lß xo van g·y yÕu thay míi. 6. KiÓm tra ¸p suÊt b¬m x¨ng B¬m x¨ng sau khi kiÓm tra, söa ch÷a, l¾p l¹i hoµn chØnh, dïng ®ång hè ¸p suÊt l¾p vµo ®êng èng dÉn x¨ng lªn bé chÕ hßa khÝ. Quay trôc khuûu ®éng c¬ vµ quan s¸t kim ®ång hå b¸o trÞ sè ¸p suÊt b¬m khi cã x¨ng vµ ¸p suÊt b¬m khi kh«ng cã x¨ng ®Ó so víi tiªu chuÈn (hoÆc quan s¸t ®é b¾n xa cña tia x¨ng tõ 50 - 60 mm lµ ®¹t yªu cÇu). KiÓm tra çc th«ng sè lµm viÖc cña b¬m, lu lîng, ¸p suÊt hót lín nhÊt, ¸p suÊt ®Èy lín nhÊt, ®é kÝn cña van hót vµ van ®Èy trªn çc thiÕt bÞ chuyªn dïng kiÓm tra b¬m x¨ng vµ bé chÕ hßa khÝ. - ¸p suÊt b¬m khi cã x¨ng 2 - 3 kg/cm2

- ¸p suÊt b¬m khi kh«ng cã x¨ng 0,3 - 0,5 kg/cm2

18

H×nh 3-1: B¬m x¨ng b»ng ®iÖn kiÓu mµng b¬m.

BµI 3 B¥M X¡NG B»NG §IÖN (KIÓU MµNG B¥M) - M· bµi: HAR.01 24 03Giíi thiÖu : HiÖn nay mét sè ®éng c¬ x¨ng dïng b¬m x¨ng b»ng ®iÖn. B¬m x¨ng b»ng ®iÖn ho¹t ®éng ®îc nhê nguån ®iÖn cña ¾c quy. Môc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i cña b¬m x¨ng b»ng ®iÖn. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña b¬m x¨ng b»ng ®iÖn. 3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc b¬m x¨ng b»ng ®iÖn®óng yªu cÇu kü thuËt.Néi dung chÝnh: I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cña b¬m x¨ng b»ng ®iÖn II- CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña b¬m x¨ng b»ng ®iÖn. III- Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a b¬m x¨ng b»ng ®iÖn ®óng yªu cÇu kü thuËt.

häc trªn líp vÒ nhiÖm vô, yªu cÇu, cÊu t¹o vµ nguyªn lý

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i b¬m x¨ng b»ng ®iÖn 1. NhiÖm vô B¬m x¨ng cã nhiÖm vô chuyÓn vËn x¨ng tõ thïng chøa ®Õn buång phao cña bé chÕ hßa khÝ. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n,Ýt h háng, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, l¾p ®Æt thuËn tiÖn. - N¨ng suÊt b¬m cao. 3. Ph©n lo¹i B¬m x¨ng b»ng ®iÖn cã nhiÒu lo¹i, b¬m x¨ng b»ng ®iÖn kiÓu mµng b¬m, kiÓu pÝt t«ng, kiÓu r« toII CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña b¬m x¨ng b»ng ®iÖn kiÓu mµng b¬m 1. CÊu t¹o B¬m x¨ng dÉn ®éng b»ng ®iÖn ho¹t ®éng nhê nguån ®iÖn cña ¾c quy. CÊu t¹o cña b¬m cã çc phÇn chÝnh tiÕp ®iÓm C cuén d©y nam ch©m ®iÖn B, mµng b¬m M nèi víi tiÕp ®iÓm C nhê cÇn trung gian T (h×nh 3-1). 2- Nguyªn lý ho¹t ®éng Khi b¬m kh«ng lµm viÖc, lß xo R ®Èy mµng b¬m tròng xuèng, cÇn T kÐo tiÕp ®iÓm C ®ãng m¹ch, dßng ®iÖn tõ ¾c quy qua tiÕp ®iÓm C vµo cuén d©y B ra m¸t, cuén d©y B ph¸t sinh tõ tr-êng hót miÕng thÐp S , kÐo mµng b¬m ®i lªn , x¨ng ®îc hót tõ thïng chø qua èng dÉn H vµo buång b¬m.

19

Khi miÕng thÐp H vµ mµng M ®îc hót lªn, c©n T ®Èy tiÕp ®iÓm C më c¾t m¹ch ®iÖn cuén d©y B mÊt søc hót, lß xo R ®Èy mµng M ®i xuèng lóc nµy van tho¸t më ra Ðp x¨ng qua èng tho¸t, lªn bé chÕ hoµ khÝ. Trong trêng hîp buång phao cña bé chÕ hoµ khÝ ®· ®Çy x¨ng van kim ®ãng kÝn ¸p suÊt nhiªn liÖu trong buång b¬m lín ®Èy mµng b¬m cong lªn lµm nh¶ cÆp tiÕp ®iÓm C ng¾t dßng ®iÖn ®i vµo cuén d©y, b¬m ngõng ho¹t ®éng. B¬m x¨ng dÉn ®éng b»ng ®iÖn cã u ®iÓm lµ ë bÊt kú tèc ®é nµo cña ®éng c¬ vÉn cã mét lu lîng x¨ng tèi ®a, ë bé chÕ hoµ khÝ lu«n ®îc cÊp mét lîng x¨ng víi mét ¸p suÊt kh«ng ®æi, cã thÓ l¾p b¬m ë bÊt kú vÞ trÝ nµo thuËn tiÖn nhÊt.iii. néi dung b¶o dìng b¬m x¨ng b»ng ®iÖn - Lµm s¹ch bªn ngoµi b¬m. - Th¸o rêi b¬m vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt tiÕp ®iÓm, cuén d©y, mµng b¬m, lß xo, çc van vµ vá b¬m. - Lµm s¹ch tiÕp ®iÓm, çc ®Çu d©y vµ thay mµng b¬m míi ®óng lo¹i. - KiÓm tra çc chi tiÕt cña b¬m. - L¾p çc chi tiÕt cña b¬m sau khi ®· thay thÕ, söa ch÷a theo thø tù ngîc víi khi th¸o.Iv. C©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¶i thÝch t¹i sao ë bÊt kú tèc ®é nµo cña ®éng c¬ b¬m x¨ng b»ng ®iÖn vÉn cung cÊp mét lîng x¨ng tèi ®a ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao khi trong buång phao cña bé chÕ hßa khÝ ®Çy x¨ng, b¬m x¨ng b»ng ®iÖn ngõng ®Èy x¨ng lªn bé chÕ hßa khÝ ? thùc tËp b¶o dìng, söa ch÷a b¬m x¨ng b»ng ®iÖn

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm 2 - 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh. 2. chuÈn bÞ dông cô: Th¸o l¾p, nguyªn vËt liÖu röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ b¶o d-ìng. - Bé dông cô ®å nghÒ söa ch÷a «t«. - §ång hå ®o ®iÖn v¹n n¨ng hoÆc «m kÕ, khay ®ùng chi tiÕt. - Bµn th¸o l¾p. - X¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau - Çc chi tiÕt vµ bé phËn th¸o rêi ®Ó thay thÕ: mµng b¬m, d©y ®iÖn, cÆp tiÕp ®iÓm.ii. th¸o l¾p B¥M x¨ng b»ng ®iÖn a. Quy tr×nh th¸o b¬m x¨ng b»ng ®iÖn 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi b¬m. . Dïng x¨ng vµ dÎ lau röa s¹ch b¬m vµ lau kh« 2. Th¸o çc d©y dÉn ®iÖn vµ cäc nèi d©y. Chó ý kh«ng lµm ®øt, hë çc ®Çu d©y, háng ®Öm çch ®iÖn. 3. Th¸o n¾p b¬m, dïng tuèc n¬ vÝt níi ®Òu ®èi xøng çc vÝt b¾t gi÷ n¾p b¬m víi vá b¬m. CÈn thËn kh«ng lµm r¸ch mµng b¬m. 4. Th¸o côm mµng b¬m, lß xo, thanh ®Èy, cÆp m¸ vÝt ra khái th©n b¬m. 5. Th¸o rêi côm mµng b¬m, chó ý kh«ng lµm r¸ch mµng b¬m 6. Th¸o çc van hót, van ®Èy ra khái n¾p b¬m, tr¸nh kh«ng lµm h háng çc chi tiÕt cña van 7. Röa s¹ch çc chi tiÕt ®Ó ®óng n¬i quy ®Þnh. . Dïng x¨ng s¹ch, khay ®ùng, dÎ lau b) Quy tr×nh l¾p: (Ngîc víi quy tr×nh th¸o) Sau khi ®· b¶o dìng, söa ch÷a çc chi tiÕt h háng cña b¬m) - L¾p ®óng yªu cÇu kü thuËt kh«ng l¾p ngîc chiÒu van hót, van ®Èy. - L¾p n¾p b¬m ®óng vÞ trÝ.

20

- L¾p ®Çy ®ñ ®Öm çch ®iÖn ë cäc nèi d©y vµ nèi d©y dÉn ®iÖn. - VÆn chÆt çc vÝt cè ®Þnh n¾p b¬m víi vá b¬m (vÆn ®Òu vµ ®èi xøng) - Tr¸nh lµm chên háng ren çc vÝt khi l¾p.

HäC T¹I PHßNG CHUY£N M¤N HO¸

III. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña B¥M x¨ng b»ng ®iÖn 1. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h hángHiÖn tîng : khi b¬m ho¹t ®éng lu lîng b¬m gi¶m hoÆc kh«ng b¬m ®îc x¨ng. Nguyªn nh©n: - Mµng b¬m bÞ chïng lµm thay ®æi kh«ng gian trong buång b¬m. - Çc chi tiÕt cña b¬m bÞ hë. Çc van hót, van ®Èy bÞ hë, lµm cho nhiªn liÖu trong b¬m ë hµnh tr×nh ®Èy trë ngîc vÒ ®êng hót. Khi van ®Èy hë lµm cho x¨ng tõ ®êng ®Èy trë vÒ l¹i kh«ng gian b¬m lµm gi¶m lîng x¨ng hót vµo b¬m. MÆt ph¼ng l¾p ghÐp gi÷a n¾p vµ th©n bÞ hë kh«ng khÝ lät vµo kh«ng gian b¬m. - Mµng b¬m bÞ thñng kh«ng b¬m ®îc x¨ng. Lß xo mµng b¬m mÊt tÝnh ®µn håi lµm cho ¸p suÊt nhiªn liÖu trªn ®êng ®Èy bÞ gi¶m. - CÆp m¸ vÝt bÈn mßn tiÔp xóc kh«ng tèt hµnh tr×nh hót cña mµng b¬m gi¶m nhiªn liÖu n¹p vµo b¬m gi¶m. Cuén d©y bÞ ®øt, ch¹m, chËp, b¬m kh«ng ho¹t ®éng.

Thùc tËp söa ch÷a B¥M x¨ng b»ng ®iÖn

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm 2 - 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh. 2. chuÈn bÞ dông cô: Th¸o l¾p, kiÓm tra, nguyªn vËt liÖu röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ b¶o dìng. - Bé dông cô ®å nghÒ söa ch÷a «t«. - §ång hå ®o ®iÖn v¹n n¨ng hoÆc «m kÕ, bµn th¸o l¾p, khay ®ùng chi tiÕt. - X¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau - Çc chi tiÕt vµ bé phËn th¸o rêi cña b¬m ®Ó thay thÕ. - Tµi liÖu tra cøu söa ch÷a b¬m x¨ng b»ng ®iÖn.ii. th¸o l¾p b¬m x¨ng b»ng ®iÖn tõ trªn ®éng c¬ a. quy tr×nh th¸o 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi b¬m. 2. Th¸o çc ®êng èng dÉn x¨ng tõ thïng x¨ng ®Õn b¬m vµ tõ b¬m lªn bé chÕ hßa khÝ. 3. Lµm s¹ch vµ th¸o rêi b¬m x¨ng b»ng ®iÖn . Bµn th¸o l¾p, khay ®ùng chi tiÕt vµ x¨ng ®Ó röa chi tiÕt. . Th¸o rêi b¬m x¨ng b»ng ®iÖn (theo ®óng quy tr×nh) 4. Röa s¹ch çc chi tiÕt cña b¬m, kiÓm tra söa ch÷a çc chi tiÕt. iii. söa ch÷a b¬m x¨ng b»ng ®iÖn 1. TiÕp ®iÓm a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña cÆp tiÕp ®iÓm bÞ mßn bÒ m¨t tiÕp xóc, nøt, vì. - kiÓm tra b»ng ph¬ng ph¸p quan s¸t bÒ mÆt tiÕp xóc cña cÆp tiÕp ®iÓm, quan s¸t vÕt nøt, vì. NÕu bÒ mÆt tiÕp xóc cÆp tiÕp kh«ng tèt, tiÕp ®iÓm bÞ nøt, vì dßng ®iÖn ¾c quy vµo cuén d©y nhá lu lîng b¬m gi¶m. b) Söa ch÷a: - BÒ mÆt tiÕp xóc cña cÆp tiÕp ®iÓm kh«ng tèt dïng giÊy nh¸m mÞn ®¸nh ph¼ng. - TiÕp ®iÓm bÞ mßn qu¸ 1/2 chiÒu cao hoÆc bÞ nøt, vì th× thay tiÕp ®iÓm míi.

21

2. Cuén d©y a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cuén d©y bÞ ®øt, ch¹m, chËp. - KiÓm tra cuén d©y bÞ ®øt, dïng ®ång hå «m kÕ ®o ®iÖn trë cña cuén d©y.Cho hai ®Çu ®o cña ®ång hå «m kÕ tiÕp xóc víi hai ®Çu cuén d©y. NÕu trÞ sè b¸o trªn ®ång hå ®o lín v« cïng chøng tá cuén d©y bÞ ®øt. Cßn trÞ sè b¸o trªn ®ång hå ®óng tiªu chuÈn chøng tá cuén d©y tèt (kh«ng bÞ ®øt). - KiÓm tra cuén d©y bÞ chËp t¬ng tù nh kiÓm tra cuén d©y bÞ ®øt. NÕu trÞ sè ®iÖn trë cña cuén d©y b¸o trªn ®ång hå «m kÕ nhá h¬n so víi ®iÖn trë tiªu chuÈn cho phÐp cña cuén d©y, chøng tá cuén d©y bÞ chËp. - KiÓm tra cuén d©y bÞ ch¹m m¸t, tríc hÕt t¸ch ®Çu d©y nèi m¸t cña cuén d©y. Dïng ®ång hå v¹n n¨ng hoÆc «m kÕ kiÓm tra. §Çu d¬ng ®ång hå «m kÕ tiÕp vµo ®Çu cuén d©y, ®Çu ©m ®ång hå tiÕp ra vá. NÕu kim ®ång hå kh«ng b¸o lµ tèt (chøng tá cuén d©y kh«ng bÞ ch¹m m¸t). NÕu kim ®ång hå b¸o chøng tá cuén d©y bÞ ch¹m m¸t. b) Söa ch÷a - Cuén d©y bÞ ®øt kh«ng thÓ nèi l¹i ®îc, cuén d©y bÞ chËp th× thay míi. - Cuén d©y bÞ ch¹m m¸t dïng x¨ng röa s¹ch, sÊy kh«, sau ®ã dïng ®ång hå «m kÕ ®o kiÓm tra l¹i. NÕu cuén d©y vÉn bÞ ch¹m m¸t th× thay míi. 3. Mµng b¬m a) H háng vµ kiÓm tra - H háng chÝnh cña mµng b¬m bÞ chïng, lµm thay ®æi kh«ng gian trong buång b¬m lu lîng x¨ng ®Èy lªn bé chÕ hßa khÝ gi¶m. - KiÓm tra : Mµng b¬m r¸ch, thñng, chïng b»ng ph¬ng ph¸p quan s¸t. b) Söa ch÷a: Mµng b¬m bÞ r¸ch, thñng, chïng ®Òu ph¶i thay mµng b¬m míi ®óng lo¹i chÞu ®îc x¨ng. 4. Th©n, n¾p b¬m a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña n¾p b¬m, th©n b¬m bÞ hë, nøt, vì, lµm lät kh«ng khÝ vµo trong buång b¬m, kh«ng t¹o ®îc ®é ch©n kh«ng ®Ó hót x¨ng, lu lîng b¬m gi¶m. - KiÓm tra: Quan s¸t çc vÕt nøt, vì cña n¾p vµ vá. KiÓm tra mÆt ph¼ng l¾p ghÐp gi÷a n¾p vµ vá b¬m trªn bµn rµ nguéi b»ng bét mµu. b) Söa ch÷a ph¶i tiÕn hµnh mµi l¹i nÕu bÒ mÆt cã nh÷ng chç lâm s©u qu¸ 0,05 mm. Sau khi s÷a ch÷a xong l¾p l¹i b¬m ph¶i thay mµng b¬m míi. - Th©n b¬m, n¾p b¬m bÞ hë lín kh«ng söa ch÷a ®îc th× thay míi. Çc lç ren chên háng ta r« l¹i, thay vÝt míi. NÕu chên háng nhiÒu ph¶i thay. 5. Lß xo a) H háng vµ kiÓm tra - H háng chÝnh cña lß xo mÊt tÝnh ®µn håi, g·y - kiÓm tra lß xo b»ng ph¬ng ph¸p ®o chiÒu dµi tù do cña lß xo mµng b¬m trªn thiÕt bÞ chuyªn dïng råi so s¸nh víi tiªu chuÈn kü thuËt. ChiÒu dµi tù do lß xo gi¶m > 2 mm thay lß xo míi ®óng lo¹i. b) Söa ch÷a - Lß xo mÊt tÝnh ®µn håi, g·y, thay míi ®óng lo¹i. 6. Çc van cña b¬m a) H háng vµ kiÓm tra - H háng chÝnh cña çc van hót vµ ®Èy lµ bÞ hë, lµm lu lîng b¬m gi¶m. - kiÓm tra ®é kÝn cña van trªn thiÕt bÞ chuyªn dïng kiÓm tra b¬m x¨ng vµ bé chÕ hßa khÝ. b) Söa ch÷a: Çc van mßn hë thay ®óng lo¹i, lß xo van g·y, yÕu thay míi. 7. KiÓm tra ¸p suÊt b¬m x¨ng B¬m x¨ng sau khi kiÓm tra, söa ch÷a, l¾p l¹i hoµn chØnh kiÓm tra ph¶i ®¹t tiªu chuÈn cña nhµ chÕ t¹o quy ®Þnh lu lîng b¬m, ¸p suÊt hót lín nhÊt, ¸p suÊt ®Èy lín nhÊt, ®é kÝn van hót, van ®Èy.

22

BµI 4

Söa ch÷a vµ b¶o dìng bé chÕ hßa khÝ - M· bµi: HAR.01 24 04 Hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn töGiíi thiÖu : HiÖn nay hÇu hÕt çc ®éng c¬ x¨ng trªn «t« dïng bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. Môc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô cña bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. 3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc bé chÕ hßa khÝ ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu cña bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. 3. Th¸o l¾p, b¶o dìng vµ söa ch÷a bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö.

. nghe gi¶ng vµ th¶o luËn nhãm

I- NhiÖm vô, yªu cÇu cña bé chÕ hßa khÝ 1. NhiÖm vô Bé chÕ hßa khÝ cã nhiÖm vô ®Þnh lîng vµ hßa trén x¨ng - kh«ng khÝ t¹o ra hßa khÝ cung cÊp cho ®éng c¬. Thµnh phÇn hßa khÝ thÓ hiÖn qua tû lÖ gi÷a kh«ng khÝ - nhiªn liÖu ph¶i thÝch hîp theo yªu cÇu phô t¶i vµ tèc ®é cña ®éng c¬. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, Ýt h háng, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng - Cung cÊp thµnh phÇn hçn hîp x¨ng - kh«ng khÝ phï hîp víi mäi chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬.ii. cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé chÕ hßa khÝ 1. CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n a) CÊu t¹o Bé

chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n gåm

H×nh 4-1: CÊu t¹o bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n

23

cã: Buång phao víi hÖ thèng phao vµ van kim duy tr× møc x¨ng trong buång phao cè ®Þnh. Khi x¨ng b¬m vµo ®óng møc quy ®Þnh phao næi lªn ®Èy van kim ®ãng kÝn ®êng x¨ng vµo. Lóc tiªu thô møc x¨ng trong buång phao h¹ xuèng thÊp, phao h¹ thÊp xuèng van kim më ra cho x¨ng n¹p vµo buång phao. Gicl¬ 2 lµ mét lç chÕ t¹o chÝnh x¸c dïng ®Ó ®Þnh lîng sè x¨ng hót vµo häng bé chÕ hßa khÝ theo ®é ch©n kh«ng ë häng. Buång hçn hîp: Lµ mét èng h×nh trô hay häng bé chÕ hßa khÝ, mét ®Çu cã mÆt bÝch b¾t vµo èng n¹p, ®Çu kia th«ng víi khÝ trêi qua bÇu läc kh«ng khÝ. Trong häng bé chÕ hßa khÝ cã èng khuyÕch t¸n. Vßi phun x¨ng chÝnh bè trÝ ngay n¬i èng khuyÕch t¸n. Çnh bím ga dïng ®Ó thay ®æi lîng hßa khÝ n¹p vµo xy lanh ®Ó thay ®æi vËn tèc xe. Më réng bím ga sÏ lµm t¨ng sè lîng hßa khÝ n¹p vµo xy lanh ®éng c¬ vµ lµm t¨ng vËn tèc xe. NÕu ®ãng nhá bít bím ga th× ngîc l¹i. b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Trong kú hót cña ®éng c¬ xu p¸p n¹p më xu p¸p x¶ ®ãng, pÝt t«ng ®i xuèng t¹o ra ®é ch©n kh«ng trong xy lanh vµ èng hót, v× vËy kh«ng khÝ ngoµi trêi hót ®i ngang qua èng khuyÕch t¸n, tèc ®é kh«ng khÝ t¹i ®©y t¨ng lªn t¹o ra ®é ch©n kh«ng cã thÓ ®¹t tíi 0,2 kg/cm2. ¸p suÊt trªn mÆt tho¸ng cña x¨ng trong buång phao b»ng ¸p suÊt khÝ trêi. Do chªnh lÖch ¸p suÊt gi÷a buång phao vµ èng khuyÕch t¸n nªn x¨ng phun ra khái vßi phun ®îc luång kh«ng khÝ xÐ t¬i thµnh nh÷ng h¹t nhá, lµm x¨ng dÔ bèc h¬i, trén hßa víi kh«ng khÝ thµnh hßa khÝ ®i vµo xy lanh ®éng c¬. Møc x¨ng trong buång phao thÊp h¬n miÖng vßi phun tõ 2 - 5 mm ®Ó x¨ng kh«ng trµo ra ngoµi khi ®éng c¬ kh«ng lµm viÖc. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng, tèc ®é luång kh«ng khÝ trong èng khuyÕch t¸n cã thÓ ®¹t ®Õn 120 - 150 m/s, trong lóc x¨ng phun ra víi vËn tèc 5 - 6 m/s. Do ®ã x¨ng bÞ ph©n t¸n thµnh h¹t rÊt nhá vµ bèc h¬i ngay.Tïy theo ph¬ng híng di chuyÓn cña dßng khÝ hçn hîp n¹p vµo xy lanh ngêi ta chia thµnh ba lo¹i bé chÕ hßa khÝ (h×nh 4-2)

Hót lªn Hót ngang Hót xuèng

H×nh 4-2: Çc kiÓu bè trÝ bé chÕ hßa khÝ

- Bé chÕ hßa khÝ hót lªn, dßng khÝ ®îc hót ngîc lªn ®Ó vµo xylanh ®éng c¬. - Bé chÕ hßa khÝ hót ngang, bé chÕ hßa khÝ hót xuèng häng bé chÕ hßa khÝ ®Æt ngang. Híng ®i cña dßng khÝ thuËn tiÖn h¬n bé chÕ hßa khÝ hót lªn. - Bé chÕ hßa khÝ hót xuèng so víi çc bé chÕ hßa khÝ kh¸c cã nhiÒu u ®iÕm, dÔ bè trÝ, dÔ l¾p ®Æt, dßng khÝ Ýt thay ®æi híng, søc c¶n Ýt, dÔ ®Æt èng x¶ bªn díi èng n¹p ®Ó sÊy nãng lµm cho x¨ng trªn ®êng èng n¹p bèc h¬i nhanh. HiÖn nay hÇu hÕt ®éng c¬ x¨ng ®Òu dïng bé chÕ hßa khÝ hót xuèng.

24

- Dùa vµo lo¹i häng chia ra lµm hai lo¹i: Häng cè ®Þnh vµ häng thay ®æi tiÕt diÖn lu th«ng. c) Nhîc ®iÓm cña bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n Bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n chØ ®ñ kh¶ n¨ng cung cÊp khÝ hçn hîp cho lo¹i ®éng c¬ nhá, tèc ®é cè ®Þnh, v× çc nhîc ®iÓm sau: - Khi ®éng c¬ lµm viÖc ë sè vßng quay nhá cã khuynh híng thiÕu x¨ng. - KhÝ hçn hîp giµu x¨ng ë sè vßng quay cao. - §éng c¬ ho¹t ®éng mÊt æn ®Þnh khi thay ®æi tèc ®é ®ét ngét vµ khã khëi ®éng. §éng c¬ « t« ph¶i lµm viÖc víi nhiÒu chÕ ®é phøc t¹p kh¸c nhau, ph¶i thay ®æi liªn tôc çc chÕ ®é t¶i vµ tèc ®é v× vËy kh«ng thÓ sö dông bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n. Trªn ®éng c¬ «t« hiÖn nay hÇu hÕt sö dông bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö a) CÊu t¹o §éng c¬ x¨ng dïng trªn « t« mçi chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬ phô thuéc vµo ®é më cña bím ga (phô t¶i) vµ tèc ®é quay cña trôc khuûu. N¨m chÕ ®é lµm viÖc ®iÓn h×nh cña ®éng c¬ «t« lµ khëi ®éng, kh«ng t¶i, chÕ ®é t¶i trung b×nh, t¨ng tèc vµ toµn t¶i. §Ó ®¶m b¶o thµnh phÇn hßa khÝ thÝch hîp nhÊt cho çc chÕ ®é lµm viÖc ®iÓn h×nh ®ã trªn « t« ph¶i dïng bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö v× bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n kh«ng tháa m·n ®îc nhu cÇu nµy. Thùc chÊt vÒ cÊu t¹o çc bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö l¾p trªn xe « t« hiÖn nay ®Òu lÊy c¬ së lµ bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n vµ ®îc bæ sung thªm çc c¬ cÊu, hÖ thèng phô kh¸c gåm cã n¨m m¹ch x¨ng c¬ b¶n sau ®©y. - M¹ch x¨ng ch¹y kh«ng t¶i (ralenti) vµ tèc ®é thÊp cßn gäi lµ hÖ thèng kh«ng t¶i - M¹ch x¨ng ch¹y nhanh, t¶i träng trung b×nh cßn gäi lµ hÖ thèng phun chÝnh - M¹ch x¨ng t¨ng tèc cßn gäi lµ hÖ thèng t¨ng tèc - M¹ch x¨ng ch¹y nhanh c«ng suÊt tèi ®a cßn gäi lµ hÖ thèng lµm ®Ëm - M¹ch x¨ng khëi ®éng cßn gäi lµ hÖ thèng khëi ®éng 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng S¬ ®å cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña çc m¹ch x¨ng trong bé chÕ hßa khÝ tù ®éng ®îc thÓ hiÖn qua n¨m chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬ « t«, chóng ta sÏ lÇn lît nghiªn cøu nhiÖm vô, cÊu t¹o, nguyªn lý ho¹t ®éng cña çc hÖ thèng ë çc bµi häc tiÕp theo.iii. néi dung b¶o dìng bé chÕ hßa khÝ 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ. 2. Th¸o vµ kiÓm tra chi tiÕt: Th©n, ®Õ, n¾p vµ çc c¬ cÊu, cÇn dÉn ®éng vµ ®iÒu khiÓn. 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt, çc ®êng èng dÉn vµ thay ®Öm. 4. L¾p bé chÕ hßa khÝ vµ ®iÒu chØnh kh«ng t¶i.

iv. c©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô cña bé chÕ hßa khÝ trªn ®éng c¬ x¨ng ? T¹i sao bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n Ýt ®îc sö dông trªn ®éng c¬ x¨ng ? 2. KÓ tªn çc bé phËn chÝnh cña bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n vµ nªu nhiÖm vô cña çc bé phËn ®ã ? 3. Gi¶i thÝch t¹i sao trªn bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö ph¶i cã çc hÖ thèng phô ?

thùc tËp b¶o dìng bé chÕ hßa khÝ

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. Thu xÕp n¬i lµm viÖc Thu xÕp, bè trÝ n¬i lµm viÖc ®ñ cho çc nhãm trong ca thùc tËp mçi nhãm tõ 2 - 4 hoc viªn.

25

2. ChuÈn bÞ dông cô - Dông cô th¸o l¾p, thiÕt bÞ kiÓm tra, lµm s¹ch bé chÕ hßa khÝ. - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch, axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa giÎ lau, khay ®ùng, bµn nguéi ph¼ng, bét mµu, níc nãng 80oc, èng cao su. - Çc chi tiÕt th¸o rêi khi cÇn thay thÕ. - Tµi liÖu tra cøu çc th«ng sè kü thuËt cña bé chÕ hßa khÝ.ii. Th¸o l¾p bé chÕ hßa khÝ A. quy tr×nh th¸o bé chÕ hßa khÝ 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o cÇn liªn ®éng gi÷a bím ga víi bím giã vµ bé lµm ®Ëm, t¨ng tèc 3. Th¸o n¾p bé chÕ hßa khÝ ra khái th©n. Chó ý ®Ó ng÷a n¾p lªn tr¸nh lµm biÕn d¹ng phao x¨ng vµ r¬i mÊt van kim. 4. Th¸o th©n bé chÕ hßa khÝ ra khái ®Õ. 5. Th¸o rêi çc chi tiÕt l¾p ë phÇn th©n cña bé chÕ hßa khÝ. 6. Th¸o rêi çc chi tiÕt l¾p ë phÇn ®Õ bé chÕ hßa khÝ. 7. Th¸o ríi çc chi tiÕt l¾p ë phÇn n¾p. 8. Th¸o rêi çc bé phËn lµm ®Ëm, t¨ng tèc Th¸o ®óng yªu cÇu kü thuËt: - Níi ®Òu ®èi xøng çc vÝt l¾p bé chÕ hßa khÝ - Kh«ng lµm h háng, biÕn d¹ng çc chi tiÕt. - Kh«ng dïng çc vËt cøng ®Ó lµm s¹ch th«ng lç gÝcl¬, kh«ng lau gÝcl¬ b»ng giÎ lau. - Çc chi tiÕt th¸o ra ph¶i ®îc röa s¹ch b»ng axªt«n hoÆc dÇu háa, çc gÝcl¬ röa b»ng x¨ng s¹ch ®Ó ®óng n¬i quy ®Þnh. b. quy tr×nh l¾p Ngîc víi quy tr×nh th¸o (sau khi ®· thay thÕ çc chi tiÕt h háng) l¾p l¹i ®óng yªu cÇu kü thuËt. - Çc ®Öm kh«ng bÞ r¸ch, nhµu vµ ph¶i tú s¸t lªn bÒ mÆt l¾p ghÐp. - Çc häng phun vµ gÝcl¬ ph¶i cïng ®é cao tiªu chuÈn. - Bím ga, bím giã quay ®îc tù do kh«ng bÞ kÑt. - Kho¶ng s¸ng gi÷a thµnh bé chÕ hßa khÝ víi bím ga < 0,08 mm, víi bím giã, 0,25 mm ®óng tiªu chuÈn kü thuËt. - Bím ga vµ bím giã më hoµn toµn, ®ãng, më nhÑ nhµng. - BÇu phao ph¶i n»m gi÷a buång phao vµ dÞch chuyÓn tù do trªn trôc iii. quy tr×nh B¶o dâng bé chÕ hßa khÝ 1. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ (®óng quy tr×nh). . Chän ®óng dông cô th¸o bé chÕ hßa khÝ 2. Lµm s¹ch çc chi tiÕt. . Dïng axªt«n hoÆc x¨ng röa s¹ch çc chi tiÕt cña bé chÕ hßa khÝ. . Thæi s¹ch b»ng khÝ nÐn 3. KiÓm tra çc chi tiÕt: . Th©n, ®Õ, n¾p ®¶m b¶o ®é kÝn khÝt. . Çc c¬ cÊu, cÇn dÉn ®éng, cÇn ®iÒu khiÓn ph¶i ho¹t ®éng nhÑ nhµng, linh ho¹t. . Th«ng çc ®êng èng dÉn vµ thay çc ®Öm. 4. L¾p bé chÕ hßa khÝ vµ ®iÒu chØnh kh«ng t¶i. . Chän ®óng dông cô l¾p vµ ®iÒu chØnh bé chÕ hßa khÝ.iv. söa ch÷a bé chÕ hßa khÝ

nghe gi¶ng t¹i phßng chuyªn m«n hãa

i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña bé chÕ hßa khÝ

26

Bé chÕ hßa khÝ bÞ mßn çc chi tiÕt, t¾c ®êng dÉn x¨ng hoÆc ®iÒu chØnh kh«ng chÝnh x¸c bé chÕ hßa khÝ ®Òu dÉn ®Õn mét trong hai kh¶ n¨ng lµm hçn hîp qu¸ nh¹t hoÆc qu¸ ®Æc so víi thµnh phÇn hçn hîp mµ ®éng c¬ yªu cÇu. 1. Hçn hîp khÝ qu¸ lo ng· a) HiÖn tîng Khi khëi ®éng ®éng c¬ khã næ, bé chÕ hßa khÝ cã löa ph¸t ra, ®éng c¬ ch¹y yÕu, ch¹y kh«ng t¶i kh«ng tèt, dÓ bÞ mÊt löa. b) Nguyªn nh©n: - GÝcl¬ nhiªn liÖu chÝnh ®iÒu chØnh qu¸ nhá hoÆc bÞ t¾c. - GÝcl¬ kh«ng khÝ ®êng x¨ng chÝnh bÞ mßn réng - §iÒu chØnh van lµm ®Ëm më qu¸ muén, v× vËy ®éng c¬ kh«ng ph¸t ®îc c«ng suÊt tèi ®a. - PÝtt«ng vµ xy lanh b¬m gia tèc bÞ mßn khi t¨ng tèc bÞ thiÕu x¨ng m¸y kh«ng bèc. - Hë çc ®Öm lµm kÝn gi÷a th©n víi ®Õ bé chÕ hßa khÝ, gi÷a ®Õ bé chÕ hßa khÝ víi èng n¹p, ®Òu lµm kh«ng khÝ lät vµo ®i t¾t qua bé chÕ hßa khÝ vµo ®éng c¬ lµm hçn hîp nh¹t. - Trôc bím ga vµ lç l¾p mßn còng lµm t¨ng khe hë, kh«ng khÝ cã thÓ lät theo ®êng nµy vµo èng n¹p, khiÕn hçn hîp nh¹t ®i. - Møc nhiªn liÖu trong buång phao qu¸ thÊp do van kim bÞ kÑt trong ®Õ van hoÆc ®iÒu chØnh van kim qu¸ cao do uèn lìi gµ trªn phao qu¸ cao. 2. Hçn hîp khÝ qu¸ ®Æc a) HiÖn tîng Khi ®éng c¬ lµm viÖc èng gi¶m thanh nh¶ khãi ®en vµ ph¸t ra tiÕng kªu kh«ng b×nh thêng, ®éng c¬ ch¹y yÕu, lîng tiªu hao nhiªn liÖu t¨ng lªn, ®éng c¬ khëi ®éng khã kh¨n vµ buri dÔ kÕt muéi than, ®éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i kh«ng tèt. b) Nguyªn nh©n: - Bím giã mÊt t¸c dông, kh«ng thÓ më hoµn toµn, - GÝcl¬ nhiªn liÖu chÝnh ®iÒu chØnh qu¸ lín hoÆc bÞ mßn réng, cha ®îc l¾p chÆt. - Møc x¨ng trong buång phao ®iÒu chØnh qu¸ cao do nh÷ng nguyªn nh©n: phao bÞ nøt, thñng, van kim vµ ®Õ van bÞ mßn ®ãng kh«ng kÝn, ®iÒu chØnh lìi gµ trªn phao x¨ng qu¸ thÊp, lß xo gi¶m chÊn trªn phao x¨ng bÞ mÊt. - R¸ch ®Öm hoÆc cong vªnh çc mÆt ph¼ng gi÷a n¾p vµ th©n bé chÕ hßa khÝ lµm kh«ng khÝ lät vµo kh«ng gian buång phao mÊt c©n b»ng ¸p suÊt buång phao víi ¸p suÊt kh«ng khÝ ë tríc häng. - Van lµm ®Ëm ®ãng kh«ng kÝn hoÆc pÝt t«ng dÉn ®éng b»ng kh«ng khÝ mÊt t¸c dông, háng hãc nµy chñ yÕu lµ do khi söa ch÷a, l¾p ghÐp kh«ng chÝnh x¸c g©y nªn.

thùc tËp söa ch÷a bé chÕ hßa khÝ

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc ®ñ cho çc nhãm häc viªn trong ca thùc tËp mçi nhãm 2- 4 häc viªn. 2. ChuÈn bÞ dông cô th¸o l¾p, röa, lµm s¹ch, kiÓm tra, söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, thiÕt bÞ chuyªn dïng kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ. - M¸y nÐn khÝ, x¨ng hoÆc dÇu háa, níc nãng, èng cao su, èng thñy tinh, khay ®ùng chi tiÕt. - Bét mµu, bµn rµ nguéi, tÊm thñy tinh.ii. th¸o l¾p bé chÕ hßa khÝ trªn ®éng c¬ a. quy tr×nh th¸o bé chÕ hßa khÝ trªn ®éng c¬ 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ, dïng giÎ lau kh« hoÆc m¸y nÐn khÝ, thæi khÝ nÐn lµm s¹ch bôi bÈn. 2. Th¸o çc bé phËn liªn quan bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ. . Sö dông bé dông cô tay nghÒ söa ch÷a «t«

27

. Th¸o cÇn dÉn ®éng liªn quan víi bµn ®¹p ga. . Th¸o çc èng dÉn ch©n kh«ng tõ bé chÕ hßa khÝ ®Õn çc bé phËn. . Th¸o èng dÉn x¨ng tõ b¬m x¨ng ®Õn bé chÕ hßa khÝ vµ èng thu håi h¬i x¨ng. . Th¸o bÇu läc kh«ng khÝ. 3. Th¸o bé chÕ hßa khÝ ra khái èng n¹p, chó ý níi ®Òu, ®èi xøng çc ®ai èc b¾t gi÷ bé chÕ hßa khÝ víi èng n¹p. 4. Röa s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ b»ng dÇu háa . Khay ®ùng, dÇu háa, giÎ lau 5. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ (theo ®óng quy tr×nh), ®Ó çc chi tiÕt ®óng n¬i quy ®Þnh. . Chän ®óng dông cô th¸o l¾p, khay ®ùng chi tiÕt. 6. Röa s¹ch, kiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña bé chÕ hßa khÝ. . Khay ®ùng, x¨ng, m¸y nÐn khÝ b. quy tr×nh l¾p bé chÕ hßa khÝ lªn ®éng c¬ 1. L¾p thø tù çc chi tiÕt cña bé chÕ hßa khÝ (ngîc víi quy tr×nh th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ). 2. L¾p bé chÕ hßa khÝ lªn ®éng c¬ (ngîc víi quy tr×nh th¸o) sau khi ®· kiÓm tra, söa ch÷a, thay thÕ çc chi tiÕt h háng. iii. söa ch÷a bé chÕ hßa khÝ 1. Söa ch÷a çc chi tiÕt th©n, ®Õ, n¾p a) H háng - Nøt, vì th©n, ®Õ, n¾p vµ chên ren lç l¾p nót ren vµ çc gÝcl¬. b) kiÓm tra, söa ch÷a - KiÓm tra quan s¸t vÕt nøt, vì, ë phÇn th©n, ®Õ, n¾p, chên ren lç l¾p nót ren vµ çc gÝcl¬. - Söa ch÷a nÕu n¾p, th©n bÞ nøt vì ph¶i thay míi (v× th©n, n¾p lµm vËt liÖu ¨ngtymoan nªn khã hµn) - KiÓm tra bÒ mÆt l¾p ghÐp gi÷a çc phÇn th©n, ®Õ, n¾p bÞ vªnh hë. Dïng bét mµu, bµn rµ nguéi ®Ó kiÓm tra - Söa ch÷a bÒ mÆt l¾p ghÐp bÞ vªnh hë Ýt th× tiÕn hµnh rµ l¹i b»ng bét rµ. B«i bét rµ lªn bÒ mÆt l¾p ghÐp. Sau ®ã tiÕn hµnh rµ trªn mÆt ph¼ng tÊm thñy tinh. NÕu bÒ mÆt l¾p ghÐp vªnh hë nhiÒu ph¶i thay míi. - KiÓm tra: Quan s¸t chên lç l¾p nót ren vµ çc gÝcl¬. - Söa ch÷a: NÕu lç ren l¾p nót ren vµ çc gÝcl¬ bÞ mßn cã thÓ hµn ®¾p, gia c«ng l¹i lç ren ®óng kÝch thíc sau ®ã ta r« ren çc lç ren l¾p nót ren vµ çc gÝcl¬, chên háng nhiÒu ph¶i thay n¾p, th©n míi. 2. Çc ®Öm lãt a) H háng Çc ®Öm lãt gi÷a th©n víi ®Õ bé chÕ hßa khÝ, gi÷a ®Õ bé chÕ hßa khÝ víi cæ gãp n¹p, gi÷a ®êng èng n¹p víi n¾p m¸y sö dông l©u bÞ hë do háng ®Öm lãt ®Òu lµm cho hßa khÝ bÞ nh¹t. b) KiÓm tra, söa ch÷a - KiÓm tra çc ®Öm lãt bÞ ®øt háng, biÕn d¹ng, nhµu ph¶i thay ®Öm míi ®óng lo¹i chÞu x¨ng, chÞu ®îc nhiÖt ®é cao (®Öm gi÷a côm èng n¹p, èng x¶ víi n¾p m¸y) ®Öm ph¶i tú s¸t lªn toµn bé bÒ mÆt l¾p ghÐp. 3. Phao x¨ng a) H háng: Phao x¨ng b»ng ®ång thêng bÞ mãp, thñng. b) KiÓm tra, söa ch÷a - KiÓm tra phao x¨ng b»ng ®ång chØ bÞ mãp kh«ng thñng - Söa ch÷a b»ng çch nhóng ngËp phao trong níc s«i ®Ó kh«ng khÝ bªn trong d·n në t¹o ra ¸p suÊt thæi phång phao trë l¹i. NÕu phao bÞ thñng tríc tiªn ng©m phao vµo níc nãng 80oc kiÓm tra chç bÞ thñng. Sau ®ã ph¶i x¶ hÕt x¨ng bªn trong phao råi hµn l¹i b»ng thiÕc, chó ý líp hµn ph¶i

28

máng sau khi hµn kh«ng lµm khèi lîng phao t¨ng qu¸ 0,5g so víi khèi lîng phao ban ®Çu. 4. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh møc x¨ng trong buång phao Møc x¨ng tiªu chuÈn thêng tÝnh tõ mÆt tho¸ng cña x¨ng ®Õn bÒ mÆt l¾p ghÐp trªn cña buång phao theo quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o. Ch¼ng h¹n bé chÕ hßa khÝ K-126 møc x¨ng 22mm, K-126b møc x¨ng 20mm. §èi víi bé chÕ hßa khÝ cã cöa kÝnh kiÓm tra th× chóng ta quan s¸t møc x¨ng b»ng 2/3 chiÒu cao cöa kiÓm tra. Bé chÕ hßa khÝ cã vÝt kiÓm tra chóng ta níi vÝt kiÓm tra x¨ng ngÊp nghÐ lç vÝt kh«ng ch¶y trµn ra lµ ®¹t yªu cÇu. Bé chÕ hßa khÝ kh«ng cã cöa kiÓm tra ta cã thÓ dïng dông cô kiÓm tra theo nguyªn t¾c b×nh th«ng nhau dïng ®o¹n èng nèi h×nh ch÷ U vµ ®o¹n èng thñy tinh (h×nh 4-2). Khi kiÓm tra kh«ng cÇn th¸o bé chÕ hßa khÝ xuèng, b¾t èng nèi vµo råi khëi ®éng ®éng c¬ cho ch¹y ë tèc ®é thÊp khi møc x¨ng trong buång phao æn ®Þnh th× dïng thíc l¸ ®Ó ®o råi so s¸nh víi møc x¨ng tiªu chuÈn. ChiÒu cao møc x¨ng trong buång phao kh«ng ®óng quy ®Þnh th× ®iÒu chØnh b»ng çch nÕu trªn phao x¨ng cã lìi gµ th× uèn cong lìi gµ lªn hoÆc xuèng. Møc x¨ng cao h¬n quy ®Þnh th× uèn cong lìi gµ lªn, møc x¨ng thÊp h¬n quy ®Þnh th× uèn cong lìi gµ xuèng. NÕu phao x¨ng kh«ng cã lìi gµ th× ®iÒu chØnh ®Öm lãt ë phÝa díi ®Õ van kim. Møc x¨ng cao qu¸ th× t¨ng chiÒu dµy ®Öm, møc x¨ng thÊp h¬n quy ®Þnh th× gi¶m bít chiÒu dµy ®Öm.

KiÓm tra møc x¨ng trong buång phao 1- èng thñy tinh; 2- ®Çu nèi; 3- èng ch÷ U; H chiÒu cao ®o ®îc 5. Van kim vµ ®Õ van a) H háng vµ kiÓm tra - H háng van kim vµ ®Õ van thêng hay bÞ mßn. - KiÓm tra trªn thiÕt bÞ chuyªn dïng kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ. G¸ van kim vµ ®Õ van lªn thiÕt bÞ chuyªn dïng ®Õ kiÓm tra. - Söa ch÷a van kim vµ ®Õ van bÞ mßn dÉn ®Õn møc x¨ng trong buång phao cao h¬n møc quy ®Þnh th× söa ch÷a b»ng ph¬ng ph¸p rµ. Dïng bét rµ tinh b«i vµo bÒ mÆt c«n lµm kÝn cña van vµ ®Õ van rµ xo¸y mét thêi gian. Sau ®ã lµm s¹ch, l¾p lªn thiÕt bÞ

29

kiÓm tra l¹i ®é kÝn cña van vµ ®Õ van. NÕu cha kÝn tiÕp tôc rµ cho ®Õn khi ®¶m b¶o ®é kÝn. 6. GÝcl¬ a) H háng Çc gÝcl¬ hay bÞ mßn lç ®Þnh lîng b) KiÓm tra, söa ch÷a: - KiÓm tra n¨ng lùc th«ng qua cña gÝcl¬ trªn thiÕt bÞ chuyªn dïng kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ - Söa ch÷a çc gÝcl¬ bÞ mßn cã thÓ hµn ®¾p lç mßn b»ng thiÕc sau ®ã gia c«ng l¹i lç míi ®¹t kÝch thíc yªu cÇu hoÆc thay gÝcl¬ míi ®óng lo¹i. Sau khi phôc håi ph¶i kiÓm tra l¹i n¨ng lùc th«ng qua cña gÝcl¬ 7. Trôc bím ga a) H háng Trôc bím ga vµ æ trôc thêng bÞ mßn do chôi ma s¸t khi lµm viÖc. b) KiÓm tra, söa ch÷a - KiÓm tra khe hë gi÷a trôc bím ga vµ æ trôc kh«ng ®îc mßn qu¸ 0,05 mm. - NÕu mßn qu¸ 0,05 mm th× hµn ®¾p trôc bím ga sau ®ã æ trôc ®îc ®ãng b¹c, ®¶m b¶o khe hë l¾p ghÐp gi÷a trôc vµ b¹c kh«ng qu¸ 0,05 mm.

30

BµI 5

Söa ch÷a vµ b¶o dìng HÖ THèNG PHUN - M· bµi: HAR 01 24 05 CHÝNH CñA Bé CHÕ HßA KHÝMôc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô cña hÖ thèng phun chÝnh. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng phun chÝnh. 3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc hÖ thèng phun chÝnh ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu cña hÖ thèng phun chÝnh. 2. CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng phun chÝnh. 3. Th¸o l¾p, b¶o dìng, söa ch÷a hÖ thèng phun chÝnh.

häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu cña hÖ thèng phun chÝnh 1. NhiÖm vô HÖ thèng phun chÝnh cã nhiÖm vô cung cÊp nhiªn liÖu chÝnh cho hÇu hÕt çc chÕ ®é ch¹y cã t¶i cña ®éng c¬. HÖ thèng phun chÝnh trªn bé chÕ hßa khÝ t¹o ra hßa khÝ nh¹t dÇn khi t¨ng lu lîng hßa khÝ (më lín dÇn çnh bím ga) 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n,Ýt h háng, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, l¾p r¸p dÔ dµng. TiÕt kiÖm nhiªn liÖu khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é t¶i lín (khi bím ga më lín dÇn)ii. cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng phun chÝnh. 1. CÊu t¹o. CÊu t¹o cña hÖ thèng phun chÝnh víi c¬ cÊu h·m nhiªn liÖu b»ng khÝ nÐn gåm cã vßi phun chÝnh 1 gÝcl¬ kh«ng khÝ 2 gÝcl¬ chÝnh 3. MiÖng ång phun ®¬c ®Æt ë häng khuyÕch t¸n 4, gÝcl¬ kh«ng khÝ 2 ®îc nèi th«ng víi gÝcl¬ chÝnh

2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é t¶i trung b×nh (bím ga më mét phÇn), lu l-îng kh«ng khÝ ®i qua häng vµ ®é ch©n kh«ng t¹i häng sÏ t¨ng dÇn. §é ch©n kh«ng sÏ truyÒn tõ miÖng vßi phun chÝnh 1 ®Õn gÝcl¬ chÝnh 3 ®Ó hót nhiªn liÖu qua gÝcl¬ chÝnh ®ång thêi còng hót kh«ng khÝ qua gicl¬ kh«ng khÝ 2 vµo t¹o ra bät x¨ng ®Ó phun ra ë vßi phun chÝnh 1 lîng kh«ng khÝ ®îc hót vµo ®©y cã hai t¸c dông, hßa trén víi x¨ng t¹o thµnh bät x¨ng ®Ó phun ra ë vßi phun chÝnh lµm cho x¨ng dÔ bÞ xÐ t¬i bay h¬i trén hßa ®Òu víi kh«ng khÝ ®i qua häng t¹o ra hßa khÝ ®Òu. MÆt kh¸c sè kh«ng khÝ nµy sÏ lµm gi¶m chªnh lÖch ¸p suÊt phÝa tríc vµ phÝa sau gÝcl¬ chÝnh nªn

Hình 5.1: HÖ thèng phun chÝnh.

31

x¨ng ®îc hót qua gÝcl¬ chÝnh ®Ó phun ra ë vßi phun chÝnh sÏ Ýt h¬n so víi bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n. Nhê ®ã mµ hßa khÝ ®îc t¹o ra sÏ nh¹t dÇn khi t¨ng t¶i (t¨ng dÇn ®é më bím ga) gióp ®éng c¬ lu«n ch¹y ë chÕ ®é tiÕt kiÖm nhiªn liÖu, t¨ng ®îc hiÖu suÊt.iii. néi dung b¶o dìng 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ. 2. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña hÖ thèng phun chÝnh. 3. KiÓm tra çc chi tiÕt cña hÖ thèng phun chÝnh. 4. L¾p çc chi tiÕt. 5. §iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh.

Iv. C©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña hÖ thèng phun chÝnh ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao khi ®éng c¬ ho¹t ®éng bím ga më lín dÇn hÖ thèng phun chÝnh cung cÊp hçn hîp lo·ng dÇn ? 3. Nªu u ®iÓm cña hÖ thèng phun chÝnh ®iÒu khiÓn b»ng khÝ nÐn so víi bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n ?

Thùc tËp b¶o dìng, hÖ thèng phun chÝnh

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 2. Tæ chøc, bè trÝ n¬i lµm viÖc: Cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t 1. ChuÈn bÞ dông cô, nguyªn, vËt liÖu: Th¸o, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, m¸y nÐn khÝ, thiÕt bÞ kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ. - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch, axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa giÎ lau, khay ®ùng, bµn th¸o l¾p. - Çc chi tiÕt cña hÖ thèng phun chÝnh th¸o rêi khi cÇn thay thÕ. ii. th¸o l¾p hÖ thèng phun chÝnh a. quy tr×nh th¸o hÖ thèng phun chÝnh 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ ®óng quy tr×nh 3. Th¸o çc chi tiÕt gÝcl¬ chÝnh, vßi phun vµ çc èng nhò t¬ng xÕp bËc cña hÖ thèng chÝnh 4. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña hÖ thèng chÝnh, th«ng çc ®êng èng dÉn, vßi phun, gÝcl¬ dïng x¨ng s¹ch vµ que ®ång mÒm hoÆc que tre ®Ó th«ng röa. Kh«ng ®îc dïng que kim lo¹i cøng ®Ó th«ng röa tr¸nh lµm biÕn d¹ng çc chi tiÕt. 5. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña hÖ thèng phun chÝnhb.. Quy tr×nh l¾p: (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Çc chi tiÕt sau khi ®· kiÓm tra, söa ch÷a tiÕn hµnh l¾p l¹i theo thø tù ngîc víi khi th¸o.iii. quy tr×nh b¶o dìng hÖ thèng phun chÝnh cña bé chÕ hßa khÝ 1. Th¸o vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña hÖ thèng phun chÝnh. . Dïng cê lª, tuèc n¬ vÝt, x¨ng, m¸y nÐn khÝ. 2. Th¸o kiÓm tra vßi phun, çc gÝcl¬, èng nhò t¬ng xÕp bËc. 3. Röa s¹ch çc chi tiÕt vßi phun, gicl¬ vµ çc èng nhò t¬ng xÕp bËc. . Dïng x¨ng vµ que ®ång mÒm hoÆc que tre ®Ó th«ng, röa dïng kh«ng khÝ nÐn thæi s¹ch. - Th«ng röa çc èng dÉn x¨ng tõ buång phao ®Õn vßi phun chÝnh 4. L¾p çc chi tiÕt cña hÖ thèng phun chÝnh theo ®óng quy tr×nh vµ ®iÒu chØnh vßi phun chÝnh. 5. Thu dän dông cô, vÖ sinh n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµngiv. söa ch÷a hÖ thèng phun chÝnh

32


i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña hÖ thèng phun chÝnh 1. M¸y khã khëi ®éng v× ngép x¨ng a) HiÖn tîng Trêng hîp nµy th¸o mét bugi th× thÊy ®iÖn cùc qu¸ ít. Lau kh« ®iÖn cùc råi l¾p bugi l¹i vµ quay m¸y, nÕu thÊy çc ®iÖn cùc qu¸ ít th× chøng tá ®éng c¬ bÞ ngép x¨ng nªn khã khëi ®éng. NÕu m¸y ch¹y ®îc th× thÊy nhiÒu khãi ®en sÉm phun ra nhiÒu ë èng x¶ kÌm theo tiÕng næ lèp bèp. NÕu th¸o bu gi quan s¸t th× thÊy rÊt nhiÒu muéi ®en b¸m vµo çc cùc bugi. b) Nguyªn nh©n HiÖn tîng ngép x¨ng do gicl¬ chÝnh bÞ mßn qu¸ réng, çc gÝcl¬ kh«ng khÝ ®êng x¨ng chÝnh bÞ t¾c. 2. Hçn hîp khÝ qu¸ lo ng· a) HiÖn tîng §éng c¬ khã khëi ®éng, bé chÕ hßa khÝ cã löa tho¸t ra, ®éng c¬ ch¹y yÕu, ch¹y kh«ng t¶i kh«ng tèt. b) Nguyªn nh©n - GÝcl¬ chÝnh ®iÒu chØnh qu¸ nhá hoÆc bÞ t¾c. Xö lý ®iÒu chØnh l¹i theo ph¬ng ph¸p ®iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh, th«ng, röa s¹ch gÝcl¬ kh«ng khÝ. 3. Hçn hîp khÝ qu¸ ®Æc a) HiÖn tîng §éng c¬ ho¹t ®éng khãi x¶ ®en, ph¸t ra tiÕng kªu kh«ng b×nh thêng, ®éng c¬ ch¹y yÕu, lîng tiªu hao nhiªn liÖu t¨ng lªn, ®éng c¬ khëi ®éng khã, bugi dÔ tÝch muéi than. b) Nguyªn nh©n - GÝcl¬ chÝnh ®iÒu chØnh qu¸ lín hoÆc b¾t cha chÆt.

Thùc tËp söa ch÷a hÖ thèng phun chÝnh

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 2. Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t. 1. ChuÈn bÞ dông cô, nguyªn, vËt liÖu: Th¸o, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, m¸y nÐn khÝ, thiÕt bÞ kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ. - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch, axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa giÎ lau, khay ®ùng, bµn nguéi ph¼ng, bét mµu, níc s¹ch. - Çc chi tiÕt th¸o rêi khi cÇn thay thÕ, söa ch÷a.ii. th¸o l¾p hÖ thèng phun chÝnh a. th¸o hÖ thèng phun chÝnh 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2 Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ vµ hÖ thèng phun chÝnh theo ®óng quy tr×nh. 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña hÖ thèng phun chÝnh. 4. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña hÖ thèng phun chÝnh. b. L¾p hÖ thèng phun chÝnh (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). sau khi ®· söa ch÷a, thay thÕ çc chi tiÕt tiÕn hµnh l¾p l¹i ®óng quy tr×nh vµ ®iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh c. §iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh §iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh nh»m môc ®Ých lµm cho bé chÕ hßa khÝ cung cÊp hçn hîp khÝ mét çch phï hîp ®¶m b¶o cho ®éng c¬ ho¹t ®éng tèt. Mét sè bé chÕ hßa khÝ K - 49 A vµ K - 22r ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh. - §iÒu chØnh th«ng thêng

33

VÆn kim ®iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh vµo theo chiÒu kim ®ång hå cho ®Õn khi cã c¶m gi¸c thÊy vÆn hÕt møc (võa sÝt) th× dõng l¹i, sau ®ã vÆn ngîc trë ra 1, 3/4 - 2 vßng. khëi ®éng ®éng c¬ ®Õn nhiÖt ®é b×nh thêng më bím giã hoµn toµn, t¨ng cao tèc ®é quay cña ®éng c¬, nÕu ®éng c¬ quay tèt th× cã thÓ vÆn kim ®iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh vµo theo chiÒu kim ®ång hå 1/8 vßng ®Ó tiÕp tôc theo dâi. NÕu tèc ®é quay cña ®éng c¬ kh«ng ®Òu th× vÆn kim ®iÒu chØnh gÝcl¬ chÝnh ra 1/8 vßng, ®iÒu chØnh cho ®Õn khi ®éng c¬ quay tèt, èng x¶ kh«ng cã khãi ®en lµ thÝch hîp. Khi ch¹y ®êng dµi vÒ mïa hÌ cã thÓ vÆn kim ®iÒu chÝnh gÝcl¬ chÝnh vµo 1/8 vßng ®Ó cho hçn hîp lo·ng h¬n mét Ýt so víi hçn hîp b×nh thêng.iii. söa ch÷a hÖ thèng phun chÝnh 1. GÝcl¬ a) H háng - H háng gÝcl¬ thêng bÞ mßn réng lç ®Þnh lîng lµm cho thµnh phÇn hçn hîp khÝ thay ®æi. b) KiÓm tra lu lîng cña gÝcl¬ Muèn x¸c ®Þnh chÊt lîng cña gÝcl¬ th× ph¶i dùa vµo lu lîng cña gÝcl¬ (kh¶ n¨ng th«ng qua cña gÝcl¬) ®îc ®Æc trng b»ng lîng níc tho¸t ra díi ¸p suÊt 1000mm H20 ë nhiÖt ®é 20oc. Cã hai ph¬ng ph¸p kiÓm tra lu lîng gÝcl¬: - Ph¬ng ph¸p tuyÖt ®èi: §o khèi lîng níc ch¶y qua lç ®Þnh lîng cña gÝcl¬ sau mét phót díi ¸p lùc cét níc 1m ë nhiÖt ®é 20oc, lîng níc nµy còng biÓu hiÖn b»ng ®é ch©n kh«ng chØ ë ®ång hå ch©n kh«ng ë thiÕt bÞ kiÓm tra. - Ph¬ng ph¸p t¬ng ®èi: Do gÝcl¬ cña thiÕt bÞ kiÓm tra cã lu lîng lín h¬n gÝcl¬ ®îc kiÓm tra nªn cã mét lîng níc d ch¶y qua èng chia ®é. §Ó ®¸nh gi¸ lu lîng b»ng çch so s¸nh víi gÝcl¬ tiªu chuÈn ®îc kiÓm tra trùc tiÕp qua lîng níc thÓ hiÖn trªn èng chia ®é. Khi kiÓm tra lu lîng cña gÝcl¬ trªn thiÕt bÞ ph¶i thùc hiÖn ®óng çc quy ®Þnh sau: - GÝcl¬ l¾p trªn thiÕt bÞ sao cho níc qua gicl¬ ch¶y tõ trªn xuèng díi. - Níc qua gÝcl¬ ph¶i ch¶y theo chiÒu cña nhiªn liÖu hoÆc kh«ng khÝ ®i qua nã ë trong bé chÕ hßa khÝ. - Tríc khi hiÖu chØnh gÝcl¬ cÇn ph¶i röa gÝcl¬ trong x¨ng hoÆc axªt«n. - Mçi gÝcl¬ cÇn hiÖu chØnh tèi thiÓu ba lÇn, nÕu tiªu hao nhiªn liÖu lín th× ph¶i kh¾c phôc h háng ngay trªn thiÕt bÞ sau ®ã hiÖu chØnh l¹i gÝcl¬. c) Söa ch÷a gÝcl¬ NÕu lu lîng cña gÝcl¬ qu¸ nhá th× cã thÓ dïng dao doa ®Æc biÖt doa lç to lªn ®óng kÝch thíc. NÕu lu lîng cña gÝcl¬ qu¸ lín, th× thay míi hoÆc söa ch÷a. Khi sña ch÷a cã thÓ doa réng ®êng kÝnh gÝcl¬ lín gÊp 2 - 3 lÇn so víi kÝch thíc quy ®Þnh ban ®Çu, sau ®ã theo kÝch thíc khoÐt lín ®Ó chän mét nót ®ång vµ dïng thiÕc ®Ó hµn lªn gÝcl¬ råi khoan lç ®óng kÝch thíc yªu cÇu. 2. Vßi phun vµ èng nhò t¬ng xÕp bËc. a) H háng vµ nguyªn nh©n - H háng cña vßi phun vµ èng nhò t¬ng thêng bÞ t¾c - Nguyªn nh©n: do sö dông l©u ngµy Ýt b¶o dìng, nhiªn liÖu bÞ bÈn. b) KiÓm tra, söa ch÷a: Vßi phun vµ èng nhñ t¬ng bÞ t¾c dïng x¨ng hoÆc axªt«n röa s¹ch, thæi th«ng b»ng khÝ nÐn.

34

BµI 6

Söa ch÷a vµ b¶o dìng HÖ THèNG kh«ng - M· bµi: HAR 01 24 06 T¶i CñA Bé CHÕ HßA KHÝMôc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô cña hÖ thèng kh«ng t¶i. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng kh«ng t¶i..3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc hÖ thèng kh«ng t¶i ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu cña hÖ thèng. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng kh«ng t¶i. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a, ®iÒu chØnh hÖ thèng kh«ng t¶i. häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu cña hÖ thèng kh«ng t¶i 1. NhiÖm vô HÖ thèng kh«ng t¶i cã nhiÖm vô cung cÊp hçn hîp cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, Ýt h háng, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, ®iÒu chØnh dÔ dµng. - Cung cÊp thµnh phÇn khÝ hçn hîp thÝch hîp cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i, ®¶m b¶o tiÕt kiÖm nhiªn liÖu.ii. cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng kh«ng t¶i. 1. CÊu t¹o.

H×nh 6.1 : HÖ thèng kh«ng t¶i

35

CÊu t¹o cña hÖ thèng kh«ng t¶i gåm cã gÝcl¬ kh«ng khÝ 5, lç phun kh«ng t¶i 9 vÝt ®iÒu chØnh 6 vµ ®êng dÉn kh«ng khÝ, x¨ng vµ hçn hîp kh«ng t¶i.(h×nh 6-1). VÝt 6 ®iÒu chØnh hçn hîp kh«ng t¶i. 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i bím ga ®ãng gÇn kÝn, bím giã më hoµn toµn kh«ng gian phÝa sau bím ga cã ®é ch©n kh«ng lín nhiªn liÖu tõ buång phao qua jÝc l¬ chÝnh 1 gÝc l¬ kh«ng t¶i 2 , èng kh«ng t¶i 3, trén hßa víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ 4 t¹o thµnh bät nhò t¬ng trong èng 7 råi theo lç 8 phun vµo phÝa sau bím ga tiÕp tôc hßa trén víi kh«ng khÝ qua khe hë gi÷a mÐp bím ga vµ thµnh èng n¹p ®i vµo kh«ng gian phÝa sau bím ga ®Ó t¹o thµnh hßa khÝ. VÝt 6 dïng ®Ó ®iÒu chØnh tiÕt diÖn lu th«ng cña lç phun kh«ng t¶i 9 qua ®ã ®iÒu chØnh lîng nhò t¬ng vµ thµnh phÇn hßa khÝ ë chÕ ®é kh«ng t¶i. Lç phun 8 n»m trªn lç 9. Khi ch¹y kh«ng t¶i lç nµy n»m trªn bím ga ®é ch©n kh«ng nhá, kh«ng khÝ ®îc hót qua lç nµy ®Ó bæ sung thªm vµo lç 9. §Õn khi më bím ga më lín dÇn mÐp çnh bím ga n»m trªn lç 8 th× lç nµy n»m trong khu vùc ¸p suÊt thÊp tõ ®ã trë ®i bät nhò t¬ng trong hÖ thèng kh«ng t¶i ®îc hót phun ra c¶ lç 8 vµ lç 9, bæ sung thªm nhiªn liÖu gióp ®éng c¬ ch¹y æn ®Þnh ë chÕ ®é ch¹y kh«ng t¶i sang chÕ ®é kh«ng t¶i nhanh vµ cã t¶i. Ngoµi hÖ thèng kh«ng t¶i ®iÒu chØnh hçn hîp kh«ng t¶i cßn cã hÖ thèng kh«ng t¶i ®iÒu chØnh lîng kh«ng khÝ (h×nh 6-1b) lo¹i nµy Ýt ®îc sö dông trªn «t«.iii. Néi dung b¶o dìng hÖ thèng kh«ng t¶i 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña hÖ thèng kh«ng t¶i. 3. KiÓm tra çc chi tiÕt cña hÖ thèng kh«ng t¶i. 4. L¾p çc chi tiÕt cña hÖ thèng kh«ng t¶i. 5. §iÒu chØnh kh«ng t¶i.

Iv. C©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña hÖ thèng kh«ng t¶i ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao trªn bé chÕ hßa khÝ tù ®éng ph¶i cã hÖ thèng kh«ng t¶i ?

Thùc tËp b¶o dìng hÖ thèng kh«ng t¶i

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t 2. ChuÈn bÞ dông cô, nguyªn, vËt liÖu: Th¸o, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p, m¸y nÐn khÝ, thiÕt bÞ kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ. - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch, axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, khay ®ùng chi tiÕt. - Chi tiÕt thay thÕ - Tµi liÖu tra cøu çc th«ng sè kü thuËt cña hÖ thèng kh«ng t¶i.ii.th¸o l¾p hÖ thèng kh«ng t¶i a. quy tr×nh th¸o hÖ thèng kh«ng t¶i 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ theo ®óng quy tr×nh 3. Th¸o çc chi tiÕt gÝcl¬, èng nhò t¬ng cña hÖ thèng kh«ng t¶i 4. Lµm s¹ch çc chi tiÕt gÝc l¬, èng nhò t¬ng cña hÖ thèng kh«ng t¶i vµ çc ®êng èng dÉn, khi röa gÝcl¬, èng nhò t¬ng cña hÖ thèng kh«ng t¶i dïng x¨ng s¹ch ®Ó röa vµ dïng que ®ång mÒm hoÆc que tre ®Ó th«ng, kh«ng ®îc dïng que kim lo¹i cøng ®Ó th«ng röa, tr¸nh lµm biÕn d¹ng thay ®æi tiÕt diÖn cña gÝcl¬, èng nhò t¬ng. 5. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña hÖ thèng kh«ng t¶i.

36

b. Quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Sau khi thay thÕ çc chi tiÕt cña hÖ thèng kh«ng t¶i tiÕn hµnh l¾p l¹i theo thø tù ngîc víi khi th¸o.iii. quy tr×nh b¶o dìng hÖ thèng kh«ng t¶i 1. Th¸o vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña hÖ thèng kh«ng t¶i: GÝcl¬, èng nhò t¬ng. . Dïng cê lª tuèc n¬ vÝt, dung dÞch röa, m¸y nÐn khÝ. 2. KiÓm tra çc chi tiÕt gÝcl¬, èng nhò t¬ng . KiÓm tra b»ng m¾t thêng vµ thiÕt bÞ kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ. 3. Lµm s¹ch çc ®êng èng dÉn, dïng khÝ nÐn thæi th«ng. . Dïng dung dÞch röa vµ m¸y nÐn khÝ. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh hÖ thèng kh«ng t¶i. . Chän ®óng dông cô th¸o l¾p vµ ®iÒu chØnh. 5. Thu dän dông cô, vÖ sinh n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, gän gµng.c. ®iÒu chØnh kh«ng t¶i §iÒu chØnh kh«ng t¶i nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i víi tèc ®é nhá nhÊt, næ ªm vµ tiÕt kiÖm nhiªn liÖu. Çc bíc ®iÒu chØnh nh sau: . VÆn vit ®iÒu chØnh hçn hîp vµo c¶m gi¸c võa chÆt sau ®ã níi ra 2 vßng . Khëi ®éng cho næ m¸y. . VÆn tõ tõ vÝt ®iÒu chØnh bím ga vµo hoÆc ra ®Ó bím ga hÐ më hay ®ãng bít ®Ó ®éng c¬ næ ªm nhÊt vµ nhá nhÊt lµ ®îc. . T¨ng ga ®Ó tèc ®é ®éng c¬ t¨ng lªn sau ®ã gi¶m ga ®ét ngét, ®éng c¬ kh«ng bÞ chÕt m¸y lµ ®iÒu chØnh kh«ng t¶i ®¹t yªu cÇu.

H×nh 6.2 : §iÒu chØnh ch¹y kh«ng t¶i cña BCHK.

iv. söa ch÷a hÖ thèng kh«ng t¶i


i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña hÖ thèng kh«ng t¶i 1. §éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i kh«ng tèt. a) HiÖn tîng Khi cho ®éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i th× tèc ®é quay cña ®éng c¬ t¬ng ®èi cao, nÕu h¬i gi¶m thÊp th× mÊt löa; ®éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i kh«ng ®Òu. b) Nguyªn nh©n HiÖn tîng nµy lµ do èng n¹p khÝ bÞ rß, bu lon ë èng n¹p vµ èng x¶ bÞ láng, ®Çu èng nèi cña bé phËn g¹t níc vµ ®Çu èng nèi ch©n kh«ng bÞ rß khÝ, van th«ng h¬i cña hép

37

trôc khuûu mÊt t¸c dông, bím ga ®ãng kh«ng kÝn, gÝcl¬ kh«ng khÝ ch¹y kh«ng t¶i qu¸ lín, gÝcl¬ x¨ng ch¹y kh«ng t¶i bÞ t¾c. §iÒu chØnh kh«ng t¶i kh«ng ®óng yªu cÇu.

thùc tËp söa ch÷a hÖ thèng kh«ng t¶i

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2 - 4 häc viªn ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t 2. ChuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Th¸o, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p, m¸y nÐn khÝ, thiÕt bÞ kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ. - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch, axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, khay ®ùng chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ.ii. th¸o l¾p hÖ thèng kh«ng t¶i a. th¸o hÖ thèng kh«ng t¶i 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ vµ hÖ thèng kh«ng t¶i theo ®óng quy tr×nh. 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña hÖ thèng kh«ng t¶i. 4. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña hÖ thèng kh«ng t¶i. b. L¾p hÖ thèng kh«ng t¶i (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Sau khi ®· söa ch÷a, thay thÕ çc chi tiÕt tiÕn hµnh l¾p l¹i ®óng quy tr×nh vµ ®iÒu chØnh kh«ng t¶i. c. §iÒu chØnh kh«ng t¶i (®óng quy tr×nh)iii. söa ch÷a hÖ thèng kh«ng t¶i 1. GÝcl¬ a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña gÝcl¬ thêng bÞ mßn réng lç ®Þnh lîng lµm cho thµnh phÇn hçn hîp hÖ thèng kh«ng t¶i thay ®æi. - KiÓm tra lu lîng cña gÝcl¬ Thµnh phÇn hçn hîp hÖ thèng kh«ng t¶i phô thuéc vµo tiÕt diÖn cña gÝcl¬ x¨ng vµ gÝcl¬ kh«ng khÝ. KiÓm tra gÝcl¬, l¾p gÝcl¬ lªn thiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó kiÓm tra (t¬ng tù nh kiÓm tra gÝcl¬ chÝnh) b) Söa ch÷a khi kiÓm tra gÝcl¬ bÞ mßn tiÕt diÖn lín th× ph¶i thay míi hoÆc söa ch÷a ®óng kÝch thíc. 2. èng nhò t¬ng. a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña èng nhò t¬ng thêng bÞ t¾c, mßn réng, biÕn d¹ng - KiÓm tra èng nhò t¬ng bÞ t¾c, mßn réng, biÕn d¹ng quan s¸t b»ng m¾t thêng hoÆc dïng kÝnh phãng ®¹i. b) Söa ch÷a: èng nhò t¬ng bÞ t¾c dïng x¨ng hoÆc axªt«n röa s¹ch, th«ng b»ng que ®ång mÒm, thæi th«ng b»ng khÝ nÐn.

38

BµI 7 Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu h¹n chÕ tèc - M· bµi: HAR 01 24 07 ®é CñA Bé CHÕ HßA KHÝMôc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é..3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a bé h¹n chÕ tèc ®é.

häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é 1. NhiÖm vô C¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é cã nhiÖm vô h¹n chÕ kh«ng cho sè vßng quay cña ®éng c¬ vît qu¸ sè vßng quay giíi h¹n ®ång thêi h¹n chÕ kh«ng cho c«ng suÊt cña ®éng c¬ vuît qu¸ c«ng suÊt cùc ®¹i. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, ®iÒu chØnh dÔ dµng. - H¹n chÕ ®îc tèc ®é cùc ®¹i cña ®éng c¬ ®¶m b¶o cho ®éng c¬ lµm viÖc an toµn. 3. Ph©n lo¹i: Cã hai lo¹i H¹n chÕ tèc ®é b»ng mÆt ph¼ng nghiªng trªn bím ga vµ h¹n chÕ tèc ®é b»ng ly t©m kÕt hîp víi ch©n kh«ngii. cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. 1. C¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é b»ng mÆt ph¼ng nghiªng trªn bím ga a) CÊu t¹o Bím ga lµm dµy trªn bím ga cã mét mÆt nghiªng ®Æt ®èi diÖn víi chiÒu lu ®éng cña khÝ hçn hîp (h×nh 7-1 a, b). §Çu kia cña bím ga nèi víi lß xo ®iÒu chØnh 3 Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng trªn bím ga cã hai lùc t¸c dông: lùc cña dßng khÝ t¸c dông lªn mÆt nghiªng cña bím ga vµ lùc kÐo cña lß xo 3.

H×nh 7.1: C¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é.

39

b) Nguyªn lý NÕu tèc ®é vßng quay cña ®éng c¬ vît qu¸ sè vßng quay giíi h¹n, th× lùc cña dßng khÝ t¸c dông lªn mÆt nghiªng cña bím ga sÏ t¹o ra m« men lín h¬n m« men cña lùc lß xo lµm cho bím ga ®ãng nhá l¹i tèc ®é vßng quay cña ®éng c¬ gi¶m xuèng b»ng hoÆc thÊp h¬n sè vßng quay giíi h¹n c«ng suÊt cña ®éng c¬ còng gi¶m. Khi tèc ®é vßng quay cña ®éng c¬ gi¶m xuèng thÊp h¬n th× lùc cña dßng khÝ t¸c dông lªn mÆt nghiªng cña bím ga gi¶m, m« men cña lùc lß xo t¹o ra lín h¬n kÐo cho bím ga më lín lµm cho tèc ®é vßng quay cña ®éng c¬ l¹i t¨ng lªn. 2. CÊu t¹o,nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é b»ng ly t©m kÕt hîp víi ch©n kh«ng a) CÊu t¹o CÊu t¹o lo¹i nµy cã r« to 1, trôc cña r« to ®îc l¾p ®Çu trôc cam. PhÝa trong r« to cã van 3 (qu¶ v¨ng) vµ lß xo 4 lu«n cã xu híng kÐo cho van 3 më ra. PhÝa trong r« to th«ng víi khoang A cña mµng ®µn håi 7 vµ qua èng 12 th«ng víi cña hÇu cña bé chÕ hßa khÝ. Khoang B th«ng víi khÝ trêi.Mµng ®µn håi 7 liªn quan víi bím ga 11 nhê cÇn dÉn ®éng 8 vµ 10 . Lß xo 9 lu«n cã xu híng kÐo cho bím ga më lín.

H×nh 7.2: CÊu t¹o c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é b»ng ly t©m kÕt hîp víi ch©n kh«ng b) Nguyªn lý lµm viÖc: Khi tèc ®é vßng quay cña ®éng c¬ cßn nhá th× tèc ®é cña trôc 1 còng nhá, lùc ly t©m cña qu¶ v¨ng 3 kh«ng ®ñ th¾ng søc c¨ng cña lß xo 4 do ®ã van van 3 më khoang C vµ D th«ng víi nhau vµ th«ng víi khÝ trêi qua cöa 12 lóc nµy khoang A cña mµng ®µn håi còng th«ng víi khÝ trêi, khoang A vµ B cã ¸p suÊt b»ng nhau lß xo 9 kÐo mµng ®µn håi 7 vÒ phÝa më to bím ga 11 tèc ®é ®éng c¬ sÏ t¨ng lªn. Khi tèc ®é vßng quay cña ®éng c¬ t¨ng lªn vît qu¸ giíi h¹n quy ®Þnh lùc ly t©m cña qu¶ v¨ng 3 lín h¬n søc c¨ng lß xo 4 van 3 ®ãng kÝn, khoang C vµ D kh«ng th«ng víi nhau n÷a khoang A chØ cßn th«ng víi cöa hÇu cña bé chÕ hßa khÝ h×nh thµnh ®é ch©n kh«ng kÐo mµng 7 vÒ phÝa khoang A qua hÖ thèng cÇn dÉn ®éng 8 vµ 10 ®ãng nhá b-ím ga 11 lµm cho tèc ®é ®éng c¬ gi¶m ®i. VÝt 5 cã t¸c dông ®iÒu chØnh søc c¨ng lß xo 4 tøc lµ ®iÒu chØnh sè vßng quay lín nhÊt cña ®éng c¬. iii. néi dung b¶o dìng c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é

40

1. Lµm s¹ch bªn ngoµi c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. 2. Th¸o vµ kiÓm tra chi tiÕt: C¬ cÊu dÉn ®éng vµ bé ly t©m. 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ b¬m mì b«i tr¬n çc chèt, lç. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh bé h¹n chÕ tèc ®é. Iii- C©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao ph¶i h¹n chÕ sè vßng quay lín nhÊt cña ®éng c¬ x¨ng ?

Thùc tËp b¶o dìng c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®éi. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t. 2. ChuÈn bÞ dông cô, nguyªn, vËt liÖu: Th¸o, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p, ®ång hå ®o tèc ®é ®éng c¬, m¸y nÐn khÝ. - Nguyªn, vËt liÖu lµm s¹ch, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, mì b«i tr¬n, khay ®ùng chi tiÕt. - Chi tiÕt thay thÕ - Tµi liÖu tra cøu çc th«ng sè kü thuËt cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é a. quy tr×nh th¸o c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi 2. Th¸o èng dÉn ch©n kh«ng nèi tõ c¬ cÊu dÉn ®éng ®Õn bé ly t©m 3. Th¸o bé dÉn ®éng ch©n kh«ng ra khái bé chÕ hßa khÝ. 4. Th¸o rêi çc chi tiÕt cña bé phËn ch©n kh«ng. 5. Th¸o bé ly t©m 6. Lµm s¹ch çc chi tiÕt. Khi röa çc chi tiÕt cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é kh«ng ®îc lµm r¸ch háng mµng ®µn håi vµ biÕn d¹ng van ®Ó çc chi tiÕt ®óng vÞ trÝ quy ®Þnh. 7. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. b. Quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Çc chi tiÕt sau khi ®· kiÓm tra, b¶o dìng tiÕn hµnh l¾p l¹i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt. - Chó ý b¬m mì b«i tr¬n çc chèt, lç trong c¬ cÊu.iii. quy tr×nh b¶o dìng c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é 1. Th¸o vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. . Dïng cê lª tuèc n¬ vÝt, dung dÞch röa, m¸y nÐn khÝ. 2. KiÓm tra çc chi tiÕt c¬ cÊu dÉn ®éng ch©n kh«ng: CÇn dÉn ®éng mµng ®µn håi vµ bé ly t©m: Lß xo, qu¶ v¨ng, trôc qu¶ v¨ng vµ lç l¾p. . KiÓm tra quan s¸t b»ng m¾t thêng vµ dông cô kiÓm tra. 3. Lµm s¹ch çc ®êng èng dÉn, dïng khÝ nÐn thæi th«ng. . Dïng dung dÞch röa vµ m¸y nÐn khÝ. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. . Chän ®óng dông cô th¸o l¾p vµ ®iÒu chØnh 5. Lau chïi dông cô, thu dän vµ vÖ sinh n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng. c. ®iÒu chØnh c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é §iÒu chØnh c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o cho ®éng c¬ ho¹t ®éng kh«ng vît qu¸ sè vßng quay giíi h¹n tèi ®a. Çc bíc ®iÒu chØnh nh sau: - Khëi ®éng ®éng c¬, cho ho¹t ®éng ë tèc ®é thÊp ®Ó nhiÖt ®é ®éng c¬ ®¹t ®Õn nhiÖt ®é b×nh thêng. - T¨ng ga lín nhÊt, kiÓm tra tèc ®é tèi ®a cña ®éng c¬. NÕu tèc ®é tèi ®a cña ®éng c¬ vît qu¸ tèc ®é giíi h¹n th× vÆn vÝt ®iÒu chØnh ë bé ly t©m vµo ®Ó gi¶m bít søc c¨ng lß xo cña van, tèc ®é lín nhÊt cña ®éng c¬ sÏ gi¶m xuèng. NÕu tèc ®é tèi ®a cña

41

®éng c¬ thÊp h¬n tèc ®é giíi h¹n th× vÆn vÝt ®iÒu chØnh ra ®Ó t¨ng søc c¨ng lß xo cña van lªn, tèc ®é lín nhÊt cña ®éng c¬ sÏ t¨ng lªn. - Sau khi ®iÒu chØnh xong ph¶i kiÓm tra l¹i tèc ®é giíi h¹n cña ®éng c¬ nÕu cha ®¹t yªu cÇu th× tiÕp tôc ®iÒu chØnh cho ®Õn khi ®¹t tèc ®é yªu cÇu.iv. söa ch÷a c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é nghe gi¶ng t¹i phßng chuyªn m«n hãa

i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é 1. Tèc ®é vßng quay cña trôc khuûu ®éng c¬ kh«ng ®¹t ®Õn tèc ®é giíi h¹n. a) HiÖn tîng - Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ngêi l¸i ®¹p ga lín nhÊt, tèc ®é vßng quay cña trôc khuûu ®éng c¬ kh«ng ®¹t ®Õn tèc ®é tèi ®a. b) Nguyªn nh©n - Søc c¨ng lß xo cña van gi¶m. Xö lý b»ng çch vÆn vÝt ®iÒu chØnh ra, t¨ng søc c¨ng lß xo cña van, tèc ®é tèi ®a cña trôc khuûu ®éng c¬ sÏ t¨ng lªn. 2. Tèc ®é vßng quay cña trôc khuûu ®éng c¬ vît qu¸ tèc ®é giíi h¹n a) HiÖn tîng - Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ngêi l¸i ®¹p ga lín nhÊt, tèc ®é tèi ®a cña ®éng c¬ vît qu¸ tèc ®é giíi h¹n. b) Nguyªn nh©n - Søc c¨ng lß xo cña van lín. Xö lý b»ng çch vÆn vÝt ®iÒu chØnh vµo, gi¶m bít søc c¨ng lß xo cña van ®Ó tèc ®é tèi ®a cña trôc khuûu ®éng c¬ gi¶m xuèng.

Thùc tËp söa ch÷a c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t. 2. ChuÈn bÞ dông cô, nguyªn, vËt liÖu: Th¸o, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p, ®ång hå ®o tèc ®é ®éng c¬, m¸y nÐn khÝ. - Nguyªn, vËt liÖu lµm s¹ch, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, mì b«i tr¬n, khay ®ùng chi tiÕt. - Chi tiÕt thay thÕ khi cÇn thiÕt.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é a. th¸o c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi c¬ cÊu dÉn ®éng vµ bé ly t©m 2. Th¸o rêi c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é (®óng quy tr×nh). 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é 4. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é. b. L¾p c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). c. §iÒu chØnh c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é (®óng quy tr×nh trªn)iii. söa ch÷a c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é 1. Bé ly t©m a) H háng vµ kiÓm tra - H háng van (qu¶ v¨ng) bÞ mßn ®ãng kh«ng kÝn. Lß xo van mÊt tÝnh ®µn håi, trôc qu¶ v¨ng bÞ mßn. - KiÓm tra çc çc ®êng èng dÉn bÞ t¾c, hë. KiÓm tra bé ly t©m: van, chèt, lç bÞ mßn, lß xo van mÊt tÝnh ®µn håi, quan s¸t b»ng m¾t vµ dïng dông cô ®o chiÒu dµi tù do cña lß xo råi so s¸nh víi tiªu chuÈn. b) Söa ch÷a

42

Çc thanh dÉn ®éng, bé ly t©m: van, chèt, lç bÞ mßn ph¶i söa ch÷a hoÆc thay míi, lß xo van mÊt ®µn tÝnh, ph¶i thay lß xo míi ®óng lo¹i. NÕu h háng kh«ng thÓ kh¾c phôc ®îc th× ph¶i thay míi. 2. Bé ch©n kh«ng. a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña bé phËn ch©n kh«ng: CÇn dÉn ®éng mµng ®µn håi, çc thanh dÉn ®éng bÞ cong, g·y, mµng ®µn håi r¸ch, thñng. - KiÓm tra cÇn dÉn ®éng mµng ®µn håi, çc thanh dÉn ®éng bÞ cong, g·y, mµng ®µn håi r¸ch, thñng quan s¸t b»ng m¾t thêng. b) Söa ch÷a: Çc thanh dÉn ®éng bÞ cong n¾n l¹i cho th¼ng, nÕu bÞ g·y thay míi. Mµng ®µn håi r¸ch, thñng thay mµng cao su míi ®óng lo¹i.

43

BµI 8 Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu lµm ®Ëm - M· bµi: HAR 01 24 08 CñA Bé CHÕ HßA KHÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö Môc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng nhiÖm vô, yªu cÇu, vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu lµm ®Ëm. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu lµm ®Ëm..3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc c¬ cÊu lµm ®Ëm ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu lo¹i c¬ cÊu lµm ®Ëm. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu lµm ®Ëm. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu lµm ®Ëm. häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu lµm ®Ëm 1. NhiÖm vô C¬ cÊu lµm ®Ëm cã nhiÖm vô cung cÊp thªm x¨ng khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é toµn t¶i, ®¶m b¶o cho ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt lín nhÊt. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, ®é nh¹y cao, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng. - Cung cÊp ®ñ nhiªn liÖu cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é toµn t¶i ®Ó ®éng c¬ ph¸t huy ®îc c«ng suÊt tèi ®a, tiÕt kiÖm nhiªn liÖu. 3. Ph©n lo¹i : Dùa vµo ph¬ng ph¸p dÉn ®éng ph©n ra hai lo¹i sau. a) C¬ cÊu lµm ®Ëm ®iÒu khiÓn c¬ khÝ. ¦u ®iÓm chÝnh cña c¬ cÊu lµm ®Ëm dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ lµ cÊu t¹o ®¬n gi¶n. Nh-îc ®iÓm thêi gian më van lµm ®Ëm chØ phô thuéc vµo vÞ trÝ cña bím ga mµ kh«ng phô thuéc vµo sè vßng quay cña ®éng c¬. (V× ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh cña bím ga, ®é ch©n kh«ng ë phÝa sau bím ga vµ ®é ch©n kh«ng ë cæ häng khuyÕch t¸n ®Òu cã çc gi¸ trÞ kh¸c nhau tïy thuéc vµo sè vßng quay cña ®éng c¬). V× vËy khi bím ga më 50% cho tíi lóc hÖ thèng lµm ®Ëm g©y t¸c dông c«ng suÊt ®éng c¬ hÇu nh kh«ng t¨ng. b) C¬ cÊu lµm ®Ëm ®iÒu khiÓn ch©n kh«ng. ¦u ®iÓm chÝnh cña hÖ thèng lµm ®Ëm dÉn ®éng ch©n kh«ng lµ: hÖ thèng lµm ®Ëm häat ®éng ë mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh cña ®é ch©n kh«ng phÝa sau bím ga, v× vËy tÝnh n¨ng gia tèc cña ®éng c¬ tèt h¬n. ii. cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu lµm ®Ëm. 1. CÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¬ cÊu lµm ®Ëm ®iÒu khiÓn c¬ khÝ. a) CÊu t¹o C¬ cÊu lµm ®Ëm ®iÒu khiÓn c¬ khÝ (h×nh 8-1a) cã çc cÇn dÉn ®éng. Van lµm ®Ëm vµ gÝcl¬ lµm ®Ëm. Van lµm ®Ëm ®îc ®iÒu khiÓn ®ãng më nhê hÖ thèng dÉn ®éng c¬ khÝ liªn quan víi çnh bím ga. Khi van lµm ®Ëm më, nhiªn liÖu ®i qua van bæ sung thªm cho vßi phun chÝnh. b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Khi ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i hoÆc t¶i träng trung b×nh, van lµm ®Ëm ®ãng kÝn nhê lß xo van. Lóc nµy chØ cã ®êng x¨ng chÝnh cung cÊp x¨ng cho ®éng c¬ lµm viÖc x¨ng tõ buång phao ®i qua gicl¬ chÝnh cung cÊp cho vßi phun. Trong chÕ ®é toµn t¶i bím ga më hoµn toµn qua cÇn dÉn ®éng liªn quan víi bím ga kÐo cÇn dÉn ®éng van lµm ®Ëm ®i xuèng ®Èy van më ra. X¨ng tõ buång phao ®i qua van bæ sung thªm vµo vßi phun chÝnh lµm cho hçn hîp ®Ëm thªm.

44

a) b)

H×nh 8.1: C¬ cÊu lµm ®Ëm

2. CÊu t¹o nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¬ cÊu lµm ®Ëm ®iÒu khiÓn ch©n kh«ng a) CÊu t¹o C¬ cÊu lµm ®Ëm ®iÒu khiÓn ch©n kh«ng (h×nh 8-1b) ho¹t ®éng nhê søc hót, cÊu t¹o gåm cã van lµm ®Ëm 8 th«ng víi vßi phun chÝnh 4 qua gÝcl¬ 7 phÝa trªn van cã pÝt t«ng 10 vµ lß xo 11, ë phÝa trªn xy lanh 9 th«ng víi phÝa díi bím ga. PhÝa díi xy lanh th«ng víi khÝ trêi qua häng cña bé chÕ hßa khÝ. b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng. Khi ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i hoÆc t¶i träng trung b×nh bím ga 3 më n÷a chõng, ®é ch©n kh«ng phÝa díi bím ga lín, th«ng qua ®êng èng dÉn 12 pÝt t«ng 13 ®-îc hót ®i lªn Ðp lß xo 15 l¹i kÐo cÇn dÉn ®éng van ®i lªn rêi khái van lµm ®Ëm, lß xo van 6 ®Èy van lµm ®Ëm ®ãng kÝn, x¨ng tõ buång phao ®i qua gÝcl¬ chÝnh 5 ®Õn vßi phun, lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn t¬ng ®èi tiÕt kiÖm. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é toµn t¶i bím ga 3 më hoµn toµn. ¸p lùc phÝa trªn vµ phÝa díi pÝt t«ng 10 c©n b»ng, nªn lß xo 11 d·n ra ®Èy pÝt t«ng 10 vµ cÇn dÉn ®éng van ®i xuèng më van lµm ®Ëm. X¨ng tõ buång phao ®i qua van lµm ®Ëm bæ sung thªm vµo vßi phun chÝnh lµm cho hçn hîp ®Ëm thªm, tèc ®é vßng quay ®éng c¬ t¨ng lªn ®¹t ®Õn tèc ®é lín nhÊt.iii. néi dung b¶o dìng c¬ cÊu lµm ®Ëm 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o vµ kiÓm tra çc chi tiÕt cña c¬ cÊu: PÝt t«ng, xy lanh vµ çc cÇn dÉn ®éng. 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ èng dÉn x¨ng. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu lµm ®Ëm.

iv. C©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña c¬ cÊu lµm ®Ëm ? 2. Cã mÊy ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn c¬ cÊu lµm ®Ëm, lo¹i nµo ®îc sö dông nhiÒu trªn ®éng c¬ x¨ng ? T¹i sao ?

Thùc tËp b¶o dìng c¬ cÊu lµm ®Ëm

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a.

45

- Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p, m¸y nÐn khÝ, thiÕt bÞ kiÓm tra bé chÕ hßa khÝ. - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch, axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, khay ®ùng chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ - Tµi liÖu tra cøu çc th«ng sè kü thuËt cña c¬ cÊu lµm ®Ëm. 2. Tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu lµm ®Ëm a. quy tr×nh th¸o 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2.Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ theo ®óng quy tr×nh 3. Th¸o çc chi tiÕt cña c¬ cÊu lµm ®Ëm: PÝt t«ng, xy lanh, gÝcl¬ lµm ®Ëm vµ çc cÇn dÉn ®éng. 4. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ ®êng èng dÉn x¨ng. 5. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu lµm ®Ëm. b. Quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Çc chi tiÕt sau khi ®· b¶o dìng, tiÕn hµnh l¾p l¹i theo thø tù ngîc l¹i víi khi th¸o. c. §iÒu chØnh c¬ cÊu lµm ®Ëm §iÒu chØnh c¬ cÊu lµm ®Ëm nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é toµn t¶i víi tèc ®é lín nhÊt, ®¹t ®îc c«ng suÊt tèi ®a vµ tiÕt kiÖm nhiªn liÖu. §èi víi nh÷ng bé chÕ hßa khÝ cã kim van h×nh c«n ®iÒu chØnh tiÕt diÖn gÝcl¬. TiÕn hµnh ®iÒu chØnh nh sau: khi tiÕt diÖn cña gÝcl¬ bÞ mßn réng th× h¹ thÊp kim van xuèng ®Ó gi¶m bít tiÕt diÖn. Ngîc l¹i muèn hçn hîp ®Ëm h¬n th× kÐo cao kim van lªn ®Ó t¨ng tiÕt diÖn gÝcl¬ lªn.iii. quy tr×nh b¶o dìng c¬ cÊu lµm ®Ëm 1. Th¸o vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu lµm ®Ëm. . Chän ®óng dông cô th¸o l¾p, dïng x¨ng s¹ch ®Ó röa vµ dïng khÝ nÐn thæi s¹ch. 2. KiÓm tra çc chi tiÕt pÝt t«ng xy lanh vµ çc cÇn dÉn ®éng. . Dïng m¾t thêng vµ kÝnh phãng ®¹i. 3. Lµm s¹ch çc ®êng èng dÉn x¨ng. . Dïng x¨ng s¹ch ®Ó sóc röa vµ dïng m¸y nÐn khÝ thæi th«ng çc ®êng dÉn. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu lµm ®Ëm ®óng yªu cÇu . Chän ®óng dông cô l¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu lµm ®Ëm. 5. Lau chïi dông cô, thu dän vµ vÖ sinh n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng. iv. söa ch÷a c¬ cÊu lµm ®Ëm


i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu lµm ®Ëm 1. §éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é toµn t¶i kh«ng ®¹t ®îc c«ng suÊt tèi ®a a) HiÖn tîng Khi ngêi l¸i ®¹p Ên hÕt ch©n ga tèc ®é ®éng c¬ kh«ng t¨ng vät, ®éng c¬ bÞ gi¶m c«ng suÊt ë tèc ®é cao b) Nguyªn nh©n - Van lµm ®Ëm kh«ng më khi Ên hÕt ch©n ga 2. Hçn hîp khÝ qu¸ ®Ëm a) HiÖn tîng §éng c¬ lµm viÖc hçn hîp khÝ qu¸ ®Ëm, tiªu hao nhiªn liÖu t¨ng. b) Nguyªn nh©n - §iÒu chØnh van lµm ®Ëm më qu¸ sím (khi bím ga më cha ®Õn 85%) - Van lµm ®Ëm më m·i kh«ng ®ãng kÝn 3. Hçn hîp khÝ nh¹t

46

a) HiÖn tîng §éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é toµn t¶i kh«ng ph¸t ®îc c«ng suÊt tèi ®a b) Nguyªn nh©n §iÒu chØnh van lµm ®Ëm më qu¸ muén. Thùc tËp söa ch÷a c¬ cÊu lµm ®Ëm

i. chuÈn bÞ dông cô, tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, nguyªn, vËt liÖu: - ChuÈn bÞ dông cô th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - VËt liÖu lµm s¹ch axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, khay ®ùng chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ khi cÇn thiÕt. .2. Tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu lµm ®Ëm a. th¸o c¬ cÊu lµm ®Ëm 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi c¬ cÊu lµm ®Ëm (®óng quy tr×nh). 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu lµm ®Ëm 4. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña c¬ cÊu lµm ®Ëm. b. L¾p c¬ cÊu lµm ®Ëm (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). c. §iÒu chØnh c¬ cÊu lµm ®Ëm (®óng quy tr×nh)iii. söa ch÷a c¬ cÊu lµm ®Ëm 1. PÝt t«ng, xy lanh, gÝcl¬ vµ van lµm ®Ëm a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña pÝt t«ng vµ xy lanh c¬ cÊu lµm ®Ëm bÞ mßn, hë ®é nh¹y kÐm cung cÊp nhiªn liÖu kh«ng ®óng yªu cÇu. - KiÓm tra ®é kÝn khÝt cña cÆp pÝt t«ng, xy lanh vµ van lµm ®Ëm b»ng ph¬ng ph¸p hót thö ®é kÝn. b) Söa ch÷a nÕu pÝt t«ng vµ xy lanh c¬ cÊu lµm ®Ëm bÞ hë thay pÝt t«ng míi ®óng kÝch thíc. Van lµm ®Ëm bÞ hë thay c¶ côm van vµ ®Õ van Thµnh phÇn hçn hîp cung cÊp cho ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é toµn t¶i phô thuéc vµo tiÕt diÖn cña gÝcl¬ lµm ®Ëm vµ van lµm ®Ëm. Khi kiÓm tra gÝcl¬ vµ van lµm ®Ëm bÞ mßn tiÕt diÖn lín th× ph¶i thay míi hoÆc söa ch÷a l¹i ®óng kÝch thíc. 2. Çc cÇn dÉn ®éng. a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong, g·y - KiÓm tra cÇn dÉn ®éng bÞ cong, g·y quan s¸t b»ng m¾t. b) Söa ch÷a NÕu çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong th× n¾n l¹i cho th¼ng, nÕu bÞ biÕn d¹ng nhiÒu, g·y th× ph¶i thay cÇn dÉn ®éng míi. Sau khi ®· söa ch÷a, thay thÕ çc chi tiÕt cña c¬ cÊu lµm ®Ëm tiÕn hµnh l¾p l¹i ®óng quy tr×nh vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu lµm ®Ëm.

47

BµI 9 Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu t¨ng tèc - M· bµi: HAR 01 24 09 CñA Bé CHÕ HßA KHÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö Môc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng nhiÖm vô, yªu cÇu, vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu t¨ng tèc 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu t¨ng tèc..3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc c¬ cÊu t¨ng tèc ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu t¨ng tèc. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu t¨ng tèc. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu t¨ng tèc.

. häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu t¨ng tèc 1. NhiÖm vô C¬ cÊu t¨ng tèc cã nhiÖm vô cung cÊp thªm mét lîng nhiªn liÖu vµo kh«ng gian hßa khÝ khi ®ét ngét më bím ga gióp ®éng c¬ t¨ng tèc dÔ dµng, ®¶m b¶o cho ®éng c¬ t¨ng nhanh c«ng suÊt, kh«ng bÞ chÕt m¸y. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng. - Cung cÊp kÞp thêi, ®ñ lîng nhiªn liÖu cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é t¨ng tèc ®¶m b¶o cho ®éng c¬ t¨ng nhanh c«ng suÊt khi cÇn thiÕt. 3. Ph©n lo¹i : Dùa vµo ph¬ng ph¸p dÉn ®éng ph©n ra hai lo¹i sau. - C¬ cÊu t¨ng tèc ®iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ. - C¬ cÊu t¨ng tèc ®iÒu khiÓn b»ng ch©n kh«ng. Lo¹i nµy cã nhîc ®iÓm chÝnh lµ t¸c dông cña b¬m h¬i chËm kh«ng kÞp thêi do ®ã Ýt ®îc sö dông. HiÖn nay phÇn lín sö dông b¬m t¨ng tèc dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ, v× vËy chóng ta chØ nghiªn cøu lo¹i nµyii. cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu t¨ng tèc. 1. CÊu t¹o nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¬ cÊu t¨ng tèc ®iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ. a) CÊu t¹o C¬ cÊu t¨ng tèc ®iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ (h×nh 9-1) cã pÝt t«ng b¬m nèi víi cÇn dÉn ®éng 8 l¾p vµo trong xy lanh 10, ë cÇn dÉn ®éng pÝt t«ng cã l¾p lß xo vµ cã r·nh dµi. CÇn Ðp pÝt t«ng 8 l¾p vµo r·nh ®ã vµ Ðp lß xo. CÇn dÉn ®éng pÝt t«ng th«ng qua cÇn 2 vµ 3 b¾t víi trôc bím ga 1.

b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng. Khi bím ga më lín ®ét ngét qua cÇn dÉn ®éng, cÇn Ðp pÝt t«ng ®i xuèng mét çch nhanh chãng. Lùc cña cÇn Ðp truyÒn qua lß xo lµm pÝt t«ng ®i xuèng x¨ng ë trong xy lanh bÞ nÐn t¹o ra mét ¸p suÊt lín lµm van x¨ng

H×nh 9-1: C¬ cÊu t¨ng tèc ®iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ

48

vµo 11 ®ãng l¹i, ®ång thêi më van x¨ng ra 5 (van t¨ng tèc), x¨ng bÞ nÐn phun ra ë vßi phun t¨ng tèc 7. Khi ®ãng nhá bím ga pÝt t«ng ®i lªn thÓ tÝch trong xy lanh t¨ng lªn, ¸p suÊt gi¶m van x¨ng ra 5 ®ãng l¹i, van x¨ng vµo 11 më, x¨ng tõ buång phao ®i qua van n¹p vµo trong xy lanh b¬m t¨ng tèc. NÕu bím ga më tõ tõ van x¨ng vµo ®ãng kh«ng kÝn, x¨ng sÏ ®i qua van x¨ng vµo trë vÒ l¹i buång phao, vßi phun t¨ng tèc kh«ng phun x¨ng.iii. néi dung b¶o dìng c¬ cÊu t¨ng tèc 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o vµ kiÓm tra çc chi tiÕt cña c¬ cÊu: PÝt t«ng, xy lanh vµ çc cÇn dÉn ®éng. 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ ®êng èng dÉn x¨ng. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu t¨ng tèc.

Iii- C©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña c¬ cÊu t¨ng tèc? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao trªn bé chÕ hßa khÝ ph¶i bè trÝ c¬ cÊu t¨ng tèc?

Thùc tËp b¶o dìng c¬ cÊu t¨ng tèc

i. chuÈn bÞ dông cô, tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, nguyªn, vËt liÖu: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p, m¸y nÐn khÝ - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch, axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, khay ®ùng chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ pÝt t«ng, gÝcl¬, côm van vµ ®Õ van, cÇn dÉn ®éng. - Tµi liÖu tra cøu çc th«ng sè kü thuËt cña c¬ cÊu t¨ng tèc. 2. Tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu t¨ng tèc a. quy tr×nh th¸o 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ theo ®óng quy tr×nh 3. Th¸o çc chi tiÕt cña c¬ cÊu t¨ng tèc: Th¸o côm pÝt t«ng b¬m t¨ng tèc ra khái phÇn gi÷a cña bé chÕ hßa khÝ. 4. Th¸o côm gÝcl¬ vµ vßi phun t¨ng tèc, kh«ng lµm r¸ch ®Öm lµm kÝn cña vßi phun. 5. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ ®êng èng dÉn x¨ng. Dïng x¨ng s¹ch vµ que ®ång mÒm ®Ó röa, th«ng kh«ng ®îc dïng kim lo¹i cøng ®Ó ngo¸y th«ng gÝcl¬ vµ lç phun tr¸nh lµm biÕn d¹ng çc chi tiÕt nh gÝcl¬, vßi phun t¨ng tèc. 6. KiÓm tra çc chi tiÕt cña c¬ cÊu t¨ng tèc. b. Quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Çc chi tiÕt cña c¬ cÊu t¨ng tèc sau khi ®· kiÓm tra, thay thÕ çc chi tiÕt h háng tiÕn hµnh l¾p theo thø tù ngîc l¹i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt. c. ®iÒu chØnh c¬ cÊu t¨ng tèc §iÒu chØnh c¬ cÊu t¨ng tèc lµ thay ®æi l¬ng nhiªn liÖu cña b¬m t¨ng tèc theo mïa, vÒ mïa hÌ th× ®iÒu chØnh lîng cung cÊp nhá nhÊt, vÒ mïa ®«ng th× ®iÒu chØnh lîng cung cÊp lín nhÊt. §èi víi nh÷ng bé chÕ hßa khÝ cã lç ®iÒu chØnh nh bé chÕ hßa khÝ K - 22 l¾p trªn xe G¸t 69 th× tiÕn hµnh ®iÒu chØnh c¬ cÊu t¨ng tèc. Trªn (h×nh 9-1) cÇn dÉn ®éng 2 liªn quan víi trôc bím ga cã 2 lç, lç ngoµi vµ lç trong ®Ó ®iÒu chØnh lîng x¨ng cung cÊp. Khi ch¹y vÒ mïa ®«ng th× nèi cÇn 3 víi lç ngoµi cña cÇn 2, ch¹y vÒ mïa hÌ th× nèi cÇn 3 víi lç trong cña cÇn. iii. quy tr×nh b¶o dìng c¬ cÊu t¨ng tèc 1. Th¸o vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu t¨ng tèc: pÝt t«ng, xy lanh, vßi phun, gÝcl¬ vµ çc ®êng dÉn x¨ng.

49

. Dông cô th¸o, dung dÞch röa, m¸y nÐn khÝ. 2. KiÓm tra çc chi tiÕt pÝt t«ng, xy lanh vµ çc cÇn dÉn ®éng. . Dïng m¾t thêng vµ kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra. 3. Lµm s¹ch çc ®êng dÉn x¨ng vµ lç phun gia tèc. . Dïng x¨ng s¹ch, que ®ång mÒm ®Ó th«ng röa vµ m¸y nÐn khÝ 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu t¨ng tèc . Chän ®óng dông cô l¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu t¨ng tèc. 5. Lau chïi dông cô, thu dän vµ vÖ sinh n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng. iv. söa ch÷a c¬ cÊu t¨ng tèc


i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu t¨ng tèc 1. §éng c¬ mÊt c«ng suÊt ë tèc ®é cao, tèc ®é xe kh«ng t¨ng vät a) HiÖn tîng - Khi ngêi l¸i ®¹p ga ®ét ngét ®éng c¬ mÊt c«ng suÊt, tèc ®é xe kh«ng t¨ng vät b) Nguyªn nh©n B¬m t¨ng tèc kh«ng ho¹t ®éng, vßi phun t¨ng tèc kh«ng phun x¨ng 2. §éng c¬ t¨ng tèc bÞ chÕt m¸y a) HiÖn tîng khi ngêi l¸i ®¹p ga ®ét ngét ®«ng c¬ bÞ chÕt m¸y. b) Nguyªn nh©n - Do pÝt t«ng xy lanh b¬m t¨ng tèc bÞ mßn nhiÒu, thiÕu x¨ng - §êng x¨ng t¨ng tèc bÞ t¾c - Van t¨ng tèc bÞ kÑt 3. §éng c¬ t¨ng tèc bÞ thiÕu x¨ng a) HiÖn tîng khi t¨ng tèc bÞ thiÕu x¨ng khiÕn ®éng c¬ bÞ nghÑn, m¸y kh«ng bèc vµ cã hiÖn tîng næ trªn ®êng èng n¹p. b) Nguyªn nh©n pÝt t«ng xy lanh b¬m t¨ng tèc bÞ mßn, hë.

Thùc tËp söa ch÷a c¬ cÊu t¨ng tèc

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu - ChuÈn bÞ dông cô th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - VËt liÖu lµm s¹ch axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, khay ®ùng chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ. .2. Tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2 - 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu t¨ng tèc a. th¸o c¬ cÊu t¨ng tèc 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi c¬ cÊu t¨ng tèc (®óng quy tr×nh). 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu t¨ng tèc 4. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt. b. L¾p c¬ cÊu t¨ng tèc (L¾p çc chi tiÕt theo thø tù ngîc víi quy tr×nh th¸o, ®iÒu chØnh c¬ cÊu t¨ng tèc. iii. söa ch÷a c¬ cÊu t¨ng tèc 1. PÝt t«ng, xy lanh vµ van a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña pÝt t«ng, xy lanh c¬ cÊu t¨ng tèc vµ van x¨ng vµo thêng bÞ mßn, hë cung cÊp nhiªn liÖu kh«ng ®óng yªu cÇu. - KiÓm tra

50

KiÓm tra ®é kÝn khÝt cña cÆp pÝt t«ng vµ xy lanh, van b»ng ph¬ng ph¸p thö ®é kÝn. b) Söa ch÷a - NÕu pÝt t«ng vµ xy lanh bÞ hë lîng x¨ng cung cÊp gi¶m, ph¶i thay vßng ®Öm kÝn b»ng cao su hoÆc thay c¶ côm pÝt t«ng míi ®óng kÝch thíc. - Thµnh phÇn hçn hîp cung cÊp cho ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é t¨ng tèc cßn phô thuéc vµo ®é kÝn khÝt cña van x¨ng vµo. Khi kiÓm tra van x¨ng vµo bÞ mßn, hë th× ph¶i kh¾c phôc söa ch÷a hoÆc thay míi. 2. Çc cÇn dÉn ®éng. a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong, biÕn d¹ng - KiÓm tra çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong b»ng m¾t thêng. b) Söa ch÷a NÕu çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong th× n¾n l¹i cho th¼ng, cÇn dÉn ®éng bÞ biÕn d¹ng nhiÒu, g·y th× ph¶i thay cÇn dÉn ®éng míi ®óng lo¹i.

BµI 10 Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më - M· bµi: HAR 01 24 10

51

Bím giã CñA Bé CHÕ HßA KHÝ Íhç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö Môc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng nhiÖm vô, yªu cÇu, vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu ®ãng më bím giã 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã..3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc c¬ cÊu ®ãng më bím giã ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu ®ãng më bím giã. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu ®ãng më bím giã.

. häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu ®ãng më bím giã 1. NhiÖm vô C¬ cÊu ®ãng më bím giã cã nhiÖm vô ®iÒu khiÕn bím giã më sau khi ®«ng c¬ khëi ®éng xong tr¸nh ®îc hao tèn nhiªn liÖu vµ « nhiÔm m«i trêng 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n,Ýt h háng, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng. - §é nh¹y cao, ®iÒu khiÓn linh ho¹t. 3. Ph©n lo¹i : C¬ cÊu ®iÒu khiÓn bím giã trªn bé chÕ hßa khÝ thêng dïng lo¹i b¸n tù ®éng, tù ®éng hay b»ng ®iÖn.ii. cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã. 1. C«ng dông, cÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¬ cÊu khëi ®éng (h×nh 10-1) C¬ cÊu khëi ®éng cã nhiÖm vô gióp ®éng c¬ khëi ®éng dÔ dµng khi nguéi. Th«ng thêng khi khëi ®éng ®éng c¬ sè vßng quay trôc khuûu nhá, søc hót yÕu, x¨ng phun ra kh«ng ®ñ lîng cÇn thiÕt, nªn ®éng c¬ khã næ.

H×nh 10-1: C¬ cÊu khëi ®éng víi vÞ trÝ bím giã ®ãng. 1- Bím giã; 2- Van tù ®éng vµ lß xo van Trªn häng cña bé chÕ hßa khÝ cã trang bÞ bím giã ®iÒu khiÓn b»ng nót kÐo hay tù ®éng. Khi khëi ®éng ®éng c¬, bím giã ®îc ®ãng l¹i søc hót ë khu vùc phÝa díi bím giã t¨ng lín, x¨ng ®îc hót phun ra ë vßi phun chÝnh vµ lç phun hçn hîp cña ®êng x¨ng kh«ng t¶i lóc nµy hçn hîp ®Ëm ®éng c¬ dÔ næ. §Ó tr¸nh hçn hîp qu¸ ®Ëm m¸y bÞ ngét x¨ng, trªn bím giã cã bè trÝ van tù ®éng. Van nµy tù ®éng më díi t¸c dông cña søc hót sÏ bæ sung thªm kh«ng khÝ cho khÝ hçn

52

hîp. Bím giã cßn ®îc ®Æt lÖch t©m víi trôc cña nã ®Ó cã thÓ tù më khi søc hót t¨ng lªn.2. C¬ cÊu tù ®éng ®iÒu khiÓn bím giã §Ò phßng trêng hîp l¸i xe quªn ®Èy nót kÐo më hoµn toµn bím giã sau khi khëi ®éng xong m¸y ®· næ. Bé chÕ hßa khÝ tù ®éng ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö cã trang bÞ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn bím giã sau: a) §iÒu khiÓn b¸n tù ®éng S¬ ®å cÊu t¹o (h×nh 10-2). Bím giã ®îc ®ãng nhê nót kÐo tay, mét x«lªnoy duy tr× vÞ trÝ ®ãng cña bím giã ®Ó khëi ®éng, sau ®ã bím giã ®îc më nhê lß xo kÐo vµ c«ng t¾c nhiÖt ®iÖn. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Khi ®ãng khãa c«ng t¾c m¸y, x«lªnoy nèi víi ¾c quy, muèn ®ãng bím giã l¸i xe kÐo nóm d©y çp, lóc nµy cuén x«lªnoy ®îc tõ hãa hót lâi th¾ng søc kÐo cña lß xo ®Ó duy tr× bím giã ë vÞ trÝ ®ãng, gióp khëi ®éng dÔ dµng. Sau khi khëi ®éng xong, nhiÖt ®é cña ®éng c¬ t¨ng lªn lµm cho c«ng t¾c nhiÖt c¾t m¹ch ®iÖn, x«lªnoy mÊt tõ tÝnh, lß xo sÏ kÐo bím giã më lín trë l¹i.

H×nh

10-2: Bím giã ®ãng nhê nót kÐo, tù ®éng më nhê x«lªnoy vµ lß xo 1- Lß xo kÐo bím giã më; 2- x«lªnoy; 3- Nót kÐo; 4- Cuén d©y x«lªnoy

5- C«ng t¾c m¸y; 6- ¾c quy; 7- C«ng t¾c nhiÖt; 8- Bím giã

b) §iÒu khiÓn tù ®éng C¬ cÊu ®iÒu khiÓn b¸n tù ®éng võa m« t¶ ë trªn, çnh bím giã thêng ë vÞ trÝ ®ãng kh¸ l©u sau khi ®éng c¬ ®· næ ®îc. ViÖc më muén bím giã lµm hao tèn nhiÒu nhiªn liÖu vµ « nhiÓm m«i trêng. ¤t« ®êi míi trang bÞ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn tù ®éng ®ãng më çnh bím giã, ho¹t ®éng dùa trªn nhiÖt ®é èng x¶ vµ ®é ch©n kh«ng n¬i èng gãp hót. CÊu t¹o: H×nh 10-3 giíi thiÖu cÊu t¹o cña c¬ cÊu nµy. Gåm cã mét lß xo nhiÖt vµ mét pit t«ng ch©n kh«ng. C¶ hai chi tiÕt nµy cïng tiÕt hîp víi çnh bím giã. Lß xo nhiÖt lµ mét lß xo l¸ quÊn trßn lµm b»ng hai d¶i kim lo¹i cã hÖ sè d·n në kh¸c nhau

53

H×nh vÏ trang 119 ng oanh 1- V¸ch ng¨n; 2- N¾p ®Ëy; 3- PÝt t«ng ch©n kh«ng; 4- Xy lanh ch©n kh«ng; 5- CÇn ®iÒu khiÓn bím giã; 6- §êng dÉn ch©n kh«ng; 7- Lç ch©n kh«ng; 8- H¬i nãng vµo nung nãng lß

xo lìng kim, 9- Bím giã;

10- Lß xo lìng kim c¶m biÕn nhiÖt

H×nh 10-3: C¬ cÊu tù ®éng ®iÒu khiÓn ®ãng më bím giã

vµ thêng xuyªn chÞu nhiÖt ®é cña khÝ th¶i trong èng gãp h¬i tho¸t. PÝt t«ng ch©n kh«ng ®îc ®iÒu khiÓn do søc hót ë trong èng gãp hót. Do hÖ sè d·n në kh¸c nhau cña hai d¶i kim lo¹i ghÐp l¹i thµnh lß xo nªn khi nhiÖt ®é thay ®æi, lß xo sÏ cuèn l¹i hay d·n (bung ra) ®Ó ®iÒu khiÓn çnh bím giã ®ãng kÝn hay më lín nhÊt. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Khi ®éng c¬ nguéi, lß xo cuèn l¹i kÐo bím giã ®ãng kÝn häng bé chÕ hßa khÝ. Trong lóc m¸y khëi ®éng quay trôc khuûu thùc hiÖn qu¸ tr×nh khëi ®éng ®éng c¬, tïy theo vÞ trÝ cña bím ga, pÝt t«ng ch©n kh«ng sÏ lµm cho bím giã hÐ më b¶o ®¶m ®óng tû lÖ khÝ hçn hîp cho ®éng c¬ khëi ®éng dÔ dµng. Khi ®éng c¬ ®· næ ®îc, nhiÖt ®é khÝ th¶i sÏ lµm cho lß xo nhiÖt d·n bung ra kÐo b-ím giã më. Cho ®Õn khi nhiÖt ®é cña ®éng c¬ ®¹t ®Õn nhiÖt ®é b×nh thêng, bím giã sÏ ®îc kÐo më lín nhÊt. c) §iÒu khiÓn b»ng ®iÖn Ngµy nay nhiÒu «t« ®îc trang bÞ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn tù ®éng ®ãng më bím giã nhê ®iÖn (H×nh 10-4). CÊu t¹o: Lo¹i nµy gåm mét d©y ®iÖn trë nhËn ®iÖn tõ ¾c quy khi ®ãng c«ng t¾c m¸y. D©y ®iÖn trë cã nhiÖm vô lµ t¹o thªm nhiÖt nung nãng lß xo lìng kim ®Ó më bím giã nhanh h¬n nh»m gi¶m bít « nhiÔm m«i trêng. Trong thêi gian khëi ®éng vµ ®îi cho ®Õn khi ®éng c¬ ®¹t ®Õn nhiÖt ®é b×nh thêng, ë trong khÝ th¶i chøa rÊt nhiÒu khÝ ®éc HC (Hydrocarbon) vµ CO (Carbon monoxide) NhiÖt ®é cña d©y ®iÖn trë céng víi nhiÖt ®é khÝ th¶i trong èng gãp tho¸t sÏ lµm cho bím giã më nhanh h¬n tõ 1 - 2 phót gi¶m ®îc khÝ ®éc h¹i. Cã mét vµi c¬ cÊu tù ®éng ®iÒu khiÓn ®ãng më bím giã chØ dïng ®iÖn ¾c quy vµ pÝt t«ng ch©n kh«ng, mµ kh«ng cÇn lÊy nhiÖt cña khÝ th¶i.

H×nh vÏ s¸ch nguyÔn oanh trang120

54

1 - D©y ®iÖn trë 2 - §Üa lìng kim nh¹y c¶m 3 - TiÕp ®iÓm 4 - §Çu c¾m d©y ®iÖn 5 - §Çu d©y nèi m¸t

H×nh 10-4: C¬ cÊu ®iÒu khiÓn ®ãng më bím giã b»ng ®iÖniii. néi dung b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më bím giã 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o vµ kiÓm tra çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng. 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt c¬ cÊu ®ãng më bím giã vµ b¬m mì çc chèt dÉn ®éng. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®ãng më bím giã.

Iv. C©u hái vµ bµi tËp1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã ? Cã mÊy lo¹i c¬ cÊu ®ãng më bím giã ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao trªn bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö ph¶i bè trÝ c¬ cÊu ®ãng më bím giã? Thùc tËp b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më bím giã

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p, m¸y nÐn khÝ - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch, axªt«n, x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, khay ®ùng chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ khi cÇn thiÕt. - Tµi liÖu tra cøu çc th«ng sè kü thuËt cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã. 2. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu ®ãng më bím giã a. quy tr×nh th¸o 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã: Th¸o çc cÇn dÉn ®éng liªn quan gi÷a trôc bím ga víi bím giã. 3. Th¸o c¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng c¬ cÊu ®ãng më bím giã. 4. Th¸o çc vÝt b¾t chÆt n¾p cña bé chÕ hßa khÝ víi phÇn th©n vµ 5. Th¸o rêi bím giã vµ trôc bím giã (nÕu cÇn ph¶i kiÓm tra, söa ch÷a) 6. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã

55

7. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã. b. Quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã sau khi ®· thay thÕ tiÕn hµnh l¾p l¹i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt.iii. b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më bím giã 1. Th¸o vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã. . Dïng dông cô th¸o vµ dung dÞch lµm s¹ch. 2. KiÓm tra çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã: C¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ cÇn dÉn ®éng, ho¹t ®éng cña bím giã ®ãng, më nhÑ nhµng. . KiÓm tra b»ng m¾t thêng 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ b¬m mì çc chèt dÉn ®éng. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®ãng më bím giã. . Chän ®óng dông cô l¾p vµ ®iÒu chØnh 5. Lau chïi dông cô, thu dän vµ vÖ sinh n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng. iv. söa ch÷a c¬ cÊu ®ãng më bím giã


i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu 1. Khëi ®éng ®éng c¬ khã næ a) HiÖn tîng khi khëi ®éng kÐo nóm bím giã, khëi ®éng ®éng c¬ khã næ b) Nguyªn nh©n bím giã bÞ kÑt ®ãng kh«ng kÝn hßa khÝ lo·ng, ®éng c¬ khã næ. 2. §éng c¬ lµm viÖc bé chÕ hßa khÝ cung cÊp hçn hîp qu¸ ®Ëm a) HiÖn tîng §éng c¬ lµm viÖc x¶ nhiÒu khãi ®en, bé chÕ hßa khÝ cung cÊp hçn hîp qu¸ ®Ëm so víi thµnh phÇn hßa khÝ mµ ®éng c¬ yªu cÇu. b) Nguyªn nh©n bím giã më kh«ng hÕt lµm t¨ng ®é ch©n kh«ng ë häng bé chÕ hßa khÝ. Thùc tËp söa ch÷a c¬ cÊu ®ãng më bím giã

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch. - Çc chi tiÕt thay thÕ khi cÇn thiÕt. 2. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu ®ãng më bím giã a. th¸o c¬ cÊu ®ãng më bím giã 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi c¬ cÊu ®ãng më bím giã (®óng quy tr×nh) 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím giã. 4. kiÓm tra chi tiÕt: C¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng b. L¾p c¬ cÊu ®ãng më bím giã (L¾p çc chi tiÕt theo thø tù ngîc víi quy tr×nh th¸o) iii. söa ch÷a c¬ cÊu ®ãng më bím giã 1. c¬ cÊu ®iÒu khiÓn a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn ®ãng më bím giã b»ng ®iÖn thêng bÞ ch¸y, ®øt cuén d©y x«lªnoy. - Lß xo nhiÖt mÊt tÝnh ®µn håi, g·y

56

- KiÓm tra cuén d©y x«lªnoy bÞ ch¸y, ®øt dïng ®ång hå ®o v¹n n¨ng hoÆc dïng «m kÕ ®o ®iÖn trë cña cuén d©y. NÕu ®ång hå b¸o trÞ sè lín v« cïng chøng tá cuén d©y bÞ ®øt hoÆc bÞ ch¸y b) Söa ch÷a cuén d©y x«lªnoy bÞ ®øt kh«ng nèi l¹i ®îc hoÆc bÞ ch¸y ph¶i thay. - Lß xo nhiÖt mÊt tÝnh ®µn håi g·y kh«ng bung ra ®îc n÷a th× thay lß xo míi. 2. Çc cÇn dÉn ®éng. a) H háng vµ kiÓm tra - H háng çc cÇn dÉn ®éng thêng bÞ cong, biÕn d¹ng, g·y - KiÓm tra b»ng m¾t thêng. b) Söa ch÷a nÕu çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong th× n¾n l¹i cho th¼ng, nÕu bÞ biÕn d¹ng nhiÒu, hoÆc g·y th× ph¶i thay cÇn dÉn ®éng míi.

BµI 1157

Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më - M· bµi: HAR 01 24 11 Bím ga CñA Bé CHÕ HßA KHÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö Môc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng nhiÖm vô, yªu cÇu, vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu ®ãng më bím ga. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga..3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc c¬ cÊu ®ãng më bím ga ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu ®ãng më bím ga. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu ®ãng më bím ga.

. häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu ®ãng më bím ga 1. NhiÖm vô C¬ cÊu ®ãng më bím ga cã nhiÖm vô ®iÒu chØnh bím ga ®ãng l¹i tõ tõ, ng¨n chÆn ®îc t×nh tr¹ng d x¨ng, chèng « nhiÔm m«i trêng. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, Ýt h háng, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng. - §iÒu chØnh bím ga ®ãng tõ tõ ®Ó hçn hîp nhiªn liÖu phï hîp víi yªu cÇu lµm viÖc cña ®éng c¬. 3. Ph©n lo¹i : Dùa vµo ph¬ng ph¸p dÉn ®éng ph©n ra hai lo¹i sau. - C¬ cÊu ®iÒu khiÓn ®ãng më bím ga b»ng c¬ khÝ. - C¬ cÊu ®iÒu khiÓn ®ãng më bím ga b»ng ch©n kh«ng. ii. cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga. C¬ cÊu kiÓm so¸t tèc ®é ®ãng bím ga Khi l¸i xe nh¶ ch©n ga, nÕu bím ga ®ãng nhanh qu¸, sÏ lµm cho khÝ hçn hîp qu¸ ®Ëm v× qu¸n tÝnh phun cña dßng x¨ng lín h¬n dßng kh«ng khÝ rÊt nhiÒu lÇn, ®iÒu ®ã khiÕn cho hßa khÝ ch¸y kh«ng hÕt g©y « nhiÔm m«i trêng, lµm t¨ng lîng khÝ ®éc HC

vµ CO trong khÝ th¶i. §Ó kiÓm so¸t tèc ®é ®ãng bím ga khi nh¶ ch©n ga nhiÒu bé chÕ hßa khÝ hiÖn ®¹i ®îc trang bÞ c¬ cÊu kiÓm so¸t tèc ®é ®ãng bím ga.

H×nh 11.1: C¬ cÊu ®iÒu khiÓn ®ãng b-ím ga b»ng ch©n kh«ng.

58

1. C¬ cÊu ®iÒu khiÓn ®ãng bím ga b»ng ch©n kh«ng NÕu ®ãng bím ga ®ét ngét hçn hîp giµu x¨ng ch¸y kh«ng hÕt g©y « nhiÔm m«i tr-êng. C¬ cÊu nµy gåm cã bé gi¶m chÊn 2, bÇu ch©n kh«ng 3 vµ çc cÇn dÉn ®éng liªn quan víi bím ga (h×nh 11-1). Khi ®¹p bµn ®¹p ga, tèc ®é quay cña trôc khuûu ®éng c¬ lín, ®é ch©n kh«ng phÝa sau bím ga nhá, lß xo ®Èy mµng vÒ phÝa bªn ph¶i, cÇn 1 còng dÞch chuyÓn vÒ phÝa bªn ph¶i lµm cho bím ga më lín. Khi nh¶ bµn ®¹p ga, bím ga ®ãng ®ét ngét, ®é ch©n kh«ng phÝa sau bím ga t¨ng lªn nhê cã bé gi¶m chÊn 2, cÇn 1 c¶n trë lµm cho bím ga ®ãng l¹i tõ tõ. 2. CÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¬ cÊu ®iÒu khiÓn më bím ga b»ng c¬ khÝ. a) CÊu t¹o §èi víi bé chÕ hßa khÝ cã hai häng hót, häng s¬ cÊp a vµ häng thø cÊp. C¬ cÊu ®ãng më bím ga ®iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ (h×nh 11-2) cã çc cÇn dÉn ®éng liªn quan gi÷a bím ga cña häng s¬ cÊp vµ häng thø cÊp.

H×nh 11-2: C¬ cÊu ®ãng më bím ga b»ng c¬ khÝ b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng. Khi ®éng c¬ lµm viÖc bím gÝo cha më, cÇn 2 sÏ khãa cÇn 5 kh«ng cho bím ga häng thø cÊp më ra. Khi bím giã më lín nhÊt, bím ga thø cÊp míi tù do ®ãng më theo bím ga häng s¬ cÊp nhê mét lß xo cuèn vµ bím ga häng thø cÊp chØ ®îc ®iÒu khiÓn më ra khi bím ga häng s¬ cÊp ®· më ®îc 1/3 hµnh tr×nh.iii. néi dung b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më bím ga 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o vµ kiÓm tra çc chi tiÕt: C¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng. 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt c¬ cÊu ®ãng më bím ga vµ b¬m mì çc chèt dÉn ®éng. 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®ãng më bím ga.

Iv. C©u hái vµ bµi tËp1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao trªn bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö ph¶i bè trÝ c¬ cÊu kiÓm so¸t tèc ®é ®ãng bím ga ?

Thùc tËp b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më bím ga

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô,vËt liÖu: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a.

59

- Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, bµn th¸o l¾p, - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch: x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau, khay ®ùng chi tiÕt. - Çc chi tiÕt thay thÕ. - Tµi liÖu tra cøu çc th«ng sè kü thuËt cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga. 2. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2 - 4 häc viªn, n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu ®ãng më bím ga a. quy tr×nh th¸o 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ theo ®óng quy tr×nh 3. Th¸o çc bé phËn cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga 4. Th¸o c¬ cÊu ®iÒu khiÓn. Chó ý kh«ng lµm biÕn d¹ng r¸ch mµng ®µn håi. 5. Th¸o çc cÇn dÉn ®éng liªn quan víi bím ga 6. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra çc chi tiÕt. Dïng x¨ng s¹ch ®Ó röa, s¾p xÕp theo thø tù, ®óng quy ®Þnh. 7. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga. b. Quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Çc chi tiÕt cña c¬ cÊu sau khi ®· kiÓm tra, söa ch÷a tiÕn hµnh l¾p l¹i theo thø tù ngîc l¹i víi khi th¸o.iii. b¶o dìng c¬ cÊu ®ãng më bím ga 1. Th¸o vµ lµm s¹ch çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga. . Chän dông cô th¸o phï hîp vµ dïng dung dÞch röa. 2. KiÓm tra chi tiÕt c¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng . Dïng m¾t thêng vµ kÝnh phãng ®¹i 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ b¬m mì çc chèt dÉn ®éng. . Dïng x¨ng s¹ch ®Ó röa vµ mì b«i çc chèt dÉn ®éng 4. L¾p vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®ãng më bím ga. . Chän ®óng dông cô l¾p vµ ®iÒu chØnh 5. Lau chïi dông cô, thu dän, vÖ sinh n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng.iv. söa ch÷a c¬ cÊu ®ãng më bím ga


i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga 1. §éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i kh«ng æn ®Þnh a) HiÖn tîng §éng c¬ ho¹t ®éng khã duy tr× cho ®éng c¬ ch¹y chËm ë chÕ ®é kh«ng t¶i. b) Nguyªn nh©n Trôc bím ga vµ lç l¾p trôc ë trªn th©n bÞ mßn lµm t¨ng khe hë lµm cho kh«ng khÝ lät qua ®êng nµy vµo èng n¹p g©y nh¹t hßa khÝ vµ kÕt hîp víi vÞ trÝ ®ãng bím ga kh«ng æn ®Þnh. Thùc tËp söa ch÷a c¬ cÊu ®ãng më bím ga

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p, khay ®ùng chi tiÕt - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch: Dung dÞch röa, dÇu háa hoÆc x¨ng - Çc chi tiÕt thay thÕ. 2. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2 - 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p c¬ cÊu ®ãng më bím ga a. th¸o c¬ cÊu ®ãng më bím ga

60

1. Th¸o çc bé phËn cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga 2. Th¸o c¬ cÊu ®iÒu khiÓn. Chó ý kh«ng lµm biÕn d¹ng r¸ch mµng ®µn håi. 3. Th¸o çc cÇn dÉn ®éng liªn quan víi bím ga 4. Lµm s¹ch çc chi tiÕt: Dïng x¨ng s¹ch ®Ó röa, s¾p xÕp çc chi tiÕt theo thø tù, ®óng quy ®Þnh. 5. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña c¬ cÊu ®ãng më bím ga. b. Quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Çc chi tiÕt cña c¬ cÊu sau khi ®· kiÓm tra, söa ch÷a tiÕn hµnh l¾p l¹i theo thø tù ngîc l¹i víi khi th¸o.iii. söa ch÷a c¬ cÊu ®ãng më bím ga 1. C¬ cÊu ®iÒu khiÓn a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn: mµng ®µn håi bÞ r¸ch, thñng lß xo mÊt tÝnh ®µn håi, cÇn dÉn ®éng liªn quan gi÷a mµng ®µn håi vµ cÇn dÉn ®éng bím ga bÞ cong. - KiÓm tra Mµng ®µn håi c¬ cÊu ®iÒu khiÓn bÞ r¸ch, thñng, lß xo mµng mÊt tÝnh ®µn håi, cÇn dÉn ®éng cong b»ng m¾t thêng. b) Söa ch÷a Mµng ®µn håi cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn bÞ r¸ch, thñng ph¶i thay mµng míi. CÇn dÉn ®éng cong th× n¾n l¹i. Lß xo mµng ®µn håi mÊt tÝnh ®µn håi thay lß xo míi ®óng lo¹i. 2. Çc cÇn dÉn ®éng. a) H háng vµ kiÓm tra - H háng çc cÇn dÉn ®éng thêng bÞ cong, g·y, biÕn d¹ng. - KiÓm tra cÇn dÉn ®éng bÞ cong, g·y b»ng m¾t thêng b) Söa ch÷a Çc cÇn dÉn ®éng liªn quan gi÷a c¬ cÊu ®iÒu khiÓn víi bím ga bÞ cong n¾n l¹i cho th¼ng, nÕu bÞ biÕn d¹ng nhiÒu, g·y th× ph¶i thay cÇn dÉn ®éng míi ®óng lo¹i.

BµI 12

61

H×nh vÏ trµng 63 s¸ch TC

H×nh 12-1: C¬ cÊu hiÖu chØnh kh«ng t¶i nãng

1- van; 2- thanh lìng kim; 3- bím giã

KiÓm tra vµ b¶o dìng çc bé ®iÒu khiÓn - m· bµi har 01 24 12 b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ngMôc tiªu thùc hiÖn:Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1.Ph¸t biÓu ®óng nhiÖm vô, yªu cÇu, ph©n lo¹i çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng..3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a ®îc çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng. 2. CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng. häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng 1. NhiÖm vô Çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng cã nhiÖm vô ®iÒu khiÕn çc m¹ch x¨ng trong bé chÕ hßa khÝ cung cÊp tû lÖ khÝ hçn hîp ®óng yªu cÇu, ®¶m b¶o cho ®éng c¬ x¨ng ho¹t ®éng tèt ë mäi chÕ ®é, chèng « nhiÔm m«i trêng. 2. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng. - §é nh¹y cao, ®iÒu khiÓn chÝnh x¸c, linh ho¹t. 3. Ph©n lo¹i : ¤t« ®êi míi trang bÞ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng.ii. cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña çc bé ®iÒu khiÓn khiÓn b»ng ®iÖn tö 1. CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. a) C¬ cÊu hiÖu chØnh kh«ng t¶i nãng VÒ mïa hÌ trêi n¾ng nãng khi ®éng c¬ ®ang ch¹y ë chÕ ®é t¶i lín chuyÓn sang chÕ ®é ch¹y kh«ng t¶i hoÆc Ýt t¶i, nhiÖt lîng tÝch tô trong bé chÕ hßa khÝ rÊt khã t¶n ®i lµm cho h¬i x¨ng ®îc t¹o ra trªn mÆt tho¸ng cu¶ buång phao cã thÓ qua èng c©n b»ng ¸p suÊt qua èng phun chÝnh vµ vßi phun kh«ng t¶i ®îc tho¸t ra ®êng n¹p lµm cho hßa khÝ ®Ëm lªn qu¸ møc ®éng c¬ ch¹y kh«ng æn ®Þnh thËm chÝ g©y chÕt m¸y, h¬nn÷a sau khi m¸y bÞ chÕt, rÊt khã khëi ®éng trë l¹i. C¬ cÊu hiÖu chØnh kh«ng t¶i nãng kh¾c phôc hiÖn tîng trªn. Cã nhiÒu gi¶i ph¸p nhng hiÖn nay ®îc dïng nhiÒu nhÊt lµ van kh«ng khÝ (h×nh 11-1). NÕu nhiÖt ®é cña bé chÕ hßa khÝ ë tr¹ng th¸i b×nh thêng th× van ®ãng khÝ nãng qua van l-ìng kim 2 më van 1, kh«ng khÝ ®îc bæ sung vµo lµm cho hçn hîp nh¹t ®i, qu¸ tr×nh ch¸y trë l¹i b×nh thêng nhiÖt ®é ®éng c¬ æn ®Þnh.b) Van ®iÖn tõ ng¨n ch¸y tù ®éng Mét sè ®éng c¬ «t« cã xu híng tiÕp tôc næ m¸y sau khi l¸i xe ®· t¾t c«ng t¾t m¸y. HiÖn téng nµy ®îc gäi lµ ch¸y tù ®éng gièng nh ®éng c¬ ®ieden, cã nghÜa lµ ®éng c¬

62

vÉn tiÕp tôc næ m¸y ë chÕ ®é cÇm chõng kh«ng t¶i mÆc dï bugi kh«ng phãng tia löa ®iÖn vµ ngêi l¸i ®· bu«ng hÕt bµn ®¹p ga. Lý do dÉn ®Õn hiÖn tîng nµy lµ: NhiÖt ®é ®éng c¬ qu¸ cao muéi than ë trong buång ®èt bÞ nung ®á hoÆc do nhiÖt ®é çc chÊu bugi qu¸ cao.Trong trêng hîp nµy, khÝ hçn hîp ®îc tiÕp tôc cung cÊp cho ®éng c¬ khi bím ga hÐ më vµ qua m¹ch x¨ng kh«ng t¶i, ®éng c¬ tiÕp tôc næ m¸y .

§Ó ng¨n ngõa hiÖn tîng nµy nhiÒu bé chÕ hßa khÝ ®îc trang bÞ van ®iÖn tõ (x«lªnoy) ng¨n ch¸y tù ®éng (h×nh 12-2) giíi thiÖu mét kiÓu van ®iÖn tõ. Khi ®éng c¬ lµm viÖc b×nh thêng x«lªnoy ®îc nèi víi ¾c quy, cuén d©y cña x«lªnoy ®îc tõ hãa kÐo lâi d·n ra lµm cho bím ga hÐ më, cung cÊp ®ñ khÝ hçn hîp cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i. Khi ngêi l¸i bu«ng bµn ®¹p ga vµ ng¾t ®iÖn khãa c«ng t¾c m¸y, x«lªnoy bÞ c¾t ®iÖn, cuén d©y mÊt tõ trêng, lâi cña nã rót l¹i lµm cho bím ga ®ãng kÝn hoµn toµn, v× vËy ®éng c¬ kh«ng tiÕp tôc næ nh ®éng c¬ ®ieden. Cã lo¹i bé chÕ hßa khÝ trang bÞ x«lªnoy ®Ó ®ãng kÝn m¹ch x¨ng kh«ng t¶i khi ®· ng¾t ®iÖn khãa c«ng t¾c m¸y, ng¨n kh«ng cho ®éng c¬ tiÕp tôc næ. c) X«lªnoy t¨ng tèc ®é kh«ng t¶i §a sè çc xe «t« g¾n m¸y l¹nh cã l¾p thªm mét x«lªnoy (van ®iÖn tõ) më réng thªm bím ga so víi vÞ trÝ kh«ng t¶i chuÈn, khi xe dõng b¸nh vµ cho ch¹y m¸y l¹nh. Lo¹i van nµy ho¹t ®éng t¬ng tù nh van ®iÖn tõ c¾t ®êng x¨ng kh«ng t¶i. Khi m¸y l¹nh ®îc bËt lªn van ®iÖn tõ sÏ ®îc cÊp ®iÖn kÐo lâi tõ lµm t¨ng thªm ®é më cña bím ga, vËn tèc ch¹y kh«ng t¶i t¨ng lªn tr¸nh bÞ chÕt m¸y. d) HÖ thèng ®iÖn tö kiÓm so¸t tû lÖ hçn hîp Trªn nh÷ng bé chÕ hßa khÝ nghiªn cøu tríc ®©y çc m¹ch x¨ng ch¹y kh«ng t¶i tèc ®é thÊp vµ m¹ch x¨ng lµm ®Ëm ®îc ®iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ, thêng cung cÊp khÝ hçn

H×nh 12-2: bé chÕ hßa khÝ trang bÞ x«lªnoy ng¨n ch¸y tù ®éng1- èc chØnh tèc ®é cÇm chõng; 2- x«lªnoy ng¨n ch¸y tù ®éng; 3- cÇn ga; 4- mµng ch©n kh«ng ®iÒu khiÓn bím giã; 5- vÝt x¨ng chØnh kh«ng t¶i; 6- c¬ cÊu ®iÒu khiÓn tù ®éng; 7- throttle position Tr¸nducer; 8- «ng th«ng h¬i bÇu phao

63

H×nh 12-3: VÞ trÝ l¾p vµ h×nh d¸ng bé c¶m biÕn «xy

hîp rÊt giµu x¨ng v× vËy khÝ th¶i chøa nhiÒu chÊt ®éc HC vµ CO. Ngîc l¹i khÝ hçn hîp qu¸ nghÌo x¨ng khÝ x¶ sÏ chøa nhiÒu h¬i ®éc NO. §Ó chèng « nhiÔm m«i trêng bé chÕ hßa khÝ « t« ®êi míi ®îc trang bÞ hÖ thèng ®iÖn tö kiÓm so¸t tû lÖ khÝ hçn hîp ®óng yªu cÇu kh«ng thõa x¨ng vµ còng thiÕu x¨ng. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng nµy lµ dïng bé c¶m biÕn «xy ghi nhËn lîng «xy trong khÝ x¶ ®Ó b¸o lªn m«duyn xö lý vµ ®iÒu khiÓn ®iÖn tö ECM, ®Ó kÞp thêi xö lý vµ ®iÒu khiÓn lîng x¨ng. Trªn h×nh 12-3 giíi thiÖu vÞ trÝ l¾p vµ h×nh d¸ng cña bé c¶m biÕn «xy.

1- Bé c¶m biÕn «xy 2- èng x¶3- èng gãp tho¸t

Th«ng thêng nÕu lîng «xy trong khÝ x¶ thÊp chøng tá khÝ hçn hîp thõa x¨ng v× thõa x¨ng nªn cÇn nhiÒu «xy ®Ó ®èt ch¸y hÕt x¨ng. NÕu khÝ x¶ cã lîng «xy cao chøng tá khÝ hçn hîp thiÕu x¨ng, v× thiÕu x¨ng nªn kh«ng dïng hÕt lîng «xy ®îc hót vµo xy lanh ®éng c¬. Khi bé c¶m biÕn «xy tiÕp nhËn ®îc th«ng tin vÒ lîng «xy trong khÝ x¶ nã sÏ b¸o lªn m«duyn xö lý vµ ®iÒu khiÓn ®iÖn tö trung ¬ng vµ bé ®iÒu khiÓn ®iÖn tö trung ¬ng sÏ ra lÖnh cho bé chÕ hßa khÝ cung cÊp thªm x¨ng hay gi¶m bít x¨ng ®Ó ®¹t ®îc tû lÖ khÝ hçn hîp phï hîp víi mäi chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬. HÖ thèng vi tÝnh kiÓm so¸t vµ ®iÒu khiÓn khÝ hçn hîp CCC (Computer Command Control System) do h·ng General Motors s¶n xuÊt. Trung t©m chØ huy cña hÖ thèng nµy lµ m«duyn xö lý vµ ®iÒu khiÓn ®iÖn tö ECM (Electronic Control Module). H×nh 12 - 4 a,b giíi thiÖu hÖ thèng nµy

64

H×nh 12-4a: ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÖn tö CCC trong lóc khëi ®éng ®éng c¬ cßn nguéi, hÖ thèng híng dÉn luång kh«ng khÝ thæi vµo èng gãp h¬i tho¸t 1- C¬ cÊu kiÓm so¸t lu lîng x¨ng; 2- Bé ®iÒu khiÓn trung ¬ng ECM; 3- Bé chuyÓn ®æi xóc t¸c kÐp; 4- van; 5- Bé c¶m biÕn; 6- C«ng t¾c më van gÝo; 7- Bé tiÕp nhËn tÝn hiÖu ®iÖn cña ECM; 8- Van giã; 9- B¬m kh«ng khÝ; 10- §êng th«ng ®Õn bÇu läc kh«ng khÝ

H×nh 12-4b: ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÖn tö CCC khi ®éng c¬ ®· ®¹t tíi nhiÖt ®é b×nh thêng. Kh«ng khÝ ®îc dÉn tõ b¬m thæi vµo bé chuyÓn ®æi xóc t¸c.

HÖ thèng nµy gåm cã ba hÖ thèng phô phèi hîp víi nhau lµm viÖc ®ång thêi bao gåm: - HÖ thèng phun kh«ng khÝ. - Bé chuyÓn ®æi xóc t¸c khÐp (bé hãa khö) - Bé chÕ hßa khÝ håi tiÕp ®iÖn tö. §êng x¨ng kh«ng t¶i vµ ®êng x¨ng chÝnh cña bé chÕ hßa khÝ ®îc cung cÊp x¨ng do mét vÝt chØnh nghÌo x¨ng vµ van x¨ng håi tiÕp ®îc mét van ®iÖn tõ ®iÒu khiÓn (h×nh vÏ 12-5 vµ 12-6) giíi thiÖu hai ®êng x¨ng nµy.

65

H×nh 12- 5: §êng x¨ng kh«ng t¶i cña bé chÕ hßa khÝ håi tiÕp trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÖn tö CCC 1- Lç kh«ng khÝ cung cÊp cho ®êng x¨ng kh«ng t¶i; 2- Lç giã vµ èng x¨ng kh«ng t¶i;

4- ®êng dÉn hçn hîp kh«ng t¶i; 4- Lç giã; 5- Lç nhá; 6- Lç ch©n kh«ng; 8- Lç x¨ng chuyÓn tiÕp; 8- VÝt chØnh kh«ng t¶i; 9- Lç phun x¨ng; 10- Lç cung cÊp x¨ng;

11- Bím ga; 12- VÝt chØnh nghÌo x¨ng; 13- X«lªnoy kiÓm so¸t khÝ hçn hîp Hinh 12-7 giíi thiÖu h×nh c¾t cña x«lªnoy nµy. khi x«lªnoy 9 ®îc nèi víi ®iÖn ¾c quy nã sÏ kÐo lâi 2 xuèng kÐo ty ®Èy 4 Ên van 8 ®ãng lç cung cÊp x¨ng cho vßi phun chÝnh. Nhng lîng x¨ng ®i qua ®êng nµy kh«ng ®ñ cung cÊp cho yªu cÇu lµm viÖcj cña ®éng c¬, lîng «xy trong khÝ th¶i t¨ng lªn vµ bé c¶m biÕn truyÒn b¸o lªn ECU. ECU tiÕp nhËn th«ng tin nµy sÏ ra lÖnh cho x«lªnoy n©ng van 8 lªn ®Ó cung cÊp thªm x¨ng. Tïy theo yªu cÇu phô t¶i kh¸c nhau cña ®éng c¬, x«lªnoy ho¹t ®éng ®ãng më van 8 kho¶ng 10 lÇn trong mét gi©y. NÕu van 8 ®ãng l©u, khÝ hçn hîp sÏ thiÕu x¨ng, ngîc l¹i nÕu thêi gian më van dµi h¬n x¨ng phun ra nhiÒu, hçn hîp thõa x¨ng. M«duyn xö lý vµ ®iÒu khiÓn ®iÖn tö ECM tiÕp nhËn th«ng tin tõ bé c¶m biÕn «xy vµ bé c¶m biÕn nhiÖt ®é ®éng c¬ ®Ó ®iÒu khiÓn x«lªnoy ®ãng më van 8 ®óng thêi lîng cÇn thiÕt, cung cÊp ®ñ nhiªn liÖu cho ®éng c¬ lµm viÖc.

66

H×nh 12-6: M¹ch x¨ng chÝnh cña bé chÕ hßa khÝ håi tiÕp trong hÖ thèng ®iÖn tö CCC1- X«lªnoy kiÓm so¸t khÝ hçn hîp; 2- VÝt chØnh nghÌo x¨ng; 3- Lç th«ng h¬i; 4- Vßi phun

chÝnh; 5- èng khuÕch t¸n khÐp; 6- èng khuÕch t¸n chÝnh; 7- Bím ga; 8- GiÕng x¨ng chÝnh

HÖ thèng phun kh«ng khÝ gåm cã b¬m kh«ng khÝ vµ çc van ®iÒu khiÓn. M«duyn ECM cßn lµm thªm chøc n¨ng ®iÒu khiÓn híng dÉn luång kh«ng khÝ cña b¬m kh«ng khÝ. Khi ®éng c¬ khëi ®éng, nhiÖt ®é ®éng c¬ ®ang cßn thÊp, ECM híng luång giã thæi vµo èng gãp tho¸t (h×nh 12-4a). C«ng dông cña luång giã nµy lµ cung cÊp thªm «xy ®Ó ®èt s¹ch khÝ ®éc h¹i CO vµ HC trong khÝ th¶i. Ph¬ng ph¸p nµy gäi lµ hÖ thèng phun kh«ng khÝ. Khi ®éng c¬ ®· ®¹t ®Õn nhiÖt ®é vËn hµnh b×nh thêng, ECM sÏ híng luång kh«ng khÝ thæi vµo bé chuyÓn ®æi xóc t¸c. Nh»m cung cÊp thªm «xy hç trî bé chuyÓn ®æi xóc t¸c gi¶m thiÓu lîng khÝ ®éc CO vµ HC trong khÝ th¶i (h×nh 12-4b). Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña x«lªnoy van x¨ng kiÓm so¸t tû lÖ khÝ hçn hîp hai tr¹ng th¸i Khi ng¾t ®iÖn x«lªnoy, hçn hîp thõa x¨ng (van më dµi) Khi nèi ®iÖn x«lªnoy, hçn hîp thiÕu x¨ng (van më ng¾n)

H×nh 12-7: S¬ ®å kÕt cÊu cña x«lªnoy ®iÒu khiÓn van x¨ng håi tiÕp do h·ng Chev-rolet Motor Division s¶n xuÊt 1- N¾p bé chÕ hßa khÝ 2- Lâi 3- BËc giíi h¹n lâi 4- Ty ®Èy 5- Lß xo nhÊc van më 6- BÇu phao 7- Vßng cao su 8- Van x¨ng håi tiÕp 9- X«lªnoy

Nguy ªn t¾c

ho¹t ®éng cña x«lªnoy van x¨ng kiÓm so¸t tû lÖ khÝ hçn hîp: a) Ng¾t ®iÖn x«lªnoy, hçn hîp giµu x¨ng; b) Nèi ®iÖn x«lªnoy, hçn hîp nghÌo x¨ng 1- X«lªnoy; 2- Lß xo më van; 3- Lâi van; 4- T¨ng thªm x¨ng; 5- §Çu nèi ®iÖn tõ ¾c quy ®Õn tõ hßa x«lªnoy; 6- Ecm ®iÒu khiÓn tiÕp m¸t; 7- Gi¶m bít lîng x¨ng. Iii- C©u hái vµ bµi tËp

67

1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö trªn bé chÕ hßa khÝ ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao trªn bé chÕ hßa khÝ hiÖn ®¹i ph¶i bè trÝ hÖ thèng ®iÖn tö kiÓm so¸t tû lÖ hçn hîp ? Thùc tËp b¶o dìng çc bé ®iÒu khiÓn khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ngi. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. ChuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ b¶o dìng söa ch÷a. 2. Tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p çc bé ®iÒu khiÓn khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng a. quy tr×nh th¸o 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bé chÕ hßa khÝ 2. Th¸o rêi bé chÕ hßa khÝ theo ®óng quy tr×nh 3. Th¸o çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng 4. Th¸o c¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng. 5. Lµm s¹ch çc chi tiÕt cña çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng, cÈn thËn tr¸nh va ch¹m lµm biÕn d¹ng, h háng çc chi tiÕt. 6. KiÓm tra h háng çc chi tiÕt cña çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng. b. Quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o) Çc chi tiÕt cña çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng sau khi ®· kiÓm tra, söa ch÷a tiÕn hµnh l¾p l¹i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt.iii. b¶o dìng çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng 1. Th¸o vµ kiÓm tra chi tiÕt: C¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng. . Chän ®óng dông cô th¸o l¾p, kiÓm tra 2. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ b¬m mì çc chèt dÉn ®éng . Dïng dung dÞch röa vµ mì b«i tr¬n 3. L¾p vµ kiÓm tra: Çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng. . Chän ®óng dông cô l¾p vµ kiÓm tra 4. Lau chïi dông cô, thu dän vµ vÖ sinh n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng. iv. söa ch÷a çc bé ®iÒu khiÓn khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng nghe gi¶ng t¹i phßng chuyªn m«n hãa

i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña çc bé ®iÒu khiÓn 1. a) HiÖn tîng b) Nguyªn nh©n Thùc tËp söa ch÷a çc bé ®iÒu khiÓn khiÓn

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a. - Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p - Nguyªn vËt liÖu lµm s¹ch x¨ng hoÆc dÇu háa, giÎ lau. - Çc chi tiÕt thay thÕ khi cÇn thiÕt. 2. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2 - 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p çc bé ®iÒu khiÓn khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng

68

a. quy tr×nh th¸o 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi çc bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng 2. Th¸o vµ kiÓm tra chi tiÕt: C¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng 3. Lµm s¹ch çc chi tiÕt vµ b¬m mì çc chèt dÉn ®éng 4. KiÓm tra chi tiÕt: C¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ çc cÇn dÉn ®éng b. quy tr×nh L¾p (L¾p çc chi tiÕt theo thø tù ngîc l¹i víi khi th¸o). iii. söa ch÷a çc bé ®iÒu khiÓn khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ ch©n kh«ng 1. c¬ cÊu ®iÒu khiÓn a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña bé ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö. Cuén d©y x«lªnoy bÞ ch¸y, ®øt, van kh«ng ho¹t ®éng. §Çu d©y c¾m ®iÖn bÞ g·y, háng, kh«ng cã dßng ®iÖn vµo cuén d©y x«lªnoy. Lß xo van ®iÖn tõ gi¶m tÝnh ®µn håi. - KiÓm tra cuén d©y x«lªnoy bÞ ch¸y, ®øt dïng ®ång hå ®o v¹n n¨ng hoÆc dïng «m kÕ ®o ®iÖn trë cña cuén d©y. NÕu ®ång hå b¸o trÞ sè lín v« cïng chøng tá cuén d©y bÞ ®øt hoÆc ch¸y ph¶i thay c¶ côm. b) Söa ch÷a nÕu cuén d©y x«lªnoy bÞ ®øt, ch¸y, thay c¶ côm van. - Lß xo van gi¶m tÝnh ®µn håi thay lß xo míi. 2. Bé ®iÒu khiÓn b»ng ch©n kh«ng a) H háng vµ kiÓm tra - H háng chÝnh cña bé ®iÒu khiÓn b»ng ch©n kh«ng çc mµng cao su bÞ r¸ch, thñng c¬ cÊu ®iÒu khiÓn kh«ng ho¹t ®éng. Çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong, g·y. - KiÓm tra mµng cao su bÞ r¸ch, thñng vµ çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong b»ng m¾t th-êng. b) Söa ch÷a mµng cao su bÞ r¸ch, thñng thay mµng míi. - Çc cÇn dÉn ®éng bÞ cong n¾n l¹i cho th¼ng, bÞ g·y ph¶i thay cÇn dÉn ®éng míi.

69

BµI 13 Söa ch÷a vµ b¶o dìng - m· bµi har 01 24 13 thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc Môc tiªu thùc hiÖn: Môc tiªu thùc hiÖn: 1.Ph¸t biÓu ®óng nhiÖm vô, yªu cÇu cña thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc, 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc 3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng söa ch÷a ®îc thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc ®óng yªu cÇu kü thuËt Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu cña thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc. 2. CÊu t¹o thïng nhiªn liÖu vµ ho¹t ®éng cña bÇu läc. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc. nghe gi¶ng vµ th¶o luËn nhãm

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ cÊu t¹o cña thïng nhiªn liÖu 1. NhiÖm vô: Thïng nhiªn liÖu dïng ®Ó chøa x¨ng, dù tr÷ nhiªn liÖu cho ®éng c¬ lµm viÖc trong thêi gian nhÊt ®Þnh.2. Yªu cÇu: CÊu t¹o ®¬n gi¶n, Ýt h háng, l¾p ®Æt dÔ dµng.3. CÊu t¹o cña thïng nhiªn liÖu Thïng chøa x¨ng ®îc lµm b»ng kim lo¹i hoÆc plastic, thêng ®îc ®Æt ë phÝa sau xe. Bªn trong thïng cã çc tÊm ng¨n ®Ó t¨ng ®é cøng vµ ng¨n ngõa nhiªn liÖu khái bÞ xao ®éng ®ét ngét. Trªn thïng chøa x¨ng cã miÖng vµ èng ®æ x¨ng vµo thïng, èng th«ng h¬i, bÇu läc x¨ng, ®Çu nèi víi ®êng èng dÉn x¨ng ®i tíi ®éng c¬, bé b¸o møc x¨ng trong thïng x¨ng vµ nót x¶ cÆn. Xe ®êi míi thïng x¨ng cßn cã b¬m x¨ng. N¾p thïng x¨ng l¾p ë miÖng ®æ x¨ng vµo b×nh, trªn n¾p cã van hót kh«ng khÝ vµ van x¶ h¬i x¨ng ®Ó æn ®Þnh ¸p suÊt trong thïng x¨ng. Xe «t« ®êi míi h¬i x¨ng x¶ ra ®îc dÉn vÒ thïng than ho¹t tÝnh vµ ®îc hÊp thô ë ®©y, ®Ó tr¸nh g©y « nhiÔm m«i trêng.

II- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ cÊu t¹o cña bÇu läc1. BÇu läc kh«ng khÝ a) NhiÖm vô: Dïng ®Ó läc s¹ch bôi bÈn trong kh«ng khÝ tríc khi ®a vµo ®êng èng n¹p, ®Ó b¶o vÖ çc chi tiÕt cña ®éng c¬ Ýt bÞ mµi mßn ngoµi ra cßn gi¶m tiÕng hó cña luång kh«ng khÝ lóc n¹p vµo häng bé chÕ hßa khÝ.

H×nh 13- 1: Thïng nhiªn liÖu1- N¾p; 2- Bé truyÒn b¸o møc nhiªn liÖu;

3- Líi läc; 4- èng khãa; 5- Nót x¶; 6- èng ®æ nhiªn liÖu; 7- TÊm ng¨n

70

B×nh läc kh«ng khÝ ®îc l¾p ë häng hót giã cña bé chÕ hßa khÝ, vá b×nh b¾t víi èng nèi b»ng ®inh vÝt vµ ªcu tai hång cã hai lo¹i bÇu läc, bÇu läc kh« vµ bÇu läc ít

b) Yªu cÇu: CÊu t¹o ®¬n gi¶n, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ dÔ dµng, g©y søc c¶n Ýt ®èi víi víi dßng kh«ng khÝ n¹p. c) CÊu t¹o: BÇu loc kh«ng khÝ cã hai lo¹i kh« vµ ít *BÇu läc kh« (h×nh 13-2)

Lâi läc kh« cã hai lÇn läc. Líp bªn ngoµi cña lâi läc lµm b»ng x¬ sîi tæng hîp, líp bªn trong cã b×a c¹t t«ng xÕp lîn sãng. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng kh«ng khÝ qua khe hë gi· n¾p, vµ th©n sau ®ã ®i qua lâi läc kh«ng khÝ ®æi h-íng vµo èng trung t©m vµo häng cña bé chÕ hßa khÝ, bôi bÈn ®îc läc s¹ch.

*BÇu läc ít (H×nh 13-3) Gåm: th©n 1; lâi läc 2 l¾p chÆt trong n¾p 3 lâi läc ®îc lµm b»ng sîi thÐp hoÆc sîi nilon rèi ®êng kÝnh sîi nhá kho¶ng 0,2 - 0,3 mm, ®¸y b×nh läc cã chøa dÇu nhên. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng luång kh«ng khÝ ®i tõ trªn xuèng theo khe hë gi÷a th©n 1 vµ lâi läc 2 tíi ®¸y, gÆp mÆt tho¸ng cña dÇu, luång kh«ng khÝ ®æi híng 1800 lít qua mÆt dÇu nhên ®Ó vßng lªn. Do qu¸n tÝnh çc h¹t bôi lín dÝnh vµo mÆt dÇu, råi l¾ng xuèng ®¸y, cßn kh«ng khÝ s¹ch tiÕp tôc ®i lªn qua lâi läc. Nh÷ng bôi nhá nhÑ ®îc läc s¹ch ë lâi läc kh«ng khÝ s¹ch ®i vµo ®êng èng n¹p n¹p vµo xylanh ®éng c¬.

2.

B×nh läc x¨ng Cã nhiÖm vô läc s¹ch çc t¹p chÊt c¬

häc vµ níc ra khái x¨ng. BÇu läc x¨ng cã hai lo¹i b×nh läc th« vµ b×nh läc tinh (H×nh13-4a,b)

a) B×nh läc th« (H×nh 13-4a) thêng ®Æt gÇn thïng chøa x¨ng gåm cã vá vµ cèc läc chøa lâi läc. Lâi läc lµ mét chång çc ®Üa máng 3. Trªn mÆt ®Üa cã nh÷ng nót låi cao

H×nh 13-2: BÇu läc kh« 1- Lâi läc; 2- n¾p

H×nh 13-3: BÇu läc ít

1- §Öm; 2- N¾p;3- §ai èc tai hång; 4- Lâi läc; 5- ChËu chøa dÇu

71

0,05 mm T¹p chÊt vµ níc l¾ng xuèng ®¸y cèc, nhiªn liÖu ®i qua khe hë gi÷a nh÷ng tÊm máng cßn cÆn bÈn ®îc gi÷ l¹i bªn ngoµi lâi läc. b) B×nh läc tinh (h×nh 13-4b) gåm cã cèc läc, bªn trong cã lâi läc, thêng dïng çc lâi läc lµm b»ng kim lo¹i gèm hoÆc b»ng giÊy gÊp nÕp ®îc cuèn xung quanh x¬ng kim lo¹i. B×nh läc tinh ®îc ®Æt phÝa tríc bé chÕ hßa khÝ

(H×nh 13-4 a,b): BÇu läc x¨ng a) BÇu läc th«, b) BÇu läc tinh

iii. néi dung b¶o dìng thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc. 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc. 2. Th¸o vµ kiÓm tra chi tiÕt thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc. 3. Lµm s¹ch thïng nhiªn liÖu vµ thay lâi läc míi 4. L¾p thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc.

Iv. C©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, cña thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao trong hÖ thèng nhiªn liÖu ph¶i bè trÝ çc bÇu läc kh«ng khÝ, bÇu läc x¨ng ?

Thùc tËp b¶o dìng thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc

i. chuÈn bÞ dông cô, bè trÝ n¬i lµm viÖc 1. chuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Dông cô th¸o l¾p, dông cô röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ b¶o dìng. - B¬m níc, m¸y nÐn khÝ 2. Tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2 - 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.ii. th¸o l¾p thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc a. quy tr×nh th¸o thïng nhiªn liÖu 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi thïng nhiªn liÖu.

72

. Dïng b¬m níc cã ¸p suÊt cao phun níc röa s¹ch çc cÆn bÈn bªn ngoµi thïng nhiªn liÖu, thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ níc. 2. Th¸o ®êng èng dÉn x¨ng tõ thïng x¨ng ®Õn bÇu läc vµ b¬m x¨ng 3. Th¸o thïng x¨ng ra khái xe 4. Th¸o rêi çc bé phËn l¾p trªn thïng nhiªn liÖu - Th¸o n¾p ®Ëy thïng x¨ng, èng th«ng h¬i. - Th¸o bé phËn b¸o møc nhiªn liÖu. Chó ý kh«ng lµm háng ®Çu c¾m ®iÖn. - Th¸o èc x¶ cÆn, x¶ s¹ch cÆn bÈn bªn trong thïng x¨ng, sóc röa s¹ch thïng x¨ng. - Lµm s¹ch, s¾p xÕp çc chi tiÕt theo ®óng quy ®Þnh. b. Quy tr×nh l¾p thïng nhiªn liÖu (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Çc chi tiÕt cña thïng nhiªn liÖu sau khi ®· kiÓm tra, b¶o dìng tiÕn hµnh l¾p l¹i ®óng quy tr×nh. c) Quy tr×nh th¸o bÇu läc kh«ng khÝ 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bÇu läc kh«ng khÝ 2. Th¸o èng dÉn thu håi h¬i x¨ng 3. Th¸o ®ai èc tai hång vµ bÇu läc kh«ng khÝ ra khái häng bé chÕ hßa khÝ. 4. Th¸o rêi phÇn n¾p cña bÇu läc kh«ng khÝ ra khái th©n. 5. Th¸o lâi läc, chó ý kh«ng lµm biÕn d¹ng lâi läc. §æ hÕt dÇu bÈn ë ®¸y bÇu läc råi dïng dÇu háa röa s¹ch, thay dÇu nhên míi vµo ®óng møc dÇu tiªu chuÈn. 6. Röa s¹ch çc chi tiÕt cña bÇu läc kh«ng khÝ. Dïng x¨ng hoÆc dÇu háa ®Ó röa s¹ch lâi läc. d. Quy tr×nh l¾p bÇu läc kh«ng khÝ (Ngîc víi quy tr×nh th¸o) - Chó ý b¾t chÆt èng hót khÝ hép trôc khuûu vµ vßng ®ai kÑp ë chç nèi tiÕp, kh«ng ®Ó cã hiÖn tîng lät khÝ. e. Quy tr×nh th¸o bÇu läc nhiªn liÖu 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi bÇu läc 2. Th¸o çc ®êng èng dÉn x¨ng. 3. Dïng tay vÆn èc khãa bÇu läc tinh hoÆc dïng cê lª th¸o trôc bÇu läc th« ®Ó th¸o rêi n¾p ra khái th©n bÇu läc. 4. Th¸o lâi läc, lß xo. Chó ý bÇu läc tinh cã lâi läc b»ng gèm ph¶i cÈn thËn v× gèm dÔ vì. 5. Röa s¹ch çc chi tiÕt cña bÇu läc nhiªn liÖu. Dïng x¨ng s¹ch hoÆc dÇu háa ®Ó röa lái läc, s¾p xÕp ®óng n¬i quy ®Þnh. g. Quy tr×nh l¾p bÇu läc nhiªn liÖu (L¾p l¹i çc chi tiÕt theo thø tù ngîc víi quy tr×nh th¸o) - Chó ý kh«ng lµm r¸ch çc vßng ®Öm kÝn.iii. quy tr×nh b¶o dìng thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc a. b¶o dìng thïng nhiªn liÖu 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc. . Dïng b¬m níc vµ m¸y nÐn khÝ. 2. Th¸o rêi çc bé phËn cña thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc vµ kiÓm tra . Bé dông cô ®å nghÒ th¸o l¾p 3. Lµm s¹ch çc bé phËn vµ thay lâi läc míi. . Dung dÞch röa vµ lâi läc míi 4. L¾p çc chi tiÕt thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc. . Chän ®óng dông cô l¾p. 5. Lau chïi, thu dän dông cô, vÖ sinh n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng. *B¶o dìng hµng ngµy - KiÓm tra møc x¨ng trong thïng x¨ng ®æ thªm x¨ng cho «t« ho¹t ®éng. - KiÓm tra ®é kÝn cña thïng x¨ng vµ ®Çu nèi èng dÉn ®Õn thïng x¨ng, bÇu läc, nÕu cã h háng ph¶i kh¾c phôc. *B¶o dìng ®Þnh kú - KiÓm tra ®é kÝn cña thïng x¨ng vµ chç nèi èng dÉn x¨ng hÖ thèng nhiªn liÖu khi cÇn thiÕt ph¶i kh¾c phôc h háng.

73

b. B¶o dìng bÇu läc kh«ng khÝ vµ bÇu läc nhiªn liÖu 1. BÇu läc kh«ng khÝ ph¶i ®îc b¶o dìng ®Þnh kú ngoµi ra nÕu xe ch¹y trªn ®êng nhiÒu bôi bÈn th× ph¶i röa hµng ngµy, ®Ó tr¸nh t¾c bÇu läc lµm t¨ng lîng tiªu hao nhiªn liÖu - Th¸o bÇu läc kh«ng khÝ, röa s¹ch çc chi tiÕt. Lâi läc b»ng giÊy bÞ t¾c bÈn dïng kh«ng khÝ nÐn thæi s¹ch, thæi tõ trong thæi ra (h×nh13- 4)

H×nh 13 - 5: Thæi s¹ch lâi läc b»ng kh«ng khÝ nÐn tõ trong thæi ra

2. BÇu läc x¨ng: Th¸o bÇu läc x¨ng ®óng quy tr×nh, röa s¹ch, kiÓm tra çc chi tiÕt. Thay lâi läc míi. Chó ý kh«ng lµm r¸ch ®Öm lµm kÝn. - L¾p bÇu läc l¹i ®óng quy tr×nh sau khi ®· b¶o dìng, thay thÕ çc chi tiÕt.iii. söa ch÷a thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc

häc t¹i phßng chuyªn m«n hãa

i. h háng cña thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc vµ nguyªn nh©n 1. Thïng nhiªn liÖu a) HiÖn tîng Thïng nhiªn liÖu thêng bÞ mãp mÐo, nøt, thñng lµm cho nhiªn liÖu bÞ ch¶y, rß rØ, tiªu hao nhiªn liÖu t¨ng. Cung cÊp nhiªn liÖu kh«ng ®ñ cho ®éng c¬ ho¹t ®éng. b) Nguyªn nh©n do bÞ va ch¹m m¹nh vµ sö dông l©u ngµy thïng bÞ rØ rÐt. 2. BÇu läc a) HiÖn tîng Th©n, n¾p bÇu läc bÞ nøt, vì, mãp mÐo, chên ren çc ®Çu nèi. §Öm lµm kin bÞ r¸ch, lâi läc bÞ bÈn t¾c, lâi läc tinh bÞ vì, háng kh«ng läc s¹ch kh«ng khÝ vµ x¨ng lµm cho çc chi tiÕt cña ®éng c¬ mµi mßn nhanh. Cung cÊp kh«ng khÝ vµ nhiªn liÖu kh«ng ®ñ cho ®éng c¬ ho¹t ®éng. b) Nguyªn nh©n ChÞu lùc va ch¹m m¹nh, th¸o l¾p nhiÒu lÇn, sö dông l©u ngµy, nhiªn liÖu bÈn, kh«ng b¶o dìng bÇu läc ®óng ®Þnh kú.

Thùc tËp söa ch÷a thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô 1. Tæ chøc bè trÝ n¬i lµm viÖc Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm tõ 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh. 2. ChuÈn bÞ dông cô, vËt liÖu: Dung cô th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ söa ch÷a.

74

II. Söa ch÷a thïng nhiªn liÖu vµ bÇu läc 1. Thïng nhiªn liÖu a) H háng vµ kiÓm tra - H háng:Thïng nhiªn liÖu bÞ nøt, thñng, mãp mÐo - KiÓm tra: Quan s¸t b»ng m¾t çc chç nøt, thñng rß rØ x¨ng vµ çc chç bÞ mãp mÐo ®¸nh dÊu vÞ trÝ thñng. b) Söa ch÷a: Çc vÕt nøt thñng nhá, tiÕn hµnh sóc röa b»ng níc nãng (hÕt mïi x¨ng). Lµm s¹ch chç thñng sau ®ã hµn h¬i kÝn vµ söa nguéi, kiÓm tra l¹i chç hµn ph¶i ®¶m b¶o kÝn kh«ng bÞ rß rØ x¨ng. - Thïng x¨ng bÞ nøt vì, thñng, mãp mÐo nhiÒu kh«ng thÓ kh¾c phôc ®îc th× thay míi. 2. Söa ch÷a bÇu läc x¨ng, bÇu läc kh«ng khÝ *BÇu läc kh«ng khÝ a) H háng vµ kiÓm tra - H háng chñ yÕu cña bÇu läc kh«ng khÝ lµ th©n, n¾p bÇu läc bÞ mãp mÐo, lâi läc r¸ch, háng. - KiÓm tra: Quan s¸t çc chç bÞ mãp mÐo ë th©n vµ n¾p, kiÓm tra lâi läc r¸ch, háng. b) Söa ch÷a: Gß n¾n l¹i çc chç mãp mÐo. Lâi läc r¸ch, háng ph¶i thay lâi läc míi. *BÇu läc x¨ng a) H háng vµ kiÓm tra - H háng: H háng chÝnh cña bÇu läc x¨ng lµ th©n, n¾p bÇu läc x¨ng bÞ nøt, vì, mãp mÐo, chên ren çc ®Çu nèi èng. Lâi läc tinh b»ng gèm bÞ vì. §Öm lµm kÝn bÞ r¸ch, háng. - KiÓm tra: Quan s¸t çc chç nøt, vì mãp mÐo ë th©n vµ n¾p, kiÓm tra lâi läc r¸ch, thñng, chên ren çc ®Çu nèi èng vµ ®Öm lµm kÝn bÞ r¸ch, háng. b) Söa ch÷a: Th©n, n¾p bÇu läc nøt nhÑ hµn, söa nguéi, bÞ mãp mÐo nhÑ gß l¹i. Chên háng ren çc ®Çu nèi èng, lâi läc vµ ®Öm lµm kÝn bÞ r¸ch ph¶i thay míi ®óng lo¹i.

75

H×nh trang 91 s¸ch cÊu t¹o «t« cò

H×nh 14-1: èng n¹p vµ èng x¶ 1- TÊm ®Öm; 2- Nh¸nh chÝnh cña èng n¹p; 3- Nh¸nh chÝnh cña èng x¶

BµI 14 Söa ch÷a vµ b¶o dìng - m· bµi har 01 24 14 ®êng èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ Môc tiªu thùc hiÖn: Môc tiªu thùc hiÖn: 1.Ph¸t biÓu ®óng nhiÖm vô, yªu cÇu cña èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶. 2.Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o, ho¹t ®éng cña èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶. 3.Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng söa ch÷a ®îc èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu cña èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶. 3. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng, söa ch÷a èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶.

Häc trªn líp

I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ cÊu t¹o cña èng dÉn nhiªn liÖu1. NhiÖm vô: èng dÉn nhiªn liÖu dïng ®Ó dÉn nhiªn liÖu tõ thïng chøa ®Õn çc bé phËn trong hÖ thèng nhiªn liÖu.2. Yªu cÇu: CÊu t¹o ®¬n gi¶n, vËt liÖu cã ®é bÒn cao, Ýt h háng, søc c¶n nhiªn liÖu nhá. 3. CÊu t¹o cña èng dÉn nhiªn liÖu èng dÉn nhiªn liÖu thêng lµm b»ng kim lo¹i hoÆc cao su chôi x¨ng, II- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ cÊu t¹o cña èng n¹p, èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m1. NhiÖm vô, yªu cÇu * èng n¹p cã nhiÖm vô dÉn khÝ hçn hîp tõ bé chÕ hßa khÝ vµo çc xy lanh ®éng c¬. Yªu cÇu ®èi víi èng n¹p ph©n phèi hçn hîp ®Õn çc xylanh ®ång ®Òu, gi¶m søc c¶n ®èi víi dßng khÝ hçn hîp. * èng x¶ cã nhiÖm vô dÉn khÝ x¶ tõ xylanh ®éng c¬ ra ngoµi trêi. Yªu cÇu cña èng x¶ lµ gi¶m søc c¶n ®èi víi dßng khÝ x¶ ®Ó th¶i s¹ch khÝ ch¸y ra ngoµi. * Binh tiªu ©m cã nhiÖm vô gi¶m ¸p suÊt khÝ x¶ ®Ó gi¶m bít tiÕng ån cña khÝ x¶ tríc khi x¶ ra ngoµi kh«ng khÝ. Yªu cÇu kü thuËt cña b×nh tiªu ©m lµ: kh«ng t¹o ra ¸p suÊt ngîc trong hÖ thèng x¶ khÝ lµm gi¶m c«ng suÊt vµ nãng m¸y, khÝ th¶i dÔ tho¸t vµ gi¶m ©m ªm nhÑ. 2. CÊu t¹o cña èng n¹p èng n¹p ®îc lµm b»ng gang hay b»ng nh«m ®óc, èng n¹p cã thÓ ®óc liÒn mét khèi víi

76

H×nh 14 -2a: §êng èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m kÐp

H×nh 14- 2b: CÊu t¹o bªn trong b×nh tiªu ©m

èng x¶ hoÆc ®óc rêi. Nh¸nh èng chÝnh cña èng n¹p ®îc nèi víi buång hçn hîp cña bé chÕ hßa khÝ. ¤ng x¶ vµ èng n¹p nèi th«ng riªng biÖt víi ®êng x¶ vµ ®êng hót cña th©n m¸y. Trªn ®éng c¬ x¨ng dïng bé chÕ hßa khÝ th× èng n¹p ®îc sÊy nãng b»ng nhiÖt cña níc nãng trong hÖ thèng lµm m¸t b»ng níc hoÆc sÊy nãng b»ng nhiÖt cña khÝ x¶ ®Ó x¨ng bèc h¬i nhanh ngay trªn ®êng n¹p. 3. CÊu t¹o cña èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m Mét ®Çu èng x¶ nèi víi ®êng x¶ trªn n¾p xylanh, ®Çu kia nèi víi bé xóc t¸c hãa khö sau ®ã nèi víi b×nh tiªu ©m råi cho khÝ x¶ tho¸t ra ngoµi trêi (h×nh 14-2a). B×nh tiªu ©m ®îc ®Æt ë ®Çu ngoµi cña èng x¶ ®Ó gi¶m bít ¸p suÊt cña khÝ x¶ , (h×nh 14 - 2b). Cho thÊy kÕt cÊu bªn trong cña b×nh tiªu ©m. B×nh tiªu ©m cã thÓ lµ mét èng trô hoÆc mét èng dÑt cã ng¨n vµi v¸ch ngang bªn trong vµ mét èng cã nhiÒu lç ngang nèi víi ®Çu èng x¶. KhÝ th¶i ®i vµo b×nh tiªu ©m sÏ gi¶n në ë trong b×nh, sau ®ã ®i qua çc lç nhá vµ ®i qua nhiÒu ng¨n tríc khi tho¸t ra ngoµi lµm cho tèc ®é cña dßng khÝ th¶i gi¶m dÇn v× vËy gi¶m bít ®îc ©m thanh cña dßng khÝ th¶i.

ii. bé phËn xung giã thu håi x¨ng 1. nhiÖm vô 2. Yªu cÇu

3. CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éngIii- C©u hái vµ bµi tËp1. Gi¶i thÝch nhiÖm vô, yªu cÇu cña èng n¹p, èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m ? 2. Gi¶i thÝch t¹i sao ph¶i bè trÝ b×nh tiªu ©m trong hÖ thèng tho¸t khÝ x¶ ?

Thùc tËp b¶o dìng èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô77

1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.2. chuÈn bÞ dông cô: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ b¶o dìng. - Bé dông cô ®å nghÒ söa ch÷a «t«. M¸y nÐn khÝ, khay ®ùng - Chi tiÕt thay thÕ èng dÉn x¨ng khi cÇn thiÕt thay.ii. th¸o l¾p èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶a. quy tr×nh th¸o èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ 1. Quy tr×nh th¸o èng dÉn nhiªn liÖu - Th¸o çc ®êng èng dÉn x¨ng tõ thïng x¨ng ®Õn bÇu läc vµ b¬m x¨ng, tõ b¬m x¨ng ®Õn bé chÕ hßa khÝ. . Chän ®óng cê lª dÑt ®Ó th¸o çc ®êng èng dÉn. 2. Quy tr×nh th¸o èng n¹p - Lµm s¹ch bªn ngoµi èng n¹p - Th¸o çc bé phËn liªn quan (bÇu läc kh«ng khÝ vµ bé chÕ hßa khÝ) ®óng quy tr×nh - Th¸o çc ®ai èc b¾t èng n¹p, chó ý níi ®Òu çc ®ai èc . Dïng tuýp hoÆc cê lª trßng. - Th¸o èng n¹p vµ ®Öm lµm kÝn chó ý kh«ng lµm r¸ch ®Öm. - Lµm s¹ch, kiÓm tra èng n¹p vµ ®Öm lµm kÝn. 3. Quy tr×nh th¸o èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m - Lµm s¹ch bªn ngoµi èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m. - Th¸o b×nh tiªu ©m vµ bé xóc t¸c hãa khö (®éng c¬ l¾p èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m kÐp th¸o c¶ hai bªn) - Th¸o ®êng èng x¶ nèi víi èng gãp khÝ x¶. - Th¸o çc ®ai èc b¾t èng gãp khÝ x¶, chó ý níi ®Òu çc ®ai èc. - Th¸o èng gãp khÝ x¶ vµ ®Öm kÝn. - Lµm s¹ch èng gãp khÝ x¶, èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m, kiÓm tra h háng. a. quy tr×nh l¾p (Ngîc víi quy tr×nh th¸o). Sau khi ®· thay thÕ çc chi tiÕt h háng tiÕn hµnh l¾p èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m vµ çc bé phËn xung giã thu håi x¨ng theo thø tù ngîc l¹i.iii. quy tr×nh b¶o dìng èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ 1. B¶o dìng èng dÉn nhiªn liÖu - Th¸o vµ lµm s¹ch çc èng dÉn nhiªn liÖu. - Thæi th«ng çc ®êng èng dÉn b»ng khÝ nÐn. - KiÓm tra nøt, g·y, hë cña çc ®êng èng dÉn nhiªn liÖu vµ çc ®Çu nèi bÞ chên ren. NÕu èng dÉn bÞ hë, ®Çu nèi chên ren ph¶i thay. - L¾p çc ®êng èng dÉn vµo hÖ thèng nhiªn liÖu. - B¬m tay ®Ó x¨ng lªn bé chÕ hßa khÝ, kiÓm tra rß rØ x¨ng ë çc ®êng èng dÉn vµ söa ch÷a khi cÇn thiÕt. 2. B¶o dìng èng n¹p - Th¸o vµ lµm s¹ch èng n¹p - kiÓm tra èng n¹p vµ ®Öm kÝn, nÕu ®Öm kÝn háng ph¶i thay ®Öm míi. - L¾p èng n¹p lªn ®éng c¬, chó ý xiÕt ®Òu çc ®ai èc ®¶m b¶o ®é kÝn. - L¾p bé chÕ hßa khÝ vµ bÇu läc kh«ng khÝ lªn èng n¹p ®óng quy tr×nh ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt 3. B¶o dìng èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m - Lµm s¹ch bªn ngoµi èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m. - Th¸o èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m vµ bé xóc t¸c hãa khö, èng gãp khÝ x¶ ®óng quy tr×nh. - Lµm s¹ch bªn trong èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m (xoay vç nhÑ nhµng xung quanh èng x¶ vµ dèc ngîc èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m ®Ó rØ rÐt r¬i hÕt ra ngoµi). - Lµm s¹ch muéi than b¸m bªn trong èng gãp khÝ x¶. - KiÓm tra h háng èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m, èng gãp khÝ x¶ vµ ®Öm lµm kÝn çc chi tiÕt h háng ph¶i söa ch÷a. - L¾p ®Öm vµ èng gãp khÝ x¶, èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m ®óng quy tr×nh.

78

iv. söa ch÷a èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ häc t¹i phßng chuyªn m«n hãa

i. hiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ 1. èng dÉn nhiªn liÖu a) H háng - èng dÉn nhiªn liÖu thêng bÞ cong, bÑp, lµm t¾c èng dÉn. - BÞ nøt, g·y lµm hë ch¶y x¨ng - Chên ren çc ®Çu nèi vµ háng ®Çu èng loe, g©y ra hiÖn tîng rß rØ nhiªn liÖu - èng dÉn bÞ t¾c bÈn, cung cÊp x¨ng kh«ng ®ñ cho ®éng c¬ ho¹t ®éng. b) Nguyªn nh©n - Do bÞ va ch¹m m¹nh. - Th¸o l¾p nhiÒu lÇn, vÆn qu¸ chÆt. - Sö dông nhiªn liÖu bÈn, bÇu läc r¸ch, kh«ng b¶o dìng ®óng ®Þnh kú. 2. èng n¹p vµ èng x¶ a) H háng - èng n¹p, èng x¶ thêng bÞ nøt, g·y, thñng, vªnh bÒ mÆt l¾p ghÐp, çc ®Öm kÝn bÞ ch¸y, ®øt háng. Çc bu lon h·m chên háng ren. b) Nguyªn nh©n do chÞu nhiÖt ®é cao, bÞ va ch¹m m¹nh vµ chÞu lùc xiÕt lín. - B×nh tiªu ©m thêng bÞ t¾c, bÈn, môc háng, do chÞu nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt cao cña khÝ ch¸y.

Thùc tËp söa ch÷a èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶

i. bè trÝ n¬i lµm viÖc, chuÈn bÞ dông cô1. Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho çc nhãm häc viªn mçi nhãm 2- 4 häc viªn, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t ®óng quy ®Þnh.2. chuÈn bÞ dông cô: Th¸o l¾p, röa lµm s¹ch, kiÓm tra vµ b¶o dìng. - Bé dông cô ®å nghÒ söa ch÷a «t«, m¸y nÐn khÝ, khay ®ùng, bé loe ®Çu èng nèi. - Chi tiÕt thay thÕ èng dÉn x¨ng, ®Öm kÝn ami¨ng, bulon khi cÇn thay.ii. th¸o l¾p èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ a. th¸o thïng nhiªn liÖu tõ trªn xe xuèng (theo ®óng quy tr×nh) b. Th¸o rêi çc bé phËn cña thïng nhiªn liÖu (theo ®óng quy tr×nh) c. Quy tr×nh l¾p (ngîc víi quy tr×nh th¸o)iii. söa ch÷a èng dÉn nhiªn liÖu, èng n¹p, èng x¶ 1. èng dÉn nhiªn liÖu a) KiÓm tra - Quan s¸t ®Ó kiÓm tra çc vÕt nøt, g·y chên háng ren, háng ®Çu loe cña çc ®êng èng dÉn. b) Söa ch÷a - èng dÉn bÞ nøt, bÑp, g·y th× hµn h¬i kÝn, èng bÞ cong, bÑp, nøt nhiÒu ®o¹n ph¶i thay. - Çc ®Çu nèi chên háng ren ph¶i thay - Çc ®Çu loe mßn háng, dïng dông cô loe ®Çu èng ®Ó Ðp loe l¹i çc ®Çu èng. 2. èng n¹p, èng x¶ vµ b×nh tiªu ©m. a) KiÓm tra Quan s¸t çc vÕt nøt, g·y, thñng, hë cña èng n¹p vµ èng x¶, r¸ch, háng cña ®Öm kÝn vµ chên ren çc bulon. b) Söa ch÷a èng n¹p, èng x¶ bÞ nøt vì nhÑ hµn ®¾p, söa nguéi ph¼ng

79

- èng x¶ vµ èng gi¶m thanh t¾c, bÈn th«ng röa dïng khÝ nÐn ®Ó thæi, èng gi¶m thanh môc háng thay. - §Öm lµm kÝn èng n¹p, èng x¶ r¸ch, môc háng thay ®óng lo¹i chÞu ¨n mßn x¨ng vµ chÞu nhiªt ®é cao, ®Öm èng x¶ dïng ami¨ng.

§¸p ¸n çc c©u hái vµ bµi tËp §¸p ¸n - Bµi 1

80

1. HÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng cã nhiÖm vô cung cÊp hßa khÝ s¹ch, ®ång ®Òu vÒ sè l-îng vµ thµnh phÇn vµo çc xy lanh ®éng c¬. Th¶i s¹ch s¶n vËt ch¸y ra ngoµi ®¶m b¶o kh«ng g©y ån vµ « nhiÔm m«i trêng.

2. NhiÖm vô cña çc bé phËn trong hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng lo¹i cìng bøc: - Thïng x¨ng dïng ®Ó chøa x¨ng, dù tr÷ nhiªn liÖu cho ®éng c¬ lµm viÖc. - BÇu läc x¨ng cã nhiÖm vô läc s¹ch cÆn bÈn vµ níc lÉn trong nhiªn liÖu. - B¬m x¨ng hót x¨ng tõ thïng ®Èy lªn buång phao cña bé chÕ hßa khÝ. - Bé chÕ hßa khÝ cã nhiÖm vô ®Þnh lîng, trén hßa x¨ng vµ kh«ng khÝ t¹o ra hßa khÝ

cung cÊp cho ®éng c¬ phï hîp víi yªu cÇu phô t¶i. 3. §éng c¬ x¨ng dïng trªn «t« thêng dïng hÖ thèng nhiªn liÖu cìng bøc v× cã b¬m

x¨ng t¹o ra ¸p lùc nhÊt ®Þnh, cung cÊp ®Çy ®ñ x¨ng cho ®éng c¬ ho¹t ®éng, dÔ bè trÝ çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu gi¶m chiÒu cao ®éng c¬.

§¸p ¸n - Bµi 2 1. NhiÖm vô cña b¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ vËn chuyÓn x¨ng tõ thïng lªn buång phao cña bé chÕ hßa khÝ. - B¬m x¨ng b»ng c¬ khÝ ho¹t ®éng nhê cam lÖch t©m trªn trôc cam dÉn ®éng. 2. Khi trong buång phao cña bé chÕ hßa khÝ ®Çy x¨ng van kim ®ãng kÝn vµo ®Õ van, ¸p suÊt trªn mµng b¬m lín h¬n søc c¨ng lß xo, Ðp mµng b¬m tròng xuèng n»m ë vÞ trÝ thÊp ®Çu tr¸i cÇn b¬m sÏ trît tr¬n trªn cÇn kÐo mµng b¬m, nªn b¬m ngõng b¬m. 3. Nh÷ng h háng lµm lu lîng cña b¬m x¨ng gi¶m : - Mßn cam vµ cÇn b¬m. - §Öm gi÷a b¬m vµ th©n m¸y qu¸ dµy - Mµng b¬m hë hoÆc chïng - Van hót, van ®Èy mßn, hë - Çc mÆt ph¼ng l¾p ghÐp gi÷a n¾p, th©n, ®Õ b¬m bÞ hë. §¸p ¸n - Bµi 3 1.B¬m x¨ng b»ng ®iÖn ho¹t ®éng nhê nguån ®iÖn cña ¾c quy kh«ng phô thuéc vµo tèc ®é cña ®éng c¬ v× vËy ë bÊt kú tèc ®é nµo b¬m x¨ng b»ng ®iÖn còng cung cÊp mét lîng x¨ng tèi ®a. 2. Khi buång phao cña bé cña bé chÕ hßa khÝ ®Çy x¨ng van kim ®ãng kÝn, ¸p suÊt nhiªn liÖu trong buång b¬m lín ®Èy mµng b¬m cong lªn lµm cÆp tiÕp ®iÓm më ng¾t dßng ®iÖn vµo cuén d©y b¬m ngõng ho¹t ®éng. §¸p ¸n - Bµi 4 1. Bé chÕ hßa khÝ cã nhiÖm vô ®Þnh lîng vµ trén hßa x¨ng - kh«ng khÝ t¹o ra hßa khÝ cung cÊp cho ®éng c¬. Cung cÊp thµnh phÇn hßa khÝ thÝch hîp theo yªu cÇu phô t¶i vµ tèc ®é cña ®éng c¬. - Bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n Ýt ®îc sö dông trªn ®éng c¬ x¨ng v× bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n kh«ng cung cÊp thµnh phÇn khÝ hçn hîp ®óng yªu cÇu lµm viÖc cña ®éng c¬. 2. Buång phao vµ phao cïng víi van kim duy tr× møc x¨ng trong buång phao cè ®Þnh. - GÝcl¬ ®Ó ®Þnh lîng sè x¨ng hót vµo häng bé chÕ hßa khÝ. - Buång hçn hîp: trén hßa hçn hîp gi÷a x¨ng vµ kh«ng khÝ - Bím ga ®Ó thay ®æi lîng hßa khÝ n¹p vµo xy lanh ®éng c¬. 3. Trªn bé chÕ hßa khÝ tù ®éng ph¶i cã çc hÖ thèng phô ®Ó cung cÊp thµnh phÇn hßa khÝ thÝch hîp nhÊt cho çc chÕ ®é lµm viÖc ®iÓn h×nh cña ®éng c¬ «t«. §¸p ¸n - Bµi 5 1. HÖ thèng phun chÝnh cã nhiÖm vô: - Cung cÊp nhiªn liÖu cho hÇu hÕt çc chÕ ®é ch¹y cã t¶i cña ®éng c¬. - T¹o ra hßa khÝ nh¹t dÇn khi më lín dÇn çnh bím ga. 2. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng bím ga më lín dÇn, lîng kh«ng khÝ ®i qua gÝcl¬ kh«ng khÝ sÏ lµm gi¶m ®é ch©n kh«ng sau gÝcl¬ chÝnh nªn x¨ng ®îc hót qua gÝcl¬ chÝnh ®Ó phun ra ë vßi phun chÝnh gi¶m, hçn hîp lo·ng dÇn. 3. HÖ thèng phun chÝnh ®iÒu khiÓn b»ng khÝ nÐn so víi bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n cã u ®iÓm:

81

- Khi bím ga më lín dÇn x¨ng ®îc hót qua gÝcl¬ chÝnh gi¶m h¬n so víi bé chÕ hßa khÝ ®¬n gi¶n, nhê ®ã hßa khÝ t¹o ra nh¹t dÇn khi t¨ng t¶i, tiÕt kiÖm ®îc nhiªn liÖu, t¨ng ®îc hiÖu suÊt. §¸p ¸n - Bµi 6 1. HÖ thèng kh«ng t¶i cã nhiÖm vô cung cÊp hçn hîp cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i. - Cung cÊp thµnh phÇn khÝ hçn hîp thÝch hîp cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i, ®¶m b¶o tiÕt kiÖm nhiªn liÖu. 2. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é kh«ng t¶i bím ga gÇn nh ®ãng kÝn ®é ch©n kh«ng t¹i cæ häng khuyÕch t¸n nhá. §êng x¨ng chÝnh kh«ng ®ñ søc hót x¨ng phun ra ë miÖng vßi phun chÝnh. V× vËy ph¶i bè trÝ ®êng x¨ng kh«ng t¶i phun hçn hîp phÝa sau bím ga. §¸p ¸n - Bµi 7 1. C¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é cã nhiÖm vô h¹n chÕ kh«ng cho sè vßng quay cña ®éng c¬ vît qu¸ sè vßng quay giíi h¹n ®ång thêi h¹n chÕ kh«ng cho c«ng suÊt cña ®éng c¬ vuît qu¸ c«ng suÊt cùc ®¹i. - H¹n chÕ ®îc tèc ®é cùc ®¹i cña ®éng c¬ ®¶m b¶o cho ®éng c¬ lµm viÖc an toµn. 2. Khi ®éng c¬ x¨ng ho¹t ®éng, nÕu tèc ®é cña trôc khuûu ®«ng c¬ vît qu¸ tèc ®é giíi h¹n tèi ®a, çc chi tiÕt chuyÓn ®éng víi tèc ®é qu¸ lín sÏ bÞ h háng trÇm träng, ®éng c¬ lµm viÖc kh«ng ®¶m b¶o an toµn. V× vËy ph¶i h¹n chÕ tèc ®é tèi ®a cña ®éng c¬. §¸p ¸n - Bµi 8 1. C¬ cÊu lµm ®Ëm cã nhiÖm vô cung cÊp thªm x¨ng khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é toµn t¶i, ®¶m b¶o cho ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt lín nhÊt. - Cung cÊp ®ñ nhiªn liÖu cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é toµn t¶i ®Ó ®éng c¬ ph¸t huy ®îc c«ng suÊt tèi ®a, tiÕt kiÖm nhiªn liÖu. 2. Cã hai ph¬ng ¸n dÉn ®«ng c¬ cÊu lµm ®Ëm. - DÉn ®éng b»ng c¬ khÝ vµ dÉn ®éng b»ng ch©n kh«ng. Ph¬ng ¸n dÉn ®éng b»ng ch©n kh«ng ®îc sö dông nhiÒu trªn ®éng c¬ «t« v× hÖ thèng lµm ®Ëm häat ®éng ë mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh cña ®é ch©n kh«ng phÝa sau bím ga, v× vËy tÝnh n¨ng gia tèc cña ®éng c¬ tèt h¬n. §¸p ¸n - Bµi 9 1. C¬ cÊu t¨ng tèc cã nhiÖm vô cung cÊp thªm mét lîng nhiªn liÖu vµo kh«ng gian hßa khÝ khi ®ét ngét më bím ga gióp ®éng c¬ t¨ng tèc dÔ dµng, ®¶m b¶o cho ®éng c¬ t¨ng nhanh c«ng suÊt, kh«ng bÞ chÕt m¸y. - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng. - Cung cÊp kÞp thêi, ®ñ lîng nhiªn liÖu cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é t¨ng tèc ®¶m b¶o cho ®éng c¬ t¨ng nhanh c«ng suÊt khi cÇn thiÕt. 2. Khi cÇn thiÕt ph¶i t¨ng nhanh c«ng suÊt ®éng c¬ ngêi l¸i ®¹p ga ®ét ngét lóc nµy lîng kh«ng khÝ ®i qua häng khuyÕch t¸n t¨ng nÕu kh«ng bæ sung thªm x¨ng kÞp thêi khÝ hçn hîp lo·ng, ®éng c¬ dÔ bÞ chÕt m¸y. §¸p ¸n - Bµi 10 1. C¬ cÊu ®ãng më bím giã cã nhiÖm vô ®iÒu khiÕn bím giã më sau khi ®«ng c¬ khëi ®éng xong tr¸nh ®îc hao tèn nhiªn liÖu vµ « nhiÔm m«i trêng - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng. - §é nh¹y cao, ®iÒu khiÓn linh ho¹t. Bé chÕ hßa khÝ hç trî ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö cã trang bÞ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn bím giã sau: - §iÒu khiÓn b¸n tù ®éng, ®iÒu khiÓn tù ®éng, ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn. 2. Trªn bé chÕ hßa khÝ bè trÝ c¬ cÊu ®ãng më bím giã ®Ò phßng trêng hîp l¸i xe quªn ®Èy nót kÐo më hoµn toµn bím giã sau khi khëi ®éng xong m¸y ®· næ, lµm t¨ng tiªu hao nhiªn liÖu vµ g©y « nhiÔm m«i trêng. §¸p ¸n - Bµi 11

82

1. C¬ cÊu ®ãng më bím ga cã nhiÖm vô ®iÒu chØnh bím ga ®ãng l¹i tõ tõ, ng¨n chÆn ®îc t×nh tr¹ng d x¨ng, chèng « nhiÔm m«i trêng. - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ, dÔ dµng. - §iÒu chØnh bím ga ®ãng tõ tõ ®Ó hçn hîp nhiªn liÖu phï hîp víi yªu cÇu lµm viÖc cña ®éng c¬. 2. Trªn bé chÕ hßa khÝ ph¶i bè trÝ c¬ cÊu c¬ cÊu kiÓm so¸t tèc ®é ®ãng bím ga. Khi l¸i xe nh¶ ch©n ga, nÕu bím ga ®ãng nhanh qu¸, sÏ lµm cho khÝ hçn hîp qu¸ ®Ëm v× qu¸n tÝnh phun cña dßng x¨ng lín h¬n dßng kh«ng khÝ rÊt nhiÒu lÇn, ®iÒu ®ã khiÕn cho hßa khÝ ch¸y kh«ng hÕt g©y « nhiÔm m«i trêng, lµm t¨ng lîng khÝ ®éc HC vµ CO trong khÝ th¶i. §¸p ¸n - Bµi 12 1. §iÒu khiÓn çc m¹ch x¨ng trong bé chÕ hßa khÝ cung cÊp tû lÖ khÝ hçn hîp ®óng yªu cÇu chèng « nhiÔm m«i trêng ®éng c¬ ho¹t ®éng tèt. 2. Trªn bé chÕ hßa khÝ ph¶i bè trÝ hÖ thèng ®iÖn tö ®Ó kiÓm so¸t tû lÖ hçn hîp v× trªn ®éng c¬ x¨ng hçn hîp giµu x¨ng khÝ x¶ chøa nhiÒu chÊt ®éc HC vµ CO. Ngîc l¹i khÝ hçn hîp nghÌo x¨ng, khÝ x¶ chøa nhiÒu chÊt ®éc NO3

§¸p ¸n - Bµi 13 1. BÇu läc kh«ng khÝ cã nhiÖm vô läc s¹ch bôi bÈn trong kh«ng khÝ tríc khi ®a vµo xy lanh ®éng c¬ - BÇu läc x¨ng cã nhiÖm vô läc s¹ch çc t¹p chÊt c¬ häc vµ níc ra khái x¨ng. 2. Trong hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng ph¶i bè trÝ bÇu läc kh«ng khÝ vµ bÇu läc x¨ng v×: Trong kh«ng khÝ lÉn rÊt nhiÒu bôi bÈn. Trong x¨ng cã lÉn níc vµ cÆn bÈn v× vËy nÕu kh«ng ®îc läc s¹ch tríc khi ®a vµo xy lanh ®éng c¬ sÏ lµm t¨ng mµi mßn çc chi tiÕt, tuæi thä cña ®éng c¬ gi¶m. §¸p ¸n - Bµi 14 1. èng n¹p cã nhiÖm vô dÉn khÝ hçn hîp tõ bé chÕ hßa khÝ vµo çc xy lanh ®éng c¬. Yªu cÇu ®èi víi èng n¹p ph©n phèi hçn hîp ®Õn çc xylanh ®ång ®Òu, gi¶m søc c¶n ®èi víi dßng khÝ hçn hîp. * èng x¶ cã nhiÖm vô dÉn khÝ x¶ tõ xy lanh ®éng c¬ ra ngoµi trêi. Yªu cÇu cña èng x¶ lµ gi¶m søc c¶n ®èi víi dßng khÝ x¶ ®Ó th¶i s¹ch khÝ ch¸y ra ngoµi. * Binh tiªu ©m cã nhiÖm vô gi¶m ¸p suÊt khÝ x¶ ®Ó gi¶m bít tiÕng ån cña khÝ x¶ tríc khi x¶ ra ngoµi kh«ng khÝ. Yªu cÇu kü thuËt cña b×nh tiªu ©m lµ: kh«ng t¹o ra ¸p suÊt ngîc trong hÖ thèng x¶ khÝ lµm gi¶m c«ng suÊt vµ nãng m¸y, khÝ th¶i dÔ tho¸t vµ gi¶m ©m ªm nhÑ. 2. KhÝ x¶ cã ¸p suÊt cao nÕu x¶ trùc tiÕp ra ngoµi khÝ trêi sÏ ph¸t ra tiÕng ån lín. V× vËy ph¶i bè trÝ b×nh tiªu ©m trong hÖ thèng tho¸t khÝ x¶ ®Ó gi¶m ¸p suÊt khÝ x¶ ®Ó gi¶m bít tiÕng ån.

83

Documents

NghÒ : SöA CH÷A ¤T¤ - tinhgiac.com · giíi thiÖu vÒ m« ®un VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un : HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c