TRNG I HC NGOI THNG

C S II TI THNH PH H CH MINH

---------***--------

KHA LUN TT NGHIP

Chuyn ngnh: Kinh t i ngoi

QUAN H THNG MI HNG HA

VIT NAM MYANMAR

H v tn sinh vin: Nguyn Th Thanh Thy

M s sinh vin: 0951015791

Lp: Anh 14

Kha: 48

Ngi hng dn khoa hc: ThS Nguyn c Vinh

Tp. H Ch Minh, thng 5 nm 2013

NHN XT CA GIO VIN HNG DN

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

Tp. H Ch Minh, ngy......thng.......nm..............

Ngi hng dn khoa hc

ThS Nguyn c Vinh

MC LC

NHN XT CA GIO VIN HNG DN Trang

DANH MC BNG BIU V BIU

DANH MC T NG VIT TT

LI M U ........................................................................................................ 1

CHNG 1: L LUN CHUNG V QUAN H THNG MI HNG HA

VIT NAM MYANMAR ................................................................................... 4

1.1. Nhng vn c bn v quan h thng mi hng ha quc t .................. 4

1.1.1. Khi nim quan h thng mi hng ha quc t ........................................... 4

1.1.2. Cc hnh thc ca quan h thng mi hng ha quc t ............................... 5

1.1.3. Mt s ch tiu nh gi quan h thng mi hng ha quc t ...................... 6

1.1.4. Nhng yu t nh hng n quan h thng mi hng ha quc t .............10

1.1.5. Vai tr ca thng mi hng ha quc t ......................................................11

1.2. Tng quan v t nc v th trng Myanmar ..........................................13

1.2.1. iu kin t nhin, kinh t, chnh tr, x hi .................................................13

1.2.2. Chnh sch ngoi thng ca Myanmar ........................................................16

1.2.3. Lch s pht trin quan h thng mi gia Vit Nam v Myanmar..............18

1.3. S cn thit pht trin quan h thng mi hng ha Vit Nam

Myanmar ..............................................................................................................22

1.3.1. Tip cn mt th trng cn nhiu tim nng cha c khai thc ................22

1.3.2. n u c hi hp tc vi nh u t nc ngoi th trng mi .............23

1.3.3. Tip cn v tr chin lc trong thng mi vi cc cng quc Chu ......23

1.3.4. To lp thng mi v chuyn hng th trng ...........................................24

CHNG 2: THC TRNG QUAN H THNG MI HNG HA VIT

NAM - MYANMAR .............................................................................................26

2.1. Phn tch cc yu t nh hng n quan h thng mi gia Vit Nam -

Myanmar giai on 2003 2012 ..........................................................................26

2.2. Tnh hnh hot ng thng mi hng ha gia Vit Nam v Myanmar

giai on 2003 - 2012 ............................................................................................28

2.2.1. Cc phng thc thng mi hng ha gia Vit Nam v Myanmar ............28

2.2.2. Tnh hnh hot ng xut khu hng ha ca Vit Nam sang Myanmar giai

on 2003 - 2012 ....................................................................................................29

2.2.3. Tnh hnh hot ng nhp khu hng ha ca Vit Nam t Myanmar giai

on 2003 - 2012 ....................................................................................................36

2.3. Cc ch tiu thng mi phn nh quan h thng mi hng ha gia Vit

Nam v Myanmar .................................................................................................39

2.3.1. Quy m xut nhp khu gia hai nc v th phn ........................................39

2.3.2. Cn cn thng mi gia hai nc ................................................................41

2.3.3. Li th thng mi i tc (PCA) .................................................................42

2.3.4. Ch s chuyn mn ha xut khu (ES) .........................................................43

2.3.5. Ch s b sung thng mi (TC) ...................................................................45

2.4. nh gi tng qut ........................................................................................46

2.4.1. Nhng thnh tu t c v nguyn nhn ...................................................46

2.4.2. Nhng kh khn cn tn ti v nguyn nhn .................................................47

CHNG 3: TRIN VNG V NHNG GII PHP THC Y MI

QUAN H THNG MI HNG HA VIT NAM - MYANMAR ..............50

3.1. Trin vng pht trin quan h thng mi hng ha Vit Nam Myanmar

trong bi cnh th gii v khu vc ......................................................................50

3.1.1. D bo bi cnh kinh t quc t ....................................................................50

3.1.2. Xu hng hnh thnh cng ng kinh t chung ASEAN ...............................52

3.1.3. C ch hp tc kinh t tiu vng sng M Kng m rng (GMS) .................53

3.1.4. S pht trin ca cc d n xy dng hnh lang kinh t ................................53

3.2. Trin vng pht trin quan h thng mi hng ha Vit Nam Myanmar

trong bi cnh ring gia hai nc ......................................................................54

3.2.1. Nhng thun li trong giao thng gia Vit Nam v Myanmar ...................54

3.2.2. nh hng xut nhp khu gia Vit Nam v Myanmar trong giai on 2012

2020 ....................................................................................................................57

3.2.3. Nhu cu hng ha trong nc ca Myanmar .................................................58

3.2.4. nh hng xut nhp khu v c cu mt hng xut nhp khu gia Vit

Nam v Myanmar trong nhng nm ti ..................................................................60

3.3. Gii php khc phc nhng kh khn v pht trin quan h thng mi

Vit Nam Myanmar giai on 2013 - 2020 .......................................................61

3.3.1. Gii php v pha Nh nc ..........................................................................61

3.3.2. Gii php v pha Doanh nghip ...................................................................65

3.3. Kin ngh nhm thc y s pht trin ca quan h thng mi hng ha

gia Vit Nam v Myanmar giai on 2012 2020 ............................................70

3.3.1. Kin ngh i vi Nh nc ..........................................................................70

3.3.2. Kin ngh i vi doanh nghip ....................................................................72

KT LUN ...........................................................................................................76

DANH MC TI LIU THAM KHO .............................................................78

PH LC ..............................................................................................................82

DANH MC BNG BIU V BIU

Tn bng biu Trang

Bng 2.1

T trng kim ngch xut khu ca Vit Nam sang Myanmar

so vi kim ngch ca Vit Nam xut sang ASEAN v th gii

giai on 2003 - 2012

31

Bng 2.2 Kim ngch cc mt hng xut khu chnh ca Vit Nam sang

Myanmar giai on 2003 - 2012 33

Bng 2.4 Kim ngch cc mt hng nhp khu chnh ca Myanmar vo

th trng Vit Nam giai on 2003 - 2012 38

Bng 2.5 Kim ngch xut nhp khu v cn cn thng mi Vit Nam

Myanmar giai on 2003 - 2012 41

Bng 2.6 Ch s chuyn mn ha cc mt hng chnh Vit Nam xut

khu vo th trng Myanmar 44

Bng 2.7 Ch s thng mi b sung trong quan h thng mi gia

Vit Nam v Myanmar giai on 2003 - 2012 45

Biu

2.1

Kim ngch xut khu hng ha ca Vit Nam vo th trng

Myanmar giai on 2003 2012 29

Biu

2.2

Biu mc tng trng kim ngch xut khu ca Vit Nam

vo th trng Myanmar 36

Biu

2.3

Kim ngch xut nhp khu giaVit Nam v Myanmar giai

on 2003 2012 39

Biu

2.4.

Th phn xut khu ca Vit Nam vo Myanmar so vi cc

i tc chnh ca th trng Myanmar nm 2012 40

DANH MC T NG VIT TT

T vit tt Ting Vit Ting Anh

ACFTA Hip nh thng mi t do

ASEAN Trung Quc ASEAN China Free Trade Area

ACMECS

T chc Chin lc hp tc kinh

t Ayeyarwady - Chao Phraya -

M Kng

Ayeyawady - Chao Phraya -

Mekong Economic Cooperation

Strategy

ASEAN Hip hi cc quc gia ng Nam

Association of Southeast Asia

Nations

AVIM Hip hi cc nh u t Vit

Nam Myanmar

Association of Vietnam Investors

into Myanmar

C/O Giy chng nhn xut x Certificate of Origin

CEPT Hip nh v Thu quan u i

c hiu lc chung

Common Effective Preferential

Tariff

ES Ch s chuyn mn ha xut

khu Export Specification

EU Lin minh Chu u European Union

EWEC Hnh lang kinh t ng Ty East West Economist Corridor

GDP Tng sn phm quc ni Gross Domestic Product

GMS Lin kt tiu vng sng M

Kng m rng Greater Mekong Subregion

ITC Trung tm thng mi quc t International Trade Center

KNNK Kim ngch nhp khu -

KNXK Kim ngch xut khu -

KNXNK Kim ngch xut nhp khu -

MOU Bin bn ghi nh Memorandum Of Understanding

NSEC Hnh lang kinh t Bc - Nam North South Economist

Corridor

PCA Li th thng mi i tc Partnership Commercial

Advantage

RCA Li th so snh biu hin Revealled Comaritive Advantage

SEC Hnh lang kinh t pha Nam South Economist corridor

UNSD C quan thng k Lin hp quc United Nations Statistics Devision

USD la M United State Dollar

WTO T chc thng mi Th gii World Trade Organization

1

LI M U

1. Tnh cp thit ca ti

Mua bn trao i hng ha t lu l mt nhu cu c bn v thit yu trong

i sng chng ta. Vic mua bn trao i ngy nay khng cn b b hp trong phm

vi quc gia m c nhn rng ra phm vi quc t, thnh mt xu hng chung

ca tt c cc quc gia, xu hng ton cu ha kinh t v hp tc ton din gia cc

quc gia. Trong bi cnh hi nhp ton cu nh vy, cc quc gia buc phi t thay

i thch nghi v bt kp vi xu hng chung ca th gii. Myanmar l mt in

hnh trong s . Sau nhiu nm ng ca kinh t, hin nay Myanmar ang chuyn

mnh mnh m ha nhp vo xu hng chung. S thay i ca Myanmar l c

hi tt Vit Nam pht trin quan h thng mi vi quc gia ny.

Vit Nam lun ch trng thit lp v pht trin cc mi quan h ha bnh,

hu ngh, hp tc giao thng vi bn b th gii ni chung v cc i tc trong

khi ASEAN ni ring. Trong , Myanmar trong nhng nm gn y mi ni ln

l mt th trng y tim nng v trin vng. t nc cha vng Myanmar c

v nh mt mnh t mu m cui cng ca Chu vi nhng bc chuyn

mnh mnh m c trong chnh tr v chnh sch kinh t, thu ht s ch ca nhiu

quc gia trn th gii mong mun t mi quan h giao thng. K t khi thc hin

ci cch, Myanmar lin tc i mi chnh sch chnh tr, ngoi giao, kinh t v y

mnh quan h thng mi vi bn b th gii, v Myanmar cng rt coi trng mi

quan h vi Vit Nam. V Myanmar hin nay l mt th trng mi ni, cha c

quan tm nghin cu v pht trin nn tc gi nhn thy y l mng th trng tim

nng cn c quan tm khai thc nhiu hn, phn tch v c kt mt ci nhn tng

quan v nhng kin thc thit yu v th trng ny, t gip cc doanh nghip

Vit Nam hiu r d dng thm nhp v khai thc hiu qu, tn dng nhng

thun li v khc phc nhng kh khn cn tn ti.

V nhng l do nu, tc gi nhn thy vic nghin cu v th trng v

mi quan h thng mi hng ha gia Vit Nam v Myanmar v ra nhng gii

php thc y mi quan h ny cng tin xa hn l mt vn thc s cp thit.

Chnh t nhn nh ny, tc gi la chn ti : Quan h thng mi hng

ha Vit Nam Myanmar lm ti kha lun tt nghip ca mnh.

2

2. Mc ch nghin cu

ti nghin cu cc vn xoay quanh tnh hnh quan h thng mi hng

ha gia Vit Nam v Myanmar nhm xc nh nhng thun li v kh khn hin

ti ca Vit Nam, t a ra nhng gii php thit thc gii quyt kh khn

cn tn ti v cc kin ngh thc y quan h thng mi hng ha gia hai nc

pht trin ngy cng su rng v bn vng.

3. i tng, phm vi nghin cu

i tng nghin cu: Quan h thng mi hng ha Vit Nam

Myanmar.

Phm vi nghin cu: ti nghin cu tnh hnh quan h thng mi hng

ha gia Vit Nam v Myanmar giai on 2003 2012, qua a ra cc gii php

v kin ngh c th thc y s pht trin quan h thng mi hng ha gia hai

nc giai on 2013 2020. V quan h thng mi l mt phm tr kh rng, nn

trong phm vi ti ny, kha lun tp trung nghin cu tnh hnh xut nhp khu

hng ha gia hai nc v nh gi quan h thng mi hng ha thng qua cc ch

tiu c bn gm: quy m v th phn xut nhp khu, cn cn thng mi gia hai

quc gia, li th thng mi i tc PCA, ch s chuyn mn ha xut khu ES v

ch s b sung thng mi TC.

4. Phng php nghin cu

nghin cu ti ny, tc gi thu thp v s dng cc d liu th cp,

v ng dng cc phng php phn tch s liu, tng hp t liu, so snh, phn

on, t duy bin chng, suy lun logic.

5. Kt cu ti

Ngoi danh mc t ng vit tt, danh mc cc biu v bng biu, li m

u v phn kt lun, cc danh mc ti liu tham kho, ti nghin cu c chia

thnh 3 (ba) chng chnh nh sau:

- Chng 1: L lun chung v quan h thng mi hng ha Vit Nam

Myanmar

- Chng 2: Thc trng quan h thng mi hng ha Vit Nam - Myanmar

- Chng 3: Trin vng v nhng gii php thc y quan h thng mi

hng ha Vit Nam Myanmar

3

Mc d tc gi c gng rt nhiu trong qu trnh nghin cu hon thin

ti mt cch tt nht, nhng chc chn s kh trnh khi nhng thiu st v

khim khuyt do hn ch v kin thc, kinh nghim v ti liu. Tc gi rt mong

nhn c s gp ca qu Thy C bi kha lun c hon thin hn.

Trong qu trnh thc hin ti, tc gi nhn c s quan tm v hng

dn tn tnh ca gio vin hng dn l ThS Nguyn c Vinh. Tc gi xin gi n

thy li cm n chn thnh v su sc nht. Bn cnh , tc gi cng xin gi li

cm n n qu thy c Trng i hc Ngoi thng c s II ti Thnh ph H

Ch Minh truyn t nhng kin thc nn tng v cng qu bu gip tc gi hon

thin dn kin thc ca bn thn v c th hon thnh ti nghin cu ny.

Sinh vin thc hin

Nguyn Th Thanh Thy

4

CHNG 1: L LUN CHUNG V QUAN H THNG MI HNG

HA VIT NAM MYANMAR

1.1. Nhng vn c bn v quan h thng mi hng ha quc t

1.1.1. Khi nim quan h thng mi hng ha quc t

Trong bi cnh hi nhp kinh t ngy cng din ra mnh m th s hnh thnh

v pht trin cc mi quan h thng mi quc t l tt yu khch quan. iu ny

bt ngun t yu cu ca quy lut v s phn cng lao ng, s phn b ti nguyn

thin nhin v s khc nhau v iu kin t nhin, trnh k thut khng ng u

gia cc quc gia. Quan h hp tc s gip cc bn s dng hiu qu v hp l

ngun lc vn c, pht huy c th mnh ca quc gia v tn dng c nhng li

ch trong giao thng vi cc quc gia khc.

Quan h kinh t i ngoi l tng th cc quan h v kinh t, thng mi, khoa

hc v cng ngh ca mt nn kinh t vi bn ngoi ( y c hiu l cc quc

gia khc cc t chc kinh t, ti chnh quc t v cc tp on t bn c quyn a

quc gia) (Bi Th L, 2010, tr.6). Quan h kinh t quc t l tng th cc mi quan

h kinh t i ngoi trn phm vi ton th gii

Cc quan h kinh t thng din ra di hnh thc nht nh, ch yu bao

gm: quan h kinh t trao i hng ha, quan h quc t v di chuyn vn u t,

quan h quc t v di chuyn sc lao ng, quan h quc t trong lnh vc khoa hc

cng ngh v quan h tin t quc t (T Xun Dn, 1997, tr.8). Trong quan h

kinh t quc t v trao i hng ha l mt hnh thc quan h kinh t quc t ch

yu, thng qua vic di chuyn hng ha t quc gia ny sang cc quc gia khc.

Hng ha y c phn ra thnh hai nhm: nhm hng ha hu hnh v nhm

hng ha v hnh (dch v).

Quan h thng mi hng ha quc t l quan h kinh t trong ch yu l

vic trao i hng ha v dch v gia cc quc gia, tun theo nguyn tc trao i

ngang gi nhm em li li ch cho cc bn. Quan h thng mi hng ha quc t

thc cht xut hin t khi con ngi bit phn cng lao ng, tuy nhin vai tr

ca n mi c ch trng v bt u chim v tr quan trng trong vi thp k gn

y, trong bi cnh ton cu ha kinh t v hi nhp kinh t tr thnh xu hng

chung ca tt c cc quc gia trn th gii.

5

1.1.2. Cc hnh thc ca quan h thng mi hng ha quc t

C nhiu tiu ch phn loi hnh thc quan h thng mi hng ha quc t.

Nu xt v mi quan h gia cc i tc th mi quan h thng mi gia cc nc

c th chia thnh quan h song phng v quan h a phng. Quan h thng mi

song phng l quan h thng mi gia hai nc vi nhau. Quan h thng mi

a phng l quan h thng mi gia mt nc vi mt t chc hay nhiu nc

khc trn th gii.

Nu xt v c cu mt hng xut nhp khu th quan h thng mi c chia

lm hai nhm chnh l: quan h thng mi hng ha hu hnh v quan h thng

mi hng ha v hnh (thng mi dch v). Thng mi hng ha hu hnh l vic

trao i, mua bn cc hng ha dng vt cht. Thng mi hng ha v hnh l vic

trao i mua bn cc sn phm v hnh, phi vt cht thng qua cc hnh ng ca

con ngi nh: dch v tn dng, du lch, phn mm cng ngh, dch v ti chnh, ...

Nu xt v phng thc ca hot ng xut nhp khu c th chia thnh

phng thc thng mi chnh ngch v phng thc thng mi tiu ngch.

Phng thc thng mi chnh ngch l hnh thc thng mi m hot ng xut

nhp khu gia hai nc phi c giy php ca B Cng Thng v lu thng

chnh thc qua cc ca khu quc t, chp hnh ng quy nh v thu v cc th

tc hi quan. Hnh thc ny thng c iu chnh bng hp ng v lut thng

mi ca cc quc gia hay cc t chc quc t theo tha thun trong hp ng ca

cc bn. Cn thng mi tiu ngch l mi quan h trao i bun bn hng ha hp

php nhng din ra di hnh thc trao i bun bn ca nhn dn sng vng

bin gii, c hn ngch quy nh. V thng mi tiu ngch khng i hi hp ng

mua bn, c hng mc thu thp v th tc hi quan cng n gin hn nn gi

c cng cnh tranh hn. Tuy nhin hnh thc ny khng n nh, lng hng ha c

gii hn vn chuyn qua bin gii nn khng c khuyn khch nhiu, ch dng

lm bin php thc y kinh t dn c vng su v bin gii.

Trong quan h song phng cn ch trng hot ng xut nhp khu hng ha

v y l hnh thc tc ng trc tip n s pht trin kinh t hai bn. nh gi

quan h thng mi hng ha gia hai nc, kim ngch xut nhp khu v c cu

mt hng l yu t chnh i vo phn tch.

6

1.1.3. Mt s ch tiu nh gi quan h thng mi hng ha quc t

1.1.3.1. Ch tiu v quy m v th phn xut nhp khu

Nhm ch tiu quy m v th phn thng mi cho thy v tr v vai tr ca hai

nc i vi nhau trong mi quan h thng mi song phng v trong mi tng

quan vi cc quc gia khc.

Quy m xut nhp khu

Quy m l ch tiu v mc , khi lng, gi tr giao dch thng mi, th

hin kim ngch xut khu v kim ngch nhp khu v tng kim ngch xut nhp

khu ca mt quc gia vi mt i tc nht nh.

u im: Cho thy ln ca hot ng xut nhp khu thng qua kim ngch

v s lng mt hng giao dch.

Nhc im: Khng c thang o nht nh nh gi mc giao dch gia

hai quc gia. Phi t trong tng quan vi cc i th khc nh gi.

Th phn xut nhp khu

Th phn l phn th trng tiu th sn phm ca nc i tc m quc gia

xut khu chim lnh. Th phn ca mt quc gia c tnh bng t trng kim ngch

xut khu ca quc gia trn tng kim ngch xut khu ca cc quc gia khc vo

cng mt th trng.

Cng thc:

Trong

Mik l th phn ca quc gia i trong th trng k so vi i th

Eik l tng kim ngch xut khu ca quc gia i vo th trng k

Ewk l tng kim ngch xut khu ca i th vo th trng k

ngha: Th phn cng ln ng ngha vi vic quc gia cng c v tr quan

trng trong th trng ca nc i tc. Th phn nh ng ngha vi vic quc gia

cn nhiu c hi thm nhp su rng hn vo th trng ny.

u im: Cho thy phn th trng m quc gia ang nm gi so vi i th

khc v mt kim ngch. T c th xc nh c v tr v tm quan trng ca

mnh trong th trng ch a ra chin lc ph hp.

7

Nhc im: Th phn khng c xem xt trong mi tng quan v gi c

v khng tnh n thay i nhu cu tiu dng ca th trng ch.

1.1.3.2. Ch tiu v cn cn thng mi xut nhp khu

Cn cn thng mi xut nhp khu ghi li nhng thay i trong xut khu v

nhp khu ca mt quc gia trong mt khong thi gian nht nh (qu hoc nm)

cng nh mc chnh lch gia chng (xut khu tr i nhp khu).

Cng thc:

Trong :

Bik l cn cn thng mi

Eik l tng kim ngch xut khu ca quc gia i n th trng k

Iik l tng nhp khu ca quc gia i t quc gia k

Bik > 0 cn cn thng mi c thng d (xut siu)

Bik < 0 cn thng mi c thm ht (nhp siu)

Bik = 0 cn cn thng mi trng thi cn bng

ngha: Cn cn thng mi cn c gi l xut khu rng hoc thng d

thng mi. Khi cn cn thng mi c thng d, xut khu rng (hay thng d

thng mi) mang gi tr dng. Khi cn cn thng mi c thm ht, xut khu

rng (hay thng d thng mi) mang gi tr m.

u im: Ch ra c mt quc gia ang xut siu hay nhp siu t mt quc

gia khc v mc chnh lch v kim ngch xut nhp khu.

Nhc im: Ch xt v mt tng kim ngch m khng phn nh c trong

mi tng quan vi c cu hng ha xut nhp gia hai nc.

1.1.3.3. Li th thng mi i tc (PCA)

Li th thng mi ca mt quc gia vi i tc, gi tt l li th thng mi

i tc PCA, c xc nh cn c vo quan h tng quan ca t l gia kim

ngch xut khu v kim ngch nhp khu ca mt quc gia vi i tc trong mt

thi k vi t l gia tng kim ngch xut khu v tng kim ngch nhp khu ca

quc gia trong thi k tng ng. Li th ny ch c dng o lng li th

ca quc gia vi i tc v u t hoc cc lnh vc khc.

8

Cng thc:

Trong :

PCA: li th thng mi i tc ca mt quc gia so vi quc gia i tc p

trong mt thi k.

Ep: kim ngch xut khu ca quc gia sang nc i tc p

Ip: kim ngch nhp khu ca quc gia t nc i tc p

ER: tng kim ngch xut khu ca quc gia xem xt trong thi k tng ng

IR: tng kim ngch nhp khu ca quc gia xem xt trong thi k tng ng

PCA < 1 quc gia khng c li th thng mi i tc

1 PCA 2,5 quc gia c li th thng mi i tc

2,5 < PCA 5 quc gia c li th thng mi i tc cao

PCA > 5 quc gia c li th thng mi i tc rt cao

ngha: PCA dng o lng li th thng mi tng hp ca quc gia vi

i tc thng mi m khng o lng chi tit li th so snh tng mt hng c th.

u im: phn nh c li th thng mi gc khi qut, bao gm c

nhng mt hng xut khu c li th so snh v nhng mt hng xut khu khng

c li th so snh nn m bo c tnh bao qut ca cc kt qu tnh ton v lnh

vc thng mi. Bn cnh cn c c s xc nh ngng hoc gii hn hp l

nhm iu chnh cc hot ng xut nhp khu ci thin thng mi i vi i

tc v c nhng gii php thch hp t c li ch.

Nhc im: khng xc nh c ngun li tim tng trn c s ngun lc

c sn. Cc n v tnh ton ph thuc nhiu vo n v o lng, c bit l mc

n nh ca ng tin. PCA trong mt s trng hp ch mang tnh cht tham

kho v n khng phn nh c s nh hng ca cu th trng.

1.1.3.4. Ch s chuyn mn ha xut khu (ES)

Ch s chuyn mn ha xut khu ES l phin bn sa i ca h s li th so

snh biu hin RCA v c dng xc nh i tc thng mi tim nng.

9

Cng thc:

Trong :

Xij:l gi tr xut khu hng ha j ca nc i

Xit: l tng gi tr xut khu ca nc i

Mkj: tng gi tr nhp khu mt hng j ti th trng K

Mkt: tng gi tr nhp khu ca th trng k

ES > 1 Mt hng ca nc i c li th trn th trng k

ES < 1 Mt hng ca nc i khng c li th trn th trng k

ngha: ES rt hu ch xc nh i tc thng mi tim nng, nu ES>1

cho thy li th thng mi trn th trng k.

u im: ch s ES gip quc gia c th xc nh c v tr ca sn phm

trn th trng xut khu, t c nhng chnh sch v bin php ph hp iu

chnh xut khu hp l t hiu qu cao nht.

Nhc im: ch s ny cha tnh c mc bin ng nhu cu th trng

nhp khu ca cc mt hng.

1.1.3.5. Ch s b sung thng mi (TC)

Ch s b sung thng mi (TC) cho thy xut khu ca mt nc c ging

nhp khu ca nc i tc khng.

Cng thc:

Trong :

xij: t trng xut khu hng i trn tng xut khu ca nc j

mik: t trng nhp khu hng i trn tng nhp khu ca nc k

TC = 0 Khng c hng ha xut nhp khu gia hai nc

TC = 100 Xut nhp khu ca hai nc nh nhau

ngha: Ch s b sung thng mi cng cao th cng tt cho quan h thng

= 100 -

10

mi song phng, ngha l khi c cu hng ha xut nhp khu gia hai nc

cng b sung cho nhau nhiu hn.

u im: Ch s TC gip mt s quc gia bit c xut khu ca nc kia s

b sung c bao nhiu lng thiu ht ca nc ny. T xc nh c vai tr

v v tr ca mt hng no i vi nc ny.

Nhc im: Cng nh ch s ES, ch s TC khng ch ra c li th thng

mi gia hai quc gia.

1.1.4. Nhng yu t nh hng n quan h thng mi hng ha quc t

Quan h thng mi chu nh hng ca nhiu yu t khc nhau. Nhng yu

t c nh hng mnh m nht c th k n nh: chnh tr, chnh sch kinh t i

ngoi, chnh sch t gi, quan h hp tc u t v cc tha thun, hip nh thng

mi k kt gia hai hay nhiu quc gia. C th l:

Th nht, v yu t chnh tr: y l yu t quan trng cn c quan tm bi

n to tin cho quan h thng mi gia hai nc. Hin nay cc nc khng

ngng m rng quan h thn thin vi cc nc trn th gii tm kim li ch v

kinh t v cc s ng h quc t trong chnh tr. Quan h kinh t v quan h chnh

tr c mi quan h mt thit vi nhau. Chnh tr n nh to mi trng thun li

cho kinh t pht trin, cc quc gia c quan h chnh tr tt vi nhau s to iu kin

tt y mnh giao thng nh vic Chnh ph ban hnh chnh sch i ngoi,

n gin ha th tc, h tr nhau khi gp kh khn v dnh cho nhau nhiu u i

hn trong hp tc bun bn trao i hng ha. Mt khc, quan h kinh t pht trin

mnh s tc ng n c ch chnh tr cho ph hp hn v thun li hn trong giao

thng nhm mang li li ch cao nht cho cc bn. Chnh v vy, trong cc mi

quan h ngoi thng, nh nc v cc doanh nghip khng ch quan tm n kt

qu ca quan h kinh t m cn quan tm n kt qu ca quan h chnh tr.

Th hai, v chnh sch hot ng xut nhp khu: y l yu t nh hng

trc tip n hot ng thng mi. Mi quc gia c chnh sch kinh t i ngoi

ring. Vic tm hiu k v nm r cc quy nh trong chnh sch kinh t i ngoi

ca quc gia i tc gip cc doanh nghip d dng thm nhp vo th trng ca

quc gia . Hin nay, trong bi cnh ton cu ha, khu vc ha kinh t, cc quc

gia c xu hng thay i chnh sch i ngoi thch nghi vi bi cnh ca khu

11

vc v th gii, vy nn cn phi cp nht thng xuyn v nghin cu k nhng

thay i trong chnh sch kinh t i ngoi ca i tc trnh gp phi nhng

vng mc trong qu trnh thm nhp th trng v giao lu bun bn.

Th ba, v chnh sch t gi: y l mt yu t khng nh trong quan h

thng mi hng ha quc t. Khi gi tr ng tin ca mt nc tng th nhp khu

tng do gi c hng ha nhp khu r hn so vi hng ha ni a. Ngc li khi gi

c ng tin ca mt nc gim th xut khu c y mnh v nhp khu gim

st. t c hiu qu ti u trong thng mi, cc quc gia thng iu chnh

t gi sao cho ph hp vi tng thi k.

Th t, v quan h hp tc u t: thng qua vic thu ht u t nc ngoi

pht trin kinh t trong nc, quy m sn xut s c m rng v cht lng

sn phm c nng cao nh tip thu cng ngh tin tin t nc ngoi. Sn xut

pht trin va to ra ngun sn phm xut khu, va to ra nhu cu nhp khu thm

nguyn vt liu cho sn xut, t a kinh t quc gia tin su hn vo hi nhp

kinh t vi th gii. Quan h u t gp phn tht cht quan h chnh tr, hu ngh

gia hai nc, to iu kin pht trin quan h thng mi.

Th nm, v vic k kt cc hip nh: vic k kt cc hip nh thng mi

song phng hay a phng to mi trng cc nc c th hp tc mnh m

hn khi c nhng tha thun chung r rng, thng nht v c nhng u i c bit

dnh ring cho nhau. y cng l c s cho vic iu chnh cc chnh sch thng

mi hay ban hnh thm cc quy nh mi ca cc quc gia sao cho ph hp vi tha

thun c v to iu kin cho thng mi gia cc quc gia vi nhau c th pht

trin ton din, mang v li ch ti u cho cc bn.

1.1.5. Vai tr ca thng mi hng ha quc t

1.1.5.1. Vai tr ca thng mi hng ha quc t trong nn kinh t quc dn

Ngy nay, thng mi hng ha ngy cng gi vai tr cc k quan trng trong

s pht trin kinh t ca mi quc gia trong bi cnh ton cu ha kinh t ang din

ra mnh m. Thng mi quc t thc y s pht trin kinh t thng qua vic s

dng lao ng v ti nguyn hiu qu, tng gi tr ngy cng lao ng, tng hiu

qu sn xut, gip cc quc gia tip thu v ci tin khoa hc cng ngh, to ra nhiu

gi tr thng d trong sn xut, kch thch i mi phng thc lao ng, pht trin

12

lc lng sn xut, a dng ha sn phm mang li nhiu la chn hn cho ngi

tiu dng, gip cc quc gia cng nhau pht huy th mnh v khc phc nhng hn

ch trong sn xut.

Thng mi hng ha cng l phng tin gp phn m rng v tht cht hn

cc mi quan h i ngoi ca mt quc gia c v kinh t ln chnh tr, vn ha, x

hi. Ty vo iu kin ca mi quc gia m thng mi quc t c tc ng theo

nhng cch khc nhau:

- i vi cc quc gia pht trin: Thng mi quc t gip cc nc ny m

rng th trng tiu th sn phm, ko di vng i ca nhng sn phm cng ngh,

tranh th tn dng ngun nguyn vt liu di do, gi r t cc quc gia khc, ng

thi nng cao tm nh hng ca quc gia trn trng quc t.

- i vi cc quc gia ang pht trin: Thng mi quc t gip tn dng ti

a v ti nguyn cng nh ngun nhn lc di do trong nc, c c hi tip thu

khoa hc k thut tin tin, tng bc tng nng sut lao ng v hin i ha nn

kinh t. Thng mi quc t gip cc quc gia ny m rng th trng, phn tn ri

ro v hn ch s ph thuc vo cc i tc ln trn th gii.

Vit Nam thuc khi quc gia ang pht trin, vic y mnh thng mi

quc t l rt cn thit Vit Nam c th gii quyt cc vn v lao ng, u ra

sn phm, tip thu cng ngh v ci thin quan h ngoi giao vi cc quc gia trn

th gii, to nn tng cho s pht trin lu di v bn vng ca mnh.

1.1.5.2. Vai tr ca thng mi hng ha quc t i vi doanh nghip

Thng mi hng ha ni chung hnh thnh t rt lu v tr thnh mt

thnh phn thit yu ca thng mi. Thng mi hng ha pht trin mnh m ko

b hp phm vi quc gia m dn lan ta ra phm vi th gii mang n cho cc

doanh nghip rt nhiu c hi t c li nhun v li ch trong kinh doanh.

Thng qua vic m rng th trng v c thm nhiu i tc trong kinh doanh bun

bn, cc doanh nghip t c nhng li ch nht nh. C th nh:

Th nht, thng mi hng ha quc t gip cho doanh nghip gii quyt

c lng hng d tha th trng trong nc do lng cung vt qu cu. Hn

na, doanh nghip cng s tm c thm th trng tiu th nhiu chng loi sn

phm thuc cc phn khc cht lng khc t nhng i tc c nhu cu khc nhau.

13

Th hai, thng mi hng ha quc t gip doanh nghip m rng quy m sn

xut c lng hng cung ng cho th trng quc t. Khi sn xut quy m

ln, doanh nghip s t c hiu qu kinh t theo quy m nh tn dng c

nguyn vt liu, nhin liu v khai thc trit cng sut ca my mc, thit b sn

xut, tng lng sn phm u ra.

Th ba, thng mi hng ha quc t gip ko di vng i sn phm do nhu

cu ca ngi tiu dng cc quc gia khc nhau khng ging nhau v s pht

trin ca khoa hc cng ngh ca cc quc gia cng khc nhau. Khi mt hng trong

nc ang giai on chn mui th c th th trng khc mt hng ny li ang

trn pht trin, s khc bit ny gip doanh nghip t li ch trong kinh doanh.

Th t, thng mi hng ha quc t gip doanh nghip tm c thm nhiu

i tc mi, phn tn cc ri ro trong kinh doanh, hn ch s ph thuc thng mi

vo mt s i tc nht nh. Hn na, doanh nghip cng c th tm c cho

mnh nhng i tc cung cp ngun nguyn vt liu a dng, gi thnh ph hp

mang v cho doanh nghip li nhun cao hn.

Th nm, thng mi hng ha quc t gip doanh nghip c c hi tip cn

sn phm mi trn th trng th gii, trao i v tip thu k thut - cng ngh mi,

tin tin p dng vo sn xut ngy cng hiu qu hn vi nhng mt hng p

ng c nhu cu ngy cng cao ca th trng, nng cao hm lng cng ngh

trong sn phm. Thng thng cc doanh nghip c c nhng li ch ny thng

qua cc hp ng gia cng thng c chuyn giao cng ngh v ti tr my

mc,... Ngoi ra, khi nm bt c nhu cu ca th trng th gii, doanh nghip

cng c ng lc t thay i bt kp vi xu hng chung ca th trng.

1.2. Tng quan v t nc v th trng Myanmar

1.2.1. iu kin t nhin, kinh t, chnh tr, x hi

Myanmar l mt quc gia thuc khu vc ng Nam vi din tch 676.578

kilomet vung, tng dn s l 55.167.330 ngi (c tnh n 2013). Mt dn s

ca Myanmar l 81,5 ngi/km (CIA Factbook, 2013b).

1.2.1.1. iu kin t nhin

Myanmar l quc gia c din tch ln nht trong lc a ng Nam .

Myanmar c ng bin gii di nht vi Ty Tng v Vn Nam ca Trung Quc

14

v pha ng bc vi tng chiu di 2.185 km, gip bin gii vi Lo v Thi Lan

pha ng nam. ng b bin ca Myanmar di 1.930 km dc theo Vnh Bengal

v Bin Andaman pha ty nam v pha nam, chim mt phn ba tng chiu di

bin gii. Khng ch c tim nng v kinh t bin, vi din tch 676.577 km2 (gp

i din tch ca Vit Nam) Myanmar cn l vng t c v tr a l, chnh tr quan

trng, thun li cho pht trin kinh t. Quc gia ny c thin nhin ban tng

nhng iu kin thun li pht trin nng nghip, v ngun ti nguyn phong

ph phc v cng nghip khai khong. Myanmar hu nh quanh nm khng c

thin tai vng ng bng. Ch c vng ven bin c b nh hng i cht t pha

n Dng. Hin nay mi trng v cc h sinh thi Myanmar cn rt di do v

trong sch v tc tng trng kinh t ca Myanmar kh chm. Rng nhit i vi

loi g Tch c gi tr kinh t cao vng h Myanmar, bao ph 49% din tch t

nc. Cc loi cy khc mc vng ny gm cao su, cy keo, tre, lim, c, da,

c. Trn nhng cao nguyn pha bc c cc loi cy nh si, thng, v nhiu ging

quyn khc bao ph a phn din tch. Nhng vng t dc b bin c nhiu cy

n tri nhit i. nhng vng kh, thc vt tha tht v ci cc hn. Bn cnh ,

Myanmar s hu tr lng du kh rt ln xp th 11 th gii, ti nguyn khong

sn (ngc, qu, ng, niken, vonfram, granit, vng, bc...) cng thuc hng ln

nht trn th gii. (VCCI, 2013).

1.2.1.2. iu kin kinh t, chnh tr, x hi

V dn c, dn s ca Myanmar c tnh n nm 2013 khong 55.167.330

ngi, a dng v chng tc dn c. Tuy chnh ph ch mi chnh thc cng nhn

135 dn tc khc nhau, nhng trn thc t cn nhiu dn tc nh l khc cha c

cng nhn. T l ngi bit ch trn 80%, vic hc hnh y rt c ch trng.

Doanh nhn Myanmar a s dng ting anh rt thng tho v c phong thi lm

vic b nh hng nhiu phong cch ca nc Anh do lch s nhiu nm thuc a

ca Anh. Nhng c im ny cng l iu kin tt y mnh quan h thng

mi vi cc doanh nhn Myanmar.

t nc Myanmar sau mt giai on di b phng Ty cm vn, ch yu sn

xut t cung t cp nn thu nhp bnh qun u ngi ca Myanmar rt thp, hin

GDP theo u ngi ca Myanmar l 700 USD - thp nht trong s cc nc ng

15

Nam (CIA Factbook, 2013 A). Tuy nhin, xc tin nhanh vic thc hin cng

cuc i mi, Myanmar t mc tiu thu ht u t v y mnh thng mi quc

t nng GDP bnh qun gp 3 ln mc hin ti. Vi gn 60 triu dn, sn xut

trong nc cn hn ch nn nhu tiu dng v sc mua rt cao, ngi tiu dng th

trng ny khng yu cu hng cht lng cao, ch tiu dng hng c cht lng

va phi, trong khi phn khc ny li l th mnh ca doanh nghip Vit Nam.

V chnh tr, t khi ginh c lp (nm 1948) n nm 1962 Myanmar l nh

nc lin bang theo ch dn ch i ngh. T nm 1962 n nm 2009, tnh hnh

chnh tr bt n do s cnh tranh ca cc ng phi chnh tr. S c ti ca chnh

quyn khin M v EU cm vn quc gia ny t nm 1988. Myanmar t mt

quc gia giu c bc nht khu vc ng Nam dn chm vo nn kinh t ngho

nn, tt hu so vi cc nc trong khu vc do khng c iu kin giao lu, bun

bn vi cc nc pht trin, nn kinh t ch yu t cung t cp. n nm 2009, M

v EU dn dn g b lnh cm vn i vi nc ny, tnh hnh chnh tr gia cc

ng phi cng bt cng thng hn, Myanmar bt u m ca pht trin kinh t

quc gia v thot khi giai on c lp trong gn na th k. nm 2010, sau cuc

bu c dn ch u tin sau 20 nm b cm vn. Cuc bu c ny chng t quyt

tm ci cch thc cht ca chnh quyn Myanmar, qua xa b mi nghi ngi ca

phng Ty tin ti ni lng hoc d b hon ton lnh cm vn kinh t p t

lu nay, gip Myanmar y nhanh m ca kinh t, thu ht u t, pht trin t

nc. (Cc u t nc ngoi, 2012).

V kinh t, x hi: Min in (Myanmar c) tng l mt trong nhng nc

giu c nht vng ng Nam . y l nc xut khu go ln nht th gii v l

nc cung cp du kh thng qua Cng ty Du kh Min in. Quc gia ny cng

c ngun ti nguyn thin nhin phong ph v nhn lc di do. Myanmar sn xut

75% lng g Tch ca th gii, v dn c c t l bit c bit vit cao (trn 80%

dn c bit c bit vit, lng ngi Myanmar ni ting Anh cng kh cao).

Nm 1989, chnh ph Myanmar bt u bi b kim sot tp trung ha nn

kinh t v t do ha mt s lnh vc kinh t. Cc ngnh cng nghip mang li li

nhun nh ngc, du kh v lm nghip vn b kim sot cht ch. Gn y nhng

ngnh ny c mt s tp on nc ngoi lin doanh cng chnh ph tham gia

16

khai thc. Nhng nm gn y, c Trung Quc v n u n lc pht trin quan

h vi chnh ph nc ny v mc tiu li ch kinh t, u t nc ngoi vo

Myanmar ch yu t cc quc gia chnh nh: Trung Quc, Singapore, Hn Quc,

n v Thi Lan.

Myanmar l mt nc giu ti nguyn, t ai ph nhiu vi tng din tch

trng trt khong 23 triu hecta. Nng nghip chim 40% tng gi tr xut khu. T

nm 1988, Myanmar tin hnh ci cch nn kinh t t hnh chnh bao cp sang nn

kinh t th trng, ban hnh lut u t nc ngoi, cho php thnh lp li cc

doanh nghip t nhn. Tng trng GDP t 1989 n 1996 ln lt c ci thin.

Trong 5 nm (1996-2001), GDP ca Myanmar pht trin trung bnh 6%/nm. Chnh

ph a ra k hoch pht trin kinh t 10 nm t 2001 2011 vi mc tng trng

GDP trung bnh l 7,2%/nm (Quandl, 2013). Tng trng kinh t nm 2004 2005

t 4%, giai on 2009 2011 t khong 5,5%. u t nc ngoi vo Myanmar

hin c 374 d n t 25 nc v lnh th, trong u t t cc nc ASEAN l

3.844 t USD, chim 51,64%. Tng kim ngch thng mi chnh ngch gia

Myanmar vi cc nc nm 2005 2006 t khong 5,5 t USD, tuy nhin, n

giai nm 2011 tng vt, t n mc 15,041 t USD.

Nn cng nghip ca Myanmar cn yu km, ch p ng c khong 15%

nhu cu trong nc nn Myanmar thiu ht trm trng sn phm hng ha cc loi,

c bit l hng tiu dng. Hng nm Myanmar phi nhp 90% lng hng ha

phc v tiu dng t hn 115 quc gia khc trn th gii, trong ch yu l nhp

khu t Trung Quc, Thi Lan v n . nhiu lnh vc nh sn xut my mc,

vt liu, lnh vc y t, cng nghip v cc lnh vc sn xut i hi cng ngh tin

tin hay hm lng k thut cao th Myanmar vn cha c iu kin u t pht

trin (ASV Holding, 2012).

1.2.2. Chnh sch ngoi thng ca Myanmar

Myanmar ang bc u ca qu trnh ci cch m ca nn chnh sch

thng mi ca quc gia ny vn cha hon thin, cc chnh sch ang cn trong

qu trnh c xem xt sa i khuyn khch kinh t m ca hi nhp. Hin ti,

chnh sch thng mi quc t ca Myanmar cn hn ch nhiu mt (Lnh s qun

Myanmar ti Vit Nam, 2012 A).

17

Th nht, do thiu ht ngoi t nn Myanmar ch cho php cc doanh nghip

thc hin hot ng nhp khu bng doanh thu t xut khu, ngha l c xut khu

mi c nhp khu (export first, import second). Theo , Giy php nhp khu

c th c cp sau khi nh nhp khu a ra c bng chng v doanh thu xut

khu. Ngoi ra, Chnh ph Myanmar cn nh thu 7% vo hng xut khu nhm

gim thiu ht ngoi t. (gim thu t 10% xung cn 7% t nm 2011).

Th hai, hin nay cc chnh sch mu dch v cc ro cn vn cha n nh,

tuy nhin i vi Vit Nam cng nh cc thnh vin ASEAN, Myanmar vn cha

p dng y cc quy tc v cc tha thun chung ca Hip hi. Cui nm 2012,

Chnh ph Myanmar ban hnh Lut xut nhp khu mi thay th cho Lut kim

sot nhm to iu kin cho m ca kinh t v thc y hot ng xut nhp khu.

Th ba, tnh hnh chnh tr Myanmar giai on gn y vn ang trong qu

trnh hon thin, cha thc s n nh nn vic giao dch ngoi hi v thanh ton

quc t cng b nh hng nhiu, hin ch c 3 ngn hng thng mi nh nc

thc hin cc giao dch thanh ton quc t l: Ngn hng Ngoi thng Myanmar

(Myanmar Foreign Trade Bank MFTB), Ngn hng Thng mi v u t

Myanmar (Myanmar Investment and Commercial v Ngn hng Kinh t Myanmar

(Myanmar Economic Bank MEB).(Cng thng tin thng mi Vit Nam 2011).

V thu, ph v vic cp giy php trong xut nhp khu hng ha

Chnh ph Myanmar min thu doanh thu v thu nhp khu i vi mt s

hng ha nhp khu nh: phn bn, my mc, thit b phc v sn xut nng

nghip, thuc tr su, tn dc v nguyn vt liu phc v sn xut... khuyn

khch cc doanh nghip Myanmar nhp khu t liu sn xut, my mc thit b

phc v cng nghip, nguyn vt liu v mt s sn phm thit yu khc (Lnh s

qun Myanmar ti Vit Nam, 2012 B).

Thu nhp khu: Myanmar l mt thnh vin ca ASEAN v tham gia Khu

vc Mu dch T do Asean (AFTA, hiu lc nm 2015) nn p dng thng nht

chng trnh Thu quan u i C hiu lc Chung (CEPT) theo l trnh v chng

loi hng ha ging Vit Nam, Lo, Campuchia. Biu thu CEPT ca Myanmar bao

gm 10.692 mt hng vi thu sut cao nht l 5%, tr nhng mt hng thuc Danh

sch loi tr (Exclusion List) v Danh sch Hng nhy cm (Sensitive List). Thu

18

sut nhp khu nguyn vt liu phc v sn xut trong nc v hng ha thit yu

thp, trong khi thu nhp khu hng ha xa x th thu sut cao nht. Thu nhp

khu hng ha c tnh trn gi tr c th tnh c ca hng ha nhp khu, l

tng gi CIF v cc chi ph bc d hng ha (0,5% ca gi CIF). Thu nhp khu

cng vi thu doanh thu c np ti ca khu hi quan khi thng quan hng ha

(V Th trng Chu , Thi Bnh dng, 2009).

Thu xut khu: Thu sut xut khu i vi cc mt hng xut khu hin nay

l 7% ( gim t 10% k t 1/7/2011) nhm khuyn khch xut khu. Mt s mt

hng nh go, g Tch thuc s qun l ca cc cng ty nh nc gm cng ty

UMEHL (Union of Myanmar Economic Holding Limited trc thuc B Quc

phng) v cng ty MTE (Myanmar Timber Enterprisetrc thuc B Lm nghip).

Ch nhng cng ty ny mi c quyn xut khu. Vi vic ng ni t tng gi

khong 25% so vi USD trong mt nm qua, ng thi vi tnh hnh nhp siu ln

u tin trong 6 thng u nm 2011, Chnh ph Myanmar cng b min thu

xut khu i vi 7 mt hng k t 15/8/2011 bao gm: go, u cc loi, cao su,

thu sn, gia cm, .Theo cam kt ca ASEAN, Myanmar s phi xa b ton b

hn ch v s lng hng nhp khu. Tuy nhin Chnh ph Myanmar c th yu cu

giy php xut nhp khu do B Cng Thng cp.

Gn y, M dn dn xa b lnh cm vn vi Myanmar v EU cng ang

cn nhc m ca vi Myanmar, vy nn t nc ny ang ng trc c hi pht

trin v m ca mnh m. Tuy bc u cn nhiu tr ngi trong qu trnh m ca

giao thng, tuy nhin vi nhng k hoch i mi v pht trin thc y hi

nhp kinh t quc gia ca chnh ph Myanmar, c th thy th trng ny ha hn

nhng c hi rng m cho hot ng xut nhp khu trn trng quc t.

1.2.3. Lch s pht trin quan h thng mi gia Vit Nam v Myanmar

1.2.3.1. Giai on trc 1990

Do nhng nguyn nhn lch s v chnh tr ca c hai nc, vic bun bn

gia Vit Nam v Myanmar giai on trc nm 1990 pht trin chm chp v ch

yu l quan h bun bn mt chiu: Myanmar xut khu hng ha sang Vit Nam

(ch yu l mt hng go). Tuy nhin lng hng ha cng khng ng k. T khi

Vit Nam tin hnh thnh cng cng cuc i Mi vo nm 1986, vi nhng chnh

19

sch mi trong nng nghip v nhng c gng ci thin sn xut hng ha khc,

Vit Nam gim c mc nhp khu t nc ngoi. Nhn chung, ngoi thng

giai on ny gia hai nc c quy m khng ng k (Hip hi cc nh u t

Vit Nam, 2012).

1.2.3.2. Giai on 1990 2000

Hip nh thng mi song phng Vit Nam Myanmar c k kt thng 5

1994 (ASV Holding, 2012), tuy nhin tc trin khai Hip nh cn rt chm

chp. thng 3 nm 1995 y ban hn hp Vit Nam Myanmar hp ln th nht

xc tin vic thc hin cc hip nh k kt gia hai nc. Nm 1997

Myanmar gia nhp ASEAN, m ra nhng c hi gn b gn gi v hp tc mnh

m hn gia Myanmar vi cc thnh vin ca ASEAN ni chung v vi Vit Nam

ni ring, thng qua nhng cam kt chung ca Hip hi. Myanmar cng vi Vit

Nam, Lo v Campuchia l thnh vin ca ASEAN 4 vi nhng nt tng ng

cng h tr ln nhau trong chin lc pht trin kinh t - x hi ca mi quc gia

trn c s hc hi kinh nghim ln nhau v to iu kin cng nhau pht trin. Nh

vy, tnh n nm 1997 Vit Nam v Myanmar k 8 hip nh hp tc kinh t v

thng mi, du lch, hng khng, nng nghip,... v thnh lp y ban lin chnh ph

v hp tc kinh t v khoa hc - k thut.

Cho n nm 1999 tuy c nhiu hip nh c k kt, nhiu cuc tip xc

ca lnh o hai nc c t chc bn v quan h thng mi song phng

gia hai nc, song kt qu t c cn rt khim tn. Mc d cn nhiu hn ch,

Vit Nam v Myanmar cng ch trng khuyn khch hn na quan h thng mi

gia hai nc. Theo , cui nm 2000, B trng B Ngoi giao Vit Nam

Nguyn Dy Nin sang thm chnh thc Myanmar v nht tr trin khai mt s

bin php tng cng thng mi nh: lp Tiu ban Thng mi hai nc, xc

tin kh nng bun bn hng i hng, trao i do cc phng Thng Mi Cng

Nghip ca hai nc tm hiu. (Cc u t nc ngoi, 2012)

1.2.3.3. Giai on 2001 n nay

Thng mi gia Vit Nam v Myanmar 2 nm u th k 21 vn cha c

y mnh. C th l nm 2001 v nm 2002 kim ngch xut khu ca Vit Nam

sang Myanmar ch t ln lt l 5,4 triu USD v 7,1 triu USD, cc quan h trao

20

i hng ha thc t cha c ch trng v cha c iu kin pht trin nt cch

tng xng vi quan h ngoi giao hai nc.

Qua cuc hi m ca lnh o hai nc trong dp Ch Tch Trn c Lng

sang thm chnh thc Myanmar vo thng 5 - 2002 v Ch Tch Than Swe sang

thm chnh thc Vit Nam vo thng 3 2003, hai nc nht tr khng nh li tm

quan trng ca quan h kinh t song phng. Hai nc trao i nhiu on cp

Nguyn th quc gia, cp B, doanh nghip v k kt nhiu tha thun, hip

nh hp tc quan trng. Trong chuyn thm chnh thc Myanmar ch tch nc

Trn c Lng (5 2002) thay mt Chnh ph k tha thun thnh lp y ban

hp tc chung v thng mi, y l mt c ch quan trng tm ra nhng tr ngi

v xut cc gii php thc y hp tc thng mi song phng.

Thng 10 2002, B Cng Thng t chc thnh cng phin hp ln th

nht ca y ban hp tc chung v thng mi, hai B trng thng mi ca hai

nc xut nhiu bin php tha g nhng kh khn tr ngi v a ra mt

s gii php thc y qua h thng mi song phng gia hai nc pht trin hn

na. ng thi c s h tr ca nh nc, B Cng Thng cng t chc

thnh cng trin lm hng Vit Nam ti Yangon, th ca Myanmar vi hn bn

mi doanh nghip Vit Nam tham d trin lm vi nhiu chng loi hng cng

nghip v tiu dng. y l ln u tin mt trin lm hng Vit Nam c t chc

ti Myanmar v c cc gii chc trch v ngi tiu dng Myanmar hoan

nghnh nhit lit (Tng cc Hi quan, 2009).

Hng xut khu ca Vit Nam sang Myanmar ch yu l phn bn, thp ng,

gch men, bng n, mt s thit b in. T nm 2002 Vit Nam xut khu thm

vo th trng Myanmar mt s mt hng mi nh giy dp, hng nha, hi sn, dt

may. V mt nhp khu, Vit Nam nhp khu t Myanmar ch yu l g, bng,

qu kim ngch hai chiu tnh n nm 2012 tng trng gp 10 ln so vi nm

2003. C th l nm 2003 kim ngch ch t 12,5 triu USD th nm 2012 tng

n 117,8 triu USD. Thc t kim ngch giao dch gia hai nc cn cao hn do

mt s mt hng c kim ngch xut khu ln ca Myanmar bn qua thng nhn

th 3 nh dc phm, ng thp Nhn chung kim ngch xut khu v nhp khu

tng mt hng cn nh b. Tuy nhin, trong nhng nm gn y, quan h kinh t

21

thng mi gia Vit Nam v Myanmar ngy cng ci thin v tin trin rt tt.

Hai nc tin hnh 7 k hp y ban hn hp Vit Nam Myanmar. Thng

qua cc k hp ny, hai bn bn bc nhiu bin php c th nhm thc y hp

tc v nng nghip, thy sn, giao thng vn ti, nng lng, thng tin, y t, gio

dc, th thao, du lch v khoa hc cng ngh. Hai bn cng thnh lp y ban

thng mi chung thc y thng mi song phng, t chc cc Hi ch

thng mi hng nm gii thiu sn phm v thu ht cc doanh nghip u t.

Ngoi cc quan h song phng Vit Nam v Myanmar cn cng tham gia

quan h hp tc trong ASEAN, mt s t chc lin kt trong khu vc nh Lin kt

Tiu vng M Kng (GMS); Chin lc pht trin kinh t 3 dng sng (ACMECS),

ngy 3 5/5/2007 Hi ngh B trng ACMECS c t chc ti Madalay,

Myanmar; hp tc a phng Vit Nam Lo Campuchia Myanmar

(CLMV);... (Hi ng, 2013).

Quan h thng mi hng ha gia Vit Nam v Myanmar ngy cng c

nhng tin trin tt v ha hn hp tc su rng. Hai nc c quan im gn gi,

thng xuyn phi hp v ng h nhau trn cc din n quc t v khu vc, Vit

Nam c kinh nghim i trc nn s d dng h tr v gip Myanmar rt kinh

nghim trn con ng ci cch ca Myanmar. y s l iu kin tt cho cc

doanh nghip Vit Nam tranh th c hi c c nhng u i v thm nhp th

trng Myanmar, thit lp quan h trao i mua bn vi quc gia ny.

1.2.3.4. Cc Hip nh k gia Vit Nam v Myanmar

Vit Nam v Myanmar t mi quan h ngoi giao, h tr ln nhau t cui

nhng nm 40 ca th k 20, tuy quan h thng mi gia hai nc ch thc s khi

sc nhng nm gn y.Trong mi quan h hp tc hu ngh ny, gia hai nc

k kt vi nhau nhiu Hip nh v Bin bn ghi nh (MOU) nhm to iu kin

thun li cho giao thng hai nc v thc y quan h hu ngh hp tc (Lnh s

qun Myanmar ti Vit Nam, 2012 B). C th k n cc hip nh c nh hng

nhiu n thng mi nh:

- Hip nh Thnh lp y ban hn hp v Hp tc song phng gia hai nc

(thng 5/1994).

- Hip nh Thng mi (thng 5/1994).

22

- Hip nh Trnh nh thu hai ln v trnh trn lu thu i vi cc loi thu

nh vo thu nhp (thng 5/2000).

- MOU thnh lp U ban Hp tc chung v Thng mi (thng 5/2002).

- MOU v Hp tc gia hai Phng Thng mi v Cng nghip (5/2002).

- MOU v xc tin u t do B K hoch v u t Vit Nam v B K

hoch v Pht trin kinh t quc gia Myanmar k kt (thng 4/2010).

Vi cc hip nh ny, Vit Nam v Myanmar cam kt vi nhau v vic hp

tc hu ngh v to iu kin xc tin thng mi gia hai nc nh: to iu kin

lu thng hng ha xut nhp khu, cho php Vit Nam lu thng qua cc cng ca

Myanmar, n gin ha cc th tc hnh chnh trong thng mi, ct gim thu

theo l trnh v cam kt to iu kin cho hai bn giao thng vi nhau thun li....

1.3. S cn thit pht trin quan h thng mi hng ha gia Vit Nam v

Myanmar

1.3.1. Tip cn mt th trng cn nhiu tim nng cha c khai thc

Myanmar v Vit Nam c lch s quan h kh thn thit v hu ngh, tuy vic

hp tc gia hai nc v thng mi khng ng k so vi cc quc gia khc nhng

hng ha Vit Nam rt c lng ngi tiu dng Myanmar. Cc cp lnh o cng

ch trng dnh nhiu u i cho vic pht trin thng mi gia hai nc cng

nhau pht trin. l nhng thun li cho doanh nghip Vit Nam trong vic tip

cn th trng ny. t nc Myanmar ang trn ng ci cch v c cc nh

kinh t nh gi l mnh t mu m cui cng ca ng Nam . Tim nng

kinh t ca Myanmar rt mnh vi tr lng ti nguyn v khong sn di do, tuy

nhin do lc hu v cng ngh v vn nn 90% nhu cu tiu dng ca ngi dn

phi ph thuc vo ngun hng nhp khu. Ngi Myanmar gin d v tht th,

khng i hi nhng sn phm qu cao cp (Viettourism, 2013). c im th

trng ny rt ph hp vi kh nng sn xut ca Vit Nam. Hin nay lng hng

nhp khu vo Myanmar t Trung Quc v Thi Lan rt ln nhng cht lng

khng m bo do cc mt hng ny thng i qua ng tiu ngch. Tuy nhin,

ngi tiu dng y rt a chung hng ha ca Vit Nam, h sn sng mua hng

Vit Nam vi gi thnh cao hn so vi cc mt hng thay th c ngun gc t

Trung Quc v Thi Lan. Minh chng l trong cc Hi ch thng mi, hng ha

23

ca Vit Nam c sn n v bn ht ngay trong ngy u tin. Mt lng ln

g trang tr ni tht cht lng cao cng c bn ht hon ton. iu ny cho thy

y l mt th trng tim nng v ph hp vi c im ca hng ha Vit Nam.

Mt khc, Myanmar ang bc vo thi k m ca sau nhiu nm ng ca

kinh t, chm trong lc hu nn Myanmar bt u ch trng vic m rng quan h

ngoi thng vi cc quc gia trong khu vc Dng Nam v Chu ni chung,

cng nh m rng th trng ra th gii phn tn ri ro, a dng ngun hng v

gim s nh hng t pha Trung Quc nn s l c hi tt cc doanh nghip

Vit Nam thm nhp th trng v to dng cc c s kinh doanh, sn xut vng

chc trong di hn.

1.3.2. n u c hi hp tc vi nh u t nc ngoi th trng mi

Myanmar ang m ca vi nhiu ci cch trong chnh tr, cc chnh sch ngoi

thng mt cch mnh m. t nc ny c nh gi cao v ang thu ht s ch

ca rt nhiu nh u t trn th gii. Mt khc, nhng nm gn y M v EU

ang c nhng tn hiu d b hu ht lnh cm vn, iu ny s gip Myanmar c

c hi hp tc, pht trin vi cc nn vn minh tin tin, cc nh u t t cc

cng quc ny cng s nhanh chng t chn n Myanmar. Nn kinh t ca quc

gia ny ha hn tr nn si ng khng km so vi Vit Nam thi k mi m ca

hi nhp kinh t th gii. Myanmar c tim lc thu ht u t nc ngoi. V

chnh s pht trin ca cc hot ng u t ny s em n cho Myanmar ngun

cung ngoi t pht trin kinh t, to ra nhu cu v ngun cung nguyn vt liu

phc v sn xut v tiu dng. Vi kh nng hin ti ca Myanmar s kh c th t

cung ng ngun vt t phc v sn xut. Chnh v vy, doanh nghip Vit Nam cn

sm thm nhp su vo th trng Myanmar khng nh v tr ca mnh trn th

trng v nng cao uy tn, n u c hi hp tc, cung ng cho cc nh u t ti

Myanmar ngay t bui u ca mt nn kinh t mi ni.

1.3.3. Tip cn v tr chin lc trong thng mi vi cc cng quc Chu

Myanmar l quc gia ng Nam lc a c din tch ln nht kt ni gia

Thi Bnh Dng v n Dng, nm gia cc cng quc ln l Trung Quc

v n , Thi Lan, ... Khi Myanmar m ca, thng mi trong khu vc Chu

ha hn s nhn nhp hn vi chic cu ni ny trong khu vc. Hin nay Myanmar

24

ang xy dng cng nc su pha nam v tuyn ng st ni t khu vc cng

nc su vi n . Sau khi cng ti pha Nam Myanmar c xy dng, d kin

thi gian vn chuyn hng ha t Vit Nam ti n rt ngn 7 ngy, y cng l

mt li ch ln cho doanh nghip Vit Nam v thng mi Vit Nam - n rt

pht trin. Lng hng ha lu thng qua Myanmar gim chi ph vn chuyn, tng

tnh cnh tranh hng Vit Nam.

Cc nh u t cng ang nhm n pht trin trung tm thng mi v cng

nghip Maungmagan, khu vc ny l ng vin cho im n u t ln nht

ng Nam . Khu vc ny ha hn s tr thnh ca ng thng mi mi gia n

v ng Nam . u t pht trin s ko theo s pht trin ca kinh t ni

chung v s pht trin ca thng mi hng ha ni ring. Chnh v l do ny, Vit

Nam nn sm khng nh v tr ca mnh th trng Myanmar ng thi nm bt

nhng thun li pht trin thng mi trong c vng ng Nam .

1.3.4. To lp thng mi v chuyn hng th trng

Trong giao thng vi cc th trng kh tnh, i hi cao v cht lng v

tiu chun nht nh v hng ha nh Hoa K, EU,...c nhng trng hp hng

Vit Nam khng p ng c cc yu cu kht khe v b tr v. gii quyt

nhng vn ny, Vit Nam c th chuyn hng th trng (trade diversion) sang

cc nc c yu cu v hng ha khng qu cao nh Myanmar. Vi c th l mt

th trng d tnh, nhu cu s dng sn phm c cht lng trung bnh, Myanmar s

l th trng tim nng cho Vit Nam phn khc hng ha c cht lng v p

ng cc tiu chun va phi. Cc i tc ln nhp khu hng Vit Nam thng l

nhng quc gia c cng ngh tin tin, lun i hi hng ha cht lng cao, sn

xut bng cng ngh mi. iu ny khin Vit Nam phi lin tc thay mi c s vt

cht, my mc mi phc v sn xut. Tuy nhin Vit Nam li c li th v vn

v cng ngh hn Myanmar trong sn xut, Vit Nam c th tn dng li th ny

tip tc sn xut hng ha phn khc cht lng trung bnh phc v th trng

khng i hi cht lng qu tn tin nh Myanmar. y l cch to ra thng mi

mi (trade creation) tn dng trit my mc v cng ngh mi pht trin

thng mi, v tn dng my mc c khng cn p ng c nh cu ca cc

cng quc nhng cn mi so vi cc quc gia c nhu cu thp nh Myanmar.

25

Nh vy, trong chng 1 tc gi a ra nhng c s l lun chung bao gm

cc khi nim, yu t nh hng v vai tr ca quan h thng mi hng ha quc

t. Ngoi ra tc gi cng khi qut chung lch s pht trin quan h thng mi gia

Vit Nam v Myanmar t trc nhng nm 1990. Nhng c s ny s lm nn tng

cho vic phn tch quan h thng mi gia hai nc gip ngi c c ci nhn

tng quan v t nc Myanmar v tim nng ca th trng ny v trin vng pht

trin quan h gia hai nc. Qua nhng phn tch ban u, tc gi cng rt ra kt

lun v s cn thit pht trin quan h thng mi hng ha gia Vit Nam v

Myanmar. Vi nhng nn tng ban u ny, tc gi s i su vo phn tch tnh hnh

xut nhp khu gia hai nc giai on 2003 2012 trong chng 2 lm r hn

tnh hnh quan h gia hai nc.

26

CHNG 2: THC TRNG QUAN H THNG MI HNG HA

VIT NAM - MYANMAR

2.1. Phn tch cc yu t nh hng n quan h thng mi gia Vit Nam -

Myanmar giai on 2003 2012

Th nht, v chnh tr - ngoi giao: Vit Nam v Myanmar t sm t quan

h vi nhau. Thi gian u thng mi gia hai nc cha pht trin, nhng gn

y thng mi hai nc tin trin r rt. Lnh o v nhiu quan chc cp cao

ca Vit Nam v Myanmar c nhiu chuyn ving thm v trao i v vn

hp tc cng pht trin. Cng l thnh vin ca ASEAN 4 (gm c Vit Nam, Lo,

Camphuchia v Myanmar) nn hai nc lun ch trng tht cht tnh thn v to

iu kin thun li cng nhau pht trin. Myanmar ang thc hin ci cch mnh

m, c bit ch trng ci cch chnh tr to mi trng thun li cho pht trin

kinh t. Vi tinh thn ny, gia Vit Nam v Myanmar cng thng xuyn t chc

cc bui tham kho chnh tr do cc B trng ngoi giao ch tr. Nm 2010, hai

nc cng long trng t chc k nim 35 nm ngy thit lp mi quan h gia

hai nc (28/5/1975 28/5/2010). Chnh ph v cc doanh nghip hai nc cng

y mnh giao lu thng qua cc Hi ch thng mi Vit Nam ti Myanmar, t

chc cc Hi tho thng mi Vit Nam Myanmar,... ng ch l Myanmar v

Vit Nam t chc cc Hi tho trao i kinh nghim qun l Hi quan, Thu, Ti

chnh,...v cng thng nht vi nhau v vic to iu kin tt nht cc nhn dn

hai nc thun tin trong vic di chuyn v giao lu bun bn, thc y hp tc

kinh t hai nc. Cc nh lnh o Myanmar lun by t thin khuyn khch

doanh nghip Vit Nam u t v giao lu bun bn. Quan h chnh tr ngy cng

tt p ny gia hai nc l iu kin thun li cho s pht trin quan h kinh t

ngy cng su rng.

Th hai, v chnh sch hot ng xut nhp khu: Myanmar cn ang bc

u ci cch nn chnh sch xut nhp khu vn cha hon thin, nh nc cn nh

hng nhiu n hot ng thng mi. Myanmar quy nh ch c cc doanh

nghip c xut khu mi c nhp khu v nhp khu cc mt hng cho php nhp

khu bng lng ngoi t c c thng qua hot ng xut khu. Mt s ngnh

hng ch cho php doanh nghip nh nc c php kinh doanh xut nhp khu

27

nhm bo h sn xut trong nc nh: xe t, qu, g Tch, mt s loi qung

nh st...iu ny khin hot ng nhp khu Myanmar b hn ch, khng pht

trin mnh nh cc quc gia khc. Tuy nhin, nm 2011 chnh ph ban hnh

Lut xut nhp khu mi v y mnh ci cch, cng vi l trnh ct gim thu theo

CEPT sau khi Myanmar gia nhp ASEAN m ra nhiu c hi cho ngoi thng vi

nc ngoi ni chung v vi Vit Nam ni ring, c th pht trin ngy cng mnh

m v si ng hn.

Th ba, v chnh sch t gi: t gi USD Myanmar kh phc tp trong giai

on ny v Myanmar cha thc hin ci cch. T gi chnh thc (official exchange

rate) do Ngn hng Trung ng Myanmar quy nh, 1 USD tng ng gn 6

Kyats, Tuy nhin ch c cc nh lnh o, quan chc, chuyn gia mi c mua vi

mc gi ny dng cho mc ch i cng tc nc ngoi. Loi t gi c p

dng ph bin nht l t gi th trng. Theo , 1 USD tng ng 800-820

Kyats, cc c nhn hay doanh nghip c nhu cu c th i khu trung tm, cc

ch... i vi cc doanh nghip mun trao i ngoi hi phc v hot ng xut

nhp khu th p dng t gi trao i ngoi t. Theo t gi ny 1 USD tng ng

850 -900 Kyats. T gi ny c thng lng gia cc bn. Ngoi ra cn c mt

loi chng ch tin t gi l FEC (Foreign Exchange Certificate) do Ngn hng

Trung ng Myanmar pht hnh vi mnh gi 1, 5, 10, 20, chng nhn 1 FEC c

gi tr tng ng 1 USD, v c p dng t 04/02/1993. Tuy nhin hin nay

Myanmar ngng s dng FEC m chuyn sang th ni t gi ng Kyat. V

Myanmar rt khan him ngoi t nn vic nhp khu hng ha ca Myanmar cng

gp tr ngi do cc doanh nghip khng c ngoi t mua hng t nc ngoi.

Th t, v quan h hp tc u t: Myanmar cn b M v Lin bang Chu

u EU cm vn nn u t nc ngoi giai on 2003 2012 cha nhiu, ngoi ra

nguyn nhn cn l do chnh sch ca Myanmar cha rng m n cc doanh

nghip. V khng c u t nc ngoi dn n kinh t Myanmar pht trin chm

chp, vn thiu ht ngoi t gy nh hng n kt qu ca hot ng xut nhp

khu. C cu mt hng xut nhp khu ca Myanmar kh n iu trong thi gian

qua. Tuy nhin, hin nay M bt u m ca ngoi giao vi Myanmar v EU

cng c du hiu g b cm vn, cc nh u t trn th gii ang sn n c

28

hi thm nhp th trng Myanmar, c bit Myanmar cng dnh nhiu u i

n cc doanh nghip Vit Nam n vi t nc ny.

Th nm, v vic k kt cc hip nh: Vit Nam v Myanmar k kt vi

nhau nhiu hip nh trong c cc hip nh v thc y thng mi ( gii

thiu chng 1). Vic Myanmar gia nhp ASEAN v tr thnh bn ng hnh vi

Vit Nam trong ASEAN 4 vo nm 1997, vic Myanmar l thnh vin WTO cng

to ra mi quan h hu ngh thn thit hn gia hai nc, hai bn to iu kin

pht trin thng mi v gip nhau trong pht trin. Vi s gip v u tin

ln nhau gia cc thnh vin ASEAN v cc lin kt khu vc, c Vit Nam v

Myanmar ngy cng c khi sc v ha hn s cng pht trin su rng hn na

theo thi gian.

2.2. Tnh hnh hot ng thng mi hng ha gia Vit Nam v Myanmar

giai on 2003 - 2012

2.2.1. Cc phng thc thng mi hng ha gia Vit Nam v Myanmar

Myanmar v Vit Nam khng c chung ng bin gii, hng ha t Vit

Nam vn chuyn sang Myanmar ch yu bng ng bin v ng hng khng

(thng mi theo ng chnh ngch). Hin nay h thng cng bin Vit Nam ang

c hon thin dn, cc khu vc cng nc su nh Hi Phng ha hn s tr

thnh cng trung chuyn ln nht khu vc ng Nam trong tng lai. Ngoi ra t

Tp. H Ch Minh v H Ni ca Vit Nam c cc chuyn bay thng xuyn v

u n sang thng Myanmar nn vic vn chuyn hng ha bng ng chnh

ngch cng thun tin hn.

Mt lng nh hng ha cng c vn chuyn qua ng tiu ngch nh

quan h vi cc nc c ng bin gii chung vi Vit Nam nh Lo v

Campuchia. D bo trong tng lai hng ha qua con ng ny s nhiu hn nh

tuyn ng xuyn ca t Tp. H Ch Minh ca Vit Nam qua Campuchia, Lo,

Myanmar.... Hng ha nhp vo Myanmar qua ng bin gii di hnh thc mu

dch bin gii s gim c mt s chi ph v th tc rm r khc so vi i ng

chnh ngch. Tuy nhin lng hng c u tin khng nhiu. Mc d vy, Vit

Nam cng nn thm nhp th trng ny t tt c cc ca ng, hng ha Vit

Nam c ph bin rng ri v dn chim th phn quc gia ny.

29

2.2.2. Tnh hnh hot ng xut khu hng ha ca Vit Nam sang Myanmar

giai on 2003 - 2012

2.2.2.1. Kim ngch xut khu

Nh phn tch, kim ngch gia Vit Nam v Myanmar thc s tin trin t

nm 2003, trc thng mi vn tn ti nhng khng ng k. Kim ngch xut

khu ca Vit Nam trong giai oan 2003 2012 dao ng nhiu, tng trng cha

mnh do quan h thng mi gia hai nc ang giai on u, cha thc s n

nh. Tuy nhin, c th thy rng kim ngch xut khu ca Vit Nam vo th trng

Myanmar lun tng trng dng trong giai on ny (tr nm 2005 c gim nh).

Mc tng trng bnh qun khong 26 28% mi nm. Nm 2004 do chu nh

hng ca sng thn khu vc pha nam n Dng khin kinh t Myanmar

cng b nh hng nng n, Myanmar hn ch nhp khu tp trung gii quyt

vn trong nc. Kim ngch xut khu vo th trng Myanmar nm 2005 tng

trng -16%.

Biu 2.1. Kim ngch xut khu hng ha ca Vit Nam vo th trng

Myanmar giai on 2003 2012 (vt: triu USD)

Ngun: Tng hp ( ITC, 2013),(Tng cc Hi quan 2012)

Tuy nhin, Myanmar nhanh chng khi phc v n nh tnh hnh trong

nc, u nm 2006 lng hng nhp khu vo th trng ny tng vt, Vit Nam

vn ln th 15 trong tng s 50 nc c kim ngch xut khu, nhp khu vi

12.5 14 12 16.5 21.8 32.6 33.9 49.5 82.5 117.8

12

-14

38 32

50

4

46

67

43

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

KNXK Tng trng

30

Myanmar v ng th 5 v kim ngch xut nhp khu trong s 8 nc ASEAN c

kim ngch bun bn vi Myanmar. Nm 2007 kim ngch thng mi gia hai nc

t 97,2 triu USD, tng 19,9% so vi nm 2006, trong Vit Nam xut 21,8 triu

USD ( tng 32,1%) nhp 75,4 triu USD (tng 16,7%). Tng kim ngch xut nhp

khu nm 2008 t 108,2 triu USD tng 11% so vi nm 2007. Tuy nhin khng

hong ti chnh kinh t ton cu nh hng khng nh n quan h kinh t - thng

mi gia hai nc. Theo s liu ca Tng cc hi quan Vit Nam, nm 2009 kim

ngch thng mi hng ha 2 chiu gia Vit Nam v Myanmar c t 93 triu

USD, gim 14,1% so vi 2008, Vit Nam l nh xut khu hng ha ti Myanmar

ng th 14, sau cc nc v vng lnh th: Singapore, Trung Quc, Malaysia,

Thi Lan, n , Nguyn nhn khin kim ngch xut khu ca Vit Nam vo th

trng Myanmar nm 2009 tng trng m l do nh hng ca cuc khng hong

ti chnh ton cu vo nm 2008 tc ng n kinh t cc quc gia trn th gii

v li nhng hu qu r rt trong thng mi quc t. Tuy nhin, sang nm 2010

kim ngch dn khi phc v t 152,3 triu USD, tng trng hn 60% so vi

kim ngch nm 2009. Nhng thnh tu t c trong nm ny to bc m

cho c nhy vt vo nm 2011 v 2012. Theo tin trin nm 2011 tng kim

ngch xut nhp khu gia hai nc t 162 triu USD, Vit Nam l nh xut khu

hng ha sang Myanmar ng th 13. Trong , thp, nguyn ph liu may mc ,

dc phm v thit b y tl nhng mt hng ch yu. Vit Nam cng l nh cung

ng cho Myanmar cc sn phm c trng ca quc gia ny nh: thp, nguyn ph

liu may mc, thit b y t, nguyn ph liu cc ngnh cng nghip khc, xm lp

cc loi, thit b in t. Nm 2011, Myanmar khi cng cc d n xy dng cng

pha Nam Suitte v tuyn ng st ni cng nc su ca Myanmar vi n

nn nhu cu v st thp v vt liu phc v xy dng cng trnh tng cao, y sn

lng st thp nhp khu vo th trng ny tng mnh, t 18.482.094 USD, tng

102% so vi nm 2010, y mc tng trng tng kim ngch xut khu nm 2011

ln mc 66,67%. Thnh qu ca nm 2011 mt phn nh n u t ph gi tin

ng, gi tr xut khu tng vt. n nm 2012, kim ngch xut nhp khu gia

Vit Nam va Myanmar t 227,2 triu USD, tng 35,9% so vi nm 2011 v cao

gp 7 ln so vi nm 2003. Tuy mc tng trng khng t bin nh nm 2011,

31

nhng Vit Nam t c mt thnh qu ng khch l khi cn cn thng mi

dng, Vit Nam ln u tin xut siu sang Myanmar trong lch s nhiu nm giao

thng. Tuy ch xut siu hn 8 triu USD nhng y l du hiu rt ng mng

cho Vit Nam trong mi quan h vi Myanmar. (Tng cc Hi quan, 2012 A).

Bng 2.1.T trng kim ngch xut khu ca Vit Nam sang Myanmar so vi kim

ngch ca Vit Nam xut sang ASEAN v th gii giai on 2003 - 2012

Nm KNXK

(triu USD)

Tng

trng (%)

T trng so

vi ASEAN

(%)

T trng so

vi Th gii

(%)

2003 12,5 - 0,42 0,062

2004 14 12 0,35 0,053

2005 12 -14,29 0,21 0,037

2006 16.5 37,5 0,25 0,041

2007 21,8 32,12 0,27 0,045

2008 32,6 49,54 0,32 0,052

2009 33,9 3,99 0,39 0,059

2010 49,5 46,02 0,48 0,069

2011 82,5 66,67 0,61 0,085

2012 117,8 42,79 0,68 0,103

Ngun: Tng hp (Tng cc Hi quan, 2012a,b,c,d),(ITC, 2013a,b)

T trng kim ngch xut khu ca Vit Nam sang th trng Myanmar cn rt

t i so vi cc th trng trong ni khi ASEAN v so vi Th gii, t trng trong

kim ngch vi ASEAN ch chim cha ti 1%, t trng trong tng kim ngch xut

khu ca Vit Nam mc khng ng k. Tuy nhin, t trng kim ngch xut khu

ca Vit Nam sang th trng Myanmar c t trng tng dn so vi kim ngch xut

khu ca Vit Nam sang th trng ni khi ASEAN v xut khu ca Vit Nam ra

th trng th gii. C th l t trng kim ngch xut khu ca Vit Nam sang

Myanmar so vi xut khu vo ASEAN tng hn 50% t 2003 n 2012. So vi t

trng kim ngch xut khu ca Vit Nam ra th trng th gii th t trng kim

ngch xut khu ca Vit Nam sang Myanmar tng gn 100% trong giai on 2003

2012. Vo nm 2003 t trng ny ch t 0,062%, n nm 2012 t trng tng

32

ln mc 0,103%. Mc d kim ngch cn rt nh l, nhng t trng kim ngch xut

khu hng ha ca Vit Nam sang th trng Myanmar ngy cng tng cho thy

quan h thng mi hng ha gia hai nc ngy cng pht trin, hot ng giao

thng c y mnh v t c nhng thnh tu nht nh.

2.2.1.2. C cu mt hng

Sau mt thi gian di b cm vn, nn kinh t Myanmar ch yu sn xut t

cung t cp v pht trin rt chm chp do thiu k thut, hn ch v cng ngh v

thiu vn. Kh nng sn xut ca Myanmar ch cung ng c hn 15% nhu cu

trong nc, vy nn hn 90% lng hng ha phc v tiu dng ca Myanmar hin

nay phi nhp khu t nc ngoi, ch yu l t Trung Quc v cc nc lng

ging nh Thi Lan, n ... Trung Quc chi phi nn kinh t Myanmar sut thi

gian Myanmar b M v EU cm vn v c nh hng rt ln n quc gia ny.

Mc d Vit Nam v Myanmar c quan h thng mi vi nhau t sm nhng

do nhiu kh khn ring nn cho n nhng nm gn y hng Vit Nam mi bc

u thm nhp vo th trng Myanmar, cc mt hng Vit Nam xut khu sang

Myanmar ch yu l nhng mt hng phc v nhu cu tiu dng thng thng ca

ngi dn Myanmar v lm nguyn liu phc v xy dng, sn xut...C cu mt

hng ang dn dn c a dng ha theo chiu pht trin ca quan h thng mi

hng ha gia hai nc.

Tuy kh nng cung ng hng ha ca doanh nghip Vit Nam rt ph hp vi

nhu cu v th hiu tiu dng ca th trng Myanmar, nhng doanh nghip Vit

Nam cha thm nhp su rng c vo th trng ny, quy m v th phn xut

khu ca doanh nghip Vit Nam cn nh l so vi cc quc gia khc xut khu vo

Myanmar. C cu cc mt hng xut khu ca Vit Nam sang th trng Myanmar

cn gin n, km a dng chng loi hng ha, gi tr hng ha cng thp, ch c

vi mt hng chnh xut khu sang Myanmar nhng kim ngch cng ch vi triu

USD. Trn thc t, hin nay hng ha xut khu sang Myanmar ca Vit Nam ch

bao gm mt s nhm mt hng chnh nh: ha cht, hng dt may, sn phm t

cht do, st thp v cc loi my mc, thit b in in t, ph tng, phng

tin vn ti,...Tuy nhin kim ngch cc mt hng ny c t trng tng trng kh

u n v nhanh chng.

33

Bng 2.2. Kim ngch cc mt hng xut khu chnh ca Vit Nam sang th

trng Myanmar giai on 2003 - 2012

STT Nm 2003 2005 2009 2010 2011 2012

1

St thp

Kim ngch (triu USD) 0,87 1,13 2.63 9,14 18,48 10,6

Tng trng (%) - 30 133 248 102 -430

2

ni tht, n trang tr, bin hiu, khung nh xng

Kim ngch (triu USD) 1,41 1,6 8,72 8,16 11,35 12.36

Tng trng (%) - 13 445 -6 39 9

3

Dc phm

Kim ngch (triu USD) 0,5 0,53 4,53 4,06 5,35 7,02

Tng trng (%) - 6 755 -10 32 31

4

in, thit b in t

Kim ngch (triu USD) 0,29 0,59 1,16 3,38 6,18 10,03

Tng trng (%) - 103 097 191 083 062

5

Cht do v cc sn phm t cht do

Kim ngch (triu USD) 0,68 1,69 1,56 3,28 5,07 4,72

Tng trng (%) - 149 - 8 110 55 -7

6

Ha cht

Kim ngch (triu USD) 0,3 0,61 0,91 2.5 2.06 3,18

Tng trng (%) - 103 49 175 -18 54

7

Cao su v cc sn phm t cao su

Kim ngch (triu USD) 0 0,55 1,21 2.38 3,02 4,17

Tng trng (%) - - 120 97 27 38

8

Sn phm t st thp

Kim ngch (triu USD) 2.11 0,13 0,66 1,91 1,75 13,37

Tng trng (%) - -94 408 189 -8 664

9

My mc, phng tin vn ti v ph tng

Kim ngch (triu USD) 0,74 0,59 0,88 1,81 5,93 7,78

Tng trng (%) - -20 049 106 228 031

10

Sn phm gm s

Kim ngch (triu USD) 0,02 0,13 0,63 1,6 2.42 3,35

Tng trng (%) - 55 385 154 51 38

Ngun: Tng hp (ITC, 2013b), (Tng cc Hi quan, 2011b, 2012b)

34

Mt hng st thp l mt hng c kim ngch ln nht trong tng kim ngch

xut khu hng ha ca Vit Nam sang Myanmar. Lng thp xut khu sang th

trng ny tng lin tc v t nh cao vo nm 2011 do nhu cu xy dng cng v

c s h tng ca Myanmar tng. Theo s liu trong c s d liu COMTRADE ca

C quan Thng k Lin Hp quc (UNSD) cp nht n nm 2011 th Vit Nam

ng th 3 trong s cc nc thnh vin Hip hi cc Quc gia ng Nam

(ASEAN) v xut khu st thp cc loi trong nm 2010 v 2011, ch ng sau

Malaysia v Singapore. Tuy nhin, khong cch ny kh xa so vi cc nh xut

khu st thp ln ca th gii nh Nht Bn v Trung Quc.

Mt hng ni tht, khung nh xng lp rp l mt hng m Vit Nam c

th mnh, nht l i vi sn phm g v cc thit b trang tr ni tht. Mt hng

ny ca Vit Nam xut khu i nhiu quc gia khc nhau v lun c a chung.

Kim ngch ngnh hng ny gia Vit Nam v Myanmar tng ln rt nhiu, gp hn

10 ln vo nm 2012 so snh vi kim ngch nm 2003. Myanmar nhp cc thit b

ni tht phc v xy dng v nhp mt hng nh xng lp rp phc v vic xy

lp cc c s sn xut trong nc. y l mt hng m hin nay c nh cu cao

th trng Myanmar khi nc ny ang ti kt cu c s h tng.

Mt hng dc phm hin nay thng c Myanmar ch yu nhp khu t

n v Bangladesh, tuy nhin gn y lng dc phm nhp khu t Vit Nam

ang tng dn. Ngnh cng nghip dc phm Vit Nam hin nay c mc tng

trng trong sn xut cao hn so vi mc tng trng ca ngnh dc th gii. Do

, cc doanh nghip Vit Nam nhng nm gn y hng n sn xut phc v

xut khu sang Lo, Campuchia, Myanmar,... Kim ngach xut khu dc phm ca

Vit Nam vo th trng Myanmar tuy khng tng mnh nh cc ngnh khc,

nhng so vi kim ngch nm 2003 th kim ngch nm 2012 tng gp 30 ln.

Hin nay doanh nghip dc phm Vit Nam cn hng n m c s sn xut ti

Myanmar sn xut xut khu ti ch nhm xy dng thng hiu v sm ginh

th phn trn th trng ny.

Mt hng thit b in in t xut khu sang Myanmar hin nay ch yu

l my tnh v thit b in Ngnh cng nghip in in t v cng nghip in

lc Myanmar cha pht trin.. Kim ngch mt hng ny tng trng dng trong

35

sut giai on 2003 2012, kim ngch nm 2011 so vi nm 2003 tng gn 500

ln. iu chng t cc mt hng Vit Nam thm nhp vo th trng Myanmar

nhanh chng tng trng v khng nh v tr ca mnh. Mt hng bng n v

thit b in ca Cng ty c phn in in Quang hin nay rt c lng ngi

tiu dng trn th trng Myanmar.

Cht do v cc sn phm t cht do l ngnh hng th mnh ca Vit Nam

xut khu sang cc nc lng ging. Nha xut khu l mt hng ht nha phc v

sn xut v cc sn phm phc v tiu dng. Kim ngch xut khu Myanmar nhp

khu mt hng ny kh nhiu t Trung Quc qua ng thng mi tiu ngch, gi

c cnh tranh hn so vi hng Vit Nam nhng cht lng khng n nh. Tuy

nhin Vit Nam giai on u thm nhp, li bt li th v khong cch a l v

phng thc vn chuyn nn vn cha chim lnh c th trng ny. Kim ngch

hng xut khu ca Vit Nam trong lnh vc ny dao ng tht thng, mc tng

trng khng n nh.

i vi mt hng my mc, phng tin vn ti v ph tng, hin nay

Myanmar ch yu nhp khu cc loi my mc thng thng phc v sn xut nh

my may cng nghip, cc loi my mc phc v sn xut nng nghip,... Kim

ngch xut khu mt hng ny ca Vit Nam sang th trng Myanmar tng nhanh

trong giai on 2003 2012, kim ngch tng gp 10 ln v t gn 8 triu USD vo

nm 2012. Myanmar hn ch v trnh cng ngh nn bc u ci cch cn ci

tin my mc phc v sn xut. y l ngnh hng ha hn c nhu cu tng cao khi

Myanmar y mnh ti c cu kinh t v pht trin cng nghip, thay th cc loi

my mc phng tin c k hin ti.

Mt hng gm s c kim ngch tuy cn rt nh, nhng y l mt trong

nhng mt hng c trng ca Vit Nam v rt c li th thng mi th trng

Myanmar. Kim ngch gm s tng trng dng v tng gp nhiu ln trong giai

on 2003 2012. Hin nay cng ty Viglacera ca l mt doanh nghip u ngnh

trong lnh vc ny trn th trng Myanmar.

Tm li, trong giai on 10 nm t 2003 n nm 2012, kim ngch cc mt

hng chnh ca Vit Nam xut khu vo th trng Myanmar tng trng rt

nhanh v mnh. Tuy hin nay hng Trung Quc v hng Thi Lan vn gi v tr p

36

o vi hn 70% th phn, tuy nhin Myanmar bt u m ca giao thng vi

th gii, y l c hi Vit Nam c th nhanh chng thm nhp th trng ny v

khng nh v tr ca mnh.

2.2.3. Tnh hnh hot ng nhp khu hng ha ca Vit Nam t Myanmar

giai on 2003 - 2012

2.2.3.1. Kim ngch nhp khu

Vit Nam ch nhp khu mt s t mt hng t Myanmar, tuy nhin kim ngch

nhp khu kh ln v lun nhp siu cho n nm 2011. Nm 2004, kim ngch tng

trng ch mc 5% do nh hng ca sng thn n cc hot ng kinh t ca

Myanmar. Nm 2005, Myanmar y mnh xut khu c ngoi t khi phc tnh

hnh trong nc sau sng thn, lng hng xut khu vo th trng Vit Nam cng

tng mnh so vi cng k nm 2004 vi mc kim ngch ln lt l 19,29 vo nm

2004 v 45,78 vo nm 2005, tng trng 137%. Tuy kim ngch nhp khu duy tr

mc tng trng dng nhng giai on ny cn gp nhiu kh khn do nh hng

t nn kinh t ton cu v nhng kh khn cn tn ti gia hai nc.

Biu 2.2. Biu mc tng trng kim ngch xut khu ca Vit Nam vo

th trng Myanmar (vt: triu USD)

Ngun: Tng hp (ITC, 2013b), (Tng cc hi quan, 2012b)

Cuc khng hong kinh t ton cu nm 2008 nh hng trn din rng

n kinh t, c th l nh hng n kim ngch nhp khu hng ha ca Myanmar

vo th trng Vit Nam do kinh t Vit Nam cng b nh hng nhiu v tr tr

18.34 19.29

45.78

64.63 75.43 75.63

64.97

102.82

84.8

109.48

0 5

137

41

17

0 -14

58

-18

29

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

KNNK Tng trng

37

theo kinh t ton cu. Kim ngch nhp khu hng Myanmar vo Vit Nam nm

2008 so vi nm 2007 gn nh ng yn khng tng trng, ch chnh lch nhau

khong 200.000 USD.

Nm 2009, kim ngch tip tc gim 14% do nh hng ca khng hong vn

cha dt. C cu hng nhp khu t Myanmar vo Vit Nam kh n iu nn nh

hng nhiu n tng kim ngch. Khi kim ngch ca mt vi mt hng chnh thay

i s lm bin ng tng kim ngch mt cch r rt.

Nm 2010, kim ngch tng trng gn 60%, ch yu vn l nhp khu g trn,

g Tch t th trng ny phc v sn xut xut khu. Tuy nhin, n nm 2011

kim ngch li gim. Vo nm ny, kinh t Vit Nam bin ng mnh, xut khu

tng k lc v nhp khu b hn ch v cc doanh nghip tp trung n u t ph

gi tin ng ca Vit Nam. Ngoi ra, cc s kin bt li trong kinh t cng khi cc

tp on ln gp rc ri c lin quan n ti chnh v php l, khin hot ng

thng mi cng tr tr. Nm 2012 kinh t vn cha khi phc, tuy nhin tnh hnh

nhn chung n nh hn so vi nm trc. Mi quan h gia Vit Nam v

Myanmar cng dn n nh hn v cc chnh sch h tr thng mi c xc tin,

lng kim ngch tng trng tr li mc 29%, nh du ln u tin Vit Nam

xut siu sang Myanmar.

2.2.3.2. C cu mt hng

Cc mt hng ch yu Vit Nam nhp khu t Myanmar bao gm cc mt

hng nh: nng sn (ng vng, u tng, u xanh, u en, u cc loi, ht

vng,); thy sn (tm hm, c kh, cua bin sng, c bin ng lnh, s

huyt,); g v lm sn (g trn cc loi, g Teak trn, g cao su, g x cc loi,

song my,); cao su thin nhin, si dt, hng th cng m ngh; phc v sn

xut xut khu v tiu dng trong nc.

Nhn vo bng kim ngch cc mt hng nhp khu chnh ca Vit Nam t

Myanmar, c th thy kim ngch mt hng g chim t trng cao nht. Hin nay

Vit Nam c th mnh mt hng trang tr ni tht, c bit l g xut khu.

Ngoi ra g cn dng trong xy dng v cc cng trnh kin trc khc phc v nhu

cu tiu dng trong nc. Mc ch nhp khu g ca Vit Nam l phc v cc

ngnh sn xut ny l chnh.

38

Bng 2.3. Kim ngch cc mt hng nhp khu chnh ca Myanmar vo th

trng Vit Nam giai on 2003 - 2012

STT Tn mt hng Kim ngch theo mt hng (triu USD)

2003 2005 2009 2010 2011 2012

1 G v cc mt hng

bng g, than t g 18,34 45,78 64,97 102,82 84,8 109,48

2 Cao su v cc sn phm

t cao su 5,73 30,07 44,13 55,25 45,04 50,46

3 Rau v mt s rau qu 0 1,13 6,76 25,61 26,41 23,75

4 Thy sn 0,03 2,07 2,4 11,97 9,57 9,01

5 ng v cc sn phm

t ng vt 3,06 4,63 6,48 3,38 4,44 6,12

Ngun: Tng hp (ITC, 2013a), (Tng cc hi quan, 2012a)

Mt hng cao su v cc sn phm t cao su ng th hai trong kim ngch

nhp khu ca Vit Nam t th trng Myanmar. Vit Nam l mt trong nhng

quc gia c din tch cy cao su v sn lng cao su xut khu cao nht th gii, tuy

nhin lng cao su trong nc cha phc v hot ng xut khu cao su ra th

trng th gii nn Vit Nam vn c nhu cu nhp khu thm cao su t cc nc

khc nh Myanmar, Indonesia, Lo, Campuchia,...

Mt hng c kim ngch nhp khu cao th ba t th trng ny l nng sn

gm cc loi rau c v tm, cua. y cng l mt mt hng m Vit Nam c th

mnh trn th gii, Vit Nam sn xut v cung ng trong nc phn ln nguyn

liu cho cng nghip ch bin nng sn tiu dng trong nc v xut khu, nhng

lng nguyn liu trong nc cha phc v ht nhu cu trong v ngoi nc.

Nhn chung cc mt hng Vit Nam nhp t Myanmar ch yu l cc mt

hng th, cha qua ch bin hoc hm lng ch bin thp. Khi nhp khu cc mt

hng ny, Vit Nam a vo khu sn xut v nng cao gi tr gia tng, tng hm

lng ch bin v hm lng cng ngh trong mi sn phm, nh vy s thu c

li nhun cao hn. c im nhp khu ny ph hp vi mc tiu nhp khu hng

ha chung ca cc nc ang pht trin ni chung v vi Vit Nam ni ring. y

cn l li th ca Vit Nam trong quan h xut nhp khu hng ha vi Myanmar.

39

2.3. Cc ch tiu thng mi phn nh quan h thng mi hng ha gia Vit

Nam v Myanmar

2.3.1. Quy m xut nhp khu gia hai nc v th phn

Vo nm 2003 Vit Nam ch xut khu vo th tng Myanmar hn 40 sn

phm vi lng kim ngch khng ng k. Nhng cho n nm 2011 s lng cc

mt hng tng ln n hn 70 loi mt hng. Tuy kim ngch mi mt hng cha

ln nhng l kt qu kh quan trong bc u xy dng quan h thng mi.

Biu 2.3. Kim ngch xut nhp khu giaVit Nam v Myanmar giai on

2003 2012

Ngun: Tng hp (ITC, 2013a,b), (Tng cc hi quan, 2012a,b)

Tng kim ngch xut nhp khu ca Vit Nam sang th trng Myanmar nhn

chung tng dn trong giai on 2003 2012. Tng kim ngch tng u n, n

nm 2009 do nh hng ca khng hong kinh t t nm 2008 nn tng kim ngch

c gim nh. Tuy nhin, ngay sau kim ngch tip tc tng cao vo nm 2010. C

th l nm 2009 kim ngch ch t 98,9 triu USD nhng n nm 2010 kim ngch

tng vt n 152,3 triu USD. Nm 2011 lng nhp khu gim nhng lng xut

khu ca Vit Nam li tng rt cao so vi cc nm trc. T nm 2010 n nay kim

ngch xut nhp khu tip tc tng u n, kim ngch xut khu hng ha ca Vit

Nam sang th trng Myanmar c xu hng tng trng v chim t trng cao hn

12.5 14.1 12 16.5 21.8 32.6 33.9

49.5 82.5

117.8

18.3 19.3 45.8

64.6 75.4

75.6 65

102.8

84.8

109.5

30.8 33.4

57.8

81.1 97.2

108.2 98.9

152.3 167.3

227.3

0

50

100

150

200

250

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

triu USD

KNXK KNNK Tng Kim ngch

40

so vi kim ngch nhp khu hng ha t Myanmar ca Vit Nam. Nm 2012 kim

ngch xut khu vt cao hn kim ngch nhp khu.

Th phn ca Vit Nam hin nay trn th trng Myanmar cn rt t i, tng

kim ngch hng ha Vit Nam xut khu sang th trng Myanmar ch chim cha

ti 2% tng lng hng ha xut khu ca th gii vo th trng Myanmar. Trong

khi , lng hng xut khu vo th trng Myanmar ca Trung Quc chim n

39%, Thi Lan 23%, Singapore 10%, Nht Bn 4%.... l gii cho s hn ch v

th phn ca hng Vit Nam trn th trng Myanmar th cn phi nhn nhn gc

Myanmar l mt quc gia mi m ca v quan h thng mi gia hai nc

cng mi c y mnh gn y, cha c nhiu doanh nghip t chn vo th

trng ny. Trong thi k b cm vn v ng ca kinh t, Myanmar ch yu lm n

vi Trung Quc v vi nc ln cn nn kim ngch vi cc quc gia ny ln. Tuy

nhin hin nay Myanmar ang m ca v c gng gim s nh hng ca Trung

Quc, to iu kin pht trin ngoi thng rng ri vi cc quc gia khc trn th

gii, trong c Vit Nam.

Biu 2.4. Th phn xut khu ca Vit Nam vo Myanmar so vi cc i

tc chnh ca th trng Myanmar nm 2012

Ngun: VCCI, 2012

Trung Quc 39%

Vit Nam 2%

Thi Lan

23%

Nht Bn 4%

Hn Quc 5%

Singapore

10%

Malaysia

5%

Khc

12%

0%

41

Nhn vo biu , tc gi nhn nh kim ngch nhp khu cc mt hng chnh

ca Myanmar t mt s th trng chnh trn th gii nh Trung Quc, Nht Bn,

Indonesia, Hn Quc, ... cho thy th phn ca Vit Nam cn qu nh b so vi cc

i tc ang xut khu hng ha vo Myanmar, nguyn nhn chnh l do Vit Nam

cha tip cn c nhng phn khc th trng cn tim nng ca th trng ny.

Tm li, quy m xut nhp khu hng ha gia Vit Nam v Myanmar ang

dn c m rng, hng ha a dng hn v tng kim ngch ngy cng cao. Th

phn tuy cn rt nh l, nhng mt khi nm bt c nhu cu ca th trng ny,

cng vi nhng thun li hin c trong quan h thng mi gia hai nc, Vit

Nam c nhiu c hi m rng quy m v tng th phn ca mnh trn th trng

Myanmar mt cch nhanh chng.

2.3.2. Cn cn thng mi gia hai nc

Bng 2.4. Kim ngch xut nhp khu v cn cn thng mi Vit Nam

Myanmar giai on 2003 - 2012

Nm

KN xut khu KN nhp khu Cn cn thng mi

Gi tr

(triu

USD)

Tng trng

(%)

Gi tr

(triu

USD)

Tng trng

(%)

Gi tr

(triu

USD)

Tng trng

(%)

2003 12,5 - 18,3 - -5,8 -

2004 14,1 13% 19,3 5% -5,2 10%

2005 12 -15% 45,8 137% -33,8 -550%

2006 16,5 38% 64,6 41% -48,1 -42%

2007 21,8 32% 75,4 17% -53,6 -11%

2008 32,6 50% 75,6 0% -43 20%

2009 33,9 4% 65 -14% -31,1 28%

2010 49,5 46% 102,8 58% -53,3 -71%

2011 82,5 67% 84,8 -18% -2,3 96%

2012 117,8 43% 109,5 29% 8,3 461%

Ngun: Tng hp (ITC, 2013a,b), (Tng cc hi quan, 2012a,b,c)

Cn cn thng mi gia Vit Nam v Myanmar trong giai on 2003 2012

bin i tht thng, Vit Nam ch yu nhp siu t Myanmar. Tuy c cu mt

42

hng c rt t mt hng Myanmar nhp khu vo Vit Nam, nhng kim ngch tng

mt hng ln dn n kim ngch nhp khu cng ln. Thm ht thng mi nng

n nht l nm 2005, cn cn thng mi tng trng m gp 5,5 ln so vi cng k

nm 2004. Nguyn nhn l do trong nm ny Myanmar y mnh xut khu thu

ngoi t khi phc t nc sau thin tai. Lng g nhp khu vo Vit Nam nm

ny tng hn 60% so vi nm 2004. T nm 2008. Lng hng ha xut khu c

chiu hng gia tng qua cc nm, lng kim ngch nhp khu c chiu hng

gim. T khi Myanmar m ca mnh m pht trin ngoi thng, lng hng

ha nhp khu vo quc gia ny cng tng nhanh v mnh hn.

n nm 2012 Vit Nam to c mt du mc ng ch trong thng

mi gia Vit Nam vi Myanmar khi ln u tin Vit Nam xut siu sang th

trng ny. Tuy lng xut siu ch hn 8 triu USD, nhng y l du hiu kh

quan trong quan h thng mi gia hai nc. Nguyn nhn l do kim ngch xut

khu v nhp khu u tng nhng kim ngch nhp khu tng mnh hn dn n

xut siu. Vit Nam thc hin ch trng y mnh xut khu mt hng cng

nghip, my mc thit b c hm lng cng ngh cao km hm nhp siu ca

quc gia. Myanmar ang trong qu trnh xy dng li c s h tng nn nhu cu i

vi cc loi hng ha ny ngy cng cao. Mc tiu xut nhp khu ca hai nc kh

ph hp y mnh quan h giao thng. Mc d cc mt hng xut khu sang

Myanmar khng phi l hng ch lc ca Vit Nam, tuy nhin vic m rng th

trng v a dng ha sn phm lun lun cn thit i vi mi quc gia trong

thng mi quc t.

2.3.3. Li th thng mi i tc (PCA)

Nh gii thiu, h s PCA dng xc nh li th thng mi ca cc

quc gia trong quan h thng mi quc t. Xt trong mi quan h thng mi vi

Myanmar, li th thng mi ca Vit Nam i vi i tc dao ng nhiu trong

giai on 2003