NGUYỆT SAN DÂN CHÚA , 02 - 2011 · NGUYỆT SAN DÂN CHÚA 35, 02 - 2011 4 (LTS) Chiều ngày 28.12.2010, ĐTC Bê-nê-ñíc-tô XVI ñã bổ nhiệm ĐHY IVAN DIAS Tổng tr

NGUYỆT SAN DÂN CHÚA 35, 02 - 2011



NỘI DUNG SỨ ĐIỆP CỦA ĐỨC HỒNG Y ĐẶC SỨ GỬI GH VIỆT NAM....... 02

XÂY DỰNG HIỆP THÔNG CHÌA KHÓA LOAN TIN MỪNG ........ 06

BƯỚC VÀO NĂM MỚI 2011 .......................................................... 09

TẢN MẠN CHUYỆN CON MÈO ..................................................... 12

BÁNH CHƯNG – BÁNH DẦY THÔNG ĐIỆP ĐẦU NĂM .............. 25

PHÚC LỘC ĐẦU XUÂN .................................................................. 30

LỜI CHÚC NĂM MỚI TÂN MÃO: SỨC KHỎE.............................. 34

GIÀ LÀ TRẺ LẠI?............................................................................. 36

TỪ ĐẠO HIẾU ĐẾN ĐẠO CHÚA.................................................... 40

CHỚ ĐỂ ĐẾN MAI........................................................................... 44

TOP TEN Y HỌC 2010.................................................................... 46

CÂU ĐỐI NGÀY TẾT....................................................................... 49

TỘI PHẠM GIỚI RĂN THỨ NHẤT ................................................. 51

KINH THÁNH BẰNG HÌNH ............................................................. 55

TRUYỆN NGẮN: GIAO MÙA.......................................................... 57

Thư từ, tin tức, bài viết, thơ, truyện ngắn, tranh, ảnh…

xin vui lòng gửi về hộp thư ñiện tử trước ngày 15 mỗi tháng:

� [email protected]

Liên lạc với Ns. Dân Chúa tại:

Văn Phòng Ban Mục Vụ Truyền Thông TGP. TP.HCM

180 Nguyễn Đình Chiểu, P.6 Quận 3 (VPTTGM P. 216)

� 39. 304. 523 – 38.206.662

� 0909. 394. 135 – 0909. 354. 403

LƯU HÀNH NỘI BỘ


4

(LTS) Chiều ngày 28.12.2010, ĐTC Bê-nê-ñíc-tô XVI ñã bổ nhiệm ĐHY IVAN DIAS Tổng trưởng Thánh Bộ Rao Giảng Tin Mừng cho các Dân Tộc (Bộ Truyền Giáo) làm ñặc sứ chủ tọa Đại lễ Bế mạc Năm Thánh tại Việt Nam và Đại hội Đức Mẹ La Vang thứ 29. Cùng thuộc phái ñoàn Tòa Thánh còn có Đức ông Ba-na-bê Nguyễn Văn Phương, Vụ trưởng Đặc trách các nước Đông Nam Á trong Thánh Bộ Truyền Giáo; Lm. An-tôn Dương Quỳnh, Chưởng ấn tòa TGM Huế, kiêm Cha Sở Nhà Thờ Chính Tòa Phủ Cam, Huế, và Lm. Phan-xi-cô Xa-vi-ê Vũ Phan Long, Dòng Phan-xi-cô, Thư ký Ủy ban Kinh Thánh thuộc HĐGM Việt Nam. 15g30 chiều 5/1/2011 ĐHY Đặc Sứ và Đức Ông Phương tới Linh Đài Mẹ La Vang. Sau khi Đức Cha Phê-rô Nguyễn Văn Nhơn, Chủ tịch HĐGMVN ñọc diễn văn chào mừng, ĐHY Đặc Sứ ñáp từ. Sau ñây là Diễn văn của Đức Hồng y Đặc sứ Đức Thánh Cha Bê-nê-ñíc-tô XVI gửi ñến HĐGMVN, toàn thể hàng giáo sỹ, nam nữ tu sĩ, giáo dân và cả chính quyền Việt Nam, nhân dịp Bế mạc Năm Thánh Giáo hội Công giáo tại Việt Nam - La Vang vào ngày 05.01.2011 .

ính thưa Đức Cha Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục Việt Nam,

Kính thưa ngài Phó Thủ Tướng Chính Phủ Nước Cộng Hòa Xã hội Chủ Nghĩa Việt Nam,

Kính thưa quý anh em trong chức Giám Mục,

Thưa toàn thể anh chị em trong Chúa Giê-su Ki-tô và các bạn thân mến,

1. Tôi xin chân thành cảm tạ toàn thể cộng ñồng ñã dành cho tôi trong tư cách Đặc sứ của Đức Thánh Cha, một sự ñón tiếp nồng nhiệt, dịp Giáo hội Việt Nam bế mạc long trọng Năm Thánh 2010.

Tôi hân hạnh chào ngài Phó Thủ Tướng Chính Phủ và cảm ơn ngài về sự hiện diện ở ñây giữa chúng tôi. Qua ngài tôi

K

LỜI CHỦ CHĂN

5

kính chào chính quyền dân sự của Đất nước ñẹp ñẽ này.

Tôi hết lòng cảm ơn Đức Cha Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục, về những lời ñáng mến mà Đức cha ñã nhân danh Giáo hội Việt Nam phát biểu ñối với Phái ñoàn Tòa Thánh, trong ñó có 2 thành viên là con cái của ñất nước này: là Lm. An-tôn Dương Quỳnh, chưởng ấn Toà Tổng Giám Mục Huế, kiêm Cha Sở Nhà thờ Chánh Toà Phủ Cam Huế, và Lm. Phan-xi-cô Xa-vi-ê Vũ Phan Long, Bề trên Giám tỉnh Dòng Phan-xi-cô, Tổng Thư ký Uỷ ban Kinh Thánh của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam.

2. Tôi ñược vinh dự và hạnh phúc mang ñến anh chị em lời chào thăm nồng nhiệt nhất và hiền phụ, cũng như Phép lành Tòa Thánh của Đức Thánh Cha Bê-nê-ñíc-tô XVI. Tôi sẽ ban phép lành Tòa thánh này, ngày mai, sau Thánh lễ, cùng với các Giám Mục hiện diện ở ñây. Đức Thánh Cha chúc mừng cơ hội vui mừng của hai biến cố lịch sử trong Giáo hội tại Việt Nam: ñó là việc thành lập hai Địa phận tông tòa và thiết lập Hàng Giáo phẩm Công giáo tại Việt Nam.

[nói tiếng Việt]:

– Đức Thánh Cha chào thăm anh chị em.

– Đức Thánh Cha yêu mến anh chị em.

– Đức Thánh Cha yêu mến nước Việt Nam và dân tộc Việt Nam.

Tôi cũng vậy, một cách ñặc biệt, tôi yêu mến Giáo hội này, bởi vì lịch sử truyền giáo trên Đất nước này gắn liền với lịch sử của Thánh bộ Loan báo Tin Mừng cho các Dân tộc, và tôi chỉ là Tổng Trưởng khiêm hạ và Tôi tớ.


– Tôi yêu mến Giáo Hội Việt Nam.

3. Qua anh chị em, Giám mục, Linh mục, tu sĩ nam nữ, chủng sinh và tín hữu giáo dân, tôi muốn mở rộng lời chào thăm của tôi ñến tất cả các Giám mục, Linh mục, tu sĩ, chủng sinh, và tất cả mọi tín hữu giáo dân trong nước. Đặc biệt tôi muốn ngỏ lời với các bậc phụ huynh, những vị cao niên, những người ñau yếu, các bạn trẻ và các em thiếu nhi. Họ không hiện diện ở ñây với chúng ta, nhưng chắc chắn họ vẫn luôn hiệp thông trong lời cầu nguyện với chúng ta, cho biến cố lịch sử này.


6


– Tôi kính chào anh chị em.

4. Sự hiện diện của quý ñại diện các Hội Đồng Giám Mục anh em xác minh tính cách phổ quát của Giáo Hội Công giáo. Tất cả chúng ta là những người thừa kế di sản các Tông ñồ, không phân biệt chủng tộc, ngôn ngữ và quốc tịch, chúng ta tuyên xưng trong xác tín rằng: “Chỉ có một Chúa, một niềm tin, một phép rửa. Chỉ có một Thiên Chúa, Cha của mọi người, Đấng ngự trên mọi người, qua mọi người và trong mọi người” (Ep 4, 5 - 6).

5. Lời chào ưu ái, bình an và huynh ñệ của tôi cũng xin ñược gửi ñến quý vị ñại diện các tôn giáo không Ki-tô giáo có mặt tại Việt Nam. Như quý vị biết, Giáo hội Công giáo không loại bỏ những gì là chân thật, là thánh thiêng trong các tôn giáo không thuộc Ki-tô giáo. Với lòng kính trọng chân thành, Giáo hội nhìn nhận những thực hành và sinh hoạt, các luật lệ và giáo lý của các tôn giáo. Thánh Công Đồng Vatican II dạy chúng tôi rằng: “Giáo Hội khuyến khích con cái mình, ngõ hầu, với khôn ngoan và bác ái, qua ñối thoại

và hợp tác với các tín ñồ các tôn giáo khác, luôn biết làm chứng ñức tin và ñời sống Ki-tô, giúp họ nhận biết, bảo tồn và phát huy các giá trị thiêng liêng, luân lý, văn hóa, xã hội vốn có trong họ” (x. Nostra Aetate, 2).

6. Sự hiện diện của quý cấp lãnh ñạo chính quyền và Giáo hội chắc chắn là một ñiềm lành cho tương lai. Thực vậy, sự tham dự này minh chứng lòng quý mến và sự nhìn nhận các giá trị mà cộng ñồng Công giáo tuyên xưng trong ñất nước này. Tôi tin và hiểu rằng sẽ không thiếu ñảm bảo tự do tôn giáo hoàn toàn, tạo ñiều kiện thuận tiện cho mọi tổ chức tôn giáo, cũng như cho mọi người tuyên xưng và thực hành niềm tin của mình cách công khai, dù họ thuộc bất cứ tín ngưỡng nào. “Quý vị hãy vững tin rằng, về phía mình Giáo hội Công giáo, trong khuôn khổ và phương tiện riêng, sẽ tiếp tục cống hiến sự cộng tác ñể bảo vệ nhân phẩm cho mọi người và phục vụ công ích. Giáo hội không xin ñặc ân gì riêng cho mình, nhưng chỉ yêu cầu ñiều kiện tự do chính ñáng ñể hoạt ñộng theo sứ mệnh của mình” (x. Bê-nê-ñíc-tô XVI, Diễn văn

LỜI CHỦ CHĂN

7

cho Ngoại giao ñoàn cạnh Tòa Thánh, 12.05.2005).

Tôi rất thích ý tưởng Giáo Hội và Nhà Nước như bậc cha và mẹ của một gia ñình. Khi họ sống thuận hòa, thì con cái của họ hạnh phúc hơn. Ước gì Thiên Chúa làm như thế giữa Giáo Hội và Nhà Nước, ngay trên ñất nước Việt Nam này.

7. Trong hoàn cảnh hạnh phúc hôm nay, với lòng tri ân tôi nghĩ ñến ñông ñảo các vị thừa sai quảng ñại, ñã ñem Tin Mừng ñến trên ñất nước Việt Nam này và ñã rao giảng Tin Mừng ñó cho dân tộc vĩ ñại và mộ ñạo này. Lòng can ñảm của các nhà thừa sai ñã ñược thể hiện cách sống ñộng bởi các Ki-tô hữu Việt Nam ñầu tiên, trong ñó có thánh An-rê Dũng Lạc và các bạn tử ñạo, cũng như Đức Hồng Y Phan-xi-cô Xa-vi-ê Nguyễn Văn Thuận vừa mới ñược Toà Thánh mở án tuyên phong Chân Phước.

Các ngài ñã tưới gội cho hạt giống Tin Mừng ñược sinh hoa kết quả trên cánh ñồng Việt Nam này bằng chính dòng máu thắm của mình, ñã làm trổ sinh một Giáo hội hùng hậu với 6 triệu tín

hữu trải dài trên khắp mọi nẻo ñường 26 Giáo phận. Họ ñang tiếp tục phấn ñấu ñể sống xứng ñáng là những Ki-tô hữu ñích thực và thành tâm cộng tác ñể xây dựng một tổ quốc mỗi ngày một thêm giàu ñẹp.

8. Anh chị em thân mến trong Chúa Giê-su Ki-tô, tôi rất sung sướng có mặt tại Linh Địa La Vang này, nơi mà Đức Trinh Nữ ñã hiện ra cách ñây 213 năm ñể an ủi những người ñau khổ vì ñức tin Ki-tô. Vậy là một giấc mơ của tôi ñã thành hiện thực. Hành hương về nơi linh thiêng này, tôi cầu nguyện với anh chị em, cho anh chị em, và theo ý chỉ của anh chị em, một cách ñặc biệt cho xứ sở xinh ñẹp này ñược an vui và ñược thịnh vượng cả vật chất lẫn tinh thần.

9. Xin Đức Mẹ La Vang chúc lành cho dân tộc Việt Nam quý yêu và cho Giáo hội tại Việt Nam. Xin cảm ơn.

Hồng Y Ivan Dias

Tổng Trưởng -------------

(*) Tựa ñề do BBT ñặt (x. Tv 118, 24)

NGUYỆT SAN DÂN CHÚA 35, 02 - 2011 8

Kính gửi: Linh mục, tu sĩ, giáo dân trong gia ñình Giáo phận

Anh chị em rất thân mến,

1. Lời kêu gọi canh tân, ñổi mới

Chúng ta bế mạc Năm Thánh 2010 tại Giáo phận với tâm tình tạ ơn Chúa vì mọi ơn lành Chúa ñã thương ban cho mọi người trong Năm Thánh, ñồng thời với lời nguyện xin Chúa Thánh Thần thương ban ơn soi sáng và ơn sức mạnh giúp mọi người ñáp lời kêu gọi "CANH TÂN, ĐỔI MỚI" của Đại Hội Dân Chúa 2010. Đại Hội Dân Chúa Việt Nam 2010 kêu gọi mọi người Công giáo Việt Nam hãy canh tân ñời sống, ñổi mới nếp nghĩ, lối ứng xử và cách làm, nhằm xây mới sự hiệp thông trong Giáo hội. Môt sự hiệp thông mở ñường cho người người bước theo Chúa Giê-su loan Tin Mừng Sự Sống, Tin Mừng Tình Thương, cùng ñồng hành với Giáo hội Chúa Ki-tô chung sức với ñồng bào và ñồng loại, vun ñắp nếp sống văn hoá sự sống và văn minh tình thương, trong Thành phố và trên ñất nước hôm nay, vì sự sống và hạnh phúc của gia ñình nhân loại.

2. Tác nhân ñổi mới

Đổi mới lòng người cũng như ñổi mới mặt ñịa cầu là công trình của Chúa Thánh Thần, với sự cộng tác của con người thiện tâm ñón nhận ơn Thánh Thần soi dẫn cho mọi người ý thức vượt ra khỏi thói quen, lề lối, khung nếp, công thức bất cập xưa nay, ñể tìm ñường ñổi mới, và quyết tâm ñổi mới theo như ý Chúa mong muốn và Dân Người mong ñợi.

3. Tìm ñường ñổi mới

Hội Nghị Giáo phận là việc cần làm, nhằm tạo cơ hội cho mọi thành phần trong gia ñình Giáo phận phát huy tình hiệp thông huynh ñệ, thống nhất với nhau, một lòng một ý tìm ñường ñổi mới và quyết tâm ñổi mới. Việc chuẩn bị Công Nghị Giáo phận ñòi hỏi hình thành Ban Trù

LỜI CHỦ CHĂN

9

Bị Công Nghị Giáo phận, với phận vụ nghiên cứu Thông Tư của Thánh Bộ Giám mục và Thánh Bộ Truyền Giáo chỉ dẫn tổ chức Công Nghị Giáo phận, và soạn Nội Quy cho việc tổ chức và tiến hành Hội Nghị. Sau ñây là những gợi ý mở ñường cho việc chuẩn bị Công Nghị Giáo phận:

3.1 Thời ñiểm: Thứ Hai 21 + 22 + 23 + 24 + T. Sáu 25 tháng 11, 2011; 5 ngày, mỗi ngày từ 8g30 ñến 12g00 + cơm trưa.

3.2 Địa ñiểm: Trung Tâm Mục Vụ của Giáo phận.

3.3 Thành phần tham dự:

LM: ĐCV, TT.MV, mỗi giáo hạt, mỗi Ban Mục Vụ, số Linh mục ñã dự ĐHDC 2010

Tu sĩ: mỗi Dòng tu, tu hội,

Giáo dân: HĐGX, GLV, Ca ñoàn, mỗi tổ chức tông ñồ giáo dân

Ban Thư Ký và Ban Mục Vụ Truyền Thông

Tổng số # 250

3.4 Hình thành Ban Thư Ký Công Nghị: Bao gồm một số chuyên viên Thần Học, Kinh Thánh, Phụng Tự, Giáo Luật, Mục Vụ, nhằm thu thập ý kiến về canh tân công việc ñào tạo nhân sự và huấn luyện mục vụ, canh tân cách sống ñạo và cách thi hành mục vụ của các tổ chức Giáo phận, giáo xứ, Dòng tu, tu hội, ñổi mới Chỉ Nam Linh Mục, Quy Chế HĐGX, cách cầu nguyện, những công thức bất cập..., giúp cho gia ñình Giáo phận ngày càng trở nên Giáo Hội Chúa Ki-tô ở giữa lòng dân tộc, Giáo Hội vì loài người.

3.5 Tham khảo ý kiến trong Giáo phận: Trong năm 2011, trước khi tiến hành Công Nghị, Ban Trù Bị dựa vào những ñề xuất của Đại Hội Dân Chúa 2010 cùng những huấn thị hậu Đại Hội của HĐGM.VN, tổ chức tham khảo ý kiến của từng thành phần Linh mục, tu sĩ, các Ban Mục Vụ Giáo phận, các tổ chức giáo dân, nhằm chuẩn bị cho các ñại biểu ñóng góp ý thiết thực cho lộ trình canh tân và ñổi mới trong ñời sống Giáo phận.

4. Hình thành 3 Ban Mục Vụ còn khuyết, hướng ñến liên kết các Ban Mục Vụ Giáo phận chung sức cùng nhau xây ñắp sự hiệp thông trong gia ñình Giáo phận như chìa khoá chu toàn nhiệm vụ loan Tin Mừng Chúa Ki-tô trong xã hội hôm nay:


10

4.1 Ban Văn Hoá Công giáo: với chức năng soi sáng mở ñường cho Giáo phận, giáo xứ, Dòng tu, hội nhập văn hoá, và vun tưới cho hạt giống Lời Chúa trong truyền thống ñạo lý và văn hoá của dân tộc phát triển;

4.2 Ban Công Lý và Hoà Bình: mở ñường cho các gia ñình và các cộng ñoàn tín hữu tổ chức học hỏi và thực thi giáo huấn của Giáo Hội Công giáo về xây dựng nền văn hoá sự sống và văn minh tình thương trong thế giới toàn cầu hoá hôm nay;

4.3 Ban Giáo Dục Công giáo: mở ñường cho mọi cơ sở của Giáo phận, giáo xứ, Dòng tu, ñổi mới chương trình ñào tạo nhân sự, giáo dục ñức tin, huấn luyện mục vụ, hướng ñến giúp cho người Ki-tô hữu ngày càng trung thành với Chúa Ki-tô hơn, Chúa Ki-tô hội nhập và dấn thân phục vụ, hy sinh và ñổi mới, vì sự sống và hạnh phúc của gia ñình nhân loại.

5. Cầu nguyện

Bí quyết thành công của Công Nghị Giáo phận cũng như của mỗi biến cố và mọi sáng kiến trong Giáo Hội, là lời cầu nguyện. Trong Năm Mới Tân Mão 2011 này, xin anh chị em chuyên cần cầu nguyện cho mọi thành phần trong gia ñình Giáo phận canh tân, ñổi mới như ý Chúa mong muốn và lòng dân Người mong ñợi. Đặc biệt, xin các gia ñình, các giáo xứ, các Dòng tu, các tổ chức mục vụ và tông ñồ, hãy cầu nguyện xin ơn Chúa Thánh Thần liên kết mọi người một lòng một ý vun ñắp nếp sống văn hoá sự sống và văn minh tình thương trong giáo phận cũng như trong Thành phố hôm nay.

6. Lời chúc mừng Năm Mới

Nhân dịp Xuân về, nguyện xin Cha trên trời thương ban cho mọi người, mọi gia ñình, mọi cộng ñoàn trong Giáo phận, một năm tràn ñầy ơn bình an của Chúa Ki-tô và ơn thông hiệp của Chúa Thánh Thần.

Toà Tổng Giám Mục Thành Phố Hồ Chí Minh

Ngày 01 – 01 – 2011

Phê-rô Nguyễn Văn Khảm HY. Gio-an Bt. Phạm Minh Mẫn

Giám Mục phụ tá TGP.TP.HCM Tổng Giám Mục TGP.TP.HCM

TRANG CHUYÊN ĐỀ 11

Dom. Nguyễn Ngọc Long

ai niên lịch năm mới Dương lịch 2011 và mùa

Xuân năm mới Âm lịch Tân Mão ñang tiến về với ñất trời trong công trình sáng tạo của Thiên Chúa chỉ cách nhau hơn 30 ngày, là hình ảnh hai nền văn hóa Đông Tây chạm kề cùng ñi song song trong ñời sống con người. Con người Đông phương Á Châu sinh

sống trong nền văn hóa Tây phương Âu, Mỹ. Hay những dân tộc Đông phương Á Châu tuy sinh sống theo nền văn hóa của riêng mình, nhưng lại luân chuyển trong dòng sông văn hóa theo cách tính thời gian Dương lịch của bên Tây phương.

Dẫu vậy ñời sống con người tuần tự ñã, ñang cùng sẽ diễn ra không lệ thuộc vào

H


12

yếu tố thời gian cách tính Dương lịch hay Âm lịch.

Nhìn lại quãng thời gian năm cũ dương lịch 2010 cũng như năm âm lịch Canh Dần, có những tâm tình suy nghĩ khác nhau tùy theo ñời sống mỗi người.

- Có lẽ nhiều người vui mừng viết lên dòng chữ: Một năm hạnh phúc!

Hạnh phúc, vì ñã ñạt có thêm lằn mức tích cực khác thường trong ñời sống: lập gia ñình mới, có con mới chào ñời, có thêm kinh nghiệm nghề nghiệp.

- Có nhiều người hân hoan viết lên dòng chữ: Một năm thành công!

Thành công vì học hành tốt nghiệp ra trường, ñạt ñược ñiều mong ước xây dựng ñược căn nhà sau bao năm tháng tiết kiệm ñể dành, ñổi thành công nghề nghiệp mới, ñã trả hết nợ nần cũ…

- Có lẽ nhiều người tư lự viết lên dòng chữ: Một năm gặp nhiều thất bại!

Thất bại vì những thiếu xót, tính toán sai xảy ra trong cuộc sống, không tập trung chú ý ñủ vào việc bồn phận, nhiều khi phản ứng thiếu cẩn

trọng khôn ngoan, gặp nhiều hoàn cảnh phải chịu ñựng suy nghĩ qúa nặng nề…

- Có lẽ nhiều người thành thật chân nhận: Một năm có nhiều ñiều vận rủi ro!

Có nhiều vận rủi ro, vì bệnh tật ñeo ñuổi , mất người thân yêu ruột thịt quen biết, trong gia ñình nhiều dị biệt hiểu lầm nhau…

- Có lẽ nhiều người ñăm chiêu suy nghĩ viết lên dòng chữ: Một năm có nhiều ñiều học hỏi thêm!

Học hỏi thêm, vì rút tỉa ñược kinh nghiệm từ những thiếu xót sai trái làm cho ñời sống giàu thêm, biết học ñược kiên nhẫn chờ ñợi, biết nhìn sự việc diễn ra với lòng tự trọng thản nhiên, biết thích ứng với những thay ñổi xảy ra trong ñời sống, không vội vàng theo cảm tính trái lại suy nghĩ ñắn ño nhiều hơn…

- Có người bi quan thốt lên lời: Một năm qua ñi như bị mất mát!

Vì không thấy có gì tiến bộ, thời gian qua ñi trong nhàm chán thất vọng, nghi nan…

- Có lẽ có người cẩn trọng nói lên tâm tư: Một năm xảy ra

TRANG CHUYÊN ĐỀ

13

vừa có ñiều tích cực và cũng vừa có biến chuyển tiêu cực!

Vì ñã sống trải qua nhiều biến ñộng hy vọng có và thất vọng có; hân hoan vui mừng có và căng thẳng có; phấn khởi nhẹ nhàng có và gánh nặng lo âu có…

- Có lẽ nhiều người với lòng tâm tình ñạo ñức chân nhận: Một năm nhận ñược nhiều giúp ñỡ!

Vì có người khác cùng thông cảm ñồng hành bên cạnh an ủi, nhất là cảm nhận ñược ân ñức của Thiên Chúa che chở gìn giữ bản thân cũng như gia ñình!

Hướng tầm nhìn về thời gian năm mới ñang tới, mỗi người ñều có những mong muốn dự ñịnh tốt tích cực riêng khác biệt nhau. Những mong muốn dự ñịnh cho riêng

bản thân, cho gia ñình, cho xã hội, cho Giáo hội.

Đó là ñời sống. Đó là dòng sinh ñộng của thời gian.

Nhưng có lẽ ñiều mong muốn dự ñịnh tốt cùng cần thiết cho ñời sống hôm qua, hôm nay cùng ngày mai: Năm của niềm tin.

Niềm tin vào Thiên Chúa không là một kiểu cách lối sống thời ñại. Nhưng là chỉ lối hướng ñi cho tâm hồn.

Niềm tin vào Thiên Chúa không là một mệnh lệnh. Nhưng là tình yêu giúp tâm hồn tìm cảm nhận ñược sức mạnh vượt qua những thử thách trong ñời sống.

Niềm tin vào Thiên Chúa không là một công thức toán học, hay ñon chế biến thuốc trị bệnh. Nhưng là niềm hy vọng cho ñời sống vươn lên �

IT HAD BEEN REPEATED EXPERIENCE THAT WHEN YOU SAID TO LIFE CALMLY AND FIRMLY (BUT VERY FIRMLY!) “I TRUST YOU; DO WHAT YOU MUST”, LIFE HAD AN UNCANNY WAY OF RESPONDING TO YOUR NEED.

Một kinh nghiệm quen thuộc là khi bạn vững tin vào cuộc sống, bạn sẽ nhận ñược những quà tặng kỳ diệu từ cuộc sống.

- Olga Ilyin -


14

Vy Kính

Năm 2011 là năm Tân Mão chữ Hán là 辛卯, và năm Mão người ta thường hay nói chuyện con mèo. Tại Trung Quốc, bán ñảo Triều Tiên (gồm cả Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên và Hàn Quốc) và Nhật Bản thì Mão tương ứng với thỏ, còn tại Việt Nam thì nó tương ứng với mèo. Giống như Việt Nam, Âm lịch Trung Quốc cũng tính theo 12 con giáp. Riêng năm Mão, tuy vẫn gọi là Tân Mão, Ất Mão, Đinh Mão, Kỷ Mão, Quý Mão.

TRANG CHUYÊN ĐỀ

15

1. Năm Tân Mão và họ nhà Mèo

Lật quyễn lịch mới, nội dung thuộc loại lịch Tam Tông Miếu ở Việt Nam, có in hai chi tiết số liệu ngày tháng dương lịch và âm lịch kèm theo lời dặn dò những ñiều không nên và nên làm trong ngày, ta biết ñược năm mới 2011 là năm âm lịch Tân Mão. Cộng ñồng người Việt ở hải ngoại vẫn còn giữ tập tục ăn Tết truyền thống gọi là Tết Ta. Những người lớn tuổi ở Việt Nam vẫn sử dụng hai loại lịch, vẫn ăn hai cái Tết: Tây và Ta. Tùy theo hoàn cảnh nơi cư trú, ñiều kiện sinh hoạt và mức ñộ công việc… người ta dùng hai loại lịch này. Dân Việt dùng âm lịch ñể coi ngày giờ sinh, ngày “quan, hôn, tang, tế”, coi bói, tử vi… và cũng căn cứ vào dương lịch khi làm việc, ký kết văn bản hợp ñồng…

Âm lịch ñược xác lập theo chu kỳ di chuyển ñều ñặn của mặt trăng trên quỹ ñạo quanh trái ñất. Từng năm và mỗi tháng trong năm, từng ngày trong tháng và cứ hai giờ trong ngày thì lần lượt ứng với một trong 12 con giáp [hay 12 ñịa chi] khác nhau: Tý, Sửu, Dần, Mẹo, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi; còn có kèm theo một trong mười thiên can: Giáp - Ất - Bính - Đinh - Mậu - Kỷ - Canh - Tân -Nhâm - Quý. Ngày 3/2/2011 là

ngày Mồng Một Tháng Giêng, Năm Âm Lịch Tân Mão, tháng Canh Dần, ngày Kỷ Sửu. Người sinh vào năm con giáp nào thì cầm tinh con vật ñó. Đây chính là nền tảng ñể ñoán số mạng theo cung Hoàng Đạo. Con mèo [Mão] ñứng hàng thứ tư trong 12 con giáp của lịch VN, còn người Hoa không dùng con giáp Mèo mà thế vào ñó là con Thỏ [một con vật may mắn… theo quan niệm của họ]. Một số nhà nghiên cứu nổi tiếng phát hiện Việt Nam cổ có một nền văn minh, văn hóa lâu ñời, riêng nhà nghiên cứu về ngôn ngữ học GS. Nguyễn Cung Thông tại Úc, vào ñầu thập niên 1970, ñưa ra những phân tích về ngữ âm và ngữ nghĩa ñể củng cố luận ñiểm: âm lịch do người Việt cổ ñặt ra ñầu tiên, chứ không phải do người Hán làm ra. Nhân năm mới Tân Mão 2011 chúng ta phiếm luận ñôi ñiều về Mèo.

MÈO hay ñúng hơn là “Mèo nhà” là con vật sống chung ñụng, gần gũi với loài người. Với tài bắt chuột, làm xiếc; với bộ dạng nhanh nhẹn, yểu ñiệu, gương mặt ñáng yêu; nhờ tiếng kêu nhỏ nhẹ, nũng nịu “meo, meo” [hay miao-miao…] nên mèo nhà ñược con người cưng chiều. Con mèo tùy theo cách phát âm gọi tên của từng ñịa phương mà


16

mèo còn có tên: Mão, Mẹo, Miu… Dù tên gọi thế nào chăng nữa khi ñọc lên ai cũng biết ñó là con Mèo, ñứng hàng thứ 4 trong 12 con giáp, một con vật có vú thuộc họ Mèo [Felidae], danh pháp khoa học là Felis silvestris [nếu là mèo rừng] hay Felis caltus [nếu là mèo nhà thuần hóa] thuộc bộ ăn thịt [carnivores]. Các nghiên cứu di tích hóa thạch tạm thời xác ñịnh loài mèo xuất hiện cách ñây trên 70 triệu năm, sau ñó ñược thuần hóa. Nội dung tản mạn trong bài này chủ yếu nói về “Mèo nhà” Felis caltus, hậu duệ của Mèo rừng Châu Phi [Felidae silvestis lybica] ñã ñược thuần hóa. Bằng chứng thuần hóa của loài mèo là sự phát hiện xác chết của một con mèo con chôn chung trong mộ với chủ cách ñây hơn 9000 năm tại ñảo Crete-nước Hy-lạp.

2. Những ñiểm ñặc biệt của Mèo

Mèo là lọai ñộng vật có vú, biết ăn thịt, sống từ 14 ñến 20 năm tùy theo sức khỏe và sự chăm sóc tốt của con người, có loại không ñuôi và có ñuôi; bộ lông một màu [nếu ñen thì còn gọi là mèo mun] hay nhiều màu; nếu có ba màu thì gọi là mèo tam thể... Mèo cũng “sáng dạ” nhờ con người luyện tập mà mèo có thể làm các ñộng tác làm

xiếc ñơn giản và giật nước nhà vệ sinh, mở tay nắm cửa… Trước ñây mèo từng ñược C.I.A cấy chip thu âm vào ñuôi nhưng lại không hoàn thành nhiệm vụ của một “ñiệp viên nghe trộm” trong thời gian chiến tranh lạnh giữa Mỹ và Liên Xô cũ.

Bộ xương sống của mèo có hơn 44 ñốt xương nhỏ nên mèo có thể cuộn tròn khi nằm. Dáng ñi của Mèo cũng khá ñặc biệt, nhờ xương nhỏ mảnh mai nên dáng ñi uyển chuyển, nhẹ nhàng trên các ñệm thịt của các ngón chân; cũng như có ñược “phản xạ tự thăng bằng” giảm sốc khi rơi từ ñộ cao xuống ñất. Mèo nhấc chân khỏi mặt ñất và ñặt bàn chân sau ñúng ngay vị trí của vết chân trước nên dáng ñi duỗi dài theo chiều dài cơ thể, với hai xương mông “sàng qua sàng lại”. Bắt chước dáng ñi của mèo, trên sàn biểu diễn thời trang, các người mẫu cũng nhún nhẩy thân mình, thanh thoát hai chân mà người ta gọi là “cat walk”. Các móng chân vuốt cong, rất bén nhọn ñược dấu trong các ñệm thịt của ngón, trong lúc ñi và ngồi im lặng rình mồi. Vừa thấy chuột thì mèo nhảy ñến, các móng vuốt chân trước giương ra tóm vào gáy ñối thủ, rồi dùng miệng cắn vào ñầu con vật ñến chết mới chịu nhả ra, sau ñó mèo thu móng vuốt lại.

TRANG CHUYÊN ĐỀ

17

Mèo thuộc loại “ăn vụng nhất hạng”, rất thích ăn cá, thịt mỡ, khiến các bà nội trợ phải kiêng dè. Người Việt mình thường nuôi mèo ăn cơm với cá. Tuy mang danh là tiểu hổ, nhưng mèo trông nhu mì, tiếng kêu nho nhỏ “meo, meo” hay “miao, miao”, trừ khi nổi giận gầm gừ và rít lên. Riêng trong thời gian ñộng dục tiếng kêu của mèo nghe rất thảm thiết.

Mắt mèo có thêm mi mắt thứ ba là một loại màng mỏng xuất hiện khi nào mèo mở mắt. Tầm nhìn của mèo rất rõ và ñồng tử sáng về ban ñêm nhờ mèo có màng trạch nên phản chiếu lại ánh sáng. Nhờ màng trạch này, ánh sáng tương tác trong mắt phản chiếu ñến võng mạc khiến mắt có nhiều màu và long lanh. Trong bệnh học Cường giáp Basedow người ta miêu tả mắt người bệnh sáng, to và long lanh như mắt mèo. Khác với mắt người có con ngươi tròn, con ngươi của mắt mèo có một dải thị giác.

Tai mèo rất ñặc biệt, dựng thẳng nhờ lớp lá sụn mỏng và vận ñộng bởi 32 bó sợi cơ nhỏ, nên khi nghe tiếng ñộng của con mồi, mèo có thể vểnh tai, mỗi vành tai vểnh theo hướng khác nhau trong khi ñầu và mắt mèo nhìn về hướng khác. Thính giác mèo nghe ñược những âm

thanh mức thấp, nhưng có thể nghe những âm ñộ cao hơn

Khứu giác của mèo cũng gấp 14 lần khứu giác của người , số lượng tế bào khứu giác ở mũi cũng gấp ñôi, nên mèo ngửi ñược những mùi mà người không cảm nhận ñược. Mèo còn có một cơ quan ñánh hơi ở vòm miệng gọi là Vomero nasal Jacobson. Vị giác của mèo tuy nhạy bén nhưng giống như thỏ, mèo không cảm nhận ñược vị ngọt.

Mèo ngủ cả ngày có trên 18g/ngày nên người ta hay ví những người làm biếng, ngủ ngày là “làm biếng, uể oải như mèo”. Thật ra mèo rất năng ñộng, bắt ñầu chiều tối là thời gian săn mồi của mèo. Tuy không mặn mà với việc tắm, nhưng mèo lúc nào cũng giữ sạch sẽ, dùng lưỡi liếm nước bọt vào bàn chân và quẹt [bôi] lên mặt. Khi ăn xong thì liếm môi, chùi mép cho sạch. Khi mèo cái nặng từ 2 kg ñến 3,2 kg hay tuổi trên 4…5 tháng thì mèo bắt ñầu ñộng dục và trong thời gian này mèo có bộ lông bóng mướt, có mùi phát dục hấp dẫn mèo ñực. Mèo lúc ñó bứt rứt, bồn chồn hơn mọi ngày, mèo cái bắt ñầu “ñi bụi” ra khỏi nhà ñể tìm ñực với tiếng kêu rất là “thảm thiết” như tiếng trẻ con khóc. Trong ñêm thanh vắng


18

nghe tiếng mèo cái kêu gọi ñực mà rợn người. Truyện xưa nhắc lại tích Nữ hoàng Võ Tắc Thiên rất sợ tiếng mèo kêu ban ñêm, ñến nỗi các nhà luận sử ñời sau cho là bà bị ám ảnh tội giết con?! Mèo ñực cũng ñộng dục và bỏ nhà lần theo tiếng kêu của mèo cái. Khi gặp nhau, hai con vật “quần nhau” dữ dội, có lúc lăn té từ trên mái nhà xuống ñất nhưng chẳng thấy hề hấn gì. Nhà tôi trước ở trong xóm ñông dân, có nuôi một chú mèo ñực, ñến mùa ñộng dục nghe tiếng kêu của mấy cô mèo cái, chú ta bỏ ñi hoang hơn hai ngày sau mới về, thân thể bệ rạc và ốm trông thấy. Thời gian ñộng dục của mèo cái kéo dài khoảng một tuần. Thai kỳ của mèo kéo dài từ 50 ñến 70 ngày, một lứa thường trên ba con và một năm mèo ñẻ khoảng 4, 5 lứa. Đẻ xong, mèo tự cắn rốn cho mèo con và liếm con sạch sẽ. Mèo chăm sóc con kỹ lưỡng: cho bú, tự làm vệ sinh cho con; bảo vệ con. Khi phát hiện có người dòm ngó hay ñụng chạm vào mèo con, thì mèo mẹ thường tha con ñi chỗ khác. Một số mèo mẹ có phản ứng bảo vệ con quá mạnh bạo, sai lầm là ăn thịt luôn mèo con. Theo một số các bác sĩ thú y thì hành ñộng ăn thịt con là biểu

hiện của rối loạn thần kinh tâm lý và khuyên người nuôi mèo trong những lứa sau, cần ñưa mèo ñi khám thú y ñể nhỏ thuốc an thần vào lỗ tai mèo trước ngày sinh.

Động tác uống nước của mèo thí nghiệm tên Cutta Cutta cũng ñược giáo sư Roman Stocker [viện công nghệ Massachusetts] nghiên cứu, thấy mèo không sử dụng lưỡi ñể tát nước vào miệng như chó, mà mèo dùng ñầu lưỡi kéo nước trở lên và ñóng hàm lại trước khi khối nước rơi xuống. Theo ông dường như mèo biết chính xác liếm với tốc ñộ bao nhiêu trong một thời gian, tận dụng tối ña sự cân bằng giữa quán tính và trọng lực. Mỗi lần mèo liếm nước,lấy ñược 0,1 ml với tốc ñộ 4 lần/giây.

3. Mèo và cuộc sống

3.1 Sự hiền thiện và tội ác của con người ñối với mèo

Trong số những con vật sống gần gũi với con người, có lẽ mèo và chó là hai loại thú cưng mà người nuôi thương yêu, lo lắng có khi còn hơn người thân của mình. Tuổi già sống cô ñơn buồn tẻ, con cái ít thăm viếng, nên có chó mèo làm bạn thật là an ủi và vui biết bao. Người thương quý mèo ôm ấp, hôn hít, tỉ tê tâm sự, ñưa ñi khám bệnh và khi chết họ ñể lại di

TRANG CHUYÊN ĐỀ

19

chúc cho mèo hưởng tài sản (1). Ở các nước văn minh, có các bệnh viện và khách sạn tiện nghi 5 sao[Luxury Cat Hotel] dành riêng cho khách hàng là những thú cưng như chó, mèo… Cuộc sống của những con vật cưng còn quý và sung sướng hơn những người nghèo, thiếu thốn, bệnh tật.

Mèo còn ñược người Hoa gọi là tiểu hổ [cọp nhỏ] nhưng mèo không hung dữ mà lại hiền hòa, dễ thương, một phần cũng là nhờ không có cùng ngôn ngữ với người nên mèo không có tranh cãi, ñôi co, phê bình người! Những ñọan phim nhỏ trên Youtube cho thấy mèo còn sống chung ñụng, hòa bình với những thú khác như chim, heo, gà và kể cả chuột. Mới ñây có clip quay cảnh chuột Peanut và mèo Ranji ñùa giỡn, ôm ấp nhau như cặp tình nhân (2), cũng như có cảnh chiếu một con mèo trắng cứu bạn mèo ñen. Khi thấy bạn mèo ñen bị tai nạn xe, nằm bất ñộng; bạn mèo trắng cứ quấn quít bên cạnh. Thỉnh thoảng mèo trắng vùi ñầu vào cổ bạn mèo, bước hai chân lên ngực bạn, làm những ñộng tác mà mình tưởng như là xoa ngực, hô hấp nhân tạo (3). Hình ảnh ñó làm cư dân trên mạng xôn xao, cảm ñộng vì thấy loài vật

này có nghĩa tình. Vậy mà ở một số nước lại nhẫn tâm ăn thịt mèo. Trong mấy năm gần ñây trên bàn nhậu, nhất là ở miền Bắc VN, người ta chế biến món ăn từ mèo còn gọi là “món tiểu hổ”… Thậm chí ở tỉnh Thái Bình, tiệc cưới nào sang trọng là tiệc ñãi ăn toàn các món làm từ mèo. Một dạo ở các tỉnh vùng biên giới, ngoài móng trâu, người dân còn thu mua “tiểu hổ” ñể xuất khẩu sang thị trường TQ, khiến ñồng ruộng thiếu mèo nên chuột hoành hành, phá hại lúa làm mùa màng thất thu. Người dân ở ñó lại phải mua mèo con về nuôi ñể diệt chuột hữu hiệu hơn là dùng hóa chất ñộc hại cho mội trường và con người.

3.2 Thuốc làm từ mèo

Thịt mèo theo ñông y có vị ngọt, mặn, chua: tính ấm, không ñộc có tác dụng trị tiêu thủng, chống lao lực. Mật mèo có vị ñắng, tính hàn. Con người viện cớ là thịt mèo, xương cốt cũng bổ như hổ; hổ và khỉ thì cấm săn bắt nên con người xoay ra tìm nguồn từ tiểu hổ [mèo] và quảng cáo cao mèo không thua gì cao hổ, trị ñược nhiều bệnh... Ngày trước các cụ già miền Bắc thường chỉ phương thuốc nhau mèo ngâm rượu là thuốc bổ , giảm ñau nhức khi trở trời. Có lẽ tác


20

dụng của nó cũng như kích tố nhau người mà Tây Y vẫn dùng.

Trong liệu pháp ñiều trị những bệnh thần kinh tâm lý, vào những năm 60 của thế kỷ XX; ông Bovis Levinson một nhà tâm lý học người Mỹ ñã ñề ra phương pháp chữa trị những trẻ em mắc bệnh tự kỷ, bằng cách cho các bệnh nhi này chăm sóc và vui ñùa với các thú cưng như chó và mèo. Ông nhận thấy bệnh thuyên giảm rõ. Từ ñó thuật ngữ “ñộng vật trị liệu” ra ñời. Sau ñó các chuyên gia nghiên cứu tại ñại học Minnesota nhận thấy qua sác xuất thống kê ở những người già có chăm sóc và thương yêu thú cưng như chó, mèo thì tỷ lệ bệnh tim mạch giảm từ 30 % ñến 40 % so với những người không có nuôi thú cưng.

Tiếng kêu của mèo có tần số từ 4 ñến 16 Hirtz có tác ñộng tăng cường hệ miễn dịch của người già nuôi thú cưng. Mèo có khả năng nhận biết những ñau ñớn trong nội tạng của chủ nhân, giúp giải tỏa ñược tâm lý căng thẳng, ñau ñầu, mất ngủ, huyết áp cao.

Nhận xét cho thấy một số loại mèo có hiệu quả chửa trị khác nhau, như mèo lông tơ của Iraq trị chứng mất ngủ; còn mèo lai giữa mèo

lông dài và lông ngắn có tác dụng trị những bệnh gan, thận, ruột...

3.3 Bệnh của loài mèo

Ngoài những bệnh thông thường của các loài thú cưng khác như bệnh ngoài da, lông [bọ chét, ký sinh trùng, nấm] thì mèo là thú hay mắc những bệnh nguy hiểm và truyền nhiễm cho người như bệnh dại [rabies], bệnh mèo quào [do mèo bị nhiễm vi khuẫn Bartonella henselae làm sưng hạch và sốt], ung thư máu và ung thư vú, bệnh Chlamydia nhiễm trùng mắt gây mù, bệnh tiểu ñường, bệnh bạch tạng, bệnh viêm phúc mạc, bệnh suy giảm miễn dịch do virus. Tuy là thú cưng nhưng việc sống chung ñụng, ôm ấp, hôn hít chúng, người có thể bị lây bệnh...; do ñó chúng ta nên thận trọng. Hội bảo vệ súc vật ở các nước tiên tiến ngoài việc gắn chip theo dõi lý lịch, bệnh tật cho chúng, hội còn khuyên người nuôi nên mua thú từ các cơ sở chăn nuôi thú và nên triệt sản sớm cho mèo khi cần thiết ñể ngừa bệnh và kéo dài tuổi thọ của mèo.

3.4 Mèo trong sinh hoạt dân gian và trong văn học nghệ thuật

Cũng như chó cưng, Mèo là con vật dễ thương, gần gũi với con

TRANG CHUYÊN ĐỀ

21

người nhờ dáng nhỏ nhắn và cử chỉ ñáng yêu: rúc người vào lòng chủ nhân, miệng thì kêu nhỏ nhẹ, nũng nịu “meo meo”, nên con người cũng ví mèo như người phụ nữ ñẹp dịu dàng, nũng nịu rúc ñầu vào ngực người yêu, miệng thì nói nhỏ nhẹ “anh ơi, anh ơi”! Tâm lý ñàn ông sau ñó cũng thật mâu thuẫn, khi không còn yêu thương nữa thì “mèo nhà dịu dàng” trước ñây sẽ ñược gọi là “cọp nhà” hay “sư tử Hà Đông”. Từ mèo còn ñược dùng ñể gán tiếng xấu như “suốt ngày lo ñi mèo” “ông ñó lăng nhăng, có mèo”, không ñứng ñắn “giở trò mèo chuột”… hay ông ñó sỗ sàng bị “mèo quào”. Mèo có lúc là biểu tượng của sự hung dữ, là phù thủy trong truyện cổ tích của các nước, mèo là ñiềm xấu như khi mèo lạ, mèo hoang ñến nhà thì tai họa sẽ ập ñến?!

Truyện dân gian kể về sự khôn ngoan, khéo léo của họ nhà mèo khi dạy con cọp [hổ] các thế võ, lúc hổ chưa là chúa tể sơn lâm. Mèo dạy hổ rất nhiều thế: vồ, chụp, cách bắt mồi nhưng chừa thế võ: leo trèo cây cao… thì mèo không dạy vì ñề phòng cọp phản thầy. Quả thật sau ñó hổ vồ thầy ñịnh ăn thịt nhưng mèo thoát chết nhờ biết thế võ leo cây, và

cọp chỉ biết gầm gừ dưới gốc cây. Tính ngụ ngôn của câu chuyện trên khuyên người ñời khi truyền nghề cho học trò cũng ñừng dạy hết các ngón nghề, chừa một thế ñể ngừa trò phản thầy về sau.

Ở các nước tiên tiến, con người rất thương yêu súc vật, nhất là ñối với thú cưng. Cựu tài tử nổi tiếng của Pháp là Brigitte Bardot về già cũng nổi tiếng bảo vệ loài vật, chống việc ñối ñãi tàn nhẫn với chúng. Chủ nhân nuôi thú cưng rất lo lắng thương yêu, không sợ tốn kém ñưa ñi khám bệnh ñịnh kỳ như người. Khi ñi du lịch thì họ gửi thú cưng vào khách sạn mèo ñầy ñủ tiện nghi. Có người già khi chết ñể lại di chúc cho mèo hưởng một phần hay toàn bộ gia tài của mình. Ở Anh quốc có con mèo tên Missy nổi tiếng nhờ ñược BS thú y Noel Fitzpatrick không cắt cụt chân sau khi bị tai nạn mà ghép một cái nẹp ñể vẫn ñi lại, chạy nhảy bình thường.

Tục ngữ và ca dao Việt Nam luôn có rất nhiều câu nói về mèo nhưng ẩn dụ sang người, ca ngợi cũng có mà chê bai cũng có. Ví dụ như ăn chậm, từ tốn thì tục ngữ có câu:

“Nam thực như hổ, nữ thực như miêu”.

-“Chó giữ nhà, mèo bắt chuột” nhắc nhở mỗi người có một


22

công việc riêng thích hợp cho từng người.

-“Mèo già hóa cáo” chỉ một người sống lâu, nhiều kinh nghiệm, khôn ngoan.

-“Không biết mèo nào cắn miêu nào” ý nói mỗi người có một tài, sở trường riêng chưa biết ai hơn ai.

-“Chữ viết như mèo quào” chỉ chữ viết xấu, không ñẹp, ngay hàng thẳng lối.

-“Chó treo, mèo ñậy” ý khuyên người ñời ñề phòng kẻ gian.

-“Chó chê mèo lắm lông” ý nói người hay chê kẻ khác mà không nhìn thấy lỗi mình.

-“Buộc cổ mèo, treo ñầu chó” ñề cập ñến người bủn xỉn, hà tiện.

-“Đá mèo quèo chó” chỉ sự tức giận dồn nén vào người khác một cách vô lối, giống như câu ‘giận cá chém thớt’.

-“Mèo mù vớ cá rán” nói ñến sự may mắn chợt ñến với người ñang túng quẫn.

-“Mèo mả gà ñồng’ chỉ người vô lại: trai ăn cướp, gái lăng nhăng.

-“Mèo khen mèo dài ñuôi” nói ñến người tự cao tự ñại.

-“Mèo ñến nhà thì khó, chó ñến nhà thì sang” có lẽ vì do tiếng mèo kêu “ngheo, ngheo” na ná như tiếng “nghèo” nên khi có mèo hoang, mèo lạ ñến nhà người ta

sợ xui, mang cái nghèo ñến theo nên xua ñuổi mèo ra khỏi nhà.

-“Mèo con bắt chuột cống” chỉ người tuổi trẻ tài cao, làm vượt khả năng mình.

Ca dao ta có những câu vịnh mèo rất ý nghĩa như:

“Mèo tha miếng thịt xôn xao

Hùm tha con lợn thì nào thấy chi”.

Ý nói những người dưới cấp làm ñiều sai trái nhỏ nhặt thì bị phê bình gắt gao, còn những kẻ quyền hành làm những tội lỗi lớn lao thì không hề hấn gì. Hoặc một ñoạn trong bài ca dao so sánh mèo như người ñàn bà ñẹp ñược nuông chiều:

…Con cá ñối nằm trong cối ñá,

Con mèo cụt ñuôi nằm mụt ñuôi kèo.

Anh có thương em thì làm giấy giao kèo,

Thò tay ñiểm chỉ, em là con mèo của anh”.

Thời còn học tiểu học, chúng ta hẳn không quên bài thơ dí dỏm nói về con mèo và con chuột:

…Con mèo mà trèo cây cau,

Hỏi thăm chú chuột ñi ñâu vắng nhà.

Chú chuột ñi chợ gần xa,

Mua mắm mua muối giỗ cha chú mèo…

Văn học nghệ thuật cũng dành cho mèo nhiều trang giấy và thời gian sáng tác. Nhà văn Ernest Hemingway viết chuyện hấp dẫn “con mèo trong mưa”. Còn “con mèo của

TRANG CHUYÊN ĐỀ

23

Schrodinger” viết về sự tranh luận của Schrodinger với Albert Einstein về cách hiểu của Copenhagen. Trong truyện ngụ ngôn của nhà văn Pháp Charles Perrault “con mèo ñi hia”[Le chat botte’] giúp chủ giàu sang phú quý, hay chuyện phim nổi tiếng “la chatte sur le toit brulant” kể về chuyện tình lãng mạn của một người ñàn bà ñẹp.

Văn hóa Nhật có hai con mèo nổi tiếng là Đô-rê-môn và Kít-ty. Đô-rê-môn là một con mèo ú, một nhân vật hoạt hình trong truyện tranh nhiều tập ñược tạp chí Times bình chọn là một trong 22 nhân vật nổi bật nhất của Châu Á. Tháng 3.2008, mèo Đô-rê-môn ñược chính phủ Nhật chọn làm ñại sứ hoạt hình chính thức của Nhật. Mèo Đô-rê-môn có thân hình béo tròn quá sức, lông màu xanh lam, không có hai tai vì có người nói là do chuột gặm mất, mồm thì lớn chiếm gần hết bề ngang khuôn mặt, trên ngực có ñeo một túi thần kỳ màu trắng. Đặc biệt mèo bị chứng ám ảnh sợ chuột [musophobia] nên mỗi khi gặp chuột, mèo Đô-rê-môn ñều bỏ trốn. Còn mèo “Hello Kitty” là một con mèo búp bê xinh xắn với chiếc nơ ñỏ trên ñầu. Người Nhật thường tặng cho nhau món quà búp bê mèo không có miệng nhưng có hai tai to và vểnh lên, ý muốn nói nghệ thuật sống là phải biết lắng nghe và

hạn chế lời nói, vì “nói nhiều thì lỗi nhiều”. Dân Nhật rất thương và yêu thích mèo vì cho rằng mèo mang lại nhiều may mắn, hạnh phúc. Thành phố Tokyo ñược gọi là “thành phố mèo”. Khắp nơi có rất nhiều mèo ñược nuôi thả trên ñường phố và ñền chùa. Nhân vật mèo cũng ñược nhắc ñến trong truyện dài nhiều tập Harry Porter của nữ văn sĩ nổi tiếng người Anh J.K Rowling. Phim ảnh cũng có bộ phim hoạt hình “Tom và Jerry” nhiều tập, ñược trẻ con toàn thế giới say mê câu chuyện giữa chuột và mèo.

Một số mèo có khả năng ñặc biệt linh cảm biết trước cái chết của người bệnh ñã ñược kể chuyện bởi GS.BS. David Dosa ở ñại học Brown, thành phố Providence, bang Rhode Island ởMỹ.Tại TT Y Tế Steere [trung tâm chăm sóc những những người già mất trí nhớ] có một trong 6 con mèo nuôi tại cơ sở biết trước bệnh nhân nào sắp chết. Khi thấy mèo nhảy lên giường bệnh của cụ già nào, mèo nằm trên gối người bệnh và ñi


24

vòng trên ñầu thì không lâu sau ñó người ñó chết. Việc này ñược xảy ra nhiều lần và chính xác, có ñiều lạ là ngay sau khi cụ già chết, mèo cũng thoát ra khỏi giường lúc nào không ai ñể ý. Những nhân viên nơi ñó nói dường như mèo ñã ñến ñể giúp người già ñược lên thiên ñàng một cách nhẹ nhàng. Một câu chuyện khác về mèo với những chi tiết hấp dẫn hơn ñược chị Kim Thu kể lại trong trang Web gia ñình Trần Đăng. Câu chuyện xảy ra tại khu ñiều trị, chi nhánh của Royal Berkshire Hospital gần thành phố Reading bên Anh quốc. Ở ñây chuyên chăm sóc những người bệnh nan y, suy kiệt vào giai ñọan cuối mà chị là một nhân viên y tế ñã làm việc hơn 20 năm tại ñây. Một ngày nọ có một con mèo hoang, màu ñen không biết từ ñâu ñến và chọn một góc phòng nhận bệnh, “nằm lì” ở ñó. Bên Anh rất thương súc vật nên BGĐ vẫn cho phép chăm sóc mèo hoang này. Mèo cũng rất hiền, không ăn vụng, không phá phách và chẳng làm phiền ñến ai. Mỗi khi có bệnh nhân mới, ñược xe cứu thương ñưa về, mèo cũng ra ñón và ñi theo brancard ñưa về tận phòng, rồi sau ñó trở về nằm lại chỗ cũ trong phòng nhận bệnh. Nhân viên bệnh phòng ñều theo dõi

từng bước chân của mèo vì mỗi lần mèo ñến nằm trước phòng bệnh nhân nào, thì sau ñó người bệnh chết. Ở VN cũng sợ “linh miêu” nên hiện nay vẫn còn tập tục ñể một cây dao lớn trên bụng người chết trước khi nhập quan và canh chừng không cho mèo ñen nhảy qua xác vì sợ nếu ñó là linh miêu thì người chết sẽ sống lại.

Hội họa vẫn chọn nhân vật mèo ñể vẽ, nhưng ñặc biệt nhất là làng Đông Hồ thuộc tỉnh Bắc Ninh VN có nghệ thuật vẽ tranh dân gian nổi tiếng từ xưa ñến nay gọi là “tranh Đông Hồ”. Chủ ñề về chuột và mèo là chủ ñề ñược mọi người ưa thích trong dịp Xuân về. Trong các bức tranh loại này có bức tranh “ñám cưới của họ hàng nhà chuột” rất là sâu sắc về ý nghĩa nhân sinh.

Nhân vật mèo tượng trưng cho bọn quan lại, cường hào ác bá, còn họ hàng nhà chuột thì thấp cổ bé miệng, mong sự yên lành. Chuột thừa hiểu muốn tổ chức an toàn ñám cưới ñầy ñủ lễ nghi rước kiệu, có kèn có nhạc, có “võng anh ñi trước, kiệu nàng theo sau” thì phải vui vẻ tự nguyện mà làm [hưng tác] hối lộ cho mèo trên ñường ñi. Chữ Hán “hưng tác” viết trên ñầu con

TRANG CHUYÊN ĐỀ

25

chuột trong tranh thể hiện thái ñộ vui vẻ “hối lộ” cho mèo hai món mà mèo ưa thích là cá và chim. Chuột biết sự yên ổn của mình cần kèm theo sự vừa lòng, no ñủ của mèo. Đó là tình trạng tham nhũng hối lộ, thời nào cũng có trong xã hội. Điểm ñặc sắc của tranh này là thái ñộ lịch sự của mèo, ngồi nhận quà trong tư thế ôn hòa, ñuôi quặp về phía trước dưới mông, vui vẻ ñưa tay nhận “quà hối lộ ”từ chuột.

Nếu so sánh với bức tranh của Trung Hoa cũng cùng chủ ñề thì mèo TQ vẫn còn giữ tư thế quyết liệt, hung dữ tấn công chuột trong ngày vui ñám cưới. Không khí ngày vui ñám cưới không có, bức tranh cũng không còn ý nghĩa “dĩ hòa vi quý”, không cho thấy thái ñộ cao thượng chia vui của mèo trong ngày ñám cưới chuột như trong bức tranh

dân gian của làng Đông Hồ - Bắc Ninh.

Theo nhận xét của GS. Ngô Đức Thịnh - Viện NGHIÊN CứU VĂN HÓA VN thì ý nghĩa triết lý của bức tranh dân gian VN rất sâu sắc, biểu hiện thái ñộ sống ôn hòa, mang tính triết lý nhân sinh là tính cộng sinh với kẻ thù [cùng nhau tồn tại, sống nương tựa vào nhau]. Suy rộng ra, qua phân tích hai bức tranh này cho thấy người VN xử lý tình huống và các mâu thuẫn có tính ôn hòa, tình cảm hơn người TQ.

Thay lời kết

Con người sinh ra trong cuộc ñời này, kể cả nếu sinh cùng giờ, cùng ngày, cùng tháng, cùng năm cũng có số phận khác nhau. Số phận này ñược người ñời tin là ñã ñịnh trước bởi một Đấng siêu nhiên hay bởi nhân quả nghiệp lực của chính mình trong kiếp trước cùng với những yếu tố duyên sinh khác. Thế mà vẫn có


26

người cố chọn ngày lành tháng tốt và năm ñẹp ñể mang thai hay bắt con, cháu chào ñời bằng phương pháp mổ lấy thai. Họ thích có con mang tuổi Thìn [rồng], sợ có con mang tuổi Dần [cọp] v..v… chỉ vì tin vào bói toán và là số tử vi. Hiện nay tại VN, ngoài việc coi kỹ ngày giờ trong “quan, hôn, tang, tế” vẫn còn có một số người tin vào yếu tố “tứ hành xung” trong mối liên hệ gia ñình và xã hội. Ví dụ người mang tuổi Mão chỉ hợp với những người tuổi Mùi [dê] và Hợi [heo], và kỵ những người tuổi Tý [chuột], Ngọ [ngựa] và Dậu [gà]. Một số lại chọn ngày giờ tốt ñể xuất hành ra khỏi nhà khi ñi du lịch, ñi họp, ký hợp ñồng hay mở cửa tiệm buôn bán… Tuy là một nét văn hóa tập tục xã hội nhưng mang tính mê tín, dị ñoan nên cần phải loại bỏ.

Cầu chúc cho mọi người, mọi nhà trong năm con Mèo 2011 năm nay ñược an khang và hạnh phúc �

Tham Khảo:

(1) Theo thống kê của tổ chức Bảo vệ vật nuôi PetPlan của Mỹ, mèo Blackie ñược thừa hưởng số tiền 9 triệu bảng, tương ñương 285 tỷ VND:

http://vietbao.vn/The-gioi/Nam meo-va-ky-luc-cua meo/55349534/167/) (2)http://dantri.com.vn/c132/s132-304326/doi-chuot-meo-sap-bay-ai-tinh.htm (3)http://www.youtube.com/watch?v=4swW41_aD4g

XUÊN

Thơ “Đường luật hồi văn”

(Có thể ñọc xuôi, ñọc ngược, tách ra thành 8 bài thơ, nhân cách hóa mùa xuân, mỗi câu ñều có 1 từ Xuân).

Việt Thanh – Phạm Vũ Lộc

Xuân sang, Tết ñến thú vui chơi

Xuân hát du dương vọng khắp trời…

Xuân tỏa hương thơm: hoa ñỏ thắm

Xuân gieo ánh sáng: nắng vàng tươi.

Xuân vui làng xóm, lời chào hỏi…

Xuân mến họ hàng, tiếng nói cười

Xuân ñẹp vần thơ yêu Đất nước,

Xuân tình thấm ñượm khắp nơi nơi.

TRANG CHUYÊN ĐỀ

27

B A Á N H C H Û N G ,

B A Á N H D Ê Ì Y

T H Ö N G À I Ï å P

À Ê Ì U N Ù M An Duy

Câu chuyện về Lang Liêu nhắc nhớ một bài học sâu sắc về truyền thống tốt ñẹp của dân tộc ta “uống nước nhớ nguồn”. Chiếc bánh dầy hình tròn, trắng nõn, mặt trên vòm cung giống như bầu trời. Bánh chưng gói lá dong xanh, vuông vắn vững chãi như mặt ñất. Khi nấu chín, hạt gạo trắng tinh ngả sang màu non lá mạ tựa như ñồng ruộng phì nhiêu. Chiếc bánh gói bằng dăm ba lớp lá, như là công ơn cha mẹ cả ñời chở che chăm sóc; nhân bánh là mỹ vị ngụ ý cảm tạ công cha nghĩa mẹ trời biển ấy. Hai chiếc bánh chứa ñựng trong hồn người Việt giản dị sâu sắc với cái ñạo lý sống "Uống nước nhớ nguồn". Để mỗi dịp Tết ñến Xuân về, dân ta lại ñặt lên bàn cặp bánh Trời - Đất ñể thành kính thắp nén nhang thơm hướng về ông bà, tổ tiên là vì lẽ ấy.

uân lại về, nhà nhà ñều nô nức chuẩn bị sắp xếp lại mọi thứ ñể tiễn biệt năm cũ Canh Dần

2010 ñang qua ñi và ñón chào Năm

Mới Tân Mão 2011 ñến. Ở miền quê, vào những ngày này, mọi người rất bận rộn. Hầu như nhà nào cũng gói bánh. Công việc chuẩn bị rất tỉ mỉ từ tấm lá, sợi lạt cho ñến những thứ gia

X


28

vị. Đến khi lên khuôn, ñòi hỏi người gói bánh phải rất khéo léo cho bánh ñược chắc và vuông vắn. Như vậy, ñủ biết ñể có ñược chiếc bánh chưng ngon và ñẹp mắt vào ngày Tết, ñòi hỏi người làm ra nó phải bỏ rất nhiều công sức vào ñó. Do thường gói vào dịp Tết, nên bánh chưng ñược coi như món ăn mà không ai không thể không nhớ. Nó ñã ñi vào tiềm thức của người dân Việt Nam và ñã ñược dệt thành bức tranh trong mỗi ñộ Xuân về, Tết ñến:

Thịt mỡ dưa hành câu ñối ñỏ

Nêu cao pháo nổ, bánh chưng xanh!

Nhưng ñâu là Nguồn gốc và Ý nghĩa của món ăn ñặc biệt ñầy hương vị của ngày Tết? Ta hãy cùng nhau “ôn cố tri ân”.

NGUỒN GỐC

Tục truyền rằng Vua Hùng Vương có 20 người con, văn võ song toàn. Vua không biết chọn Hoàng tử nào ñể truyền ngôi. Nhân ngày ñầu năm sẽ mở hội khao quân và cho toàn dân vui Xuân, nhà Vua truyền lệnh: “Hoảng tử nào dâng lên Vua cha của ngon vật lạ, chưa từng thấy và làm vừa lòng Vua hơn cả trong ngày ñầu Xuân, thì sẽ ñược truyền ngôi”. Nghe thế, các Hoàng tử ñua nhau sai gia nhân lên rừng, xuống biển tìm những của ngon, vật lạ

ñem về dâng lên cho Vua trong ngày hội vui xuân…

Riêng Hoàng tử Lang Liêu, người con thứ 18, còn trẻ người non dạ, lại mồ côi mẹ nên không biết phải làm gì ñể có của ngon vật lạ dâng lên Vua cha. Thời gian ngày một gần, nhưng Hoàng tử Lang Liêu vẫn chưa nghĩ ra một món ăn ñặc biệt nào có thể làm vừa lòng Vua cha. Mải suy nghĩ,

Lang Liêu chìm vào giấc ngủ lúc nào không hay. Trong giấc ngủ, Hoàng tử thấy một cụ già râu tóc bạc phơ hiện ra mách bảo: “Trong khắp cõi cùng ñất trời không có gì quý bằng cây lúa, hạt gạo. Con hãy dùng gạo ñể làm món ăn dâng lên Vua cha”. Nói xong, vị thần biến mất.

Tỉnh dậy, Hoàng tử vui mừng truyền gọi gia nhân lấy gạo nếp thật dẻo ñem vo sạch và làm thành hai loại bánh: Một loại hình tròn, màu trắng không có nhân. Một loại hình vuông, bên trong có nhân bằng ñậu xanh và thịt heo

TRANG CHUYÊN ĐỀ

29

xắt nhỏ; bên ngoài dùng lá dong gói lại và lấy lạt tre buộc lại. Sau ñó ñem nấu suốt ñêm cho thật chín ñể kịp ngày hội.

Đến ngày Hội Xuân, Vua cha cùng Hoàng hậu ngự giá mở hội. các Hoàng tử lần lượt người trước kẻ sau dâng lên Vua những lễ vật quý hiếm mà họ ñã cất công tìm kiếm khắp mọi nơi. Sau khi ñã xem qua và nếm thử các món ăn của các Hoàng tử ñàn anh, nhà Vua ñến trước lễ vật của Hoàng tử Lang Liêu. Nhà Vua trông lễ vật của Lang Liêu bên ngoài thì không ñược ñẹp mắt, nhưng khi cầm lấy ăn thử thì quả thật ñó là món ăn lạ và rất ngon. Một loại bánh gạo nếp nấu vừa chín tới, mùi vị của gạo cơm hằng ngày bốc lên, lại ñược ñiểm thêm nhân ñậu vàng

với thịt heo chín mềm… làm cho Vua cha ngây ngất, vừa ý hơn cả. Vua cha liền hỏi tên và công thức làm hai loại bánh này. Hoàng tử lang Liêu thật thà kể lại giấc mơ cho Vua cha nghe.

Như lời ñã hứa, nhà Vua ñã chọn Hoàng tử Lang Liêu làm người kế vị ngai báu cai trị ñất nước. Tiếp ñó, nhà Vua ñặt tên cho bánh hình tròn là “Bánh Dầy”, tượng trưng cho trời; còn bánh hình vuông là “Bánh Chưng”, tượng trưng cho ñất. Và truyền cho mọi người: “Từ ñây về sau, khi Xuân về, Tết ñến, mọi nhà phải làm hai loại bánh này ñể ăn mừng, tạ ơn Trời Đất”. Toàn dân có mặt hoan hô vang dậy, ñáp lại lệnh truyền của Hùng Vương!

Về sau, trong dân gian có người gọi ñó là “Bánh Tét” do ñọc trại của từ Tết. Tục lệ ngày Tết, dân gian gói Bánh Chưng, Bánh Dầy bắt nguồn từ ñó.

Ý NGHĨA

Bánh Dầy có hình tròn, nhỏ, nằm gọn trong lòng bàn tay, màu trắng nõn. Có hai miếng lá xanh cắt tròn ñậy trên dưới, cho sạch sẽ vệ sinh, khi mua bán… Mặt trên hình vòm cung giống như bầu trời, vì thế Bánh Dầy ñược tượng trưng cho Trời. Trong xã hội Việt Nam thời xưa, bánh dầy dùng làm lễ vật tinh khiết ñể tế Trời và tế Thần. Chấp nhận ông Trời là Đấng Thần Linh khai sáng vũ trụ, là chủ tể trời ñất.

ĐOÀN TỤ


30

Bánh Chưng ñược gói năm ba lớp nói lên sự nâng ñỡ, chở che của mọi thành viên trong gia ñình. Lá gói nhiều lớp ñể bảo vệ lớp gạo trắng và lớp nhân không bị tan rã khi nấu. Mỗi người trong gia ñình cũng như lớp lá, ñùm bọc lẫn nhau ñể gia ñình không bị chia rẽ, tan rã trước những hiểm nguy cuộc sống. Ngày Tết, ăn một miếng bánh chưng là nghĩ ñến sự ñầm ấm của gia ñình. Ngày Tết, ngày vui nhất của năm, vì cho dù bận rộn cách mấy, mọi người cũng cố gắng thu xếp mọi công việc ñể về sum họp với gia ñình vào những ngày này.

AN VUI - HẠNH PHÚC

Bánh Chưng xanh, nhân nhụy vàng, thịt mỡ chín… là hoa màu ruộng ñất của nền nông nghiệp Việt Nam, của nếp sống an vui xóm làng… Tất cả phác họa một bức tranh tuyệt ñẹp về cuộc sống thanh bình của người dân.

Bánh Chưng ngày Tết, ñó là ñiều mong ước của mọi người cho một năm mới ñược sung túc, hạnh phúc. Ước mong cho mọi người ñược an bình; cho thế giới không còn chiến tranh, không còn ñau khổ, hận thù…

TRONG LÀNH

Bánh Chưng hình vuông, tượng trưng cho Đất. Việc gói bánh

chưng ñòi hỏi phải công phu hơn là bánh dầy. Điều ñó muốn nói lên tính cách ña dạng cũng như sự khó khăn, phức tạp của lối sống trên mặt ñất. Bánh chưng gói ghém hoa màu ñồng nội, biến những thực phẩm thông thường hằng ngày của người nội trợ như thịt, ñậu, hành, tiêu, muối… thành một hương vị ñặc biệt của ngày Tết. Bánh chưng gói lá dong xanh, lúc nấu chín làm cho nếp trắng tinh ngả sang màu non lá mạ, tượng trưng cho hoa ñồng cỏ nội, cho nền nông nghiệp lúa nước, cho môi sinh trong lành của vùng quê. Một ước mơ của con người ngày nay ñang phải sống trong một thế giới bị ô nhiễm trầm trọng, bởi những loại chất thải từ các nhà máy hóa học, công ty, xí nghiệp, xe cộ…

NGAY THẲNG

Bánh Chưng gói vuông vức mang nặng nhiều ý nghĩa. Vuông là thẳng ñường mà ñi, không quanh co, dấu ẩn. Vuông là ngay thật, có sao nói vậy, không dối trá lừa ñảo. Vuông là dứt khoát, xử lý phân minh, chính trực, ñúng luật chứ không nể vì, thiên vị, bóp méo sự thật.

Bánh chưng gói vuông vức còn nói lên tính cách vững vàng, ñể ñâu còn ñó, không lăn lóc qua lại, không chạy vào túi ai! Bánh chưng khi ăn chỉ có thể cắt ra

TRANG CHUYÊN ĐỀ

31

từng miếng chứ không vo tròn, kéo dãn hay thu hẹp lại. Bánh chưng có nhân có nhụy, mềm dẻo, ñẽ ăn và ăn lại ngon miệng. Trẻ cũng thích ăn mà người già, răng yếu mềm cũng ăn ñược.

HÒA BÌNH

Mọi nguyên vật liệu làm nên chiếc bánh không bị lộn lẫn sau khi nấu chín. Mùi vị ñặc trưng của bánh không bị mùi của các nguyên liệu khác lấn át. Khi ăn, không thể dùng sức mạnh ñể rạch nát bánh chưng, mà phải bóc gỡ từng lớp lá cẩn thận, có thứ tự lớp lang. Phải nhẹ tay, khéo léo thì bánh mới ñẹp, ngon và không bị nát. Phải dùng sợi lạt nhỏ của nó ñể cắt từng khúc bánh chưng, chứ không ai dùng dao cắt một cách phũ phàng. Hòa bình cũng thế, phải ñược xuất phát từ bên trong, chứ không thể dùng sức mạnh áp ñảo hay áp ñặt từ bên ngoài! Vấn ñề Hòa bình giữa các quốc gia tại Trung Đông, Bán ñảo Triều Tiên, Châu Phi… ñã

cho thấy rõ. Hòa bình chưa ñạt ñược chỉ vì con người chưa có hòa bình nội tâm, chưa muốn hòa bình thực sự với ñồng loại!

CÔNG BẰNG XÃ HỘI

Có mấy ai ñể ý ñến cách cột lạt của bánh chưng. Người gói dùng lạt chia chiếc bánh ra làm chín khung ñồng ñều? Thực ra bánh chưng còn mang một ý nghĩa cho sự công bằng về pháp lý, cho việc phân chia ruộng ñất hợp lý và tổ chức xã hội Việt Nam thuở xưa. Ruộng ñất có phần màu mỡ, phần kém tốt tươi. Phần màu mỡ dùng làm công ñiền, công thổ. Phần còn lại ñược chia ñều cho mọi gia ñình trong làng. Chia ñều ñể tránh phân bì, ghen ghét và trọng tư cách mỗi nhà……

Năm hết Tết ñến, chúng ta ôn lại nhưng cái hay, cái ñẹp qua câu chuyện “Bánh Chưng, Bánh Dầy” trong kho tàng văn hóa và phong tục dân tộc. Bên cạnh những ý nghĩa thông thường theo nghĩa ñen, câu chuyện còn gói ghém những ý hướng giáo dục sâu sắc về người dân, ñất nước, và có thể nói ñó là Thông Điệp Đầu Năm. Ước gì Xuân Tân Mão 2011 này sẽ là mùa xuân ñem lại cho mọi người, mọi nhà, mọi quốc gia trên thế giới sự sống an bình, ấm no và hạnh phúc �


32

Hùng Phạm

Những lời chúc khôn ngoan theo Kinh Thánh và sách Gương Chúa Giê-su:

1. “Phúc cho ai nghiền ngẫm những lời này! Ai ghi vào tâm khảm, ắt sẽ ñược khôn ngoan” (Hc 50, 28).

2. “Phúc thay người chẳng nghe theo lời bọn ác nhân, chẳng bước vào ñường quân tội lỗi, không nhập bọn với phường ngạo mạn kiêu căng, (Tv 1, 1).

3. “Phúc thay, kẻ lỗi lầm mà ñược tha thứ, người có tội mà ñược khoan dung.” (Tv 32, 1).

4. “Phúc thay người Chúa không hạch tội và lòng trí chẳng chút gian tà” (Tv 32, 2).

5. “Phúc thay người ñặt tin tưởng nơi CHÚA, chẳng vào hùa với bọn kiêu căng và những kẻ theo ñường gian ác” (Tv 40, 5).

TRANG CHUYÊN ĐỀ

33

6. “Phúc thay ai lưu tâm ñến người nghèo khổ: trong ngày hoạn nạn sẽ ñược Chúa cứu nguy” (Tv 41, 2).

7. “Phúc thay kẻ ñược Ngài tuyển chọn và cho ở tại khuôn viên Đền Ngài” (Tv 65, 5).

8. “Phúc thay người ở trong thánh ñiện, họ luôn luôn ñược hát mừng Ngài” (Tv 84, 5).

9. “Phúc thay kẻ lấy Ngài làm sức mạnh, ấp ủ trong lòng giấc mộng hành hương” (Tv 84, 6).

10. “Phúc thay người giữ ñức công minh và hằng thực thi ñiều chính trực” (Tv 106, 3).

11. “Phúc thay người kính sợ Chúa, những ưa cùng thích mệnh lệnh Chúa truyền ban” (Tv 112, 1).

12. “Phúc thay người biết cảm thương và cho vay mượn, biết theo lẽ phải mà thu xếp công việc mình” (Tv 112, 5).

13. “Phúc thay ai sống ñời hoàn thiện, biết noi theo luật pháp Chúa Trời” (Tv 119, 1).

14. “Phúc thay kẻ tuân hành ý Chúa, hết lòng hết dạ kiếm tìm Người” (Tv 119, 2).

15. “Phúc thay ai có lòng kính sợ Chúa, ăn ở theo ñường lối Người” (Tv 128, 1).

16. Phúc thay dân nào ñược may mắn như vậy! Hạnh phúc thay dân nào ñược CHÚA TRỜI làm Chúa! (Tv 144, 15).

17. “Phúc thay người ñược Chúa Trời nhà Gia-cóp phù hộ và cậy trông Chúa, Thiên Chúa họ thờ” (Tv 146, 5).

18. “Phúc thay người ñược trí khôn ngoan, cũng như kẻ ñược tài phán ñoán” (Cn 3, 13).

19. “Phúc thay người lắng nghe ta dạy, ngày ngày canh thức trước cửa nhà ta, túc trực ở ngay lối ra vào.” (Cn 8, 34).

20. “Phúc thay người son sẻ mà tinh tuyền, không chung chạ bất chính. Đến thời Thiên Chúa viếng thăm, họ sẽ ñược sinh hoa kết quả” (Kn 3, 13).

21. “Phúc cho hoạn nhân không làm ñiều bất chính, không suy tưởng nghịch cùng Đức Chúa. Vì trung tín, họ sẽ ñược một ñặc ân là hưởng phần rất hậu nơi Đền Thờ Đức Chúa” (Kn 3, 14).

22. “Phúc lộc của Đức Chúa còn mãi cho những người ñạo hạnh, và tình thương của Người hướng dẫn họ ñến muôn ñời” (Hc 11, 17).


34

23. “Phúc lành của Đức Chúa là phần thưởng cho người ñạo hạnh, trong giây lát Người làm cho phúc lành nở rộ như hoa” (Hc 11, 22).

24. “Phúc thay kẻ không ăn nói lỡ lầm, và không khổ vì hối hận” (Hc 14, 1).

25. “Phúc thay ai không bị lương tâm cắn rứt, và kẻ không rơi vào thất vọng” (Hc 14, 2).

26. “Phúc thay kẻ nghiền ngẫm khôn ngoan, và biết dùng trí khôn mà suy luận” (Hc 14, 20).

27. “Phúc thay kẻ ñể tâm suy nghĩ về ñường lối của khôn ngoan, và hiểu ñược các bí nhiệm của ñức ấy” (Hc 14, 21).

28. “Phúc thay kẻ ñược chung sống với người vợ thông minh, kẻ không lỗi lầm trong lời ăn tiếng nói, và kẻ không phải làm tôi kẻ không xứng với mình” (Hc 25, 8).

29. “Phúc thay kẻ biết xử sự khôn khéo, kẻ nói mà người ta lắng tai nghe” (Hc 25, 9).

30. “Phúc thay ai cưới ñược vợ hiền, tuổi thọ sẽ tăng lên gấp ñôi” (Hc 26, 1).

31. “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ” (Mt 5, 3 ).

32. “Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ ñược Đất Hứa làm gia nghiệp” (Mt 5, 4).

33. “Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ ñược Thiên Chúa ủi an” (Mt 5, 5).

34. “Phúc thay ai khao khát nên người công chính, vì họ sẽ ñược Thiên Chúa cho thỏa lòng” (Mt 5, 6).

35. “Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ ñược Thiên Chúa xót thương” (Mt 5, 7).

36. “Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ ñược nhìn thấy Thiên Chúa” (Mt 5, 8.)

37. “Phúc thay ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ ñược gọi là con Thiên Chúa” (Mt 5, 9).

38. “Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ” (Mt 5, 10).

39. “Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống ñủ ñiều xấu xa” (Mt 5, 11).

40. “Phúc cho Bà là kẻ ñã tin rằng lời Chúa phán cùng Bà sẽ ñược thực hiện” (Lc 1, 45).

TRANG CHUYÊN ĐỀ

35

41. “Phúc thay mắt nào ñược thấy ñiều anh em thấy” (Lc 10, 23).

42. “Đúng hơn phải nói rằng: Phúc thay kẻ lắng nghe và tuân giữ Lời Thiên Chúa” (Lc 11, 28).

43. “Phúc cho người tôi tớ nào Chúa gặp ñang thức lúc Ngài ñến” (Lc 12, 43).

44. “Phúc thay người biết kiên trì chịu ñựng cơn thử thách, vì một khi ñược tôi luyện, họ sẽ lãnh phần thưởng là sự sống Chúa ñã hứa ban cho những ai yêu mến Người” (Gc 1, 12).

45. “Hạnh phúc những ai ñơn thành, vì chính họ sẽ hưởng ñược bình an lớn lao” (Gương Chúa Giê-su).

46. “Phúc lớn người biết khử trừ những cái có thể làm bẩn lương tâm (Gương Chúa Giê-su).

47. “Phúc lớn người biết khước từ những cái có thể làm cho mình chia trí; và biết hồi tâm thống hối” (Gương Chúa Giê-su).

48. “Hạnh phúc con người không hệ ở lắm tiền nhiều của: miễn

sao ñủ dùng là xong rồi” (Gương Chúa Giê-su).

49. “Hạnh phúc người luôn ñể giờ chết trước mắt và ngày ngày dọn mình sẵn luôn!”(Gương Chúa Giê-su).

50. “Hạnh phúc linh hồn nghe tiếng Chúa nói trong mình, và nhận ñược bởi miệng Chúa những lời an ủi” (Gương Chúa Giê-su).

51. “Hạnh phúc những tai nghe ñược âm thanh dịu dàng của lời Chúa, và bưng tai trước tiếng ồn ào của trần tục” (Gương Chúa Giê-su).

52. “Hạnh phúc thực những tai chăm chú-không phải ñể nghe tiếng dội bên ngoài-nhưng là tiếng chân lý dạy vẽ bên trong” (Gương Chúa Giê-su).

53. “Hạnh phúc những ai bước vào ñời sống nội tâm, và ngày ngày tu luyện, ñể dọn lòng hiểu thấu ñáo những mầu nhiệm trên trời” (Gương Chúa Giê-su).

54. “Hạnh phúc người chỉ lấy việc chuyên lo về Chúa làm vui sướng, và biết thoát ly tất cả những bận bịu của thế tục” (Gương Chúa Giê-su) �


36

LÚÂI CHUÁC

NÙM MÚÁI

TÊN MAÄO:

SÛÁC KHOÃE

Ban Biên Tập

ối với cuộc sống con người nói chung - dù thuộc ñấng bậc, giai cấp, ñịa vị hay tuổi

tác nào ñi nữa - sức khỏe luôn luôn là một ñiều tối quan trọng và tối cần thiết. Có sức khỏe là có tất cả. Không có sức khỏe thì tất cả kể như mất hết giá trị. Bởi vậy, ai ai cũng ñều mong muốn có sức khỏe, ñều ước ao luôn ñược sống khỏe mạnh an vui. Đó cũng là lý do tại sao những người thân quen bạn bè mỗi khi gặp gỡ nhau, nhất là sau một thời gian xa vắng lâu, câu hỏi ñầu tiên bao giờ cũng là: Anh/chị có khỏe không? How are you? Comment vas-tu? Wie geht’s

Dir? Vì thế, người ta thường chúc cho nhau sức khỏe, nhất là vào dịp ñầu Xuân Năm Mới.

Nhưng mong muốn có sức khỏe và ước ao ñược sống khỏe mạnh mà thôi thì hoàn toàn chưa ñủ. Để có sức khỏe và ñể luôn ñược sống khỏe mạnh, người ta còn phải luôn luôn biết chăm lo, giữ gìn và trau dồi sức khỏe.

Vì thế, sau ñây xin ñược phép gửi tới tất cả quý vị và các bạn những ñề nghị sau ñây trong việc bảo vệ và trau dồi sức khỏe mà chúng tôi tổng hợp ñược:

Đ

TRANG CHUYÊN ĐỀ

37

1. Sức khỏe

Tổ chức y tế thế giới ñịnh nghĩa: Sức khỏe là một tình trạng thoải mái hoàn toàn về thể chất và hoàn cảnh, chứ không phải là một tình trạng không có bệnh tật hay tàn tật.

2. Bí quyết trường thọ

- Chấp nhận với những gì mình ñang có.

- Thích nghi với hoàn cảnh của mình.

- Điều chỉnh ñể ñạt ñược ñiều mong muốn.

3. Phòng ngừa bệnh tật

- Không vui quá = hại tim.

- Không buồn quá = hại phổi.

- Không tức quá = hại gan.

- Không sợ quá = hại thần kinh.

- Không suy nghĩ quá = hại tỳ.

- Xua tan hoài niệm cay ñắng bằng tha thứ và lẵng quên.

- Với người cao tuổi tránh tranh luận hơn thua.

4. Thức ăn uống hằng ngày

- Một củ hành chống ung thư.

- Một quả cà chua chống tăng huyết áp.

- Một lát gừng chống viêm nhiễm.

- Một củ khoai tây chống sơ vữa ñộng mạch.

- Một quả chuối làm phấn chấn thần kinh, giảm bớt lo âu, chẳng táo bón, giảm béo.

- Một quả trứng hay ít thịt nạc chống suy dinh dưỡng. - Uống một ñến hai lít nước mỗi ngày giải ñộc cơ thể.

5. Triết lý người Trung Hoa hiện tại

- Trung tâm là sức khỏe.

- Hai tí: một tí thoải mái - một tí nhiệt tình.

- Ba quên: quên tuổi tác – quên bệnh tật – quên hận thù...

- Bốn có: có nhà ở - có bạn ñời – có bạn tri âm – có lòng vị tha.

- Năm phải: phải vận ñộng – phải biết cười – phải lịch sự hòa nhã – phải biết nói chuyện và phải coi mình là người bình thường.

Nguyện xin Thiên Chúa là Cha, Đấng giàu lòng thương xót chúc phúc cho tất cả quý vị và các bạn trong ngày Đầu Xuân và trong suốt Năm Mới Tân Mão 2011. Và kính chúc quý vị và các bạn thành công trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của mình �


38

Hỏi: Mỗi lần Tết ñến, chúng ta quen chúc tuổi nhau, tuy không rõ trong thâm tâm là muốn chúc thọ hay chúc xuân: chúc cho sống lão hay chúc cho trẻ lại. Còn thần học Ki-tô giáo thì nói gì: chúng ta cần phải trưởng thành hơn hay chúng ta phải trở nên trẻ thơ hơn ñể xứng ñáng vào Nước Trời?

Đáp: Thú thực chính tôi cũng cảm thấy lúng túng khi phải ñi chúc tuổi người khác hay là ñược chúc lại. Trước ñây, trong xã hội cổ truyền, người ta hãnh diện vì ñược lên lão hay ñược tôn làm cụ.

Ngày nay ở Tây phương, nói rằng ông hay bà ñã già rồi thì không khác gì chửi xéo họ là ñồ phế thải ñáng cho vào sọt rác; do ñó muốn khen ai thì phải nói: sao cụ còn xuân thế! Dĩ nhiên, huy chương nào cũng có mặt trái của nó, bởi vì có những cụ già lại trở tính giống như con nít vậy; do ñó không hẳn chúc khen các cụ còn trẻ là các cụ sẽ lên mây ñâu. Vì phong tục xã hội ñã thay ñổi như vậy, cho nên các nhà thần học ñôi khi cũng phải liệu cách mà xoay sở cho hợp với thời trang. Có một thời mà người ta ñề cao con ñường thơ ấu thiêng liêng, nhưng có thời mà người ta thấy cần nhấn mạnh ñến chuyện trưởng thành thiêng liêng.

Hỏi: Kinh thánh có những ñoạn ñề cao con ñường thơ ấu thiêng liêng: “Ai không ñón nhận Nước Thiên Chúa như một trẻ em, thì sẽ chẳng ñược vào” (1),

chứ ñâu có chỗ nào nói khuyến khích hãy trở nên già dặn ñâu?

Đáp: Như vừa nói, ngôn ngữ nào cũng có tính cách hàm hồ của nó: trẻ trung, trai trẻ thì khác, còn trẻ con, con nít, ấu trĩ thì khác; già lão thì cũng khác già dặn! Tân Ước không thiếu những ñoạn văn

Lm. G. Phan Tấn Thành O.P.

TRANG GIẢI ĐÁP THẮC MẮC

39

khuyến khích người tín hữu hãy nên già dặn, trưởng thành về ñường thiêng liêng, ví dụ như lời nguyện ước của thánh Phao-lô ở thư gửi cho Ê-phê-sô (2) sao cho các Ki-tô hữu ñược ñâm rễ sâu trong ñức tin và lòng mến ngõ hầu có sức hiểu các chiều rộng chiều dài chiều cao của tình yêu Đức Ki-tô; Kế tiếp, thánh nhân ñặt mốc cho ñời sống tín hữu là ñạt tới sự viên mãn của Đức Ki-tô (3). Hơn thế nữa, nhiều lần thánh nhân cũng chỉ trích tình trạng ấu trĩ của một số tín hữu và thậm chí của cả một cộng ñoàn. Thế nào là con người ấu trĩ? người ấu trĩ là người chưa dám chấp nhận sự ñiên rồ của Thập giá vì còn bám theo sự khôn ngoan của thế gian (4); người ấu trĩ là người còn bị thúc ñẩy bởi xác thịt, chứ không phải bởi Thần linh, do ñó mà chỉ biết tìm tư lợi, hay ghen tương gây gỗ (5). Người ấu trĩ là con người ñồng hóa tự do với phóng túng lăng loàn, ñang khi mà lẽ ra chúng ta cần phải ñánh giá các sự vật theo nhãn giới của Đức Ki-tô (6); người ấu trĩ là người chỉ chạy theo các ñặc sủng hữu hình ngoạn mục, thay vì ñi tìm những hồng ân cao quý hơn, tức là ñức ái (7). Dĩ nhiên, thánh Phao-lô mong muốn cho các tín hữu Cô-rin-tô xử sự một cách trưởng thành hơn, nghĩa là ñối lại với những tính chất vừa mô tả ñó.

Hỏi: Nói như vậy thì những lời Kinh Thánh nói về tinh thần trẻ thơ có còn giá trị nữa hay không? Trẻ thơ khác ấu trĩ như thế nào?

Đáp: Như vừa nói, sự trưởng thành ñối chọi với ấu trĩ, chứ không có ñối chọi với tinh thần thơ ấu. Nhưng thế nào là tinh thần thơ ấu? Trước ñây, người ta giải thích tinh thần thơ ấu có nghĩa là tinh thần ñơn sơ trong trắng, ñối lại với hạng mưu mô quỷ quyệt. Nhưng ngày nay, các nhà chú giải Kinh thánh không nghĩ như vậy. Khi Chúa Giê-su nói rằng cần phải trở nên trẻ thơ ñể vào Nước Trời (8), hoặc là phải tiếp nhận Nước Trời với tâm tình trẻ thơ (9) bởi vì mầu nhiệm Nước Trời chỉ ñược tỏ lộ cho những ai bé mọn (10), thì những tiếng thơ ấu, bé nhỏ phải ñược hiểu trong bối cảnh của nhóm người nghèo ñã ñược manh nha từ Cựu Ước. Người nghèo là người khiêm nhường, chỉ biết ñặt tin tưởng vào Chúa, chứ không tự phụ vì quyền thế, của cải, tài trí của mình. Chính trong trạng thái khiêm nhường như vậy mà con người trở nên trẻ thơ, hay nói cho ñúng hơn, trở nên con nhỏ trước mắt Thiên Chúa, một ñứa con hoàn toàn tín thác nơi Cha của mình, ngoan ngoãn với những gì Cha mình dạy bảo. Nói cách khác, tinh thần thơ ấu chính là tinh thần các mối phúc thật.


40

Nó ñồng nghĩa với tinh thần khó nghèo theo Tin Mừng. Người nghèo theo Tin Mừng là người không ñặt hạnh phúc của mình nơi tiền tài; người ñã loại ra ñược khỏi tâm hồn sự thèm muốn chiếm ñoạt, không những là chiếm ñoạt tài sản mà cả sự chiếm ñoạt chính bản ngã của mình, vơ hết tất cả cho mình. Một khi con tim ñã ñược thanh thoát khỏi những sự chiếm hữu ấy, thì nó sẽ có chỗ rộng ñể dành cho Thiên Chúa và tha nhân. Người nghèo theo Tin Mừng là người ñể cho Thiên Chúa chiếm ñoạt, dẫn dắt. Nói khác ñi, người nghèo là người sống trọn ý nghĩa của ñức tin, theo gương của những nhân vật tiêu biểu như tổ phụ Áp-ra-ham hay Đức Ma-ri-a.

Hỏi: Như vậy, tinh thần thơ ấu và sự trưởng thành thiêng liêng có ñối chọi nhau hay không? Một người trưởng thành thiêng liêng có thể giữ tình trạng thơ ấu thiêng liêng hay không?

Đáp: Không có gì ñối chọi cả. Có lẽ phải nhận rằng trong quá khứ ñã có người hiểu lầm con ñường thơ ấu thiêng liêng khi ñọc quyển “Một tâm hồn” của thánh Tê-rê-sa Hài ñồng Giê-su. Ngày nay, sau khi xuất bản các bút tích của thánh nhân, người ta ñã hiểu rõ thánh nữ hơn, và thậm chí có người ñã trách là các chị em của thánh nữ ñã bóp méo chân dung Tê-rê-sa trong

quyển “Một tâm hồn”. Đường thơ ấu ñâu có phải là ấu trĩ, ñể cho bản năng thúc ñẩy. Đường thơ ấu ñòi hỏi chúng ta chế ngự, uốn nắn cái bản năng, tính nết của chúng ta. Dĩ nhiên công cuộc này ñòi hỏi thời gian, và chúng ta chấp nhận những khuyết ñiểm tự nhiên của mình. Đường thơ ấu cũng không có nghĩa là ở lì trong cái tuổi ngây thơ lúc thiếu thời; nó ñòi buộc con người phải triển nở trưởng thành. Đường thơ ấu cũng không ñồng nghĩa với sự phó thác giả hiệu, mặc tới ñâu hay tới ñó; nhưng nó ñòi hỏi phải phấn ñấu, ñảm nhận trách nhiệm. Dù sao con ñường thơ ấu của thánh Tê-rê-sa có thể tóm lại trong ba ñiểm sau:

Ý thức thân phận thiếu thốn của mình.

Tin tưởng vào tình yêu thương và tác ñộng của Thiên Chúa.

Cộng tác một cách quảng ñại với ơn thánh Chúa.

Điểm căn bản của học thuyết về con ñường thơ ấu không phải là phân tích tình trạng của con người cho bằng tìm cách khám phá ra khuôn mặt của Thiên Chúa. Thiên Chúa là tình yêu, một tình yêu nghiêng mình xuống trên con người. Vì vậy mà con người càng muốn hạ mình xuống thấp hơn ñể người Cha có thể thi thố tình yêu hơn, khi Ngài có dịp nghiêng mình

TRANG GIẢI ĐÁP THẮC MẮC

41

sâu hơn nữa ñể bồng ñứa nhỏ lên. Nói khác ñi, trên con ñường nên thánh, Tê-rê-sa ñề cao vai trò của ơn thánh Chúa: khi càng nhận thấy sự bất toàn của mình thì con người càng nhận thấy sức mạnh của ơn thánh. Chính vì vậy mà Tê-rê-sa không hổ thẹn trước những khiếm khuyết bất toàn, vì biết rằng sự vụng về của mình càng tỏ rõ hơn sự cần thiết của ơn thánh và lòng lân tuất của Chúa. Tuy nhiên, ta cũng biết rằng Tê-rê-sa không ù lì nằm yên tại chỗ, nhưng ñã cộng tác một cách quảng ñại với tác ñộng của ơn thánh. Tê-rê-sa ñã viết cho một tập sinh rằng ñường thơ ấu là con ñường phó thác, nhưng không phải là nghỉ ngơi. Thực vậy, các tác giả tu ñức ñều ghi nhận rằng khi nào linh hồn ñể cho Chúa làm việc, thì sẽ thấy mệt hơn là chính mình làm việc. Có thể ví như tình trạng của người mắc ung nhọt khi tự chữa lấy hay chạy tới bác sĩ: nếu tự chữa lấy, thì mình sẽ tìm cách vuốt ve, rờ rờ sơ qua tránh ñụng vào chỗ ñau; còn nếu rơi vào tay bác sĩ thì họ sẽ không chút nương tay, họ sẽ cầm dao xẻo luôn! Đường thơ ấu phó thác phải hiểu theo nghĩa này: phó thác nghĩa là nhắm mắt cắn răng ñể cho bác sĩ ra tay, và sau ñó hết lòng

cảm ơn bác sĩ, chứ bệnh nhân không dám kể công của mình!

Hỏi: Tóm lại, nhân dịp Xuân Tân Mão 2011 ñang về trên quê hương ñất nước Việt Nam chúng ta, nên cầu chúc cho quý bạn ñọc của nguyệt san Dân Chúa ñược trưởng thành thiêng liêng hay ñược thơ ấu thiêng liêng?

Đáp: Cầu chúc cả hai. Xét vì muốn ñi vào con ñường thơ ấu thiêng liêng của thánh Tê-rê-sa thì cần phải trưởng thành, theo hình ảnh vừa nói trên, nghĩa là can ñảm ñể cho bác sĩ mạnh tay mổ cái ung nhọt của mình thay vì mình xoa xoa cách qua loa vậy. Còn nếu hiểu thơ ấu theo nghĩa Kinh Thánh như là tinh thần khó nghèo, thì cũng cần sự trưởng thành không kém. Thường thì các trẻ em thích vơ hết cho ñầy tay của mình; chỉ có người trưởng thành mới dám chìa tay ra ñể phân phát, phân phát tới mức ñộ không còn giữ lại cho mình tí chút nào nữa hết �

Thư Tịch: (1) x. Mc 10, 15; (2) x. Ep 3, 16-18; (3)

x. Ep 4, 13; (4) x. 1Cr 1, 21; 3, 1; (5)

x. 1Cr 3; (6) x. 1Cr 8, 9; 9, 4; (7) x.

1Cr 12; 13; (8) x. Mt 18, 3; (9) x. Mt

19, 13-15; (10) x. Mt 11, 25-26.

NGUYỆT SAN DÂN CHÚA 35, 02 – 2011

42

Mồng Hai Tết là ngày linh thiêng của người Ki-tô hữu, ngày mà bất kỳ người con nào cũng không ñược phép quên cha mẹ ñã qua ñời của mình, ngày mà mỗi ñứa con - dù tóc ñã bạc, răng ñã long - phải ñể cao bổn phận làm con của mình cho thế hệ mai sau ñược biết, ñể thế hệ này qua ñi, thì còn thế hệ kế tiếp sẽ làm công việc ñền ơn báo nghĩa này trong ngày thứ hai của năm mới. Chúng ta hãy dâng một lời cầu nguyện lên Thiên Chúa ñể cầu nguyện cho linh hồn tổ tiên ông bà cha mẹ ñã qua ñời, ñể ngày Xuân của chúng ta không vắng bóng những người thân thương, ñó cùng là cách báo hiếu của chúng ta vậy.

Lm. G. Nguy ễn Hữu An

TRANG HÔN NHÂN GIA ĐÌNH

43

ác nhà nghiên cứu tôn giáo ở Việt nam ñều nhất trí cho rằng

người Việt Nam, ngoài Ki-tô giáo thì còn có một tôn giáo tổng hợp ba ñạo: Đạo Lão, Đạo Khổng và Đạo Phật. Đó là tam giáo hoà ñồng. Một cách giản lược có thể nói rằng :

Về phương diện ñạo lý người ta theo Phật mà tiêu biểu nhất là tin vào thuyết nhân quả và hệ lụy của nó là thuyết luân hồi hay gọi chung là thuyết luân hồi nghiệp báo.

Về phương diện ñạo ñức, người ta theo Khổng giáo lấy tam cương ngũ thường cho căn bản ñời sống xã hội.

Trong thực hành tôn giáo cũng như những tục lệ, người ta chịu ảnh hưởng của Lão giáo.

Ngoài những yếu tố tam giáo, mỗi người Việt Nam thực ra còn có một cái ñạo rất gần gũi và cơ bản nhất ñó là Đạo Ông Bà. Nói tới Đạo Ông Bà trước tiên chúng ta nghĩ ngay ñến bàn thờ tổ tiên, tới cúng giỗ và tất cả những thực hành diễn ra ngay trong nơi sinh sống hàng ngày tại gia ñình chứ không phải trong ñình chùa hay thánh thất. Điều người ta lo lắng là phải có kẻ nối dõi tông ñường, lo việc cúng giỗ. Cái mà người ta lo sợ khi nhắm mắt lìa ñời là gặp cảnh hương khói vắng lạnh.

Mỗi gia ñình dù nghèo khổ ñến ñâu cũng dành một chỗ riêng, thường là chỗ trang trọng nhất làm bàn thờ tổ tiên ông bà. Cái linh thiêng như vậy rất gần gũi, thân thương, ñạo bất viễn nhân. Một tấm lòng thành kính và tâm tình biết ơn những bậc sinh thành. Đạo Ông Bà tiếp nối Đạo Hiếu. Tổ tiên ông bà cha mẹ chúng ta không chết nhưng là khuất núi, là khuất bóng, là sang bên kia thế giới, là xuống suối vàng, là quy tiên chầu trời. Vì tổ tiên ông bà không mất hoàn toàn hiện hữu nhưng vẫn còn hiện diện ñâu ñó nên phải lo sao cho trọn ñạo với các ngài. ”Sự tử như sự sinh”, phải ñối xử với các ngài như khi các ngài còn sống hay nói ñúng hơn như các ngài vẫn sống. Bởi thế mà có việc cúng bái “Sống Tết chết giỗ”. Giỗ ñây là một cách tết ông bà tổ tiên. Bởi ñó người Việt Nam bao giờ cũng ñi thăm mồ mả ông bà cha mẹ vào dịp giỗ, dịp Tết Nguyên Đán. Bao người ñi xa cũng về với gia ñình. Con cháu ñi mừng thọ dâng lễ vật cho ông bà cha mẹ.

Người Việt Nam cho rằng con người chỉ thực sự hạnh phúc khi cùng chia sẻ hạnh phúc ñó với những người thân yêu nhất của mình. Bởi vì kinh nghiệm ở ñời này cho thấy con người chỉ ñược hạnh phúc trong một gia ñình hoà thuận ñầm ấm. Quan niệm “Đa tử ña tôn ña phú quý” một gia ñình ñông con

C


44

nhiều cháu là phúc lộc trời ban cho, ñó là một truyền thống ngàn ñời của dân tộc Việt Nam chúng ta.

Người Việt Nam cũng nặng tình với nơi chôn nhau cắt rốn, ”Sống chết có nhau”. Vì thế kẻ sống người chết tuy có khuất hình khuất bóng nhưng không xa cách mà vẫn hiện diện bên nhau trong yêu thương tưởng nhớ và trong những hành vi tôn kính cụ thể. Đặt một bức ảnh trên bàn thờ; sắp một ñĩa trái cây; thắp một nén nhang; những cử chỉ ñó chưa phải là ñã có tính cách tôn giáo theo quan niệm của Tây phương nhưng ñó lại là bước ñầu của tôn giáo. Niềm tin và cử chỉ ấy ñặt con người vào trong tương quan với cái bên kia của cuộc ñời.

Nền tảng của Đức Hiếu Thảo là “Muôn vật gốc ở Trời, con người gốc ở Tổ”, ”Hiếu là cái gốc của Đức”. Người ta có một trăm nết nhưng hàng ñầu là hiếu. Chưa từng có người hiếu thảo nào lại bất trung, cũng như chưa từng có người hiếu thảo nào lại bất nhân.

Cốt tuỷ của Hiếu là phải bắt ñầu bằng: Tôn kính cha mẹ lúc còn sống. Thờ phụng cha mẹ khi các ngài qua ñời. Biết ơn cha mẹ phải ñược nói lên bằng ñạo hạnh, bằng thờ cúng tổ tiên. Đó là nhiệm vụ thiêng liêng, là phẩm chất tối cao của con người. Càng có ñịa

vị cao càng phải Đại Hiếu. Người lãnh ñạo mà bất hiếu thì làm sao có ân nghĩa với ai! Khởi ñi từ tâm thức Đạo Hiếu của người Việt Nam, các nhà truyền giáo ñã hội nhập văn hoá, mang Tin mừng của Chúa thấm nhập vào cuộc sống. Đạo Hiếu gần gũi với Đạo Chúa.

Sau huấn thị “Plane compertum” của Đức Pi-ô XII ngày 08.12.1939, công nhận những nghi lễ thờ cúng ông bà tổ tiên ở Việt Nam và các bậc anh hùng liệt sĩ, Hội Đồng Giám Mục Việt Nam ñã có những quy ñịnh và những giáo huấn liên quan ñến việc thờ phượng ông bà tổ tiên trong sứ mạng truyền giáo tại Việt Nam. Qua các hội nghị tại Đà Lạt năm 1965, tại Nha Trang 1974, HĐGMVN ñã ñưa ra giáo huấn xác ñịnh 6 ñiểm quan trọng

1. Bàn thờ gia tiên ñể kính nhớ ông bà tổ tiên ñược ñặt dưới bàn thờ Chúa trong gia ñình miễn là trên bàn thờ không bày biện gì mê tín dị ñoan như hồn bạch.

2. Việc ñốt hương nhang ñèn nến trên bàn thờ gia tiên và bái lạy trước bàn thờ gia tiên là những cử chỉ thái ñộ hiếu thảo tôn kính ñược phép làm.

3. Ngày giỗ ñược cúng giỗ trong gia ñình theo phong tục ñịa phương, miễn là loại bỏ mê tín dị ñoan.

TRANG HÔN NHÂN GIA ĐÌNH

45

4. Trong hôn lễ, dâu rể ñược làm lễ tổ, lễ gia tiên trước bàn thờ vì ñó là nghi lễ tỏ lòng biết ơn hiếu kính trình diện với ông bà.

5. Trong tang lễ ñược vái lạy, ñốt nến xông hương trước thi hài người quá cố ñể tỏ lòng tôn kính người ñã khuất.

6. Được tham dự nghi lễ tôn kính vị thần hoàng ñể tỏ lòng cung kính biết ơn những vị có công với dân tộc, ân nhân của dân làng.

Người Ki-tô hữu càng phải sống Đạo Hiếu hơn vì ñiều răn thứ bốn ñã dạy: Hãy thảo kính cha mẹ. Chính Chúa Giê-su ñã hai lần trưng dẫn và xác nhận ñiều răn này. Thảo kính cha mẹ là do mầu nhiệm sự sống. Cha mẹ là người cộng tác với Thiên Chúa trong mầu nhiệm này và cha mẹ có trách nhiệm quan trọng về con cái trước mặt Chúa.

Tinh thần kính trọng bên trong cần phải ñược diễn tả qua những cử chỉ bên ngoài. Nhiều người con tỏ ra xấu hổ về cha mẹ mình, phủ nhận cha mẹ mình chỉ vì họ nghèo hèn. Có khi còn dùng lời lẽ xúc phạm ñể nói với cha mẹ, ñối xử với cha mẹ cách khinh miệt như ñưa cha mẹ vào viện dưỡng lão ñể rảnh nợ tang bồng. Chống lại cha mẹ ñó là tội bất hiếu.

Ngày Mồng Hai Tết, Giáo hội mời gọi con cái mình kính nhớ tổ tiên ông bà cha mẹ. Giáo hội mời

gọi con cái mình sống Đạo Hiếu. Tình yêu của con cháu ñối với ông bà cha mẹ trước hết phải là một tình yêu mang sắc thái của lòng biết ơn. Mỗi người con trong gia ñình sống vâng phục, sống yêu mến biết ơn cha mẹ sẽ tạo nên sự ấm êm cũng như nâng cao thanh danh của gia ñình. Các giáo xứ tổ chức tặng quà chúc thọ các cụ ông, cụ bà trong thánh lễ Mồng Hai Tết, ñiều này thật ý nghĩa, có giá trị giáo dục con cháu sống hiếu thảo. Thánh lễ cũng ñược cử hành nơi nghĩa trang giáo xứ ngày Mồng Hai Tết. Người sống, kẻ chết gặp nhau trong yêu thương tưởng nhớ trong mầu nhiệm hiệp thông của Giáo hội.

Chính từ cha mẹ tổ tiên ông bà mà người Việt Nam có thể và ñi xa hơn, lên cao hơn tới chốn trời cao siêu nhiên huyền bí của cõi linh thiêng của thần thánh. Từ ñó tìm ñến với Đấng là nguồn gốc mọi gia tộc trên tời dưới ñất.

Đạo Ông Bà, Đạo Hiếu không những chẳng ñối nghịch, chẳng cản trở ñối với Đạo Thiên Chúa mà còn là một ñiểm tựa, một bước khởi ñầu thuận lợi, một lối ñi dễ dàng và gần gũi nhất có thể ñưa con người ñi vào Đạo Thiên Chúa. Tình yêu và lòng yêu mến biết ơn ñối với ông bà cha mẹ càng làm cho người tín hữu hướng về Thiên Chúa là nguồn gốc mọi gia tộc trên trời dưới ñất �


46

NGL

ác bạn trẻ thân mến,

lúc còn ñi học thầy cô giáo, và ở nhà cha mẹ thường khuyên nhủ học trò, nhắn bảo dạy con em mình: “Chớ ñể ñến mai!”

Lời khuyên nhủ này không phải là lời dạy bảo luân lý, nhưng là lời về cung cách sống thực tế ở ñời. Bài học, việc làm chu toàn ngày hôm nay, lúc này là bước sửa soạn mở sang cho ngày mai tiến lên.

Thánh Phao-lô viết: “Thời gian chẳng còn bao lâu nữa… vì bộ mặt thế gian này ñang biến ñi” (1 Cr 7, 29 -31).

Các bậc ông bà, cha mẹ, những người sống ñã sống từng trải ở ñời thường biểu lộ nói lên cảm nhận về ñời sống: thời gian ñi qua mau chóng qúa! Mới ngày nào ñây con cháu còn nhỏ, còn trẻ, mà giờ chúng ñã lớn khôn tới tuổi ñôi mươi rồi! Mới ngày hôm

C

TRANG GIỚI TRẺ

47

qua còn gặp gỡ nói chuyện tay bắt mặt mừng, mà hôm nay anh, hay chị ñó ñã ra người thiên cổ!

Năm 2010, Mùa Xuân Năm Canh Dần, như vừa mới bắt ñầu, mà bây giờ ñã bước sang năm mới 2011, và ñang sửa soạn ñón mừng mùa Xuân năm mới Tân Mão ñang về với ñất trời!

“Thời gian chẳng còn bao lâu nữa… vì bộ mặt thế gian này ñang biến ñi” như lời cảm nhận của Thánh Phao-lô. Ngài nói lên cảm nhận thực tế này không phải ñể than van nuối tiếc, hay ñe dọa, nhưng ñưa ra ñề nghị cung cách sống: Chớ ñể ñến mai!

Thánh nhân qua ñó muốn nói ñến ñời sống tinh thần ñạo ñức, ñến ñời sống làm người: gìn giữ kính trọng ñời sống mình và ñời sống người khác. Sống cố gắng thắng vượt chính mình vươn lên hướng về ñiều tốt lành ngay từ giây phút hiện tại!

Thời gian ñã qua ñi không lấy lại ñược. Đời sống hôm nay thành hình dạng như thế nào, có chất lượng cao thấp, tốt xấu là do kết qủa của ñời sống ngày hôm qua. Càng ngày trong ñời sống chúng ta càng cảm nghiệm thấy ngay trong lúc ñi tham quan thắng cảnh, lúc nghỉ ngơi tĩnh dưỡng, nếu không biết dùng ngày giờ thảnh thơi cho ñúng chuẩn, sau

ñó chúng ta sẽ ân hận hối tiếc. Vì ñã bỏ lỡ cơ hội không thăm viếng nơi này, nơi kia, ñể tâm trí có thêm hiểu biết về ñời sống xa lạ, về văn hóa nghệ thuật của nơi ñó.

Một bạn trẻ lúc tuổi ñời còn có nhiều khả năng tiếp nhận học hành, mà bỏ lỡ cơ hội thời gian chểnh mảng với việc học, ñời sống sau này như con tầu lỡ chuyến chạy không ñúng giờ, không ñúng tuyến ñường, sẽ gặp bước ñường khó khăn dang dở.

Nhiều ñôi vợ chồng trẻ thường than vắn thở dài: khi còn son trẻ chúng tôi cứ dùng dằng trong vấn ñề sinh con. Vì còn mải mê con ñường công danh sự nghiệp. Nhưng ñến khi muốn có con lại muộn màng rồi. Lúc này muốn có con cũng chẳng có ñược nữa “ bộ mặt trần gian, bộ mặt thiên nhiên ñã biến ñổi ñi nhiều rồi!”.

Thời gian là qùa tặng, là ân huệ Trời cao ban cho con người. Con người cần phải dùng thời gian xây dựng cuộc sống ñức tin ñạo giáo vào Thiên Chúa, cũng như sống xây dựng làm người khởi ñầu ngay từ giây phút hiện tại.

Công việc ngày hôm nay không thi hành, không làm, mà ñẩy sang ngày mai, là cách sống phí phạm thời gian cùng làm lỡ cơ hội sống tiến lên: chớ ñể ñến mai!


48

Bs. GBt. Đào Ty Tách PKĐK Tân Định

Giới y tế Công giáo

leveland Clinic vừa công bố 10 thành tựu bao gồm các phát minh mà các nhà khoa

học tin là quan trọng nhất trong lĩnh vực ñổi mới y tế năm 2011. Về cơ bản, các phát minh này có tác ñộng lớn ñến việc chăm sóc và ñiều trị bệnh nhân:

1. Chất chỉ thị sinh học mới nhằm phát hiện sớm bệnh Alzheimer

Hiện nay, khi cần chẩn ñoán xác ñịnh bệnh Alzheimer, y bác sĩ phải làm công việc khám nghiệm tử thi nghĩa là

sau khi bệnh nhân ñã qua ñời. Tuy nhiên, một hợp chất phóng xạ có tên AV-45 và một máy quét PET SCAN có thể cho phép bác sĩ "xem" bên trong bộ não bệnh nhân ñể phát hiện các mảng beta-amyloid, vốn là biểu hiện của bệnh Alzheimer.

2. Thuốc ipilimumab làm tăng tế bào T

Thuốc này nhằm tiêu diệt ung thư da di căn rất hiệu quả trong ñiều trị khối u ác tính do ñó khẳng ñịnh vai trò của miễn dịch. Ở

C

THẦY THUỐC GIA ĐÌNH

49

bệnh nhân ung thư da giai ñoạn III hoặc giai ñoạn IV, 23% bệnh nhân vẫn còn sống sau hai năm so với 14% trước ñây.

3. FDA chấp thuận vaccin ñầu tiên ñiều trị ung thư

Chất Sipuleucel-T là vắc-xin ung thư ñầu tiên ñược FDA phê duyệt. Khi phát hiện qúy ông bị ung thư tuyến tiền liệt, thuốc ra lệnh cho hệ thống miễn dịch tấn công và tiêu diệt các tế bào ung thư, do ñó giảm nguy cơ tử vong 24% so với giả dược…

4. Thuốc statin cho người khỏe mạnh

Các công trình nghiên cứu JUPITER lần ñầu tiên phát hiện nhiều người dù ñang khỏe mạnh vẫn có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch. Do ñó, các nhà khoa học khuyên nên sớm dùng thuốc Statin trị mỡ máu cao như Lopid, Crestor cho những người tuy có lượng mỡ xấu LDL thấp nhưng xét nghiệm viêm CRP quá cao.

5. Thuốc ức chế men proteaz trong viêm gan C

Hai loại thuốc ñang chờ FDA chấp thuận cho dùng ñiều trị viêm gan C bằng cách ngăn chặn một men quan trọng mà siêu vi cần ñể sao chép bản thân và sinh sôi nảy nở. Trong các thử nghiệm lâm sàng, tỷ lệ chữa lành do các chất ức chế men Proteaz cao hơn so với phương pháp ñiều trị viêm gan C hiện nay và ít tác dụng phụ hơn.

6. Chăm sóc sức khỏe từ xa giám sát bệnh nhân suy tim

Một màn hình thu nhỏ cấy dưới da ño áp lực ñộng mạch phổi hàng ngày và kiểm soát cân nặng, nhịp tim và huyết áp của bệnh nhân suy tim cho phép bác sĩ ñiều chỉnh thuốc một cách nhanh chóng, cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm tái nhập viện.

7. Mổ tạo hình bao tử

Là phương pháp mới nhằm giảm cân cho các bệnh nhân béo phì, những người muốn giảm cân mà không cần trải qua phẫu thuật lớn. Thủ thuật này là "phương pháp mổ sẹo tối thiểu" giảm gần


50

40% trọng lượng cơ thể dư thừa trong vòng một năm.

8. Phân tích acid nitric (NO) trong hơi thở ra nhằm chẩn ñoán hen suyễn

Một thiết bị kiểm tra mức ñộ NO của bệnh nhân, là chất chỉ thị sinh học cho bệnh hen suyễn. Theo dõi mức ñộ NO cho phép bác sĩ ñiều trị chính xác hơn bệnh này.

9. Điều trị bệnh ña xơ cứng

Trước khi FDA chấp thuận lưu hành thuốc Fingolimod trong năm nay, thuốc này ñã ñược dùng rộng rãi cho bệnh nhân ña xơ cứng có

hiệu quả nhờ ngăn chặn tế bào T tấn công vỏ myelin bao phủ các sợi thần kinh.

10. Viên nang nội soi chẩn ñoán bệnh ñường ruột ở trẻ em

Một máy ảnh có kích thước chỉ vừa bằng viên thuốc nhưng ñạt ñộ phân giải cao: 50.000 ảnh trong thời gian sáu ñến tám giờ khi ñi qua ñường tiêu hóa, tốt hơn nhiều so với chụp X-quang nhằm phát hiện các vết loét ruột nhỏ, khối u và khu vực chảy máu �

Sáng mùng một Tết, Bầu ñố Bí:

- Đố Bí biết từ mặt ñất ñi tới trời mất mấy ngày?

- Bí không biết. Thế Bầu có biết không?

- Biết chứ, từ mặt ñất lên tới trời hết 3 ngày rưỡi!

- Sao Bầu biết?

- Thì nhà nào 23 tháng Chạp là ñưa ông Táo về trời, rồi ñến 30 tháng Chạp lại rước ông Táo xuống lại. Như vậy, có phải vừa ñi vừa về hết 7 ngày không nào ?

- !!!???

TRANG THƠ

51

Lm. Stê-pha-nô Huỳnh Trụ

Lm. GBt. Nguyễn Văn Hiếu

1. Kết liên Thánh Kinh Tình Yêu Chúa, Thông hợp Tin Mừng sức sống dân.

2. Xuân mới chan hoà trên ñất nước, Tin Mừng loan báo ñến muôn dân.

3. Đức ái Thánh Gia soi trần thế, Lương Thần Mình Chúa dưỡng thánh nhân.

4. Nhật khứ nhật lai ân Chủ giang, Xuân hồi xuân tái phúc Thiên bang.

5. Tết ñến ñầu năm ơn Chúa viếng, Xuân qua mãn thọ phúc con trông.

6. Xin Thiên Chúa xuân sang hạnh phúc, Khấn Nữ Vương Tết tặng an bình.

7. Thiên Chúa Hồng Ân xuân mãn túc, Thánh Kinh Bửu huấn nhật quang hoa.

8. Ngày xuân kính Chúa, bình an ñến, Năm mới thương người, thánh sủng về.

9. Mừng xuân hỷ xả thêm công ñức, Đón Tết từ bi bớt não phiền.

10. Đón xuân mới, rước Chúa vô nhà ở mãi, Tiễn năm cũ, ñuổi quỷ ñi chỗ ngoài luôn.

11. Mình Chúa dưỡng sức dân, tâm niệm lộc thần phúc vô biên, Thánh Kinh truyền tình Chúa, thực hành Lời Thánh xuân bất tận.

12. Thánh Gia thi bác ái, ân tỷ xuân phong lâm hạ thổ, Thể Huyết dưỡng nhân linh, ñạo ñồng húc nhật lệ trung thiên.


52

13. Đức ái Thánh Gia, như hoa xuân toả hương cho trần thế, Lương Thần Mình Chúa, tựa nắng sớm bồi sức dưỡng thánh nhân.

14. Tình Chúa tựa ánh xuân, nhân nghĩa ấm nồng che trời ñất Ơn Trên như mứa móc, ñức cao lan toả phủ thế nhân.

15. Cha Hiển Thánh mến thương, hoàn vũ tán dương, hoàn vũ nghinh lạc hưởng Phúc Tin Mừng hoan hỷ, mọi nhà truyền quý, mọi nhà sống an vui.

16. Tứ ñức duy tân, thế giới thái bình kỳ Chủ hữu Thất ân y cựu, gia ñình hoà thuận ngưỡng thiên ân.

17. Canh tân tứ ñức, thế giới thái bình Trời phù hộ, Vững mạnh bảy ơn, gia ñìng hoà thuận Chúa thông ban.

18. Gia gia, gia thuận cảnh, tôn hiền tử hiếu tề tụng Chúa, Hộ hộ, hộ hanh thông, quốc thái dân an cộng hoan Thiên.

19. Nhà nhà khá giả thuận hoà, con hiền cháu hiếu, ñồng tâm ca tụng Chúa, Cửa cửa quang thông hoan hỷ, quốc thái dân an, hợp tiếng ngợi khen trời.

20. Chân thành suy niêm kinh Môi Côi Ơn thiêng dạt dào tuôn tuôn ñổ. Nghĩa thiết thực thi nếp gia ñình Lộc Thánh nhuần thấm tiến tiến lên.

21. Ơn Chúa tràn ñầy, Xuân mới chan hoà trên ñất nước, Lửa Trời chiếu dọi, Tin Mừng rạng tỏ khắp nhân gian.

22. Tình Chúa tựa ánh xuân, nhân nghĩa ấm nồng che trời ñất, Ơn Trên như mứa móc, ñức cao lan toả phủ thế nhân.

23. Nhật Khứu nhật lai ân Chúa giáng, Xuân hồi xuân tái phúc thiên ban.

24. Tết ñến ñầu năm ơn Chúa viếng, Xuân qua mãn thọ phúc con dâng.

25. Liên kết Tin Mừng – Tinh Yếu Chúa, Hiệp thông Thánh Thể – Sức Sống dân �

TRANG SỐNG ĐẠO

53

Đức Giê-su ñã tóm lại các bổn phận của con người ñối với Thiên Chúa "Ngươi phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn hết trí khôn ngươi" (Mt 22,37). Trong "mười lời" (mười ñiều răn) Thiên Chúa ban cho dân Người, thì ba lời ñầu trực tiếp nhắm tới bổn phận ñối với Thiên Chúa, và bảy lời sau nhắm tới bổn phận con người ñối với nhau theo ý muốn Thiên Chúa. Điều răn thứ nhất nói về bổn phận tôn thờ Thiên Chúa trên hết mọi sự. (x. SGLCG từ 2083 ñến 2141).

Lm. Fx. Ngô Tôn Huấn


54

ua Ông Mô-sê, Thiên Chúa ñã nói với dân Do-thái xưa

kia như sau:

“Ta là Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, ñã ñưa ngươi ra khỏi ñất Ai-cập, khỏi cảnh nô lệ. Ngươi không ñược có thần nào khác ñối nghịch với Ta.” (Xh 20, 2 -3; Đnl 5:6-7).

Trên ñây là Điều Răn thứ nhất trong bản Thập Điều (Decalogue) mà Thiên Chúa ñã trao cho Ông Mô-sê ñể truyền lại cho dân Do-thái tuân giữ như giao ước của Người với họ ñể họ ñược chúc phúc và ñược sống muôn ñời (x. Đnl 5).

Chúa Giê-su cũng ñã nhắc lại những ñiều trên như ñiều luật quan trọng nhất khi Người trả lời cho một luật sĩ trong nhóm Pha-ri-sêu xưa: “ngươi phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi hết lòng, hết linh hồn và hết trí khôn ngươi. Đó là ñiều răn quan trọng nhất và là ñiều răn thứ nhất” (Mt 22, 37-38).

Yêu mến một mình Thiên Chúa trên hết mọi sự có nghĩa là không ñược tin và kêu cầu ñến một thần linh nào khác ngoài Thiên Chúa Ba Ngôi ra. Đức Trinh Nữ Ma-ri-a, Mẹ Thiên Chúa, Mẹ của Giáo hội, cùng các

Thánh nam nữ khác trên Thiên Đàng cũng chỉ là những mẫu gương sáng ngời cho ta noi theo ñể nên thánh và nhờ cậy cầu bầu trước Tòa Chúa mà thôi, chứ không phải là ñối tượng chính của lòng tin và tôn thờ (adoration). Nghĩa là chúng ta chỉ tôn thờ và yêu mến một mình Thiên Chúa nhưng cũng yêu mến và tôn kính (veneration) Đức Mẹ và các Thánh nữa.

Từ góc ñộ thần học và ñức tin này, mọi người tín hữu Chúa Ki-tô trong Giáo hội Công giáo cần phải tránh xa mọi hình thức tin tưởng hay trông cậy trái nghịch với Điều răn thứ nhất trên ñây thể hiện qua những thực hành có tính cách mê tín dị ñoan.

Quê hương ñất nước Việt Nam thân yêu của chúng ta ñang mừng Xuân Tân Mão 2011, người Công giáo chắc chắn không ñược phép tin 12 Con Vật làm chủ vận mạng con người và vũ trụ như huyền thoại Đông phương tin tuởng.

Bởi lẽ, niềm tin này trái với Điều răn thứ nhất dạy ta phải tin kính và thờ lạy Một Thiên Chúa là Đấng dựng nên muôn loài, muôn vật như Chúa Giê-su ñã trả lời cho tên qủy ñến cám dỗ

Q

TRANG SỐNG ĐẠO

55

Người trong hoang ñịa khi xưa: “Ngươi phải bái lạy Đức Chúa là Thiên Chúa của ngươi, và phải thờ phượng một mình Người mà thôi” (x. Mt 4, 10).

Đây cũng chính là mệnh lệnh của Thiên Chúa truyền cho dân Do-thái qua trung gian ông Mô-sê: “Nghe ñây, hỡi Ít-ra-en! ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của chúng ta, là ĐỨC CHÚA duy nhất” (Đnl 6,4). Như thế, mọi việc tin và tôn kính bất cứ một thần linh nào khác ngoài Thiên Chúa ra ñều nghịch với Điều Răn Thứ Nhất của Bản Thập Giới (Decalogue). Cụ thể, trái với Điều Răn này là những thực hành nguy hại sau ñây:

1. Thuyết ña thần (polytheism)= thần tài, thần bếp, thần hỏa, thần mưa, thần gió..vv…

2. Tục mê tín dị ñoan (superstitions) phải kể là tội nghịch ñiều răn thứ nhất các hình thức mê tín dị ñoan như tin con số 9, kiêng số 10, số 13, kiêng chụp hình 3 người, ra ngõ gặp ñàn bà thì xui, ñeo bùa ngải, xin săm xin quẻ, tin 12 con vật cai trị vận mạng con người và vũ trụ v.v… Những tin tưởng này ñều không có cơ sở giáo lý,

và ñức tin Công giáo nên người tín hữu phải xa tránh mọi thực hành sai trái nói trên ñể tuân giữ cách nghiêm túc Điều răn thứ nhất dạy phải tin và thờ phượng một Thiên Chúa Ba Ngôi mà thôi.

3. thờ ngẫu tượng (idolatry) tức là tôn thờ những gì không phải là Thiên Chúa như thờ ma qủy, thờ tiền của, khoái lạc, quyền thế, danh vọng…

4. hoặc thờ một con vật (the Beast) mà nhiều Thánh Tử Đạo ñã thà chết chứ không chịu thờ lạy “Con vật” nào. (x. Sách Giáo Lý Công Giáo, số 2113 - 2114).

Cũng nghịch với Điều Răn thứ nhất là các tin tuởng ñặt vào khoa bói toán (divination) và ma thụât (magic) như gọi hồn người chết, tra cứu tử vi, chiêm tinh, xem chỉ tay, bói quẻ, xin sâm, ñồng cốt, phù thủy… Khi ñặt tin tưởng vào những việc này, ngươì ta ñã gạt bỏ Thiên Chúa là Đấng duy nhất cầm quyền sinh tử của con người và vạn vật trong vũ trụ này (x. Sñd. số 2115 -2117; Xh 22, 17; Đnl 18, 10 - 12; Lv 20, 27).

Ngoài ra, cũng ñuợc xem là nghịch vơí Điều răn thứ nhất những ai theo thuyết vô thần


56

(atheism) hoặc vô tôn giáo (irreligion). Thuyết vô thần ñuợc xem là nguy hại cho ñức tin Công giáo hơn cả vì thuyết này xoá bỏ hay phủ nhận mọi suy tư ñưa ñến nhìn nhận có Thiên Chúa là Đấng tạo dựng nên con người “linh ư vạn vật”cũng như toàn thể vũ trụ hữu hình và vô hình. Thuyết này cũng chối bỏ mọi tin tưởng ñặt vào bất cứ thần linh nào ngoài con người và thế giới vật chất hữu hình này.

Sau hết, nghịch với Điều răn thứ nhất của Chúa còn phải kể ñến tội gọi là “vô tôn giáo (irreligion) thể hiện qua ba hình thức sau ñây:

Thử thách Thiên Chúa bằng lời nói hay hành ñộng. Đây là tội của tên qủy ñã thách Chúa Giê-su trong hoang ñịa hãy “gieo mình xuống ñất” từ trên nóc Đền Thờ. (x Lc 4,9).

Phạm thánh (sacrilege): xúc phạm ñến Thánh Thể, như quăng Mình Thánh xuống ñất, ñổ Máu Thánh còn dư sau Rước Lễ vào bồn rửa tay, nhất là ñem Thánh Thể về nhà cho ai dùng ñể làm việc phù phép nào ñó. Cũng ñược kể là

phạm thánh khi có thái ñộ hoặc hành vi khinh thường các bí tích và á bí tích (Ảnh Tượng Chúa, Đức Mẹ và các Thánh, tràng hạt, sách kinh…) và có hành vi ô uế nơi thờ phượng như Nhà Thờ, Nhà Nguyện.

Tội mại thánh (còn gọi là buôn thần bán thánh = simonia); như ñòi tiền ñể ban một bí tích, ñể dâng Lễ hay cầu nguyện cho ai… Đòi tiền ở ñây khác với bổng Lễ (mass stipend) mà Giáo luật cho phép thu theo mức mà Giáo Quyền ñịa phương ấn ñịnh. Linh mục không ñược phép ñòi bổng Lễ cao hơn mức qui ñịnh và không ñược gây cho giáo dân lầm tưởng rằng dâng nhiều tiền thì ñược lợi ích thiêng liêng nhiều hơn là ít tiền hay không có bổng lễ. Nếu linh mục nào làm với ý này hoặc giáo dân nào muốn dùng tiền của ñể mua ơn thánh Chúa thì ñều mắc tội mại thánh (x. Sñd. Số 2111 - 2123).

Đó là tóm luợc những tội nghịch với nhân ñức thờ phượng dựa trên Điều răn Thứ Nhất trong Mười Điều Răn của Chúa mà các tín hữu cần biết ñể tránh �

TRANG KINH THÁNH BẰNG HÌNH CHO THIẾU NHI

57

MICHEL NGUYỄN HẠNH – NHÓM LASAN 100

Phụ trách


58

(Còn tiếp)

TRANG TRUYỆN NGẮN

59

Ma-ri-a Vũ Ngân

iao mùa, không gian như ấm lại, những luồng gió Đông Bắc dần suy yếu. Cây gạo ven ñường

cũng thôi khẳng khiu, trơ trọi...

Xuân ñang ñến thật nhẹ nhàng mang theo hơi ấm của biển vào vùng quê ñất cằn sỏi ñá, nghèo xơ xác của Vi. Luồng gió Đông lướt qua những tán lá xoan non mỏng manh, run rẩy. Năm nay, xoan ra hoa sớm, mới cuối tháng Chạp mà xoan ñã nở tưng bừng phủ lên khắp các khu vuờn, ngõ nhỏ một màu tím biếc, ngọt mát, nhẹ nhàng như màu Huế và tung vào không gian mùi nồng nồng, ngai ngái dễ chịu. Những lá bàng cuối cùng cố níu kéo trên thân cây già nua, oằn

mình rồi thả lả tả trên ñường, ñể mặc cho gió cuốn heo hắt và run rẩy. Những cơn mưa ñầu mùa lất phất bay, vô tình chợt ñến rồi chợt ñi không ñủ ñể thấm ướt những ñọn chuối xanh non mơn mởn.

Vi thích nhìn những khoảnh khắc ngắn ngủi của buổi giao mùa ấy. Một cảm giác nâng nâng, nhẹ nhàng, thư thái len qua tâm hồn Vi. Tiếng mẹ gọi khiến cô bé giật mình, tiếng “dạ” thọt lỏn như rơi tõm vào không gian yên ắng.

Mới sáng sớm mà ñường vào nghĩa trang ñã ñông người qua lại, họ ra dọn dẹp và trang trí mộ của

G


60

người thân, chuẩn bị cho thánh lễ cầu cho Tổ tiên vào chiều 30 Tết. Vi lẽo ñẽo ñi sau mẹ. Thấm thoát vậy là ñã một năm trôi qua. Đi học xa nhà, lần nào về quê cũng vội vàng rồi lại ñi ngay không có ñược cảm giác an bình mỗi dịp Tết ñến. Tiếng người ñi lại, nói chuyện rôm rả ñã kéo Vi trở về với thực tại.

- Con bé ấy mà còn dám vác mặt về quê!

- Đàn bà gì mà bỏ chồng, bỏ con cứ thế mà ñi ñược, vậy mà không biết xấu hổ.

- Gây ra bao nhiêu chuyện như thế mà vẫn còn về ñược...

Vi không hiểu người làng qua lại ñang nói ñến chuyện gì, cô bé tò mò hỏi và mẹ chỉ tay về phía người phụ nữ ñang quỳ trước ngôi mộ cạnh mộ của ông ngoại. Người phụ nữ ấy chạc ngoài ba mươi tuổi, dáng chị hao hao gầy. Vi hỏi mẹ và nhận ra ñó là chị Mai, người hàng xóm của nhà Vi, người ñã bỏ nhà ñi cách ñây mười năm, nay trở về và ñang quỳ bên mộ của mẹ. Chị ấy bỏ ñi sau cái tát của chồng ñể lại ñứa con mới hơn một tháng tuổi. Với xóm Đạo nhỏ bé của Vi ñó là một chuyện tày trời và thành một tì vết không gì xoá nổi.

Đến mộ ông, mẹ lấy cuốc vạt những ñám cỏ ñang chen chúc nhau mọc lên quanh mộ. Vi lại làm

công việc muôn thưở mà cô bé vẫn thích là thắp hương nơi mộ ông và những ngôi mộ xung quanh ñó. Vi cũng không ngần ngại thắp hương ngôi mộ mà chị ấy ñang quỳ bên. Chị ñáp lại bằng tiếng “cảm ơn em” khiến Vi hơi giật mình. Lúc này, cô bé mới có dịp quan sát rõ hơn.

Trông chị gầy ñi nhiều, nước da sạm và xanh. Hai mắt hốc và thâm quầng lại. Cả khuôn mặt chị hiện nên vẻ mệt mỏi, lam lũ và chai sạn. Trong ký ức của Vi, chị Mai là người phụ nữ trắng trẻo và ñẫy ñà, nhưng ñứng trước Vi bây giờ cô bé không thể nhận ra những dáng dấp xưa nữa. Chị nhận ra Vi và hỏi chuyện, cô bé chợt nhắc ñến bé Ân - con chị. Họ bắt ñầu nói chuyện cởi mở hơn và trong câu chuyện của họ dần hé mở sự gần gũi. Vi say sưa kể về bé Ân với những trò chơi trẻ con mà hai cô cháu thường nghịch ngày Vi chưa vào Đại học. Thỉnh thoảng, Vi bắt gặp nụ cười mủm mỉm cố che dấu trên khuôn mặt khắc khổ ấy. Cô bé


61

thấy hạnh phúc vì biết rằng nụ cười ấy là hiếm hoi. Vi cảm nhận nơi chị tình mẫu tử trào dâng mỗi lần chị nhắc ñến tên bé Ân. Vi nhận thấy cái nhìn của chị vẫn thật ấm áp…

Đêm hôm ấy, Vi ñã nói chuyện cùng Chúa nhiều hơn mọi ngày, một cảm xúc hạnh phúc xen lẫn những lo lắng, vừa yêu thương lại vừa trách móc cứ trăn trở trong lòng khiến Vi không sao chợp mắt ñược. Những chuyện xa xăm lại dội về trong ký ức của cô bé. Ngày ấy, nhà Vi và nhà chị Mai chỉ cách nhau một hàng rào tre mỏng nên những chuyện to nhỏ của nhà này, nhà kia ñều biết. Buổi trưa hôm ấy, cả nhà Vi ñang ăn cơm thì thấy chị Mai khóc nức nở chạy sang. Chị nói trong nước mắt:

“Ông bà ơi, chồng con... nó... tát... con...”, rồi không ñể ai khuyên can, chị ôm mặt chạy vội ra cổng. Đến xế chiều ñi học về, Vi nghe tin chị Mai ñã bỏ nhà ñi từ trưa, còn bé Ân ñang nằm trong võng khóc thét lên vì nhớ sữa mẹ. Từ ngày ấy, chị Mai không trở về. Anh Đạt – chồng chị bị ngã bệnh và bốn năm sau anh qua ñời bỏ lại bé Ân sống với bà nội. Đã mấy lần, mẹ của chị ñăng tin trên Đài phát thanh tìm chị nhưng tất cả vẫn “bặt vô âm tín”. Người làng ñồn rằng chị ñã vượt biên sang Trung Quốc. Những ngày ấy,

chuyện của chị Mai ñược người làng ñem ra làm tâm ñiểm. Đi ñến ñâu, người ta cũng bình luận, mổ xẻ. Xóm Đạo lao xao hơn bởi những câu chuyện như thế. Nó không còn yên ả, bình lặng như nước sông Tranh Dương nữa. Người làng nhắc ñến chị như nhắc ñến một người tội lỗi với thái ñộ móc mói và khinh bỉ.

Vi nhớ lại hồi còn nhỏ, cô bé quấn quýt với chị Mai lắm. Hai chị em thường rủ nhau ra sông tắm vào những ñêm trăng sáng. Nước sông ngọt mát, trong lành ñến ñộ Vi muốn ngụp lặn thật sâu hơn trong lòng sông. Chị Mai lấy chồng rồi mà vẫn còn như trẻ con ấy, vẫn nô ñùa, cười nói hồn nhiên với tụi Vi. Những buổi trưa tĩnh mịch, mấy chị em lại rủ nhau ra cây khế cạnh bờ sông ngân nga ñọc vè, chơi chuyền, ñánh ñáo làm xao ñộng cả một góc làng. Chị Mai chơi trò gì cũng giỏi, những lúc ấy, bé Vi tròn mắt ngạc nhiên và nể phục chị lắm. Chị Mai là người thẳng tính nếu không muốn nói là ñáo ñể. Chị sẵn sàng mắng lại xa xả những lời chọc ghẹo và bông ñùa của mấy gã thanh niên trong làng. Chị Mai thường nhắc ñến anh Đạt – chồng chị với một niềm tự hào lộ rõ. Chị khoe anh Đạt chiều chị lắm, lần nào ra tỉnh về anh cũng mua cho chị quần áo mới. Thế rồi, chị Mai có mang và sinh cháu, chị tất bật hơn


62

trong vai trò của người mẹ nhưng tiếng cười của chị vẫn trong vắt lắm.

Sau lần ra ñi ấy của chị, trong tâm hồn ngây thơ của cô bé mười một tuổi chưa thể hiểu hết ñược chuyện gì, chỉ biết rằng Vi ñã bị ñánh mất một người bạn yêu quý. Vậy mà, chiều nay khi nhìn thấy chị, Vi ñã tỏ ra ngại ngần và xa cách. Lần này trở về, Vi ñã không còn tìm thấy dù chỉ là phảng phất nét tinh nghịch trẻ trung ấy nơi chị nữa, giờ chỉ còn lại hình ảnh một người phụ nữ khắc khổ với dáng vẻ dãi dầu và bươn chải. Vi thấy lòng quặn ñau và xót xa. Vi muốn hỏi Chúa ñể khoả lấp những thắc mắc trong lòng nhưng sao Chúa vẫn lặng im không trả lời.

Chiều nay, gió Đông ñột ngột kéo về không báo trước. Vi cảm thấy khó chịu trong mình, cô bé nghĩ có lẽ là do thời tiết nhưng không hiểu sao mỗi lần nghĩ về chuyện của chị Mai, Vi lại thấy ñau ñầu nhiều. Nhớ lại buổi gặp chiều qua, Vi thấy nội tâm mình ñấu tranh dữ dội; tha thứ hay kết tội, yêu thương hay trách móc, hạnh phúc hay lo sợ. Những lời kết tội của người làng bao năm qua về chị cứ vang lên trong ñầu khiến Vi càng cảm thấy mệt mỏi và trống rỗng. Cô bé không biết làm cách nào ñể thoát ra khỏi trạng thái ấy. Vi muốn nghe thấy tiếng Chúa nói với mình

nhưng càng cầu nguyện Vi lại càng thấy trống trải hơn. Có phải Chúa ñang thử thách mình? Có phải Chúa ñang ở rất xa? Có phải Chúa ñang bỏ rơi mình??? Những câu hỏi ấy cứ dội lên trong ñầu Vi.

Đôi chân ñã dẫn Vi bước vào thánh ñường tự lúc nào. Cô bé thơ thẩn dạo quanh nhà thờ và quyết ñịnh tìm gặp cha xứ. Đã thành thói quen từ khá lâu rồi, mỗi lần gặp khó khăn trong cuộc sống Vi ñều tìm ñến cha ñể chia sẻ. Từ hồi cha về quê Vi nhận xứ, Vi ñã cảm nhận có cái gì thật ấm áp, tin tưởng toát ra từ nơi cha. Không phải ngẫu nhiên mà Vi thấy thế. Đã nhiều lần Vi xưng tội, trò chuyện cùng cha, cô bé ñều nhận thấy rõ sự thánh thiện, cởi mở, nồng hậu, gần gũi và thái ñộ cảm thông toả ra từ con người cha. Đối với cô bé, cha xứ vừa như một người bạn, vừa như một người cha, người thầy tin cậy.

Vi bước vào cửa nhà xứ, cha xứ mỉm cười nhìn cô bé với ánh mắt dò hỏi. Vi không biết sẽ bắt ñầu câu chuyện như thế nào, Vi hỏi cha có biết về chuyện của chị Mai, cha gật ñầu. Vi cảm thấy ñược trấn an hơn và cô bé tâm sự cùng cha. Cha yên lặng lắng nghe Vi chia sẻ rồi thỉnh thoảng gật ñầu ñồng ý. Vi nhận thấy rõ sự ñồng


63

cảm của cha với những khó khăn mà Vi ñang trải qua. Hai cha con ñã trò chuyện rất nhiều…

Rời khỏi nhà Chung, trời ñã nhá nhem tối, gió Đông càng lúc càng lùa mạnh hơn nhưng hình như Vi ñã không còn thấy ñau ñầu nữa, bước chân Vi nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Vi thầm tạ ơn Chúa nhiều lắm vì buổi gặp gỡ chiều nay. Lúc này, Chúa biết ñược Vi ñang hạnh phúc dường nào.

Tối 30 Tết, nhà thờ chật cứng người. Ai cũng muốn tham dự thánh lễ cuối năm và cầu cho Tổ tiên, gia ñình. Vi quay xuống cuối nhà thờ như ñể tìm kiếm ñiều gì ñó và Vi nhìn thấy chị Mai ñang ngồi ở hàng ghế cuối cùng, ñầu chị hơi cúi xuống dường như muốn né tránh những con mắt tò mò, dò xét của mọi người xung quanh. Vi chợt thở phào nhẹ nhõm, ñiều mà cô bé tìm kiếm có lẽ ñã thấy rồi. Bài chia sẻ trong thánh lễ ñêm nay của cha xứ thật khác mọi ngày, cha không ñi sâu về trọng tâm của bài Tin Mừng mà giống như một chia sẻ thật tâm tình và cởi mở nhân dịp cuối năm.

Cha nói nhiều hơn về sự trở về; trở về của những người ñi học xa nhà, trở về của những người con ñi làm ăn và lập nghiệp xa quê,… và ñặc biệt là sự trở về của những người lầm lỗi. Sự trở về

nào cũng là tốt ñẹp, nhưng ñối với Thiên Chúa tuyệt vời nhất chính là sự trở về của những tâm hồn lạc lối, những tâm hồn biết thành tâm sám hối ăn năn ñó mới là ñiều mà Chúa luôn chờ ñợi ở mỗi người. Mỗi người ñều cần trở về, trở về trong sự hoán cải, trong sự thứ tha, hòa giải, trở về trong tình bác ái, yêu thương, trở về trong sự cảm thông, chia sẻ… và trở về trong tình yêu Thiên Chúa. Cả nhà thờ lặng ñi chỉ còn lại giọng nói của cha. Vi chợt quay xuống nhìn chị, cô bé nhìn thấy những giọt nước mắt nóng hổi ñang lăn dài trên khuôn mặt của chị.

Vi thơ thẩn ñi dọc con ñường làng, ñó ñây ñã có những ánh ñèn leo lét hắt chéo qua ô cửa sổ của những ngôi nhà gần nghĩa trang. Thỉng thoảng, có tiếng pháo ném nổ râm ran của mấy ñứa trẻ ñang nô nghịch. Vi thấy một không khí ñón Tết thật ấm áp ñang tràn ngập cả không gian, mọi người dường như ñang chờ ñợi thời khắc chuyển giao quan trọng: Giao mùa.

Không còn cái lạnh cắt da cắt thịt của mùa ñông, những trồi non mơn mởn ñang nhú dần trên những cây cối trong vườn. Sự sống ñang ñâm trồi, nảy lộc từ những gì cằn cỗi. Lòng người phải chăng cũng ñang Giao mùa �


64

Đức Thánh Cha kêu gọi các chính quyền tôn trọng tự do tôn giáo

Sáng 10.01.2011, ĐTC Biển Đức 16 ñã mạnh mẽ bênh vực tự do tôn giáo dưới mọi khía cạnh và ngài cũng nhắc ñến Việt Nam. Ngài bày tỏ lập trường trên ñây trong buổi tiếp kiến ngoại giao ñoàn cạnh Tòa Thánh gồm ñại diện 178 quốc gia, ñến chúc mừng ngài nhân dịp ñầu năm mới. Riêng về Việt Nam, ĐTC nói:

”Tôi muốn hài lòng ghi nhận rằng chính quyền Việt Nam ñã chấp nhận ñể tôi chỉ ñịnh một Đại diện, qua các cuộc viếng thăm cộng ñồng Công giáo quý mến tại nước này, vị ấy sẽ bày tỏ sự quan tâm ân cần của Người Kế Vị Thánh Phê-rô”.

ĐTC cũng tố giác nạn bách hại, kỳ thị các tín hữu Ki-tô, kêu gọi bãi bỏ chống phạm thượng tại Pakistan, kêu gọi các nước Âu Mỹ ñừng gạt bỏ tôn giáo ra ngoài lề xã hội và hay tôn trọng quyền tự do phản kháng lương tâm của những người thi hành nghề nghiệp trong lãnh vực y tế và luật pháp. Ngài kêu goi các chính phủ Trung Đông “áp dụng các biện pháp hữu hiệu” ñể bảo vệ các tôn giáo thiểu số ở ñó, và

ngài hy vọng Giáo hội có thể thiết lập các cơ cấu mục vụ tại “các nước thuộc bán ñảo Ả rập”, nơi có nhiều di dân Ki-tô hữu làm việc. “Quyền tự do tôn giáo không ñược tôn trọng ñầy ñủ khi chỉ có quyền tự do thờ tự ñược ñảm bảo và kem theo khống chế”. ĐTC nhắc nhở các nhà cầm quyền ở Châu Á, Châu Phi và Trung Đông.

Hầu hết các nước trên thế giới có quan hệ ngoại giao với Vatican

Tòa Thánh hiện có quan hệ ngoại giao với 178 quốc gia và con số này ñang tiếp tục tăng lên. Chỉ có Hoa Kỳ mới có quan hệ ngoại giao với nhiều nước hơn Vatican.

Vào năm 1900, khoảng 20 quốc gia có quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh, nhưng ñến năm 1978 khi Đức Gio-an Phao-lô II ñược bầu làm Giáo hoàng, con số này ñã tăng lên 84. Khi ngài qua ñời năm 2005, có 174 quốc gia thiết lập quan hệ với Tòa Thánh. Không kể

ĐIỂM TIN CÔNG GIÁO

65

Kosovo, tình trạng của nước này vẫn còn bị tranh cãi, có 16 nước chưa thiết lập quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh, và ñáng chú ý nhất là Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc.

Tòa Thánh không có ñặc sứ tại 9 trong 16 quốc gia ñó: Afghanistan, Ả Rập Saudi, Bắc Hàn, Bhutan, Maldives, Oman, Trung Quốc, Tuvalu và Việt Nam. Tuy nhiên, Tòa Thánh có Đại diện tông tòa (ñại diện của Đức Thánh cha tại các cộng ñồng Công giáo, không phải tại chính phủ) tại 7 nước còn lại gồm 3 nước châu Phi (Quần ñảo Comoros, Mauritius và Somalia) và 4 nước châu Á (Brunei, Lào, Malaysia và Myanmar).

Ngoài ra ñã có các cuộc thương lượng chính thức về thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Tòa Thánh và Việt Nam. Đầu năm nay hai bên ñã ñồng ý Đức Thánh cha có thể bổ nhiệm một nhà ngoại giao không thường trú ñại diện ngài tại Việt Nam. Phát biểu với các ñoàn ngoại giao tại Tòa Thánh, Đức Bê-nê-ñíc-tô 16 lưu ý “cách hài lòng” rằng “các nhà chức trách Việt Nam ñã chấp nhận việc tôi bổ nhiệm một ñại diện bày tỏ lo âu của người kế vị Thánh Phê-rô bằng cách viếng thăm cộng ñoàn Công giáo thân yêu của quốc gia này”.

Các nguồn tin cho biết Tòa Thánh sẽ sớm mở tòa khâm sứ mới tại Singapore, và sứ thần tại ñó cũng sẽ là ñại diện không thường trú của Đức Thánh cha tại Việt Nam. Tờ nhật báo Công giáo Ý Awenire ñăng tin này hôm 09.01.2011 Ngoài quan hệ với 178 quốc gia, Tòa Thánh còn có “quan hệ ñặc biệt” với Tổ chức Giải phóng Palestine, và quan hệ ngoại giao với Liên minh châu Âu, và Cộng hòa Malta.

Tòa Thánh có vai trò Quan sát viên thường trực tại các tổ chức liên chính phủ quốc tế chính gồm Liên Hiệp Quốc (New York, Geneva và Vienna), Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, Ủy ban châu Âu, FAO, IFAD, WFP, UNECEF, WTO, Liên ñoàn các nước Ả Rập, Tổ chức Thống nhất châu Phi, Tổ chức các nước châu Mỹ, và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu.

Hiện Tòa Thánh có 105 sứ thần (hay ñại sứ): 53 vị người Ý, 27 vị người châu Âu khác, 13 vị châu Á, 6 vị Bắc Mỹ (Hoa Kỳ), 2 vị Mỹ La tinh, và 4 vị châu Phi.

Đức Thánh Cha bổ nhiệm Đại diện không thường trú ñầu tiên tại Việt Nam

Hôm 13.1.2011, ĐTC Biển Đức 16 ñã bổ nhiệm Đức TGM Leopoldo Girelli làm Đại diện Tòa Thánh không thường trú ñầu tiên tại Việt


66

Nam. Nguyên văn thông báo của Phòng Báo chí Tòa Thánh viết:

”ĐTC bổ nhiệm Đức Cha Leopoldo Girelli, TGM hiệu tòa Capri, làm Sứ Thần Tòa Thánh tại Singapore, kiêm Khâm Sứ Tòa Thánh tại Malaysia và Brunei, và làm Đại Diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam. Cho ñến nay Đức TGM Girelli là Sứ thần Tòa Thánh tại Indonesia”.

Đức TGM Girelli năm nay 58 tuổi, sinh ngày 13-3-1953 tại làng Predore, thuộc Giáo phận Bergamo, bắc Italia, thụ phong Linh mục năm 1978, theo học tại trường ngoại giao Tòa Thánh từ 1984 ñến 1987. Sau khi ra trường, cha Girelli lần lượt phục vụ tại các Tòa Sứ Thần Tòa Thánh tại Camerun (1987-1991), New Zealand (1991-1993), rồi ñược gọi về Bộ ngoại giao Tòa Thánh ñể phục vụ trong 8 năm, từ 1993 - 2001, trước khi ñược gửi sang Tòa Sứ Thần tại Hoa Kỳ (2001-2006). Sau 5 năm tại ñây, ngài ñược bổ nhiệm làm TGM Sứ Thần Tòa Thánh tại Indonesia và Đông Timor, và thụ phong GM ngày 17.06.2006 do ĐHY Angelo Sodano, Quốc vụ khanh Tòa Thánh ñặt tay.

Cho ñến nay, vị Sứ Thần Tòa Thánh tại Thái Lan kiêm nhiệm chức vụ Sứ Thần Tòa Thánh tại Singapore, kiêm Khâm Sứ Tòa Thánh tại Malaysia và Brunei. Nay Tòa Thánh tách rời 2 nhiệm vụ này ñể ủy cho vị Sứ Thần riêng, kiêm nhiệm chức vụ Đại diện không thường trú tại Việt Nam. Tuyên bố hôm 10.01.2011 vừa qua trước ngoại giao ñoàn cạnh Tòa Thánh, ĐTC nói: ”Tôi muốn hài lòng ghi nhận rằng chính quyền Việt Nam ñã chấp nhận ñể tôi chỉ ñịnh một Đại diện, qua các cuộc viếng thăm cộng ñồng Công giáo quý mến tại nước này, vị ấy sẽ bày tỏ sự quan tâm ân cần của Người Kế Vị Thánh Phê-rô” �

ĐTGM. Leopoldo Girelli Đại diện không thường trú của Tòa Thánh tại Việt Nam.

ĐIỂM TIN CÔNG GIÁO

67

Documents

NGUYỆT SAN DÂN CHÚA , 02 - 2011 · NGUYỆT SAN DÂN CHÚA 35, 02 - 2011 4 (LTS) Chiều ngày 28.12.2010, ĐTC Bê-nê-ñíc-tô XVI ñã bổ nhiệm ĐHY IVAN DIAS Tổng tr