Upload
others
View
13
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
MụcLụcGiớiThiệu
Chương1
Chương2
Chương3
Chương4
Chương5
Chương6
Chương7
Chương8
Chương9
Chương10
Chương11
Chương12
Chương13
Chương14
Chương15
Chương16
Chương17
Chương18
Chương19
Chương20
GiớiThiệu
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
Nhữngbàihọccuộcsốngcógiátrịnhưmộtngườithầythôngtháivềkinhnghiệmsốngđốivớihàngtriệubạnđọckhắpthếgiới.Cuốnsáchthểhiện20bàihọcsâusắc,đúngđắnvàcógiátrịvĩnhhằngđượcđúckếttừnhữngtrảinghiệmthựctiễncủamộtđờingườiluônsuytư,trăntrởvềcuộcsống.Cuốnsáchsẽgiúpchúngtanhậnrađượcnhữngđiềuquantrọngnhấtđểtạonênmộtcuộcsốngcóýnghĩathựcsự.
Cuốnsáchnhiềunămliềnluônđứngđầucácbảngxếphạngcủanhữngcuốnsáchbánchạyvàđượcbạnđọcyêuthíchnhấtvàđãđượcdịchranhiềungônngữtrênthếgiới.Chúngtahãycùngkhámphávàchiêmnghiệmnhữngbàihọccủacuộcsốngquýgiánàyđểcuộcsốngcủamìnhđượchạnhphúcvàthànhcônghơn.
Nhậnđịnh
"Tôi sẽ luôn nâng niu quyển sách này như một cuốn cẩm nang gối đầugiườngđểgiúpchomìnhsốngmộtcuộcđờihoànhảo....Cuốnsáchđãgiúptôithậtsựnhậnranhữnggiátrịvàphẩmchấtquantrọngđểcóđượcthànhcôngvàhạnhphúc.Hyvọngrằngnhữngngườikháccũngcảmnhậnđượcnhữngđiềunhưvậykhiđọccuốnsáchnày.
Xin cảmơn tác giả!Cảmơn những trải nghiệmquý giá và tấm lòng tâmhuyếtvớicuộcsốngkhichiasẻvớibạnđọcnhữngkinhnghiệmvôgiánày."
(RachelLundrigan)
"Vớinhữngbàihọcvàkinhnghiệmsốngquýbáuvàcógiá trịvĩnhhằng,cuốnsáchxứngđángtrởthànhmộtcẩmnangsốngchotấtcảmọingười...."
(TiếnsĩKenBlanchard)
Chương1Thànhcôngkhôngchỉlàkiếmđượcnhiềutiền“ThànhCôngcónghĩalàđạtđượckếtquảtốtnhấtvớinhữnggìtađang
có”.-WynnDavisKhámpháýnghĩacủacuộcsốngCóthểbạncholàtrễnhưnglầnđầutiêntôihiểuđượcýnghĩathựcsựcủa
haitừThànhCônglàkhitôibamươichíntuổi.Lúcđótôichẳngcầnphảilàgiámđốcđiềuhànhcủamộttrong500côngtylớnnhấtthếgiới,haylàvừamuađượcchiếcMercedesđờimớinhất,cũngkhôngtrúngsốđộcđắc.Chỉlàtìmđượcđiềumàtôiđãtừngmãikiếmtìm,đólàsựbìnhyêntrongtâmhồnvàcảmnhậnđượcgiátrịcủabảnthân.Vàtừđó,cuộcsốngcủatôiđãhoàntoànthayđổi.
Theotôi,ThànhCôngcũngcónhữngquyluậtcủanóchỉlàchúngtachưađượcnghenóiđếntrêncácphươngtiệnthôngtinđạichúngmàthôi.Nhữngquyluậtđócũngchẳngcógìlàmớimerhaybíẩncả.Nóbìnhdị,gầngũivàtồntạitừlâu,nhưngnórấtđúng.
Saunhiềunămxoaysởvàtìmtòinghiêncứu,tôiđãnhậnrarằngcuộcsốngđượchìnhthànhtừnhữngquyluậtđãtồntạihàngngànnămnay.Saukhilầntheonhữngconđườngkhácnhaumongtìmđược“mộtcuộcsốngtốthơn”,cuốicùngtôiđãtrởlạinơimàtôibắtđầucùngvớinhữnghứngthúmàcólúcchúngtacholàlỗithời.NhưEdwardAlbeeviếttrongvởkịchCâuchuyệnsởthú,“…khicầnthiết,chúngtacũngnênđimộtđoạnđườngdàiđểsauđó,quaytrởlạivànhậnrađâulàconđườngngắnhơnmàmìnhđangtìm”.
CómộtcâuthànhngữThụyĐiểnnóirằng“Chúngtabịgiàđiquánhanh,trongkhisựtrảinghiệmlạiđếnvớichúngtaquáchậm”.Cóthểđiềuđólàkhôngđúngvàcũngcóthểcuốnsáchnàysẽgiúpbạncóđượcnhữngsựtrảinghiệmsớmhơntôingàytrước.Thậmchí,dùbạnđãlớntuổinhữnghãyhiểukhôngbaogiờlàquámuộn!Từnhữngđiềuđãqua,tôirútrađượcrằng:Ngườihiểubiếtkhôngphảilàngườitìmcáchhơnngườikhácmàlàngườibiếtcáchsốngthếnàođểhạnhphúc.
MốiliênhệgiữathànhcôngvàtiềnbạcAisốngtrênđờicũngcầncótiền.Việckiếmtiềnđầutiêncóthểlàmục
đíchnhưngsauđóđồngtiềnsẽlàphươngtiệnchứkhôngphảilàmụcđíchsaucùng.Chúngtakhôngthểnóitựthântiềnlàtốthayxấu.Tiềngiúpngườitasống,họctậpđểđạtđượcướcmơcủamìnhvàgiúpđỡnhữngngườikhác.Mỗinămnhữngngườigiàucóđónggóphàngtỉđôlavàonhữngcôngtrìnhphúclợixãhội,nhữngchươngtrìnhnhânđạo,giúpnhữngngườinghèovàbệnhtật…Vậytiềntốtchứ!Nhưngchẳngphảitiềnbạccũnglànguồngốc
củanhiềuđiềuxấuxađósao?Bờichúngtađangsốngtrongmộtxãhộithườngđánhđồngthànhcôngvề
tiềnbạcvớithànhcôngcuộcsốngnêncóđôiđiềutôimuốnchiasẻcùngcácbạn:
1.Tựthânđồngtiềnkhôngphảilàxấu.Bảnthânđồngtiềnkhôngphảilàcộirễcủatấtcảmọisựxấuxamàthậtra,chínhsựhammuốncótiền,ngaycảkhibạnđangcóthậtnhiềutiền.Vấnđềlàchúngtakiếmtiềnbằngnhữngcáchchânchínhvàchúngtatiêutiềnvàonhữngmụcđíchchínhđángthìkhiđó,đồngtiềnsẽsảnsinhranhữngđiềutốt.
2.Tiềnbạckhôngphảilàđiềukiệnđủđểthànhcông.Trướcđây,tôithườngđọcnhiềusáchviếtvềconđườngthànhcôngcủanhữngnhàtriệuphú,tỉphú…Trongsốđócóvàingườiđãphảivàotùvìchínhconđườngdẫnđếnthànhcôngcủamình.IvanBoesky,mộtnhàtàiphiệtnổitiếngđãnóihơiquárằng“Thamlamđôikhicũngtốt”–vàchỉvàithángsau,ôngbịtruytố.Boeskyđãtuyênbốmộtđiềumànhiềungườithườngnghĩnhưngkhôngphảibaogiờcũngđúng,đólà:Thànhcôngđồngnghĩavớigiàucó.
Cònnhớnhữngnăm90,khiphongtràogiaodịchtrênmạngvàthamgiavàothịtrườngchứngkhoánnổilênnhưcồn,ngàynàocũngcónhữngngườibỗngchốctrởthànhtỉphú.Thếlàmộtsốgiátrịvềmặtđạođứcvàtinhthầnđànhphảinhườngchỗchosựgiàucóvàkiểusốngcủanhữngngười“mớiphất”đó.
NguyênnhâncủavôsốnhữngvụtaitiếngvàbêbốitậpthểliêntụcxảyratạiEnron,AuthurAndersen,Tyco,Xerox,WorldCom,v.v.làbởivìhọchưacócáinhìnđúngđắnvềđồngtiền.Nhữngkẻvàotùtrongnhữngnăm80hoặcnhữngngườibịphásảnvàonhữngnăm90lànhữngkẻtựđánhmấtchínhmìnhtrướcmãnhlựccủađồngtiền.Khiđượcphỏngvấn,córấtnhiềunhàquảnlýđãnóirằng,mặcdùbỏrấtnhiềuthờigianđểcốsứcđạtnhữngmụctiêutàichính,nhưngdườngnhưcuộcsốngđốivớihọvẫn“trốngrỗngvàvônghĩa”.Cóđến60%nhữngnhàđiềuhànhcấpcaotiếtlộrằnghọthựcsựhốitiếckhiđãđánhđổicuộcsốnggiađìnhđểcóthểtheođuổinhữngmụctiêunghềnghiệp.
Tạisaonhữngngườiđãcóđầyđủtiềnbạc,quyềnlựcvàcảđịavịvẫnkhôngcảmthấyhạnhphúc?Câutrảlờithậtđơngiản,đólàbởivìsởhữunhữngthứđókhônghẳncónghĩalàđạtđượcthànhcông.Họchưanhậnrađiềugìlàchínhyếuchocuộcsốngcủamình.Họtrởthànhnôlệcủađồngtiềnvànhữngthứdođồngtiềnmanglại.Khiđóhọđãvôtìnhgâytổnhạichocuộcsốngcủabảnthâncũngnhưcủanhữngngườikhác.Khiphóngđạiquámứctầmquantrọngcủađồngtiềnchínhlàbạnđangđánhlừachínhmình,gạtmìnhrakhỏinhữngđiềutuybìnhdịnhưnglạicóýnghĩalớn,nhữngđiềucóthểlàmchocuộcsốngthúvịhơn,sâusắcvàđángyêuhơn.
Thếnàođượcgọilàthànhcông?
“Hãyđểmỗingườitựhoànthiệnmìnhbằngchínhnhữngkhảnăngtiềmẩnmàhọvốncó.”–HalUrban
Tôikhôngbiếtphảiđịnhnghĩathànhcônglànhưthếnàonhưngtôibiếtrằngcuộcsốngluônđặtranhữngthửtháchđểchúngtacócơhộihoànthiệnkhảnăngcủamình.Vàchúngtađãthànhcôngkhiđạtđếngiátrịcaonhấtvàchođinhữngđiềutốtnhấttronggiớihạncủanhữngkhảnăngvàtrảinghiệmmàtađangcó.Cuộcsốngkhôngđòihỏichúngtaphảiđứnghàngđầu,màchỉyêucầuchúngtacốgắnglàmtốttốiđatrongtừngviệcchúngtađanglàm.
Đâylàphẩmchấtthườngthấyởngườithànhcông:•Chấpnhậnrằngcuộcsốngluôntồntạinhữngkhókhănvàthửthách.Họ
hộinhậpvớicuộcsốngvàvươnlênkhắcphụchơnlàchỉbiếtphànnàn,thanvãn.Họdámchịutráchnhiệmvềcuộcđờicủamìnhthayvìđổlỗihoặcbàochữađểtìmđếnsựthanhthảnchobảnthân.
•Luôngiữtháiđộsốngtíchcực.Họtìmkiếm,khámphánhữngđiềutốtđẹpởngườikhácvàthếgiớixungquanh.Đốivớihọ,khókhănvàthửtháchchínhlànhữngcơhộiđểhọthửsứcvàtrảinghiệm.
•Tạonhữngquanhệtốt.Họnhạycảmvớinhữngnhucầuvàcảmnhậncủangườikhác.Họluônquantâm,tôntrọngvàbiếtcáchkhơidậynhữngđiềutốtđẹpởngườikhác.
•Luôncóphươnghướngvàmụcđích.Họluônhìnhdungvàbiếttrướcnơimìnhsẽđến.Họhoànthànhnhữngmụctiêuđãđịnhrồilạiđặtramụctiêumới.Vuivẻchấpnhậnthửtháchlàmộtđứctínhthườngthấyởnhữngngườinày.
•Cónhucầuhọchỏimạnhmẽ.Đốivớinhữngngườinày,họchỏilàmộtthúvuichứkhôngphảilàmộtnhiệmvụ.Nhữngkiếnthứcmớisẽlàmphongphúhơnchocuộcsốngcủahọvàtừđógiúphọtrưởngthànhhơn.
•Hànhđộngtheođịnhhướng.Khôngsavàothóiquenxấuhoặctỏrabuồnchánvìnhữngngườinàyluôn“tranhthủ”tíchlũynhữngkinhnghiệmmới.
•Chútrọngphẩmchấtđạođứccánhân.Họhiểurằng,trungthựclàmộttrongnhữnggiátrịcơbảncủaconngườivàquyếttâmthểhiệnphẩmchấtnàycảtrongcôngviệcvàđờisống.
•Hiểuđượcsựkhácbiệtgiữa“sống”và“tồntại”.Họ“sống”thậtsựvớitấtcảnhiệthuyếtchứkhôngđểcuộcsống“cuốntrôi”mình.Họyêuquýcuộcsốngvớitấtcảcácgiátrịcủanócùngnhữngthànhquảmàhọđãnỗlựcđạtđược.
Khởiđầuchothànhcôngthựcsự“Córấtnhiềungườikhôngbaogiờsửdụnghếtnănglựccủachínhbản
thânhọ.Cóthểdohọchưagặpđượcmộtmôitrườngphùhợphoặccóthểnóđãthựcsựcằncỗi”.
-JohnGardnerTrongcuộcsốngngàynay,mỗichúngtathườngbịvâybọcbởiquánhiều
thôngtin.Nóthúcgiụcchúngtatìmkiếmnhữnggìthíchhợpnhấtthờichomìnhởbênngoàihơnlàkhaithácnộilựccủachúngta.Vàthếlà,khảnăngcủachúngtavẫnbịchônvùi.Mãimãichúngtasẽkhôngbaogiờnắmbắtđượcnhữngcơhộiđangđếnvớimình.
“Khámphánănglựcbảnthân”chínhlàmộttrongnhữngthôngđiệpchínhcủacuốnsáchnày.Dùcòntrẻhayđãcótuổi,dùmớilớp9hoặcđãlàtiếnsĩ,chúngtavẫnnêntìmhiểuvàpháthuynhữngtiềmnăngcủamìnhđểsốngtốthơn.Trongmỗiconngườichúngtađềuẩnchứanhữngphẩmchấttốtđẹpcóthểđưatađếnthànhcôngthựcsự.
“Bấtkểhoàncảnhhiệntạilànhưthếnàothìnhữngđiềutốtđẹpnhấtvẫnđangcònởphíatrước,bởi90%nănglựcđểlàmnênđiểuđóvẫnchưađượcbạnpháthiệnvàsửdụngđến.”
-TimHansel
Chương2Cuộcsốngvốnkhókhăn…vàkhôngphảilúcnàocũngcôngbằng“Cuộcsốngvốnđượchìnhthànhtừmộtchuỗinhữngkhókhăn.Bạnchỉngồiđâymàthanvãnhaymạnhdạnđitìmgiảiphápvượtqua
nhữngkhókhănấy?”-M.ScottPeckHạnhphúckhôngbỗngdưngmàcóKhôngphảilúcnàocuộcsốngcũngdiễnbiếnnhưchúngtamongđợi.Có
nhữngthựctếmàchúngtaphảivượtquađểrồirútranhữngbàihọcchomình,dùcóthểmuộnmàng.MộttrongnhữngbàihọcđólàHạnhphúckhôngbỗngdưngmàcó.
Đólàmộtsựthậthiểnnhiênmặcchochúngtacómuốnhaykhông.Vậychúngtacứmãingồiđómàcathánvềnhữngđiềutráiýnghịchlòng,mãiướcmơcuộcsốngsẽdiễnranhưýnguyện,haychấpnhậncuộcsốngnhưbảnchấtcủanóvàhiểurằnghạnhphúclàdochínhchúngtatạonên?
Cuộcsốngvốnkhắcnghiệt…Khoảng2.500nămtrước,ĐứcPhậtđãthuyếtphápKinhTứdiệuđế(Bốn
điềuchủchốt)rấtsâusắcvàđúngvớithựctế.Điềuđầutiên:“Đờilàbểkhổ”.Cóthểnghĩrằngônglàngườiđầutiênnóilênđiềuđó,nhưngtôichorằngnhiềungườiđãnhậnrađiềuđótrướckhiĐứcPhậtđềcậpđếnvìthậtkhómàtinrằngcuộcsốngcủanhữngcưdânđầutiêntrêntráiđấtchẳngcóchútkhókhănnáo.Bảnchấtcuộcsốngvốnkhắcnghiệt,nóluônnhưthếvàsẽmãimãinhưthế.Khihiểuvàchấpnhậnđiềuấythìchúngtasẽcảmthấynhẹnhànghơnkhiđứngtrướcnhữngđiềukhókhăn,bấtlợikhôngmongđợi.
Mộttrongnhữngkhácbiệtgiữangườithànhcôngvàngườithấtbạilàởtháiđộtiếpnhậnkhácnhauđốivớinhữngkhókhăncủacuộcsống.Ngườithấtbạithườngnétránh,hoặccamchịucáctrởngạicònngườithànhcôngluônđitìmgiảipháp,ngaycảkhiphảichịuđựngkhổảibởihọtinrằngsẽvượtqua.
Rấtnhiềungườicứmãithanvãnvềnhữngkhókhăncủamìnhnhưthểtrườnghợpcủamìnhlàduynhất,vàhọluôncảmthấycuộcsốngcủangườikhácdễdànghơncuộcsốngcủahọ.Trongsuynghĩcủahọ,cóvẻnhưviệcphànnànđótưởngsẽtrútbớttrởngạicủamìnhlênngườikhác,vàchínhđiềuđócũngthểhiệnrằnghọchưachấpnhậnkhókhănlàđiềuvốncócủacuộcsống.Thựcrasựthanvãnđóchỉlàmhọyếulònghơnvàmuốntránhthựctế.
Ngaykhichúngtachấpnhậnsựthực:Cuộcsốngvốnkhắcnghiệt,thìchúngtacũngbắtđầuhiểurằng,khimỗitrởngạiđếncũngchínhlàmộtcơhộiđangđến.Thayvìđểkhókhănđánhbại,chúngtahãyđónnhậnchúng
nhưmộtcơhộiđểrènluyệnbảnlĩnhcủachínhmình.Nềncôngnghệhiệnđạiđặtchúngtavàomộtlốisống“ấnnút”–nấuăn,rửachén,xemchươngtrìnhti-viưathích,thậmchítậpthểdụccũngchỉbằngmộtcáiấnnút.Thêmvàođó,mỗingàychúngtaphảitiếpxúcvớihàngloạtnhữngthôngtinquảngcàorằng“Bạnsẽchẳngmấtnhiềuthờigianđểcóđượcmộtthânhìnhmongmuốn”,“Chỉtrongmộtthờigianngắn,bạncóthểhọcthôngthạomộtngoạingữ”,“Chẳngmấychốcbạnsẽtrởthànhmộtngườinổitiếngvàgiàucó”…
Cácchuyêngiaquảngcáovàtiếpthịđã,đangvàsẽtiếptụcdùngnhữnghìnhthứcgiớithiệunhưthếbởihọhiểurấtrõbảntínhconngười.Họbiếtrằnghầunhưchúngtakhôngchấpnhậnthựctếkhókhăn,luôntìmcáchnétránhhoặcmuốngiảiquyếtvấnđềmộtcáchnhanhchóngvàdễdàng.Nhưngthậtramọithứđềucócáigiácủanó,phảicósựđầutưvềthờigian,côngsức,đôikhicócảsựhisinhvàchấpnhậnnhữngmấtmát.
…Vàkhôngphảilúcnàocuộcsốngcũngcôngbằng!Năm1981,từnhữngtrảinghiệmcủamình,HaroldKushnerđãviếtcuốn
Khiđiềukhôngmayxảyđếnvớingườitốt,dànhchonhữngngườitừngbịcuộcsốnglàmtổnthương,rằngnếucuộcsốngcôngbằngthìđánglẽrahọphảiđượcnhậnlạiphầnnàonhữnggìmàhọđãchođi.Đólàmộttrongnhữngcuốnđượcnhiềungườiđọcnhấtvàonhữngnăm1980.Nóthuộcloạikinhđiểnvìgắnliềnvớimộttrongnhữngcâuhỏiphổbiếnxưanaylà“Tạisaomọichuyệnlạixảyđếnvớitôi?”.KushnercómộtcậucontraitênlàAaron,lẽragiađìnhhọcóthểsốngvuivẻvàhạnhphúcbênnhau.ThếnhưngvàonămAaronđược3tuổi,cácbácsĩchẩnđoáncậubémắcbệnh“progeria”,mộtloạidịchlâylanrấtnhanhvàchưacóthuốcchữatrị.Cậubéphảichịunhữngđauđớnvềthểxácsuốt11nămvàmấtnăm14tuổi,cònchamẹcậukhôngbaogiờquênđượcnhữngmấtmáttinhthầnđó.Dườngnhưchúngta,nhấtlànhữngngườitốt,thườnggặpnhữngđiềukhôngmayhơnnhữngđiềulànhvàtrướcnhữngtìnhcảnhnhưvậy,mọingườithườngchorằng“Cuộcsốngkhôngphảilúcnàocũngcôngbằng!”.
Khôngaitrongchúngtacóthểtránhnéđượckhókhănnhưngchúngtacóthểhọccáchkiểmsoátnó.Chúngtacóthểlựachọnkhôngđểchokhókhănhạgục,nhấnchìmtatrongbiểnkhổbằngcáchchấpnhậnnónhưmộtthựcthểcuộcsốngvàtrưởngthànhtừnó.
Chúngtasốngtrongmộtthếgiớikhônghoànhảovớinhữngconngườikhônghoànhảo.Trongthếgiớikhônghoànhảođó,chúngtakhônghềđơnđộc.Mọingườicùngchiasẻnhữngtổnthương,nỗiđauvàmấtmátcủariêngmình.Quantrọngkhôngphảingườitacóbaonhiêukhókhănmàchínhlàngườiđóđãvượtquanhữngkhókhănđónhưthếnào.Khibịtổnthương,dùlàthểchấthaytinhthần,điềucầnthiếtlàtìmraýnghĩatừnỗiđauđó.NhưBenjaminFranklinđãtừngviết“Chínhnhữngđiềugâytổnthươngtasẽdạyta”.Theoông,bấtcứnỗiđaunàocũngmangđếnchochúngtamộtsựtrải
nghiệmnàođó,chỉlàchúngtacósẵnlòngđónnhận,họchỏitừnóhaykhôngmàthôi.Thànhcôngđíchthựcđượcxácđịnhquacáchchúngtađươngđầuvớinghịchcảnh:trốnchạyhayđốiđầu,chấpnhậnđầuhànghayquyếttâmchiếnthắngnó.
RấtcầnởbạnmộtlòngcanđảmMộtsốngườiluônbịlệthuộcvàonhữngyếutốbênngoài.Họdễdàng
thànhcôngkhitấtcảnhữngđiềuthuậnlợi.Nhưnghọnhanhchóngmấttinhthầnvàngãquỵngaykhibịnghịchcảnhcảnlối.Họdườngnhưkhônghiểurằngđứngtrướckhókhăn,chúngtaphảitựmìnhquyếtđịnhsẽđểkhókhănnhấnchìmhayvượtlênnó.
Đểcóthểđứngvữngtrướcthựctếkhắcnghiệtđòihỏiởchúngtamộtnghịlực.WinstonChurchillchorằng:“Canđảmlàphẩmchấtđầutiênmàmộtngườicầncóbởivìđóchínhlànềntảngchosựhìnhthànhnhữngphẩmchấtkhác”.Ởđâyôngkhôngcóýđềcậpđếnsựcanđảmcủanhữngconngườiphithườngmàchínhlàsựcanđảmdámđưaranhữngquyếtđịnhcầnthiếttrướcsựkhắcnghiệtcủacuộcsốngđờithường.
PaulTillich,nhàthầnhọcnổitiếng,tácgiảcuốnHiệnthâncủasựcanđảm,khiđượcyêucầugiảithíchcụthểhơnvềýnghĩacủasựcanđảmnày,đãnói“Canđảmlàdámnói“vâng”vớicuộcsốngchodùnókhắcnghiệtđếnmứcnào.Canđảmlàbiếtmỉmcườidùsốphậntrớtrêuthếnàođinữa”.Cuộcsốngkhắcnghiệt…vàvốnkhôngcôngbằng,nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàcuộcsốngkhôngcónhữngnéttươiđẹp,thúvịvàđángyêunếubạnbiếtcáchtìmvànhậnranó.
“Hãyđónnhậnnhữngkhókhăn,bấthạnhnhưlàmộtphầntấtyếucủacuộcsống,hãyngẩngcaođầu,nhìnthẳngvàonó,vànói:Tasẽmạnhhơnngươi.Ngươikhôngthểthắngđượcta.”
-AnnLanders
Chương3Cuộcsốngluôncónhữngniềmvuivànhữngthúvịbấtngờ“TrongtấtcảnhữngtặngvậtmàTạoHóabantặngchoconngườithìnụ
cườiđượcxếpởvịtríđầutiên.”-NormanCousinsKhámpháýnghĩasựcânbằngcuộcsốngMộtbuổisángnọ,tôiđangngồichỉnhsửanhữngcâutừlầncuốitrướckhi
đưabảnthảochonhàxuấtbảnthìchuôngđiệnthoạireo.Giọngmộtphụnữtrẻởđầudâybênkiavanglên:
-CôJannettecónhàkhôngạ?-Thưakhông,Jannettekhôngcònsốngởđâynữa–Tôitrảlời.-Thếcôấychuyểnđitừkhinào?-À,côkhôngbiếtsao?JannetteđiBoliviarồi.Côấyđếnđóđểnghiên
cứutậptụckếtđôicủangườidađỏInca.-Chắclàônglạiđùarồi–Côtađổigiọngngờvực.-Cólẽlàtôiđùađấyvàtôinghĩlàcôđãgọinhầmsốrồi.-Ồ,ônglạquáđấy!–Vàtiếnggácmáynhẹnhàng.Gácmáyxuống,tôicócảmgiácrằngcólẽcôtacũngphảibậtcườivì
cuộcđốithoạinày.Vàtôichắcchắnrằng,saunàykhicóbắtđượcliênlạcđượcvàkểchoJannettevềanhchàng“thíchđùa”nàythìcảhaisẽcùnglănracười.Nghĩtớiđó,tôicũngcười.TôitựhỏiliệucôtacógọilạichotôichỉđểnóirằngngườiIncasốngởPeruchứkhôngphảiởBolivia.Nhưngtôikhôngtinlàcôtalạirảnhrỗiđếnthế.
Tôiđãphảimấtmộtthờigiandàimớihiểuđượcrằnghàihướcchínhlàmộttrongnhữngyếutốquantrọngnhấtđểgiữvữngsựcânbằngchocuộcsống.Vàcólẽchínhsựhàihướclàphươngcáchhữuhiệunhấtgiúpchúngtagiữchotinhthầnkhôngbịnghiềnnátdướiáplựccủacuộcsốngkhắcnghiệt.Hãybiếtvuisốngbằngcáchchođivànhặtnhạnhvềthậtnhiềutiếngcười.
CâuchuyệnvềEdisonvàEinsteinThomasEdisonvàAlbertEinsteinkhôngphảilàhaiconngườiđầutiên
hiệnlêntrongtâmtríkhitôinghĩvềtínhhàihước,vuiđùasẽlàmgiảmbớthayphávỡsựcăngthẳng.
NhữngcâuchuyệnkểvềkhảnănglàmviệcliêntụcnhiềugiờvàgánhchịuhàngngànthấtbạicủaEdisonđãđượcnhắclạinhiềulần.Nhưngđiềuítđượcbiếtđếnchínhlànhữngphươngphápgiúpôngduytrìđượccânbằngchobảnthânkhilàmviệcvớinhữngkhámphákhoahọcnổitiếng.Edisonđặtmộtchiếcgiườngnhỏtrongphòngthínghiệmđểnghỉngơilúccần,vìôngbiếtrằngchỉkhiđầuócđượcthưgiãnhoàntoànthìnómớihoạtđộngsángtạonhất.Edisoncũngcoitrọngsựhàihước.Tronghàngtrămcuốnsổtaychứađầynhữngphươngtrình,côngthứckhoahọc,ôngthêmvàođó
khônggìngoàinhữngcâuchuyệncười.Ôngnóirằng,cùngcườivớinhausẽgiúplàmviệcvớinhaulâubềnhơn,cầnmẫnhơnvàhiệuquảhơn.
VớiEinstein,chìakhóachohạnhphúccuộcsốngchínhlàsựđơngiản,trítưởngtượngvàóckhôihài.Ôngnói,“Mọichuyệncàngnênđơngiảncàngtốt”.Nhữngaitừngtìmhiểucuộcsốngcủaôngđềurấtngạcnhiênkhithấyônglàconngườihếtsứcvuitính.Ôngđùavớicảnhữngýtưởngvànhữngconsố.Einsteinđểlạimộtphátminhcógiátrịnhấtchochúngta,đólà:“Vuiđùalàmộttrongnhữngcáchhiệuquảnhấtđểđơngiảnhóanhữngkhókhănvàcóđượcniềmvuitrongcuộcsống”.
TiếngcườilàphươngthuốccóthểchữalànhmọivếtthươngHàngngànnămtrước,nhàhiềntriếtSolomonđãcócâucáchngônnổi
tiếngrằng:“Mộttráitimhoanhỉcótácdụngnhưmộtliềuthuốcthầnký,nhưngmộttinhthầntannátsẽlàmkhôkiệtđếntậnxươngcốtcủamộtconngười”.Vàchođếntậnthờinay,mộttrongnhữngtạpchíphổthôngnhất,Reader’sDigest,luôncómụcthườngkỳdànhchotấtcảmọilứatuổi,đólàTiếngcười,liềuthuốchữuhiệunhất.
Vâycóbằngchứngkhoahọcnàochứngminhchokếtluậnrằng,tiếngcườicósứcmạnhchữabệnhkhông?Thưarằngcó.Nhữngnămgầnđây,yhọcđãpháthiệnrasứcmạnhchữabệnhkỳdiệucủatiếngcười.Vàngườikhámphárađiềuấykhôngphảilàmộtnhànghiêncứuvậtlýhayyhọcmàlạilàmộtbệnhnhân,mộtngườikhôngchấpnhậnchẩnđoánykhoachorằngôngtachỉcònsốngđượcíttháng.BệnhnhânấychínhlàNormanCousins,mộtcộngtácviênkìcựucủatờSaturdayReview.
Năm1964,Cousinsđượcchẩnđoánđangmắcphảimộtcănbệnhliênquanđếnmôliênkếtvàcácbácsĩchobiếtcơhộisốngcòncủaôngchỉcònlàmộtphầnnămtrămvàôngchỉcònsốngthêmítlâunữathôi.NhưngCousinsvẫnquyếtđịnhtựchữabệnhchomình.Vớimộtquyếttâmmãnhliệt,ôngvậndụngtấtcảnhữngcảmxúctíchcựcbaogồmcáchnhìnlạcquanvàniềmtinvàocuộcsống.Ôngthườngxuyênxemnhữngchươngtrìnhhàihướctrênti-vinhưcácphimhài,kịchhài,truyệncười…
Saunày,khiviếtlạinhữngkinhnghiệmchữabệnhcủamình,Cousinsnói“Tôikhámphárarằngchỉmườiphútcườithậtthoảimái,vôtưlàđãcótácdụnggâytêcácvếtthươngvàchotôiítnhấthaigiờngủyênkhôngđauđớn.”
Sausựhồiphụcphithườngấy,Cousinstiếptụcnghiêncứuhiệuquảcủanhữngcảmxúctíchcựcđốivớicơthểconngười.ÔngkếthợpvớitrườngĐạihọcYkhoathuộcViệnđạihọcLosAngeles,đưaranhữnglýgiảiđầyđủvàxácthựcvềlợiíchsinhlýcủatiếngcười,trongđóphântíchrõ:Cườicóthểgiốngnhưmoóc-phingọilàendorphins,làmtănglượngkhángthểmiễnnhiễm,giảmcăngthẳng,giảmđau,kíchthíchcáccơquannộitạng,cảithiệntuầnhoànmáu…
Cuộcsống‘saubilàhài’–cườilàmộtgiảipháptốiưuThậtratiếngcườivànhữngcảmxúctíchcựckháccótácdụngtrịliệurất
hiệuquảnhưlàmtăngcườnghệthốngmiễnnhiễm,bồibổvàhồiphụcsứcsống,làmdịusựkíchđộngthầnkinh,giảmsựcăngthẳng,kíchthíchsựsángtạo,làmchúngtacảmthấyphấnchấnvàmạnhmẽ,làmộtchấtbôitrơnhiệuquả-giảiquyếtêmthắmnhữngviệcgaygotrongcuộcsốnghằngngàyvàcuốicùng,tiếngcườicònlàmđượcnhữngđiềukìdiệutrongviệckếtnốicácmốiquanhệ.Aiđóđãtừngnóihoàntoànđúngrằng,tiếngcườicóthểrútngắnkhoảngcáchgiữahaingười.
Nhữngkhiđốidiệnvớithựctếkhắcnghiệtcủacuộcsống,aitrongchúngtacũngcónhucầuđượcthưgiãn.Vậythìtrongnhữnglúckhókhăn,hãycườimộtcáchhồnnhiên,thoảimái,cườilớntiếnghaycườikhúckhíchđềutốt,đềucóthểtạotrạngtháitíchcựcchotinhthầnvàthểchấtcủabạn.
“Bạnhãycườilên–Cảthểgiớisẽmỉmcườivớibạn!”–MathewGreen
Chương4Cuộcsốngkhôngphảilàdomaymắnmàdochúngtalựachọn“Khôngcóđiềugìlàtựnhiênxảyđến.Tấtcảchỉxảyramộtkhibạnhiểu
đượcrằngchínhbạnphảitácđộngđểmọiviệcdiễnratheocáchmàbạnmuốn.”
-BenSteinQuyềnđượclựachọn–KhảnăngkỳdiệucủaconngườiCórấtnhiềungườiđinhninhrằnghiệntạicủamìnhđãđượcsốmệnh
địnhsẵn,nhưngthựcrakhôngphảinhưvậy.Khảnăngkỳdiệunhấtcủaconngườiđólàcóđượcquyềntựdochọnlựa,chọnlựamộttháiđộ,chọnlựamộtcáchsống,mộtcáchnhìn….Chúngtavẫnquenđổlỗichonhữngngườikhác.Cónhữnglúctôicũngcholàmìnhkémmaymắn,nhưngrồitôihiểurarằngkhôngaicóthểkiểmsoátđượcnhữngbiếncốxảyđến,nhưngmỗingườiluôncóquyềnchọnlựacáchđốiphóvớichúng.
Nhữngngườisuysụptinhthầnhaythấtbại,thườngđưaranhữnglýdonhưlà:dokhôngcótiền,khôngcóthờigian,dokémmaymắn,doquámệtmỏihaytâmtrạngchánnản…đểbiệnminhchoviệcbỏquanhữngcơhộithuậnlợitrongcuộcsống.Nhưngsựthựcchỉlàdohọkhôngbiếtsửdụngquyềnđượclựachọncủamình.Chínhvìthế,họchỉlàđangtồntạichứkhôngphảiđangsốngthựcsự.Điềuđócũnggiốngnhưviệcbạnmuốnmởkhóađểthoátkhỏinơigiamcầm,nhưnglạikhôngbiếtrằngchiếcchìakhóađangởngaytrongchínhbảnthânmình,trongcáchsuynghĩcủamình.Cuộcsốnglàdochúngtalựachọnchứkhôngphảidomayrủi.Bảnchấtcủasựviệcxảyđếnkhôngquantrọngbằngcáchchúngtađốiphóvớinó.Chínhđiềuchúngtachọnđểnghĩvàchọnđểlàmmớilàquantrọnghơncả.
CuộcsốnglàmộtchuỗinhữngsựlựachọnMộttrongnhữngkhuyếtđiểmlớnnhấtcủaconngườilàsuynghĩrằnghọ
phảilàmviệc,phảiđihọc,phảiđếncửahàngvàphảilàmrấtnhiềuviệckhácnữa.Thựcrakhôngaiphảilàmgìcả-màvớimộtcáchnhìntíchcực,làđượclàm.
Điềulàmtôingạcnhiênlàmọingườithườngtranhcãiquyếtliệtkhicóaiđóchorằngchúngtacóthểlựachọnnhữngviệcmìnhlàm.Gầnđây,khitôinóichuyệnvề“việcđếnlớpvàomỗingày”vớicáchọcsinhtrunghọc,mộttrongnhữnghọcsinhnóirằng:“Khôngcócáchnàokháchơn,thầyơi!Emphảiđihọc”.Sauđórồicậutaliêntụcđưaratấtcảnhữngsựviệctồitệsẽxảyrachomìnhnếucậukhôngđếnlớpnhư:nhàtrườngsẽgửigiấythôngbáovềnhà,rồithìchamẹlamắng,bịbạnbècoithường,bảnthânphảitrìnhdiệnthầyhiệuphó,bịxuốnghạng,v.v.Khicậuhọcsinhấyvừadứtlời,tôinói:“Vậylàemđãchọnviệcđếnlớpthaychonhữnghậuquảcủaviệckhôngđếnlớp.Vàemvẫncóthểthayđổisựlựachọncủamình.Emthử
nghĩxem,hômnaycómộtsốbạnkhôngđihọc.Cóthểcácbạnấychọnviệcngủthêmmộtchúthayviệcđimuasắmthaychoviệcđếnlớpsángnay.Cònem,emđãchọnviệcđếnlớp.Tấtcảtùythuộcvàocáchchúngtanhìnnhậnvấnđề,hãythấyrằngchúngtaluônđượcchọnlựathayvìbắtbuộcphải.Trongbấtcứtìnhhuốngnào,chúngtađềucóquyềnlựachọnlàmgìvànghĩgì.”
NhữnglựachọnquantrọngnhấtĐượcsinhrađờivàmộtngàynàođóphảilìađờiđềukhôngthuộcvềsự
lựachọncủachúngta.Tuynhiên,khoảngthờigianrấtdàigiữahaisựkiệnđómàchúngtathườnggọilàcuộcsốngmangđếnchochúngtavôsốnhữnglựachọn.Cónhữngchọnlựađượcxemlàmặcnhiên,vídụnhưchọnbạnbè,nghềnghiệp,chọncáchsống,chọnhướngđi,chọnniềmtin,chọnnơicưtrú…Nhưngcũngcónhữngsựlựachọnmàchúngtaítnhậnrahoặckhôngnghĩnhiềuđếnchúngnhưnglạirấtquantrọng,đólà:
*Chọnchomìnhmộttínhcách–từđóhìnhthànhnênconngườimàchúngtamongmuốn:Chúngtacóthểchọnlựagiữaviệcchophépbảnthânmìnhbịnhàonặnbởinhữngsuynghĩ,mongmuốncủangườikhác,củamôitrườngchungquanhvàviệctrởthànhmộtngườinhưchínhchúngtamongđợi.Chúngtacóthểtrởnêntốthơnhoặckémcỏihơnmộtngườinhưchúngtavốnsẽtrởthành–Tấtcảtùythuộcvàochínhchúngta.
*Chọnchomìnhnhữngnguyêntắc,chuẩnmựcsống:Chúngtacóthểbịảnhhưởngbởicácphươngtiệntruyềnthôngthườngmáchbảorằngnhưthếnàolàtốt,hoặcchúngtasẽtựmìnhquyếtđịnhđiềuđó.Chúngtacóthểđặttiêuchuẩnchomìnhdựavàonhữnggìngườikhácnóivàlàmhoặcdựavàonhữngđiềuchúngtabiếtrõlàđúngvàtốt.
*Chọncáchcưxửvớingườikhác:Khôngaicóthểbắtbuộcchúngtaphảixemthườngngườinàyhayđềcaongườikhác,màđiềuđóhoàntoàntùythuộcvàochúngta.Chúngtacóthểtrởthànhmộtngườitựkiêu,khôngquantâmđếnai,hoặclàmộtngườitửtế,tốtbụngvàluôntôntrọngngườikhác.
*Chọncáchthíchứngvớinghịchcảnh:Chúngtacóthểchophépmìnhbịnghiềnnát,chấpnhậnđầuhàng,mãichìmđắmtrongtâmtrạngdằnvặt,nuốitiếchoặctìmranguồnsứcmạnhnộitạiđểvượtlên,kiêntrìtạonhữngđiềumàcuộcsốngtrướcgiờkhôngbantặngchomình.
*Chọnviệcmìnhsẽtrưởngthànhhơnnhưthếnào:Chúngtacóthểxemviệchọchỏi,tíchlũythêmnhữngkinhngiệmnhưlàmộtnhiệmvụchẳngthíchthúgì,hoặcxemđâynhưlàmộtcơhộituyệtvờigiúpbảnthântrưởngthànhhơn.Chúngtacóthểchọnkhépchặtnhữnghiểubiết,suynghĩcủamìnhtrongmộtkhônggianchậthẹphayluônkhámphá,tiếpthunhữngđiềumới.
*Chọnnhữnggìchúngtasẽthựchiện,sẽhoànthành:Chúngtacóthểđể
chohoàncảnhvànhữngngườikhácquyếtđịnhthaychochúngta,hoặcchínhchúngtasẽđitìmýnghĩađíchthựccủacuộcsốngvàsốnghếtmìnhvìmụcđíchấy.
*Chọnniềmtintrongcuộcsống:Chúngtacóthểphớtlờtrạngtháitinhthầncủamìnhhoặcxemtinhthầnchínhlàmộttrongnhữngyếutốquantrọnghìnhthànhnêncuộcsốngcủachínhmình.
*Chọnmộttháiđộsống:Đâylàchọnlựaquantrọngnhấtbởinóảnhhưởngđếnmọiviệcchúngtasẽlàmvàảnhhưởngđếntâmtrạngcủachúngtavàngườikhác.Chúngtakhôngthểlựachọnnhữngbiếncốxảyđếnvớichúngtanhưngchúngtahoàntoàncóthểchọnlựacáchđốiphóvớinhữngbiếncốđó:canđảmđươngđầuđểvượtquahaybịnhấnchìm,tấtcảđềutùythuộcởtháiđộccủachúngta.
Chương5Lựachọnquantrọngnhấtcuộcđờichínhlàlựachọnmộttháiđộ“Khámphávĩđạinhấtcủaconngườichínhlàviệcchúngtacóthểthay
đổicuộcsốngcủamìnhchỉbằngcáchthayđổitháiđộsống.”-WilliamJamesChúngtatrởnênnhưthếnàotùythuộcvàosuynghĩcủachínhmìnhCuộcsốngcủatôibịđảolộnnămtôimớibamươihaituổi,khiấycuộc
hônnhâncủatôibịtanvỡ.Trongkhitôivẫncònmangtronglòngnỗiđaukhổđóthìngườitabảovớitôirằngmộtngườiđànôngkhôngthểchămsócbađứatrẻvàthếlàcáccontôiđượcđưađếnsốngởmộtnơicáchxabốntrămdặm.Mọilờinóicủatôilúcnàyđềukhôngcóýnghĩagì.Tôiđãđauđớnđếnđộcảmthấyrằngcuộcsốngnàydườngnhưmuốnxôtôixuốngtậncùngcủasựđaukhổ.
Mộtthờigiansau,khibắtđầuchậmrãigắnlạinhữngmảnhvỡcuộcđờithìtìnhcờtôiđượcđọcmộtcuốnsáchcótựalàÝnghĩacuộcsốngcủaconngười,tácgiảVictorFrankl.Nhữngđiềuđượcnóiđếntrongquyểnsáchkhôngthểhàngắncuộchônnhânđãtanvỡhoặcgiúpgiađìnhtôisumhọp,nhưngnóđãgiúptôicómộtcáchnhìnkhácvềhoàncảnhcủamình.Mộttrongnhữngđiềugiátrịnhấtmàtôihọcđượclà:Ngườitanghĩvànhìnthếnàovềnhữngbiếncốxảyđếnquantrọnghơnchínhbảnthânnhữngbiêncốđó.
HoàncảnhcủaFranklcòntệhơntôinhiều.Nhưngbằngsứcmạnhcủaýchí,ôngđãvượtquatấtcả.FrankllàmộttronghàngtriệungườiDoTháibịnhốttrongtrạitậptrungĐứcquốcxãtrongThếchiếnthứ2.ChếđộHitlerđãtướcđicủaôngmộtgiađìnhhạnhphúc,mộtngôinhàxinhxắn,mộtcôngviệcđầyhứahẹn.Ôngbịnémvàotrạitù,nơiôngbịbuộcphảitrởthànhmộttrongnhữngconngườihènkémnhất.Frankltậnmắtchứngkiếnngườibạncủamìnhbịgiết,nhiềungườiđãphảitựtử,trongkhinhữngngườikhácđangmấtdầnýchísốngcòn.Saunày,Franklviếtrằng:giữasựtànbạovàđauđớn,điềulàmchoôngbựcbộivàthấtvọngnhấtlànhìnthấynhữngngườibạntùchorằngmìnhchẳngcònlýdovàcơhộinàođểđượctồntạinữa,vàrồihọnhụtdầnýchívàchấpnhậntừbỏcuộcsốngnhưmộtsinhvậtsắpvàolòsátsinh.
Ôngnhậnrarằngcómộtđiềumàtrạitậptrungkhôngthểnàotướcđiđược–đólàviệclựachọnchomìnhmộttháiđộsống,mộtýchí–đâycũngchínhlàđiềucóthểgiữvữngkhátvọngsốngcủaông,bấtkểhoàncảnhxấuđếnthếnào.VictorFranklkhôngchỉđãsốngsaukhitrảiquasựtànbạocủatrạitậptrungvàcủacảcuộcchiến,màsaunàyôngcòntrởthànhmộttrongnhữngnhàtâmlýhọcđượckínhtrọngnhấtthếgiới.Ôngđãgiúphồisinhkhátvọngsốngcủahàngngànngườiđangchựctrờtừbỏcuộcsốngnày,
bằngcáchchỉchohọthấyrằnghọvẫncòncónhữnglựachọn,vàgiữanhữnglựachọnấyhọcóthểtìmraýnghĩamớichocuộcsốngcủamình.Ôngnói:“Chúngtacóthểtừbỏtựdovàphẩmcáchcủamìnhđểmặcchohoàncảnhnhàonặn,épbuộcchúngtahoặcchúngtasẽvượtlêntrênhoàncảnhbằngchínhtháiđộcủamình.Điềucốtlõilàphảihiểurằng,chúngtasẽtrởnênnhưthếnàolàtùyvàoquyếtđịnhcủachínhchúngta”.
Kểtừđó,tôiquyếtđịnhsẽsốngcùngvớicáccontôi.Tôiđãlàmmọithứđểchứngminhrằngmộtngườiđànôngcóthểnuôinấngtốtbađứatrẻ.Kếtquảlà,hainămsaungàylyhôn,cảbađứatrẻđượctrởlạisốngvớitôi.Vàtôithấyvuivìđãlàmtốtnhấttronghoàncảnhcủamình.
Tạisaotháiđộlạiquantrọngđếnnhưvậy?“Điểmkhởiđầuchomọithànhcônglàbiếthìnhthànhmộttháiđộsống
tichcực.”-KhuyếtdanhTháiđộsốnglàchiếckhungđịnhhướngchonhữngsuynghĩcủachúng
ta,làcáchnhìn–baogồmcảnhữngýtưởngvàcảmnhậncủachúngtavềchínhbảnthânmình,vềnhữngngườichungquanh,vềhoàncảnhvàvềcuộcsốngnóichung.Mộtcáchtổngquát,ngườicótháiđộtíchcựcluônmongđợinhữngđiềutốt,cònkẻcótháiđộtiêucựcchỉhướngđếnnhữngđiềubiquanmàthôi.
Tháiđộsốngcủachúngtacótácđộnggiốngnhưthỏinamchâm.Nhữngsuynghĩcủachúngta,dùtíchcựchaytiêucựcsẽđịnhhướnghànhđộngcủachúngta.Hiệntạimàchúngtađangcóhômnaylàkếtquảcủanhữngtháiđộứngxửmàchúngtađãchọntrướcđây.Dođó,nếumuốnthayđổihiệntạicủamìnhthìđiềuđầutiênchúngtacầnthiếtphảilàmngaylàtìmcáchthayđổicáchnhìncủamìnhởnhữngvấnđểđangrắcrốinhấtvàđangkhôngtìmđượclờigiải.
Đểcómộtcuộcsốnghạnhphúc1.HÃYSUYNGHĨBẰNGMỘTTƯDUYRỘNGMỞ“Mộttưduyrộngmởlàkhởiđầucủasựtựkhámphávàtrưởngthành.Chúngtakhôngthểhọcthêmbấtcứđiềugìmớichođếnkhichúngta
dámthừanhậnvớichínhmìnhrằngchúngtachưabiếthếtmọithứvàcólúcđãsailầm.”
-ErwingG.HallTôitừngđượchọcchuyênsâumôntriếtởtrườngđạihọc.Tấtcảcácbuổi
họcđềubắtđầuvớimộtbàihọcvềlogiclàgiúpchúngtasuynghĩmộtcáchđúngđắnkhixemxéttấtcảcácmặtcủavấnđềđãđiđếnmộtkếtluậnhợplý.Thầyluôndạychúngtôirằngkhôngbaogiờnghĩrằngmìnhđãbiếthếtmọithứ.Đólàkhuyếtđiểmmàgiớitrẻngàynaythườnghaygặpphảibởihọthườngnghĩrằngmìnhđãlàgiỏi,đãbiếthếttrongkhithựcsựmớichỉbiếtđượcđôichút.
Ônggiảithíchvớichúngtôirằngmộttưduyrộngmởchứađựngmộttháiđộcầutiến,luônhọchỏivàkhámphánhữngđiềumớimẻ.Cảnghọchỏi,càngtrảinghiệm,chúngtacàngthấymìnhcònnhiềuđiềuchưabiết.Giátrịcủamộttưduyrộngmởchínhlàgiúpchúngtahiểubiếthơn,vànhậnbiếtđượcsựhạnhẹpcủamình.
2.HÃYLÀMCHỦNHỮNGSUYNGHĨCỦAMÌNH“Đừngđểthếgiớichungquanhépbạnvàokhuônkhổcủanó.”-KhuyếtdanhNhữngphươngtiệntruyềnthôngtrongcácchươngtrìnhquảngcáocố
gắngápđặtsuynghĩcủachúngta.Nếuchúngtathựcsựquantâmtớinhữnggìđangxảyrachungquanhthìchúngtahoàntoàncóthểkiểmsoátnhữngsuynghĩcũngnhưniềmtinvàkhảnăngnhậnbiếtnhữnggiátrịthựcsựtrongcuộcsống.Chúngtacóthểlàmnhữngviệcmàchúngtamongmuốnhaytựsuynghĩrathayvìlàmtheonhữngviệcmàngườikhácđanglàm.
3.HÃYSUYNGHĨTÍCHCỰC“Suynghĩtíchcựcgiúpchúngtanhậnbiếtvịtríhiệntạicủamìnhvàđịnh
hướngmộttươnglaimàchúngtahằngmongđợi.”-WilferdArlanPetersonNgaytrongnhữnggiờphút“mâymùbaophủ”hay“tốitămkhôngcó
hướngđi”,chỉcầnmộtsuynghĩtíchcựcsẽcótácdụngxuatanmọiuám,mangđếnchobạnnhữngđiềutươisángngaylậptức,báohiệuchomộtngàymaitốtđẹp,bạnhãytinvàođiềuđóvàgiữvữngsuynghĩđó,đừngđểnhữngsuynghĩtiêucựcchenvào,dùđốivớihầuhếtmọingườinódườngnhưlàmộtđiềuxavới.Họtrôngchờvànghĩlàphảicómộtphépmàunàođóhaymộtaiđómớimanglạichohọđượcđiềutốtlành,chứhọnghĩbảnthânhọthìkhôngthểlàmgìđược.Cónhữngngườichỉmớinghĩrằnghọcóthểlàmđượcnhưnghọvẫnchưathậtsựtinvàođiềuđó,nênnhữngsuynghĩđóchợtđếnlạichợtđi.Sựtựtinkhôngphảilàkếtquảtừnhữngtácđộngđơnlẻngẫunhiêncủasuynghĩlạcquanmàlòngtựtinđượchìnhthànhquaquyếttânrènluyện,đượccủngcốvàcuốicùngtrởthànhmộtlốisống.Nhữngngườicósuynghĩtíchcựcnhậnbiếtsựđốikhángcủanhữngýtưởngtiêucựcđểđềphòngvàkhôngđểbịchúnglôikéo.Hơnnữa,họcònbiếtcáchchọnlọcnhữngthôngtinđểhìnhthànhnhữngsuynghĩvàcáchnhìnlạcquantrongcuộcsốngtrongmọihoàncảnh.
Tấtcảnhữngđiềutôimuốnnhắnnhủvớibạnlàhãysuynghĩbằngmộttưduyrộngmở,hãylàmchủnhữngduynghĩcủamìnhvàhãysuynghĩmộtcáchtíchcực.
“Nhữnggìxảyđếnvớibạntrongcuộcsốngkhôngquantrọngbằngcáchbạnứngxử,đốidiệnvớichúng.”
-JohnHomerMiller
Chương6Tạothóiquentốt–chìakhóadẫnđếnthànhcông“Điểmkhácbiệtlớnnhấtgiữangườithànhđạtvàkẻthấtbạinằmởsự
khácbiệttrongthóiquencủahọ”-OgMandinoSứcmạnhcủathóiquenĐãtừlâu,tôithườngnghemọingườinóirằngchúngtalệthuộcvàothói
quencủachínhmìnhnhưngchẳngbaogiờthấyaiphảnđối.Cólẽdonóquáđúng.Thóiquenthườngbắtđầuvớinhữnghànhđộngkhôngcóchủđịnhvàđượclặpđilặplạinhiềulần.Banđầuchúngtalặplạihànhđộngđólàthêmmộtlầnchúngtabổsung,làmchosợidâyđóthêmvữngchắc.Kếtquảlàchúngtatrởthànhnôlệchonhữngthóiquencủamình.NhưnhàthơngườiAnhJohnDrydenđãnóihơnbatrămnămtrước:“Đầutiên,chúngtatạonênthóiquenvàsauđóchínhthóiquenthốngtrịvàđiềukhiểnchúngta”.
Tínhcáchcủachúngtathựcralàsựtổnghợpcủatháiđộsống,thóiquenvàsuynghĩcủachúngta.Trongmỗichúngta,thóiquenchiếmmộtvịtríquantrọng.Khisinhra,chúngtachưacóbấtkỳmộtthóiquennàomàthóiquenđượchìnhthànhvàpháttriểnthôngquasựlặpđilặplạicủasuynghĩvàhànhđộngtheothờigian.Vìthóiquenlàmộtphầnkhôngthểthiếutrongtínhcáchconngười,chínhvìvậytôikhôngkhuyênmọingườinêntránhnhữngthóiquennóichung,màchúngtanênlưuýtránhnhữngthóiquenxấu.Dùmuốnhaykhôngchúngtacũngbịảnhhưởngbởithóiquen:thóiquentốtsẽphụcvụ,đẩychúngtahướngvềphíatrước,cònthóiquenxấusẽchốnglạita,kéochúngtalùilại.
CáchthayđổimộtthóiquenxấuTôiluôntinrằngmộttháiđộchưađúng,mộtthóiquenxấuluôncóthể
thayđổiđược.Vấnđềduynhấtlàchúngtacóquyếttâmhaykhông.Tôikhôngcóýnóirằngtấtcảnhữngthóiquenxấubằngsứcmạnhcủaýchícùngvớimộttháiđộtíchcựchơnđãđượcchứngminhlàhoàntoàncóthể,nhưtrườnghợpcủaBenjaminFranklin.Trongcuốntựtruyệnnổitiếngcủamình,Franklinđãthuậtlạiphươngphápgiúpônggiảmhiểunhữngtậtxấucủamìnhvàthaythếchúngbằngnhữngthóiquentốthơn.Trướctiên,ônglậpmộtdanhsáchgồmmườibađứctínhmàôngmuốncó,sắpxếpthứtựtheosựquantrọngvàviếtmỗiđứctínhlênmộttrangriêngtrongcuốnsổtaynhỏ.Ôngtậptrungrènluyệnmỗiđứctínhtrongmộttuần.Nếukếtquảchưatốt,ôngđánhnhữngdấuđennhỏbêncạnh.Ôngliêntụcthựchiệnđềuđặnnhưvậychođếnkhiôngkhôngcầnđánhdấuđennữa.Bằngcáchnày,nhữngthóiquenmới,tốtđẹpđãlầnlượtthaythếnhữngthóiquenxấucủaFranklin.
“Thóiquentốtsẽtạonênsựkhácbiệttrongmọiviệcchúngtalàm.”
-PhilWoolpert
Chương7Biếtquýtrọngnhữngđiềuđangcó“Đừngthanphiềnvềnhữngđiềubạnchưacó…Hãyvuivớinhữnggìbạnđangcó.”-H.StanleyJuddBạnthựcsựquantâmđếnđiềugì?NhàtriếthọcAuthurSchopenhauertừngcócâunóithậtchílý:“Chúngta
ítkhinghĩđếnnhữngđiềuchúngtađãvàđangcó,màchúngtaluôntựđaukhổ,dằnvặtvềnhữngđiềuchúngtachưacóvàmuốncó”.Chínhvìthếmàxãhộichúngtalúcnàocũngnảysinhbiếtbaonhiêuphiềntoái.Mộtlầntôithửyêucầucácsinhviêncốgắngkhôngphànnànvềbấtkỳđiềugìtrongsuốthaimươibốngiờtới.Ngaylậptức,tôinhậnđượclờiphànnànvềđiềumìnhvừađưarabởivìhầunhưcácsinhviênđềunghĩrằnghọkhôngthểvượtquađược“thửthách”đó.Vìthế,tôiđềnghịhọviếtragiấynhữngphànnàncủamìnhmỗilầnmuốnphànnànvềđiềugìđóhayaiđó.
Sauhaimươibốngiờ,tôicùngvớicácemthảoluậncáchvềmụcđíchcủacuộcthửnghiệm.Rõràngkhinhìnnhậnlạidanhsáchnhữngđiềumìnhđãliệtkêra,chúngtacóthểthấyrõmộtngàymìnhphànnànrấtnhiềulầnvàhầuhếtlàphànnànvềnhữngchuyệnvụnvặt,khôngđáng,khôngđâuvàođâu.
Trongphầntiếptheocủacuộcthửnghiệm,tôiyêucầumỗisinhviênliệtkênhữngsựvật,nhữngngườihaynhữngđiềugìkhácmàhọcảmthấyhàilònghoặcđánhgiácao.Trongvònghaimươibốngiờkếtiếp,mỗingườiphảiđọcnhữngđiềumìnhvừaliệtkêbốnlần:saubữatrưa,saubữatối,trướckhiđingủ,vàbuổisánghômsautrướckhiđihọchoặcđilàm.Trongbuổihọcđầutiênsaukhiápdụngphầnthửnghiệmnày,tôihỏihọcảmthấynhưthếnàosovớinhữngngàytrướcđây,saukhicốgắngkhôngphànnànvềnhữngđiềukhôngcầnthiếtphảilàmnhưvậy.Thậtra,biểuhiệnvàngônngữcơthểcủahọđãtrảlờithaychotấtcả.Mọingườinăngđộnghơnvớinhữngđôimắtsángmởto,cườinhiềuhơnvàtươihơn.
Sauhơnbamươinămthựchiệnthửnghiệmnày,tôicóthểkhẳngđịnhrằngcảmgiáchàilòngvềxungquanhsẽgiúpconngườiýthứcvềnhữngđiềuhọđangcóvàcủngcốcũngnhưhìnhthànhthóiquenhàilòngtrongtínhcáchcủahọ.Tôinghĩbạncũngthửlậpmộtdanhsáchcủanhữngđiềumìnhcảmthấyhàilòngvàmỗingàydànhítphútđểđọchếtmộtlượtđểnhắcnhởvềnhữngđiềutốtđẹpmàmìnhđangcó.Đólàbướckhởiđầuchomộtcáchnhìnlạcquan,điềurấtcầnchothànhcôngcủabạn.
Biếtquýtrọngnhữnggìđangcó“Chúngtakhôngbaogiờđánhgiáđúnggiátrịcủaloạinướcchúngta
đanguốngchođếnkhigiếngnướcbịcạnkhô.”
-BenjaminFranklinEddieRickenbacker,phicôngnổitiếngtrongchiếntranhthếgiớithứ
nhất,mộtlầnbịtrôidạttrênmộtphaocứusinh,đóikháttrongsuốthaimươimốtngàycùngcựcvàvôvọnggiữabiểnTháiBìnhDươngmênhmônggiálạnh.Anhđãphảiđấutranhgiànhgiậtgiữasựsốngvàcáichếttừnggiờmộtvàanhđãsốngsótquathửtháchkinhkhủngđó.Anhđãrútratrảinghiệmquýbáuđểđộngviênmìnhvàbạnbè:“Nếubạncóđủnướcngọtđểuốngvàđủthứcănđểăntrongmộtngàythìbạnđừngbaogiờphànnànđiềugìkhácnữa”.
Eddienhậnratrongthờigianhaimươimốtngàyđó,khicáichếtcậnkề,anhmớihiểurằnganhđãmaymắnđếndườngnào!Thếnhưngmộtsốngườilạirấtthườnghayphànnànvềnhữngchuyệnlặtvặttrongkhingườikháclạicảmơncuộcsốngđãchohọchínhđiềuđó.Vậycóphảilàhọthựcsựchẳngvuigìvớicuộcsốngchungquanhhayđóchỉlàdothóiquenmàthôi?
TrongnhiềunhàthờcủangườixứCromwellởnướcAnh,cóhaitừđãđượckhắclênnhữngváchtườngđá,đólà:ThinkandThank(Hãysuynghĩvàcảmơn).Tôimongướchaitừđóđượctreokhắpnơi:trongnhà,trênxe,trongtrườnghọc,vànơilàmviệc.Chúngsẽnhắctasuynghĩvềnhữngđiềumàchúngtađangcó.
Đâuđótrongkýứccủamình,chúngtavẫnthầmcảmơnnhữngngườiđãtừngnângđỡtinhthầncủachúngta,chỉbảovàgiúptanhìnthấyđiềutốtđẹpcủachínhmình.Nhờhọ,chúngtalàmviệcchămchỉhơn,hoànthànhnhiệmvụtốthơn,vàcảmnhậncuộcsốngtrọnvẹnhơn.Thếnhưngchúngtacónóilờicảmơnvớihọchưa?
Chúngtathườngdễthốtranhữnglờithanvãn,dễbộclộsựgiậndữcủamìnhnhưnglạihayấpúngmỗikhimuốnnóilờicảmơnmộtngườinàođó.Đólàdochúngtađãquenphànnànvàkhôngvừalòngvềtấtcảnhữngđiềumàchúngtagặpphải.Nếuchúngtavượtquađượcthóiquensuynghĩđó,thìchỉmộtlờinóicũnglàmchochúngtavàngườimàtađangcảmơnđềucảmthấyvuivàthoảimái.Hãynhớrằng,chỉtrongmộtkhoảnhkhắc,chúngtacóthểlàmnênmộtngàythậtđặcbiệtchongườikhácvàchochínhmìnhđơngiảnchỉbằngcáchthểhiệnlòngbiếtơncủachúngta.
“Vấnđềkhôngphảilàtacóbaonhiêu,màlàchúngtacảmnhậnvềnhữngđiềuchúngtađangcónhưthếnào…”
-CharlesSpurgeon
Chương8Trântrọngnhữnggiátrịcủacuộcsống“Hãyđốixửvớingườikhácđúngtheocáchmàbạnmongmuốnhọđối
xửvớimình…”-MatthewÝnghĩacủaviệctrântrọngcuộcsốngAlbertSchweitzer,mộtngườiđãtừngđoạtgiảiNobelHòaBìnhvềnhững
hoạtđộngnhânđạo,mộttrongnhữngnhânvậtvĩđạinhấttừtrướctớinay,mộtngườiđượcxếpvàocùnghàngvớiSocrates,Lincoln,GandhivàMẹTeresa–đãđấutranhtrongnhiềunămliềnchoviệchìnhthànhmộttriếtlýcơbản,đólà“Ýnghĩacủaviệcthểhiệnsựtrântrọngnhữnggiátrịcủacuộcsống”.Điềuđócónghĩalàcuộcsốngtựbảnthânnólàthiêngliêng,vànhiệmvụcủachúngtalàyêumếnnó.Schweitzernhậnthấyrằngcóquánhiềungườiđãsốngđếncuốiđờimìnhmàchưamộtlầnbiếtđếnýnghĩavàgiátrịcủacuộcsống.
TheoSchweitzer,cuộcsốngluônmangđếnnhữngmónquàtuyệtvờimàchúngtanêntrântrọngvàgiữgìn,điềuđóđượcthểhiệnquatìnhyêuthươngđốivớicuộcsốngvàcảsựbiếtơnđốivớinhữngđiềusau:
*Chínhbảnthâncuộcsốngchúngta.*Nhữngngườixungquanhta.*Nhữngnétđẹptựnhiêncủatạohóa,thiênnhiên.*Nhữngbímậtcuộcsốngmàchúngtasẽtừngbướckhámphá,cảmnhận
vàthấuhiểu.*Sựtrungthựcvàchínhtrựccủabảnthânchúngtatrongmọiviệc.TriếtlýcủaSchweitzerchínhlànềntảngmànhữngngườithựcsựmong
muốncóđượcmộtcuộcsốnghạnhphúctintưởngvàhướngđến.Họchấpnhậnnhữnggìmàcuộcsốngmangđến,họtrântrọngvàxemchúngnhưmónquàmàcuộcsốngbantặngchohọ.
BốnyếutốhìnhthànhnênsựtôntrọngNhưtôiđãnói,nhữngquyluậtmàtôichiasẻvớicácbạnkhôngcógìlà
mớimẻhaybíẩncả.Chúngtôiđãtồntạitừrấtlâu,rấtgầngũi,quenthuộcvàgiátrịcũngnhưýnghĩacủachúngđốivớichúngtalàrấtlớn,khônghềcũvớithờigian.Chỉcóđiềulàđôilúcchúngtađãquênđihayvôtìnhkhôngđểý,khôngnhậnra.
Ngàynay,chúngtachỉnghĩđếnbảnthânmình,chỉlochonhữngvấnđềcủariêngmìnhmàquênmấtviệcthểhiệnsựquantâm,chiasẻđénnhữngngườixungquanh–điểumàtrướcnayvẫnđượcxemlàbìnhthường.Dùthếnàođinữa,thểhiệnsựquantâmlẫnnhauvàbiếttrântrọngcuộcsốngvẫnluônlàyếutốđầutiênđemlạimộtcuộcsốngtốtđẹp.
1.CÁCHCƯXỬ
“Nếuchúngtakhôngtìmrađượccáchcưxửnhưthếnàochođúngthìcuộcsốngcủachúngtasẽtrởnênkhôcứngvàthiếutìnhngười.”
-GeorgeBernardShawChúngtacóthểcưxửvớinhauthậtnhãnhặn,quantâmvàtôntrọnglẫn
nhau…nhưngdùvớitêngọinàothìcáchcưxửcủachúngtasẽchobiếtchúngtalàai.Vàcáchchúngtacưxửvớingườikhácsẽlàyếutốchínhmangđếnthànhcôngchochúngta.Rấtlâurồi,EdmundBurke,mộtchínhkháchngườiAnhđãnói:“Cáchchúngtacưxửvớinhaucònquantrọnghơncáchchúngtacưxửnhữngđiềuluậtmàchúngtađặtra”.Nóicáchkhác,nếutấtcảchúngtabiếtthểhiệnsựtôntrọngđốivớingườikhác,thìđâucầnđếnluậtlệđểchỉnhsửatưcáchđạođứcchúngta.Cuộcsốngtốtđẹphơnkhichúngtabiếtcưxửvớinhaubằngsựtôntrọng.ChuyêngiavềquanhệquầnchúngHenryC.Rogers,trongbàibìnhluậnvềcáchcưxử,năm1984,đãnói:“Nếucáchxửsựlàmộtconvật,thìnósẽlàloàivậtnguyhiểm”.
LờibìnhcủaRogerslàtiếngchuôngcảnhbáovềthựctrạngđángbuồnhiệnnay.Ôngnói:“Tôikhôngthểhiểulàmthếnàomàmọingườikhôngnhậnthấyrằng,cáchxửsựtốtlàmộttrongnhữngchìakhóaquantrọngnhấtđểthànhcông…”.Điềunàyhoàntoànkhácvớisựlãnhđạm.Mộtsốngườicốtìnhgâyấntượngvớinhữngngườikhácbằngcáchlàmravẻlãnhđạmlàhoàntoànsailầm.Điềuđơngiảnmànhiềungườikhôngnhậnralà:Cáchtốtnhấtcóthểgieoấntượngchongườikháclàhãyđốixửvớihọtheocáchmàchúngtamongmuốnhọđốixửvớichúngta,đólàsựtôntrọng.Thếgiớitốtđẹphơn,chúngtalàngườitốthơnvàcảmthấythanhthảnhơnkhichúngtacónhữngcáchcưxửtốt.
2.NGÔNNGỮ“Lờinóicủamộtngườiluônluônthểhiệnnhữnggìđượctrântrọngtrong
tráitimngườiấy.”-Luke6:45Quảlàkhôngthểchegiấuđượcchúngtalàai.Lờinóicủachúngtarốt
cụcsẽtiếtlộnhữnggìchấtchứatrongcontimvàsuynghĩthậtsựcủachúngta.Mỗikhimởmiệnglàchúngtanóiđếnđiềugìđóvềchínhmình,nhưngtakhôngluônnhậnrađiềuấy.NhàthôngtháiSolomonhàngngànnămtrướcđâyđãviếtrằng:ngườikhônngoanchỉphátranhữnglờilịchsự,thôngminhvànhữngkẻnguđầnbịtổnhạibởichínhlờinóicủahọ.Tấtcảchúngtanênkhônngoanthẩmxétlờinóicủachúngtavìchínhlờinóisẽphảnánh,tiếtlộvớingườikhácnhữngđiềubêntrongchúngta.
Khitôidạynhữngkhóavềgiaotiếp,cảởtrunghọclẫnđạihọc,tôiđãtiếnhànhmộthoạtđộngrấtđơngiảnnhưnglạirấtcótácdụng.Tôiyêucầutừngnhómsinhviênnêuranhữngcáchmàchúngtôicóthểgiaotiếpbằnglờinói,vàchianhữngcáchấythànhloạitíchcựcvàtiêucực.Họthườngsắpxếpnhưdướiđây:
TÍCHCỰCTIÊUCỰCCangợi,tándươngHạnhụcKhenngợichânthànhChỉtrích,chửirủacaycúKhuyếnkhích,độngviênMỉamai,châmchọcCámơnThôlỗThànhthực,chânthànhDốitrá,chếnhạoTintưởng,cólòngtinPhànnàn,nghingờCảmthôngNhiềuchuyệnHàihước,cườivuiCụccằn,lamắng,tứcgiậnTưvấn,hướngdẫnKẻcả,tângbốc,xunịnhChiasẻtintốtlànhPhânbiệtđốixửChàohỏi,chúcmừngKhôngtôntrọng,íchkỷGiúpđỡnhauMoimóc,đổlỗiSauđótôihỏi:“Loạinàocácbạnthườngnghethấynhiềunhất”?Đáng
tiếclàcâutrảlờiluôngiốngnhau.Họnghethấynhữngđiềutiêucựcnhiềuhơnđiềutíchcực.Hầuhếthọcũngnhậnrằng,chínhmiệngmìnhphátrađiềutiêucựcnhiềuhơnđiềutíchcực.Tạisaovậy?Chỉcùngmộtlýdo:Chúngtacóthóiquenchỉthườngnhìnvàomặttráicủamọisựviệccuộcsống.
Tôiđãmấtmộtthờigiandàiđểhiểuđượctầmquantrọngcủangôntừlịchsự,đúngmực.Khikhởisựviệctraudồibảnthântôi,tôibắtđầughinhậnrằng,ngườimàtôingưỡngmộnhấttừtrướctớinayluôndùngnhữngngôntừtíchcựcvàdễnghe.Nhữngngườitốtvàcóhiểubiếtđủnhạycảmđểchọnlựacẩnthậnnhữnglờinóicủamình.
3.TÔNTRỌNGNHỮNGĐIỀULUẬT“Khimỗicánhânchúngtatuânthủnhữngcamkết,quyđịnhluậtphápthì
điềuấyhướngchúngtađếntháiđộcưxửvìhạnhphúccủabảnthânvànhữngngườixungquanh;vớinghĩarộnghơn,chúngtađanggiántiếpgiúp
đỡxúctiếnviệcmưucầuhạnhphúcchoxãhội.”-AristoteHãythửtưởngtượng,chỉtrongmộtphút,mộttrậnbóngđáchuyênnghiệp
sẽrasaonếukhôngcócácđiềuluật.Hỗnloạn?Bạolực?Hoặccóluậtchơimàchỉmộttronghaiđộichấphành.Bạnsẽcảmthấythếnàonếuđộicủabạntuânthủluậtcònđốithủthìkhông?Chơixấu?Thôbạo?Gianlận?Chúngtacónhữngđiềuluậtvàluậtđểthiếtlậpýthứcvềsựcôngbằng.Giáotrìnhtôidùnggiảngdạytrướcđâyđịnhnghĩađiềuluậtvàluậtnhư“nhữngđiềuchỉnhvềquanhệconngười”.Lýdothựcsựduynhấtcầnphảicóluậtlệlàđểgiúpchúngtaquantâmđếnnhauhơn.
Saumộtbuổithuyếttrìnhtôithựchiệncáchđâyvàinăm,mộtphụnữnóivớitôi:“Tôithíchmọiđiềuôngnóingoạitrừphầnnóivềtuânthủcácđiềuluật”.Tôihỏiđiềugìlàmbàkhôngthíchtuânthủluật.Bànói:chúngtacóquánhiềuquyđịnh;chínhchúnglàđiềuhạnchế.Bàtanóithêmrằngchúngchẳngcógìliênquanđếnthànhcông.Tôihỏibàrằng,nếuchúngtachơiquầnvợtvớinhau,bàcómuốntôitôntrọngluậtchơikhông;nếubàgửitiềnvàongânhàng,bàcómuốnnhânviênngânhàngtuânthủluậtpháp,giữvàchitrảchobàđúngthờigianvàyêucầukhông;nếubàđangláixe,bàcómuốnnhữngtàixếkhácchấphànhluậtlệgiaothôngkhông…Quanđiểmcủatôilà,chấphànhluậtlệxãhộiđồngnghĩavớithểhiệnsựquantâmvàtôntrọngquyềncủanhữngngườikhác.Đóchínhlàmộthìnhthứccụthểcủasựlươngthiện.Chúngtagọinhữngngườikhôngtuânthủluậtlệlàgì?Kẻdốitrá,kẻlườnggạt,kẻtrộm,têntộiphạm.
Tôithườngnghe:“luậtlệđượclàmralàđểviphạm”và“mọingườivẫnđangviphạmluậtđấythôi”.Đóchẳngqualàphátbiểucủamộtngườithiếusuynghĩ,đangbiệnhộchochủnghĩatựdo,íchkỷ.Tôntrọngluậtphápkhôngphảilàđiềucầnphảitínhtoán,trốntránh.Nóchothấychúngtaquantâmđếnngườikhácđếnmứcnào.Tuânthủluậtlệcónghĩalàchúngtamuốnhànhxửđẹp,sòngphẳng,cótìnhcólý.Điềuđócũngcónghĩalàcuộcsốngchúngtasẽthanhthảnvàyênbìnhhơn.Vàsaucùngchắcchắncóliênquantớithànhcông.Ngườithànhđạttrongcuộcsốngthườngluônlànhữngngườithểhiệnsựtôntrọngvớinhữngngườixungquanh,vớinhữngquyđịnhxãhội.
4.BIẾTĐÁNHGIÁCAONHỮNGKHÁCBIỆT“Bạnsẽchẳngbaogiờhiểuđượctrọnvẹnýnghĩacuộcsốngnếuchúngta
vẫnchorằngmỗicánhânchúngtalàquantrọngnhất,làtrungtâmcủavũtrụ.”
-ThomasMertonTạisaohầuhếtmọingườithườnghayxétđoánkẻkhác?Câutrảlờiđơn
giảnnhưngkhôngđượcdễdàngchấpnhận.Vìtấtcảchúngtachỉhướngvềmình.Chúngtaquálưutâmđếnbảnthânmìnhvàrấtthườngbịlẫnlộngiữa
trigiáchạnchếcủachúngtavàthựctế.Hầuhếtnhữnglầnchúngtachỉtríchngườikhácchỉvìhọlàmnhữngviệckhácvớichúngta.Thựcrachúngtađangnóilà:“Anhkhôngđượctánthànhbởivìanhkhônggiốngtôi”.Tôiđãnghengườitalăngmạnhauthẳngthừngkhibàncãinhữngđiềuchẳngcógìlàquantrọngvềnhữngbannhạcrockhoặcnhữngvấnđềkhác.“Nghĩthếnàomàanhlạithíchnhómđó”?Đólàđiềumàcảhaiđangnghĩkhihọtranhcãi.Nóicáchkhác,“Chỉcáitôithíchlàtốt”.
Vượtquađượctínhtựcaovàcáchnhìncuộcsốnghẹphòilàdấuhiệucủasựtrưởngthànhvàchínchắnthựcsự.Khiđó,chúngtabắtđầuđánhgiángườikháctoàndiệnhơn.Bấtchấpsựkhácbiệtvềtínngưỡng,quanđiểm,tuổitác,nòigiống,vănhóa,sởthích,phongcáchsống,chúngtacầnnhậnrarằngtấtcảchúngtathườngcóhaiđiểmchung.Cuộcsốngchúngtalàkếtquảcủaditruyền,giáodụcvànhữngkinhnghiệmsốngcủachúngta.Khôngaicócuộcsốnglàhoànthiệnvà“đúng”hếtcả.Chúngtahọcđượccácchấpnhậnvàđánhgiáđúngnhữngkhácbiệtvàtínhlạthườngcủanhữngngườikhácnhiềubaonhiêu,thìchúngtacàngcảmthấyyêuquýcuộcsốngbấynhiêu.
HiêuquảcủalòngkínhtrọngKhichúngtacònnhỏ,ngườilớnđãdạychúngtalàhãycưxửtốt,hãy
thẳngthắntrungthực,vàhãythểhiệnsựtôntrọngngườikhác,đặcbiệtlànhữngngườicótuổi.
Nếukhônglàmthế,cóthểchúngtasẽbịđònhaybịlamắng.Thểhiệnsựtôntrọnglàđiềugìđóchúngta“phải”làm.
Điềumàtôimuốnnhấnmạnhởđâykhôngphảilànhữngđiềukhủngkhiếpsẽxảyđếnchobạnnếubạnkhôngđượclịchsự,màlànhữngphầnthưởnggiátrịdànhcholòngtônkínhmàbạnthểhiện:
*Chúngtapháttriểnnhữngkỹnăngvàtậpquánxãhộimộtcáchhiệuquả.
*Chúngtalàmchongườikháccảmthấyhàilòng.*Chúngtagiànhđượccảmtìnhvàsựkínhtrọngcủanhữngngườikhác.*Chúngtathiếtlậpđượcnhữngquanhệhữuhảo.*Chúngtađượcngườikhácxửsựtốthơn.*Chúngtacảithiệnđượcnhữngcảmnhậnvềgiátrịbảnthân.*Chúngtaxâydựngđượcmộtthanhdanhvữngchắc.“Gieonhânnào,gặtquảnấy”.Hơnbấtkỳđiềugìkhác,sựtôntrọngluôn
gặtnhữngvụmùabộithutrongcuộcsống.Nhữnggìchúngtachođi,chắcchắnsẽtìmđườngquaytrởlại.Nguyêntắcvàng–đốixửvớingườikhácnhưcáchchúngtamongmuốnhọđốixửvớimình–vẫnlàlờikhuyênhaynhấtchochúngtavềquanhệconngười.
“Thànhcôngtrongcuộcsốngluônluôntỉlệthuậnvớimứcđộquantâmmàchúngtathểhiệnđốivớinhữngngườikhác.”
-EarlNightingale
Chương9Trungthựclàcáchtốtnhất“Sựtrungthựclànềntảngcơbảngiữchonhữngmốiquanhệđượcbền
vững.”-RamseyClarkTrungthực-ứngxửcaonhấtcủasựtôntrọngMộttháiđộứngxửtíchcực,nhữngthóiquentốt,cáchnhìnlạcquan,khát
khaotheođuổinhữngmụctiêu,v.vmớichỉlàđiềukiệncầnnhưngvẫnchưađủđểđưabạnđếnthànhcôngnếuvẫncònthiếusựtrungthựcvàchínhtrực.Bạnsẽchẳngbaogiờcảmnhậntrọnvẹnnhữnggiátrịcủabảnthânkhichưatìmthấysựbìnhantrongtâmhồnmình.Viênđáđầutiênvàcầnthiếtnhấtcủanềntảngđólàsựtrungthực.
Vìsaotôilạixemtrongtínhtrungthựcđếnthế?Đólàbởivìtôiđãphảimấtmộtthờigianrấtdàimớicóthểnhậnrarằngsựtrungthựcchínhlàphầncònthiếusóttrongnỗlựctìmkiếmsựthànhcôngvàhoànthiệnbảnthântôi.Tôikhôngphảilàmộtkẻhaynóidối,mộtkẻthamlam,mộttêntrộmmàtôichỉlàthiếutínhtrungthựcmàthôi.Giốngnhưnhiềungườikhác,tôicũngquanniệm“aicũngthếcảmà”,mộtchútkhôngtrungthựckhôngcógìlàxấucả.Tôiđãtựlừadốimình.Dùmuộnmàng,nhưngrồitôicũngkhámphárarằngkhôngtrungthựclàmộtđiềurấttệhạivàđểlạimộthậuquảkhônglường.Ngaysauđó,tôiquyếtđịnhsẽngaythẳng,chínhtrựctrongtấtcảmọiviệc.Đólàmộtlựachọnquantrọnglàmthayđổicuộcđờitôi.
HãydũngcảmđấutranhchốnglạisựkhôngtrungthựcMỗingày,tôiphảitựđấutranhvớichínhmìnhđểgiữtínhtrungthực
trongtrậnchiếnvôhạngiữacáiđúngvàcáisai,cáitốtvàcáixấuvốncótrongcuộcsốngnày.Đángbuồnlàmọihìnhtháicủasựkhôngtrungthựcvẫncứngàyngàyvâyquanhchúngta.Thếgiớiquảngcáobủavâychúngtabằngnhữngthôngđiệpmậpmờcủasựkhôngtrungthực.Đểtạoấntượngtốtđốivớingườikhác,chúngtacókhuynhhướngxâydựngmộthìnhảnhkhácvớiconngườithựccủamình.
Mộtlýdonữakhiếntấtcảchúngtaphảiđấutranhchốnglạisựkhôngtrungthựclàchúngtathườngkhôngmuốnphảilàmviệcvấtvảnhưnglạimuốnhưởngthụnhiều.Nhữngthànhcôngthựcsựđềuđòihỏiphảicósựnỗlựcbềnbỉvàsựquyếttâm,trongkhiđó,nhữngthôngđiệpquảngcáođếnvớichúngtathườngnóirằngvớisựpháttriểncủaxãhộingàynaythìchúngtahoàntoànxứngđángđượctậnhưởngmàkhôngnhấtthiếtphảimấtnhiềucôngsức.
Nhữngcâuhỏichẳnghạnnhư:Tạisaochúngtalạikhôngsaochépnhữnggìngườikhácđãlàmđểcôngviệcđượcmauchóngvàdễdànghơn?Tạisaolạiphảituântheonhữngnguyêntắcgiaodịchtrongkinhdoanh,trongkhi
chỉmộtchútgianlậnlàcóthểgiúptiếnnhanhđếnthỏathuậnhơnvàmanglạinhiềulợinhuậnhơn?Nhữngđiềuđókhiếnchúngtadễdàngsalầyvàosuynghĩ“aicũngthếcảmà”,vàtừđóchophépmìnhtrượtdàitrongnhữngthóiquenxấu.
Nhữnglợiíchcủasựtrungthực*CóđượcsựbìnhyêntrongtâmhồnNếuaiđóhỏitôisẽlàmgìkhibắtđầucuộcsốngvớimộtlầnnữa,tôisẽ
trảlờirằng:Tôisẽtrungthựcvớichínhmình,vớinhữngđiềutôisẽlàm,khôngvìđiềugì,màvìchínhtôi.Thỉnhthoảngkhinhìnlạicuộcđờimình,tôicảmthấyxấuhổvềnhữngđiềukhôngtrungthựccủamình.Phảimấtmộtthờigiandàitôimớinhậnrarằngsựkhôngtrungthựclàtâmđiểmcủamọisựxấuxavàtôiphảitrảgiávềtinhthầnnhiềunhất.Từkhithựchiệnlờicamkếtđó,tôicảmnhậnđượcmộtsựbìnhyêntrongtâmhồnmàtôitừngnghĩlàkhôngthểnàocóđược.
*DuytrìvàpháttriểnnhữngmốiquanhệtốtBấtkìmộtthóiquentốtnàocũngrấtcầnthiếtchosựthànhcôngcủabạn
vàđócũnglànềntảnghìnhthànhnêntínhcáchcủabạn.Tínhcáchcủabạncùngvớisựtrungthựcgiúpgắnkếtnhữngmốiquanhệ.Yếutốcơbảnnhấtcủamộtmốiquanhệtốtlàlòngtin,bấtkểđólàquanhệbạnbè,hônnhân,giađình,kinhdoanh,giáodục,hoặcbấtcứmộtlĩnhvựcnàokhác.Sựtrungthựcvàlòngtintạonênmộtmôitrườngthuậnlợichonhữngmốiquanhệtốtđẹppháttriểnmộtcáchbềnvững.
*HạnchếảnhhưởngđếntinhthầnvàthểchấtNếukhôngtrungthựclàcănnguyêncủanhiềuvấnđềrắcrốitâmlý,suy
sụptinhthần,thìtrungthựcchínhlànguồngốccủasứcmạnhtinhthần.Khôngtrungthựcsẽlàmsuyyếuhệthầnkinhcủachúngtatrongkhitrungthựclạilàmtăngđượcsứcmạnhcủachúng.Mộtngườichínhtrựcluôncảmthấythoảimáivàtựtin,họchẳngphảitoantínhlừadốitộilỗi,chẳngphảilolắngtranhgiành,chẳngphảiânhận,phiềnmuộnvìnhữngđiềuđãqua,nhữnghammuốnthấphèn…
*Trởthànhngườiđángtincậy”Điềutrungthựccaohơntấtcả-làhãytrungthựcvớichínhmình.”-ShakespeareNếuShakespearekhôngchọnnghềviếtvăn,ôngđãcóthểtrởthànhmột
trongnhữngtriếtgiatâmlýhọcnổitiếngnhấtcủalịchsử.Chínhsựthấuhiểusâusắcvềtháiđộứngxửcủaconngườiđãtạonênsứcmạnhtrườngtồnchonhữngtácphẩmcủaông.Câuthơnổitiếngtrênkhuyênchúngtahãylàngườiđángtincậy,làconngườitrungthực.Sốngtrungthựclàmộttrongnhữngquyềntựdolựachọncủachúngta.Khichúngtathựchiệnsựchọnlựaấy,chúngtatrởthànhngườichúngtamuốn.Chúngtacảmthấyhàilòngvàtựtinhơnbấtcứlúcnàotrướcđây.Đóchínhlàýnghĩacủaviệctrung
thựcvớichínhmình.”Sựbìnhantrongtâmhồnnằmtrongbảnthâncủamỗingười…Những
vũkhíbảovệnókhôngphảilàgươmgiáohaymộcđỡ,màlàmộtsựtrungthựckhôngmộtvếtnhơ,trungthựcngaycảvớilỗilầmcủamình.
Đólàcuộcchiếnđấukhôngkémphầndũngcảmsovớibấtkỳcuộcchiếnđấunào.”
-J.J.Rousseau
Chương10Sứcmạnhcủalờinói“Trênđờinàyítcóđiềugìcótácdụngmạnhmẽhơnmộtsựkhíchlệtích
cực.Đócóthểlàmộtnụcười,mộtlờinóiđộngviênchântìnhlạcquan,haymộtsựchiasẻđúnglúc.”
-RichardM.DeVosCâuchuyệnvềhaingườibạnNăm25tuổi,tôibắtđầucôngviệcdạyhọc.Mộtngườibạnđồngnghiệp
hơntôikhoảng8tuổiđãtậntìnhchỉdẫnchotôilúctôicònrấtngỡngàngvớinghề.Tôicảmthấythậtvinhhạnhvìanhấylàmộtnhàgiáoxuấtchúng,vàtôibiếtmìnhcóthểhọcđượcnhiềuđiềutừanhấy.Tôiluônbiếtơnnhữngđiềuphêbìnhcủaanhkhianhchỉchotôithấytôiđãlàmsaiđiềugìvàgiảithíchlýdotạisaomộtsốsinhviênkhôngthíchtôi.Khiđãlàbạnbè,nhữnglờikhuyêncủaanhđãđộngviênrấtnhiềuchocuộcsốngcủatôi.Tôicảmthấycầnphảihoànthiệnmìnhhơnnữa,vừavềchuyênmônvừavềphongcáchsống.Nhưngtôivẫnthấymìnhkhôngtựtinlắmvàkhôngbiếtmìnhcònphảicốgắngthếnàonữavàđếnbaogiờmớitrởthànhmộtngườihoànthiệnthậtsự.
Mộtngườibạnkhácchuyểnđếnkhitôidạyđãđược6năm.AnhấytênlàTimHansel.Điểmnổibậtởanhlàanhluônthuhútsựchúýcủacácsinhviêntrongnhữnggiờhọccủamình.Tôirấtthắcmắcvàmuốntìmhiểuxemsứclôicuốncủaanhnằmởđâumàanhđãlàmđượcđiềutuyệtvớiđó.Dochúngtôidạycùngmộtbộmônvàcùngmộtnhómchuyênmônnênchúngtôigặpnhauhàngngày.Tôikhôngmấtnhiềuthờigianđểtìmralờigiảiđápchomình.
Quatròchuyện,tôinhậnthấyanhcómộttàinăngđặcbiệtkhơidậynhữngđiềutốtđẹpởngườikhác.Thayvìnóivềlỗilầmvàkhuyếtđiểmcủacácsinhviên,anhrấtthườngnhấnmạnhvàothànhquảhoặcvàokhảnăngcóthểpháttriểnđượccủahọ.Đốivớitôicũngvậy,Timnóirằnganhngưỡngmộvềnhữngtâmhuyếtcủatôiđốivớinghề,rằngnhữngnỗlựccủatôichắcchắnsẽđượcđềnđápxứngđáng.Anhthườngtándươngviệcsinhviênquýmếntôinhưthếnào,rằngchúngđượchọcbiếtbaođiềuhữuíchtừnhữnggiờlênlớpcủatôingoàinhữngkiếnthứctrongsáchgiáovở.Nhữnglúctròchuyệnvềcácvấnđềtrongcuộcsống,anhgiúptôinhìnranhữngđiềumàtôichưatừngchúýđến:Tôiđãvàđanglàmtốtvaitròcủamộtngườithầylẫntưcáchcủamộtconngườichânchính.
Vậychúngtacóthểthấyđiểmkhácbiệtnàotronghaingườibạntrên?Vớingườibạnhayphêbình,mộtngườimàtôitừngngưỡngmộsâusắc,tôiđãhọcđượcrấtnhiềutừanh,hầuhếtnhữnglờiphêbìnhcủaanhdànhchotôiđềurấtđúngvàtôicảmơnanhvềđiềuđó.Nhưngđiềukhiếntôicảm
thấybuồnchínhlàtôikhôngtìmthấylờikhenngợinàođểcânbằngvớinhữnglờiphêbìnhcủaanh.Vàtôicảmthấynảnlòngtừđó.
CònbêncạnhTim,tôicảmthấytựtinhơn,mạnhmẽhơntrongtừnglờinói,trongtừnghànhđộngcủamình.Anhvẫnluônnhắcnhởtôivềnhữngđiềutốtlànhtrongcuộcsốngvàvềconngườitôi.Dùchúngtôibâygiờđãgiàhơnrấtnhiều,anhvẫnlàmộtconngườinhưthế:luôngiúpngườikhácnhìnthấynhữngđiềutốtđẹpcủamìnhvàtrênhếtlàgiúpcủngcốniềmtintronghọ
BàihọctừLincolnvàFranklinDotheochuyênngànhlịchsử,tôicódịpđọctiểusửcủanhiềunhânvật
nổitiếngvàcũngchínhviệcđọcnhữngsáchđóđãđưatôiđếnviệcnghiêncứungànhtâmlýhọc.Khônggìcóthểlàmchochúngtahiểuvềthànhcôngrõhơnlàđọcsáchviếtvềnhữngngườithànhcôngnhấttronglịchsử.
HaitrongsốnhữngngườinổitiếngđólàAbrahamLincolnvàBenjaminFranklin.MộtngườiđượcbiếtđếnnhiềunhấttrongcươngvịmộttổngthốngđầutiênđãxóabỏchếđộnôlệtạiHoaKỳ;ngườikialàmộthọcgiảuyênbác,mộtnhàsángchế,vàlàmộtchínhkháchnổitiếng.Nhưngkhôngphảinhữngthànhcôngvềmặtsựnghiệpcủahọkhiếntôichúý,màchínhcáchhọchinhphụcngườikhácmớilàmchotôiquantâm.Tínhcáchvĩđạinhấtởhọlàkhảnănggiaothiệpvớitấtcảcácdạngngườitrongxãhộivàvàbiếtkhơigợinhữngđiềutốtđẹpnhấtởngườikhác.Cảhaiđềugiốngnhauởtàinăngxuấtchúngvàmộtcáitôibiếthòahợp.
ThầydạymônsửcủatôirấtyêuthíchAbrahamLincolnvàdườngnhưbiếtmọiđiềuvềông.TêncủathầylàAshbrookLincoln,vàdĩnhiên,thầykítênmìnhlà“A.Lincoln”đểbàytỏlòngngưỡngmộcủamìnhđốivớiAbrahamLincoln.TôicònnhớnhưinnhữngbàigiảngcủathầyvềtổngthốngLincoln.TôibịcuốnhútbởisựmôtảtínhcáchkhácnhaucủanhữngconngườilàmviệcxungquanhtổngthốngtrongNhàTrắng.AitrongsốhọcũngnghĩrằngmìnhgiỏihơnTổngthống.Nhưngthauvìtạorasựcáchbiệtđốivớihọ,Lincolnlạitônvinhhọ.Ôngkhenngợikhảnăngcủahọ,xinhọýkiến,vàkhuyếnkhíchhọđemtàitrívànănglựcraphụcvụđấtnước.Vìthếaicũnglàngườichiếnthắng.
Franklinthườngđượcmôtảnhưmộtnhàngoạigiaobẩmsinhluônbiếtlàmvừalòngngườikhác.NóinhưthếlàhơiquálờibởitheothừanhậncủaFranklin,ôngcũngcónhữngkhuyếtđiểmvềcátính.Trongquyểntựtruyệncủamình,Franklinkểrằngôngđãrấtkhókhăntrongviệcchiếnthắngđượckhuynhhướngtựnhiêntrongônglàhayxétnétvàphêbìnhngườikhác.Ôngđãnỗlựchếtsứcđểtựhoànthiệnmình,luônnhắcnhởmìnhlàphảinhìnvàonhữngkhíacạnhtíchcựccủangườikhácvàmộtmựcnóivề“nhữngưuđiểmmàtôibiếtvềmọingười”.Điềunàycuốicùngdẫnđếnnhữngthànhcôngtolớncủaôngtrongcôngtácngoạigiao.
LincolnvàFranklinđềukhámpháramộttrongnhữngchìakhóadẫnđếnthànhcông,đóchínhlàkhẳngđịnhgiátrịcủangườikhác.Họhiểusứcmạnhtolớncủanguyêntắc“chiếnthắngkép”–rằngkhitỏratrântrọngngườikhác,thìtacũngmặcnhiêntựnângmìnhlênngangtầmvớihọ
KhảnăngtuyệtvờinhấttrongmọikhảnăngKhidạynhữngkhóahọctâmlý,tôithườngđềranhữnghoạtđộngđơn
giản,tuythếlạilàmộttrongnhữngkỹnănggiảngdạyhiệuquảnhất.Tôixếpbànghếthànhhìnhbánnguyệtvàđặtmộtchiếcghếđốidiệnhìnhvòngcungđó,đặttênlà“ghếchủ”,nơimỗisinhviênphảithayphiênngồivào.Đầutiên,ngườisinhviênngồiở“ghếchủ”sẽtựbộcbạchvớimọingườirằng“tôicóđiềugìtốtđẹp”.Rõrànglàđiềunàykhôngdễdàng,nhưngnólạilàmộtphầnrấtquantrọngtrongbàihọcvềkhẳngđịnhgiátrịcủangườikhác.Tôicũngmuốnsinhviêncủatôihọccáchtựkhẳngđịnhmìnhđểcókhảnăngnhìnranhữngđặctínhvàthóiquentíchcựccủamình.Thườngthìhọphảimấtkhoảng2phútđểthựchiệnphầnđầutiênnày.Họcũngkhókhănlắmmớithựchànhtốtkĩnăngnóichongườikhácngheđiềumàhọthíchởchínhmình.
Trongphầnthứhai,nhữngsinhviênngồiởdãybànghếhìnhbánnguyệtchỉrachongườingồiở“ghếchủ”thấyđiềumàngườiấythiếusótkhôngđềcậpđến.Quytắcduynhấtlànhữnglờinhậnxétkhôngnhắmđếnvẻđẹpbềngoàivàtrangphụcquầnáo.Ngườingồiở“ghếchủ”lúcđósẽlắngnghenhữnglờikhenngợicủangườikhácvềmình.
Saubuổihọchômđó,vẻmặtcủacácsinhviênvẫncònnétrạngrỡ.Họkểhọđãcảmthấymìnhvĩđạirasao;họkhôngchỉđượcnghenhữngđiềuhay,điềutốtvềmìnhmàcòncóthểhọcnhiềuhơnnữavềnhữngđiềunênlàm.Nhìnthấyđượcnhữngđiềutốtcủabảnthânđãkhíchlệhọsốngtốthơn,củngcốvàgiatăngsựtựtincũngnhưlòngtựtrọng.Cácsinhviênnhậnthấyrằng:
*Chúngtacầntậpthóiquentìmranhữngđiềuhay,điềutốtởngườikhác.
*Gópýxâydựngcóhiệuquảhơnlàđánhđổlòngtựtincủaconngười.*Khônggìhạnhphúclàđượcnghengườikhácthậtlòngkhenmình.*Tấtcảchúngtađềucầnsựnhìnnhậnvàkhíchlệcủangườikhác.*Tôicảmthấysungsướngkhilàmngườikhácvuivàhạnhphúc.“Chúngtakhônghềmấtgìkhisửdụngnhữngngôntừtốtđẹp,màngược
lại,cònnhậnđượcrấtnhiềuđiềuđángquýkhác.”-BlaisePascal
Chương11Độnglựcthựcsựluônbắtnguồntừbêntrong“Dùbạnlàaihoặcbạnbaonhiêutuổi,nếumuốnthànhđạt,thìđộnglực
chosựthànhđạtđónhấtthiếtphảixuấtpháttừchínhbêntrongconngườibạn.”
-PaulJ.MeyerĐộnglựclàgìvàxuấtpháttừđâu?Độnglựclàmộtkháiniệmcụthểnhưngdễdẫnđếnhiểulầm.Nhiều
người,khinghenóitừnàythườngliênhệđếnnhữngcâunhư“HãychiếnđấuvàchiếnthắngvìmàucờsắcáocủaGipper”,câunóicủahuấnluyệnviênbóngđábầudụchuyềnthoạiKnuteRocknekhinóivớicáchọctròcủamình;hoặcVinceLombardilêntinhthầnchocáccầuthủđộiGreenBayPackersrằng“Ýchíchiếnthắnglàtrênhết”.Nhưngđókhôngphảilàđộnglực;đóchỉlàsựkíchthíchnhấtthời.Trongthểthaothườngđòihỏisửdụngnănglượngthểchấtcaođộtrongmộtquãngthờigianngắn,sựkíchthíchlàcựckỳcầnthiết,nhưngtrongcuộcsốnghàngngày,sựkíchthíchnhưthếsẽkhôngđiđếnđâu.Dĩnhiênlàtrừkhiluôncóaiđóbênbạnvàcổvũ:“Cốlên,cốlên!Chiếnthắng!Phảichiếnthắng!Chiếnthắng!”.
Cólẽtôikhônglàtuýpngườihétto“Cốlên!Cốlên”đểkhíchlệngườikhác.Làmnhưthếthoạtđầunghecóvẻphấnchấnsongkhikhôngcònhôvangnhữnglờikhíchlệthìđộnglựcấycũngkhôngcònhiệulựcnữa.Vìthế,thayvìcốgắngtạođộnglựcởhọ,tôigiúphọhiểuđộnglựclàgì,xuấtpháttừđâu,làmthếnàođểtựtạođộnglựcchomình.Vàchínhmỗingườiphảiduytrìđộnglựcchobảnthânbằngnhữnglờikhíchlệcầnthiết.
Cácnhàtâmlývẫnchưathốngnhấtvềlýdotạisaomộtsốngườitìmthấyđộnglựctrongcuộcsốngtrongkhimộtsốkhácthìkhông.Theotôi,khinhìnlạinhữnggìlịchsửđãviếtvềnhữngngườithànhđạt,họluôntựtạorađộnglựcchobảnthânmàkhôngcầndựavàonhữngyếutốbênngoài.Bêncạnhđó,chúngtacũngnênhiểurằng“độnglực”làcáiđếntừbêntrongmỗicánhân,hơnlàdotácđộngtừbênngoài,thúcđẩychúngtahànhđộng.Nóicáchkhác,mọihànhđộngcủachúngtađềucóđộngcơ,cólýdo.Chúngxuấtpháttừnhữngnhucầusâuxabêntrong.Chúngtacầnphảinghĩvềchínhchúngta.Độnglựcnằmtrongchínhnhữngsuytưấy.Khilàmộtđộnglựcthựcsự,nócóthểthúcđẩychúngtađiđếnthànhcôngngoàisứctưởngtượng.
BayếutốđểtạođộnglựcHãysuynghĩvềmụctiêuquantrọngmàbạnmuốnđạttới–mộtmụctiêu
màbạnmongmuốnđạtđượctrongtươnglaivàthửtrảlời3câuhỏisau:*Bạncóđủkhátvọngđểvươnđếnđíchkhông?*Bạncóthựcsựtinlàbạncóthểđạtđượcmụctiêuđókhông?
*Bạncóhìnhdungrõvềmụctiêumàbạnmongmuốnđạtđượckhông?Nếucáccâutrảlờilà“Có”thìđóchínhlànhữngchìakhóagiúpbạntự
tạođộngcơchochínhmình.1.KHÁTVỌNG“Độnglựcxuấtpháttừnhữngkhátvọngthựcsự…”-DenisWaitleyKhátvọnglàhạtgiốngmàtừđómọisựthànhcôngnẩynởvàpháttriển.
Nóxácđịnhbạnsẽtrởthànhmộtconngườibìnhthườnghaythànhđạttrongcuộcsống.Khátvọngkhácvớikhảnăng,làđiểmkhácbiệtgiữangườibìnhthườngvớingườithànhcông.Chínhkhátvọngtạonênđiềukiệnđểngườibìnhthườngđạtđượcnhữngđiềuphithường.Tôithíchnhómtừmàngườixưahaydùnglà“khátvọngcháybỏng”vìnóquáquásúctích.Ngườicókhátvọnghầunhưkhôngthểdừnglại,cảtrongsuynghĩlẫnhànhđộng.Ngọnlửakhátvọngcháycàngmạnh,lòngquyếttâmcànglớnthìcàngdễđạtđếnthànhcông.
MộtthídụvềđiềunàylàcâuchuyệnvềBarbara,mộtphụnữtheohọclớpcủatôiởtrườngđạihọc.Ởtuổi45,côtrởlạitrườngsaumộtthờigiandàinghỉhọc.Dễhiểulàcôhơilúngtúngmộtchútlúcbanđầu.Cônóichỉmuốnlấybằngcửnhân,loạitrungbìnhcũngđãhạnhphúclắmrồi.Nhưngsauđó,côbắtđầuấpủmộtkhátvọngmạnhmẽlàkhôngchỉđượchọc,đượctốtnghiệp,màphảihọcthậtgiỏi.Nhữngkiểmtrađầutiêncủacôđượcxếploạixuấtsắc.Tôigợiýcônênđặtmụctiêuchomìnhcaohơnmộtchútnữa.Côcườithậtrạngrỡ!Barbarađãtốtnghiệploạixuấtsắcvànhậnđượchọcbổngtiếptụchọclêntrìnhđộthạcsĩ.
Mộtkhíacạnhquantrọngcủakhátvọnglàsựcamkếtthựchiệnlờihứavớichínhmình.Điềunàygiúpchúngtakhôngnảnchíkhitheođuổiconđườngđãchọnchodùgặpphảinhữngtrởngạitưởngchừngkhôngthểvượtqua.
2.NIỀMTIN“Cơhộidẫnđếnthànhcôngluônđượcđobởiniềmtincủachínhbạn.”-RobertCollierCáchnayvàinăm,tôinhậnthấyphầnlớnsinhviêncủamìnhbịtêliệtvì
mộtchứngbệnh,khiếnhọkhôngsinhhoạtđượcnhưnhữngngườibìnhthường.Đúnglàmộtchứngbệnhđángsợvàdễlâylan.Điềunàylạnhấtlàhầunhưchẳngcósinhviênnàoýthứcmìnhđangbịmắcbệnh.Thậmchítôicũngkhôngbiếtgọitênnólàgì,chỉbiếttạmgọilà“luônbàochữachonhữngviệclàmkhôngđược”.Họđáplạibằngnhữngcáinhìnngạcnhiênvàđồngthanhthốtlên“Thếà?”.
Tôimởmộttậpgiấyvànói:“Trongngàyhômnay,hễaicócâubàochữanào,hoặcnghengườikhácbàochữa,thìhãyviếtnhữngcâubàochữađóvàomộttờgiấy.Ngàymai,khiđếntrường,hãychéptấtcảcáccâubàochữađó
vàotậpgiấynày”.Sánghômsau,tậpgiấycủatôiđầykínchữ,thậmchítôicònphảidùng
thêmmộttậpgiấykhác.Toànbộnộidungtrongđólànhữnglờibàochữacholýdotạisaongườitanghĩlàmìnhkhôngthểlàmđượcđiềunàyviệckia.Tôihỏicácsinhviênrằngaicóthểgiảithíchtạisaotôilạixếpthóiquen“hayđưaralờibàochữa”làmộtchứngbệnh.Cậusinhviênkíntiếngnhấtlớp,lầnđầutiêngiơtay,nóinhữnglờichílý:“Nếuchúngtaluôntìmkiếmlýdođểbàochữachoviệctakhônglàmđượcthìchúngtacũngsẽkhôngbaogiờtìmrabiệnphápđểthựchiệnnhữngviệcđó”.
Thậtra,chúngtacónhiềukhảnănghơnchúngtatưởngvàítkhichúngtasửdụngđếnnguồnnănglựcnộitạinày.Bướcđầutiênđểđánhthứcnhữngtiềmnăngđólàgiatăngniềmtinvàochínhchúngta,ítnhấtđủđểcốgắng,thậmchíđểchấpnhậnthấtbại.Niềmtinbanđầuđósẽmangđếnnhữngthànhtựunhonhỏvàdầnvunđắpsựtựtincủabạn.
3.BIẾTTƯỞNGTƯỢNG,HÌNHDUNGRATRƯỚCKẾTQUẢ“Bạncầnhìnhdungrõkếtquảmìnhsẽđạtđượctrướckhibắttayvào
thựchiện.”-AlexMorrisonĐầunhữngnăm1930,mộtkỹsưtênJosephStraussthườngđicôngtác
đếnmộtcôngtrườngởSanFrancisco,nơiôngcóthểngắmcảnhtừmộtphíacủavịnhSanFranciscohoangvu.Trongtríóc,ôngluônhìnhdungbứctranhvềmộtchiếccầunốiliềnhaiphía.Càngnghĩ,bứctranhvềchiếccầucànghiệnrõtrongông.Vàôngđãbắtđầuthựchiệnviệcxâydựngchiếccầutrongmơđótrongnhữngđiềukiệnđịalývàthờitiếtcùngbiếtbaokhókhănkhác.Vàđếnnăm2005,ngườiMỹkỉniệmlầnthứ68ngàykhánhthànhchiếccầunổitiếngGoldenGate–niềmtựhàocủangườiMỹ.
Năm1961,TổngthốngJohnKennedynóirằng,ngườiMỹnênhướngtớimụctiêuđưaconngườilênmặttrăngvàtrởvềtráiđấtantoàntrướckhithậpniênchấmdứt.Hàngtriệungườichorằngđiềuđólàkhôngthểđược,nhưngtạiNASAcómộtnhómnhânviênđãhìnhdungtrướcviễncảnhđóvàquyếttâmthựchiệnchobằngđược.KhichúngtachứngkiếnNeilAmstrongđibộtrênmặttrăngvàtrởvềtráiđấtvàonăm1969,thìnhómngườilàmviệctạiNASAđãtừng“xem”nhữngthướcphimđóhàngngànlầntrongtrítưởngtượngcủahọrồi.
KhiBillGatesđanghọctạitrườngHavard,chiếcmáyvitínhcánhânhãycònởgiaiđoạnđầucủasựpháttriển.Nhiềungườixemchiếcmáyvitínhnhưlàmộtchiếcmáydùngđểlưutrữdữliệuvàđểxửlívănbản.ThếnhưngGatesđãnhậnranhữngkhảnăngkhácnữa:Ôngthườngnghĩvềchúngkhingồinghegiảngnhữngmônhọcmàôngkhôngmấythíchthú.Ôngcònhìnhdungranhữngphầnmềmmàsaunàylàmnêncuộccáchmạngtrongcuộcsốngcủachúngta.Bứctranhtrongsựtưởngtượngđóđượcchuyểnthành
nhữngbảnthiếtkếgiấy,vàaitrongchúngtacũngđềubiếtrõphầnsaucủacâuchuyện.
Tôigọitấtcảnhữnghànhđộngtrênlàhìnhdungsựviệctrongtrínão.Khihìnhdunghànhđộngcủachúngtacàngrõràngvàcàngthườngxuyênbaonhiêuthìkhảnăngthựchiệncàngnhiềubấynhiêu.Hìnhảnhtrongtríóccủatalàđộnglựcthúcđẩychúngtahànhđộngđểđiđếnthànhcông.Nếubạnấpủmộtkhátvọngcháybỏng,mộtniềmtinsắtđá,vàhìnhdungtrongtâmtrírõràngvềcôngviệcmìnhsẽthựchiệnthìbạnđãcóđượcđộnglựcdẫnđếnthànhcông.
“Mộtkhibạncómộtđammê,mộtkhátvọngcháybỏng–Bạnsẽthànhcông.”
-Khuyếtdanh
Chương12Mụctiêulànhữngướcmơcóthờihạn“Nhữngngườicómụctiêusốngchắcchắnsẽthànhcôngvìhọbiếtrõcon
đườngmàhọđanghướngđến.”-EarlNightingaleĐộnglựcvàmụctiêu:sứcmạnhchiếnthắngKếthợpcủađộnglựcvàmụctiêukhôngchỉlànguồnlựcmạnhmẽnhất
củaconngườimàcònlàhạtgiốngchomọithànhcông.Tấtcảmọithànhđạt,dùlớnhaynhỏ,đềuđượckíchhoạtdomụctiêuvàcungcấpnănglượngnhờđộnglực,ngoàiviệcnóiđếntầmquantrọngcủasựtựkhíchlệ,giảithíchvaitròcủakhátvọng,niềmtin,vàlợiíchcủaviệchìnhdungracôngviệctrướckhithựcsựbắttayvàothựchiện,tôilạinóivềmụctiêu.
Vìsaomụctiêulạiquantrọngđếnthế?Córấtnhiềucáchđịnhnghĩathànhcông.Địnhnghĩahaynhấttôiđãtừng
nghelà:Thànhcônglàsựhoànthànhliêntụcnhữngmụctiêuýnghĩavàcógiátrị.NhàtâmlýhọcCharlesGarfieldđãtừnglàmviệcvớicácnhàduhànhvũtrụ,cácnhàphátminh,cáclãnhđạodoanhnghiệp,cácvậnđộngviêntầmcỡthếgiớivàcácnhânvậtthànhđạtcótiếngkhác,tinrằngbấtcứthànhcôngnàocũngkhởiđầubằngmộtmụctiêucụthểcùngmộtkhátvọngthựcsự.
Sốngmàkhôngcómụctiêunhưthểđiduhànhmàkhôngcóđíchđến.Tavẫnthấyvôsốngườicứtrôidạtkhôngphươnghướng,khôngđiểmdừngnhưngdườngnhưhọkhônghiểuđượctạisaolạinhưvậy.Đángbuồnthay,nhiềubạntrẻcũngđanglâmvàotìnhtrạngấy.Tuynhiên,cómộtcáchtươngđốiđơngiảnđểthayđồitiếntrìnhcuộcsống,bấtkểtuổitáchayhoàncảnh,đóchínhlàđặtrachomìnhnhữngmụctiêucụthểrõràng.
LợiíchcủaviệcthiếtlậpmụctiêuNhờcómụctiêu,cuộcsốngcủachúngtacóthểtrởnênphongphútheo
nhiềucách:*Độngcơ–Mụctiêubắtnguồntừnhiềuđộngcơ.Chúngchochúngtalý
lẽđểhànhđộngvàkhởiđầunhữngđiềutốtđẹp.*Sựđộclập–Mụctiêugiúpchúngtadámchịutráchnhiệmvớicuộc
sốngcủachínhmình.Thayvìchạytheođámđônghoặctrôilangthangtrongcuộcđời,chúngtachọnconđườngriêngchochúngta,conđườnggiúphoànthànhnhữngướcvọngcủamình.
*Địnhhướng–Mụctiêuchochúngtamộtđíchđến.Biếtđượcđíchđến,chúngtacóthểsẽthấyrõviễncảnhtươnglai.
*Ýnghĩa–Cuộcsốngcónhiềuýnghĩahơnkhichúngtanhậnrõđiềuchúngtamongmuốn.Thayvìchỉtồntạingàynàyquangàykhác,mụctiêutrongcuộcsốnggiúpchúngtacóđượcnhữnglýdođểbắtđầucuộcsống
thựcsự.*Sựhứngkhởi,vuitươi–Sốngcómụcđíchlàthuốcgiảiđộcchocăn
bệnhđángsợnhấtmàxãhộihiệncó:sựnhàmchán.Làmsaomàbạncóthểchánchườngđượckhibạncónhữngđiềuhàohứngđểthựchiện?Mụctiêutrongcuộcsốnglàmchocuộcsốngbạnvuithúhơn,hấpdẫnhơn,vàthêmnhiềutháchthứcmới.
*Sựthỏamãn–Mụctiêu,hơnbấtkỳđiềugìkhác,giúpchúngtapháttriểntiềmnăng.Thiếtlậpmụctiêugiúpchúngtanhậnrađiềugìtrongtầmtay.Mỗibướcthànhcôngđềuxâydựngnênlòngtựtin.Mỗimụctiêuđượchoànthànhgiúpchúngtathấyđượcnhiềuhơnvềđiềuchúngtacóthểthựchiện,dẫndắtđếnnhữngmụctiêumớivànhiềuthànhcônghơnnữa.
KhiướcmơtrởthànhmụctiêuTôitừnggiảngmộtkhóahọcvềthiếtlậpkếhoạchvàthayđổicơcấutổ
chứctạimộttrườngcaođẳng,trongđócũngbaogồmviệcthiếtlậpmụctiêuchođơnvị.Tôichosinhviênlàmbàitậpnhưsau:Hãyviếtmườimụctiêuchocuộcsốngcủamình.Trongnhữnggiờhọcsautôiyêucầusinhviêncùngthảoluậnvềmộttrongsốmườimụctiêuđó.Diane,mộtnữsinhviêntrên40tuổi,hăngháivàhamhọc,trìnhbàytrướctiên.Cônói,“TôiluônmơướcmộtngàynàođóđượcsốngởchâuÂu”.Tôinói,“Thậttuyệt,nhưngđómớigầnnhưlàmộtmụctiêu.Chúngtacóthểbiếnnóthànhmộtmụctiêuchocuộcsốngbằngcáchchỉthựchiệnhaiđiềuđơngiản”.Tôinhậnđượccáinhìnbốirốivàcâuhỏitiếptheolà:“Tạisaođókhôngphảilàmộtmụctiêu?”
“Mụctiêulàướcmơcóthờihạn”.Tôigiảithíchrằng,khitađặtthờihạnchomộtướcmơ,thìđólàbướcđầutiêntrongviệcbiếnnóthànhmụctiêu.Câuhỏitiếptheolà:“Cầnphảicóđiềugìnữađểbiếnnóthànhmụctiêu”?Câutrảlời:“ChâuÂulàmộtchâulục.Saotakhônggiớihạntrongmộtkhônggianhẹphơnnữachẳnghạnnhưmộtquốcgiacụthểnàođó,hoặctốthơnnữa,mộtvùng,mộtthànhphố?”Tôitiếptụcgiảithíchrằng“ướcmơđượcsốngởchâuÂumộtngàynàođó”làmộtvídụtốtvềmột“mụctiêugần”.Cónhữngướcmơchẳngthểthànhhiệnthựcvìchúngtakhôngđủrõràng.Bộnãoconngườikhônghướngtớicáitổngquátmàhướngvềcáiđíchcụthể.CâuchuyệnvềcầuGoldenGatelàmộtthídụđiểnhình.JosephStrausshìnhdungvềcôngtrìnhcàngsinhđộng,chitiếtchừngnàothìôngcàngdễhướngtớiviệcbiếnnóthànhhiệnthựcchừngnấy.
Khoảng3nămsau,tôinhậnđượcmộtbứcthưcódấubưuđiệnởVienne,nướcÁo.Trênđầutrangthưlàhàngchữ:“MụcTiêuLàƯớcMơCóThờiHạn”.ĐólàthưDiane.Côgiảithíchrằngcôđãđổi“mộtngàynàođó”bằngmộtnưmcụthểvàthuhẹptừ“châuÂu”lạicònmộtnướcÁo,rồithủđôVienne.CôđãcóđượcmộtviệclàmrấttuyệtởLiênHiệpQuốcvàhiệntạiđangrấtthíchthúvớicôngviệc.Ướcmơcủacôđãthànhhiệnthực!
Khởiđộngmụctiêu1.HÃYHIỂURÕSỰKHÁCBIỆTGIỮAMỤCTIÊUVÀMONG
ƯỚCKhihỏimọingườirằngmụctiêucủahọlàgì,thìcâutrảlờimàbạn
thườngđượcnghenhấtlà:đượchạnhphúc,đượcgiàucóvàđượcnổitiếng.Đókhôngphảilàmụctiêu,đólàmongước.Mongướclàướcmơkhôngrõràngmàtamongnósẽxảyđếnvớita.Mụctiêulàbứctranhrõnétcủamongướcbởitrongđócòncócảquyếttâmcủachúngtalàmchonótrởthànhhiệnthực.
2.HÃYVIẾTRACÁCMỤCTIÊUCỤTHỂCỦABẠNViếtracácmụctiêulàhànhđộngcamkếtđầutiênvớichínhmình.Nhìn
thấynhữngmụctiêuđótrêngiấylàbướckhởiđầuchoviệcbiếnướcmơđóthànhhiệnthực.
Hãyviếtcàngcụthểcàngtốtvàxácđịnhthờihạnhoànthànhchotừngmụctiêu.Càngtỉmỉchừngnào,suynghĩvàhànhđộngcủabạncàngbịlôicuốntheobứctranhđóchừngnấy.Sauđâylàmộtsốđiềucầnquantâmkhácnữakhibạnlậpkếhoạchchocuộcsống:Nhữngbướcđinàocầnthiếtđểbạnhoànthànhnhữngmụctiêulớn?Nhữngtrởngạigìbạnsẽphảivượtqua?Bạncầnsựgiúpđỡcủanhữngai?Bạncầnphảihọchỏinhữnggì?
3.KIỂMTRAVÀĐIỀUCHỈNHCÁCMỤCTIÊUMỘTCÁCHTHƯỜNGXUYÊN
Vớidanhsách“nhữngđiềucầnlàm”đãlậpra,chúngtanênthườngxuyênnhìnlạinhữngđiềumìnhmongmuốnđạtđược,ítnhấtmộtlầntrongmộttuần,đểthấyrằngbạnđãthayđổirasao.Tôicũngthườngthêmvàodanhsáchcủamìnhnhữngmụctiêumớivàđôilúcthayđổicáclĩnhvựcmàtôiquantâm.Điềuđógiúptôicảmthấyphấnchấnhơnvìmìnhđãtiếnmộtbướcdàitrênconđườnghướngđếnmụctiêumongmuốn.
“Biếthướngtớimụcđíchthìngườichậmchạmnhấtcũngtiếnnhanhhơnbấtcứkẻnàonhanhnhẹnmàlangthangkhôngmụcđích.”
-G.Lessing
Chương13Khônggìcóthểthaycholàmviệcchămchỉ“Mónquàquýgiánhấtmàcuộcsốngbanchochúngtalàcơhộiđểlàm
nhữngviệcđánglàm,vàcáchmàchúngtađượclựachọnlàlàmmộtcáchchămchỉ.”
-TheodoreRooseveltPhầnthưởngcholàmviệcchămchỉDùđộnglựccómạnhmẽvàmụctiêucórõràngbaonhiêuthìướcmơ
củabạncũngkhótrởthànhhiệnthựcnếukhôngcósựnỗlựchếtmình,khôngđầutưthờigian,côngsức,hisinh,vàthậmchícảnhữnglầnthấtbại.Kếtquảcuốicùngrấtcầnđếnsựphấnđấubềnbỉvàchỉdànhchonhữngaikhôngsợtháchthức.Sựnhiệttìnhtrongbấtkìcôngviệcnàocũnggiúpchúngta:
1.Nhậnratiềmnăngcủamình.Nhữngkếtquảnhonhỏbanđầusẽđộngviênvàthúcđẩychúngtanỗlựchơnnữa.Khipháthiệnranhữngkhảnăngcòntiềmẩncủamình,chúngtasẽcảmthấytựtinhơn–mộttrongnhữngtháiđộkhôngthểthiếucủanhữngngườithànhcông.Thànhcôngmanglạisựtựtin,vàsựtựtinmanglạinhiềuthànhcôngkhácnữa.
2.Đươngđầuvớicuộcsống.Cuộcsốngluônbuộctaphảichọnlựagiữachấpnhậnhènyếuhaycanđảmđốidiệnkhókhăn.Luônđặtmìnhtrongtrạngtháisẵnsànggiúpchúngtacótháiđộtíchcựctrongcáchnhìncủamìnhtrướcbấtkìhoàncảnhnào.Dùcóthànhcônghaykhông,chúngtavẫnluôncảmthấyvuikhiđãcốgắnghếtsứcmình.
3.Tăngthêmýnghĩachocuộcđời.Khôngcógìsungsướnghơncảmgiáchoàntấtmộtmụctiêuvàbiếtrằngtađãlàmbằngtấtcảsựnhiệthuyết.Chúngtahạnhphúcvìtíchlũythêmmộttrảinghiệmcóýnghĩachocuộcsốngcủamình.
MẫusốchungcủathànhcôngGeorge,AlecGallupcùngvớinhàbáoWilliamProctorđãthựchiện
nhữngnghiêncứuquymônhấtvềđềtàithànhcông.Cáccâuhỏiphỏngvấnnhữngngườithànhđạtxoayquanhnhữngvấnđềvềhạnhphúcgiađình,nănglựclàmviệc,quanđiểmsống,niềmtin…Cáccâutrảlờiđềucómộtýchungxuyênsuốtrằng,thànhcôngđếnvớihọkhôngdomaymắnhoặctàinănggìđặcbiệtcả.Họthànhcôngvìhọmuốnnhưvậyvàhọthựchiệnýmuốnđóthôngquasựkiêntrìnỗlựctốiđavàquyếttâmkhônggìlaychuyểnđược.Saukhitậphợp,nghiêncứucácdữliệu,cácchuyêngiađiđếnkếtluận:“AiCũngCóThểThànhCôngĐượcCả!”.
Cácchuyêngiachobiết,họchẳngtìmthấyđượcđiềugìlạlùngtrongsuốtquátrìnhnghiêncứu,ngoàimộtchânlýthậtđơngiản:Cóquánhiềungườitựđặtmìnhvàovịthếbìnhthườngởcuộcđờinàytrongkhihọvốnsở
hữurấtnhiềutiềmnăngđểvươnlêntầmcaohơnhẳn.Hầuhếtmọingườiđềucóthểthựchiệnbabướcquantrọngnhấtlàtạođộnglực,thiếtlậpmụctiêu,vàlàmviệcchămchỉđểđạtđếnthànhcông.
LàmviệcvàvuiđùaluônsonghànhDùbiếtrằngsựnhiệttìnhtrongcôngviệclàrấtcầnthiếtchosựthành
côngnhưngchúngtacũngkhôngnênbỏquayếutốvuiđùa,mụcđíchnhằmgiảmnhẹáplựcvàduytrìsựcânbằng–đượcxemlàkháquantrọngtrongcuộcsống.ArmandHammer,mộtnhàtưbảnnổitiếng,mấtởtuổi92,cólầnđượchỏibằngcáchnàomàmộtngườicótuổinhưthếlạicóđủsứcliêntụcđikhắpnơitrênthếgiớiđểđiềuhànhcôngviệcvàgặpgỡcácquanchứclãnhđạochínhphủcủanhiềunước.Ôngtrảlời:“Tôiyêucôngviệccủatôi.Tôikhôngthểchờthêmmộtngàymớibắtđầu.Tôikhôngbaogiờthứcdậymàkhôngcóýtưởngnàotrongđầu.Mọithứđốivớitôiđềulàtháchthức”.GeorgeBernardShaw,mộttrongnhữngkịchtácgiathànhcôngnhấttrongmọithờiđại,cũngcósuynghĩgiốngnhưvậykhiviết,“Tôimuốntậndụngmọikhảnăngsứclựctrongmọilúcvàluôntìmniềmvuitrongđó,vìlàmviệcchămchỉchừngnào,tôilạicàngvuivàsốnglâuchừngấy”.
“Khinóivềtấtcảnhữngngườibấthạnhtrênthếgiớinày,bấthạnhnhấtlànhữngkẻkhôngtìmrađượcmộtviệcgìmìnhmuốnlàm.”
-LinYu-T’ang
Chương14Cólúccầntừbỏmộtđiềuđểcóđượcmộtđiềukhác“Cuộcsốngkhôngluôndànhchochúngtamọithứ,đểđạtđượcnhững
điềucaohơnnhưướcmơvàmụcđíchhằngmongmuốn,đôilúcchúngtacầnphảihisinhnhữngđiềukhác.”
-KhuyếtdanhMộtchìakhóanữađểmởcánhcửathànhcôngTạođộngcơ,thiếtlậpmụctiêu,vàlàmviệcchămchỉsẽđưabạntiếnxa.
Hãythêmvàođótínhkỉluật,bạnsẽcàngtiếnxahơnnữa.Mỗingườithànhcôngmàtôitừngbiếtđềunóirằng,kỉluậtlàchiếcchìakhóavạnnănggiúpmọiviệcđượchoàntất.Khôngcónó,bạnsẽchỉthànhđạttrongmộtchừngmựcnàođó.
Cónhiềungườichorằngngườicótínhkỉluậtluôncứngnhắcvàthiếulinhhoạt.Thếnhưngthậtra,kỉluậtlàmộttrongnhữngthuộctínhtíchcựcnhấtmàconngườicóthểcóđược.TôithíchđịnhnghĩacủaWebster:“Kỷluậtlàsựrènluyệngiúpchúngtatựsửachữa,tạokhuônnếp,tạosựmạnhmẽ,hoặcgiúpchúngtatrởnênhoànhảohơn”.Khitựgiácápdụngkỉluậtvớibảnthân,bạnsẽnhậnrarằngmìnhđangkiểmsoátnhữnghànhđộngvàcảsuynghĩcủachínhmình.Chínhbạncóthểquyếtđịnhmìnhsẽlàmgì,làmnhưthếnàovàkhinàosẽhoànthànhnhữngmụctiêuđãđặtra.
TriếtgiaErichFrommtừngnóirằng,khôngcótínhkỉluật,cuộcsốngcủatasẽtrởnênchaođảovàthiếutậptrung.Nếuhànhđộngcủachúngtatùytheotâmtrạngvàýthíchcủachúngtathìtấtcảnhữngđiềuđókhônghơngìmộtthútiêukhiển.Ôngcònnóirằng,chúngtasẽchẳngbaogiờtrởnênxuấtsắcnếutakhôngthựchiệnđiềuđóvớitinhthầnkỉluậttựgiáccao.
Bạnsẵnlòngtừbỏđiềugì?“MỗikhibạnnóiVÂNGvớimộtmụctiêu,cónghĩabạncũngđangnói
KHÔNGvớinhiềuđiềukhác.”-SybilStantonBathídụvềviệctừbỏnhữngýmuốnnhấtthời:1.Cácsinhviênđạihọccủatôihầuhếtlàngườiđãtrưởngthành.Ngoài
chuyệnphảilàmviệc40giờmộttuần,họcòntheohọc4giờmỗituần,vàlạiphảibỏrahàngchụcgiờnữađểlàmbàitậpvàđọctàiliệu.Đólàsựlựachọncủahọbởihọmuốnthànhcông.Họchấpnhậnphảitừbỏnhữngtròchơigiảitrí,từbỏnhữnggiờphútnhànrỗimỗikìnghỉcuốituầnđểtíchlũythêmkiếnthức,thêmkinhnghiệm.Chínhkhátvọngđượchọchỏi,tìmđếnnhữngcơhộithăngtiếntrongnghềnghiệpđãgiúphọlàmđượcnhữngđiềuđó.
2.Khitôicòndạymôntâmlýhọc,khiđếnphầnnóivềtínhkỉluật,tôilấyviệctiếtkiệmtiềnlàmvídụminhhọa.Saugiờhọc,mộtnữsinhxinnói
chuyệnvớitôi.Côkểrằngcôcómộtcôngviệclàmbánthờigianrấttốt,kiếmđượchơn100đôlamỗituầnnhưngcôxàihếttấtcả.Côhỏitôilàmthếnàođểcóthểápdụngtínhkỉluậtvàoviệctiếtkiệm.Tôihỏicôtiêutiềnrasao.Côđáp:“Tấtcảsốtiềnemdùngvàoviệcmuasắm…vàvuichơi”.Tôikhẳngđịnhrằngcôcóthểtiếtkiệm40đôlàmỗituầnbằngcáchgiảmbớtmuasắmvàvuichơi,rằngcônêngiảmbớtviệcđixemphimvàcácbuổibiểudiễnnhạcrock,hạnchếmuacácloạihànghiệu,vàkhôngnênănnhiềuquàvặt.Mộtvàingàytrướcbuổilễtốtnghiệp,côđưachotôixemcuốnsổtiếtkiệm.Dòngcuốighiconsố4.851đôlaMỹ,mộtsốtiềnkhálớnđốivớimộthọcsinhtrunghọcthờibấygiờ,sốtiềncóđượcnhờcôthườnggửi40đôlavàotàikhoảncủamìnhmỗituần.Cônóikinhnghiệmnàycũnggiúpcôhiểurằng,nhữngđiềutốtđẹpnhấttrongđờikhôngbắttatrảgiálàbao.
3.Nhiềunămtrướcđây,tôivẫncònlàmộtđứatrẻluônmangtrongmìnhmộtướcmơđượcchơibóngrổtrongmộtđộituyểnnổitiếng.Tôicóchiềucaokhátốt,cókỹthuật,năngkhiếuchơithểthaovàmộtkhátvọngcháybỏng.Từtrunghọcđếncaođẳng,tôitậpđểpháttriểnthểchấtcùngcáckỹnăngcầnthiết,vàchơibóngrổmỗikhicódịp.Dùtôichưađượcchọnvàođộituyểnmàmìnhhằngmơướcnhưngnhữngnỗlựcmàtôibỏrađềukhôngvôích.Nhữngđiềutôinhậnđượcchỉhơikhácmộtchútsovớiđiềutôimongmuốn.Nhữngthờigiannhànrỗi,nhữngchuyếnđichơitrượttuyếtmùađông,nhữngbữalễtiệcđãđượcđánhđổithậtxứngđángbằngniềmvuiđượcchơithểthao,bằngnhữngchiếchuychươngvàbằngmộthọcbổngtoànphầnvàomộttrườngđạihọcdanhtiếng.Tấtcảnhờvàothóiquenkỉluậtcaovàđammêcóđượcthểchấttốt.
Tínhkỉluậtlàmộtthóiquentốt“Thànhcônglàtổngcủanhữngnỗlựcnhỏbé,đượclặpđilặplạingày
quangàymànên…”-RobertCollierBatrườnghợpnêutrênliênquanđếnviệcchọnlựa,cũngliênquanđến
việchìnhthànhthóiquen.Đóchínhlàcốtlõicủatínhkỉluật:thựchiệnnhữngchọnlựađúngvàhìnhthànhnhữngthóiquentốt.Chúngtahoànthànhđượcnhữngviệclớnbằngcáchlàmnhữngđiềunhỏbéngàynàyquangàykhác.
Hầuhếtmọingườihoặclàtheodõinhữnggìxảyrahoặcsauđótựvấnđiềugìđãxảyra.Tínhkỉluậtgiúpchúngtahoànthànhnhữngviệckhichúngcầnphảiđượchoànthành,chứkhôngphảikhichúngtacảmthấythíchhoànthànhchúng.Đâylàchìakhóađểthànhcôngvàcảhạnhphúcbởichúngtacảmthấyhàilòngthậtsựkhigặtháikếtquảtừcôngsứclaođộngchămchỉvàbềnbỉcủachínhmình.
“Kỉluậtđúngnghĩakhôngthúcépsaulưngbạn;nóởbêncạnhkhíchlệbạn.
Khibạnhiểurằngkỉluậtlatựchămsócmìnhchứkhôngphảitựtrừngtrịmình,bạnsẽkhôngedèkhinhắcđếnnó,màngượclạisẽvunđắpchonó.”
-SybilStanton
Chương15Ngườithànhcôngtựtạothờigianchomình“Ngườithànhcôngchẳngbaogiờdừnglạidùchỉđểtựhỏiliệuviệc
chúngtađanglàmcóthựcsựquantrọngnhấtkhông.”-StephenCoveySựkhácnhautrongviệcsửdụngthờigiancủangườithànhcôngvàngười
thấtbạiHơn200nămtrước,BenjaminFranklinđãtừngviếtrằng:“Thờigian
chínhlàcơhộiđểmỗingườithựchiệnnhữngdựđịnhvàướcmơcủamình.Cònviệccónắmbắtđượcnhữngcơhộiđóhaykhôngcòntùyvàomỗingười”.Đãcórấtnhiềuquyểnsáchviếtvềđềtàinày,trongsốđótôirấttâmđắcnhữngýtưởngcủaStephenCoveytrongcuốnBảythóiquencủangườithànhđạtvìôngluônnhấnmạnhviệcsửdụngthờigianhiệuquả.Ôngnói“…chúngtalúcnàocũngbậnrộn,chúngtacàngbậnrộnhơnkhimuốnhoàntấtcôngviệcmộtcách‘tốt’nhấtvàchúngtachẳngbaogiờdừnglạidùchỉđểtựhỏiliệuviệcchúngtađanglàmcóthựcsựquantrọngnhấtkhông”.
Thờigiancũnggiốngnhưmộtnguồnlực,nhưngkhôngnhưnhữngnguồnlựckhác,chúngtakhôngthểlấylạithờigianđãmất,cũngkhôngthểthêmbớt,lưutrữ,hoặctắtmở,thaythếnó.Nếuchúngtakhôngbiếtcáchsửdụngthờigiansaochothậthiệuquảthìtừnggiờtừngphúttrôiquasẽtrởnênlãngphí.
Cómộtsốkhácbiệtrõrệttrongnhậnthứccủangườithànhcôngvàngườithấtbạitrongcáchsửdụngthờigian,chẳnghạnnhư:
KẺTHẤTBẠINGƯỜITHÀNHCÔNGĐểthờigiantrôiquamộtcáchlãngphí.Trântrọngquỹthờigianđangcó.Chỉbiếtphungphíthờigian,khôngcókếhoạch.Biếtcáchsắpxếpthờigianhợplý.Khôngtìmđượcthờigianchomình.Tạorathờigianchochínhmình.Tôikhônghàmýnóirằngbấtkỳaitừngphungphíthờigianđềulànhững
kẻthấtbại.Tấtcảchúngta,aicũngcólúclãngphíthờigian.Tấtnhiên,tôixũngkhôngcóýnóivuiđùahoặcthưgiãnlàuổngphíthờigian–bởiđóchínhlàchìakhóachosựcânbằngtrongcuộcsống.Chỉlàchúngtakhôngnênbỏphíthờigianquánhiềuđếnmứclàmuổngphívàđểvuộtmấtnhữngcơhộiđểcảmnhậncuộcsốngtheođúngbảnchấtcủanó.
ChúngtacóđủthờigianđểlàmviệccầnthiếtCáchđâykhônglâu,ViệnGallupđãcôngbốkếtquảthămdò,80%người
đượchỏiýkiếnởHoaKỳcảmthấythờigiantrôiđiquánhanhvàhọcảm
thấyhọkhôngcóđủthờigianđểthựchiệnnhữngđiềumìnhmongmuốn.Nhữngngườiđóđãsaiởhaiđiểmcơbản.Trướchết,thờigiankhônghề
trôinhanhhơnlúcchiếcđồnghồđầutiênđượcchếtạora.Ngàynay,mộtgiờvẫncó60phút,mộtphútvẫncó60giây.Khôngcógìthayđổicả.Thứhai,cómộtlýdođơngiảnkhiếnngườitakhôngthựchiệnđượctấtcảmọiđiềulàvìhọmuốnquánhiềuthứcùngmộtlúc.Chúngtabiếtrằngnênsắpxếpthứtựưutiênchonhữngđiềumìnhmongmuốn.Bấtkỳainghĩrằng,mìnhsẽcóđượctấtcảvàlàmđượcmọithứthìsẽchẳngbaogiờcóđủthờigiancả.
Bốncáchlàmchủthờigian1.LẬPKẾHOẠCHCHOMỘTNGÀYCỦABẠNCácnhàthầuluôncóbảnthiếtkếxâydựng,cácnhàđiềuhànhluônvạch
trướckếhoạchkinhdoanh,cáchuấnluyệnviênluôncósơđồchiếnthuật,thầygiáocógiáoán…thếthìtạisaochúngtalạikhôngcómộtkếhoạchchomộtngàycủamình?Đóchẳngphảilàmộtđiềugìđóquávấtvả,cũngchẳngmấtnhiềuthờigiannhưngsẽmanglạinăngsuấtvàhiệuquảrõrệtchobạn.
Đánhdấunhữngviệcbạnđãhoàntấttrongngày.Việchoànthànhmụctiêuchobạncảmgiáctuyệtvờinhất,làphầnthưởngcủabạn.Nócũngchothấysựtiếnbộcủabạn.
2.LÊNLỊCHHẸNVỚICHÍNHMÌNHGiảsửbạncómộtcôngviệcđòihỏimấtkhoảng2giờđồnghồđểlàmvà
cầnphảihoàntấttrướcthứNămtới.Hầuhếtmọingườiđềunóivớichínhmình:“Mìnhquyếttâmlàmxongviệcđóvàotrướctuầntới”.Hãychúýsựkhácbiệtkhinóinhưsau:“TôisẽlàmviệcđóvàongàythứBatrongkhoảng4đến6giờchiều”.Hãynhớrằngtríóctaluônhướngđếnđiềucụthể.Nếubạnnóivớimộtngườibạncủamình,“Mìnhsẽgặplạinhaunhé”,thìsẽkhógặplạinhauhơnlàkhibạnhẹnvàomộtngàygiờcụthể.
Nếubạncóviệcgìđócầnphảilàmngay,nhưngbạnlạicókhuynhhướngtrìhoãnchođếnphútcuối,thìcómộtgiảiphápđơngiảnchođiềunày:Hãylênmộtcuộchẹnvớichínhmình.Trướckhilàmmộtviệcgìkhác,hãytỏrõquyếttâmlàmchokìđượcviệcphảilàm.Rồisauđóbạncầnquyếtđịnhkhinàobạnbắttayvàoviệclàmđó,vàtựcamkếtvớimìnhvềmộtthờigianbiểucụthể.Chỉđơngiảnnhưthếnhưngnócóthểđemlạinhiềulợiíchchobạnnhư:pháttriểntínhkỉluật,hỗtrợthiếtlậpmụctiêu,giúpchiếnthắngsựtrìhoãn,vàhướngdẫnbạnsửdụngthờigianhiệuquảhơn.
3.DÙNGPHƯƠNGPHÁPMỖI-LÚC-MỘT-CHÚTMộttrongnhữngphươngpháphiệuquảnhấttrongviệchoàntấtnhững
côngviệcquantrọnglàmỗilúclàmmộtít.Thayvìchờchođếnlúccócảmhứnghoặccóđủthờigianmớitiếnhành,thìhãydànhramộtchútthờigianđặcbiệttronglịchlàmviệchàngngàycủabạn.Tốtnhấtthờigianđặcbiệtnàyđượcấnđịnhvàocùngmộtthờiđiểmmỗingày.Điềumấuchốtlàphải
duytrìliêntục,đềuđặn.Hãylàmchonótrởthànhmộtthóiquen.Lấyviệcviếtramộtcuốnsáchđểlàmvídụ.Dườngnhưđólàmộtcông
việcquákhókhănphứctạpnếunhìnmộtcáchtổngthể.Nhưngnếubạnviếtchỉmộttrangmỗingày,thậmchítrừrahaingàynghỉthứBảyvàChủNhật,thìbạncóthểhoàntấtmộtcuốnsáchdày260trangvàocuốinăm.
Phươngcáchnàycũngcóthểsosánhvớiviệcxâydựngmộtcănnhàgạch.Mỗiviêngạchthậtlànhỏbé,vàviệcmỗilúcmộtviêngạchxemracóvẻchậmchạpkinhkhủng.Nhưngkhimỗiviênđượcđặtđềuđặnlênmộtviênkhác,lạihìnhthànhnêncáigìđóvĩđạihơnnhiềusovớinhữngđốngvậtliệuchưaxây.Bạncóthểsửdụngnhữngkhoảnhkhắcthờigianngắnngủitheocùngmộtcáchnhưthế.Thànhcônglàkếtquảcủacôngviệckhókhănvấtvảđượcthựchiệnmỗingàymộtít.
4.HÃYBIẾTVÀOLÚCNÀOBẠNLÀMVIỆCHIỆUQUẢNHẤTMỗingườicómộtchiếc“đồnghồsinhhọc”riêng.Vàolúcnàođó,người
nàylàmviệccónăngsuấtnhất,nhưngngườikhácthìngượclại,kémhiệuquảnhất.Mộtsốlàmviệchiệuquảnhấtvàobuổisáng,nhữngngườikháclạicónăngsuấtvàobanđêm.Mộtsốngườiđuốisứcvàogiữabuổichiều,trongkhinhiềungườikháclạivừađượcnạpđầynănglượng.Vìvậy,quantrọnglànhậnbiếtđượcgiờsinhhọccủabạn–khinàobạncóthểhoạtđộngtốtnhất.Nếucóthể,nênlênlịchlàmnhữngviệcquantrọngnhấtcủabạntrongnhữnggiờkhắcnày.Đóchínhlàsửdụngthờigianmộtcáchtốiưu.
Thờigianlàvốnquýnhất–bạnđừngnêntrìhoãnnữaĐãbànvềthờigiantấtphảiđềcậpđếnsựtrìhoãn.Hầuhếtmọingười
chorằngđólàtrởngạilớnnhất.Nhưngtôilạikhôngnghĩtrìhoãnluônluônlàđiềutệhại.Mọingườiđềulàmnhưthếởmộtchừngmựcnàođó.Cóngườicònđạthiệuquảcaohơnkhihoàntấtcôngviệcdướiáplựcvàolúchếthạnvàkhôngthểtrìhoãnđượcnữa–vàonhữngphútcuối.Nhưngđóchỉlànhữngtrườnghợpngoạilệ.Hầuhếtmọingườicảmthấyvừakémhiệuquả,vừacólỗivàkhôngtựhàilòngvớichínhmìnhkhitrìhoãncôngviệc.
Nhưngnếubạncóđượckĩnăngsửdụngthờigianhiệuquả,bạnsẽnhậnthứcđượcrằngthờigiờlàcuộcsốngcủabạnvàbạnsẽtìmranhiềuphươngcáchđểtậndụngnó.Sựthànhcôngtùythuộcvàoviệcbạnsửdụngthờigiannhưthếnào.Ngườithànhcôngkhôngtìmkiếmthờigian,họtạorathờigian.
“Hãybiếttậndụngthờigiancủabạn,dùcuộcsốngluôncónhữngkhókhăn.”
Ephesians5:16
Chương16Luôngìngiữlòngtựtrọng“Lòngtựtrọngchínhlàtìnhcảmsâuthấmtrongtâmhồnmàbạncóđược
từsựđánhgiáchínhmình.”-DenisWaitleyLòngtựtrọngvàsựgiảtạoTrongmộtcuộchộithảonóivềlòngtựtrọngtôithựcsựấntượngtrước
bàiphátbiểucủaBillHonig,mộttrongnhữngthuyếttrìnhviênchính.Ôngchânthànhchiasẻvớihàngngàngiáoviêncómặttạibuổihộithảovềmốiquantâmcủaôngđốivớivịtrícủalòngtựtrọngtrongnhàtrường.Ôngnóirằngôngluônhếtlòngủnghộviệcgiúpchocáchọcsinhnângcaolòngtựtrọngcủabảnthânnhưngôngvẫnlongạitrướctìnhtrạngrấtphổbiếnhiệnnay,đólàtạonên“lòngtựáigiảtạo”.Mộtđứatrẻsẽcảmthấyrằngmìnhlàmộtđứatrẻngoannếunhưbạncứsuốtngàynóivớinórằngnóthậtgiỏivàngoanchodùcóthậtnhưvậyhaykhông.Nhưngsauđó,nếuđiềubạnkhenlàkhôngđúngvớisựthật,đứatrẻsẽcảmthấyhụthẫngvàthấtvọng.ÔngHonignhấnmạnhrằng,cáchtốtnhấtđểxâydựnglòngtựtrọngchocácemlàtraochocácemnhữngcôngcụcóthểlàmchocuộcsốngcógiátrịhơn,khiđólòngtựtrọngsẽtựthănghoa.
Vậytựtrọnglàgì?Theotôi,tựtrọngchínhlàsựtựcảmnhậnvềmình,bấtkểđiềungườikhácnói.Vàcáchchúngtacảmnhậnvềchínhmìnhliênquanđếnviệchìnhthànhtínhcáchriêngcủamỗichúngta.Chúngtachỉcóthểcảmnhậntốtvềmìnhkhicótháiđộtíchcựcvàdámchịutráchnhiệmchonhữngviệcchúngtađã,đangvàsẽlàm.
TừlệthuộcđếnđộclậptrongsuynghĩKhichúngtacònbé,cuộcsốngchúngtadongườilớntuổihơnchiphối.
Chúngtathấyhìnhảnhcủamìnhqualờinhậnxétcủahọ.Chúngtasuynghĩvàcưxửthôngquasuynghĩvàmongmuốncủangườikhác.Chínhvìvậy,chúngtacókhuynhhướngtrởnênnhưnhữnggìngườikhácnóivềchúngta.
Nhưngkhilớnlên,chúngtacầnphảihọccáchsuynghĩchobảnthânmình.Chúngtacầnnhậnthứcrằng,chúngtacóquyềntựdochọnlựacáchphảnứngcủamìnhtrướcnhữngnhậnxétcủangườikhácnhưEleanorRooseveltcólầnđãnói,“Khôngaicóthểlàmbạncảmthấymìnhthấpkémkhikhôngcósựchấpnhậncủabạn”.
Tôikhôngnóirằngchúngtanhấtđịnhphảiquantâmđếnnhậnxétcủangườikhácvàrằngchúngtakhôngnênđểcảmxúccủamìnhbịảnhhưởng.Đôikhichúngtacũngrấtcầnđượcnghenhữnglờikhenngợi,sựtánthưởng…Chúngtacũngcầnđếnnhữngcáiômhônthânthiếtnữa.Điềuđókhôngchỉcầnthiếtmàcònrấtquantrọng.Nhưngchúngtakhôngthểcứngồichờngườikhácvỗtaykhenngợithìchúngtamớicảmnhậnđượcgiá
trịcủamình.Trướckhicóaiđókhenngợichúngta,thìchúngtaphảibiếttựcảmnhậnvềmình.Sauđóchínhnhữnglờitándươngsẽkhẳngđịnhmộtlầnnữanhữngđiềuchúngtacảmnhậnvềmìnhlàđúng.
Nhữngđiềungườikhácnóivềchúngtaphầnnàoảnhhưởngđếncảmnhậncủachúngtavềbảnthânmình,chỉcónhữngsựviệcchúngtalàmvàđiềuchúngtanghĩmớithậtsựđemlạilòngtựtrọngchochúngta.Lòngtựtrọngđíchthựclàsựtôntrọngmàtaphảimưucầuchochínhmình.Lòngtựtrọngđíchthựclàmộtkếtquả-kếtquảtựnhiêncủabốntháiđộsauđây:
1.Hãytửtế-Chúngtakhôngthểcảmnhậntốtvềmìnhkhiíchkỉhoặcvôcảmtrướcniềmvuihaynỗibuồncủangườikhác.Cáchchúngtacưxửvớingườikhácnhưmộttấmgươngsoirọichínhta.Càngcưxửtốtvớingườikhác,chúngtacàngcócảmnhậntốtđẹpvềmình.
2.Hãyvìdanhdự-Tôiđãtừngđượcđọcnhữngcôngtrìnhnghiêncứuvềsựkếthợpgiữasựtrungthựcvàlòngtựtrọng.Bạncóthểhiểurấtrõnhưthếnàothìđượcxemlàtựtrọng,nhưngnếubạnkhôngtrungthựcthìchắcchắnbạnkhôngthểcảmnhậntốtvềmình.Sựtrungthựccủabạnsẽkhẳngđịnhniềmtincủamọingườiđốivớibạnvàsựtôntrọngcũngdầnđượchìnhthành.
3.Hãylàmviệc–Mộttrong“bảytộilỗiđángchếtởthờiTrungCổlàsựlườibiếng.Ngườitathườnggọinhữngngườingồilêđôimáchvàchẳngchịulàmviệclànhững“kẻvôtíchsự”.Thậtkhótìmthấycảmgiáchàilòngvềmìnhkhibạnlàkẻlườinhác,trốntránhcôngviệc.Luôntìmtòi,họchỏivàkhôngngừngtíchlũykinhnghiệmchobảnthânchínhlàconđườngngắnnhấtgiúpchúngtaxâydựnglòngtựtrọngchomình.
4.Hãytíchcực–Chúngtakhôngthểcảmnhậntốtvềmìnhnếusuynghĩcủachúngtachỉhướngđếnnhữngđiềubiquan,tiêucực.Chúngtakhôngchỉthểhiệnsựtôntrọngvàtrungthựccủamìnhtrongkhiứngxửvớingườikhácmàcònphảibiếttựhàovềchínhmình.Khiđó,chúngtasẽthấytựtinhơntrongtừngsuynghĩ,hànhđộng,cửchỉ-mộtnấcthangcầnthiếtchochặngđườngtiếnđếnthànhcôngcủabạn.
Chương17Tinhthầncũngluôncầnđượcchămsóc“Sựhàihòagiữathểchấtvàtinhthầnsẽđemlạinguồnsứckhỏevà
nhữngýtưởngmới.”-CarlThoresenSốnglàcânbằngHàngngànnămtrước,nhữngtriếtgiaTrungQuốcvàHyLạpcổđạiđã
nghiêncứucuộcsốngởhaimặt:thểchấtvàtinhthần.Tuycáchdiễngiảikhácnhau,nhưnghọlạirấtthốngnhấtvềsựtồntạicủahaiyếutốnàyvàkhẳngđịnhchúngđềuquantrọngnhưnhau.Họcũngđồngýlàkhibiếtcânbằnghaiyếutốnày,chúngtasẽtrởthànhconngườihoànhảo,vàsốngtrọnvẹnhơn.Vấnđềcủangàynaylàcóquánhiềungườithuộcđủmọilứatuổi,đãkhôngquantâmđầyđủđếnhaiyếutốcănbảnnàycủacuộcsống.
Đólàvìconđườngvàothếkỷthứ21vớitấtcảnhữngkỳtíchcôngnghệcủanóđãkhiếnrấtnhiềungườicónhữngquanniệmlệchlạc.Thếgiớikỹthuậtcaogiúpngườitacóthểđiđâyđiđó,thuthậpkiếnthức,vàtiếpnhậnthôngtinvớimộttốcđộchóngmặt.Chúngtacàngbịcuốnvàonhịpđộpháttriểnnhanhchóngvượtbậcvànhữngtiệnnghihiệnđạichừngnào,thìchúngtacàngítchịubỏthờigianđểsuynghĩchừngấy.Ngàynay,nhữngnhàtưtưởnghiệnđạiđangcốlàmsốnglạinhữngbàihọcđơngiảnnhưnghếtsứccógiátrịtừquákhứ.Cuộcsốngcânbằnggiữathểchấtvàtinhthầnđangmanglạichotanhiềuýnghĩahơnbaogiờhết.
ChămsóccơthểChưabaogiờchúngtaýthứcnhiềuvềlợiíchcủaviệcchămsócthânthể
nhưhiệnnay.Chúngtacókiếnthứcvềdinhdưỡngvàtậpluyệnthểdục–điềuchưađượcđềcaonhiềucáchnaymườinămvàchúngtađangtrảiquamộtsựbùngnổvềviệcchămsócvàrènluyệnchocơthểcườngtráng.Đâylàmộttrongsốítnhữngphongtràolànhmạnhvàchắcchắnsẽcókếtquảtốt,nhưngphảitrongmộtthờigiandàichứkhôngchỉlànhấtthời.Cóvôsốthôngtintốtvàgiátrịvềvấnđềnày,vìthếtôithấykhôngcầnthiếtphảilặplại.
Chỉcóhaiđiềutôimuốnnóivềsưrènluyệnchocơthểcườngtráng.Đầutiên,nógiúptạoratháiđộđúngđắnvềvaitròcơthể.Thứhai,giữgìncơthểđượckhỏemạnhkhôngnhấtthiếtphảisosánhvớinhữngcơthểkháchaycầnphảitheotiêuchuẩncủacácngườimẫuhoặcvậnđộngviênthểthao,thểhình.Mỗingườicómộtthểchấtkhácnhaucũngnhưnhữnggươngmặtkhácnhauvậy.Chỉcầnmỗingườichămsóctốtbảnthânphùhợpvớithểchấtcủamìnhlàđủđểcảithiệnchấtlượngcuộcsốngcủachúngta.
Chămsóctinhthần“Tinhthầnchúngtatươngtựnhưmộtkhuvườn.Nếunókhôngđược
chămsóchoặcvuntrồng,cỏdạisẽmọclantràn.”-ErwinG.HallCơthểbạnsẽhoạtđộngrasaonếubạnchỉănkem,kẹo,bánhrán,khoai
tâychiên,bánhquyvàchỉdùngthứcuốngnhẹ?Đừnghiểunhầmlàtôiphảnđốitấtcảnhữngthứđó.Thựcra,chínhtôicũngthíchmộtsốmónkểtrên.Nhưngmộtchếđộănchỉgồmnhữngthứđósẽkhiếncơthểthiếumộtsốchấtdinhdưỡngcầnthiết,vàsứckhỏecủabạnchắcchắnsẽsuygiảmngay.
Tinhthầncủabạnsẽrasaonếutấtcảnhữnggìbạnđọcchỉlàsáchbáolácải,rẻtiền;bạnchỉxemnhữngvởkịchủymị,nhữngtrậnđấuđôvậtbạolựchạngnặng;hoặcnếubạnchỉthíchnghemộtloạinhạcrap;bạnchỉxemphimkinhdị?Tôikhôngchêtráchgìnhữngthứđó,nhưngđiềugìsẽxảyranếuđólàtấtcảnhữnggìbạnđưavàođầuócmình?Trínãobạnsẽtrởnênđặcquánhlạithôi.Tinhthầnbạncũngcầnchấtdinhdưỡngvậy!
Bạnhẳnbiếtrằng,cáccơbắptrongcơthểchúngtanếukhôngđượcdùngsẽbịteotópđi.Trínãocũngvậy,nếubạnđểnó“ởkhông”trongphầnlớnthờigiancủamình;nếubạnnghĩhọchànhlàđiềuvớvẩn,vàchẳngcầnthiếtphảikíchthíchtrínãolàmviệc,suynghĩ…thìkhảnăngtinhthầncủabạnrồicũngsẽteomònđi.
Ngàynay,côngnghiệpquảngcáoồạttấncôngchúngta;cácphươngtiệntruyềnthôngchochúngtanhiềuđiềukhôngđúngvềthếgiới;kinhdoanhgiảitríđưađếnchochúngtanhiềuđiềuphảngiátrị;chungquanhchúngtalànhữngngườiluônthốtlờithanphiền.Đóchắcchắnkhôngphảilànhữngmónăntinhthầnlànhmạnh.Nhưnghãynhớlàchúngtacóquyềnlựachọn.Chúngtacầnphảibiếtchọnlọcnhữngthứcănchotinhthầncũngnhưchocơthể.
Tacũngcóthểtậpthóiquenchỉchophépnhữngđiềulànhmạnhthâmnhậpvàotríócchúngta.Mộtngườibạnlớntuổivàkhônngoanhơnbảotôicáchđâynhiềunămrằng,ôngbắtđầumộtngàydựatrênmộtbảnghichúnhữngđiềutíchcực.Mỗisáng,ôngdànhmộtítthờigianđểđọcmộtđiềugìđócóthểnângđỡtinhthầnvàcổvũsuynghĩ.Ôngnóinókhôngchỉgiúpôngtậptrungvàonhữngđiềutốtlànhtrongcuộcsốngmàcòngiúpsànglọcloạibỏnhiềuđiềutiêucực.Mộtthờigianngắnsau,tôibắtchướcnhưthế.Tácdụngcủanóthậttolớn.Vàcólẽđâylàthóiquentốtnhấtcủatôi.
Chúngtacầnlưuýhaiđiềuquantrọngkhitiếpnhậnthôngtin:1.Chúngtachấpnhậnchođiềugìvàođầuócchúngta?2.Chúngtasửdụngthôngtinđónhưthếnào?Tacóthểđểđiềuhay,điềutốtđivàotríóctabằngcáchchọnlọcnhững
gìchúngtađãđọcvànghethấytừthếgiớixungquanh.Aiđócólầnnóirằngthậtkinhkhủngnếuphíphạmtrítuệ.Tạisaolạicóthểphíphạmmộtbộmáytuyệtvờiđếnthế?Khiđượcnuôidưỡngvàđượcsửdụngmộtcáchhữuích,trítuệgiúptađánhgiávàkhámpháđúngcuộcsống,chotamột
cuộcđờitrọnvẹnvàýnghĩahơn.Nóichung,chúngtacàngtrởnênhoànthiệnbaonhiêu,chúngtacàng
cảmnhậncuộcsốngvàcảmnhậnvềbảnthânmìnhtốthơnbấynhiêu.“Nhữngngườipháttriểnđờisốngtinhthầnnhiềunhấtsẽlànhữngngười
nhậnđượcnhiềuniềmvuinhấttrongcuộcsống.”-M.ScottPeck
Chương18ThấtbạilàchuyệnbìnhthườngNếubạndámchấpnhậnthấtbạivàrútkinhnghiệmtừđó,nếubạnxem
thấtbạinhưlàmộtcơhộitrưởngthànhchomình,thìbạnhãytinlàmìnhđangbướcđitrênconđườngđếnvớithànhcông.”
-JosephSugarmanAicũngđãtừngnếmmùithấtbạiHãyhỏibấtkìngườithànhđạtnàoxemhọđãtừnggặpthấtbạivềchuyện
gìhaychưa,vàbạnbèsẽcóđượchaicâutrảlời.Câuđầutiênsẽlàmộtnụcườitrầmngâmhoặcsẽlàmộttiếngcườilớn.Câutrảlờithứhaisẽlàmộtcâuhỏiđạikháinhưlà:“Bạnmuốnnghevềthấtbạinàocủatôi?”.Thấtbạilàmộtphầntấtyếutrongcuộcsốngmàkhôngaitránhkhỏi.Vấnđềquantrọngkhôngphảilàchúngtacóthấtbạihaykhông,màchínhlàchúngtađãthấtbạinhưthếnào.Sựkhácbiệtgiữangườithànhcôngvàngườikhôngthànhcôngđượcxácđịnhkhôngphảibởisốlầnthấtbạicủacủahọmàbởiviệchọđãlàmgìsaunhữnglầnthấtbạiđó.
HaikinhnghiệmthấtbạinổitiếngTôibắtđầuđọctiểusửcủacácdanhnhânnămmườihaituổi.Nhờđó,tôi
khámphárarằng,đólànhữngcuốnhaynhấtvềđềtàithànhcông.Điềulàmtôiấntượngnhấtlàngườitakhôngchỉviếtvềthànhcôngmàviếtcảvềnhữngthấtbạivìkhôngaithànhcôngmàtrướcđóchưatừngnếmmùicayđắngcủathấtbại.
Vềkinhnghiệmthấtbại,tôinghĩngayđếnhaingườinổitiếnglàAlbertEinsteinvàThomasEdison.Mộtngườilànhàtoánhọcvĩđạinhấtvàngườikialànhàphátminhvĩđạinhấtcủamọithờiđại.Họsẽkhôngthànhcôngnếukhôngsẵnlòngrútranhữngbàihọctừthấtbạivàvẫnbềnchívàonhữngthờiđiểmđenđủinhất.Tuykhôngcónhiềungườibiếtđến,nhưngnhữngthấtbạicủahọđãgópphầnkhôngnhỏmangđếnsựthànhcôngtrongnhữngphátminhcủahọ.
KhiEdisontìmcáchkéodàiđờisốngcủachiếcbóngđèntròn,ôngđãthửhơnmườingànlầncáckiểukếthợpkhácnhaucủacácvậtliệumàvẫnthấtbại.Khiđượchỏirằng,bằngcáchnàocóthểtiếptụcthínghiệmsaungànlầnthấtbại,ôngtrảlờiôngkhôngcoiđólàthấtbại,mỗilầnthửnghiệmđốivớiônglàmỗilầnôngtiếntớigầnthànhcônghơn.CònEinstein,ngườinổitiếnglàthôngthái,nói:“Tôikhôngngừngsuynghĩvàsuynghĩ.Chínmươichínlầnchokếtquảsai.Nhưnglầnthứmộttrămthìtôiđúng”.
Vớinhữngngườinày,thấtbạilàđiềubìnhthường.Vàhọbiếtrằngthànhcônghiếmkhiđếntronglầnthửnghiệmđầutiên.Vớisuynghĩnhưthế,chúngtasẽnhanhchónghồiphụcsaunhữnglầnthấtbạivàcốgắnglầnnữa.Thànhcônglàkếtquảcủathờigian,quyếttâm,vànỗlựcbềnbỉ.CảEdison
vàEinsteinđềuđượcxemlànhữngthiêntài,nhưngkhôngaithíchdanhhiệuđó.ChínhEdisonđãđịnhnghĩa:“Thiêntàilàkếtquảcủamộtphầntrămcảmhứngthiêntàivàchínmươichínphầntrămmồhôi,nướcmắt”.
Điềutacóthểhọcđượctừthấtbại“Ngườikhôngchịuhọchôiluônlặplạinhữngsailầm.Ngườichịuhọchỏiluôntíchlũykinhnghiệmsaunhữngthấtbạixảyđến.Vấnđềởđâykhôngphảilàliệubạncóchịuhọchaykhông.”-BenjaminBarberThấtbạilàmộtngườithầyvĩđạicủacuộcsống.Sauđâylànhữngbàihọc
haynhấttừsựthấtbại:•Thấtbạidạychúngtabiếtkhiêmtốn.Nóbuộcchúngtaphảiđươngđầu
bằngtấtcảkhảnăngcủamìnhđểvượtqua.•Thấtbạidạychúngtabiếtđiềuchỉnhsuynghĩvàhànhđộngcủamình.
Nóthúcđẩychúngtaphảinhìnvàođiềuchúngtađanglàmvàchochúngtacơhộiđểthửnghiệmtheomộthướngmới.
•Thấtbạidạyrằngkhôngphảilúcnàochúngtacũngcóđượcnhữnggìmìnhmuốn.Thỉnhthoảng,ngaycảkhitalàmtoànnhữngđiềuđúngđắncả,nhưngvẫnkhôngđiđếnmộtkếtquảmongmuốnnào.
•Thấtbạidạychúngtavềsứcmạnhcủacátính.Nótháchthứcchúngtađàosâuhơnnguồnlựcnộitạikhigặpphảithấtbại.
•Thấtbạidạychúngtavềlòngkiêntrì.Nóbuộcchúngtahoặcsẽphảitừbỏhoặcphảiquyếttâmhơnnữavànỗlựckhôngngừng.
•Thấtbạidạyrằngchúngtacóthểvượtquathấtbại,khônggụcngã,khôngbỏcuộc.Khônghềcósựxấuhổkhithấtbại,chỉxấuhổkhisợphảigượngđứngdậyvàtiếptụccốgắng.
Vàcònmộtbàihọcquýbáunhất,đólà:Thấtbạisẽgiúptamạnhmẽhơn.Khiphỏngvấnhơnhaitrămngười,phầnđônglànhữngngườinổitiếngvàcũngđãtừngtrảiquanhiềulầnthấtbạiđểxemhọđươngđầuvớithấtbạibằngcáchnào,nhữngcâutrảlờicủahọgiúptôinhậnthứcrằng,tôiđãsaikhikhôngngừngtựdằnvặtvềnhữnglỗilầmcủamìnhtrongquákhứ;thayvìthế,tôicầnphảitậptrungrúttỉanhữngkinhnghiệmtừnhữnglỗilầmấy.
Vớihọ,thấtbạikhôngcógìđángphảixấuhổ.Sứcmạnhthựcsựxuấtpháttừsựnhậnthứcrằngchúngtasẽvữngvàngvàtrưởngthànhhơnsaumỗilầnthấtbại.MộttrongnhữngngườiđượcphỏngvấnlàBácsĩKeithReemstma.Ônglàmộtbácsĩphẫuthuật,đãnhiềunămcócôngtìmkiếmphươngphápchữabệnhtiểuđường.Nhưngôngvẫnchưathànhcông.Điềugìkhiếnôngvẫntiếptụctìmkiếm?“Tôichẳngbaogiờnghĩđiềutôiđanglàmlàthấtbại.”–Ôngnói–“Đóchỉlànhữngkếtquảchưahoànhảomàthôi.Tôiluônhìnhdungrấtrõđiềutôiđangtìmtòivàhướngđến,mỗithínghiệmđềumáchbảochotôibiếtthêmmộtítvềđiềutôiđãlàmsai”.Thậtlàmộttháiđộtuyệtvới!Nóthắptrongchúngtamộtniềmtinrằngchúngta
khôngbaogiờthấtbại.ThấtbạisẽmangđếnchochúngtacâutrảlờiKhinhìnlạinhữngthấtbạicủamình,câuhỏi“Liệutacócòngặpthấtbại
nữahaykhông?”khôngcònýnghĩanữavìchắcchắntấtcảchúngtađềucólúcsẽthấtbại.Khinhìnvấnđềbằngcâuhỏi“Tathấtbạinhưthếnào?”,chúngtasẽcóhaisựchọnlựa:
1.Vìđâubạnđãthấtbại:Cóhaisailầmthôngthườngđưachúngtađếnthấtbại.Thứnhấtlàsợhãi
nó,cốgắngquámứcđểtránhnó.Vìquálosợthấtbạinênchúngtacốgắngđặtmìnhtrongtrạngtháiquáantoànđếnnỗitachẳngbaogiờchấpnhậnbấtkìrủironào.Nhưngtrênthựctế,rủiro,mạohiểmvừalàmộtphầnquantrọngcủathànhcôngvừalàmộtđiềukiệncầnchosựtrưởngthành.MarvaCollins,mộtthầygiáonổitiếngởChicago,ngườiđãgiúphàngngàntrẻemvượtlênnỗisợhãi,cómộtcâunóirằng:“Nếubạnchưatừngmắclỗilầmthìbạnchưathểlàmđượcđiềugìcóýnghĩa”.Hãydámmạohiểmvàcanđảmmộtchút.Khôngdámchấpnhậnnguycơthấtbạilàthấtbạitệhạinhấttrongmọithấtbại.
Lỗilầmthứhaichúngtathườngmắcphảilàchophépthấtbạihạgụcchúngta.Chúngtanổinóng,suysụp,thấtvọng,chánnản,thườngchịuthuavàbỏcuộc.Tôikhôngnóinhữngxúccảmvừakểlàvôlýhoặcthiếuthựctế.Khôngcógìsaitráikhicónhữngcảmxúcđósaumộtthấtbạitolớn.Nhữngchúngtakhôngnênđểnhữngcảmxúcđóhủyhoạichúngtamàhãyđểnógiúpchúngtakiểmtramứcđộquyếttâmcủamình.Hàngngànnămtrước,KhổngTửcónói:“Vinhquangvĩđạinhấtcủachúngtakhôngphảilàchẳngbaogiờthấtbạimàởchỗchúngtadámđứngdậysaumỗilầnthấtbại”.
2.Khắcphụcthấtbạinhưthếnào?Trướchết,hãytìmđếnvớingườinàomàbạntintưởng.Nhữnglờitâmsự
sẽgiúpbạncảmthấydễchịuhơn;thấymìnhkhôngcòncôđơnkhiphảiđốimặtvớisựthấtbạivànhữnglờiđộngviênsẽtiếpthêmsứcmạnhchobạnđểđứnglên.
Thứhai,hãyviết.Viếtvềnhữngđiềubạnđãlàm,vềcảmgiáchiệntạicủabạn,vềmụctiêuvàvềđiềubạnsẽlàmsắptới.Bạnsẽngạcnhiênvềnhữnggìxảyrasauđó.
Thứba,hãyđọcsáchviếtvềnhữngconngườiđãvượtquathấtbạicủachínhhọđểđiđếnthànhcôngnhưLincoln,Edison,Gandhi,MartinLutherKing.Nhữngcâuchuyệncủahọsẽthắplêntrongchúngtanhữngtiahivọng,nhữngsuynghĩvàcáchnhìnlạcquanhơn.
BạnsẽmạnhmẽhơnsaukhivượtquathấtbạiTrongtácphẩmnổitiếngGiãtừvũkhí,khinóivềđạichiếnthếgiớilần
thứ1,ErnestHemingwayđãviết:“Thếgiớilàmtannátmọingườivànhiềungườitrởnênmạnhmẽtạichínhnơibịđổnátđó”.Cuộcsốngcũngthế,quả
thậtcuộcsốngđãvàđangthửtháchconngười,vàthườngkhôngchỉmộtlần.Nhưng,chấpnhậnthuacuộchaytrởnênmạnhmẽhơn,tấtcảtùythuộcvàotháiđộvàchọnlựacủachúngta.Chúngtacóthểtrởnênmạnhmẽtạichínhnơibịđổnátđónếuchúngtachọncáchrútrabàihọckinhnghiệmtừnhữngsailầm,tiếptụcnỗlực.Nhữngthấtbạiđauđớntrongcuộcsốngcóthểlànhữngbàihọckinhnghiệmquýgiánhấtvàlànguồnđộngviênmạnhmẽnhấtgiúptáitạosứcmạnhcủachúngta.NhưTướngGeorgeS.Pattonđãtừngnói,“Thànhcônglàđộcaochúngtanhảybậtlênsaukhitiếpđáy”.
“Đừngsợthấtbại.Hãyrútkinhnghiệmtừthấtbạivàtiếptụcđươngđầuvớitháchthứcmới.Nếukhôngthấtbại,bạnsẽkhôngthểtrưởngthành.”
-H.StanleyJudd
Chương19Cuộcsốngsẽđơngiảnhơnkhitabiếtđiềugìlàcầnthiết“Đâylàbímậtcủatôi,mộtbímậtvôcùngđơngiản:Chỉconmớicóthể
nhậnthấyđiềugìlàđúng.”-AntoinedeSaint-ExupéryMộtsốquytắcđơngiảnCáchđâyhàngngànnăm,KhổngTửtừngnóirằng,cuộcsốngthậtrarất
đơngiản,chỉlàchúngtacứkhăngkhăngđòilàmchonóphứctạphơnmàthôi.NhàbáchọcthiêntàiEinsteincũngnói:“Tôiluônthựchiệnnhữngnghiêncứucủamìnhtheocáchđơngiảnnhất.Chúngtađangsốngtrongmộtthếgiớiphứctạp,điềuđókhôngcónghĩalàchúngtaphảisốngtheomộtlốisốngphứctạp”.Thếnhưngchúngtalạithưởngbỏraquánhiềuthờigianđểđấutranhvớicáiphứctạpcủacuộcsốngtrongkhilạiphớtlờđibảnchấtđơngiảncủanó.
Vàonămđầutiêntạitrườngcaođẳng,tôicógặpHalDeJulio,mộtngườiđãtìmracáchđơngiảnđểcómộtcuộcsốnghạnhphúcchomình.Ônglàmộtcựusinhviênthànhđạtthườngquayvềtrườngthămhỏisinhviên.Ôngrấthaycườivàluôncótháiđộtíchcựctrongcáchnhìncủamình.Ôngluônđặttinhthầnlàmviệccủamìnhlêntrên,lạcquanyêuđờivànóichuyệnthậthómhỉnh,duyêndáng.Rồichúngtôikếtbạn.Tôingàycàngkhámphásựthúvịởông.
Tôihỏi:“Điềugìđãkhiếnôngcóthểsốngvuivẻđếnthế?”.Ôngtrảlờirằngôngthànhđạttừrấtsớm,nhưngôngnhậnrarằngkiếmtiềnkhôngphảilàtấtcả,vàôngcảmthấymìnhcầnphảilàmgìđóđểduytrìtrậttựcuộcsốngcủamình.Vìthếôngdànhítthờigianviếtramộtdanhsáchcácviệcquantrọngđốivớiông.Danhsáchbanđầucónhiềuthứ,nhưngcàngxemxétkĩ,ôngcàngrútngắnnólại.Cuốicùngchỉcònsáuđiều–nhữngđiềucầnthiếtnhất,chỉcóthểnhìnthấyvàcảmnhậnbằngcontim.Nóiđoạnôngrútchiếcvíravàđưachotôixemmộttấmthiếpnhỏnằmbêntrongđó.Ôngnói,“Khitôirútgondanhsáchấyxuốngcònsáuđiều,tôiviếtchúngrađâyvàtạmgọilànhữngquytắcđơngiảncủacuộcsống.Tôitựhứasẽmởnóraxemmỗingàyvàsốngtheonhữngquytắcnày”.Giờđâyđãgầnđếntuổitámmươi,ôngvẫnlàmtheonhữngquytắcbấtdibấtdịchđó,vàôngvẫncònhammêcuộcsốngnày.
Nhữngquytắcđơngiảncủacuộcsống1.Hãycótháiđộsốngtíchcựctrongbấtcứtrườnghợpnào.Hãycócái
nhìnlạcquanvàluônbiếtơncuộcsống.2.Hãyxâydựngcuộcsốngcủabạndựatrênnềntảngcủalòngtôntrọng.
Hãyyêuquýngườithân,bèbạnvàtửtếvớimọingười.Hãynhìnvàonhữngđiềutốtđẹpnhấtởmọingười,trongđócóbảnthânmình.
3.Hãylấychínhtrựclàmnềntảngcuộcsống.Hãysốngvớinhữngquytắccôngbằngtrungthựctrongmọihoàncảnh.
4.Hãychấpnhậnkhókhănvàtháchthứccủacuộcsống.Hãylàmviệcchămchỉmỗikhibắttayvàobấtcứcôngviệcgì.Nếuthấtbại,hãydũngcảmbắttaylàmlại.
5.Hãysaymêhọctập.Bạncàngkhámphánhiềuvềcuộcsốngvàthếgiớichừngnào,càngtốtchobạnchừngấy.Hãycoiđólàmộtquytrìnhchosựtrảinghiệmcủachínhbạn.
6.Hãysốngvuivẻ.Bạnhãynhớrằngmộtcuộcsốnghạnhphúckhôngthểthiếuvắngniềmtinvànụcười.
“Conngườisẽkhótìmthấymộthạnhphúcđíchthựcnếuhọvẫnchưahiểuđượcmộtsốquytắcđơngiảncủacuộcsống.”
-OgMandino
Chương20Trướctiênhãytrởthànhngườitốt“Hãychođinhữngđiềutốtđẹpbằngmọicáchmàbạncóthể.”-JohnWesleyMộtlýdođơngiảnđểtrởthànhngườitốtKhicònlàmộtđứatrẻ,ngườilớnthườngbảovớichúngtôirằngônggià
Noelsẽđếnthămnhữngđứatrẻbiếtvânglời,vìthếnếuchúngtôimuốnđượctặngnhiềuquàvàobuổisánglễGiángsinhthìphảingoanngoãn.
ThậtrakhôngphảichỉcóvàolễGiángsinhmàlúcnàochúngtôicũnglànhữngđứatrẻbiếtvânglờivìcòncónhữnglýdokhácnữa.Mộtlàsợbịphạt.Nếuchúngtôiquậyphá,chúngtôisẽbịđánhđòn,hoặcbịcấmkhôngđượcchơitròchơimìnhyêuthích.Lýdothứhaiđơngiảnlàvìchúngtôiđượcrăndạynhưthế.Chúngtôiđượcbảobanlàphảilễphép,kínhtrọngngườilớn.Chúngtôikhôngđượcchọnlựa,vàthậmchíkhôngbànthảochicả.Chúngtôinhấtthiếtphảingoanngoãn.
Vậyđếnbâygiờ,nhữnglýdođócócònảnhhưởngvàchiphốicáchcưxửcủachúngtahaykhông?CóthểchúngtasẽđượcthưởngnhữngmónquànhonhỏkhilàmmộtđiềutốtchodùđócóphảilàtrongmùaGiángsinhhaykhông;chúngtacóthểsẽbịphạtkhilàmđiềuxấu,vàcũngcórấtnhiềuchuẩnmựckhácnhắcnhởchúngtacónhiệmvụphảisốngtốt.Vìthế,nhữngphầnthưởng,nỗisợbịphạt,vàýthứcvềtráchnhiệmvàbổnphậnvẫncònlànhữnglýdocógiátrịđểchúngtatrởthànhngườitốt.Nhưngđókhôngphảilànhữnglýdoduynhất.Cómộtlýdokhácnữaxemracòncănbảnvàquantrọnghơnnhiều.
Khibạnlàngườitốt,hạnhphúcthậtsựsẽđếnvớibạnChúngtalớnlên,đượcdạybảonhữngchuẩnmựcđạođứcvàtừtrong
tiềmthức,chúngtaluônmongmuốnmìnhtrởthànhmộtngườitốt.Điềuđódườngnhưquáhiểnnhiênđếnnỗibạnkhôngnhậnramộttrongnhữngchânlýđơngiảnnhấtlà:Cómốiquanhệmậtthiếtgiữalòngtốtđúngnghĩavớisứckhỏevàniềmhạnhphúccủachúngta.Đángbuồnthay,quánhiềungườikhôngnhậnrađiềunày.Tôihivọngcuốnsáchnàyhữuích,vàlòngtốtđúngnghĩalàcốtlõicủamỗichúngta.
Tôihàmýgìkhinóiđếnlòngtốtđúngnghĩa?Ýrằngchúngtanênsốngtheonhữnggiátrịđạođứcvĩnhhằngcùngtồntạivớichúngtatừbuổibìnhminhcủathếgiớinày.Nhữnggiátrịvĩnhcửunàylànhữngnguyêntắcmangđếnýnghĩachocuộcsốngcủachúngta.Chúnggiúpchúngtatrởthànhkiểungườichúngtamongmuốn.Sốngđúngtheolươngtâm,đạolílàcáchtốtnhấtgiúpchúngtacóthểsốngtốtđẹpvớimọingườivàchínhmình.
“Chỉcólòngtốtvàtrungthựcmớichochúngtacuộcsốnglànhmạnhvàđầytìnhngười.”
-HaroldKushner“Cảmđảmlàdámnói“vâng”vớicuộcsốngchodùnókhắcnghiệtđến
mứcnào.Canđảmlàbiếtmỉmcườidùsốphậntrớtrêuthếnàođinữa.”