Kamran Bedir - Xan.

U-U'lll.

Perçeyên Bijarte

Parîs

I 9 7 I

Kamran Bedir - Xan.

U-U'lll.

Perçeyên Bijarte

Parîs

I 9 7 I

Têxistiyên Nvîsdarê .

Nav . Rûpel .

Çawan divê ern bixebitin I

di warê zmên cle .

Leylana Rastiyê . 2

Pirçemek û. Silêman . 4

Dildlziya Gulekê . 5

Mêrê min di 0erl de ye . 6

Welat , Welatini ÛAl , 7

Ey Reqîb . 9

Marşî PÊşmerge 4 10

Li ber tevna mehfurê . IIDu Egîct . 16

Du Dengbêj . 17

Raathatineke ecêb . ' 19

Di dora lihevxistina zmanan de . 20

Strana xebatê .

Rovî ft Toz Beg . 25

Nivêja niriyan . 31

Eyloyê pîr , * 32

Têxistiyên Nvîsdarê .

Nav . Rûpel .

Çawan divê ern bixebitin I

di warê zmên cle .

Leylana Rastiyê . 2

Pirçemek û. Silêman . 4

Dildlziya Gulekê . 5

Mêrê min di 0erl de ye . 6

Welat , Welatini ÛAl , 7

Ey Reqîb . 9

Marşî PÊşmerge 4 10

Li ber tevna mehfurê . IIDu Egîct . 16

Du Dengbêj . 17

Raathatineke ecêb . ' 19

Di dora lihevxistina zmanan de . 20

Strana xebatê .

Rovî ft Toz Beg . 25

Nivêja niriyan . 31

Eyloyê pîr , * 32

Perçeyêh Bijarte .inw- 1 liim.H-i-ê l.w iii. i i« a in.i. .1

Çawan divê em bixebitin di warê zmên de .

Ji Hawarê : Hejmar I ,

Hawar dengê zanînê ye . Zanîn xwe nasîn e .. Xwe

nasîn ji mê re reya xebat , felat "fî. xweşiyê vedike .

Her kesê koxwe '-'- nas dike , dikare xwe bide nas kirin.Hawara me berî her tiştî heyîna zmanê me dê bidenas. .. kirin .Lewmako zman şefta heyînêya- pêşîn e .

Hawar jû pêve bi .;her tiştê ko kurdanî -û kurdîtî pêbendewar e . ,. dê mijul bibe:,Awayê xebatê î Karekî . k-o ' : bikare biçe serî , divêtjê re pronivîsek an go programek bête çêkirin .

Me proniv îşa xwe, ser bingehên jêrîn lê kariye .

Belavkirina elf abeya , kurdî di nav kurdan de û hînkirina wêv- . Senifandina zmana.zîna,, kufdî û hîn bi hîndi Komelê de belay kirin û pêşdetir. di'şiklê kitêbêde derêxistin .

Sehîtiya ...» zarên kurdî û berhevdanîna wan.- . . Sehîtî serMltM->«4--M-W-M--HI---l-.

mirovatiya zmanê kurdî digel zmanên din en arî angoHindû - Ewrupayî . Sehîtî ser bingehên zmanê' kurdî,ser dîrok , ango 'ser tarjx û awayê pêşveketina wî .

Berhevkirina methelok , mamik , çîrok ., çirçîrok ,

stran û lavijên kurdî û'-birêvê. belav * kirina' wan .

Senif andin û belavkirina> wan: .

Senifandin Û belavkirina dîwanên kurdî . 'Bi vaii vejînenigariyên şair-û mirövên bijafte jî dê bên belavkir in .

Sehîtî ser reqs û qeydeyên stranên kurdî .

Sehîti ser her texlît fêzikên kurdî û: Kurdistanêyên zemanên borî û yên îro û sênifandina wan , Sehîtîser hatinên Kurdisianê û destxet , pîş û s-inhetênkurdî .

Perçeyêh Bijarte .inw- 1 liim.H-i-ê l.w iii. i i« a in.i. .1

Çawan divê em bixebitin di warê zmên de .

Ji Hawarê : Hejmar I ,

Hawar dengê zanînê ye . Zanîn xwe nasîn e .. Xwe

nasîn ji mê re reya xebat , felat "fî. xweşiyê vedike .

Her kesê koxwe '-'- nas dike , dikare xwe bide nas kirin.Hawara me berî her tiştî heyîna zmanê me dê bidenas. .. kirin .Lewmako zman şefta heyînêya- pêşîn e .

Hawar jû pêve bi .;her tiştê ko kurdanî -û kurdîtî pêbendewar e . ,. dê mijul bibe:,Awayê xebatê î Karekî . k-o ' : bikare biçe serî , divêtjê re pronivîsek an go programek bête çêkirin .

Me proniv îşa xwe, ser bingehên jêrîn lê kariye .

Belavkirina elf abeya , kurdî di nav kurdan de û hînkirina wêv- . Senifandina zmana.zîna,, kufdî û hîn bi hîndi Komelê de belay kirin û pêşdetir. di'şiklê kitêbêde derêxistin .

Sehîtiya ...» zarên kurdî û berhevdanîna wan.- . . Sehîtî serMltM->«4--M-W-M--HI---l-.

mirovatiya zmanê kurdî digel zmanên din en arî angoHindû - Ewrupayî . Sehîtî ser bingehên zmanê' kurdî,ser dîrok , ango 'ser tarjx û awayê pêşveketina wî .

Berhevkirina methelok , mamik , çîrok ., çirçîrok ,

stran û lavijên kurdî û'-birêvê. belav * kirina' wan .

Senif andin û belavkirina> wan: .

Senifandin Û belavkirina dîwanên kurdî . 'Bi vaii vejînenigariyên şair-û mirövên bijafte jî dê bên belavkir in .

Sehîtî ser reqs û qeydeyên stranên kurdî .

Sehîti ser her texlît fêzikên kurdî û: Kurdistanêyên zemanên borî û yên îro û sênifandina wan , Sehîtîser hatinên Kurdisianê û destxet , pîş û s-inhetênkurdî .

-- 2 -

Sehîtî ser tevayiya dîrok û erdnigariya Kurdistanê û serdîroka eşiran ya;.be'fê , paşi,. , di wextê'Mîr Şere'f deû; heta iro . Celadet Bedir - Xan

Leylana Rastiye

Nîvê şevê ye . Bzman bê stêr e . Bayekî sar u;;dijwar tê .

Li ser fêke,asê u xwehr "Êi hezaran û bi sed , hezarankurd ,>pir û ciwan , jin û zaro , sax Û nesax diçin .:

Di dora Wan de gund û bajar xirbe ne . Ji bixêriyendû dernakeve , reyîn se na yin .

,Rez û dehl , zevî û bexçe şewitandî ne . Ne meywe hene*nê'*jî gulçîçekên rengîn û bihndar ;

Mazî , d.öyndar , rpelî ., guhîj ,.. spîndar , bî , bî. *

şeng , darih berû. hişk in , hatine şewit'andin- Û

ew mîna kêlên tirban û goristanan*; mane . ¥ekkêlên miriyen , ^şehîdên Kurdistanê mahe' . Keriyênpez û garanên dewaran xuya na bin . Çarmedor kavil e ,

kavilekî tarî .

Ji dûr ve , heroj , ro"j . dibiriqe , 'bajarên mezin ûgundên ava xuya dibin .

Ji dûr ve , gelek dûr , di buharê' de , kulîlk di -bişkivin , deşt û mêrg-,. germiyan û" zozan bi giya 15

bi heşînatiyan , heşînatiyên pifereng ,xemilandî ne .

Buhuşta bihn û reng deriyê oxwe vedike .

Lê* f di vê rê de , di vî^ gelaiyî' de ronahî nî ne ,

tav nî ne , roj dernakeve , ne rojhelat û ne jîrojava . Gelî tarî ye .

Birîndar ji êşên birînên xwe , jin û zaro ji birçîtî ûtihniyê dinalin û digirîn . Zaroyên berşîr jî bir-çî ne , memikên dayikên wan ziwa ne . Kes kesi nabîne . G-elek caran , di tariyê de,rê.wingî reya xwe win-da' dikin .

Lê" , ev koma kurdî bi zehmet , bi cefa , bi xwîn ûbirîn pêş ve diçe .

-- 2 -

Sehîtî ser tevayiya dîrok û erdnigariya Kurdistanê û serdîroka eşiran ya;.be'fê , paşi,. , di wextê'Mîr Şere'f deû; heta iro . Celadet Bedir - Xan

Leylana Rastiye

Nîvê şevê ye . Bzman bê stêr e . Bayekî sar u;;dijwar tê .

Li ser fêke,asê u xwehr "Êi hezaran û bi sed , hezarankurd ,>pir û ciwan , jin û zaro , sax Û nesax diçin .:

Di dora Wan de gund û bajar xirbe ne . Ji bixêriyendû dernakeve , reyîn se na yin .

,Rez û dehl , zevî û bexçe şewitandî ne . Ne meywe hene*nê'*jî gulçîçekên rengîn û bihndar ;

Mazî , d.öyndar , rpelî ., guhîj ,.. spîndar , bî , bî. *

şeng , darih berû. hişk in , hatine şewit'andin- Û

ew mîna kêlên tirban û goristanan*; mane . ¥ekkêlên miriyen , ^şehîdên Kurdistanê mahe' . Keriyênpez û garanên dewaran xuya na bin . Çarmedor kavil e ,

kavilekî tarî .

Ji dûr ve , heroj , ro"j . dibiriqe , 'bajarên mezin ûgundên ava xuya dibin .

Ji dûr ve , gelek dûr , di buharê' de , kulîlk di -bişkivin , deşt û mêrg-,. germiyan û" zozan bi giya 15

bi heşînatiyan , heşînatiyên pifereng ,xemilandî ne .

Buhuşta bihn û reng deriyê oxwe vedike .

Lê* f di vê rê de , di vî^ gelaiyî' de ronahî nî ne ,

tav nî ne , roj dernakeve , ne rojhelat û ne jîrojava . Gelî tarî ye .

Birîndar ji êşên birînên xwe , jin û zaro ji birçîtî ûtihniyê dinalin û digirîn . Zaroyên berşîr jî bir-çî ne , memikên dayikên wan ziwa ne . Kes kesi nabîne . G-elek caran , di tariyê de,rê.wingî reya xwe win-da' dikin .

Lê" , ev koma kurdî bi zehmet , bi cefa , bi xwîn ûbirîn pêş ve diçe .

- 3 . -

Bi-şûn xwe ve , di rêça xwe de , bi sedan diisotî , :

canşewitî-û brîndar û miriyan dihêle . Bê tirb Û *

bê kêl wan berdide .

Wisan , bisalan ve , ev kom birêveçû , 'di tariya şevê de ,

di badevê de ^di sariya zivistanê de pêş ve çû .

Serborî ûserhatiya xwe bi mirî û brîndarên xwe li serreya xwe nivîsand û çap kir . ;

Ev kom şeyekê -giha zozanekî spehî , li pêşberê çiyakibilind û. mezin .

Gelek sal hebûn ko vê komê ronahî , germî û şabûnî nedîti bû .

Ji nişka ve , di pêşberê. wê de ronahiyeke zelal ;

çirisî. Reya wê ya asê rast , sivik û xweş bû , ne kevirma bû ne jî stirî .

Çarmedor , hêdî hêdî :xuya bû .'' Ji her girî , ji her palênçiyan . Ji her deşt ;' ;. , - ji her serê kaniyekê gundineava û xemilandî xuya bûn . Mêrg û çîmen , rez û bexçebi sosin û rêhanan , bi nêrgiz û benefş ., bi gulnexwînû belalîzkan teyisîn . .

Brîndar li brînên xwe dinêrin ,. dibînin ko wan. go.ştgirtiye 5 dê li zaroyên xwe mêze dikin û dibînin korûyêh wan eydî ter d taze ne , ne z.er in û ne bihêstir in ,. hinarikên rûyên wan wek gul û. gulnexwînan sorin , dê li memikên xwe dinêrin û dibî.nin ko t.e-jî şî.r bûne.Rihspî û pîrejin xwe ciwan dihesin , dibînin ko ji di.lênxwe re xort bûne . Ji niş.ûvê.n çiyan û zozanan pez. .

dadikevin jêr , berx ,û karik di çêreke boş û bilind dexwe hildavêjin û dileyizin . Xelkên komê dikenin ûdistirin , hemî bi govend û saz in . Hemî ji hev û du dipirsin" Ma ew nalin, û girîn bi kû ve çû' ? "

Çi qewimiye ko çarme.dora me,ji nişka ve,wisan ava û xweş ,

serbest û aza , dewlemend û rengîn bû ? .

Ma em ketine buhuştê ?

- 3 . -

Bi-şûn xwe ve , di rêça xwe de , bi sedan diisotî , :

canşewitî-û brîndar û miriyan dihêle . Bê tirb Û *

bê kêl wan berdide .

Wisan , bisalan ve , ev kom birêveçû , 'di tariya şevê de ,

di badevê de ^di sariya zivistanê de pêş ve çû .

Serborî ûserhatiya xwe bi mirî û brîndarên xwe li serreya xwe nivîsand û çap kir . ;

Ev kom şeyekê -giha zozanekî spehî , li pêşberê çiyakibilind û. mezin .

Gelek sal hebûn ko vê komê ronahî , germî û şabûnî nedîti bû .

Ji nişka ve , di pêşberê. wê de ronahiyeke zelal ;

çirisî. Reya wê ya asê rast , sivik û xweş bû , ne kevirma bû ne jî stirî .

Çarmedor , hêdî hêdî :xuya bû .'' Ji her girî , ji her palênçiyan . Ji her deşt ;' ;. , - ji her serê kaniyekê gundineava û xemilandî xuya bûn . Mêrg û çîmen , rez û bexçebi sosin û rêhanan , bi nêrgiz û benefş ., bi gulnexwînû belalîzkan teyisîn . .

Brîndar li brînên xwe dinêrin ,. dibînin ko wan. go.ştgirtiye 5 dê li zaroyên xwe mêze dikin û dibînin korûyêh wan eydî ter d taze ne , ne z.er in û ne bihêstir in ,. hinarikên rûyên wan wek gul û. gulnexwînan sorin , dê li memikên xwe dinêrin û dibî.nin ko t.e-jî şî.r bûne.Rihspî û pîrejin xwe ciwan dihesin , dibînin ko ji di.lênxwe re xort bûne . Ji niş.ûvê.n çiyan û zozanan pez. .

dadikevin jêr , berx ,û karik di çêreke boş û bilind dexwe hildavêjin û dileyizin . Xelkên komê dikenin ûdistirin , hemî bi govend û saz in . Hemî ji hev û du dipirsin" Ma ew nalin, û girîn bi kû ve çû' ? "

Çi qewimiye ko çarme.dora me,ji nişka ve,wisan ava û xweş ,

serbest û aza , dewlemend û rengîn bû ? .

Ma em ketine buhuştê ?

_. 4 -

Rihspiyek û pîrejinek ' ; bi kopalêh xwe serê çiyayînîşa komê kir . Kome'çavên xweli wî çiyayîzivirand û hur mêze kir .

Di serê çiyayî de , Xortekî bi bejn û bal . ,

xortekî^ zexm û nêr , xortekî .çeleng û jêhatî , xortekîbi goşt' û- gewde ^- xorteki delal û spehî çavên xwedigemirine ûvekêşa tîne xwe ...

Bi derbekê , ji' komê , dengekî. bilind ÛV qîreke şa -

bûniyê rabû .

Komê ji rihspi; û pîrejinê .pirskir : " Ez niho dibinimû seh dikim ko ronahiya min ne ji rojê ye lêbelêji çavêfi wî xorti tê-! Ma oi qewimiye ? "

Ji dixweşî du hêstiren germ bi ser rûyê pîrejinê- detên , ew -ji nû ve wî xortî nîşa komê dide û'bi dengê dia ûv zariyê d.ibêje :

Kurdistan ji xew rabû 1

Pirçemek û SilêmanDibljin , gava Silêman pêxember Belkîs "ji xwe re anî bû ,

Belkîs jê, xwest ko ji pûrta teyran jê r.e nivînekê çêke .

Silêman .pêxember f erman da hemî teyran. ;û got : " Divêhon.-, xwe birûçikînin ,' da ko ji bo Belkîsê nivînekêçêkin '}. . Hingê' pirçemekê xwe.''.--ranegift r zûka .pûrta xwerûçikand û çû . "Lê t eyf ênmayîn ew ferman ne li rê dîtinû gotin : "Silêmah pêxember ,--. ma ne guneh e. ko ji'bonajina xwe me gîşkan bidî fûçikand.in ? Em ê çawan zivistanaxwe bê pûrt derbas kin . Ev pûftê ha canê. me ji sermayêdiparêze . "

Silêman pêxember gotina wan' rast dît -..uV dêvji wan berda .'V- ,. ' : "' '

-Lê pirçemekê ko xWê rÛçikandi bû;-, -ji w.0 rojê de, şermdike ko bi foj derkeve nav heval û. hogiran , ji lew re ,

bi şev der tê .

'Osman . Sebrî

_. 4 -

Rihspiyek û pîrejinek ' ; bi kopalêh xwe serê çiyayînîşa komê kir . Kome'çavên xweli wî çiyayîzivirand û hur mêze kir .

Di serê çiyayî de , Xortekî bi bejn û bal . ,

xortekî^ zexm û nêr , xortekî .çeleng û jêhatî , xortekîbi goşt' û- gewde ^- xorteki delal û spehî çavên xwedigemirine ûvekêşa tîne xwe ...

Bi derbekê , ji' komê , dengekî. bilind ÛV qîreke şa -

bûniyê rabû .

Komê ji rihspi; û pîrejinê .pirskir : " Ez niho dibinimû seh dikim ko ronahiya min ne ji rojê ye lêbelêji çavêfi wî xorti tê-! Ma oi qewimiye ? "

Ji dixweşî du hêstiren germ bi ser rûyê pîrejinê- detên , ew -ji nû ve wî xortî nîşa komê dide û'bi dengê dia ûv zariyê d.ibêje :

Kurdistan ji xew rabû 1

Pirçemek û SilêmanDibljin , gava Silêman pêxember Belkîs "ji xwe re anî bû ,

Belkîs jê, xwest ko ji pûrta teyran jê r.e nivînekê çêke .

Silêman .pêxember f erman da hemî teyran. ;û got : " Divêhon.-, xwe birûçikînin ,' da ko ji bo Belkîsê nivînekêçêkin '}. . Hingê' pirçemekê xwe.''.--ranegift r zûka .pûrta xwerûçikand û çû . "Lê t eyf ênmayîn ew ferman ne li rê dîtinû gotin : "Silêmah pêxember ,--. ma ne guneh e. ko ji'bonajina xwe me gîşkan bidî fûçikand.in ? Em ê çawan zivistanaxwe bê pûrt derbas kin . Ev pûftê ha canê. me ji sermayêdiparêze . "

Silêman pêxember gotina wan' rast dît -..uV dêvji wan berda .'V- ,. ' : "' '

-Lê pirçemekê ko xWê rÛçikandi bû;-, -ji w.0 rojê de, şermdike ko bi foj derkeve nav heval û. hogiran , ji lew re ,

bi şev der tê .

'Osman . Sebrî

- 5 ' -Dildiziya Gulekê

Li ber deriyê Diyarbekrê parîzekî mezin heye . Evbexçe 'bi sosin û rêhanan , bi lale û benef şan .<, bi hertexlît gul û gulçîçeken xemilandî ye .

Her êvarê bayeki nerm û xweş , bayekî honik bi wangulêlikan dileyize _ Bihnûnî , kulîlk û bîşeng di hêl-noka bayî'de xwe dihejî-nin . Avên zelal ji sîngêhkuleteynan divizikin .

Di bin vê erdê de , di bin vê. axa Kurdistanê da, . ,Vdibinaniya hîmên wî parîzî de kof talek heye . Kortalkortaleke terî .

Di vê kortalê de Şêx Seîd , Dr. Euad , Extî û: çelmêrên kurd veşartî ne . Ji wê kortalê deng na yê .

Kortal lal e û di guhdariyê dê ye . Kortal li hêviyadengê Kurdiştanê ye .

Di wî parîzê de , her şev , gulek dedibe .

Rengê wê ji lêvên bûkan sortir , pelên wê bel û geşin . Ev gul ,.gula azadî û serbestiya Kurdistanê ye .

G-ava destekî biyanî drêjî wê dike , pelên guLê tênyek . Ew gul guleke b.i nav û deng e ., Kurdên ko di_şerê azadiyê de hazir bûhe û hemî kurdên ko welat-parêz in dildi ziya wê gulê dizanin . Ew dizanin ko .

spehit.i , çelengî , ...germî û geşîneya wê gulê nîşanekji hêviya Kurdistanê ye . .

Kurd dizanin ko di nav her pelên wê gulê de hezaraxînên brîndaran , hezar evdên şehîdan , bi hezaranhêstirên sêwî û jinebiyan , bi hezaran şînên welatiyan.di xew de neŞevekê zabitekî dijmin , bi delala xwe ve hat u. ket navwî parîzî . Bi -gavina hişk û kanc pê 'li çîmenên nerm ûbihnûniyan kirr .; Heşînatiyên zrav şikestin , pelên kulîl,kan ji hev ketin-r. Di nav bayê êvarê de nalîneke zîz ûzelûl hebû, . Ji ezmên stêr bê deng li wî biyanî dine-hêrt .

- 5 ' -Dildiziya Gulekê

Li ber deriyê Diyarbekrê parîzekî mezin heye . Evbexçe 'bi sosin û rêhanan , bi lale û benef şan .<, bi hertexlît gul û gulçîçeken xemilandî ye .

Her êvarê bayeki nerm û xweş , bayekî honik bi wangulêlikan dileyize _ Bihnûnî , kulîlk û bîşeng di hêl-noka bayî'de xwe dihejî-nin . Avên zelal ji sîngêhkuleteynan divizikin .

Di bin vê erdê de , di bin vê. axa Kurdistanê da, . ,Vdibinaniya hîmên wî parîzî de kof talek heye . Kortalkortaleke terî .

Di vê kortalê de Şêx Seîd , Dr. Euad , Extî û: çelmêrên kurd veşartî ne . Ji wê kortalê deng na yê .

Kortal lal e û di guhdariyê dê ye . Kortal li hêviyadengê Kurdiştanê ye .

Di wî parîzê de , her şev , gulek dedibe .

Rengê wê ji lêvên bûkan sortir , pelên wê bel û geşin . Ev gul ,.gula azadî û serbestiya Kurdistanê ye .

G-ava destekî biyanî drêjî wê dike , pelên guLê tênyek . Ew gul guleke b.i nav û deng e ., Kurdên ko di_şerê azadiyê de hazir bûhe û hemî kurdên ko welat-parêz in dildi ziya wê gulê dizanin . Ew dizanin ko .

spehit.i , çelengî , ...germî û geşîneya wê gulê nîşanekji hêviya Kurdistanê ye . .

Kurd dizanin ko di nav her pelên wê gulê de hezaraxînên brîndaran , hezar evdên şehîdan , bi hezaranhêstirên sêwî û jinebiyan , bi hezaran şînên welatiyan.di xew de neŞevekê zabitekî dijmin , bi delala xwe ve hat u. ket navwî parîzî . Bi -gavina hişk û kanc pê 'li çîmenên nerm ûbihnûniyan kirr .; Heşînatiyên zrav şikestin , pelên kulîl,kan ji hev ketin-r. Di nav bayê êvarê de nalîneke zîz ûzelûl hebû, . Ji ezmên stêr bê deng li wî biyanî dine-hêrt .

- 6 -

,.Zabit,çengê wî d'i bin çengê delala xwe de,- xwe da bergulê û.,dest avêt gulê . -Gulê 'dilkir xwe bigire lê wîew çinî .

Weke gul.,, ket nav destên wî , sînga xwe vekir , xwe geşkir, Zabit ew bihn kir , biderbekê , ket erdê û mir .

Mêrê 'min- dî Şerl. de ye !

Di welêt de -şerekî mezi.n , serxwerabûnekê xurt çêdibû .

Xelk hemî dixebitîn arîka.riya şerkeran , şerkerênwelêt dikirin . '....Ji pala çiyayên bilind û bi heybet , ji deşt û zozanandengê şerî û stranên welatî dihatin .

Di pala çiyayê Herêkolê de , di 'gundekî. ava, û xweşikde xelkê gund direqisîn . -''RÖj hêdî , hêdî di gencî-neya ronahiya x'we de vediini'fî ,f -diçû ava . Ewr dinav.rengên sor "û heşîn , al û kesk de dibezîn ûdiketin himbêzên hev . 'îşev şeva daweta -Zîn uT'em'o ye._5în ÛV-Temo îro deh sal in ,bi zencîra hevînê , pev fegirêdayî ne . Sibe Temo here daweta welêt , daweta mêrû mêrxasan , egîdên kurd . , "., .,.,..Sibe zû saet çar e ' . Blûf û zirne bi çi, xortên kurddimeşin _, Temo 'di nav wan de y.e. , Temo ba.-.delala xwe ,

jina xwe bi tenê şevekê:- maye. , Sere- wî. giran e , dilêwi ,. dişewite . Ew dîlê hevîna xwe ye , bendeyê eşqa xwe

Şev e ., şeveke tarî . Bayekî sar u.xurt tê-, berf û baranbi hevfe dikevin ., Di nav zinar û rêlan de. .,.. di daris-tanan de- ba difîkîne , dengê wî kûvî'ye .. Temo tifinga xwedide hevalê xwe , bê Zîna xwe ni kaf e , 'dev ji- .jhevalanberdide û reya xaniyê xwe digire .

Ezman bi stêran tejî ye , berf û baran sekinîne , ba

- 6 -

,.Zabit,çengê wî d'i bin çengê delala xwe de,- xwe da bergulê û.,dest avêt gulê . -Gulê 'dilkir xwe bigire lê wîew çinî .

Weke gul.,, ket nav destên wî , sînga xwe vekir , xwe geşkir, Zabit ew bihn kir , biderbekê , ket erdê û mir .

Mêrê 'min- dî Şerl. de ye !

Di welêt de -şerekî mezi.n , serxwerabûnekê xurt çêdibû .

Xelk hemî dixebitîn arîka.riya şerkeran , şerkerênwelêt dikirin . '....Ji pala çiyayên bilind û bi heybet , ji deşt û zozanandengê şerî û stranên welatî dihatin .

Di pala çiyayê Herêkolê de , di 'gundekî. ava, û xweşikde xelkê gund direqisîn . -''RÖj hêdî , hêdî di gencî-neya ronahiya x'we de vediini'fî ,f -diçû ava . Ewr dinav.rengên sor "û heşîn , al û kesk de dibezîn ûdiketin himbêzên hev . 'îşev şeva daweta -Zîn uT'em'o ye._5în ÛV-Temo îro deh sal in ,bi zencîra hevînê , pev fegirêdayî ne . Sibe Temo here daweta welêt , daweta mêrû mêrxasan , egîdên kurd . , "., .,.,..Sibe zû saet çar e ' . Blûf û zirne bi çi, xortên kurddimeşin _, Temo 'di nav wan de y.e. , Temo ba.-.delala xwe ,

jina xwe bi tenê şevekê:- maye. , Sere- wî. giran e , dilêwi ,. dişewite . Ew dîlê hevîna xwe ye , bendeyê eşqa xwe

Şev e ., şeveke tarî . Bayekî sar u.xurt tê-, berf û baranbi hevfe dikevin ., Di nav zinar û rêlan de. .,.. di daris-tanan de- ba difîkîne , dengê wî kûvî'ye .. Temo tifinga xwedide hevalê xwe , bê Zîna xwe ni kaf e , 'dev ji- .jhevalanberdide û reya xaniyê xwe digire .

Ezman bi stêran tejî ye , berf û baran sekinîne , ba

- 7 -:daniye , , bes ji dûr ve ewrekî reş dilive .

Li deriyê Zînê didin . Zîn ji hindur dipirse . Dangê.mê'rê wê tê -- Zînê , veke , ez' im mêrê'te ,'" Temö !

Zîn derî vedike ,' li Temo dinêre , bi ç'avekî tehl ÛV

sar lê mêze dike û jê re dibêje :

- Mêrê 'min Temo , bi hevalên xwe ve , di şerî de ye ûv

derî digire .

Welat , welatînî û alWelat erdê bav,.û kalikên me ye . Welat ew der' 'eko , pê-şiyên me li wê rabûne , ji bona avahiya wê , parastinawê . xebitine û li wê mirine . ''._ û' roieke^'Welat ew diyar e ko , em têde sekihîne'' " di nav axênw!L de . dê. bêne veç.artin . Xêlkê welatekî , welatiyênh.ev.in . Borî , hş.1 û dawiya wan bi hev re girêdayî ne .

Zmanê wan. , girêdana wan , rabûn û rûniştina wan , herhal û lebtên vian mîna hev in .Pêşiyên wan li rex hev ûdu rabûn , rÖniştin û mirinre.'Welatî bi qenciya hev şa dibin , li ber xirabiya hevdikevin . Şîn û şahîneta wan yek in .

Xelkê welate.kî .brayên hev in _, 'pismamên hev in Hergav bi hev re , , dest bi. dest , ji bona xweşî , avahî ,

û azahiya welatê xwe .dixebitin . Kar û armanca wan -

yek in , Ji bona azahiya , ji bona serbestiya welatê xwecan u malên xwe didin der , xwina xwe bêperwa dirijînin .

Herê , dixebitin . da ko welatê wan me keve bin destê'-miletêndin .,

Lê. miletin hene ko.welatê wan , bi awakî , ketiye bindestên neyar û dijminan . Wek welatê me , welatê Kur-distanê .

Ew miletên ha ji bona rizgariya , serbestiya , azadiyawelatê xwe dixebitin . Xebata wan ev e ; rojekê berê robiyaniyan ji welatê xwe derînin û mîna miletên din biserxwe

- 7 -:daniye , , bes ji dûr ve ewrekî reş dilive .

Li deriyê Zînê didin . Zîn ji hindur dipirse . Dangê.mê'rê wê tê -- Zînê , veke , ez' im mêrê'te ,'" Temö !

Zîn derî vedike ,' li Temo dinêre , bi ç'avekî tehl ÛV

sar lê mêze dike û jê re dibêje :

- Mêrê 'min Temo , bi hevalên xwe ve , di şerî de ye ûv

derî digire .

Welat , welatînî û alWelat erdê bav,.û kalikên me ye . Welat ew der' 'eko , pê-şiyên me li wê rabûne , ji bona avahiya wê , parastinawê . xebitine û li wê mirine . ''._ û' roieke^'Welat ew diyar e ko , em têde sekihîne'' " di nav axênw!L de . dê. bêne veç.artin . Xêlkê welatekî , welatiyênh.ev.in . Borî , hş.1 û dawiya wan bi hev re girêdayî ne .

Zmanê wan. , girêdana wan , rabûn û rûniştina wan , herhal û lebtên vian mîna hev in .Pêşiyên wan li rex hev ûdu rabûn , rÖniştin û mirinre.'Welatî bi qenciya hev şa dibin , li ber xirabiya hevdikevin . Şîn û şahîneta wan yek in .

Xelkê welate.kî .brayên hev in _, 'pismamên hev in Hergav bi hev re , , dest bi. dest , ji bona xweşî , avahî ,

û azahiya welatê xwe .dixebitin . Kar û armanca wan -

yek in , Ji bona azahiya , ji bona serbestiya welatê xwecan u malên xwe didin der , xwina xwe bêperwa dirijînin .

Herê , dixebitin . da ko welatê wan me keve bin destê'-miletêndin .,

Lê. miletin hene ko.welatê wan , bi awakî , ketiye bindestên neyar û dijminan . Wek welatê me , welatê Kur-distanê .

Ew miletên ha ji bona rizgariya , serbestiya , azadiyawelatê xwe dixebitin . Xebata wan ev e ; rojekê berê robiyaniyan ji welatê xwe derînin û mîna miletên din biserxwe

- 8 -

û di nav hev de bi xweşî '','' bi qenci û bi bextewaribijîn .

Her kes hejî welatê xwe , hejî welatiyên xwe dike .

He jkirina welat di dilê me de hevîneke mezin û bilind e .

Em pê xurt , zexm ,. mêr u canf eda ne . Jê re welatinîdibêjin .Welatînî di hundirê: me de:agirekî miqedes e .

Pêta wî agirî ji me r'e her "tiştên welê.t. dide hejkirin . Ji lewre , di ber çavên me de ax , deşt , dar ,

çiya , zozan , germiyan û.kevirên welatê me ji yên welatêndin spehîtir , xweştir ÛV- şîrîntir in .

Her milet xwyîyê alekê ye . Al nişana milet û welêt e .

Tevayiya hey'înên miletan di ala wan de civiyaye . Alnamûs , rûmet û bextê miletan e . Zarojrên her miletî jiji bona bilindî û biqedirbûVna ala xwe bê perwa xwe didinkuştin . Ala her miletî ^jê re bihagiran e . Di cejn û^şahinetan de qesr , seray , xanî, u kolan û kûçeyan pêdixemilînin , di ber wê- re diborin , slavan lê dikin , wê

maç dikin , datînin ser serê xwe . Alên miletên biserxwedi ser kelat û bajarên wan re pel dibin , di rêveçûna leş-kerî de dikevin pêşiyê .

Lê alên miletên dîl û exsîr , wek ya miletê me , ji her'derî biderkirî , lihevtewandî , li ser dil'ê zaroyeû wande hilandî" ne . Miletên dîl dixebitin , xwîna xwe direjîninta ko biyaniyan ji welatê; xwe biqewirînin û alên xweII ser kelat û bajarên xwe ji nû ve daçikînin ,'''"

Ala her miletî bi çend r.engan e û.bi şiklekî din'-e".Ala kurdan ji jor ber bi jêr ve , ser hev , sor ,' spî û keske , di nava wê de roj diçirise . Divêt em hemî bixebitinÛ vê- rojê hilînin ,ber bi ezmanê Kurdistanê ve billn bikin ;

li wê bibruskînin ., welatê xwe ser avahiya xwe 'a pêşinvegerînin û di bin tava wê de biserxwe û bi kamranî bijîn .

Celadet ~ Bedîr - Xan .

- 8 -

û di nav hev de bi xweşî '','' bi qenci û bi bextewaribijîn .

Her kes hejî welatê xwe , hejî welatiyên xwe dike .

He jkirina welat di dilê me de hevîneke mezin û bilind e .

Em pê xurt , zexm ,. mêr u canf eda ne . Jê re welatinîdibêjin .Welatînî di hundirê: me de:agirekî miqedes e .

Pêta wî agirî ji me r'e her "tiştên welê.t. dide hejkirin . Ji lewre , di ber çavên me de ax , deşt , dar ,

çiya , zozan , germiyan û.kevirên welatê me ji yên welatêndin spehîtir , xweştir ÛV- şîrîntir in .

Her milet xwyîyê alekê ye . Al nişana milet û welêt e .

Tevayiya hey'înên miletan di ala wan de civiyaye . Alnamûs , rûmet û bextê miletan e . Zarojrên her miletî jiji bona bilindî û biqedirbûVna ala xwe bê perwa xwe didinkuştin . Ala her miletî ^jê re bihagiran e . Di cejn û^şahinetan de qesr , seray , xanî, u kolan û kûçeyan pêdixemilînin , di ber wê- re diborin , slavan lê dikin , wê

maç dikin , datînin ser serê xwe . Alên miletên biserxwedi ser kelat û bajarên wan re pel dibin , di rêveçûna leş-kerî de dikevin pêşiyê .

Lê alên miletên dîl û exsîr , wek ya miletê me , ji her'derî biderkirî , lihevtewandî , li ser dil'ê zaroyeû wande hilandî" ne . Miletên dîl dixebitin , xwîna xwe direjîninta ko biyaniyan ji welatê; xwe biqewirînin û alên xweII ser kelat û bajarên xwe ji nû ve daçikînin ,'''"

Ala her miletî bi çend r.engan e û.bi şiklekî din'-e".Ala kurdan ji jor ber bi jêr ve , ser hev , sor ,' spî û keske , di nava wê de roj diçirise . Divêt em hemî bixebitinÛ vê- rojê hilînin ,ber bi ezmanê Kurdistanê ve billn bikin ;

li wê bibruskînin ., welatê xwe ser avahiya xwe 'a pêşinvegerînin û di bin tava wê de biserxwe û bi kamranî bijîn .

Celadet ~ Bedîr - Xan .

- 9 *

Ey Reqîb !

Ey reqîb her mawe qewmî Kurdzman ,

Na y şkêhî daneyî topî zeman .

Kes ne lêt Kurd mirdiwe , kurd zindiwe,Zindiwe , qet na;newê ala keman-;';.

Eme roleyî Mîdya û Keyxusrew ' în ,

Dîniman , ayîniman e nîştiman .

'Kes ;.ne lêt kurd mirdiwe , kurd zindiweZindiwö, qet na'newê.ala keman ,

fîme roleyî rengî sûr û'şuriş în ,

Seyrî ke xwênawî ye rabnrduman .

Kes "-.ne lêt kurd mirdiwc, kurd zindiwe,Zindiwe..-, qet na newê ala keman .

Lawî kurd hestaye ser pê Wek- dilêr ,

Sa..be xwîn neqşî eka'tacî jiyan .

Kês ne lêt kurd mirdiwe , Kurd zindiweZindiwe , qet nanewê ala keman i

Lawi êste ş hazir û amadeye ,

Ca.nf ida ye , canf ida ye , canf ida; ;

Kes ne lêt.,' kurd mirdiwe , kurd zindiwe,Zindiwe , -qet.Vna newê ala kemaji .

Mawe = maye , Ne lê , na 'bêje . Mirdiwe = miriye 5

Zindiwe .= ,jîndar e ; Na newê = nizm.na be ; Ala keman =

ala me. ;,.Role ^=.zaro .5 Nîştiman = welat ; Xwinawî. =

xwîndar ,,. têr xwîn ; Raburdu , paşî , borî , şerborî 5

Hestaye = rabûye ; gsta = niho ; Sa = binêre ; Ş = jî;î = l.ê , mîna lê binêre

- 9 *

Ey Reqîb !

Ey reqîb her mawe qewmî Kurdzman ,

Na y şkêhî daneyî topî zeman .

Kes ne lêt Kurd mirdiwe , kurd zindiwe,Zindiwe , qet na;newê ala keman-;';.

Eme roleyî Mîdya û Keyxusrew ' în ,

Dîniman , ayîniman e nîştiman .

'Kes ;.ne lêt kurd mirdiwe , kurd zindiweZindiwö, qet na'newê.ala keman ,

fîme roleyî rengî sûr û'şuriş în ,

Seyrî ke xwênawî ye rabnrduman .

Kes "-.ne lêt kurd mirdiwc, kurd zindiwe,Zindiwe..-, qet na newê ala keman .

Lawî kurd hestaye ser pê Wek- dilêr ,

Sa..be xwîn neqşî eka'tacî jiyan .

Kês ne lêt kurd mirdiwe , Kurd zindiweZindiwe , qet nanewê ala keman i

Lawi êste ş hazir û amadeye ,

Ca.nf ida ye , canf ida ye , canf ida; ;

Kes ne lêt.,' kurd mirdiwe , kurd zindiwe,Zindiwe , -qet.Vna newê ala kemaji .

Mawe = maye , Ne lê , na 'bêje . Mirdiwe = miriye 5

Zindiwe .= ,jîndar e ; Na newê = nizm.na be ; Ala keman =

ala me. ;,.Role ^=.zaro .5 Nîştiman = welat ; Xwinawî. =

xwîndar ,,. têr xwîn ; Raburdu , paşî , borî , şerborî 5

Hestaye = rabûye ; gsta = niho ; Sa = binêre ; Ş = jî;î = l.ê , mîna lê binêre

- 10 -

. Marşî. Pêşmerge

Pêşmerge yin , pêşmerge yin,Pêşmerge yin ? be helmet în _,

Palewanî milet în ,

Şêrê rojî zilet în _,

Lê pênawi. serbexoyî Kurdistan ,

Bext ekeyin jiyani man , mal û giyan ,

Le pênawî serbexoyî Kurdistan , '"

**.

Pê binête xakî man dijmini kafir ,

Dar Û berd û xol î lê dikeyn be agir ,

Her be zûyî ey bezênîn ,

Ta sinûrî man ey retênîh ,

Kurdistanî gewre y lê w'e yekdehênîn ,

,, Bext ekeyin jiyaniman , mal û giyan ,

Le pênawî serbexoyî Kurdistan »

Zorî serkeş hewlî dawe Kurd ne hêlê :, .' .

Xaki Kurdis.tan be bombe û çek bikêlê ,

Heldêraw ,.in l' em kêwane ,

Bûnete pendî zemane ,

Em welate goristanî dijminane . ' 'Bext ekeyin jîyaniman , mal û giyan ,

Le pênawi serbe'xogî Kurdistan .

Bo = bi ; Helmet = çalakî.; Pênaw = rê ;.. oxir ; Serbexoyi =

serxwebûnî ; Bext ekeyin =. didin , fida dikin ; Pê bi-hête = heke pê lê: kir ; Xak = ax ;, Retandin = ayêtin'ji derve ," qewirandin , der kirin ; Gewre = mezin ; YekdeV-

hênîn = pêk tînin _. teng dikin ; Bezênîn = .bezandin ,

rewandin ; Hewli dawe = ceribandin ; Bikêle = wêranbike , ksv/il bike ., xira bike ; Heldêraw = gêr kirin ; Kêw=

çiya ; Kêlan = cot kirin , erd rakirin .

- 10 -

. Marşî. Pêşmerge

Pêşmerge yin , pêşmerge yin,Pêşmerge yin ? be helmet în _,

Palewanî milet în ,

Şêrê rojî zilet în _,

Lê pênawi. serbexoyî Kurdistan ,

Bext ekeyin jiyani man , mal û giyan ,

Le pênawî serbexoyî Kurdistan , '"

**.

Pê binête xakî man dijmini kafir ,

Dar Û berd û xol î lê dikeyn be agir ,

Her be zûyî ey bezênîn ,

Ta sinûrî man ey retênîh ,

Kurdistanî gewre y lê w'e yekdehênîn ,

,, Bext ekeyin jiyaniman , mal û giyan ,

Le pênawî serbexoyî Kurdistan »

Zorî serkeş hewlî dawe Kurd ne hêlê :, .' .

Xaki Kurdis.tan be bombe û çek bikêlê ,

Heldêraw ,.in l' em kêwane ,

Bûnete pendî zemane ,

Em welate goristanî dijminane . ' 'Bext ekeyin jîyaniman , mal û giyan ,

Le pênawi serbe'xogî Kurdistan .

Bo = bi ; Helmet = çalakî.; Pênaw = rê ;.. oxir ; Serbexoyi =

serxwebûnî ; Bext ekeyin =. didin , fida dikin ; Pê bi-hête = heke pê lê: kir ; Xak = ax ;, Retandin = ayêtin'ji derve ," qewirandin , der kirin ; Gewre = mezin ; YekdeV-

hênîn = pêk tînin _. teng dikin ; Bezênîn = .bezandin ,

rewandin ; Hewli dawe = ceribandin ; Bikêle = wêranbike , ksv/il bike ., xira bike ; Heldêraw = gêr kirin ; Kêw=

çiya ; Kêlan = cot kirin , erd rakirin .

- II -

Li ber tevna mehfûrêRihdê û Zizê xwêhên' hev û ji bavê" xwe sêwî bûn . Bavêwan Bengî axa , digel brayê wan ê mezin Zinar,- û bi çendplsmamên xwe Ve di wextê Şêx Seîdê rehmetî , d-i şerêserxwebûna Kurdistanê de ji bona welat û miletê xwe ,

di meydana rumetê de , keti bû .

Rindê sêzdeh û Zîzê panzdeh salî.bû , Brayê wan ê piçûkGefo Eêj nû keti bû nehan .

Şerê biserxwebûnê ji heşt mehan betir ajoti bû . , Eskerênkurdan bi ser Diyarbekrê de girti bûn , keti bûn nav

Xerpêtê û baj'arên Kurdistanê ên din .

Ji ber ko tifaqa, kurdan ne yek bû , mirovên wan ên xwendako bikarin karên serxwerabûnê bigerînin kêm bûn ûji hêlekê din ji , di çend deran de , bêbextî li eske-rên kurdan hati bû kirin. ; serxwerabûn ne çû serî ûtirkan ji .nûV ve Kurdistana bakur vegirtin ,

Serek Şêx S-eîd u mezinên kurdan bi dar ve kirin , jin ûzaroyê'n wan , bi 'hezaran kuştin , malên wan talan kirinDi vê navê de mal û gundê Bengî axa jl hatin talan kirinû jin û zaroyln wî jî birçî û tazî man _

Xelkê mala Bengî. axa* êdî nl karî bûh di cihê xwe , digundê pêşiyên xwe de bimînin .

Deya wan _, . jinikekê jêhatî , zaroyên xwe da bû hev ûguhasti bû bajarekî: piçûk , li cihêkî welê ko tukesîew nas ne dikif in .

DêV, ji sibê heta êvarê' di mala xelkê de dixebitî , bişev gore diristin û d'îsan- kara wê bi" kotekî têradebara wan- dikir . Lê' diviya bû ko ew çend pere j£bidin alîkî û ji bona xwehdina G.efo bicivîhin ,

Ma Bengî axa ne wesandi bû ko bila Gefo bixwîne , mezinbibe-,, evdîna bav û wêlatiyên xwe veke û di reya felata,azadû û serbestiya welatê xwe de bixebite .

J.i xwendinê re dirhav , pere diviya bû . Dê xwe dişidand,hêj bêtir dixebitî ; lê tiştek bi Ser de ne dixist ,

- II -

Li ber tevna mehfûrêRihdê û Zizê xwêhên' hev û ji bavê" xwe sêwî bûn . Bavêwan Bengî axa , digel brayê wan ê mezin Zinar,- û bi çendplsmamên xwe Ve di wextê Şêx Seîdê rehmetî , d-i şerêserxwebûna Kurdistanê de ji bona welat û miletê xwe ,

di meydana rumetê de , keti bû .

Rindê sêzdeh û Zîzê panzdeh salî.bû , Brayê wan ê piçûkGefo Eêj nû keti bû nehan .

Şerê biserxwebûnê ji heşt mehan betir ajoti bû . , Eskerênkurdan bi ser Diyarbekrê de girti bûn , keti bûn nav

Xerpêtê û baj'arên Kurdistanê ên din .

Ji ber ko tifaqa, kurdan ne yek bû , mirovên wan ên xwendako bikarin karên serxwerabûnê bigerînin kêm bûn ûji hêlekê din ji , di çend deran de , bêbextî li eske-rên kurdan hati bû kirin. ; serxwerabûn ne çû serî ûtirkan ji .nûV ve Kurdistana bakur vegirtin ,

Serek Şêx S-eîd u mezinên kurdan bi dar ve kirin , jin ûzaroyê'n wan , bi 'hezaran kuştin , malên wan talan kirinDi vê navê de mal û gundê Bengî axa jl hatin talan kirinû jin û zaroyln wî jî birçî û tazî man _

Xelkê mala Bengî. axa* êdî nl karî bûh di cihê xwe , digundê pêşiyên xwe de bimînin .

Deya wan _, . jinikekê jêhatî , zaroyên xwe da bû hev ûguhasti bû bajarekî: piçûk , li cihêkî welê ko tukesîew nas ne dikif in .

DêV, ji sibê heta êvarê' di mala xelkê de dixebitî , bişev gore diristin û d'îsan- kara wê bi" kotekî têradebara wan- dikir . Lê' diviya bû ko ew çend pere j£bidin alîkî û ji bona xwehdina G.efo bicivîhin ,

Ma Bengî axa ne wesandi bû ko bila Gefo bixwîne , mezinbibe-,, evdîna bav û wêlatiyên xwe veke û di reya felata,azadû û serbestiya welatê xwe de bixebite .

J.i xwendinê re dirhav , pere diviya bû . Dê xwe dişidand,hêj bêtir dixebitî ; lê tiştek bi Ser de ne dixist ,

- 12 -

Ji bona anînfciha wesiyeta mêrê xwe "Jina Bengî axa qeraraxwe da û her du keçên xwe êxistin xebate *

Di vî bajhiri 'de mehfûVf çêdikirin . Keçik-, diwextê xweeşiyê de , bi çêkirîna mehfuran. mijûl dibûn , pê dileyis-tin | ji lewra .gelek ne, ajot ji her duwan re xebathatê dîtin ..

Hero,serê sibe.hê- xelkê mala Bengî a-xa. kar .dibûVn û heryek bi alîkî -ve diçû , Dê mala" xelkê >.. keçik tevn* û-lawik xwendegahê ,*.

G-elek ne. borî zivistana Welatê jorîn bi ser de ' hat . 'Cilên keçikan tenik û kevin bûn ,. li wansaf bûV , Zîzêçend caran nexweş ket . Lê diviya bû li ber her tiştîra.westin û bixebitin ., dako wesiyeta Behgî axa'li erdêne hêlin û binin cih .

Ew keti bun çileya zivistanê . Dihate bihîstin filanduhi bi şev bi rê ve' qufi'liye . Kûçe û kolanên bajêrbi berfê dagirtî bûn ."' Çehd ban ji giraniya berfê" hil-weşiya bûn .

Tevna ko Zizê û Rindê li ser dixebitîn di holekê devegirti bû . Banê holê qulêr u pîpoken kulekêVn we"

şikesti bûn .

Rojekê* he.r. du xweh li ber tar û poyên tevnê runiştîhepö lêdixistin , Her du jî, ji sermayê direcifîn ,

dranêVn wan . dirikrikîn '"' , gumikên Zizê qefisî hûVa , hepoji .destêV. wê ket û du hestiren germ di ser hinarikênwê re çûVq. .. Nema'dikarî ...bû li ber êşa' sermayêbisekine. . Bi dêngê" xwe ê zîz ,gote Rindê :

- Rindê -, xwîşkk ! $ta:'-_' êdî ne, b.es e' ?

Tu na bînî ko em her du jî qufilîne ?

De rabe em herin mal , bikevin nav cihan ûv canên xwebigermininRindê zû da pê hesiya bû , lê xwe berdar ne dikir , .

jeDisan ji "hfsa xwe re bû xweyî , ne da ber sistiyê* ,

tenê* xweha xwe da himbêza xwe , guvaşt m. maç kir ,

- 12 -

Ji bona anînfciha wesiyeta mêrê xwe "Jina Bengî axa qeraraxwe da û her du keçên xwe êxistin xebate *

Di vî bajhiri 'de mehfûVf çêdikirin . Keçik-, diwextê xweeşiyê de , bi çêkirîna mehfuran. mijûl dibûn , pê dileyis-tin | ji lewra .gelek ne, ajot ji her duwan re xebathatê dîtin ..

Hero,serê sibe.hê- xelkê mala Bengî a-xa. kar .dibûVn û heryek bi alîkî -ve diçû , Dê mala" xelkê >.. keçik tevn* û-lawik xwendegahê ,*.

G-elek ne. borî zivistana Welatê jorîn bi ser de ' hat . 'Cilên keçikan tenik û kevin bûn ,. li wansaf bûV , Zîzêçend caran nexweş ket . Lê diviya bû li ber her tiştîra.westin û bixebitin ., dako wesiyeta Behgî axa'li erdêne hêlin û binin cih .

Ew keti bun çileya zivistanê . Dihate bihîstin filanduhi bi şev bi rê ve' qufi'liye . Kûçe û kolanên bajêrbi berfê dagirtî bûn ."' Çehd ban ji giraniya berfê" hil-weşiya bûn .

Tevna ko Zizê û Rindê li ser dixebitîn di holekê devegirti bû . Banê holê qulêr u pîpoken kulekêVn we"

şikesti bûn .

Rojekê* he.r. du xweh li ber tar û poyên tevnê runiştîhepö lêdixistin , Her du jî, ji sermayê direcifîn ,

dranêVn wan . dirikrikîn '"' , gumikên Zizê qefisî hûVa , hepoji .destêV. wê ket û du hestiren germ di ser hinarikênwê re çûVq. .. Nema'dikarî ...bû li ber êşa' sermayêbisekine. . Bi dêngê" xwe ê zîz ,gote Rindê :

- Rindê -, xwîşkk ! $ta:'-_' êdî ne, b.es e' ?

Tu na bînî ko em her du jî qufilîne ?

De rabe em herin mal , bikevin nav cihan ûv canên xwebigermininRindê zû da pê hesiya bû , lê xwe berdar ne dikir , .

jeDisan ji "hfsa xwe re bû xweyî , ne da ber sistiyê* ,

tenê* xweha xwe da himbêza xwe , guvaşt m. maç kir ,

- 13 -

Rindê ji Zîzê - bi du salan meziiitir bu r- Lê diwê çaxê"

de ev du sal hing p.ênc salan hêja bûn , Rindê" , jideya xwe ,, bêtir pê mi-jûl diiiû û. ew bi icwedi dikir .

Zîzê hêdî hêdî digirî lê ne dinalî , Rindê destên'jcweha xwe , di nav yên xwe de , diguvaştin f_ dixebitî

ko wan germ bike , Pi.ştî gavekê xw*ha -*'xwe ruhafflrd rcxxwe û jê re got- :

Ma Zîzê" tu ni zanî k» xebata me ji bona Gefp ye ; jibona xwendina Gef o ye ?

~ Be}.ê Rindê çawan ni zanim , welê* ne bûwa kengê deyame em dişandin xebatê~ Ne xwe çire digirî ?

- Tu na bînî êdî na girim , lê* tiştek heye , ma dinyatev ne zivistan e ,. bihar û havîna wê jî heye . BilaG-efo li havînê bixwîhe û II zivistanê em tevda li malrûnin , ma na be ?

- Dibe Zîzê , lê bavê me wesandiye ko bila G-efo zana be ,

bizane rêzika dinyayê bigerîne . Ji bona we xwendinahavînê ne bes e , têr na ke , Gefo divêt li zivistanê jîbixwîne , da ko zana bibe .

- Ma çire Rindê ewende bixwîne . Bila bi qasî kckê*

me Zinar bixwîhe , ,ne bes e ? Zana bûn jî jibona çi ?

- Ji bona welêt Zizê !

Heke kekê me Zinar qenc xwendi _ biwa r*ga ko eskerênkurdan bi ser Diyarbekrê de girti bûVn ne dihişt koesker bibin çend bir û herin bajarên din û di doraDiyarbekrê de kêm bibin , Lê bi êrîşekê Diyarbekirdistand ÛV mesele safî dikir . Dibêjin ko yê xeberê*dijminan bi xwe gotiye . Te n:l_ha sêh kir ?

-. Belê* , Gefo bixwîne û welat !

- u" welat xelas bike ,. bigihî-aeeazadî û. serbestiyö .

Welat bixebata mirovên xwenda xelas dibe ,* A a« Koxelas bu de bibe çi ?

"-*Dê bibe bi serê xwe ,

- Ko bû bi serê xwe..? ...

- 13 -

Rindê ji Zîzê - bi du salan meziiitir bu r- Lê diwê çaxê"

de ev du sal hing p.ênc salan hêja bûn , Rindê" , jideya xwe ,, bêtir pê mi-jûl diiiû û. ew bi icwedi dikir .

Zîzê hêdî hêdî digirî lê ne dinalî , Rindê destên'jcweha xwe , di nav yên xwe de , diguvaştin f_ dixebitî

ko wan germ bike , Pi.ştî gavekê xw*ha -*'xwe ruhafflrd rcxxwe û jê re got- :

Ma Zîzê" tu ni zanî k» xebata me ji bona Gefp ye ; jibona xwendina Gef o ye ?

~ Be}.ê Rindê çawan ni zanim , welê* ne bûwa kengê deyame em dişandin xebatê~ Ne xwe çire digirî ?

- Tu na bînî êdî na girim , lê* tiştek heye , ma dinyatev ne zivistan e ,. bihar û havîna wê jî heye . BilaG-efo li havînê bixwîhe û II zivistanê em tevda li malrûnin , ma na be ?

- Dibe Zîzê , lê bavê me wesandiye ko bila G-efo zana be ,

bizane rêzika dinyayê bigerîne . Ji bona we xwendinahavînê ne bes e , têr na ke , Gefo divêt li zivistanê jîbixwîne , da ko zana bibe .

- Ma çire Rindê ewende bixwîne . Bila bi qasî kckê*

me Zinar bixwîhe , ,ne bes e ? Zana bûn jî jibona çi ?

- Ji bona welêt Zizê !

Heke kekê me Zinar qenc xwendi _ biwa r*ga ko eskerênkurdan bi ser Diyarbekrê de girti bûVn ne dihişt koesker bibin çend bir û herin bajarên din û di doraDiyarbekrê de kêm bibin , Lê bi êrîşekê Diyarbekirdistand ÛV mesele safî dikir . Dibêjin ko yê xeberê*dijminan bi xwe gotiye . Te n:l_ha sêh kir ?

-. Belê* , Gefo bixwîne û welat !

- u" welat xelas bike ,. bigihî-aeeazadî û. serbestiyö .

Welat bixebata mirovên xwenda xelas dibe ,* A a« Koxelas bu de bibe çi ?

"-*Dê bibe bi serê xwe ,

- Ko bû bi serê xwe..? ...

- 14 -

Serhosteyê k5_ _y-ffiki tifkbû li wan'daborî , "bl ern , gotewah : " Yinenli lakirdi kurd piçlef î . . "

Keçikanbi tirkî ni zahî bûn . Lê ji awayê gotina wî sehdikirin ko xebefan dike wan . Keçikên din ko di holê dedixebitîn baj'afî bûh. û hin jiwan kêm û zêde bi tirkîdizani bun ÛV pê x\Te diparastin .

Tenê* Rindê ûv Zîzê , ko bi tirkî ni zanî bûh. diketin berçavên serhoste . Sefhoste digot : " Dîsan galgal he !

Pînoên kurdi _,

Ev ne cara pêşîn bû ; Lê Rindê.û Zizê ni karî bûn hînîtirkî bibin _ Her car wek cara pêşîn li ber diketin ,

lê deng ne dikirin , . , Deya. wan ji wan re _goti bû ,

deng me kin_. , heta ko em ,bigehin miradê'xwe , Gefo bidinxwendinKo serhoste dûr ket , Rindê gotina xwe pêş ve ajot _

I . ___ Ko Kurdistan bi serê xwe bft , hingê ,hşr tiştênwelat.ê. me jime dibin . Ev serhoste jî ji kurdan têtebijartin 15. pirsa kurd ne wek îro pirsa dijuVnö 1§ pirsapesnê dibe . Ne tenê serhoste lê ji hakiman heta paleyanhemîji me ., ji miletê,me dibin . Wê , gavê ev.zmanê koem pê daxêvin û li me şêrîn e di her, derê de tête gotinû bihîstin . îro em di zîvzriyê.de ne . .., , malên me jidestê.me . hatine standin . Çire ? Ji ber ko em kurd inuV dewleta kurdan nî ne .

Bavên me , brayên ,me , pismamên me bi dar ve kirin .

Hemî ji nezani û ji bêbextiyê . Lê gava em bûne biserxwe ,

hingê kurdanî ji me re heqê jiyîn.ê dide , Ji bonastandina wî heqi "ji me re brayên . xwenda divên ,

Welatê me xweyiyê zaroyên xwenda. bûwa heta niho bi serêxwe dibû/u bay û brayŞn me ne dihatin kuştin , em,,jîne diketin vî halî , serhoste jî xeber ne.dida me .

* '*.w ''.,'!

Niho ket serê te ko ez û tu em dixebitin dak#yekî ji wan mirovan bixweyi bikin ., Ew jî hrayê\,meyê piçûk Gefo ye .

- 14 -

Serhosteyê k5_ _y-ffiki tifkbû li wan'daborî , "bl ern , gotewah : " Yinenli lakirdi kurd piçlef î . . "

Keçikanbi tirkî ni zahî bûn . Lê ji awayê gotina wî sehdikirin ko xebefan dike wan . Keçikên din ko di holê dedixebitîn baj'afî bûh. û hin jiwan kêm û zêde bi tirkîdizani bun ÛV pê x\Te diparastin .

Tenê* Rindê ûv Zîzê , ko bi tirkî ni zanî bûh. diketin berçavên serhoste . Sefhoste digot : " Dîsan galgal he !

Pînoên kurdi _,

Ev ne cara pêşîn bû ; Lê Rindê.û Zizê ni karî bûn hînîtirkî bibin _ Her car wek cara pêşîn li ber diketin ,

lê deng ne dikirin , . , Deya. wan ji wan re _goti bû ,

deng me kin_. , heta ko em ,bigehin miradê'xwe , Gefo bidinxwendinKo serhoste dûr ket , Rindê gotina xwe pêş ve ajot _

I . ___ Ko Kurdistan bi serê xwe bft , hingê ,hşr tiştênwelat.ê. me jime dibin . Ev serhoste jî ji kurdan têtebijartin 15. pirsa kurd ne wek îro pirsa dijuVnö 1§ pirsapesnê dibe . Ne tenê serhoste lê ji hakiman heta paleyanhemîji me ., ji miletê,me dibin . Wê , gavê ev.zmanê koem pê daxêvin û li me şêrîn e di her, derê de tête gotinû bihîstin . îro em di zîvzriyê.de ne . .., , malên me jidestê.me . hatine standin . Çire ? Ji ber ko em kurd inuV dewleta kurdan nî ne .

Bavên me , brayên ,me , pismamên me bi dar ve kirin .

Hemî ji nezani û ji bêbextiyê . Lê gava em bûne biserxwe ,

hingê kurdanî ji me re heqê jiyîn.ê dide , Ji bonastandina wî heqi "ji me re brayên . xwenda divên ,

Welatê me xweyiyê zaroyên xwenda. bûwa heta niho bi serêxwe dibû/u bay û brayŞn me ne dihatin kuştin , em,,jîne diketin vî halî , serhoste jî xeber ne.dida me .

* '*.w ''.,'!

Niho ket serê te ko ez û tu em dixebitin dak#yekî ji wan mirovan bixweyi bikin ., Ew jî hrayê\,meyê piçûk Gefo ye .

" I5 " ^uîilîSfevZîze dengê xwe biri bû .. Ne digirî , ne j'î tiştek/^algot . "$£

i"Dest avêti bû hepoyê xwe û dixebitî . Wê hepoyê __swg. 'wer disu5X^£lOTHEQ~>'xiland ko tiliyêh wê ji gumikên xwe qey agir vedimist-öî-t -*

Tenê di vegerê de qewîtî li Rindê kiribû ko ji deya xwe re tiş-tekî ne bêjit .

Sibefcirê" dinya hêj' sartir bû , Rindê û Zîzê çû bûn xeb.ata xwe .

Heta' hingurê jî^ xebiti buVn .

Gava vegeriyan hatin mal ÛV rojaniya xwe dan deya. xwe , cie'

dît ko ZizÛvwê rojê ji xweha xwe qemeriyek û nîv bêt.iranî bû . Be'r'ê . jê kêmtir dianî . Dê ecebmayî ma .* Ji. Zîzêv.

pirsî . Zîzê got :" ' Ç: . ' ... .

- Dadê heta niho 'min rind ni' zanî bû em çir.e. dixebitin ...

R'indê qenc da min seh kirin û ket serê min û îro. min ji Zîzê(150) girê bêtir girêdam .

- Zizê ji te re çi got ?

- Jê *' bîpirse dadê , ez wek wê ni zanim rind bibêjim .

Rindê ûv G-efo jî xwe gihandi bûn wan .. Rindê deşt bi gotinê". kirlê ni kari bû biqedîne1 , çavên wê hêstir, dikirin' , dê jîdigirî .

Di guhekî mezelê de piştxencera Bengî axa hilawistî bû . Jûpêve di destên wan_ de tu tiştê wî ne ma bû_ .

Wan ji xwe'fe kiri bûVnadet , di demên tengî.û zîziyê de ew..

ziyaret dikirin ,

Her çaran berên xwe dan xencerê û ketinhimbêzên hev.-.

Celadet Bedir-Xan

" I5 " ^uîilîSfevZîze dengê xwe biri bû .. Ne digirî , ne j'î tiştek/^algot . "$£

i"Dest avêti bû hepoyê xwe û dixebitî . Wê hepoyê __swg. 'wer disu5X^£lOTHEQ~>'xiland ko tiliyêh wê ji gumikên xwe qey agir vedimist-öî-t -*

Tenê di vegerê de qewîtî li Rindê kiribû ko ji deya xwe re tiş-tekî ne bêjit .

Sibefcirê" dinya hêj' sartir bû , Rindê û Zîzê çû bûn xeb.ata xwe .

Heta' hingurê jî^ xebiti buVn .

Gava vegeriyan hatin mal ÛV rojaniya xwe dan deya. xwe , cie'

dît ko ZizÛvwê rojê ji xweha xwe qemeriyek û nîv bêt.iranî bû . Be'r'ê . jê kêmtir dianî . Dê ecebmayî ma .* Ji. Zîzêv.

pirsî . Zîzê got :" ' Ç: . ' ... .

- Dadê heta niho 'min rind ni' zanî bû em çir.e. dixebitin ...

R'indê qenc da min seh kirin û ket serê min û îro. min ji Zîzê(150) girê bêtir girêdam .

- Zizê ji te re çi got ?

- Jê *' bîpirse dadê , ez wek wê ni zanim rind bibêjim .

Rindê ûv G-efo jî xwe gihandi bûn wan .. Rindê deşt bi gotinê". kirlê ni kari bû biqedîne1 , çavên wê hêstir, dikirin' , dê jîdigirî .

Di guhekî mezelê de piştxencera Bengî axa hilawistî bû . Jûpêve di destên wan_ de tu tiştê wî ne ma bû_ .

Wan ji xwe'fe kiri bûVnadet , di demên tengî.û zîziyê de ew..

ziyaret dikirin ,

Her çaran berên xwe dan xencerê û ketinhimbêzên hev.-.

Celadet Bedir-Xan

- 16 -

Du EgîdDu egîd çû bun şerê azadî û serbestiya welêt uV dîlketi bûn , G-ava ew birin nav koma dijminan , wan serê xwe daber xwe , seh dikirin ko kurd şikiyane , şer sekinîyeÛV sêrekên kurdan hatine girtin .

Her du egîd liser wan xeberên tehl digiriyan û yekî jiwan digot : " Çiö.as ez têşim , brîna min çiqas dişewite .

Yê din digot : " Stran vemiri , govend sekini ye , Min jîdivê , ez bi te re bimirim , lê li pişt min ve jin uV zaro-yên min hene , bê min , ew dê perîşan bibin ! . ,

Brîndarî lê vegerand :

- Pîrek ji bo min çi ye ! Zaro ji bo min çi ne ! Pêtekebilindtir di dilê min de rabû ye . Pîrek 15. zaro , heke birçine berde , bila herin bigerin , welatê min , welatê minwinda bûvye .

Hevalo ko :ez mîrim , kolosê min deyne ser sînga min ,

tifinga min bide destê min û xencera mln bêxe nav piş-^ika min . Ez dixwazim wisa rakevim ÛV bibihîsim weknobetdarek di gorinê de , heta ko dengê topan 1 şehînahespan bên .

Dema ko reprepa hespên kurdên mêrxas di ser gora. min redê biborin Û - dengê tifing û topan , bombe uv balafiran döbên , ez ê bi çekên xwe ve 'i gora xwe/hilavêjim ji bona.serbestkirina - welatê xwe ,, jibona azadkirina welatê xwe .,

Du DengbêjDi wextê kevin de qesreke bilind û xemilandî hebû .

Rewşa wê , zîneta wê diket ser kulîlk û mêrgên deştan &

hetani avên çem û robaran .

Çarnikarên qesrê bi bexçeyên têr reng û têr bihn bi gul ÛV

gulçiçekan girtî bûVn .

Ew bexçe mîna taceke zîvîn û zêrîn bû û qesr di nêv dewek rûyekî dilruba , şêrîn û fxrêjên rojê dibiriqî . Jişehderewan u quleteynan avên zelal û bi kef xwe '. __.davêtin

- 16 -

Du EgîdDu egîd çû bun şerê azadî û serbestiya welêt uV dîlketi bûn , G-ava ew birin nav koma dijminan , wan serê xwe daber xwe , seh dikirin ko kurd şikiyane , şer sekinîyeÛV sêrekên kurdan hatine girtin .

Her du egîd liser wan xeberên tehl digiriyan û yekî jiwan digot : " Çiö.as ez têşim , brîna min çiqas dişewite .

Yê din digot : " Stran vemiri , govend sekini ye , Min jîdivê , ez bi te re bimirim , lê li pişt min ve jin uV zaro-yên min hene , bê min , ew dê perîşan bibin ! . ,

Brîndarî lê vegerand :

- Pîrek ji bo min çi ye ! Zaro ji bo min çi ne ! Pêtekebilindtir di dilê min de rabû ye . Pîrek 15. zaro , heke birçine berde , bila herin bigerin , welatê min , welatê minwinda bûvye .

Hevalo ko :ez mîrim , kolosê min deyne ser sînga min ,

tifinga min bide destê min û xencera mln bêxe nav piş-^ika min . Ez dixwazim wisa rakevim ÛV bibihîsim weknobetdarek di gorinê de , heta ko dengê topan 1 şehînahespan bên .

Dema ko reprepa hespên kurdên mêrxas di ser gora. min redê biborin Û - dengê tifing û topan , bombe uv balafiran döbên , ez ê bi çekên xwe ve 'i gora xwe/hilavêjim ji bona.serbestkirina - welatê xwe ,, jibona azadkirina welatê xwe .,

Du DengbêjDi wextê kevin de qesreke bilind û xemilandî hebû .

Rewşa wê , zîneta wê diket ser kulîlk û mêrgên deştan &

hetani avên çem û robaran .

Çarnikarên qesrê bi bexçeyên têr reng û têr bihn bi gul ÛV

gulçiçekan girtî bûVn .

Ew bexçe mîna taceke zîvîn û zêrîn bû û qesr di nêv dewek rûyekî dilruba , şêrîn û fxrêjên rojê dibiriqî . Jişehderewan u quleteynan avên zelal û bi kef xwe '. __.davêtin

-17 -jêr uV: jor û'car ear 'xwê hildavêtin û bilind dibûVVn bal ezmananve , wek keskesofan reng didan û dilop , dilop mîna mirariyandiketin ser ievên gula sof , sef pora sosina zer û çavêxenceliskî ê reş de .

Di wê qesfê de mirovekî xedar û zalim rudinişt . Wî zalimîew qesr ne bi xurtiya xwe girti bû , lê Kurdistanê ew wek mêva^-nekî ezimandi bû nik'xwe .Kurclistanê goti.bû _ " Ev misilman e , brayê ,me ye ,. nav. beyname de çi f erq heye , misilman hemî brayên hev in , bila qesrame ya mezintir û spehîtir jê re be û em ê bindestiya wî ..bikin , xelîfe ji wan e ,

Ew zalim , divê qesrê de ., li ser textekî bilindiûû zêrîn uV

bi ebanos u dranên f ilî u bigewher û mirariyan xemilandî .

rûnişti bû^-, girtin û berdan di destê wî de bû .- Wextekborî . Ew dem bi dem bû xira ÛV serxweçûyî _

Her. fikra wî bêbextî , her awira. wî ern , her gotina wî xirabîÛV her-' nivisandina wî têr xwîn û xwînxwarî bûr,,Rojekê-du dengbêjên siwarî ,diçûh bal qesra wî. ve , yekî jiwan bi çeyndik û temeriyan: , bi porine- zer ciwan, ê din: ; biporên spi . pîr bû . Ê pîr ji ciwanî re.digot :

" Kurê min. , -stranên, me ên spehî û xweş bîne bîra xwe ,

zexmî û xurtiya, xwe , stranên me yên bi ken û girîn.ûbirşahî ."ÛV . şin dane serhev ; dengê xwe yê zirav û melûvi-hêdî hêdî berde . em diçin qesra kc tê de zalimê^ me , xedarêmiletê me : rûniştiye , divê em dilê wî yê hişk ÛV hesiç-ibinermijînin . - _;.

Zalim tevi hevalbendên xwe ve-.? digel wan hin kurdênbêbext û bê namûs ji hebun, , di dîwanxaneyê de civiya bûn .

Zalim li ser textî rûnişti bû wek ewrekî reş ,-.di teniştawî de jina wî Zîn , jineke kurd , mîna gulên biharê rengîn.û ^eş . ,,

Dengbêjan dane ji derî ve dîtin dîwanxaneke bi xeml "Û.

rew9 i Öi mirovan tejî , lê bêdeng hatin pêşberê textisekinîn. ,

Çavên biern u kînên komê ketin li ser rûyê dengbêjan , bi tenê

-17 -jêr uV: jor û'car ear 'xwê hildavêtin û bilind dibûVVn bal ezmananve , wek keskesofan reng didan û dilop , dilop mîna mirariyandiketin ser ievên gula sof , sef pora sosina zer û çavêxenceliskî ê reş de .

Di wê qesfê de mirovekî xedar û zalim rudinişt . Wî zalimîew qesr ne bi xurtiya xwe girti bû , lê Kurdistanê ew wek mêva^-nekî ezimandi bû nik'xwe .Kurclistanê goti.bû _ " Ev misilman e , brayê ,me ye ,. nav. beyname de çi f erq heye , misilman hemî brayên hev in , bila qesrame ya mezintir û spehîtir jê re be û em ê bindestiya wî ..bikin , xelîfe ji wan e ,

Ew zalim , divê qesrê de ., li ser textekî bilindiûû zêrîn uV

bi ebanos u dranên f ilî u bigewher û mirariyan xemilandî .

rûnişti bû^-, girtin û berdan di destê wî de bû .- Wextekborî . Ew dem bi dem bû xira ÛV serxweçûyî _

Her. fikra wî bêbextî , her awira. wî ern , her gotina wî xirabîÛV her-' nivisandina wî têr xwîn û xwînxwarî bûr,,Rojekê-du dengbêjên siwarî ,diçûh bal qesra wî. ve , yekî jiwan bi çeyndik û temeriyan: , bi porine- zer ciwan, ê din: ; biporên spi . pîr bû . Ê pîr ji ciwanî re.digot :

" Kurê min. , -stranên, me ên spehî û xweş bîne bîra xwe ,

zexmî û xurtiya, xwe , stranên me yên bi ken û girîn.ûbirşahî ."ÛV . şin dane serhev ; dengê xwe yê zirav û melûvi-hêdî hêdî berde . em diçin qesra kc tê de zalimê^ me , xedarêmiletê me : rûniştiye , divê em dilê wî yê hişk ÛV hesiç-ibinermijînin . - _;.

Zalim tevi hevalbendên xwe ve-.? digel wan hin kurdênbêbext û bê namûs ji hebun, , di dîwanxaneyê de civiya bûn .

Zalim li ser textî rûnişti bû wek ewrekî reş ,-.di teniştawî de jina wî Zîn , jineke kurd , mîna gulên biharê rengîn.û ^eş . ,,

Dengbêjan dane ji derî ve dîtin dîwanxaneke bi xeml "Û.

rew9 i Öi mirovan tejî , lê bêdeng hatin pêşberê textisekinîn. ,

Çavên biern u kînên komê ketin li ser rûyê dengbêjan , bi tenê

- 18 -

du çavêvh- delal 'wek du.stêran li wan kenî _fi pir dest ûtiliyên xwe en gêwr û.zirav ser telên'saze ve ani ,

yê eiwan bi d.engekî melûl û sewitî dqst bi stranêkir _.

Stfan'eke spehî. û be- hevrcî bû, _, straneke' germ ~Û şîfîn...Sazbend û dengbê.j" _ :bi he.v r.e ^"ji bihar û havînê , ji .

dilketî û dou-gîrane , ji şahî û çînê _, jl :xemgîrî Û

bextreşiyê distiran ? ji her tiştê kc dili nerm ,- hişî bi* .

lind dike' , jl he'r ti'ştê'kö can û giyan pe dikeve ,

divêsihe an xemgîr û hizhî dibe -, dişewite û sîng pêdikelişe .

Dengbê_]ê pîr bi d'engekî qebe û giran ,11 dengê dengbêjêciwan ê' zirav û dilkul vedigerand _

Stran qediya , Zînê' ;ji sînga xwe guVLek vekir û avêt baldêngbêjan ve - Eniya zalimî qörmi.jî ,.. rû 'zalimî têkreçû , ji çavên wî- ê'n hov agir.'dibarî: ,. da ber qîra û ji" d'eng -

bêjan re got : !! J'i jinên mi'n _,. di deste. min de ,_. bitehêev ma _. di vî 'Welatî. de we ;her tişt bi j.ehf kir , niho hondest jin û canê min j î ' dtf.kin . , , hiş..,.û dile milet ketdestê we - xelk ji bönk nav.ê kurxLîtive dest ji jiyîha xweberdidin , xwe bi caniffidakkriyê _,-. bi mirinê girêdidin .

Zalim ji cihe' xwe rabû "t'- -.juLz'ck ;danî. .dengbeje ciwan ÛV' ew

şûr di kezcb 'ûv pişta "'wî re derket , xwîneke gerni û sor liser " sînga v'l''' d"e heriki ' .,

Bêdeng 'hef d'uv den'gbej V, yê .c.ivan'nîv mirî ., ji dîwanxanêderketin «, Du hêstir ji çaver. Zîne rejihan û wek_-dumirariyan ketin c'cr tii'iyen. wê êh zlr.av û nerm .

Dengbêjê pir digel- hevalê xwe yê.rciwan. hema ko.'ji qesfêderketin rêngê xortî'zer. bû , gele'k ..z.erikî , laşê' wîrecifî ke't erde û mir' .

Wê clemê dengbê je pîr desten xwe ên bixwîn raberî Vezma-

nşn kir ..& got "

a Qesra bftext paşiya te şewat , -hilweşandin û.-.xirabî be !

Ji rewş Û xemla ^e bila êdî sih jî ne mîne kulîlkên

- 18 -

du çavêvh- delal 'wek du.stêran li wan kenî _fi pir dest ûtiliyên xwe en gêwr û.zirav ser telên'saze ve ani ,

yê eiwan bi d.engekî melûl û sewitî dqst bi stranêkir _.

Stfan'eke spehî. û be- hevrcî bû, _, straneke' germ ~Û şîfîn...Sazbend û dengbê.j" _ :bi he.v r.e ^"ji bihar û havînê , ji .

dilketî û dou-gîrane , ji şahî û çînê _, jl :xemgîrî Û

bextreşiyê distiran ? ji her tiştê kc dili nerm ,- hişî bi* .

lind dike' , jl he'r ti'ştê'kö can û giyan pe dikeve ,

divêsihe an xemgîr û hizhî dibe -, dişewite û sîng pêdikelişe .

Dengbê_]ê pîr bi d'engekî qebe û giran ,11 dengê dengbêjêciwan ê' zirav û dilkul vedigerand _

Stran qediya , Zînê' ;ji sînga xwe guVLek vekir û avêt baldêngbêjan ve - Eniya zalimî qörmi.jî ,.. rû 'zalimî têkreçû , ji çavên wî- ê'n hov agir.'dibarî: ,. da ber qîra û ji" d'eng -

bêjan re got : !! J'i jinên mi'n _,. di deste. min de ,_. bitehêev ma _. di vî 'Welatî. de we ;her tişt bi j.ehf kir , niho hondest jin û canê min j î ' dtf.kin . , , hiş..,.û dile milet ketdestê we - xelk ji bönk nav.ê kurxLîtive dest ji jiyîha xweberdidin , xwe bi caniffidakkriyê _,-. bi mirinê girêdidin .

Zalim ji cihe' xwe rabû "t'- -.juLz'ck ;danî. .dengbeje ciwan ÛV' ew

şûr di kezcb 'ûv pişta "'wî re derket , xwîneke gerni û sor liser " sînga v'l''' d"e heriki ' .,

Bêdeng 'hef d'uv den'gbej V, yê .c.ivan'nîv mirî ., ji dîwanxanêderketin «, Du hêstir ji çaver. Zîne rejihan û wek_-dumirariyan ketin c'cr tii'iyen. wê êh zlr.av û nerm .

Dengbêjê pir digel- hevalê xwe yê.rciwan. hema ko.'ji qesfêderketin rêngê xortî'zer. bû , gele'k ..z.erikî , laşê' wîrecifî ke't erde û mir' .

Wê clemê dengbê je pîr desten xwe ên bixwîn raberî Vezma-

nşn kir ..& got "

a Qesra bftext paşiya te şewat , -hilweşandin û.-.xirabî be !

Ji rewş Û xemla ^e bila êdî sih jî ne mîne kulîlkên

- 19 -

bexçeyên te êdî::ibila ne bişkivin !**.Bûka bihare tucar nî'zîkî te nebe , rji bêriya- bihn ûreng , xweşî û geşiyê pefîşan bibî , vemirî , bimirî !

Bila navê te jî winda bibe , kavil û xirbeyên te _jî

ne mînin !

Hîmên xirbeyên te , di sînga welatê Kurdistanê ^ra spehîû delal de , wek brîneke her bimîne , zilm û ezabênesaretê her bîne pêş çavên 'kuf dari , pêş çavên Kur -

distanêDengbêjî got , Xwedê -bihîst .

Ev çend sal in'her roj kevirek ji dîwarên wê qesrê dikeve'dikin na kin pêk ve na cebire .

Rasthatineke EcêbLi Bexdayê hevaleki min hebû ; . ew jî mîna min çerçî bû . Ez A

uV ew em qederekî bi hev re man , paşê ez yegeriyam Şamf ,

Li karekî geriyam , min ne dît . Rcjekê min rojnameyekeMisrê dixwend , ev xebera ha ket ber'çavê min i "Bexçeyêtebayê Misrê paleyekî xebatker divê , werin ba gerînende . "

Gelekî k'êfxweş,. bum , hema li trênê siwar bûm û min berê xwecla Misrê û hema ko gihame Qahirê ; derbasîbexçê bûvm ,

gerinende derket pêşiya min , li min mêze kir û got :

_." Ji rûyê* te xuya. dike ko tu 'ê'xweş bikarî texlîtêmeymûnan. bikî . " Ez ecêbmayî mam ko çi bibêjim ê, ,wêgavê gerînende got :

"Meymûhekê me hebû çend roj beri çû rêhmetê, . Me diviya bûmeymûVneke din peyda bikin . Em ni karin dewsa wê valabihêlin , tu dixwazî çermê rehmetiyê li xwe bikî ÛV

bikevî şûha wê , roja te bi dinareki ?

Min got î " Erê '! " û bes .

Min çermê meymûnê li xwe kir û car , carina lîskê wê texlîtdikir . Min xwe bi ben digirt û radipelikîm û minxwe carinaçeng dikir cihê dûr .

Carekê" destê min, sist bûV , ji ben şemiti û ketim xrçar.

- 19 -

bexçeyên te êdî::ibila ne bişkivin !**.Bûka bihare tucar nî'zîkî te nebe , rji bêriya- bihn ûreng , xweşî û geşiyê pefîşan bibî , vemirî , bimirî !

Bila navê te jî winda bibe , kavil û xirbeyên te _jî

ne mînin !

Hîmên xirbeyên te , di sînga welatê Kurdistanê ^ra spehîû delal de , wek brîneke her bimîne , zilm û ezabênesaretê her bîne pêş çavên 'kuf dari , pêş çavên Kur -

distanêDengbêjî got , Xwedê -bihîst .

Ev çend sal in'her roj kevirek ji dîwarên wê qesrê dikeve'dikin na kin pêk ve na cebire .

Rasthatineke EcêbLi Bexdayê hevaleki min hebû ; . ew jî mîna min çerçî bû . Ez A

uV ew em qederekî bi hev re man , paşê ez yegeriyam Şamf ,

Li karekî geriyam , min ne dît . Rcjekê min rojnameyekeMisrê dixwend , ev xebera ha ket ber'çavê min i "Bexçeyêtebayê Misrê paleyekî xebatker divê , werin ba gerînende . "

Gelekî k'êfxweş,. bum , hema li trênê siwar bûm û min berê xwecla Misrê û hema ko gihame Qahirê ; derbasîbexçê bûvm ,

gerinende derket pêşiya min , li min mêze kir û got :

_." Ji rûyê* te xuya. dike ko tu 'ê'xweş bikarî texlîtêmeymûnan. bikî . " Ez ecêbmayî mam ko çi bibêjim ê, ,wêgavê gerînende got :

"Meymûhekê me hebû çend roj beri çû rêhmetê, . Me diviya bûmeymûVneke din peyda bikin . Em ni karin dewsa wê valabihêlin , tu dixwazî çermê rehmetiyê li xwe bikî ÛV

bikevî şûha wê , roja te bi dinareki ?

Min got î " Erê '! " û bes .

Min çermê meymûnê li xwe kir û car , carina lîskê wê texlîtdikir . Min xwe bi ben digirt û radipelikîm û minxwe carinaçeng dikir cihê dûr .

Carekê" destê min, sist bûV , ji ben şemiti û ketim xrçar.

-- 20

Min clît ko şêrekî gir li hemberê:min e .... Ji' tirsa zravêmin qetiya ., canê min lerizî ; ez:tirsiyam ko şêvr minperçe bike vuV bixwe . .

Şêr niaîkî min bûVvûV des.te" xwe bi.dilovahî danî . sêr milêv.min û got : " Ez jî mîna te çereiyek bûm . ." û xwe' ji çermêxwe 'kişand- , "min dît , ko"ew;hevalê Vmin ê.Bexda"ye . V

.',. Q. C

Di dora lihevxistina zmanan deGava Xwedê dinê afirand û ew ava kir , jê re pêvekifih angointizam da ; ji'lewfa kö bê pêvekirin ango bê intizam tutişt na gihe seri , tucar ni kare heta paşiyê bimîne .

Her tiştên dinê di deştên qanûnan. de ne ; Tu tişt ni karexwe ji rêz û rêzikên, qanûnan. ,.. ji fermanên wan bi dûVr xe,jê bifilite . ... . . ., . . ,.

Intizam ji nizamê derdikeve û nizam ji qanûVnê .

Qanûn ev rêz û rêzik. in. ko bisemt , birê , bicih ,û rast _s

Xwp her car na guhêre , lisersekinî ye , herwekî rabûyewelê jî,. pêş ve diçe , her tişt û. awayên wê abadîn:'.in_; ,

Qanûn du texlît in ; A pêşîn ew e ko ji mê^ ve , ji berî veji ber Xwedê ve an ji xwezayiyê ango tebîetê hatiye danîn ,

ango daniyê wê Xwedê.u xwezayiyê ye . .....

A din-,ew,.e, ko.». j.i şer û mejiyê mirovan , ji hiş û jiyîna.wan ya civakî^. ji dîrok "u rêzikên wan tene:.û hatine pêv. .

Ji wan rêz û rêzikan qanûnên civakî tê gotin .

Di vê.clinyayê de . zayîn û mirin ., ciwanî ..û pîrî , rabûn û.ketin.., pêşveçûVna mi.letan , paş ve mayîna wan , serbestîuV azadiya neteweyan.an di esaretê de mayîna wan. bi hikina qa -

nûnan çêdibin . .. ,-, . ...

Herwekî bihar û havîn , payîz û zivistan,, , r.oj û şev , boşbûnabayî , barîna.-.baranê , dahatina berfê ,li,:go.ra qanûnançêdibin . f. ... ,. _,. ... . ..,.-. .,

Tu kes li ser wan qanûnan ne xwedî hiknue . . Qanûnên . civakili ser civat ÛV miletan , komên, miroyan xudan hikm in ,. « Evqanûnên ha tên gohartin , dikevin şiklekî din .

-- 20

Min clît ko şêrekî gir li hemberê:min e .... Ji' tirsa zravêmin qetiya ., canê min lerizî ; ez:tirsiyam ko şêvr minperçe bike vuV bixwe . .

Şêr niaîkî min bûVvûV des.te" xwe bi.dilovahî danî . sêr milêv.min û got : " Ez jî mîna te çereiyek bûm . ." û xwe' ji çermêxwe 'kişand- , "min dît , ko"ew;hevalê Vmin ê.Bexda"ye . V

.',. Q. C

Di dora lihevxistina zmanan deGava Xwedê dinê afirand û ew ava kir , jê re pêvekifih angointizam da ; ji'lewfa kö bê pêvekirin ango bê intizam tutişt na gihe seri , tucar ni kare heta paşiyê bimîne .

Her tiştên dinê di deştên qanûnan. de ne ; Tu tişt ni karexwe ji rêz û rêzikên, qanûnan. ,.. ji fermanên wan bi dûVr xe,jê bifilite . ... . . ., . . ,.

Intizam ji nizamê derdikeve û nizam ji qanûVnê .

Qanûn ev rêz û rêzik. in. ko bisemt , birê , bicih ,û rast _s

Xwp her car na guhêre , lisersekinî ye , herwekî rabûyewelê jî,. pêş ve diçe , her tişt û. awayên wê abadîn:'.in_; ,

Qanûn du texlît in ; A pêşîn ew e ko ji mê^ ve , ji berî veji ber Xwedê ve an ji xwezayiyê ango tebîetê hatiye danîn ,

ango daniyê wê Xwedê.u xwezayiyê ye . .....

A din-,ew,.e, ko.». j.i şer û mejiyê mirovan , ji hiş û jiyîna.wan ya civakî^. ji dîrok "u rêzikên wan tene:.û hatine pêv. .

Ji wan rêz û rêzikan qanûnên civakî tê gotin .

Di vê.clinyayê de . zayîn û mirin ., ciwanî ..û pîrî , rabûn û.ketin.., pêşveçûVna mi.letan , paş ve mayîna wan , serbestîuV azadiya neteweyan.an di esaretê de mayîna wan. bi hikina qa -

nûnan çêdibin . .. ,-, . ...

Herwekî bihar û havîn , payîz û zivistan,, , r.oj û şev , boşbûnabayî , barîna.-.baranê , dahatina berfê ,li,:go.ra qanûnançêdibin . f. ... ,. _,. ... . ..,.-. .,

Tu kes li ser wan qanûnan ne xwedî hiknue . . Qanûnên . civakili ser civat ÛV miletan , komên, miroyan xudan hikm in ,. « Evqanûnên ha tên gohartin , dikevin şiklekî din .

:.._- 2D. - _; .-

Ji ber ko bêgohartina wan _,;ji bona mirovan_.pêş ve çûhnî ne .Bitene' bi gohartina fêz ÛV rêzikên civaki civatÛ miletên dinyayê pêş ve diçin _._ heqê xwe distînin ÛV

dikemilînin .

Dîroka dinyayê raberê me dike ko gelek milet keti bûnbin destê biyaniyan ',' keti bûn-dîliyê ., hêsîriyê û .

bi sedan salan ve di bin hikme biyaniyan . de ma bûVn .

Pêşdetir bi xebat ,' bi camêrî , bi fidakarî , bipêşveçûVna civakî , bi zanînê ew mileten ha xwe jibinclestiyê , ji hêsîriyê veki-i. , ji bin nîrê zilm ûneheqiyê rabi_n - , xwe aza kirin û bûn.bi serê xwe .

Ma kî heye ko ni zane'Xwedê hesin çira afirandiye ?

Xwedê ew afirandiye ji boha ko dil ne dikir tu milet ,

, ne yek jî , xulamiya miletekî din bike ..

Xwedê hesin afirandiye ji bona ko miletên dil pê qelem ,

tifing û top û berikan çêkin û xwe ji bindestiyê , jinîrê xulamîtiyê bifilltînin , xelas bikin, .

Heye ko mirov ji xwe bipirse ma çima hin miletên dinêneyaritiya miletên din dikin '°

Ji ber ko pirî car xurt bê rehm e , zalim e û heq çi yenas na ke Yê ko ne xurt 'e , xwe ji bindestiyê xelas nekiri ye mîna pezek e lj. ber gurî' !

Dermanê hêsîriyê xebat , yekbûn û şer e .

Ji xweher dema jiyîria me , her qeliqandina me , hergavekê xebata me şerek e .

. Ne bitenê em , çarwa , heywan û giya jî di şer "Û. lihevxis-tinê de ne . Jiyîh û mayîna me tenê bi xebat/şûrişêye , Yê ko xwe ji xebat, ji xebat û rrÖLrişê dide paşdikeve çala xulamîtiyê , zîvariyê , dikeve çala mirinê .

Zman ji wek her tiştê candar li hev.dixin , li hev-hatina wan nî ne .

Ji ber ko zmanin hene ko dixwazin mezintir bibin , hawîr -dora xwe vekin , bikevin ser lêvên nû , hişên nû _

Jû pê ve zmanên hene ko dil dikin zmanên din bikujin <X

:.._- 2D. - _; .-

Ji ber ko bêgohartina wan _,;ji bona mirovan_.pêş ve çûhnî ne .Bitene' bi gohartina fêz ÛV rêzikên civaki civatÛ miletên dinyayê pêş ve diçin _._ heqê xwe distînin ÛV

dikemilînin .

Dîroka dinyayê raberê me dike ko gelek milet keti bûnbin destê biyaniyan ',' keti bûn-dîliyê ., hêsîriyê û .

bi sedan salan ve di bin hikme biyaniyan . de ma bûVn .

Pêşdetir bi xebat ,' bi camêrî , bi fidakarî , bipêşveçûVna civakî , bi zanînê ew mileten ha xwe jibinclestiyê , ji hêsîriyê veki-i. , ji bin nîrê zilm ûneheqiyê rabi_n - , xwe aza kirin û bûn.bi serê xwe .

Ma kî heye ko ni zane'Xwedê hesin çira afirandiye ?

Xwedê ew afirandiye ji boha ko dil ne dikir tu milet ,

, ne yek jî , xulamiya miletekî din bike ..

Xwedê hesin afirandiye ji bona ko miletên dil pê qelem ,

tifing û top û berikan çêkin û xwe ji bindestiyê , jinîrê xulamîtiyê bifilltînin , xelas bikin, .

Heye ko mirov ji xwe bipirse ma çima hin miletên dinêneyaritiya miletên din dikin '°

Ji ber ko pirî car xurt bê rehm e , zalim e û heq çi yenas na ke Yê ko ne xurt 'e , xwe ji bindestiyê xelas nekiri ye mîna pezek e lj. ber gurî' !

Dermanê hêsîriyê xebat , yekbûn û şer e .

Ji xweher dema jiyîria me , her qeliqandina me , hergavekê xebata me şerek e .

. Ne bitenê em , çarwa , heywan û giya jî di şer "Û. lihevxis-tinê de ne . Jiyîh û mayîna me tenê bi xebat/şûrişêye , Yê ko xwe ji xebat, ji xebat û rrÖLrişê dide paşdikeve çala xulamîtiyê , zîvariyê , dikeve çala mirinê .

Zman ji wek her tiştê candar li hev.dixin , li hev-hatina wan nî ne .

Ji ber ko zmanin hene ko dixwazin mezintir bibin , hawîr -dora xwe vekin , bikevin ser lêvên nû , hişên nû _

Jû pê ve zmanên hene ko dil dikin zmanên din bikujin <X

- 22 - -

uV bikevin" şûna wan . Dîroka dinê, ji me-re' , dicle zanînko heta niho gelek zmanên miletan hatine kuştin . Ji wanzmanan re " Zmanên mirî " dibêjin . Pevçûn û lihevxistinazmanan kher û bêdeng e .

Belê ev şer bê deng e , bê top Û tifing e , bê bombe ûbalafif'e lêbelê hikmê wî ji her şerî betir , mezintir uV

xirabtir e .' :.

Di şerê zmanan de rihê zmanan' tên standin , xurtiya dil .

û eanêvn wan tên şkênandin û pêta heyîna wan û heyînamiletê ko . bi vî zmanê daxêve tê vekuştin _

Zmanên ko II hev dixin , dest bi kuştina plrsên hev dikin .,

Dil dikin% herçend heye ewçend bikevin hindurê zmanêndin , tê de cih bibin , cihekî qaim bigirin , hêdî hêdîbikevin ktlrahiya wî zmanî ûv di pêşiyê de çarnikarên wî,bigirin , . wî' ji hîm û riknen wî hilweşînin Û ser xirbeyêwî cihê xwe çêkin .. , .

Herçend jî zmanê me , heta nihö , ne ketiye bin vê talukeyê"heke . v" " h em lê miqate na bin , çavên xwe venakin , rojberi rojekê hînî xwendin û nivîsandinê na bin , zma.nê

me yê del'al û şîrin ,. zmanê me yê spehî û bedew dikarebikeVe :bin talftkakê mezin ! . , . .

Pêşîn, divê em bizanin ko gelek pirsên biyanî , bê sebebÛV hewcedari , ketine nav zmanê me ; gelek kufd hene kozmanê xwe ji bîr kirine ; pê hi karin baxêvin , bixwîninû bihivîsînin . Ev hal dawiya lihevxistina zmanan e .

Ji aliyê din piraniya ktirdan ko zmanê xwe gelek başdizanin ni karin zmanê xwe bixwînin û binivisînin !

Ev tişt birînek e _, birîneke xedar !

Kurd halêV şerî rind dizanin . Dijmin _, pirî car , biderbekê perîr ia be « Di şerê zmanan de jî wilo ye ,

Her pirs kozikek e û her pirsa ko em pê emel na kin ji zma-nê me dikeve û winda dibe , li şûna wê pirseke biyani têû 'dikeve dewsa ,we ,., welê kozikek ji deötê me diçe , Bipêşveçûna vî halî kozikên m'e , wirde wirde ji destê me diçin .

- 22 - -

uV bikevin" şûna wan . Dîroka dinê, ji me-re' , dicle zanînko heta niho gelek zmanên miletan hatine kuştin . Ji wanzmanan re " Zmanên mirî " dibêjin . Pevçûn û lihevxistinazmanan kher û bêdeng e .

Belê ev şer bê deng e , bê top Û tifing e , bê bombe ûbalafif'e lêbelê hikmê wî ji her şerî betir , mezintir uV

xirabtir e .' :.

Di şerê zmanan de rihê zmanan' tên standin , xurtiya dil .

û eanêvn wan tên şkênandin û pêta heyîna wan û heyînamiletê ko . bi vî zmanê daxêve tê vekuştin _

Zmanên ko II hev dixin , dest bi kuştina plrsên hev dikin .,

Dil dikin% herçend heye ewçend bikevin hindurê zmanêndin , tê de cih bibin , cihekî qaim bigirin , hêdî hêdîbikevin ktlrahiya wî zmanî ûv di pêşiyê de çarnikarên wî,bigirin , . wî' ji hîm û riknen wî hilweşînin Û ser xirbeyêwî cihê xwe çêkin .. , .

Herçend jî zmanê me , heta nihö , ne ketiye bin vê talukeyê"heke . v" " h em lê miqate na bin , çavên xwe venakin , rojberi rojekê hînî xwendin û nivîsandinê na bin , zma.nê

me yê del'al û şîrin ,. zmanê me yê spehî û bedew dikarebikeVe :bin talftkakê mezin ! . , . .

Pêşîn, divê em bizanin ko gelek pirsên biyanî , bê sebebÛV hewcedari , ketine nav zmanê me ; gelek kufd hene kozmanê xwe ji bîr kirine ; pê hi karin baxêvin , bixwîninû bihivîsînin . Ev hal dawiya lihevxistina zmanan e .

Ji aliyê din piraniya ktirdan ko zmanê xwe gelek başdizanin ni karin zmanê xwe bixwînin û binivisînin !

Ev tişt birînek e _, birîneke xedar !

Kurd halêV şerî rind dizanin . Dijmin _, pirî car , biderbekê perîr ia be « Di şerê zmanan de jî wilo ye ,

Her pirs kozikek e û her pirsa ko em pê emel na kin ji zma-nê me dikeve û winda dibe , li şûna wê pirseke biyani têû 'dikeve dewsa ,we ,., welê kozikek ji deötê me diçe , Bipêşveçûna vî halî kozikên m'e , wirde wirde ji destê me diçin .

- 23 -Bi pêşveçûna vî halî kozik yek bi yek ji destê me clertên ûclawî em bi tevayî şargeha xwe- winda dikin , Zmanême- wek miroyeki brîndar , nesax. dikeye , sist dibe ûdimire . "

Vêca ji bona vejandina zmanê me diyêt kurd hemî fêrî xwendinÛV nivîsandinê bibin û gava daxêvin an dinivîsînin balaxwe bidin ÛV pirsên ne kurdî ,'.bê sebeb , tevlî zmanê xwe nekin . -bi. vî awayî zmanê me pirsên xwe yên ji bîra kirîan windabûVyi , ji nû ve , peyda dike . Ji milê din jî

pirsine nû dizên ûv.têhe çêkirin û halo zmanê me vedigereser xurtiya xwe ya pêşîn . . .

Miletekî dîl û exsîr kozmanê.xwe winda ne kiriye wek giti^- " e

yek e , mehbûvsek e ko mif ta zindana xwe , bi xwe rehilaniye , .

Zmanê me gelek kevn e ,. zmanekî dewlemend , spehî , fireh ûqaim e , Divê em zmanê xwe rind bizanin û di nav xwecle bi tenê bi zmanê xwe baxêvin .

Bra.no , pismamino , xortino roj berî rojekê hînîxwenclin ,ÛV nivîsandina kurdî. bibin !

Strana XebatêJiyîna ,-te ne xewnek e , tu belengaztir an dewlemedtirêmirivan jî bibî ; bizane ko di destên te cle ji jiyînate hêjatir û bilindtir . tu tişt nî ne !

Tu xwdiyê jiyîna xwe yî . Rojek dê bê û ji xwe bipirsî :

" G-elo ez di jiyîna xwe cle ji bona çi tiştî xebitîme ûmin çi pêk anî ?. ? "

Beriya ko clema vê pirsê tê bersîva" wê bêxe destê" xwe ,

bixebite weke camêr dixebitin , ne bitenê ji bonanefsa xwe lêbelê ji bona welatê xwe , ji bona welatiyênxwe , ji bona jin û mêr "û. zaroyên Kurdistanê !

Ji kirinÛV axaftinên te bila . ronahiyek hilavêje !

Xwe bilezîne û bixebite ! .

Heke tiştekî mezin ji te def e , ji qeneve hinî xwendin û

- 23 -Bi pêşveçûna vî halî kozik yek bi yek ji destê me clertên ûclawî em bi tevayî şargeha xwe- winda dikin , Zmanême- wek miroyeki brîndar , nesax. dikeye , sist dibe ûdimire . "

Vêca ji bona vejandina zmanê me diyêt kurd hemî fêrî xwendinÛV nivîsandinê bibin û gava daxêvin an dinivîsînin balaxwe bidin ÛV pirsên ne kurdî ,'.bê sebeb , tevlî zmanê xwe nekin . -bi. vî awayî zmanê me pirsên xwe yên ji bîra kirîan windabûVyi , ji nû ve , peyda dike . Ji milê din jî

pirsine nû dizên ûv.têhe çêkirin û halo zmanê me vedigereser xurtiya xwe ya pêşîn . . .

Miletekî dîl û exsîr kozmanê.xwe winda ne kiriye wek giti^- " e

yek e , mehbûvsek e ko mif ta zindana xwe , bi xwe rehilaniye , .

Zmanê me gelek kevn e ,. zmanekî dewlemend , spehî , fireh ûqaim e , Divê em zmanê xwe rind bizanin û di nav xwecle bi tenê bi zmanê xwe baxêvin .

Bra.no , pismamino , xortino roj berî rojekê hînîxwenclin ,ÛV nivîsandina kurdî. bibin !

Strana XebatêJiyîna ,-te ne xewnek e , tu belengaztir an dewlemedtirêmirivan jî bibî ; bizane ko di destên te cle ji jiyînate hêjatir û bilindtir . tu tişt nî ne !

Tu xwdiyê jiyîna xwe yî . Rojek dê bê û ji xwe bipirsî :

" G-elo ez di jiyîna xwe cle ji bona çi tiştî xebitîme ûmin çi pêk anî ?. ? "

Beriya ko clema vê pirsê tê bersîva" wê bêxe destê" xwe ,

bixebite weke camêr dixebitin , ne bitenê ji bonanefsa xwe lêbelê ji bona welatê xwe , ji bona welatiyênxwe , ji bona jin û mêr "û. zaroyên Kurdistanê !

Ji kirinÛV axaftinên te bila . ronahiyek hilavêje !

Xwe bilezîne û bixebite ! .

Heke tiştekî mezin ji te def e , ji qeneve hinî xwendin û

- 24 -. -nivîsanclina zmanê xwe yê şîrîn bibe û ko tu rind hînîxWendin Û nivîsandinê bû , xelkê mala '""kwe' , mam ÛV pisma-mên xwe , heval,.û cîranên xwe fêr.î xwêndin û nivîsandinêbike .

Xebata mirovekî mîna ava kahijrekê ye . Xebatên'mirovan digehin hev_,wek avên kaniyan û ji kombûnawan şet û robaran çêdibin .

Rohelatê serbestiyê , roniya xwe dê bavêje servê-avê .

Ezman bê stêr na be lê çavekî divê lê bigere . Guh nî ne ko -

na bihîse lê. mirov divê ji bihîstinê hez bike , jibihîstina tiştine rast û carina jî tehl .

Bixebite,biia ko şev' oi ser "me d.e tê'', şêv di.pey me de ye ,

zûka dora me ,d§ bigire . Ji xebat-ê tiştino çeleng ,

bikêrhati , biservehatî hil tên !

Hêvî rojhelatê xebatê ye .....

Rastiya mezintir , di vê dinyayê de ev e : " Xebata xwebizane û wê pêk.bîne ! Bixeblte ,tu ê heval u destbra-yan''"peyjda bikî -> : e'w des.tê te biglrin û ji dil bibinarîkarên te . Li dor'a xwe me.nêre û j.ixwe re me'bêje'hevalê min , pismamê rain na xcbite , çire *êz 'vî ba.fihilgirim ? Rqniya çavan bi qîmet e , gifari- 'biha ye , wêerzan me ke , bi vê ronahiye xebata 'xwe ronak "û. germ bike !

Di dilê te de, divê . Vhêlînen rastiyên xu'rt cih bigirin !

Dilê' xwe deyne sersidanê xebatê- , heöin. li ser êgir ûliser şidanê xebatê, dibe- pola .

Kurdistan hewcedarî dilên xurt- .-., ^dilên;' polayî ne*G-ava rastî.li ber te dibiriqe ..çavên .x*r.eAtu car: girê rne de ,

çirîsk 'ûv bfûskên rastiyê weke mirariyan di- : bikevin 'ser x'e-bata te . Bi vçavên geş . lê binêre ûi.bibêje : :

" Xebata , rastiya de lal ,, dem hebûn ko hon li mingiran dihatin , tehl dihatin , lê ez niho hevalbendê we me ,

tu heval bi qasî we ne şîrîn e .

Ketî bi xebatê radibe , heke, karekî de, zora te hate birin,dilşikestî me be , tinê bi xebatê tu dikarî tola xwe hilîni .

- 24 -. -nivîsanclina zmanê xwe yê şîrîn bibe û ko tu rind hînîxWendin Û nivîsandinê bû , xelkê mala '""kwe' , mam ÛV pisma-mên xwe , heval,.û cîranên xwe fêr.î xwêndin û nivîsandinêbike .

Xebata mirovekî mîna ava kahijrekê ye . Xebatên'mirovan digehin hev_,wek avên kaniyan û ji kombûnawan şet û robaran çêdibin .

Rohelatê serbestiyê , roniya xwe dê bavêje servê-avê .

Ezman bê stêr na be lê çavekî divê lê bigere . Guh nî ne ko -

na bihîse lê. mirov divê ji bihîstinê hez bike , jibihîstina tiştine rast û carina jî tehl .

Bixebite,biia ko şev' oi ser "me d.e tê'', şêv di.pey me de ye ,

zûka dora me ,d§ bigire . Ji xebat-ê tiştino çeleng ,

bikêrhati , biservehatî hil tên !

Hêvî rojhelatê xebatê ye .....

Rastiya mezintir , di vê dinyayê de ev e : " Xebata xwebizane û wê pêk.bîne ! Bixeblte ,tu ê heval u destbra-yan''"peyjda bikî -> : e'w des.tê te biglrin û ji dil bibinarîkarên te . Li dor'a xwe me.nêre û j.ixwe re me'bêje'hevalê min , pismamê rain na xcbite , çire *êz 'vî ba.fihilgirim ? Rqniya çavan bi qîmet e , gifari- 'biha ye , wêerzan me ke , bi vê ronahiye xebata 'xwe ronak "û. germ bike !

Di dilê te de, divê . Vhêlînen rastiyên xu'rt cih bigirin !

Dilê' xwe deyne sersidanê xebatê- , heöin. li ser êgir ûliser şidanê xebatê, dibe- pola .

Kurdistan hewcedarî dilên xurt- .-., ^dilên;' polayî ne*G-ava rastî.li ber te dibiriqe ..çavên .x*r.eAtu car: girê rne de ,

çirîsk 'ûv bfûskên rastiyê weke mirariyan di- : bikevin 'ser x'e-bata te . Bi vçavên geş . lê binêre ûi.bibêje : :

" Xebata , rastiya de lal ,, dem hebûn ko hon li mingiran dihatin , tehl dihatin , lê ez niho hevalbendê we me ,

tu heval bi qasî we ne şîrîn e .

Ketî bi xebatê radibe , heke, karekî de, zora te hate birin,dilşikestî me be , tinê bi xebatê tu dikarî tola xwe hilîni .

-25 -Xurtiya te di baweriya te de ye , di dil û clestên te cie

ne . Hêyî zeviyek: e , xebat. tov u. çandiniyên wê ne .

Heqê te bi qasî xebata te ye , i.ê ne pirtir û ne jikêVmtir e . Bi dilxwşî bixebite ., di dema xebatê de ,

wek roja havînê ronak û germ be . Yê ko bi dilxwe.şîdixebite., xwediyê xebata xwe ye , lê yê ko bi dilsarî di -

xebite xulamê wê ye . Camêr ji serbestiyê hez dikin uV

xwe ji xulamîtiyê dûr dixin .

Herwekî,di rojhelatê de, tirêjên rojê zora şevê dibirinû dora dinyayê hêdî hêdî ronak û geş , çeleng û rqndardikin , wisa jî rohniya xebcata te zora tariyê dê bistîne ,

.

clora te ronak bibe û bi vê ronahiyê , rê û şehreyêh pêş-ketinS dê vebin .

Xebata xwe bizane $ wê pêk bîne _ .

Xebata pêşîn , ji bona me hemiyan hînbttn e , fêrbûn e !

HînbÛVn û f êrb&ia çi ?,.,...HînbûVn û f êrbûna xwendin û nivîsandina zmanê me , zmanême yê.delal û şîrîn : Zmanê Kurdî ! , .

Brano , xwîşkino.^ , mam û. pismamino , xortino , zaroyino!Heke, em payedariya kurd û Kurdistanê dixwazin , heke em

ji azadî û serbestiyê hez dikin , hema destên xwebavêjin Kitêbên kurdî û dest bi xwendin û nivîsandinakurclî bikin .

Yên ko çûVne heta Heyvê , di destpêkê de hîni xwendln "Ö.

nivîsanclina zmahê xwe bûne . Destpêka zanînê bi Elfabêdestpêdike . - - ' .

, Royî $i Toz Beg .

. Dinya sar bûV _. . Roviygk li çolê digeriya . Ew rastî aşe-kî hat ... Qeraşê êş li hindur, rûnişti r bû û ji xwe reagireki xweş ,_çêkiri bû _,.. Rcjvî hat ber devê deriyê êşûr nêVrî ko qeraş agireki baş dadaye . Rovî ban kir qerêşûv 'got ê : ......

- Tu dê bihêlî ez xwe l.i b<şr vi agirî germ bikim , ez dê

-25 -Xurtiya te di baweriya te de ye , di dil û clestên te cie

ne . Hêyî zeviyek: e , xebat. tov u. çandiniyên wê ne .

Heqê te bi qasî xebata te ye , i.ê ne pirtir û ne jikêVmtir e . Bi dilxwşî bixebite ., di dema xebatê de ,

wek roja havînê ronak û germ be . Yê ko bi dilxwe.şîdixebite., xwediyê xebata xwe ye , lê yê ko bi dilsarî di -

xebite xulamê wê ye . Camêr ji serbestiyê hez dikin uV

xwe ji xulamîtiyê dûr dixin .

Herwekî,di rojhelatê de, tirêjên rojê zora şevê dibirinû dora dinyayê hêdî hêdî ronak û geş , çeleng û rqndardikin , wisa jî rohniya xebcata te zora tariyê dê bistîne ,

.

clora te ronak bibe û bi vê ronahiyê , rê û şehreyêh pêş-ketinS dê vebin .

Xebata xwe bizane $ wê pêk bîne _ .

Xebata pêşîn , ji bona me hemiyan hînbttn e , fêrbûn e !

HînbÛVn û f êrb&ia çi ?,.,...HînbûVn û f êrbûna xwendin û nivîsandina zmanê me , zmanême yê.delal û şîrîn : Zmanê Kurdî ! , .

Brano , xwîşkino.^ , mam û. pismamino , xortino , zaroyino!Heke, em payedariya kurd û Kurdistanê dixwazin , heke em

ji azadî û serbestiyê hez dikin , hema destên xwebavêjin Kitêbên kurdî û dest bi xwendin û nivîsandinakurclî bikin .

Yên ko çûVne heta Heyvê , di destpêkê de hîni xwendln "Ö.

nivîsanclina zmahê xwe bûne . Destpêka zanînê bi Elfabêdestpêdike . - - ' .

, Royî $i Toz Beg .

. Dinya sar bûV _. . Roviygk li çolê digeriya . Ew rastî aşe-kî hat ... Qeraşê êş li hindur, rûnişti r bû û ji xwe reagireki xweş ,_çêkiri bû _,.. Rcjvî hat ber devê deriyê êşûr nêVrî ko qeraş agireki baş dadaye . Rovî ban kir qerêşûv 'got ê : ......

- Tu dê bihêlî ez xwe l.i b<şr vi agirî germ bikim , ez dê

- 26 -jinekê ji te re bînim ! ,. ...

Qerêş lê* nêrî , dît ko li- deve cleriye êş roviyek heyeÛV vê xeberê dide . Wî 'lê vegerand ÛV got :

W.ere ,- xwe germ bike .

Rövî hat , xwe germ kir û got "Qerêş : - ,.

"-i_Mala te ava be , ez dê ji te re keça hakim bînim .

Mêzênek te nî nş ?

Qerêş got :

- belê , heye .

Rovî göt ; ' -

- Pefeyê te çend-qirûf nî nin ?

"- Belê , hene . -

Rovî got :

- De , ka bîne . Qerêş jê re mêzênek û çend qruş anîn ,

Rovi got j , r ' -

- De , li ser pişta min vê mêzênê bişid^neû van,çend'qirûşan biçikîne mêzênê de -*

Û rovî rabû çû bajarê hêkim . ; Li bajê.r rovî ket mala hê-kim û dît ko hakim û . civata wî- rûniştî. ne . - Hêkim. halonêrî uV_ dît ko roviyek da devê cleri ,Vrovî:'. digirî .

Hêkim je*. re got : . -

- Tu çima cligirî ? .

Rovi got î

- Ya hakiinê min ez hatime gilî ba te . . .'"

-Bê je , çi gilî tu hatiyî . '

- Ez li ba Tcz Beg dixebitim .

- Toz beg çi karî "bi" te d'ivke"?- Ya hakimê min , ji sibehê heta êvarê peran bi mindiwezin.ine . Ez gelek westiya me, û tadayiyan li mindike , min divê tu min ji vî hal.î xelaş . bikî .

Hakim -Q. civata wî man ecêbmayî . Hêkim.jê pisi.-:- Ma çawan , ev Toz Beg dewletek. e , pereyên di.wî çiqa,szehf in ? ,

- Ya hakimê min , pereyên wî zehf in , ,

- 26 -jinekê ji te re bînim ! ,. ...

Qerêş lê* nêrî , dît ko li- deve cleriye êş roviyek heyeÛV vê xeberê dide . Wî 'lê vegerand ÛV got :

W.ere ,- xwe germ bike .

Rövî hat , xwe germ kir û got "Qerêş : - ,.

"-i_Mala te ava be , ez dê ji te re keça hakim bînim .

Mêzênek te nî nş ?

Qerêş got :

- belê , heye .

Rovî göt ; ' -

- Pefeyê te çend-qirûf nî nin ?

"- Belê , hene . -

Rovî got :

- De , ka bîne . Qerêş jê re mêzênek û çend qruş anîn ,

Rovi got j , r ' -

- De , li ser pişta min vê mêzênê bişid^neû van,çend'qirûşan biçikîne mêzênê de -*

Û rovî rabû çû bajarê hêkim . ; Li bajê.r rovî ket mala hê-kim û dît ko hakim û . civata wî- rûniştî. ne . - Hêkim. halonêrî uV_ dît ko roviyek da devê cleri ,Vrovî:'. digirî .

Hêkim je*. re got : . -

- Tu çima cligirî ? .

Rovi got î

- Ya hakiinê min ez hatime gilî ba te . . .'"

-Bê je , çi gilî tu hatiyî . '

- Ez li ba Tcz Beg dixebitim .

- Toz beg çi karî "bi" te d'ivke"?- Ya hakimê min , ji sibehê heta êvarê peran bi mindiwezin.ine . Ez gelek westiya me, û tadayiyan li mindike , min divê tu min ji vî hal.î xelaş . bikî .

Hakim -Q. civata wî man ecêbmayî . Hêkim.jê pisi.-:- Ma çawan , ev Toz Beg dewletek. e , pereyên di.wî çiqa,szehf in ? ,

- Ya hakimê min , pereyên wî zehf in , ,

- 27 - '

-Her'e ve* neqîê , neqleke dî ko Toz Beg tadayî li te kir ,

were giliyê ,&z dê., li te bipirsim . "'

Rovi çû. ba qsraşê xwe . Qerêş jê re got' î

- Te çawan kir ?

- - -Min fenika xwe li hêkim kir . Ma du car jê re , ez êkeçika wî bînim .

- îcar , bi çi awayî tu dê herî ba wî ?

- Ka , ji min re çapekê bîne 'û li ser pişta min bişidine .

Qeraş jê re çapek anî û ,li ser pişta wî şidand ", Rovî çû'ba hê*kim , ... . - '

Hêkim lê* nêrî ko va roviyê wî hat . Wî got :

- îcar çi qewimiye tu hatiyî ? '

- Ya hakimê min , min bi ya te kir ÛV ez vegeriyam ba wî .

îcar wî barê min girantir kir. ;. heta "hiha bi mln pere cli-wezinandin -ft vê hanê pere.bi min dikêşîne ser xezriar xwe û vaye , heke tu bawer fLa kî , va çapa kb li ser pişta min ,

ez pê dikêşînim .

Hakiin ma heyirî û got : , ;

- Kurê min , pereyên Toz Beg pir zehf in . Ez ni karim ,

tu tadayiyê lê bikim , ew wek- dewle'tekê ye ^ bi qencîpê re bipeyive . .

Rovîçû ba qeraşê xwe ., Wi go$ rovî *;.

~ Te çawan kir ?

- Ma carek , ez dê herim ê ,û ez ji. te re keçikê dêbînim .

Rovî careke din çû ba hêkim û. II ba hêkim giriya .

HÖkim j6 re got :

- Tu çima cligiri ?

- Ya Hakimê min , T_oz Beg ji nin re got : " -Here , keçaHêkim ji min re bixwaze û. heke Hakim na xwaze' keça xwebicle min , ez dê-te bikujim .".... Ya Hakimê'mih , ez li bextê .

Xweclê û te me , tu min xelas bikî ji vî halî .

- Li ser çavan , here , bila Toz Beg bê em ê bibînin e

- Mala te ava , rûyê te spî be .

Rovî hat ba qerêş ûv jê re got :

- 27 - '

-Her'e ve* neqîê , neqleke dî ko Toz Beg tadayî li te kir ,

were giliyê ,&z dê., li te bipirsim . "'

Rovi çû. ba qsraşê xwe . Qerêş jê re got' î

- Te çawan kir ?

- - -Min fenika xwe li hêkim kir . Ma du car jê re , ez êkeçika wî bînim .

- îcar , bi çi awayî tu dê herî ba wî ?

- Ka , ji min re çapekê bîne 'û li ser pişta min bişidine .

Qeraş jê re çapek anî û ,li ser pişta wî şidand ", Rovî çû'ba hê*kim , ... . - '

Hêkim lê* nêrî ko va roviyê wî hat . Wî got :

- îcar çi qewimiye tu hatiyî ? '

- Ya hakimê min , min bi ya te kir ÛV ez vegeriyam ba wî .

îcar wî barê min girantir kir. ;. heta "hiha bi mln pere cli-wezinandin -ft vê hanê pere.bi min dikêşîne ser xezriar xwe û vaye , heke tu bawer fLa kî , va çapa kb li ser pişta min ,

ez pê dikêşînim .

Hakiin ma heyirî û got : , ;

- Kurê min , pereyên Toz Beg pir zehf in . Ez ni karim ,

tu tadayiyê lê bikim , ew wek- dewle'tekê ye ^ bi qencîpê re bipeyive . .

Rovîçû ba qeraşê xwe ., Wi go$ rovî *;.

~ Te çawan kir ?

- Ma carek , ez dê herim ê ,û ez ji. te re keçikê dêbînim .

Rovî careke din çû ba hêkim û. II ba hêkim giriya .

HÖkim j6 re got :

- Tu çima cligiri ?

- Ya Hakimê min , T_oz Beg ji nin re got : " -Here , keçaHêkim ji min re bixwaze û. heke Hakim na xwaze' keça xwebicle min , ez dê-te bikujim .".... Ya Hakimê'mih , ez li bextê .

Xweclê û te me , tu min xelas bikî ji vî halî .

- Li ser çavan , here , bila Toz Beg bê em ê bibînin e

- Mala te ava , rûyê te spî be .

Rovî hat ba qerêş ûv jê re got :

.- 2.8 -

- Rabe , ein ê herin: mala. Hêkim vQBrêş ji rovî re got :

- Mala te ava be , em ê- çawan herin malas Hêkim , cilêh.minlewitî ne .

- De. ,rabe ser xwe , xem na ke , ez ê awayekî ji te reder-êxînim , ez ê bicle^iîTînim .

Rovî rabû û qeraşê wî da dû , meşiyan -0. gihan nîzîkî ba-jêr ,.,.Ew rastî.çemekî xurt hatin' ; rovî ji qerêş . regot :

- Tu cilên xwe ji xwe bike û xwe bavêje avê û. ez.ê bikim .

hawar .

Qerêş cilên xwe ji xwe kirin ûv xwe avêt avê. , heçî rovî -

kir hawar û ber bi bajêr ve çûEhlê bajê'r pê re hatin û gotin :

- A Çi ye , tu dikî h.awar ?

Rovî gote.wan :

- Toz Beg û eskerên wî , bi timamî , li ,ber ay-ê çûVn '''..

Xelk pê re hatin , T*z Bsg ji ayê .d.erê'xlstin û anînmala H.e'kim . Hakim lê.nêrî ko ew tazî yc ; Hêjkim got 6* :

- Ka cilênte ?.....- Cil8n min di avê de çûn , eskerên min jî çûh' .

HÖkim ji xulamên xwe re go.t :

- Bedlekî ji yên min jê re bînin .

Xulamên Hakim bedlek jê re anîn . Tpz "Beg .ey beclil lixwe kirin , her gav vî alî , wî aliyê xwe dinêre , wîhêj tiştekî welê ne dîtiye *.

Hêkin lê meze kir û ji rovî re got bi clizî -:

-Çire axayê" te Toz Beg li bedlê xwe dinêre. ?..;.

- Ya Hakimê* min. , . bedlê wî ji. ev ê ko rte, nika lê* kiriyeçêtir bû ., fedî.dike ji ber vî bedlî . .

*-,,Xei__ na ke .

- Ya Hakimê min , em dê; herin , îcar tu bûka me bid'e me ,

- Li ser çavan . .

Hêkim keça xwe li hespekî siwar kir û hezar esker bi.rwan-

.- 2.8 -

- Rabe , ein ê herin: mala. Hêkim vQBrêş ji rovî re got :

- Mala te ava be , em ê- çawan herin malas Hêkim , cilêh.minlewitî ne .

- De. ,rabe ser xwe , xem na ke , ez ê awayekî ji te reder-êxînim , ez ê bicle^iîTînim .

Rovî rabû û qeraşê wî da dû , meşiyan -0. gihan nîzîkî ba-jêr ,.,.Ew rastî.çemekî xurt hatin' ; rovî ji qerêş . regot :

- Tu cilên xwe ji xwe bike û xwe bavêje avê û. ez.ê bikim .

hawar .

Qerêş cilên xwe ji xwe kirin ûv xwe avêt avê. , heçî rovî -

kir hawar û ber bi bajêr ve çûEhlê bajê'r pê re hatin û gotin :

- A Çi ye , tu dikî h.awar ?

Rovî gote.wan :

- Toz Beg û eskerên wî , bi timamî , li ,ber ay-ê çûVn '''..

Xelk pê re hatin , T*z Bsg ji ayê .d.erê'xlstin û anînmala H.e'kim . Hakim lê.nêrî ko ew tazî yc ; Hêjkim got 6* :

- Ka cilênte ?.....- Cil8n min di avê de çûn , eskerên min jî çûh' .

HÖkim ji xulamên xwe re go.t :

- Bedlekî ji yên min jê re bînin .

Xulamên Hakim bedlek jê re anîn . Tpz "Beg .ey beclil lixwe kirin , her gav vî alî , wî aliyê xwe dinêre , wîhêj tiştekî welê ne dîtiye *.

Hêkin lê meze kir û ji rovî re got bi clizî -:

-Çire axayê" te Toz Beg li bedlê xwe dinêre. ?..;.

- Ya Hakimê* min. , . bedlê wî ji. ev ê ko rte, nika lê* kiriyeçêtir bû ., fedî.dike ji ber vî bedlî . .

*-,,Xei__ na ke .

- Ya Hakimê min , em dê; herin , îcar tu bûka me bid'e me ,

- Li ser çavan . .

Hêkim keça xwe li hespekî siwar kir û hezar esker bi.rwan-

- 29 -re şanclin . .Toz Beg ji rovî re.got :

- Ma îca,r em wan bibin kû , . li êş ?

- fEv xebata min e , ez li pêşiya we diherim ,.hon hêclîhêclî li ser rê werin ,

Rovî çû pêşiya wan , carek nêrî ko va ye qesreke mezinû xweş bi tenê ye . Rovî banî ket qesrê , nêrî ko va' yehûtok tê de razaye , lingê xwe lê xist û jê 're got :

- Rabe ser xwe 1

Hût jê re got :

- Çima ?

- Va ye , Toz Beg bi eskerên ,xwe ve hatin , ew ê te biloi -jin .

- Ez çawan bikim ?

- Xwe veşêre !

- Ma ez li kv'. .derê xwe veşêrim ?

- Derkeve ji derve . ,awi

u" , rovî ew. veşart , pûş li ser/clanî û çû agirek anî ûhût şewitand . Rovî piştre vegeriya ba eskerên Toz Begû gote wan :

- Min cihek ji ,we .-re vala kiriye .

Wan keça Hêkim anî qesrê û banî xistin jor û eskerên Hêkimnêrî ko mala. ; Toz Beg mezin ÛV pir xweş e^ . Esker vege-riyan ba Hêkim * Hakim ji wan pirşî- Xebera Rovîra.st-. e an.derew e. ?

Eêkeran got :

Xebera rovî rast e ,. wî rast peyiviye ,qesra Toz Begecêb spehî û çeleng e ,

Toz Beg j-ina xwe xist qesrê û ew li nik hev û du man .1 ''.*" X- v-«

Rovî ji xwe re got. : ".. Min ev qencî hemî bi Toz 'Beg/kir , ez êbinêrim gelo qenciya min pê xjiyaye an ne xuyaye .

Rovî xwe .li nexweşî danî . Heft fo'jah 'roVî bi derewan xwe ,

nexweş xist' . Toz Beg jê aciz bû ,. ;ji jiri'a xwe re got :

- Bi lingê wi bigire û bavêje ji derve -,

Ew xebefa wî rovî bihîst ÛV jê re 'got" :

- Qeraşo ! Ma na yê bîrai/tu i'i ber-: êş ' buV ÛV min keça

- 29 -re şanclin . .Toz Beg ji rovî re.got :

- Ma îca,r em wan bibin kû , . li êş ?

- fEv xebata min e , ez li pêşiya we diherim ,.hon hêclîhêclî li ser rê werin ,

Rovî çû pêşiya wan , carek nêrî ko va ye qesreke mezinû xweş bi tenê ye . Rovî banî ket qesrê , nêrî ko va' yehûtok tê de razaye , lingê xwe lê xist û jê 're got :

- Rabe ser xwe 1

Hût jê re got :

- Çima ?

- Va ye , Toz Beg bi eskerên ,xwe ve hatin , ew ê te biloi -jin .

- Ez çawan bikim ?

- Xwe veşêre !

- Ma ez li kv'. .derê xwe veşêrim ?

- Derkeve ji derve . ,awi

u" , rovî ew. veşart , pûş li ser/clanî û çû agirek anî ûhût şewitand . Rovî piştre vegeriya ba eskerên Toz Begû gote wan :

- Min cihek ji ,we .-re vala kiriye .

Wan keça Hêkim anî qesrê û banî xistin jor û eskerên Hêkimnêrî ko mala. ; Toz Beg mezin ÛV pir xweş e^ . Esker vege-riyan ba Hêkim * Hakim ji wan pirşî- Xebera Rovîra.st-. e an.derew e. ?

Eêkeran got :

Xebera rovî rast e ,. wî rast peyiviye ,qesra Toz Begecêb spehî û çeleng e ,

Toz Beg j-ina xwe xist qesrê û ew li nik hev û du man .1 ''.*" X- v-«

Rovî ji xwe re got. : ".. Min ev qencî hemî bi Toz 'Beg/kir , ez êbinêrim gelo qenciya min pê xjiyaye an ne xuyaye .

Rovî xwe .li nexweşî danî . Heft fo'jah 'roVî bi derewan xwe ,

nexweş xist' . Toz Beg jê aciz bû ,. ;ji jiri'a xwe re got :

- Bi lingê wi bigire û bavêje ji derve -,

Ew xebefa wî rovî bihîst ÛV jê re 'got" :

- Qeraşo ! Ma na yê bîrai/tu i'i ber-: êş ' buV ÛV min keça

- 30 -

Hêkim ji te re anî û tu qenciya min nas na kî !

Jinkê gav&A xebera rovî bihîst jê re got :

- Ma qey . _. min qeraş bû ? ! !

Rovî got ê :

- Erê lJinik xeyidî , çÛ mala bavê xwe .

Qeraş rabûV û ji rovî re got :

- Ya rovî , ez li bextê + .jXw'edê ÛV tê me ' , min kir ÛV tune kî , here û careke din jina min bîne , ez tobahdikim li b.er te .

Rovî çûV bi clû wê û dit ko jinik wê xeberdanê ji bavê':-xwe re dibêje .

- Te ez dam qeraşekê .

Rovi li Hêkim nêrî , wî jê re got :

- Malxirabo , te çawan keça min bir ji qeraşekî "re ?'"

Rovi got :

- No:. , ya Hakimê min , adeta me ye , e~z jê re daimen wilodibêjim , asên wî hingî zehf hene û ew h'er diçe ba aş-ê*n xwe û ez jê re dibêjim qeraş .

Hakim vê gavê. bi keça xwe de xeyiclî û jê re göt :

-- Tu eybê vê axaftinê nî ne .

Rovî jinik anî û hat ba qeraş . Qeraş jî' diixweş 'bû .Çencl roj borîn , rovi nesax ke't bi rast û" nir .

Toz Beg nema wêre wî bavêje . Deh rojên 'drê j ew li hindurna miri , Toz Beg bawer dikir ko ew hêj sax e . Dawîjinikê got mêrê xwe :

~ Bavo ! Bihna wî geni bûvye .

Ew hatin ,_ lê nêrîn ko ew bi rast' miriye' , ew birin ÛV

avêtin ji derve . Serê civata hazir sax be .

Methelokên kurdî : *

" Dilê şivan bixwaze , dikare gulmast.ji nêrî çêVke .

Dizkê got:" Binê min zêrîn e .".Heskoyê got : " Ezniha ji binê te derketime ". Siwûrî j i ^clarê ...ket , got :

" Qentarek goşt ji min çûV . Yê.kp neii şer e * şêr e «

- 30 -

Hêkim ji te re anî û tu qenciya min nas na kî !

Jinkê gav&A xebera rovî bihîst jê re got :

- Ma qey . _. min qeraş bû ? ! !

Rovî got ê :

- Erê lJinik xeyidî , çÛ mala bavê xwe .

Qeraş rabûV û ji rovî re got :

- Ya rovî , ez li bextê + .jXw'edê ÛV tê me ' , min kir ÛV tune kî , here û careke din jina min bîne , ez tobahdikim li b.er te .

Rovî çûV bi clû wê û dit ko jinik wê xeberdanê ji bavê':-xwe re dibêje .

- Te ez dam qeraşekê .

Rovi li Hêkim nêrî , wî jê re got :

- Malxirabo , te çawan keça min bir ji qeraşekî "re ?'"

Rovi got :

- No:. , ya Hakimê min , adeta me ye , e~z jê re daimen wilodibêjim , asên wî hingî zehf hene û ew h'er diçe ba aş-ê*n xwe û ez jê re dibêjim qeraş .

Hakim vê gavê. bi keça xwe de xeyiclî û jê re göt :

-- Tu eybê vê axaftinê nî ne .

Rovî jinik anî û hat ba qeraş . Qeraş jî' diixweş 'bû .Çencl roj borîn , rovi nesax ke't bi rast û" nir .

Toz Beg nema wêre wî bavêje . Deh rojên 'drê j ew li hindurna miri , Toz Beg bawer dikir ko ew hêj sax e . Dawîjinikê got mêrê xwe :

~ Bavo ! Bihna wî geni bûvye .

Ew hatin ,_ lê nêrîn ko ew bi rast' miriye' , ew birin ÛV

avêtin ji derve . Serê civata hazir sax be .

Methelokên kurdî : *

" Dilê şivan bixwaze , dikare gulmast.ji nêrî çêVke .

Dizkê got:" Binê min zêrîn e .".Heskoyê got : " Ezniha ji binê te derketime ". Siwûrî j i ^clarê ...ket , got :

" Qentarek goşt ji min çûV . Yê.kp neii şer e * şêr e «

- 31 -Ji nivêjên brayên merByzediyan :

Nivêja Miriyan '.

Bi navê Yezdaê Pak ê Dilovan û MihribanHey benî adeno ! Miskîno. ! Jar.o ademo l Ev dinya nestan -xane ye .' Wek xewna şevan e , felek siha daranv e ;,' hef o

yara. hinan e !

Ka Silêmanî hikim dikir ! Ka Belkîsa nav dikir !

Tu jî xwöş bî , ,_ewan dinya ji xwe re terk dikir .

Ea Silêmanê peyxemberan . , ka..Belkîsa. bi. zerî. zeran ?

Tu e" xweş bî , Ew jî çûn nav ax. û beran ._....

Kanî Xiclir , Kanî Ilyas ., ,kani Derwîşê bi tezbîh û weqas ?

Tu ê* xxfeş bî , ew jî di nay axê cle kirin qiyas .

Benî Adem li vê dinyayê me ,.b.e tima , ev 'zêr û "ma.lîgelek me ke' cima . Dinya b,o r.esûle Xwedê j^î ne -ma .

Ev dinya erdê derwîş. e, ,û tê de. digerin. cumletenceyş e , kesek bi nefsa kubar na ç-..e pêşe^ .

Kani Hemze ? Kanî Elî ? Kanî ewliya ? Kanî enbiya !

Ew cli nav gorinê de bûhe , tûtiya .

Mal^a gorinê çende kur e , çende tarî , tejî mar.ve , tejîmûVr e . Ya Rebî ! Tu dikarî du aşiqan . .ji yek bikî dûVr ,

Werin , '"-we'fin xizm û lêzin , vê gavê giriya me bêt', clax û.

sed kovan û keser , xelkê şîrîn , lêvûn şekinema bidinxêber , Qewî giriya me be ,. hizn, û giri bê f-eyde ye" , gorû kefen mala me ye . ...

Megirî , me nal , hêstiran ji.ruyê xwe binal , ,ev clihyabo pêxemberê Xwedê. jî ne ma .

Werin , werin , lêzim werin , en ê îro gelek , bigirîn jxölkêmêrga vemirî .

Heçiya clike , ew iyiîr dike , xeyr û. şeran; xef îr dike ,.daxacTllan bapîr dike .

- 31 -Ji nivêjên brayên merByzediyan :

Nivêja Miriyan '.

Bi navê Yezdaê Pak ê Dilovan û MihribanHey benî adeno ! Miskîno. ! Jar.o ademo l Ev dinya nestan -xane ye .' Wek xewna şevan e , felek siha daranv e ;,' hef o

yara. hinan e !

Ka Silêmanî hikim dikir ! Ka Belkîsa nav dikir !

Tu jî xwöş bî , ,_ewan dinya ji xwe re terk dikir .

Ea Silêmanê peyxemberan . , ka..Belkîsa. bi. zerî. zeran ?

Tu e" xweş bî , Ew jî çûn nav ax. û beran ._....

Kanî Xiclir , Kanî Ilyas ., ,kani Derwîşê bi tezbîh û weqas ?

Tu ê* xxfeş bî , ew jî di nay axê cle kirin qiyas .

Benî Adem li vê dinyayê me ,.b.e tima , ev 'zêr û "ma.lîgelek me ke' cima . Dinya b,o r.esûle Xwedê j^î ne -ma .

Ev dinya erdê derwîş. e, ,û tê de. digerin. cumletenceyş e , kesek bi nefsa kubar na ç-..e pêşe^ .

Kani Hemze ? Kanî Elî ? Kanî ewliya ? Kanî enbiya !

Ew cli nav gorinê de bûhe , tûtiya .

Mal^a gorinê çende kur e , çende tarî , tejî mar.ve , tejîmûVr e . Ya Rebî ! Tu dikarî du aşiqan . .ji yek bikî dûVr ,

Werin , '"-we'fin xizm û lêzin , vê gavê giriya me bêt', clax û.

sed kovan û keser , xelkê şîrîn , lêvûn şekinema bidinxêber , Qewî giriya me be ,. hizn, û giri bê f-eyde ye" , gorû kefen mala me ye . ...

Megirî , me nal , hêstiran ji.ruyê xwe binal , ,ev clihyabo pêxemberê Xwedê. jî ne ma .

Werin , werin , lêzim werin , en ê îro gelek , bigirîn jxölkêmêrga vemirî .

Heçiya clike , ew iyiîr dike , xeyr û. şeran; xef îr dike ,.daxacTllan bapîr dike .

- 3 2 -

Ji çîrokêVn nivîsevanê rûsî'yê namclar Tolistoî

Eyloyê Pîr .

Mîr Tacîn pîr bû . Lê di qesra wî de cariyên spehî ûciwan , cariyên bi bejnûbal û çeleng hebûh û hemiyanhejî Mîr dikirin , ji ber ko ew xweyagir û xurt bûV .

Maçên wî şîr.în û. ger'm bûn . , jin hejî ramûsaneh' şî-rin û germ dikin , Ji-;.'xwe jlri , ji mirovên hevîngermû hiskûr hez dikin ;, ew peya ciwan an pîr- in yek e ,

Xortî hevîn e- ,'-xurtiya rivîna clilî ye , ne çerraêter û ne lamên sorereng in .

Heraiyan ji pîrî hez dikirin , Mîrê pîr bitenê hejîyekê,ji wan , dikir , ji Perîxanê , keçikeke şingarî .

Di qesra Mîrî de sêsed carî hebûn , przef 15. çavşîn ,

poreş û çavkesk , dranmira-rî û lêvgul û hemî jî wekrohniya roja gulanê nerm û wek kulîlkên meha Adarêspehî .û ter bûn , : ' -

L.ê ne yek jî ji wan hinde keçika şingarî hevîn sehne dikir û hejkirina w. an bi: qasî 'ya şingarî têr pel ûpereg ne bû .

Ev sêsed jin bi xwarinên tamdar , bi bihnên spehî , bişîraniyên xweş , bi ken ÛV henekan wextê xwe cliborari-din . Bihna xwe bi blûVr û kenançe' ,'bi clehûl û. erebane ,

bi stranên melûl û ahöngdar veclikirin «

Mîr pir car ba xwe banî Şinga.riyê clikir . .

Li ba mîr her ;tişt hebû , dewlemencliya dinê-, spehîtiyajinan , rewşa keç û clotan , rengê mirarî û gewheranû xweşdiliya azahi ûv serbestiyê .

Mîr Tacîn , di koşa qesra xwe de , canê xwe yê westiyayitdivêsihand 15. rojên jîna xwe yêVn paşîn bi keyfê diborandin ,

Kurê wî Gurgîn xortekî cam._.r û mêrxas bl . Wi navê*

bavê xwe her bilindtirdikir . JI talanên wî gencîne -

yên qesrê ÛV xezîneyên serayênviîr tejî bûbûn .

Her tiştê ko dil dixwaze , çav diecibîne tê de hebun .

- 3 2 -

Ji çîrokêVn nivîsevanê rûsî'yê namclar Tolistoî

Eyloyê Pîr .

Mîr Tacîn pîr bû . Lê di qesra wî de cariyên spehî ûciwan , cariyên bi bejnûbal û çeleng hebûh û hemiyanhejî Mîr dikirin , ji ber ko ew xweyagir û xurt bûV .

Maçên wî şîr.în û. ger'm bûn . , jin hejî ramûsaneh' şî-rin û germ dikin , Ji-;.'xwe jlri , ji mirovên hevîngermû hiskûr hez dikin ;, ew peya ciwan an pîr- in yek e ,

Xortî hevîn e- ,'-xurtiya rivîna clilî ye , ne çerraêter û ne lamên sorereng in .

Heraiyan ji pîrî hez dikirin , Mîrê pîr bitenê hejîyekê,ji wan , dikir , ji Perîxanê , keçikeke şingarî .

Di qesra Mîrî de sêsed carî hebûn , przef 15. çavşîn ,

poreş û çavkesk , dranmira-rî û lêvgul û hemî jî wekrohniya roja gulanê nerm û wek kulîlkên meha Adarêspehî .û ter bûn , : ' -

L.ê ne yek jî ji wan hinde keçika şingarî hevîn sehne dikir û hejkirina w. an bi: qasî 'ya şingarî têr pel ûpereg ne bû .

Ev sêsed jin bi xwarinên tamdar , bi bihnên spehî , bişîraniyên xweş , bi ken ÛV henekan wextê xwe cliborari-din . Bihna xwe bi blûVr û kenançe' ,'bi clehûl û. erebane ,

bi stranên melûl û ahöngdar veclikirin «

Mîr pir car ba xwe banî Şinga.riyê clikir . .

Li ba mîr her ;tişt hebû , dewlemencliya dinê-, spehîtiyajinan , rewşa keç û clotan , rengê mirarî û gewheranû xweşdiliya azahi ûv serbestiyê .

Mîr Tacîn , di koşa qesra xwe de , canê xwe yê westiyayitdivêsihand 15. rojên jîna xwe yêVn paşîn bi keyfê diborandin ,

Kurê wî Gurgîn xortekî cam._.r û mêrxas bl . Wi navê*

bavê xwe her bilindtirdikir . JI talanên wî gencîne -

yên qesrê ÛV xezîneyên serayênviîr tejî bûbûn .

Her tiştê ko dil dixwaze , çav diecibîne tê de hebun .

- 33 -rMî Tacîn li Gurgîn : .. her bi çavên hejkirinê* mêzedikir " ûdiz'anî ko di clestê wî de navê wî , navên

- . xwe _-.. , *

'kai û' kalikên wî , ji rewşa /tucar tiştekî wincla na kin,Mîr dizanî bû " ko bi mêrxasiya' G';;:,\£__n navê nalbatawî : "," di nav clost û dî'jminan de,ber xwedîrûnet'wê : binîne .

G-urgîn ;, ji her talanî qimaş û qedîfeyên giranbiha ,

hevrûşimên bihagiran , ' şûrên qesMzêr û ka.lanzîv ,

gerdeniyên mirarîkirî , mehfûr 15. xalîçeyên çavneclîtîû keç û jinên rûperî dianî mal .

Rojek ji rojan Gurgîn , di şefekî de zora dijminanbiri bû . Xelkê Kurdistahê pê şa bû bûn. .

MÎr' , axa û serekêh eşiran , koçer û clêmanî henî , jibo se.rdana wî riatin û di qesra bavê wî de heft roj û heftşev jê re dawet û şahlnet ' danîn , Şeva xela,sek6 bavêwî ji textê xwe hat xwar , li kurê xwe nêrî û jê* regbt :

- " Tu kurekî çak î Gurgîn , Xwedê her arîkarö te be ,

Xwedê çicjas mezin e , cli jiyîna nin de mêrxa.siya te nîşamin da u ez bi çavên xwe 'ên qerimî dibinim konavê nin ÛV navê malbata min bi te dê her bijî !

Te, claye ser bavê xwe ."

Xwedeyo ! Ez her evdê te me :, te kurekî baş , kurekî bihiş û bîr' , kurekî destvekirî da min ,

Gurgîn, de " ji min re bibêje , bavê te dixwaze ji te re tiş-tekî bigerîne diyarî , ka dilê te çi dixwaze ? Herçi -ko daxwaza dilê 'te^® divê jê' bigirî !

Dengê bavê wi ne qediha' bû , çavêh G-urgîn Tsrek störên ezmanançirisîn û wî bi dengekî lerizî got :

- Bavê min , Mîrê min ê mezin , ji min re keça çiyayêVn Şin-garîPerîxanê bide , claxwaza dilS nin ew e !

Mîr bihnekê bêdeng ma uV xwe kher kir. , wî hawara dilê xwe

ya bişewat dibihîst . Pişt re" , bi dengeki xurt û lezgot î :

~ Wê b'Ibe , plştî belav : bûna dawetê bila ji te re be !

- 33 -rMî Tacîn li Gurgîn : .. her bi çavên hejkirinê* mêzedikir " ûdiz'anî ko di clestê wî de navê wî , navên

- . xwe _-.. , *

'kai û' kalikên wî , ji rewşa /tucar tiştekî wincla na kin,Mîr dizanî bû " ko bi mêrxasiya' G';;:,\£__n navê nalbatawî : "," di nav clost û dî'jminan de,ber xwedîrûnet'wê : binîne .

G-urgîn ;, ji her talanî qimaş û qedîfeyên giranbiha ,

hevrûşimên bihagiran , ' şûrên qesMzêr û ka.lanzîv ,

gerdeniyên mirarîkirî , mehfûr 15. xalîçeyên çavneclîtîû keç û jinên rûperî dianî mal .

Rojek ji rojan Gurgîn , di şefekî de zora dijminanbiri bû . Xelkê Kurdistahê pê şa bû bûn. .

MÎr' , axa û serekêh eşiran , koçer û clêmanî henî , jibo se.rdana wî riatin û di qesra bavê wî de heft roj û heftşev jê re dawet û şahlnet ' danîn , Şeva xela,sek6 bavêwî ji textê xwe hat xwar , li kurê xwe nêrî û jê* regbt :

- " Tu kurekî çak î Gurgîn , Xwedê her arîkarö te be ,

Xwedê çicjas mezin e , cli jiyîna nin de mêrxa.siya te nîşamin da u ez bi çavên xwe 'ên qerimî dibinim konavê nin ÛV navê malbata min bi te dê her bijî !

Te, claye ser bavê xwe ."

Xwedeyo ! Ez her evdê te me :, te kurekî baş , kurekî bihiş û bîr' , kurekî destvekirî da min ,

Gurgîn, de " ji min re bibêje , bavê te dixwaze ji te re tiş-tekî bigerîne diyarî , ka dilê te çi dixwaze ? Herçi -ko daxwaza dilê 'te^® divê jê' bigirî !

Dengê bavê wi ne qediha' bû , çavêh G-urgîn Tsrek störên ezmanançirisîn û wî bi dengekî lerizî got :

- Bavê min , Mîrê min ê mezin , ji min re keça çiyayêVn Şin-garîPerîxanê bide , claxwaza dilS nin ew e !

Mîr bihnekê bêdeng ma uV xwe kher kir. , wî hawara dilê xwe

ya bişewat dibihîst . Pişt re" , bi dengeki xurt û lezgot î :

~ Wê b'Ibe , plştî belav : bûna dawetê bila ji te re be !

-- 34 -Rûyê*" Gurgîn sor bû -., çavên wî.ji, , şahiyê dibiriqîn ,

ji cihê xwe r.abû . û j.i. -bavê- xwe 'r.e .got :

- Mih zanî te ew da min , bavêmin , Fermandarê* ninê nezin , ez xulamê te me . Ez xwîna xwe II bor te dedidim , öv xwin ya te ye , wê dlop , clilop ji canê minbikêşe . Mîr lê y.egerand :

- Ez tiştekî na xwazim , ez minêkarî ne tu tiş -tî me û ser£ wî ket ser sînga wî, .

Piştî saetekê dawet firikî û her du, di teniştahrv cle , bêdeng?di-çûn bal aliyê malê ve ,

Şev gêlek tarî û reş bu .. Ewrî qeteke ji eznananû rûyêstêran weşarti . bû , Bav û lcur , di vêtarîtiyê de , dineşiyan , naxir ' Kir Tacîn clest bi axa-tinê kir û gotkurê xwe, :

- Roj bi roj jîna nin vedinire û clilê nin ê pîr hero f

sistir dibe "ö.. agirê sînga min her xwe kêm clike ,

tirie* hejkirina Şingariyê xweş bû , , ew bû bûgerniiya 'Jiyîna min ; Gurgîn ka ji nin re biböje tu gelekjê* hez d'ikî ?

Ji Cariyên nin , ji cariyên qesrê bi seclan bistî-ne '-, tinê bila ew bimîne nik nin. .

Gur-gîn bi clengekî t.ehl bihna xwe dikişand . Mîrji nû ve. got ê : .

Di dinyayê 'de çend rojên nin nane ,'tênê çendrojêh kurt , . .'rojên bihejnar .

Şahiya cTilê nin a dawîn Perixan bû , ew min nasdike û dikare sebra-'- xwe bi min bîne _ . Ji bilî wê

kî dikare ji-min ,-ji vî,,mirovê pîr û ketî hez bike ?

Tu kes...kes ji wan .

G-urgîn deyn ne dik-ir .

- Çawan ,ez dikarim 'bijîn û. ez bizanin ko tu wê maç dikî.Ko xeberdan ser jinan e , ne bav heye ne jî kur G-urgîn !

fîvara" jiyîna nin , ji min re , wê ge^ek dişwar bibe !

Ji nin re xweştir dibû ger brînên min ên kevinveböyan a xwîna nin jê birejiha 15. min ev şev ne dîta .

-- 34 -Rûyê*" Gurgîn sor bû -., çavên wî.ji, , şahiyê dibiriqîn ,

ji cihê xwe r.abû . û j.i. -bavê- xwe 'r.e .got :

- Mih zanî te ew da min , bavêmin , Fermandarê* ninê nezin , ez xulamê te me . Ez xwîna xwe II bor te dedidim , öv xwin ya te ye , wê dlop , clilop ji canê minbikêşe . Mîr lê y.egerand :

- Ez tiştekî na xwazim , ez minêkarî ne tu tiş -tî me û ser£ wî ket ser sînga wî, .

Piştî saetekê dawet firikî û her du, di teniştahrv cle , bêdeng?di-çûn bal aliyê malê ve ,

Şev gêlek tarî û reş bu .. Ewrî qeteke ji eznananû rûyêstêran weşarti . bû , Bav û lcur , di vêtarîtiyê de , dineşiyan , naxir ' Kir Tacîn clest bi axa-tinê kir û gotkurê xwe, :

- Roj bi roj jîna nin vedinire û clilê nin ê pîr hero f

sistir dibe "ö.. agirê sînga min her xwe kêm clike ,

tirie* hejkirina Şingariyê xweş bû , , ew bû bûgerniiya 'Jiyîna min ; Gurgîn ka ji nin re biböje tu gelekjê* hez d'ikî ?

Ji Cariyên nin , ji cariyên qesrê bi seclan bistî-ne '-, tinê bila ew bimîne nik nin. .

Gur-gîn bi clengekî t.ehl bihna xwe dikişand . Mîrji nû ve. got ê : .

Di dinyayê 'de çend rojên nin nane ,'tênê çendrojêh kurt , . .'rojên bihejnar .

Şahiya cTilê nin a dawîn Perixan bû , ew min nasdike û dikare sebra-'- xwe bi min bîne _ . Ji bilî wê

kî dikare ji-min ,-ji vî,,mirovê pîr û ketî hez bike ?

Tu kes...kes ji wan .

G-urgîn deyn ne dik-ir .

- Çawan ,ez dikarim 'bijîn û. ez bizanin ko tu wê maç dikî.Ko xeberdan ser jinan e , ne bav heye ne jî kur G-urgîn !

fîvara" jiyîna nin , ji min re , wê ge^ek dişwar bibe !

Ji nin re xweştir dibû ger brînên min ên kevinveböyan a xwîna nin jê birejiha 15. min ev şev ne dîta .

,.- 35 -

Kurê wî dîsa deyn ne dik'ir , bêdeng'dina . .

Her du li ber deriyê qesrê rawestan. . Her cTu serênXwe êxistin ber xwe cle ,

Dormadora wan reş bû , bayekî' xurt pencereyêh qesrêclihejandin , di serbanan de" , di 'nav şax ._& çiqlên vdaran de ,

straneke kûvî distira .

G-urgîn bi dengekî' nerm , ji bavê xwe 'fe ,' got :

Bavê min , ez ji mêj ve jê hez dikim .

Bavê wî lê vegerarid û. got I

- Belê , ez wê dizanim 15 dizanim jî ko ew he'ji ' te nake ,

Gurgîn got :

Kengê ew tê bîra nin , dibînim ko diiê min herpê ve girêdayî ye . ' Mêthelokên me xweş in , dibêvjinjin ji şerî dişwartir e ko spehî he 'dilê bi^aniyan -

dikeve wan , ko kirêt in dilê i-u u wan e£êb dibîne ;meren

Mîr got :

Hikmet û gotinên kur ne dermanê êşa dilan e , Kurê wîlê vegerand :

- Ma bavê min , daxwaza me , di pêşberê. hev ,Tde

girîn û gazincT e , ma en pê dilnermkirina hev u clu

cTigerin ?

Mîr serê xwe yê porspî rakir û bi çavên kovan ûkeserê li kurê xwe n-êrî , kurê- wî got :,.

- Dixwazî en wê bikujinMir , serê xwe hejancT 15. got :-,

Tu ji- 'ji min û ji wê btir hejî nefsa xwedikî !

- Tu jî . Dîsan her cTu deyn ne kir , piştî bihnek$Mîr got *

- Belê , ez jî .

Mîr , ji kul û qehrên vê demê wek zarokekî lê hatibûv , Kurê wî ji nû ve pirs kir :

- Çawan dibêjî . . .clixwazî em wê bikujin ?

,.- 35 -

Kurê wî dîsa deyn ne dik'ir , bêdeng'dina . .

Her du li ber deriyê qesrê rawestan. . Her cTu serênXwe êxistin ber xwe cle ,

Dormadora wan reş bû , bayekî' xurt pencereyêh qesrêclihejandin , di serbanan de" , di 'nav şax ._& çiqlên vdaran de ,

straneke kûvî distira .

G-urgîn bi dengekî' nerm , ji bavê xwe 'fe ,' got :

Bavê min , ez ji mêj ve jê hez dikim .

Bavê wî lê vegerarid û. got I

- Belê , ez wê dizanim 15 dizanim jî ko ew he'ji ' te nake ,

Gurgîn got :

Kengê ew tê bîra nin , dibînim ko diiê min herpê ve girêdayî ye . ' Mêthelokên me xweş in , dibêvjinjin ji şerî dişwartir e ko spehî he 'dilê bi^aniyan -

dikeve wan , ko kirêt in dilê i-u u wan e£êb dibîne ;meren

Mîr got :

Hikmet û gotinên kur ne dermanê êşa dilan e , Kurê wîlê vegerand :

- Ma bavê min , daxwaza me , di pêşberê. hev ,Tde

girîn û gazincT e , ma en pê dilnermkirina hev u clu

cTigerin ?

Mîr serê xwe yê porspî rakir û bi çavên kovan ûkeserê li kurê xwe n-êrî , kurê- wî got :,.

- Dixwazî en wê bikujinMir , serê xwe hejancT 15. got :-,

Tu ji- 'ji min û ji wê btir hejî nefsa xwedikî !

- Tu jî . Dîsan her cTu deyn ne kir , piştî bihnek$Mîr got *

- Belê , ez jî .

Mîr , ji kul û qehrên vê demê wek zarokekî lê hatibûv , Kurê wî ji nû ve pirs kir :

- Çawan dibêjî . . .clixwazî em wê bikujin ?

- 36 -

Bavê wî bi dengekî têr zarîn ÛV. girinê got :

- Ez ni karin wê bidin te. . . ji min na yê ! !

Kurê* wî lê vegerand :

Lê ez jî êdî ni ka.rin bê wê bisekinin , an ninbikuje an wê bicTe.min. !

Kurik dîsa jê pirs kir .

- Dixwazî em'wê bavêjin avê _?_

Her du ketin aliyê male , Perîxan ' li ser xalî -çeyeke spehî û rengîn raza bû , pêş . wê de sekinîn ûhêr cTu;-lê nêrîn .

Hêstirên germ ji çavên Mîr diketin ser riha. wî ya spî ûcTi ser wê cTe weiB-ilopên jaleyan cTibiriqîn .

Kurê wî bi zor û. dişwarî xwe digirt , wî,.bi dengekîzirav ba kir ê .

G-ava Perîxan 'ji xewê hişyar bû 15 Mîr cTît ...,

lêvên xwe yên sor da wî û,jê re got :

1" Eyloyê pir , min maç ke ! "

Mîr dengê xwe nern kir û bi melûlî got 6 :

- Ji cihê xwe rabe , divê tu bi me .re bêyî !Gava Perîxanê ew dîtin pirs çi ye zûVka seh kirij,buji ber ko ew zêrek ÛV jêhatî b-û. 15. tirs çi ye ne , dizanî . .

û hema got :

- Ez têm , . qerara we ey e , ne ji bo te , no ji bo wî .,

nêrxas wisan dikin .

Her sê* bêdeng bal ,.avê ve diçûn . Ser şîverêke asê ûxwehruvîç , bayî bi dengekî kûvî lib -liber xwe d'ibir .

Perixan nazik bû. , zûka west.iya , lê çawan ew xirayîbuV ne dixwest hevalên wê pê bihesin . Gava G-urgîndît ko Perîxan bi.-şûnda ..dimîne , wî jê* re got :

- Tu ditirsî ?

Perîxanê tiştek ne got , bi çavên xwe yên delal lê mê'zekir û peyên xwe yên qusayî û bi xwin nîşa wi cTan ,

G-urgin destên xwe drêj kir ê û, got :

- Ez ê te hilgirim. !

- 36 -

Bavê wî bi dengekî têr zarîn ÛV. girinê got :

- Ez ni karin wê bidin te. . . ji min na yê ! !

Kurê* wî lê vegerand :

Lê ez jî êdî ni ka.rin bê wê bisekinin , an ninbikuje an wê bicTe.min. !

Kurik dîsa jê pirs kir .

- Dixwazî em'wê bavêjin avê _?_

Her du ketin aliyê male , Perîxan ' li ser xalî -çeyeke spehî û rengîn raza bû , pêş . wê de sekinîn ûhêr cTu;-lê nêrîn .

Hêstirên germ ji çavên Mîr diketin ser riha. wî ya spî ûcTi ser wê cTe weiB-ilopên jaleyan cTibiriqîn .

Kurê wî bi zor û. dişwarî xwe digirt , wî,.bi dengekîzirav ba kir ê .

G-ava Perîxan 'ji xewê hişyar bû 15 Mîr cTît ...,

lêvên xwe yên sor da wî û,jê re got :

1" Eyloyê pir , min maç ke ! "

Mîr dengê xwe nern kir û bi melûlî got 6 :

- Ji cihê xwe rabe , divê tu bi me .re bêyî !Gava Perîxanê ew dîtin pirs çi ye zûVka seh kirij,buji ber ko ew zêrek ÛV jêhatî b-û. 15. tirs çi ye ne , dizanî . .

û hema got :

- Ez têm , . qerara we ey e , ne ji bo te , no ji bo wî .,

nêrxas wisan dikin .

Her sê* bêdeng bal ,.avê ve diçûn . Ser şîverêke asê ûxwehruvîç , bayî bi dengekî kûvî lib -liber xwe d'ibir .

Perixan nazik bû. , zûka west.iya , lê çawan ew xirayîbuV ne dixwest hevalên wê pê bihesin . Gava G-urgîndît ko Perîxan bi.-şûnda ..dimîne , wî jê* re got :

- Tu ditirsî ?

Perîxanê tiştek ne got , bi çavên xwe yên delal lê mê'zekir û peyên xwe yên qusayî û bi xwin nîşa wi cTan ,

G-urgin destên xwe drêj kir ê û, got :

- Ez ê te hilgirim. !

- 37 -Perixanê xwe avêt ' - . . singa MÎr , zendên xwe listoyê* eyloyê xwe werandin . Mîr ew hilanî û li serzendêvri xwê Wek guhekî siyik ew hilgirt .

Perîxanê bi destên xwe çiqlên daran dida Valîkî ûrûVyê xwe jê ' vecTida . _

Gurgîn ji paş ve dihat , j'i nişka ve got' bavê xwe :

Bihêle ez bikevim pêşiyê , revîna agif'ê* 'sor dikeve dilêmin , ez dltirsin xencerekê li stöyê tê bicTim .

Mîr got -ê'":

- Here pêş'iyê ' , bila XVwedê* li kêmaniya te ne nêre .

Min ji vê gotin.ê tu efû kirî , hevîn çi..ye 'ez dizanin .

fidî guşguşa ' dengê avê dihat . G-ava gihan serê zinarekîmezin , di bin . re , di reşiya şevê de , ava Şetîwek körtalek'e kûVr- û tarî , ji wan re: xuya, bû .

Bi dengekî kezebşewat pêl_n avê kef didan û diherîkîn .

Ev der sar , "hov. . têrtirs û tomet bû .

Mirin lê 'digeriya . ' ' " " *'

Mîr Perîxan maç kir û gotê : " Xwe'dş bi t'ê re be !

Gurgîn jî xwe . di pêşberê wê detewan û- got ê -: " XwecTê bite re be !

Perîxanê berê xwe da kortala'kb tê de'şekên avêstrana mirinê distiran , Gava ew ket ber rexê* kortalê ,

laşê wê lerizî û sîngê xwe bi destê -xwe givaşt ûgot'": Min bavêjin ! ,

Di dema' ko'Gurgîn desten xwe drêjî wê cTlkir Û bihna xwebi dişwari hildikêşa ; Mîr Perîxan ber sîngê xwe ve hilan$: ,

givaş't ,. ma'ç kir 15. ji serê zinarî ew avêt ayê cTe .

Tu deng û axîn jê seh ne kirin .

Ezman'feştir -'15. ewr hêj tarîtir dibÛ , Dengê bayîêdî dengê gor û goristanan bû ... G.urgîh ji bavê xwe re got :

- Bavo , de em herin . Mîr hêdî hêdi- lê vedigerand :

"Bisekine , - Mîr bala xwe dida ,, heçko guhdariyaclengekî dikir , lê tu cleng ne dihat . Wextek borî kurêwi dîsa got ê : " Bavo , cTe en herin . Mîr careke din

- 37 -Perixanê xwe avêt ' - . . singa MÎr , zendên xwe listoyê* eyloyê xwe werandin . Mîr ew hilanî û li serzendêvri xwê Wek guhekî siyik ew hilgirt .

Perîxanê bi destên xwe çiqlên daran dida Valîkî ûrûVyê xwe jê ' vecTida . _

Gurgîn ji paş ve dihat , j'i nişka ve got' bavê xwe :

Bihêle ez bikevim pêşiyê , revîna agif'ê* 'sor dikeve dilêmin , ez dltirsin xencerekê li stöyê tê bicTim .

Mîr got -ê'":

- Here pêş'iyê ' , bila XVwedê* li kêmaniya te ne nêre .

Min ji vê gotin.ê tu efû kirî , hevîn çi..ye 'ez dizanin .

fidî guşguşa ' dengê avê dihat . G-ava gihan serê zinarekîmezin , di bin . re , di reşiya şevê de , ava Şetîwek körtalek'e kûVr- û tarî , ji wan re: xuya, bû .

Bi dengekî kezebşewat pêl_n avê kef didan û diherîkîn .

Ev der sar , "hov. . têrtirs û tomet bû .

Mirin lê 'digeriya . ' ' " " *'

Mîr Perîxan maç kir û gotê : " Xwe'dş bi t'ê re be !

Gurgîn jî xwe . di pêşberê wê detewan û- got ê -: " XwecTê bite re be !

Perîxanê berê xwe da kortala'kb tê de'şekên avêstrana mirinê distiran , Gava ew ket ber rexê* kortalê ,

laşê wê lerizî û sîngê xwe bi destê -xwe givaşt ûgot'": Min bavêjin ! ,

Di dema' ko'Gurgîn desten xwe drêjî wê cTlkir Û bihna xwebi dişwari hildikêşa ; Mîr Perîxan ber sîngê xwe ve hilan$: ,

givaş't ,. ma'ç kir 15. ji serê zinarî ew avêt ayê cTe .

Tu deng û axîn jê seh ne kirin .

Ezman'feştir -'15. ewr hêj tarîtir dibÛ , Dengê bayîêdî dengê gor û goristanan bû ... G.urgîh ji bavê xwe re got :

- Bavo , de em herin . Mîr hêdî hêdi- lê vedigerand :

"Bisekine , - Mîr bala xwe dida ,, heçko guhdariyaclengekî dikir , lê tu cleng ne dihat . Wextek borî kurêwi dîsa got ê : " Bavo , cTe en herin . Mîr careke din

- 38 -

gotVê...:' " :Bihne.ke cTin. _. bisekine . Wexteki din borîÛ Mîr got :

- De were em herin '» GencT gavan bi hevfe çûh. , jinişka ve , Mîr sekinî 15. gpt :

-'Ma ez cTiçin ku ? ! Ma. ez. ji bona'çi diçim ? !

Jiyînamin hemî\bi..wê r.e bû , ko ew çû jiyîh ûv rahetîji' bo min çi ne , ji çire ne a, bi kêfî ç'i tên . Ez pîr im ,

kes êdî ni kare heji min bike û jiyîna bê hevînne dînîtî ,ye .?

Kurê. wî lê vegerancT :

Bavê min , ;:tu-bi nav û dengfî, di destê te de girtin ûberdan heye" , dewlemen.dî,. . heye ! Mîr jê re got ' :

G-urgîn , ji lêvên wê , ji lêvön Perîxanê ramûsanekê bide minû dewlemendî û navdariya min ji xwe re bibe , Ew tiş-têh ko te hejmartin , tiştên mirî û bêcan in , bi tenêhevîn û jin bihndar û rengcTar in , kaniya jiyînê jin e .

Yê ko bê hevîn e,bê jiyîn e , perîşan e u rojên wîbi' xen û ke.ser in , bi kovan û h'êstir in . B'ila XwecTê herarîkarê te. be . Gurgîn ,, bila şev û rojên te bi tenahîû xweşî . biborin . Mir. ev xeber gotin û dest bi çûyina aliyêavê ve kir . Gurgîn qirek cla û got :

"Bavo ! "..û 'sekinî b* , tiştekî 'din , bi ser ve zeydekirin jê ne hat . Ji xwe nirovê ko jiyîna wî jê re tehlbûye û 'iniri-V .pê"-. dikene û wî gazî'ba xwe cTike , jê re çitê gotin . Bavê wî lê vegerad : " Dev: ji nin berde ",Kurê wî got. ê : " Û Xwedê .!. " Mîr got :

- Ew 'her tiştî dizane û bilez giha serê zinarî û xwe .avêt avê . Dengê bayî li nav cTar û çiyan xurt ûtîj dihat .

Gurgîn berê xwe da ezmanan û gazi kir : " XwecTêyo !! jimin re jî dilekî xurt'bicTe .

Çavên Mf1 Tacîn , cli şeva mirinê a tarî de , welêneqihan ,

INSTITUT KURDE BE PARIS

ENTRME N° ^ J\ ^ % ûej)

- 38 -

gotVê...:' " :Bihne.ke cTin. _. bisekine . Wexteki din borîÛ Mîr got :

- De were em herin '» GencT gavan bi hevfe çûh. , jinişka ve , Mîr sekinî 15. gpt :

-'Ma ez cTiçin ku ? ! Ma. ez. ji bona'çi diçim ? !

Jiyînamin hemî\bi..wê r.e bû , ko ew çû jiyîh ûv rahetîji' bo min çi ne , ji çire ne a, bi kêfî ç'i tên . Ez pîr im ,

kes êdî ni kare heji min bike û jiyîna bê hevînne dînîtî ,ye .?

Kurê. wî lê vegerancT :

Bavê min , ;:tu-bi nav û dengfî, di destê te de girtin ûberdan heye" , dewlemen.dî,. . heye ! Mîr jê re got ' :

G-urgîn , ji lêvên wê , ji lêvön Perîxanê ramûsanekê bide minû dewlemendî û navdariya min ji xwe re bibe , Ew tiş-têh ko te hejmartin , tiştên mirî û bêcan in , bi tenêhevîn û jin bihndar û rengcTar in , kaniya jiyînê jin e .

Yê ko bê hevîn e,bê jiyîn e , perîşan e u rojên wîbi' xen û ke.ser in , bi kovan û h'êstir in . B'ila XwecTê herarîkarê te. be . Gurgîn ,, bila şev û rojên te bi tenahîû xweşî . biborin . Mir. ev xeber gotin û dest bi çûyina aliyêavê ve kir . Gurgîn qirek cla û got :

"Bavo ! "..û 'sekinî b* , tiştekî 'din , bi ser ve zeydekirin jê ne hat . Ji xwe nirovê ko jiyîna wî jê re tehlbûye û 'iniri-V .pê"-. dikene û wî gazî'ba xwe cTike , jê re çitê gotin . Bavê wî lê vegerad : " Dev: ji nin berde ",Kurê wî got. ê : " Û Xwedê .!. " Mîr got :

- Ew 'her tiştî dizane û bilez giha serê zinarî û xwe .avêt avê . Dengê bayî li nav cTar û çiyan xurt ûtîj dihat .

Gurgîn berê xwe da ezmanan û gazi kir : " XwecTêyo !! jimin re jî dilekî xurt'bicTe .

Çavên Mf1 Tacîn , cli şeva mirinê a tarî de , welêneqihan ,

INSTITUT KURDE BE PARIS

ENTRME N° ^ J\ ^ % ûej)