Nocna zamieć

Już w księgarniach:

Darek Foks Wielkanoc z tygrysemJohan Theorin ZmierzchJan Seghers Zbyt piękna dziewczyna

W serii ukażą się także:

Johan Theorin Nocna śnieżycaJan Seghers Panna młoda w śnieguThomas Kanger PograniczeJan Seghers Partytura śmierciLars Kepler Hipnotyzer

Więcej informacji: czarne.com.pl

Johan Theorin

Nocna zamieć

Przełożyła Bogumiła Ratajczak

Zmarli zbierają się co zimę, aby uczcić Boże Narodzenie. Jed­nak pewnego razu ich spokój zakłóciła niezamężna staruszka. Zegarek jej stanął, wstała więc wcześnie i w środku bożo­narodzeniowej nocy poszła do kościoła. Dobiegł ją szum gło­sów, jak podczas mszy. Było tam pełno ludzi. Nagle dostrzegła swojego narzeczonego z młodości, który utonął przed wieloma laty, a teraz zasiadał w ławce z innymi.

Szwedzkie podanie ludowe z XIX wieku

Tytuł oryginału szwedzkiego

Projekt okładki ŁUKASZ MIESZKOWSKIZdjęcie Autora ©

Copyright © byCopyright © for the Polish translation by

Redakcja MAgdAlEnA KędZIErSKA / d2d.PlKorekta MAŁgOrZAtA POźdZIK / d2d.Pl, MAŁgOrZAtA UZArOWIcZ / d2d.PlProjekt typograficzny i skład rOBErt OlEŚ / d2d.Pl

ISBn 978­‑8­3­‑753­6­‑110­‑0­

7

Zima 1846

Tu właśnie zaczyna się moja książka, Katrine, w roku, gdy zbudowano gospodarstwo Åludden. Dla mnie znaczyło ono więcej niż tylko dom, w którym mieszkałam wraz z matką. To było miejsce, w którym osiągnęłam dorosłość.

Poławiacz węgorzy Ragnar Davidsson powiedział mi kiedyś, że spora część gospodarstwa została zbudowana ze szczątków łodzi niemieckich flisaków. I wierzę mu. Na bocznej ścianie obory, w rogu przy wejściu na stryszek z sianem, widnieje wyryty w desce napis: KU PAMIĘCI CHRISTIANA LUDWIGA.

Słyszałam szept zmarłych w tych ścianach. Mają co opo­wiadać.

Valter Brommesson w małym domku w Åludden składa ręce i modli się do Boga. Prosi o to, aby wiatr i fale nad‑chodzące tej nocy od morza nie rozbiły obu jego latarni na kawałeczki.

Widywał już złą pogodę, lecz nigdy dotąd takiej bu‑rzy. Białej ściany śniegu i lodu, która nadciąga od strony północno‑wschodniej, wstrzymując wszelkie prace bu‑dowlane.

Wieże, Panie, pozwól nam je dokończyć…

8­ 9

Brommesson jest doświadczony w stawianiu latarni morskich, lecz po raz pierwszy buduje je nad Bałtykiem. Przybył na Olandię w marcu poprzedniego roku i od razu zabrał się do roboty: zatrudnił ludzi, zamówił glinę i wa‑pień, wynajął silne konie pociągowe. Chłodna wiosna, ciepłe lato oraz słoneczna jesień na wybrzeżu były piękne. Prace szły gładko i obie latarnie powoli wznosiły się ku niebu.

A potem słońce znikło, temperatura spadła i nastała zima, a miejscowi zaczęli przebąkiwać o zamieci, o fåku, jak się tutaj mawia. I w końcu przyszedł fåk. Późnym wieczorem spadł na brzeg niczym dzikie zwierzę.

Krótko przed świtem wiatr wreszcie zaczyna słabnąć. Rozlegają się krzyki od morza. Dobiegają z ciemności

wokół Åludden – długie, rozdzierające wołania o pomoc w obcym języku.

Odgłosy budzą Brommessona, on z kolei wyrywa ze snu zmęczonych robotników.

– To ktoś na plaży – mówi. – Musimy iść.Mężczyźni są zaspani i nie mają ochoty opuszczać łóżek,

ale Brommesson stawia ich na nogi i zmusza do wyjścia na dwór.

Na nabrzeże brną przez śnieg skuleni, osłaniając się przed lodowatym wiatrem, który wieje im w twarze. Brommesson odwraca głowę, stwierdzając, że na wpół skończone wieże nadal stoją na brzegu.

Z drugiej strony, z zachodu, nic nie widać. Płaski kra‑jobraz całej wyspy przeobraził się w falującą pustynię śnieżną.

Mężczyźni zatrzymują się na plaży i spoglądają w morze.

Przez szarobure cienie nad ławicą niczego nie mogą się dopatrzeć, ale nadal dobiega ich słabe wołanie zmieszane

z szumem fal oraz trzask odrywających się gwoździ i pę‑kającego drewna.

Duży statek ugrzązł na mieliźnie i schodzi pod wodę.Stanie na brzegu i wsłuchiwanie się w odgłosy oraz

nawoływanie o pomoc dochodzące stamtąd są ostatecznie jedynym, co robotnicy mogą zrobić. Trzy razy próbowali wyciągnąć na morze jedną z łodzi, ale wszystko na nic. Widoczność jest za słaba, fale za wysokie, poza tym w wo‑dzie pływa mnóstwo ciężkich bali.

Rozbity statek musi mieć na pokładzie jakiś ogromny ładunek drewna. Kiedy kadłub zaczyna tonąć, fale po‑rywają drewno i wdzierają się na dek. Długie jak taran pale wyrzucane są na ląd dużymi partiami. Zaczynają zapełniać zatoczki wokół przylądka, uderzając i ocierając się o siebie.

Gdy za ciemnosiwą warstwą chmur wschodzi słońce, robotnicy natykają się na pierwsze zwłoki. Jest to młody mężczyzna unoszący się na falach kilkanaście metrów od brzegu. Ma wyciągnięte ręce, jak gdyby mimo wszystko do samego końca próbował złapać się któregoś z bali. Dwóch robotników wchodzi do płytkiej wody, chwytają krzepko za grubą, wełnianą koszulę zmarłego i tak ciągną go po piaszczystym dnie w stronę lądu.

Na brzegu każdy łapie za jeden lodowaty przegub dłoni i szarpie za niego. Wyciągają zmarłego, ale trudno go unieść, bo jest wysoki i barczysty. Muszą przeciągnąć go po pokrytej śniegiem plaży, w ubraniu ociekającym wodą.

Mężczyźni w milczeniu otaczają ciało, nie dotykając go.W końcu Brommesson pochyla się i przewraca zwłoki

na plecy.Topielec jest marynarzem o czarnych włosach i szero‑

kich ustach, teraz na wpół otwartych, jak gdyby zamarł, łapiąc oddech. Jego oczy wpatrują się w bure niebo.

10­

Majster szacuje wiek mężczyzny na mniej więcej dwa‑dzieścia lat. Prawdopodobnie kawaler, choć mógłby już być żywicielem rodziny. Zginął na obcym wybrzeżu, pew‑nie nawet nie wiedział, jak nazywa się wyspa, koło której statek poszedł na dno.

– Trzeba będzie trochę później posłać po pastora – stwierdza Brommesson, zamykając powieki zmarłego, chcąc uciec przed jego pustym spojrzeniem.

Po trzech godzinach ciała pięciu marynarzy wypływają na ląd koło Åludden. Morze wyrzuca też złamaną deskę z napisem: cHrIStIAn lUdWIg – HAMBUrg.

I drewno, mnóstwo drewna.Dobra z wraku są darem. Należą teraz do korony szwedz‑

kiej, tej samej, która finansuje budowę latarni w Åludden. Robotnicy niespodziewanie otrzymują doskonałe drewno sosnowe warte wiele setek rixtalarów.

– Wszyscy muszą pomóc, kiedy będziemy to zbierać – oznajmia Brommesson. – Ułożymy drewno w stosy, z dala od fal.

Kiwa głową sam do siebie i patrzy na zaśnieżoną rów‑ninę. Na wyspie lasy są skąpe. Teraz na Åludden, zamiast małego gospodarstwa z kamienia, z leżącego tu drewna może zbudować dużo większe domy dla latarników i ich rodzin.

Ma wizję solidnego folwarku, domu pełnego izb i prze‑stronnych sal – bezpiecznej siedziby dla tych, którzy zaj‑mować się będą jego latarniami na krańcu świata.

Będzie to jednak gospodarstwo wybudowane z mate‑riałów z rozbitego statku, coś takiego może sprowadzić nieszczęście. Potrzebna byłaby jakaś ofiara, aby temu zapobiec. Może nawet kapliczka. Miejsce pamięci o tych, którzy zginęli przy Åludden, o wszystkich nieszczęsnych duszach, które nie spoczęły w poświęconej ziemi.

Myśl o większym gospodarstwie nie opuszcza Brom‑messona. Jeszcze tego samego dnia długimi krokami zacznie mierzyć powierzchnię.

Sztorm ustał i zmarznięci murarze zabierają się do wyciągania bali – układają jeden na drugim w stos na trawie. Wielu z nich wciąż jeszcze słyszy echo krzyków tonących.

Jestem przekonana, że robotnicy nigdy nie zapomnieli wołania tonących marynarzy, zapewne najbardziej przesądni podwa­żali decyzję Brommessona o budowie dużego domu z drewna pochodzącego z wraku.

Folwark powstały z bali, których w rozpaczy chwytali się umierający marynarze, nim pochłonęło ich morze – czyż ja i moja matka nie powinnyśmy były być mądrzejsze i nie wpro­wadzać się tam pod koniec lat pięćdziesiątych? I ty, Katrine, czy naprawdę słusznie przeniosłaś się tam z rodziną trzydzie­ści pięć lat później?

Mirja Rambe

Odmień swoje życie – zamieszkaj na wsi

Obiekt: Gospodarstwo Åludden, północno‑wschodnia Olandia.

Opis: Rozległe gospodarstwo latarnika z połowy XIX wieku, położone w spokojnym, odludnym miejscu, z cudownym widokiem na Bałtyk, niecałe trzysta metrów do plaży i ze słońcem jako najbliższym sąsiadem.

Nad brzegiem spory ogród z równym trawnikiem – ide‑alny do zabawy dla dzieci. Od północy otoczony rzadkim lasem, a na południu rezerwatem ptaków (Offermossen) oraz plażą i polem.

Zabudowania: Piękny budynek mieszkalny, dwupoziomowy (bez piwnicy) o łącznej powierzchni 28­0­ m². Wymaga re‑montu i modernizacji. Drewniane wiązanie, belkowanie oraz fasada. Dach pokryty dachówką. Oszklona weranda od południa. Pięć sprawnych pieców kaflowych. Sosnowa podłoga we wszystkich pomieszczeniach. Woda komu‑nalna, odpływ osobny.

Budynek dodatkowy (pralnia z piecem kaflowym), je‑den poziom o powierzchni 8­0­ m² z doprowadzoną wodą i elektrycznością – po renowacji idealny pod wynajem.

Budynek gospodarczy (obora z wapienia i drewna) o po‑wierzchni 450­ m² – do gruntownego remontu.

Status: SPrZEdAnE

PAŹDZIERNIK

17

1

Ciemności pokoju przecięło piskliwe wołanie: – Mamooo?!Drgnął na dźwięk tego głosu. Sen był niczym jaski‑

nia wypełniona dziwacznymi echami – ciepła i mroczna. Z bólem się z niego wyrywał. Przez chwilę świadomość nie miała ani imienia, ani miejsca – jedynie chaotyczne wspomnienia i myśli. Ethel? Nie, nie Ethel, lecz… Katrine, Katrine. Para zagubionych, błyszczących oczu szukała światła w ciemności.

Parę sekund później przypomniał sobie, jak się nazywa: Joakim Westin. Śpi w podwójnym łożu w Åludden na północy Olandii.

Był w domu. Mieszkał w nim od wczoraj. Jego żona Katrine oraz dwójka ich dzieci przebywali tu już od dwóch miesięcy. On sam dopiero co przyjechał.

0­1:23­. Czerwone cyfry budzika roztaczały jedyne światło w pokoju bez okien.

Nie słychać już było dźwięków, które go obudziły, ale wiedział, że były rzeczywiste. Dobiegło go głuche zawo‑dzenie i pojękiwania kogoś, kto śnił niespokojnie w innej części domu.

18­ 19

Sylwetka obok niego spoczywała nieruchomo. To była Katrine. Pogrążona w głębokim śnie zsunęła się na brzeg łóżka, pociągając swoją kołdrę za sobą. Leżała plecami do niego, widział miękkie kontury jej ciała i czuł jej ciepło. Przez prawie dwa miesiące spała tu sama – Joakim miesz‑kał i pracował w Sztokholmie, w odwiedziny przyjeżdżał w co drugi weekend.

Nie służyło to żadnemu z nich.Wyciągnął rękę, aby dotknąć jej pleców, kiedy po raz

kolejny usłyszał wołanie: – Maamoo…!Rozpoznał cienki głos Livii. Kazało mu to podnieść

kołdrę i wstać z łóżka.Piec kaflowy stojący w rogu sypialni nadal emanował

ciepło, ale drewniana podłoga pod stopami okazała się lodowata. Trzeba będzie coś pod nią podłożyć, dodać izolację jak pod podłogą w kuchni i pokojach dzieci, ale to plany na przyszły rok. Zanim nadejdzie zima, można kupić parę dywanów. I opał. Trzeba gdzieś tanio zdobyć drewno do pieca, bo w gospodarstwie nie ma lasu do przecinki. On i Katrine mają jeszcze sporo rzeczy do za‑łatwienia przed nadejściem prawdziwych mrozów – rano trzeba będzie zacząć robić listę.

Joakim wstrzymał oddech i wytężył słuch. Nic nie słyszał.

Miał na sobie tylko spodnie od piżamy, włożył więc szlafrok wiszący na krześle. Zrobił długi krok między dwoma kartonami i wymknął się z pokoju.

Poszedł w złą stronę. W willi w Sztokholmie idąc do dzieci, zawsze skręcał w prawo, ale w nowym domu spały w lewej części.

Sypialnią Joakima i Katrine było małe pomieszczenie w wielkim systemie jaskiń tego domu. Na zewnątrz ciąg‑

nął się korytarz z mnóstwem pudeł ustawionych jedno na drugim wzdłuż ściany, który kończył się większym holem z szeregiem okien. Wychodziły na wyłożony kocimi łbami dziedziniec, z dwóch stron osłonięty budynkami.

Åludden był zamknięty od strony lądu, ale otwierał się na morze. Joakim podszedł do okna w holu i spojrzał na plażę za płotem. W dole połyskiwała czerwona łuna, pochodziła od dwóch latarni stojących na małych wysep‑kach. Snopy światła południowej wieży omiatały hałdy wodorostów przy brzegu i rzucały się daleko po Bałtyku, podczas gdy północną latarnię spowijały ciemności. Ka‑trine powiedziała, że ona nigdy nie świeci.

Dobiegł go szum wiatru wokół domu i ujrzał niespo‑kojne cienie wznoszące się koło latarni. Fale. Zawsze przy‑wodziły mu na myśl Ethel, mimo że to nie one, lecz ziąb doprowadziły do jej śmierci.

Minęło zaledwie dziesięć miesięcy.Znowu usłyszał za sobą cichy głos, ale już nie jęki. Zda‑

wało się raczej, jakby Livia cichutko mówiła coś sama do siebie. Joakim wrócił na korytarz. Ostrożnie przestąpił wysoki próg i wszedł do pokoju córki, w którym znajdo‑wało się tylko jedno okno i panowała nieprzenikniona ciemność. Okno zasłaniała zielona roleta z piątką różo‑wych świnek tańczących radośnie w kółku.

– Uciekaj… – odezwał się w mroku cienki, dziewczęcy głos. – Uciekaj.

Joakim poczuł pod stopą miękkiego, szmacianego zwie‑rzaczka, który leżał na podłodze koło łóżka. Podniósł go.

– Mama? – Nie. To tylko tata.Słyszał jej lekki oddech, w mroku majaczyły mu senne

ruchy małego ciałka okrytego kołdrą w kwiatki. Pochylił się nad posłaniem.

20­ 21

– Śpisz?Livia uniosła głowę. – Co?Joakim położył maskotkę na pościeli, blisko dziecka. – Foreman spadł na podłogę. – Uderzył się? – Skąd… chyba się nawet nie obudził.Objęła ulubieńca ramieniem – pluszak był dwunożnym

stworzeniem z głową owcy, kupiła go zeszłego lata na Gotlandii. W połowie owca, w połowie mężczyzna. Joakim nazwał tę osobliwą postać Foremanem, na cześć boksera, który parę lat temu jako pięćdziesięciopięciolatek ogłosił powrót do sportu.

Delikatnie pogłaskał Livię po czole. Było chłodne. Rozluźniła się, jej głowa na powrót opadła na poduszkę i dziewczynka, zerkając na ojca, zapytała:

– Tato, długo tu już jesteś? – Nie. – Ktoś tu był. – Tylko ci się przyśniło.Dziecko pokiwało głową i zamknęło oczy. Znowu za‑

padało w sen.Joakim wyprostował się i odwrócił wzrok. Ponownie uj‑

rzał nikły blask południowej wieży, który pulsował przez zasłonę. Podszedł bliżej i uchylił firankę o parę centyme‑trów. Okno wychodziło na zachód, stąd nie było widać latarni, ale czerwone światło docierało aż do pustego pola za domem. Livia znów oddychała spokojnie i smacznie spała. Rano nie będzie pamiętać, że do niej zaglądał.

Zajrzał do drugiego dziecka. Tę sypialnię właśnie wyre‑montowali. Katrine położyła tapety i umeblowała ją, kiedy Joakim przebywał w willi w stolicy, zajmując się sprzą‑taniem po wyprowadzce. W środku panowała zupełna

cisza. Dwuipółletni Gabriel leżący w krótkim łóżeczku wyglądał niczym sztywne zawiniątko. Od kilkunastu miesięcy kładł się co wieczór o ósmej, przesypiając bez przerwy niemal dziesięć godzin. Takie przyzwyczajenia są marzeniem każdego rodzica, który ma małe dzieci. Jo‑akim odwrócił się w milczeniu i cicho przemknął koryta‑rzem. Dom wokół niego skrzypiał nieznacznie, dźwiękiem przypominając kroki.

Kiedy wrócił do łóżka, Katrine spała głęboko.

Po południu tego samego dnia rodzinie złożył wizytę pięćdziesięcioletni mężczyzna o spokojnym uśmiechu. Zapukał do tylnych drzwi mieszczących się w północnej ścianie domu. Joakim pospiesznie otworzył w nadziei, że to ich sąsiad.

– Dzień dobry – odezwał się nieznajomy. – Bengt Ny‑berg z gazety „Ölands‑Posten”.

Nyberg stał na schodach z aparatem opierającym się na grubym brzuchu i notesem w dłoni. Gospodarz z ociąga‑niem uścisnął rękę dziennikarza.

– Słyszałem, że do Åludden zajechały ostatnio wielkie ciężarówki z firmy transportowej, więc pomyślałem, że może zastanę was w domu.

– Tylko ja się ostatnio wprowadziłem – odparł Joa‑kim. – Reszta rodziny mieszka tu już od jakiegoś czasu.

– Przeprowadzaliście się etapami? – Jestem nauczycielem. Byłem zmuszony pracować aż

do teraz.Reporter pokiwał głową. – Musimy więc o tym wspomnieć. Na pewno pan rozu‑

mie. Wiosną dostaliśmy informację, że Åludden zostało sprzedane, jasna sprawa, ale teraz ludzie, oczywiście, chcie‑liby się dowiedzieć, kim są kupujący…

22 23­

– Jesteśmy po prostu zwyczajną rodziną – skwitował szybko Joakim. – Proszę tak napisać.

– Skąd jesteście? – Ze Sztokholmu. – Jak rodzina królewska, no – skomentował Nyberg.

Spojrzał na niego. – Czy tak jak król będziecie tu mieszkać tylko wtedy, kiedy jest ciepło i słonecznie?

– Nie, przez cały rok.Z holu nadeszła Katrine i stanęła obok męża. Rzucił jej

porozumiewawcze spojrzenie, a ona skinęła głową. Za‑prosili gościa do środka. Reporter powoli, nie spiesząc się, przekroczył próg. Zdecydowali, że usiądą w kuchni, która nowo wyposażona i z wycyklinowaną podłogą z wszyst‑kich pomieszczeń w domu najbardziej nadawała się do przyjmowania wizyt .

Podczas prac w sierpniu Katrine i tutejszy stolarz na‑tknęli się na coś interesującego: niewielką skrytkę mię‑dzy deskami – szkatułkę zrobioną z płaskich kamieni. Wewnątrz znaleźli srebrną łyżeczkę i zbutwiały bucik dziecięcy. Była to, jak stwierdził majster, ofiara dla bóstw domowych mająca zapewnić mieszkańcom gospodarstwa liczne potomstwo oraz dostatek pożywienia.

Joakim parzył kawę. Nyberg rozsiadł się przy długim, dębowym stole. Otworzył notatnik.

– Jak się to wszystko zaczęło? – No więc… lubimy domy z drewna – odparł Joakim. – Uwielbiamy – podkreśliła Katrine. – To musiała być jednak poważna zmiana… zakup

Åludden i przeprowadzka ze Sztokholmu? – Nawet ogromna – powiedziała pani domu. – Mieliśmy

willę w Brommie, ale chcieliśmy zamienić ją na lokum tutaj. Zaczęliśmy się rozglądać w zeszłym roku.

– Dlaczego akurat północna Olandia?

Tym razem odpowiedzi udzielił Joakim: – W Katrine płynie trochę olandzkiej krwi… mieszkała

tu jej rodzina.Kobieta rzuciła mu szybkie spojrzenie i już wiedział, co

myśli – jeśli ktokolwiek będzie opowiadać o jej pochodze‑niu, to tylko ona. A rzadko miała na to ochotę.

– Doprawdy? Gdzie? – W różnych miejscach. Sporo się przemieszczali –

ucięła Katrine, nie patrząc na reportera.Joakim mógłby dodać, że żona jest córką Mirji Rambe

i wnuczką Torun Rambe. Pewnie zachęciłoby to Nyberga do napisania dużo większego artykułu, ale się nie ode‑zwał. Jego małżonka i teściowa prawie ze sobą nie roz‑mawiały.

– Ja jestem dzieckiem betonu – wyznał. – Dorastałem w ośmiopiętrowym wieżowcu na Jakobsbergu, gdzie przez asfalt i ruch samochodowy było bardzo ponuro. Dlatego też tęskniłem do domu na wsi.

Początkowo Livia spokojnie siedziała tacie na kolanach, ale w końcu znudzona rozmową pobiegła do swojego po‑koju. Gabriel, którego trzymała Katrine, skoczył na ziemię i poszedł w ślady siostry. Joakim, wsłuchując się w bardzo energiczny tupot sandałków z plastiku, powtórzył tę samą litanię, jaką odmawiał przed przyjaciółmi i sąsiadami ze Sztokholmu w ciągu ostatnich miesięcy:

– Myślimy też, że jest to fantastyczne miejsce dla dzieci. Łąki i lasy, czyste powietrze i zdrowa woda. Bez infekcji. Bez stania w korkach w spalinach… Miejsce dobre dla wszystkich.

Bengt Nyberg odnotował te mądre słowa w swoim ka‑jecie. Potem został oprowadzony po parterze, zarówno po odnowionych pokojach, jak i po pomieszczeniach z podar‑tymi tapetami, łatanym sufitem i brudną podłogą.

24 25

– Piece kaflowe są niesamowite – rzucił Joakim. – A par‑kiety zachowały się w niewiarygodnie dobrym stanie… Niektóre wystarczy tylko wyszorować.

Jego entuzjazm dla domu zaczął się chyba udzielać dziennikarzowi, bo po pewnym czasie przestał zadawać służbowe pytania, za to z zainteresowaniem zaczął się rozglądać dookoła. Nalegał, aby pokazać mu także resztę – choć Joakim najchętniej by sobie darował przypominanie o tym, ile jest jeszcze do naprawienia.

– Właściwie nie ma już nic więcej do oglądania – pró‑bował się bronić. – Tylko pełno pustych pokoi.

– Jeszcze rzut oka – poprosił Nyberg.Joakim w końcu ustąpił i otworzył drzwi na piętro.

Żona i gość ruszyli za nim wijącymi się schodami do kory‑tarza na górze. Mimo szeregu okien zwróconych w stronę morza panował tam półmrok, ponieważ szyby zasłonięto płytami pilśniowymi, przez które przedzierały się jedynie nikłe strumienie światła. Było wyraźnie słychać, jak wiatr dmie w ciemnych pokojach.

– Hula sobie w najlepsze – skwitowała Katrine ze smutną miną.

– Ale dzięki tej naturalnej cyrkulacji powietrza dom nie zamókł, więc ma bardzo mało ubytków spowodowanych wilgocią.

– Aha, tak… to dobrze… – Nyberg taksował sfatygo‑wany korkowy dywanik, poplamione i poodzierane tapety oraz welony pajęczyn zwieszające się z listew przy ścia‑nie. – Zdaje się jednak, że zostało wam jeszcze sporo do zrobienia.

– Wiemy, wiemy… – Nie możemy się doczekać – dodał Joakim. – Na pewno będzie ładnie… – podsumował reporter. –

A tak w ogóle, wiecie coś o tym domu?

– Ma pan na myśli historię tego majątku? – zapytał Joakim. – Niewiele, chociaż agent opowiadał to i owo. Zbudowano go w połowie XIX wieku, kiedy stawiano latarnie. Ale został poddany niemałym przeróbkom… oszklona weranda od frontu wygląda, jakby pochodziła z XX wieku.

Spojrzał pytająco na Katrine, żeby sprawdzić, czy chce zdradzić coś więcej – na przykład jak to było, kiedy dom dzierżawiły jej babka i matka – ale uciekała przed jego wzrokiem.

– Wiemy, że mieszkali tu latarnicy i ich szefowie z ro‑dzinami i służbą – dodała jedynie – więc pewnie sporo było bieganiny po tych pokojach.

Nyberg pokiwał głową, rozglądając się po zapuszczo‑nym pięterku.

– Nie wydaje mi się, żeby w ciągu minionych dwudzie‑stu lat wiele osób zamieszkiwało to miejsce. Jakieś cztery czy pięć lat temu mieścił się tu dom uchodźcy dla rodzin, które uciekały przed wojną na Bałkanach. Ale to nie trwało długo. Trochę głupio, że to miejsce opustoszało… W końcu to coś wspaniałego.

Wrócili na parter. Nawet najbardziej zaniedbane po‑mieszczenia na dole wydały się teraz niespodziewanie widne i przytulne w porównaniu z tymi na górze.

– Czy ma jakąś nazwę? – zapytała Katrine, wpatrując się w reportera. – Wie pan może?

– Nazwę? Ale co? – Ten dom. Wszyscy mówią o nim Åludden, ale to prze‑

cież nazwa tej okolicy. – Cóż, Åludden nad Ålgrundet, Przylądek Węgorzy

nad Węgorzową Zatoką, gdzie się latem zbierają węgo‑rze… – powiedział Nyberg, jakby recytował wiersz. – Sam dom chyba nie ma imienia.

26­ 27

– Ale gospodarstwa mają jakieś pieszczotliwe określe‑nia. Dom w Brommie ochrzciliśmy „Willą Jabłoni”.

– To tutaj nie ma, w każdym razie nic mi o tym nie wiadomo. – Nyberg zszedł ze schodów i dodał: – Za to krąży o nim sporo legend.

– Legend? – Słyszałem parę… Mówi się, że kiedy w domu ktoś

kicha, wzmaga się wiatr wokół Åludden.Katrine i Joakim wybuchli śmiechem. – Więc będziemy musieli często wycierać kurze – skwi‑

towała. – No i jest też kilka starych opowieści o duchach…Zapadła cisza. – Duchach? – zdziwił się Joakim. – Pośrednik powinien

był o tym wspomnieć.Miał zamiar tylko się uśmiechnąć i pokręcić głową, ale

żona go ubiegła: – Słyszałam niektóre z nich, kiedy byłam na kawie

u Carlssonów… sąsiadów. Ale powiedzieli mi, że nie dają im wiary.

– Raczej nie mamy czasu na upiory – uzupełnił Jo‑akim.

Reporter skinął głową i ruszył w stronę holu. – Jasne, kiedy takie domy stoją niezamieszkane, ludzie

po prostu zaczynają gadać. Może wyjdziemy na dwór i zrobimy parę fotek, póki jeszcze jest jasno?

Na koniec wizyty Bengt Nyberg przeszedł przez traw‑nik i kamienne chodniki na podwórzu i przeprowadził szybką inspekcję w budynkach skrzydłowych – zobaczył olbrzymią oborę, której dolną kondygnację zbudowano z wapienia, a górną z pomalowanych na czerwono desek, oraz pralnię, mniejszy, pobielony budynek po drugiej stronie podwórza.

– Je zapewne też wyremontujecie? – zapytał retorycz‑nie, zaglądając do pralni przez pokrytą kurzem szybę.

– Oczywiście. Jak już wykończymy dom – odparł Joa‑kim.

– A potem będziecie wynajmować letnikom? – Niewykluczone. Myśleliśmy, żeby za parę lat założyć

tu pensjonat. – To popularne na wyspie – skwitował Nyberg.Na zakończenie reporter zrobił jakieś dwadzieścia zdjęć

państwa Westinów na pożółkłej łące za domem.Katrine i Joakim stali obok siebie i mrużyli oczy od

wiatru, zwróceni ku latarniom wznoszącym się nad wodą. Na trzask migawki Joakim wyprostował się, przypomniał sobie, że dom sąsiadów ze Sztokholmu pokazywano w pra‑sie trzy razy. „Piękne Wille” rok temu. Jemu będzie musiał wystarczyć artykuł w „Ölands‑Posten”. Gabriel siedział mu na barana, ubrany w zieloną, nieco za dużą kurtkę. Livia stała między rodzicami w białej, szydełkowej czapeczce naciągniętej na czoło. Podejrzliwie patrzyła w obiektyw. Za nimi wznosił się dom Åludden – niczym zamek z kamienia i drewna, jak cichy strażnik.

Gdy dziennikarz odjechał, rodzina zeszła na plażę. Wiatr był zimniejszy niż wcześniej, a słońce schyliło się już nisko nad dachami domów za ich plecami. W powietrzu unosił się zapach wodorostów wyrzuconych na brzeg.

Zejść nad wodę koło Åludden, to jakby dotrzeć na kra‑niec świata. To jak kres długiej podróży z dala od ludzi. Joakimowi spodobało się to uczucie.

Odnosiło się wrażenie, że północno‑wschodnia Olandia składa się z przeogromnego nieba oraz wąskiego pasa żółto‑brunatnego lądu. Maleńkie ostrowia wokół przypominały porosłe trawą żebra na wodzie. Płaskie wybrzeże wyspy,

28­ 29

głębokie zatoczki i cienkie przesmyki niemal niepostrze‑żenie łączyły się z wodą, tworząc płytkie i równe dno z pia‑sku i gliny, stopniowo pogłębiające się w stronę Bałtyku.

Kilkaset metrów dalej białe latarnie morskie wzno‑siły się wysoko ku granatowemu niebu. Bliźniacze wieże Åludden. Joakim uważał, że wysepki, na których je zbudo‑wano, wyglądały sztucznie, jak gdyby ktoś usypał w mo‑rzu dwa kopce z kamieni i żwiru, związał je wielkimi blokami skalnymi i betonem. Pięćdziesiąt metrów od nich biegł falochron – lekko wygięty pirs z dużych brył kamienia, ułożony tu pewnie po to, by chronić latarnie przed wichurami podczas sztormu.

Livia z Foremanem pod pachą nagle wbiegła na molo. Miało metr szerokości.

– Ja też! Ja też! – zawołał Gabriel, ale ojciec trzymał go mocno za rękę.

– Razem pójdziemy.Kilkadziesiąt metrów od brzegu kamienne przejście

rozwidlało się, jak wielka litera Y, dwoma węższymi ra‑mionami prowadząc do latarni.

– Livia, nie biegnij! – krzyknęła Katrine. – Pamiętaj o wodzie!

Dziewczynka zatrzymała się i wskazując na południową wieżę, oznajmiła głosem, który przebił się przez wiatr:

– To moja wieża! – Moja też! – zawtórował braciszek. – Koniec kropka! – ucięła Livia. Tej jesieni było to jej

ulubione powiedzenie, którego nauczyła się w przedszkolu.Katrine pospieszyła do córki i skinęła głową na pół‑

nocną latarnię. – Więc ta będzie moja. – W porządku, to ja się zajmę domem – powiedział

Joakim. – Kaszka z mlekiem, jeśli mi trochę pomożecie.

– Pomożemy. Koniec kropka! – zapewniła Livia. Za‑śmiała się i pokręciła głową, choć dla jej ojca nie były to, rzecz jasna, żarty.

Mimo wszystko nie mógł się doczekać pracy, którą zaplanował na tę zimę. Katrine i on będą musieli poszu‑kać posady w szkole na wyspie, a renowacją domu zajmą się wieczorami i w weekendy. Zresztą Katrine już się do tego zabrała.

Joakim stanął na porośniętym trawą wybrzeżu, od‑wrócił się i objął wzrokiem budynki przed sobą.

„Położone w spokojnym, odludnym miejscu”, jak in‑formowało ogłoszenie. Wciąż jeszcze nie mógł się przy‑zwyczaić do wielkości domu z białymi listwami i drewnia‑nymi ścianami pomalowanymi na czerwono, stojącego na grzbiecie łagodnego wzniesienia. Dwa piękne, czarne jak węgiel kominy sterczały z klinkierowego dachu niczym wieże. Ciepłe, żółtawe światło paliło się w kuchni i na werandzie, reszta domu kryła się w cieniu. Mieszkało tu już tyle rodzin, latami zdzierały te ściany, schody i pod‑łogi – latarnicy, ich przełożeni, pomocnicy i cała reszta, kimkolwiek byli. Wszyscy odcisnęli tu swoje piętno.

„Wyobraź sobie, że kiedy przejmujesz stary dom, on przejmuje ciebie” – wyczytał w jakiejś książce na temat odnawiania budynków z drewna. W ich przypadku było inaczej, bez problemu opuścili przecież willę w Brommie, ale poznali już rodziny obchodzące się ze swoim domem jak z dzieckiem.

– Idziemy do latarni? – zapytała Katrine. – Tak! – przytaknęła Livia. – Koniec kropka! – Kamienie mogą być śliskie – ostrzegł Joakim.Nie chciał, aby dzieci straciły szacunek dla morza

i same chodziły nad wodę. Livia umiała przepłynąć parę metrów, Gabriel w ogóle nie potrafił pływać. Lecz Katrine

3­0­ 3­1

z córką ruszyły już kamiennym pomostem, trzymając się za ręce. Joakim podniósł syna i ociągając się, poszedł za nimi po nierównomiernej powierzchni. Okazała się nie tak śliska, jak się spodziewał, tylko trochę nierówna i wyboista. W niektórych miejscach bloki pod wpływem działania wody poluzowały się i oderwały od betonu, który je spajał. Tego dnia wiał słaby wiatr, ale Joakim miał pojęcie o potencjale sił natury. Zima za zimą, kry lodowe, fale i gwałtowne burze nad Åludden, a mimo to wieże nadal stały.

– Ile mają wysokości? – zapytała Katrine, spoglądając na nie.

– Hmmm, nie mam miarki… ale ze dwadzieścia me‑trów?

Livia także zadarła głowę, żeby przyjrzeć się szczytowi swojej latarni.

– Dlaczego się nie świeci? – Zapala się po zmierzchu – wyjaśniła matka. – A ta się nigdy nie pali? – zdziwił się Joakim, odchy‑

lając się, żeby obejrzeć północną wieżę. – Chyba nie. Odkąd tu przyjechaliśmy, nie zaświeciła

się ani razu.Przy rozwidleniu pirsu Livia wybrała lewe ramię pro‑

wadzące do latarni mamy. – Ostrożnie – napomniał ją Joakim, widząc czarne

fale okalające to przejście.Było tam pewnie głęboko tylko na metr albo dwa,

ale nie podobały mu się cienie i zimno kryjące się w dole. Pływał całkiem nieźle, ale nigdy nie był typem, który ochoczo rzuca się latem do wody, nawet w czasie upału.

Katrine dotarła na wysepkę, podeszła do krawędzi i rozejrzała się w lewo i prawo po wybrzeżu. Na północy

majaczyły tylko opustoszałe plaże i kępy drzew, na po‑łudniu łąki, a dalej szopy z łódkami.

– Ani żywej duszy – stwierdziła. – Myślałam, że zoba‑czymy przynajmniej jakieś domy w sąsiedztwie.

– Za dużo cypli i wysepek, które zasłaniają widok. – Jo‑akim wolną ręką wskazał plażę od północnej strony. – Spójrzcie tam. Widzieliście to?

Był to wrak statku leżący na kamienistym brzegu, mniej więcej kilometr od nich – tak stary, że ostały się z niego jedynie kadłub i wypłowiałe od słońca deski. Dawno temu został wyrzucony na ląd w czasie zimowego sztormu i tak pozostał. Przechylony na prawą burtę spoczywał wśród kamieni. Joakim uznał, że wręg, który wystawał, wygląda jak żebro ogromnej klatki piersiowej.

– Owszem. To wrak – odparła Katrine. – Nie widzieli latarni? – zastanawiał się Joakim. – Czasami i one nie pomogą… nie podczas sztormu –

wyjaśniła. – Kilka tygodni temu poszłyśmy tam z Livią. Szukałyśmy jakichś ładnych przedmiotów z drewna, ale nic już nie zostało.

Wejście do latarni znajdowało się w głębokiej na metr wnęce, drzwi były solidne i grube, ze stali, bardzo po‑rdzewiałe. Jedynie resztki farby zdradzały ich oryginalną barwę. Nie było zamka, tylko rygiel ze zniszczoną kłódką. Joakim chwycił brzeg drzwi i pociągnął, ale ani drgnęły, nawet o milimetr.

– Widziałem pęk starych kluczy w szafce w kuchni – przypomniał sobie. – Musimy je kiedyś sprawdzić.

– Albo zapytamy w Urzędzie Żeglugi.Joakim przytaknął i odstąpił od drzwi. Latarnie i tak

nie wchodziły w skład ich majątku. – Mamo, czy te latarnie nie są nasze? – zapytała Livia,

kiedy ruszyli z powrotem na plażę.

3­2

Wyglądała na rozczarowaną. – Są. W pewnym sensie. Ale nie musimy się nimi zaj‑

mować. Prawda, Kim? –Uśmiechnęła się do męża, który znów potwierdził jej słowa.

– Wystarczy, że mamy nasz dom.

Gdy Joakim był u Livii, Katrine przewróciła się w łóżku na drugi bok, a kiedy wrócił pod kołdrę, jej ręce przez sen zaczęły go szukać po omacku. Poczuł jej zapach, za‑mknął oczy.

Wszystko to, tylko to.Życie w wielkim mieście wydawało się zakończone.

Sztokholm skurczył się do małej, szarej plamki na hory‑zoncie, a wspomnienia z poszukiwań Ethel przyblakły.

Spokój.Ponownie dobiegły go cichutkie jęki z pokoju córki.

Wstrzymał oddech. – Mamooo…Tym razem jej przeciągłe wołanie rozchodzące się po

domu zabrzmiało donośniej. Joakim westchnął zmęczony. Żona uniosła głowę i zaczęła nasłuchiwać.

– Co? – zapytała niewyraźnie. – Mamooo…Katrine usiadła. W przeciwieństwie do męża potra‑

fiła ze snu przejść do pełnej przytomności w ciągu paru sekund.

– Już próbowałem – szepnął. – Myślałem, że zasnęła, ale…

– Pójdę do niej.Bez wahania podniosła się, włożyła kapcie i szybko

narzuciła szlafrok. – Mamo? – Już idę, bachorze – burknęła Katrine.

Niedobrze, pomyślał Joakim. Niedobrze, że Livia chciała spać z mamą noc w noc, ale ten zwyczaj trwał już od zeszłego roku, odkąd zaczęły się jej pełne niepokoju sny – być może z powodu Ethel. Livia z trudem zasypiała, a sen miała spokojny wyłącznie wtedy, gdy w łóżku była przy niej matka. Dotąd nie udało im się jej przyzwyczaić, żeby przesypiała sama całą noc.

– Na razie, loverboyu – pożegnała go, wymykając się z pokoju.

Obowiązki rodzica. Joakim leżał w łóżku, z sypialni córki nie dochodziły już żadne dźwięki. Katrine przejęła odpowiedzialność, rozluźnił się i zamknął oczy. Poczuł, jak powoli ogarnia go senność.

Wszędzie wokół panowała cisza.Zaczęło się życie na wsi.