Nomenklatura wybranych Nomenklatura wybranych związków nieorganicznychzwiązków nieorganicznych

Nazwy jonów dodatnich – kationyNazwy jonów dodatnich – kationynazwę kationu tworzy się od nazwy nazwę kationu tworzy się od nazwy

pierwiastka w dopełniaczupierwiastka w dopełniaczu

LiLi++ - jon litu - jon lituCuCu2+2+ - jon miedzi II - jon miedzi II

HgHg222+2+ - jon dirtęci I - jon dirtęci I

HH+ + - jon wodoru I lub hydron- (gdy liczba - jon wodoru I lub hydron- (gdy liczba przyłączonych cząsteczek nie jest znana lub przyłączonych cząsteczek nie jest znana lub nieistotna)nieistotna)

HH33OO++ - jon oksoniowy lub oksonium - jon oksoniowy lub oksonium

NHNH44++ - jon amonu lub jon amonowy, amonium, - jon amonu lub jon amonowy, amonium,

azaniumazanium

UOUO222+2+ - jon uranylowy VI lub jon dioksouranu VI - jon uranylowy VI lub jon dioksouranu VI

Nazwy anionów tworzy się za pomocą końcówki Nazwy anionów tworzy się za pomocą końcówki „-„-owy”owy” dołączonej do nazwy grupy lub pierwiastka dołączonej do nazwy grupy lub pierwiastka

HH-- - - jon wodorkowyjon wodorkowyOHOH-- - - anion wodorotlenowyanion wodorotlenowyFF-- - - jon fluorkowyjon fluorkowySS2-2- - - jon siarczkowyjon siarczkowyCC4-4- - - jon węglikowyjon węglikowy

OO22- - - - jon ditlenkowy(-1) jon ditlenkowy(-1)

nazwa dopuszczalna- anion nazwa dopuszczalna- anion ponadtlenkowyponadtlenkowy

OO222- 2- - - jon ditlenkowy (-2) jon ditlenkowy (-2)

nazwa dopuszczalna- anion nazwa dopuszczalna- anion nadtlenkowynadtlenkowy

OO33-- - - jon tritlenkowy (-1) jon tritlenkowy (-1)

nazwa dopuszczalna anion nazwa dopuszczalna anion ozonkowyozonkowy

NN33- - - - jon triazotkowy(1-)jon triazotkowy(1-)

NONO33-- - - jon azotanowy Vjon azotanowy V

HSOHSO44-- - - jon jon

wodorosiarczanowy VIwodorosiarczanowy VISCNSCN-- - - jon tiocyjnianowyjon tiocyjnianowy

Nazewnictwo tlenkówNazewnictwo tlenkówTlenki to związki o wzorze ogólnym ETlenki to związki o wzorze ogólnym EnnOOm m E –jest symbolem E –jest symbolem

dowolnego pierwiastka z wyjątkiem fluorudowolnego pierwiastka z wyjątkiem fluoru

Nazwy tlenków prostych tworzy się łącząc słowo tlenek z Nazwy tlenków prostych tworzy się łącząc słowo tlenek z nazwą pierwiastka w dopełniaczu a w nawiasie podaje się nazwą pierwiastka w dopełniaczu a w nawiasie podaje się stopień utlenienia stopień utlenienia

ClCl22OO77 – tlenek chloru(VII) – tlenek chloru(VII)

NONO22 – tlenek azotu(IV) – tlenek azotu(IV)

AlAl22OO33 – tlenek glinu(III) – tlenek glinu(III)

FeO – tlenek żelaza(II)FeO – tlenek żelaza(II)

CsCs22O tlenek cezuO tlenek cezu

HH22OO22 – nadtlenek wodoru – nadtlenek wodoru

Nazewnictwo tlenków - doszczegółowienie

Obecnie stosuje się dwa systemy nazewnictwa tlenków, przy czym pierwszy jest nazewnictwem systematycznym i zalecanym, natomiast drugi bardziej zwyczajowy, ale mimo to dozwolony.

A. System Stocka (omówiony wcześniej)

Nazwy tlenków tworzy się przez podanie w nazwie tlenku słowa „tlenek”, a w następnej kolejności nazwy pierwiastka z podaną w nawiasie wartościowością.

Jeśli pierwiastek we wszystkich związkach wykazuje jedną wartościowość, wówczas nie ma konieczności jej podawania, np. Al2O3 – tlenek glinu, ale

N2O5 – tlenek azotu(V); CO2 – tlenek węgla (IV), CO – tlenek wegla(II)

B. System przedrostków

System ten opiera się na zapisie wzoru chemicznego danego związku, a dokładniej na indeksach stechiometrycznych. Jeżeli w danej cząsteczce występują dwa takie same atomu przed nazwą należy dodać przedrostek dwu- lub di- , jeżeli trzy - trój- lub tri- itd. Dla pojedynczo występujących atomów w cząsteczce nie dodaje się przedrostków.

Nazewnictwo tlenków wg StockaNazewnictwo tlenków wg Stocka

ClCl22OO77 – heptatlenek dichloru – heptatlenek dichloru

NONO22 – ditlenek azotu – ditlenek azotu

AlAl22OO33 – tritlenek diglinu – tritlenek diglinu

FeO – tlenek żelazaFeO – tlenek żelaza

CsCs22O - tlenek dicezuO - tlenek dicezu

HH22OO22 – ditlenek diwodoru – ditlenek diwodoru

Nazewnictwo związków z wodoremNazewnictwo związków z wodorem

Związki z wodorem opisuje wzór ogólny EZwiązki z wodorem opisuje wzór ogólny EnnHHmm lub H lub HmmEEnn. .

Wybór właściwego wzoru zależy od relacji elektroujemności Wybór właściwego wzoru zależy od relacji elektroujemności danego pierwiastka i wodoru.danego pierwiastka i wodoru.

Wzór Wzór Nazwa zwyczajowa Nazwa zwyczajowa (dopuszczalna)(dopuszczalna)

Nazwa systematycznaNazwa systematyczna

HFHF

HClHCl

HBrHBr

HIHI

FluorowodórFluorowodór

ChlorowodórChlorowodór

BromowodórBromowodór

jodowodórjodowodór

Fluorek wodoruFluorek wodoru

Chlorek wodoruChlorek wodoru

Bromek wodoruBromek wodoru

Jodek wodoruJodek wodoru

Wzór Wzór Nazwa zwyczajowa Nazwa zwyczajowa (dopuszczalna)(dopuszczalna)

Nazwa systematycznaNazwa systematyczna

BB22HH66

CHCH44

SiHSiH44

NHNH33

NN22HH44

PHPH33

HH22OO

HH22SS

HH22SeSe

HH22TeTe

Diborowodór (6) lub diboran Diborowodór (6) lub diboran (6)(6)

MetanMetan

SilanSilan

AmoniakAmoniak

HydrazynaHydrazyna

FosfinaFosfina

WodaWoda

SiarkowodórSiarkowodór

SelenowodórSelenowodór

tellurowodórtellurowodór

Diborowodór (6) lub Diborowodór (6) lub diboran (6)diboran (6)

metanmetan

SilanSilan

AzanAzan

DiazanDiazan

FosfanFosfan

OksydanOksydan

SulfanSulfan

SelanSelan

tellantellan

Nazewnictwo wodorotlenkówNazewnictwo wodorotlenków

Wzór ogólny wodorotlenków – M(OH)Wzór ogólny wodorotlenków – M(OH)nn gdzie M oznacza gdzie M oznacza atom metaluatom metaluNazwy wodorotlenków tworzy się łącząc słowo wodorotlenek Nazwy wodorotlenków tworzy się łącząc słowo wodorotlenek z nazwą pierwiastka w dopełniaczu w nawiasie podając z nazwą pierwiastka w dopełniaczu w nawiasie podając stopień utlenienia lub wg systemu Stocka.stopień utlenienia lub wg systemu Stocka.KOH - wodorotlenek potasuKOH - wodorotlenek potasu

Cu(OH)Cu(OH)22 – wodorotlenek miedzi(II) lub diwodorotlenek – wodorotlenek miedzi(II) lub diwodorotlenek miedzimiedzi

Cr(OH)Cr(OH)22 – wodortlenek chromu(II) lub diwodorotlenek – wodortlenek chromu(II) lub diwodorotlenek chromuchromu

Cr(OH)Cr(OH)33 – wodortlenek chromu(III) lub triwodorotlenek – wodortlenek chromu(III) lub triwodorotlenek chromuchromu

Nazewnictwo kwasówNazewnictwo kwasów

Wzór ogólny kwasów HWzór ogólny kwasów HnnRR

Kwasy beztlenowe nie zawierają w swojej cząsteczce Kwasy beztlenowe nie zawierają w swojej cząsteczce grupy E-O-Hgrupy E-O-HNazwy anionów kwasów beztlenowych mają Nazwy anionów kwasów beztlenowych mają końcówkę końcówkę –owy–owy, a nazwy soli tych kwasów , a nazwy soli tych kwasów –ek.–ek.Kwasy tlenowe - oksykwasy zawierają w swojej Kwasy tlenowe - oksykwasy zawierają w swojej cząsteczce grupę E-O-Hcząsteczce grupę E-O-HNazwy zwyczajowe kwasów tlenowych mają Nazwy zwyczajowe kwasów tlenowych mają końcówkę końcówkę –owy–owy, nazwy ich anionów , nazwy ich anionów –anowy–anowy, a , a nazwy soli nazwy soli -an-an

Kwasy beztlenoweKwasy beztlenowe

Wzór Wzór kwasukwasu

Wzór Wzór reszty reszty kwasowejkwasowej

Nazwa zwyczajowaNazwa zwyczajowa Nazwa Nazwa systematycznasystematyczna

Nazwa soliNazwa soli

HFHF(aq)(aq)

HClHCl(aq)(aq)

HBrHBr(aq)(aq)

HIHI(aq)(aq)

HH22SS(aq)(aq)

HCNHCN(aq)(aq)

NH NH 33

HNCOHNCO

FF--

ClCl--

BrBr--

II--

SS2-2-

CNCN--

NN33--

NCONCO--

kwas fluorowodorowykwas fluorowodorowy

kwas chlorowodorowykwas chlorowodorowy

kwas bromowodorowykwas bromowodorowy

kwas jodowodorowykwas jodowodorowy

kwas siarkowodorowykwas siarkowodorowy

kwas cyjanowodorowykwas cyjanowodorowy

kwas azotowodorowykwas azotowodorowy

kwas izocyjanowykwas izocyjanowy

Fluorek wodoruFluorek wodoru

Chlorek wodoruChlorek wodoru

Bromek wodoruBromek wodoru

Jodek wodoruJodek wodoru

Siarczek (di)wodoruSiarczek (di)wodoru

cyjanek wodorucyjanek wodoru

Azydek wodoruAzydek wodoru

kwas izocyjanowykwas izocyjanowy

FluorekFluorek

Chlorek Chlorek

Bromek Bromek

Jodek Jodek

Siarczek Siarczek

cyjanek cyjanek

AzydekAzydek

izocyjaniaizocyjaniann

Kwasy tlenoweKwasy tlenowe

Wzór Wzór kwasukwasu

Wzór reszty Wzór reszty kwasowejkwasowej

Nazwa w systemie StockaNazwa w systemie Stocka Nazwa soliNazwa soli

HH33AsOAsO33

HH33AsOAsO44

HNOHNO22

HNOHNO33

(HBO(HBO22))nn

HH33BOBO33

HClOHClO

HClOHClO22

HClOHClO33

HClOHClO44

AsOAsO333-3-

AsOAsO443-3-

NONO22--

NONO33--

BOBO22--

BOBO333-3-

ClOClO--

ClOClO22--

ClOClO33--

ClOClO44--

kwas arsenowy(III)kwas arsenowy(III)

kwas arsenowy(V)kwas arsenowy(V)

kwas azotowy(III)kwas azotowy(III)

kwas azotowy(V)kwas azotowy(V)

kwas metaborowykwas metaborowy

kwas ortoborowykwas ortoborowy

kwas chlorowy(I)kwas chlorowy(I)

kwas chlorowy(III)kwas chlorowy(III)

kwas chlorowy(V)kwas chlorowy(V)

kwas chlorowy(VII)kwas chlorowy(VII)

Arsenian(III)Arsenian(III)

Arsenian(V)Arsenian(V)

Azotan(III)Azotan(III)

Azotan(V)Azotan(V)

MetaboranMetaboran

OrtoboranOrtoboran

Chloran(I)Chloran(I)

Chloran(III Chloran(III

Chloran(V)Chloran(V)

Chloran(VII)Chloran(VII)

Kwasy tlenoweKwasy tlenoweWzór kwasuWzór kwasu Wzór reszty Wzór reszty

kwasowejkwasowejNazwa w systemie StockaNazwa w systemie Stocka Nazwa soliNazwa soli

HH22CrOCrO44

HH22CrCr22OO77

HH33POPO3 3 (H(H22PHOPHO33))

(HPO(HPO33))nn

HH33POPO44

HH44PP22OO77

HIOHIO44

HH55IOIO66

HH44SiOSiO4 4

(H(H22SiOSiO3 3 ))nn

CrOCrO442-2-

CrCr22OO772-2-

PHOPHO332-2-

POPO33--

POPO443-3-

PP22OO774-4-

IOIO44--

IOIO665-5-

SiOSiO444-4-

SiOSiO332-2-

kwas chromowy(VI)kwas chromowy(VI)

kwas dichromowy(VI) kwas dichromowy(VI) kwas fosforowy(III)kwas fosforowy(III)

kwas metafosforowy(V)kwas metafosforowy(V)

kwas (orto)fosforowy(V)kwas (orto)fosforowy(V)

kwas difosforowy(V)kwas difosforowy(V)

kwas (meta)jodowy(VII)kwas (meta)jodowy(VII)

kwas ortojodowy(VII)kwas ortojodowy(VII)

kwas ortokrzemowykwas ortokrzemowy

kwas metakrzemowykwas metakrzemowy

Chromian(VI)Chromian(VI)

Dichromian(VI)Dichromian(VI)

fosforan(III)fosforan(III)

metafosforan(V)metafosforan(V)

(orto)fosforan(V)(orto)fosforan(V)

Difosforan(V)Difosforan(V)(meta)jodan(VII) (meta)jodan(VII) ortojodan(VII )ortojodan(VII )ortokrzemianortokrzemian

metakrzemimetakrzemi

Kwasy tlenoweKwasy tlenoweWzór kwasuWzór kwasu Wzór Wzór

reszty reszty kwasowejkwasowej

Nazwa w systemie StockaNazwa w systemie Stocka Nazwa soliNazwa soli

HMnOHMnO44

HH22MnOMnO44

HH22SOSO3 3 (SO(SO22•H•H22OO))

HH22SOSO44

HH22SS22OO77

HH22SS22OO88

HH22SS22OO33

HH22COCO3 3 (CO(CO22•H•H22OO))

HOCNHOCN

MnOMnO44--

MnOMnO4 4 2-2-

SOSO332-2-

SOSO442-2-

SS22OO772-2-

SS22OO882-2-

SS22OO332-2-

COCO332-2-

OCNOCN--

kwas manganowy(VII)kwas manganowy(VII)

kwas manganowy(VI )kwas manganowy(VI )

kwas siarkowy(IV)kwas siarkowy(IV)

kwas siarkowy(VI)kwas siarkowy(VI)

kwas disiarkowy(VI)kwas disiarkowy(VI)

kwas kwas peroksodisiarkowy(VI)peroksodisiarkowy(VI)

kwas tiosiarkowy(VI)kwas tiosiarkowy(VI)

kwas węglowykwas węglowy

kwas cyjanowykwas cyjanowy

Manganian(VII)Manganian(VII)

Manganian(VI)Manganian(VI)

Siarczan(IV)Siarczan(IV)

Siarczan(VI)Siarczan(VI)

Disiarczan(VI)Disiarczan(VI)

Peroksodisiarczan(VI)Peroksodisiarczan(VI)Tiosiarczan(VI)Tiosiarczan(VI)WęglanWęglanCyjanianCyjanian

Nazwy związków jonowych (soli)Nazwy związków jonowych (soli)

Nazwa związku jonowego składa się z nazwy anionu i kationu Nazwa związku jonowego składa się z nazwy anionu i kationu w dopełniaczu, ewentualnie także z cyfry rzymskiej w dopełniaczu, ewentualnie także z cyfry rzymskiej określającej ładunek jonu (stopień utlenienia) w przypadku określającej ładunek jonu (stopień utlenienia) w przypadku gdy ten ładunek może być różny.gdy ten ładunek może być różny.

CuClCuCl22 – chlorek miedzi(II) – chlorek miedzi(II)

Pb(NOPb(NO33))22 – azotan(V) ołowiu(II) – azotan(V) ołowiu(II)

Niektóre związki jonowe tworzą kryształy zawierające jony Niektóre związki jonowe tworzą kryształy zawierające jony związku i określoną liczbę cząsteczek wody. Związki te noszą związku i określoną liczbę cząsteczek wody. Związki te noszą nazwę nazwę hydratów.hydratów.

CuSOCuSO44•5H•5H22O – pentahydrat siarczanu(VI) miedzi(II)O – pentahydrat siarczanu(VI) miedzi(II)

Nazewnictwo soli – główne regułyNazewnictwo soli – główne reguły

nazwy są dwuwyrazowe: pierwszy człon określa resztę kwasową, drugi nazwę metalu i wartościowość:

sole kwasów tlenowych - nazwa reszty kwasowej z końcówką –an, np. NaNO3 azotan (V) sodu, NaNO2 azotan(III) sodu, NaClO3 –

chloran(V) sodu, Mg3(PO4)2 – ortofosforan(V) magnezu

sole kwasów beztlenowych - nazwa reszty kwasowej z końcówką –ek, np. Na2S – siarczek sodu, FeCl3 - chlorek żelaza(III), FeCl2 - chlorek

żelaza(II)

wodorosole - przedrostek wodoro- dodaje się przed nazwę reszty kwasowej i przedrostek di-, tri- (atomów wodoru >1), np. NaHCO3 –

wodorowęglan sodu

hydroksosole – nazwa reszty kwasowej i dalej wodorotlenek oraz nazwa kationu, np. Ca(OH)Cl – hydroksychlorek wapnia

Nomenklatura wybranych Nomenklatura wybranych związków organicznychzwiązków organicznych

Węglowodory nasycone - alkany

CnH2n+2

C1-12metanetan propanbutanpentanheksanheptanoktannonandekanundekandodekan

C20-23

ejkozan

unejkozan

dokozan

trikazan

............

C30

triakontan

..............

Wybrane nazwy grup alkilowych CnH2n+1 _

metylowa CH3 -

etylowa C2H5 -

propylowa normalna CH3-CH2-CH2 - (lub C3H7 -)

izopropylowa CH3-CH-CH3

izobutylowa CH3-CH-CH2 - (i-butyl) CH3

butylowa drugorzędowa CH3-CH-CH2-CH3 (sec-butyl)butylowa trzeciorzędowa CH3-C-CH3 (tert-butyl) CH3

CH3 CH3

CH3 - C - CH2 - CH - CH3

CH3

pierwszorzędowy

drugorzędowy

trzeciorzędowy

czwartorzędowy

2,2,4-trimetylopentan Nomenklatura związków organicznych

Wybiera się najdłuższy w cząsteczce łańcuch węglowy i związkowi nadaje nazwę węglowodoru o tej liczbie atomów węgla. Liczby oznaczają po który atom węgla są „podczepione” podstawione grypy ( w tym przypadku metylowe). Zasad: numerujemy tak aby liczby były jak najmniejsze

Alkeny (olefiny) Węglowodory nienasycone z jednym wiązaniem podwójnym

Ogólny wzór : CnH2n

C1-12eten propenbutenpentenheksenheptenoctennonendekenundekendodeken

CH3-CH2-CH2-CH2-CH=CH2

Izomery:

(1-heksen)

CH3-CH2-CH2-CH=CH-CH3 (2-heksen)

CH3-CH2-CH=CH-CH2-CH3 (3-heksen)

Alkiny (acetyleny) Węglowodory nienasycone z jednym wiązaniem potrójnym

Ogólny wzór : CnH2n-2

C1-12etyn (acetylen) propynbutynpentynheksynheptynoctynnonyndekynundekyndodekyn

CH3-CH2-CH2-CH2-C=CH

Izomery:

(1-heksyn)

CH3-CH2-CH2-C=C-CH3 (2-heksyn)

CH3-CH2-C=C-CH2-CH3 (3-heksyn)

Alkohole to grupa związków organicznych będących jednofunkcyjnymi pochodnymi węglowodorów, w których wodór podstawiony jest przez grupę hydroksylową (wodorotlenową).

Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów są to pochodne węglowodorów zawierające jeden rodzaj grup funkcyjnych, ale nie wyklucza to, że w danym związku ta sama grupa może powtarzać się dwa lub więcej razy. Grupa funkcyjna to atom lub grupa atomów nadająca cząsteczce związku organicznego specyficzne właściwości chemiczne.

Alkohole można uważać za organiczne pochodne wody H-O-H, w której jeden z atomów wodoru został zastąpiony rodnikiem organicznym R-OH.

Szereg homologiczny alkoholi

Alkohole, podobnie jak węglowodory, tworzą szeregi homologiczne.

Najbardziej rozpowszechnione alifatyczne alkohole jednowodorotlenowe (monohydroksylowe) tworzą szereg homologiczny o wzorze ogólnym.

OHHC 12nn

Pochodne alkanów nazywa się alkanolami, a alkenów - alkenolami.

Podział alkoholi alifatycznych

Rzędowość alkoholi

W łańcuchu węglowym rozróżnić można atomy węgla pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowe.Zależnie od tego, z którym z tych atomów węgla związana jest grupa –OH, rozróżniamy alkohole I-szo-(1o), II –go-(2o) i III-ciorzędowe(3o).

Alkohole nasycone i nienasycone

Alkohole nasycone to alkohole w których łańcuchach węglowych występują tylko pojedyncze wiązania pomiędzy atomami węgla.Grupy hydroksylowe są przyłączone do nasyconych atomów węgla o hybrydyzacji sp3.

Alkohole nienasycone można podzielić na dwie grupy:

alkohole zwane enolami, w których cząsteczkach grupa hydroksylowa połączona jest z atomem węgla o wiązaniu nienasyconym i hybrydyzacji sp2.

Alkohole zawierające w cząsteczkach wiązania wielokrotne, ale oddzielone od grupy hydroksylowej atomami węgla o hybrydyzacji sp3

H2C=CHCH2CH2OH

Właściwości wielokrotnych wiązań i grupy hydroksylowej ujawniają się niezależnie od siebie (wyjątki: alkohol allilowy, alkohol propargilowy).

Alkohole mające dwie lub więcej grup wodorotlenowych -OH przyłączonych do różnych atomów węgla.

W zależności od liczby grup -OH, dzielimy je na diole, triole itd.

Alkohole wielowodorotlenowe (polihydroksylowe)

Nazewnictwo systematyczne

Nazwę alkoholu tworzy się przez dodanie do nazwy odpowiedniego węglowodoru końcówki –ol.

Najpierw należy wybrać główny łańcuch węglowy, który musi spełniać następujące warunki:

- jest to najdłuższy łańcuch zawierający atom węgla połączony z grupą –OH- atomy C w tym łańcuchu ponumerowane są tak, aby atom C połączony z grupą –OH miał jak najmniejszy numer.

Numer atomu węgla połączonego z grupą -OH podaje się w nazwie bezpośrednio przed przedrostkiem –ol

Przykłady butan-1- olbutan-1- ol

butan-2-olbutan-2-ol

2-metylo-butan-2-ol2-metylo-butan-2-ol

Jeżeli grup -OH jest więcej jak jedna to w nazwie podajemy liczebnik pochodzenia greckiego (di, tri)

Alkohole zawierające w cząsteczce dwie grupy wodorotlenowe nazywane są ogólnie diolami (dawniej glikolami), zaś alkohole zawierające w cząsteczce trzy grupy wodorotlenowe nazywane są triolami.

W wypadku alkoholi zawierających wiązania wielokrotne (podwójne lub potrójne) pierwszeństwo w numeracji łańcucha ma grupa –OH.

Nazwy zwyczajowe

Nazwy zwyczajowe alkoholi składają się z nazwy grupy alkilowej związanej z grupą –OH w cząsteczce, poprzedzonej wyrazem „alkohol” (dotyczy prostszych alkoholi).

Przykładowe ustalanie nazwy alkoholu

1. Wybieramy łańcuch główny i numerujemy atomy CUwaga: Najdłuższy łańcuch węglowy nie jest łańcuchem głównym, gdyż nie zawiera grupy -OH

2. Określamy położenie grupy –OH i potrójnego wiązania (but-3-yn-1-ol)

3. Podajemy nazwy i położenie podstawników

2-etylo

4. Pełna nazwa związku: 2-etylobut-3-yn-1-ol

ALDEHYDY

Zbudowane z rodnika i grupy aldehydowej -CHO

Nazwa alkdehydu ma końcówkę -al

R - C=OH

KETONY

Zbudowane z dwóch rodników i grupy ketonowej (karbonylowej) =C=O

Nazwa alkoholu ma końcówkę -on

C=OR

R

KWASY KARBOKSYKOWE

Zbudowane z rodnika i grupy karboksylowej

--COOH

R - COOH

R - COH

O

AMINY

Powstają przez zastąpienie atomów wodoru w cząsteczce amoniaku rodnikami (grupami alkilowymi lub arylowymi)

Rzędowość amin

CH3NH2 CH3NHCH3 N(CH3)3

metyloamina dimetyloamina trimetyloamina

pierwszorzędowa drugorzędowa trzeciorzędowa

Węglowodory aromatyczne

Związki cykliczne o wiązaniach pośrednich między pojedynczym a podwójnym (0,139 nm)

Najprostszy związek: benzen

lepiej

Pochodne węglowodorów aromatycznych

X

X = rodniki alkilowe : alkilobenzen (np.metylobenzen czyli toluen)

X = grupa nitrowa -NO2 : nitrobenzen

X = grupa halogenowa, np.. Cl: chlorobenzen

orto meta para

2 podstawniki w pierścieniu aromatycznym

HC - CH3

CH3 - CH - CH2 - CH2 -CH -CH3

CH3

2,5,6-trimetyloheptan

Nazwij te związki organiczne

CH3

CH3 - CH2 - CH2 - CH2 -CH -CH2 -CH2 - CH - CH3

CH2

2-metylo-5-butylononan

Nazwij te związki organiczne

CH3

CH2 - CH2 - CH3