NOWA POLSKA GENERACJABIULETYN INFORMACYJNY POLSKICH PATRIOTÓW  Nr.5 sierpień 2014

14

POWSTANIE WARSZAWSKIE70 lat temu 1 sierpnia 1944r. o godzinie 17.00 ( Godzina „W”, „Wystąpienie” ) rozpo-częła się nierówna walka z okupantem hitlerowskim. Był to najdłużej trwający zrywmieszkańców wielkiego miasta w okupowanej podczas drugiej wojny światowej, Eu-ropie. Po 63 dniach walki 2 października 1944 r. AK zaprzestała działań ofensywnychi wysłała emisariuszy w celu wynegocjowania kapitulacji.

Odwrót wojsk niemieckich, spodziewane wkroczenie Sowietów do Warszawy, nastroje mieszkańcówmiasta oraz widoki na polityczne korzyści udanej akcji zbrojnej przemawiały za podjęciem walki w stolicy.Samodzielne opanowanie stolicy siłami Armii Krajowej przed wejściem Armii Czerwonej miało stworzyćwarunki do jawnej działalności polskich władz konspiracyjnych podległych rządowi na obczyźnie, a równo-cześnie stanowić odpowiedź na działania polskich komunistów (powołanie Polskiego Komitetu WyzwoleniaNarodowego, wezwania do powstania w Warszawie).

Na wieść o pojawieniu się sowieckich czołgów na Pradze komendant główny Armii Krajowej gen.Tadeusz "Bór" Komorowski, w porozumieniu z DelegatemRządu na Kraj, 31 lipca o godz. 18.00 wydał rozkaz o rozpo-częciu powstania. Termin jego wybuchu ( godzina "W" ) zostałwyznaczony na godz. 17.00 dnia 1 sierpnia. Polski plan zakła-dał równoczesny atak na najważniejsze punkty miasta (mosty,siedziby władz okupacyjnych, magazyny wojskowe itp.). SiłyArmii Krajowej wynosiły ok. 50 000 żołnierzy, jednak nie dowszystkich dotarł rozkaz o godzinie "W". Do ataku przystąpiłook. 23 000, z których tylko ok. 10% było uzbrojonych. Polacydysponowali zapasami amunicji na 2-3 dni intensywnych walk.Wśród żołnierzy panowała chęć rozpoczęcia walki, stanowią-cej dla nich zadośćuczynienie za pięć lat zbrodni okupantów. W dalszych dniach do szeregów dołączalitakże ochotnicy oraz przedstawiciele innych organizacji konspiracyjnych.

W momencie wybuchu powstania niemiecki garnizon Warszawy (dowódca gen. Rainer Stahel) liczyłok. 15 000 ludzi. Uderzenie Polaków zaskoczyło Niemców. Powstańcy opanowali większość miasta, jednakpunkty o znaczeniu strategicznym (np. mosty na Wiśle czy lotniska) nie zostały przez nich zdobyte. Nawieść o wybuchu walk w Warszawie Adolf Hitler nakazał za wszelka cenę stłumić powstanie, a miastozniszczyć. Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców, Warszawa ma być zrównanaz ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy.

„każdego mieszkańca należyzabić, nie wolno brać żadnychjeńców. Warszawa ma byćzrównana z ziemią i w ten spo-sób ma być stworzony zastra-szający przykład dla całejEuropy” Heinrich Himmler

27 września o godzinie 15:30 w Polskim Ośrodku Katolickimw Leeds odbędzie się wykład Leszka Żebrowskiego:

KTO CIĘ WYGNAŁ EMIGRANCIE? KTO CI ZABRAŁ TWÓJ DOM?

Tematem jest sytuacja Polski po 1981 roku.

Leszek Żebrowski (ur. 1955 w Warszawie) � polski historyk, eko-nomista i publicysta. Jest synem oficera SZP, Związku Walki Zbrojnej i ArmiiKrajowej na ziemi łomżyńskiej oraz więźnia politycznego Franciszka Że-browskiego. W latach 70. i 80. działał w opozycji antykomunistycznej.Współpracował z Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Należałdo NSZZ �Solidarność�. Pisał w podziemnych tygodnikach �Głosie� oraz�Ładzie�. Publikuje m.in. w �Naszym Dzienniku�, �Naszej Polsce�, portaluinternetowym pch24.pl oraz w prasie polonijnej. W latach 90. pisał równieżdla dziennika �Nowy Świat� i �Gazety Polskiej�. Jest też autorem wieluhaseł z Encyklopedii Białych Plam, głównie na tematy NSZ, NOW, NZW,GL, AL, UB, oraz biogramów osób związanych z tymi organizacjami. Spe-cjalizuje się w dziejach polskich narodowych organizacji konspiracyjnych wokresie II wojny światowej (Narodowych Sił Zbrojnych, Narodowej Organi-zacji Wojskowej) i narodowego odłamu żołnierzy wyklętych (w tym Narodo-wego Zjednoczenia Wojskowego), w dziejach komunistycznejkonspiracji ipartyzantki oraz stalinowskiej bezpieki. Pionier badań nad Narodowymi Si-łami Zbrojnymi w Polsce. Za książkę Narodowe Siły Zbrojne. Dokumenty,struktury, personalia otrzymał Nagrodę Fundacji im. Jerzego Łojka.

W 1993 i 1997 kandydował do Sejmu z listy Porozumienia Centrum, a następnie Ruchu Odbudowy Polski jako bezpar-tyjny kandydat rekomendowany przez Porozumienie Kombatanckich Organizacji Niepodległościowych. W 1995 wystąpił w filmiedokumentalnym Aliny Czerniakowskiej o polskim powojennym podziemiu antykomunistycznym „Zwycięstwo”, a w 2007 w „Od-kryć prawdę”. Zasiada w radzie historycznej Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych.

W styczniu 2010 Klub Jagielloński im. Św. Kazimierza przyznał mu wyróżnienie dla historyków zajmujących się dziejaminajnowszymi w ostatnim 20-leciu. W 2014 zasiadł w Komitecie Honorowym Fundacji �Łączka�, sprawującej opiekę i działalnośćwspierającą Kwatery na Łączce.

Warto także naświetlić sytuację PowstaniaWarszawskiego swoim przyjaciołom w pracy i nietylko. Polecamy angielskojęzyczną stronę :

www.warsawuprising.comStrona stworzona przez Projekt InPosterumwww.projectinposterum.org. Organizację non-profit, założoną w 2004 roku w Kalifornii. Jej celemjest popularyzacja wybranych zagadnień z historiiII wojny światowej z szczególnością skupiając sięna Europie Środkowej i Wschodniej.

„ Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój, Za każdy kamień Twój, Stolico damy krew!

Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój,Gdy padnie rozkaz Twój, poniesiem wrogom

Nowa Polska Generacjakontakt:Mariusz Błaszczyknowapolskageneracja@gmail.commarius.blaszczyk@gmail.com

nowapolskageneracja@gmail.com

2 3

Walki w Warszawie utrudniały Niemcom przerzucanie sił na prawy brzeg Wisły, celem wsparcia wal-czących tam z Sowietami oddziałów 9 Armii. Z tego też względu dla nieprzyjaciela miało olbrzymie zna-czenie odblokowanie ulic wiodących do mostów w Warszawie. Do 4 sierpnia oddziały powstańcze posiadałyinicjatywę. Jednak wobec małej ilości amunicji Komenda Główna wydała rozkaz przerwania akcji zaczep-nych i przejścia do obrony. Osamotniony za rzeką obwód praski na rozkaz swego komendanta 3 sierpniazakończył walkę zbrojną, ponownie przechodząc do konspiracji. Część jego żołnierzy przedostała się nadrugą stronę Wisły, zasilając tamtejsze oddziały powstańcze.

Na rozkaz Heinricha Himmlera od 4 sierpniado miasta zaczęły przybywać formacje SS i policji, zktórych sformowano liczący ok. 25 000 ludzi spe-cjalny korpus gen. Ericha von dem Bacha. Do zwal-czania powstańców wydzielono niektóre oddziały 9Armii. Ogółem siły niemieckie wynosiły ponad 50 000ludzi, wspieranych przez broń pancerną, artylerię ilotnictwo.

5 sierpnia rano Niemcy rozpoczęli natarcie na siłypowstańcze na Woli i Ochocie. Do wieczora 6 sierp-nia opanowali arterię przelotową wschód-zachód, do-cierając do okrążonej grupy gen. Stahela. Podczaswalk na Woli w ciągu 5 i 6 sierpnia żołnierze nie-

mieccy zamordowali ok. 40 000 cywilów. Do 11 sierpnia atakujący całkowicie opanowali Wolę i Ochotę,gdzie również wymordowano licznych mieszkańców miasta. Obrona tych dzielnic umożliwiła Polakom kon-solidację obrony w innych częściach miasta. Po zdobyciu Wolii Ochoty wojska niemieckie przypuściły szturm na StareMiasto, zamykające wylot głównej arterii komunikacyjnej namost Kierbedzia. Siły powstańcze na tym terenie liczyły ok. 9000 ludzi. Walki na Starym Mieście trwały do 2 września i miałyniezwykle krwawy przebieg. W ich efekcie obie strony ponosiłyolbrzymie straty, wynoszące średnio po kilkuset żołnierzydziennie. W walce Niemcy wykorzystywali m.in. najcięższą ar-tylerię (o kalibrze 600 mm i więcej). W następstwie boju cał-kowitemu zniszczeniu uległa zabytkowa część miasta.Powstańcy w większości kanałami ściekowymi przedostali siędo Śródmieścia. Niemieckie dowództwo, liczące się z możli-wością natarcia sowieckiego na Pragę, nakazało działania zmierzające do odrzucenia sił powstańczychznad Wisły. 5 września Niemcy podjęli atak na północną część Śródmieścia, który jednak został odparty.

10 września wojska sowieckie i polska 1 Dywizja Piechoty odrodzonego Wojska Polskiego rozpo-częły natarcie w kierunku Pragi i do 14 września dotarły nad prawy brzeg Wisły. W tym czasie Niemcy nie-mal całkowicie oczyścili zpowstańców rejon Czerniakowa.

Z inicjatywy gen. ZygmuntaBerlinga od 16 do 21 września od-działy 1 Armii Wojska Polskiego usi-łowały sforsować rzekę, by przyjść zpomocą powstańcom. Jednak próbyte nie przyniosły większych rezulta-tów. Żołnierze Wojska Polskiego, niewyszkoleni do walki w mieście, pono-sili ciężkie straty. Ostatecznie Niemcyzlikwidowali opór na Czerniakowie(23 września). Następnie oddziałygen. von dem Bacha podjęły atak naMokotów. 27 września powstańcyzłożyli tu broń. 30 września skapitu-lowała załoga Żoliborza, zaś 2 paź-dziernika reszta sił powstańczych.

63 dni chwały... Dni, w któ-rych przyjaźń zastępowałabroń...A kilka chwil szczęścia... Całeżycie... A wszystko po to, bypokazać światu... Czym dlaPolaka jest... WOLNOŚĆ ...

W ciągu 63 dni samotnej walki poległo ok. 18 000 powstańców, ok. 25 000 odniosło rany.Straty oddziałów Wojska Polskiego wynosiły blisko 3000 żołnierzy. Zginęło ok. 180 000 cywilów.W wyniku walk Niemcy mieli ok. 10 000 zabitych, 9 000 rannych i 7 000 zaginionych żołnierzy.

Szczególnie tragiczny był los ludności cywilnej Warszawy, żyjącej w walczącym mieście. Pozba-wiona żywności, dostępu do lekarstw czy wystarczającej ilości wody, była zmuszona do ciągłego ukrywa-nia się przed ostrzałem w piwnicach domów. Tragedia powstańczej Warszawy była przede wszystkimnastępstwem polityki sowieckiej wobec Polski. Po rozpoczęciu walki przez Polaków Stalin wydał rozkaznatychmiastowego wstrzymania natarcia w kierunku Warszawy. Decyzja ta oznaczała świadome oddaniemiasta na łaskę wroga. Dawała Stalinowi także doraźne korzyści - rękami Niemców likwidował ArmięKrajową, stanowiącą poważną przeszkodę w pełnym podporządkowaniu Polski swej woli. Oddziały so-wieckie tylko w małym stopniu wspierały powstańców, głównie poprzez dostarczanie im broni, amunicji iżywności. To miało przedłużyć opór Polaków, a tym samym doprowadzić do poniesienia przez nich więk-szych strat. Natomiast spieszące Warszawie z pomocą oddziały Armii Krajowej z innych części kraju byłyzwalczane przez Armię Czerwoną, podobnie jak i przez Niemców.

Państwa zachodnie z rezerwą odniosły się do Powstania Warszawskiego. Nie podjęły poważniej-szych starań, by nakłonić Stalina do udzielenia Warszawie pomocy. Dopiero 30 sierpnia 1944 r. Amery-kanie i Brytyjczycy oficjalnie uznali, że Armia Krajowa stanowi część sił alianckich i powstańcomprzysługują prawa żołnierzy armii regularnych. Bardzo ograniczony charakter miała aliancka pomoc lotni-cza. Wynikało to z faktu, że startujący z terenu Włoch lotnicy ponosili ogromne straty podczas lotów doPolski. Przez długi czas Stalin nie wyrażał zgody na lądowanie maszyn sprzymierzonych na sowieckichlotniskach, co mogło w sposób znaczący podnieść skuteczność tej operacji. Dopiero po jej uzyskaniu 18września dotarła z pomocą dla Polaków wielka wyprawa aliancka (110 samolotów) nad Warszawę.Wobec niewielkiego już obszaru miasta zajmowanego przez powstańców większość zrzutów wpadła wręce niemieckie (ze 107 powstańcy odebrali tylko 15).

Po upadku powstania Niemcy przystąpili do systematycznego niszczenia miasta. Jak pisał polskihistoryk, żołnierz Armii Krajowej, płk Adam Borkiewicz:„ Z 24 724 budynków, jakie posiadała Warszawa przed powstaniem, zburzonych zostało zupełnie10 455, a więc przeszło 42%, z pozostałych zaś większość wymagała przebudowy. Z 987 budowlizabytkowych ocalało 64, a więc zaledwie 6,5%. Zburzono 25 świątyń, spalona została Politech-nika oraz większość budynków Uniwersytetu Warszawskiego wraz z zakładami naukowymi;zniszczono gmachy 64 szkół średnich, 81 szkół powszechnych. Spalonych zostało 14 bibliotek, wtym Biblioteka Narodowa, przepadły archiwa i wielka ilość dzieł sztuki.”

www.portalhistoryczny.org

Polecamy film, który napewno warto zoba-czyć podczas wakacyjnych wyjazdów do Polski.

„Powstanie Warszawskie” to 85 minut odbudowa-nego, pokolorowanego, ściskającego za gardło filmu, któryukazuje Powstanie Warszawskie z niespotykanym dotąd rea-lizmem.

Ta najnowsza produkcja o powstaniu warszawskimwedług pomysłu Jana Komasy, to pierwszy na świecie film na-kręcony na podstawie autentycznych zdjęć i filmów zrobio-nych przez dwóch świadków zdarzeń, uczestników powstaniawarszawskiego. To także pierwsza w historii okazja podpat-rzenia autentycznych realiów sierpnia 1944 roku w kinie.Twórcy "Powstania Warszawskiego" postawili sobie za cel od-restaurowanie dostępnych nagrań tak, by jak najdokładniejoddawały ducha minionej rzeczywistości, włącznie z odtwo-rzeniem kolorów na czarno-białych taśmach. Kolejnym wy-zwaniem było stworzenie do niemego przecież filmu ścieżkidźwiękowej. Specjaliści odczytywali wypowiadane słowa zruchu ust filmowanych bohaterów i układali je w dialogi.