Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
3A MGTMHY, nPABllY "1 Gn060l]Y &POJ 338 . 4. Q>E&PYAP 2004 . • UEHA 50 llMHAPA
npHt\Ort 3A HORH XPdM mO~tTt ynt\ATHTH y KAHUtt\ApHjH xpAmA CRtTOr RA3HtCttbA rocnOAthtr
y fKApKORY KAO H HA PA~YHt CpnCKt npAROCt\ARHt UPKRt >KMpo pa"lyH AMHapcKM: 908-20501-70
noJMB Ha 6poj: 50221/1445-33530-6 MnM
.QeB"13H"1 pa"lyH: 54234/1245-91565-2 KoA KoMep41,1janHe 6aHKe A . .Q. 6eorpaA
Y3 HanoMeHy: 3a "13rp8AtbY HOBOr XPAMA Ce. Anocrona "1 EeaHrenMCTe nyKe
y yn1,141,1 KHeJa BMwecnaea 66, HaceJbe KowyrtbaK, 6eorpaA _
3d CRdKOr ~dpO~dRUd 6~3 063Hpd Hd npH~OfK~HH H3HOC UpKRd ~~ c~ c\\O~HTH liory Hd CRdKOc\\ CROc\\ 6oroc~y?K~thY
y B 0 A H ~ K """""""'. -
-0- D0f01bY6 nEJ4V1n
s.o.s. l(]
Ko ca,qa crnap1-1 cTOje, noc11e jeAHOMeceYHOr TOpneAOBaH>a Ma KaKBOr AOrosopa OKO KOHCH1TYHCaH>a CKynwrnHe 1-1 B11aAe, ,QeMoKparcKa crpaHKa je ryp
y11a y TaKBY HSBO!bY Ma111-1 ,QOC, nojaYaH CpncKHM oKperoM o6Hose, Aa ce Y3Aa jow caMo y S.O.S., 6yyt;1-1 Aa ,,co41-1jan1-1crnYKa ono31-141-1ja Cp61-1je" HHje 01-1-
we noA crpHKTHOM KOHTpo110M C11060AaHa M1-111owes1-1lia 1-1 Aa ce AaY1-1lies41-1, no csoj np1-1111-141-1, OAPHYY H>erosor Hac11efja 6ap y AS11y AP>KaBHOr repopH3Ma 1-1 ayrop1-1rapHor HaYHHa s11a,qaH>a. Cse APYro, na 1-1 noHaBJbaH>e H36opa, pa,q1-1Ka11Ho cy ropa peweH>a ca H3mSAOM Aa Wewefbese sojBOAe oner 3ajawy Cp-61-1jy y3 MOryt;HOCT HOBHX crpa,qaH>a, WTO 36or Xara WTO 360r KocMera, a 1-1 x11e6a OA rp1-1 AHHapa. .
,Qorafjaj1-1 cy ce y6p3a0a111-1 ca >KecrnHOM yHyrapcrpaHaYKe 6op6e 3a npe011acr Mefjy ASMOKparaMa, rAe je pejTHHr crn4ao oHaj KO 61-1 MYAPHje npesec11ao KowryH1-14y 1-1 4eo ASMOKparcKH 6110K. Ta,q1-1lies41-13a6ap1-1Ka,q1-1paHH y rpa,qcKOM OA60py Ha Tepa3HjaMa, a >KHBKOBHliSB4H y 4eHTpa111-1 y np0119T9pCKHX 6pHra,qa, spe6ajy ieAaH APYrOr, Hornpajy rpewKe 1-1 np1-1npeMajy pecpepare 3a CYAH>H AaH Cseror MYYSHHKa H1-1K1-1cpopa, y HeAeJby 22. cpe6pyapa. ,Qorne 61-1 ocra111-1 cpncKH MY4SHH4H rpe6a-110 Aa YeKajy KaKsy B11a,qy >Ke11e ASMOKpare. 5110Ka,qa CKynwrnHe, na 1-1 c01-1x APYrHX AP>KaBHHX 1<1Hcrnry41-1ja, 3apa,q ynpa>KH>eHe cporefbe noKojHor 3opaHa T:i1-1Hfj1-1lia, 1-1cnposo41-1pa11a je YaK H M1-1po!by6a na6yca Aa KJlHKHe KaKO je speMe 3a Ha,qMyAPHBaH>e 1-1creKJlo 1-1 Aa HHKO He MO>Ke Aa rpa>KH ,,npeKo xne6a norayy". Ka,q TO Ka>Ke jeAaH na6yc, KOjH HHKa,qa HHje CKpHBao HaKJlOHOCT npeMa ASMOKparaMa, OHAa MY 3aHCTa rpe6a Beposarn.
Xaoc KOjH y nperosopHMa yHoce TaAHli, >KHBKOBHli H KOMn. nocneAH4a je cppycrp1-1pajyt;er nopa3a Ha nperxOAHHM 1-1360-pHMa 36or npen0110BJb9HHX noc11aHH4KHX MSCTa, HS pa4yHajyliH MaHAaTe Aare care111-1rcKHM crpaHKaMa. HenpH3HasaH>eM ry6HTHH4K9 no31-141-1je y 3Mery caMOJby6Jba, Ha4HJbMH cy 3r0A· HO MSCTO npeACSAHHKa CKynwrnHe, KOje nOApa3yMeBa H B.A. npeACSAHHKa Cp61-1je, OAaK11e 61-1 , y3 >KHBKOBHliesy B11a,qy, oner caMOOA11Y4HBa!lH 0 pacnHCHBaH>y npSACSAHH4KHX 1-1360-pa, OApefj1-1sa111-1 MaHAarapa no concrneHoj Mep1-1 1-1 no1-1rpasa-111-1 ce KOWTYHH40M onpo6aHHM CMH4a111-14aMa, Ka,qa cy nap11aMSHTapHHM nyYeM CMSHl-1111-1 Mapw1-1liaHHHa a ,QCC-y OAY3911H noc11aHHYKe MaHAaTe. 111 ra,qa, Kao 1-1 ca,qa, jecre nocrojao Koa-111-141-10H1-1 cnopa3yM, an1-1 cy ra ASMOKpare MaK1-1jase111-1crnYKOM 6axarowliy, Hanpocro, non1-1wK1-111e.
Yo6pa>KeHo MOliHH ,,pecpopMaTOp1-1", KOjH cy 3a rp1-1 rOAHHe csor s11acroxnenfba yH1-1wrn111-1 cse AP>KasHe 1-1Hcrnry41-1je, 1-1 Aa
CPRCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. <l>E5PYAP 2004.
1-1poH1-1ja 6yAe selia - caMH ce6e npomac1-1111-1 ,,Ap>Kasornop41-1-Ma"' npena,qHyrn OA ry6HTKa MOliH H np1-1s1-111ernja c jeAHS, H npereliHM 4enaH>SM crpaHKe c APyre crpaHe, OAflY4H11H cy, AaKJle, Aa 3are>Ky KOHOn AO caMor ny4aH>a AP>Kase. Yocra110M, 1-1 caM YeAa W1-111ep jacHo wafbe nopyKy KaKo He MO>Ke Aa 3aM1-1c111-1 ypefjeHy AP>Kasy 6e3 ASMOKpara, jep cy OHH ,,11HASPH" a cs1-1 APYrn ,,enH30AHcrn". Jow Ka>Ke Aa je H>erosa crpaHKa ,,110-KOMornsa", a ocrane 1-13 ASMOKpaTCKOr 6110Ka ,,H3APHAaHH BaroHH". Osaj npeABOAHHK 11e0or pa,q1-1Ka111<13Ma Mefjy ASMOKpaTaMa, KOjH He sepyje C11061-1 Aa CMO no6SAH11H HA TO apMa,qy an1-1 je y6efjeH Aa je H>erosa crpaHKa ,,Ao61-111a nOAPWKY rpafjaHa", yno3opasa Aa B11a,qa y ocras41-1 Mopa 1-1 Aafbe Aa s11a,qa 6e3 HKaKBHX yc110sfbasaH>a ,,no111-1rnYKHX ayrcajAepa", npesaCXOAHO OHHX 1-13 ,QCC-a.
E, ca,q, noc11e osaKBHX H3jasa 1-1 >Kefba Hajno3Harnjer w1-111epos4a np!baBHX pyKy, C119AH 110ri.14HO nHTaH>e: HMa 111-1 npocTOpa 3a Aafbe nperosope yK0111-1Ko npesarHy np1-1cran1-14e H>erosor KOBa Ha CKynwrnHH ,QeMOKpaTCKe crpaHKe? THM npe WTO c111<1YHO BPSAHyje yYHHaK csor Ka61-1Hera 1-1 3opaH >KHBKOBHli , TBPAH>OM Aa je H>erosa B11a,qa Haj6ofba 3a noc11eAH>Hx cro roAHHa y Cp61-1j1-1! 111 TY 5op1-1c Ta,q1-1li 3a1-1cra HeMa MaHesapcKor npocropa: 1-1111-1 lie nOTBPAHrn 04eHy csoj1-1x naprnjcKHX APYrosa 1-1111-1 Helie 61-1rn 11HASP crpaHKS.
Ocraje, AaKJle, S.O.S. Kao noc11eAH>a MOryt;Hocr 3a KOHcrnry1-1caH>e nap11aMeHra. ,Qa41-1lies1-1 co41-1ja111-1crn , cpeliHo 1-13onWTSHH OA KOMaHAHOr 4eHTpa y Xary, HHCY nponycrn111-1 npi.1111-1-KY Aa npy>Ke np01-1 caMocra11H1-1 KopaK 1-1 noKa>Ky Aa, 3anpaso, HHCY 61-1111-1 CBOjHM HMSHOM HCTOpHjCKa rpewKa, Kao HOCl-1041-1 HAS011ornje Koja je AOTYK11a HapoA 1-1 AP>Kasy, seli masHH Kp1-1-0a4 ca,qa craHyje Ha APYroM Mecry. Y eso11y41-1j1-1 naprnja AO· rafjajy ce H TaKBe CTBapH Kao, pe4HMO, H TO Aa jSAHa crpaHKa MyH>eBHTO H3MSHH nporpaMcKa AOKYMSHTa 1-1 OA6a41-1 111-16epanHH KOH4enr no111<1THYKOr Ae11osaH>a y Kop1-1cr co41-1janAeM0KparcK1-1x HAeja. Toce ASC1-1110 jow 3a >KHBOTa 3opaHa T:i1-1Hfj1-1lia, KaAa ce 3a ceprncp1-1KaT Hosor HMHVa crpaHKe nyrosa110 YaK y 5pa3H11. y KOHTSKCTY TaKBe n011HH14K9 (npe)op1-1jeHra41-1je HHje nyKH C11yYaj WTO cy ce Ha 3ajSAHH4KOj 11HCH1 ASMOKpara Haw-111-1 M1-1liyHOBHli, Cs1-111aHOBHli H Kopali , a HHje 61-1110 MSCTa, Ha np1-1Mep, 3a B11a,qaHa 5arnlia, nposepeHor KowryHH4HHor npornBHHKa 1-1 OAaHor T:i1-1Hfj1-1liesor nparno4a.
OA Ka,qa cy npHMJbSHH y Co41-1ja111-1crnYKY HHT9pHa41-10Ha11y ,,>KyrH" cy H 3BaHH4HO no4pseHe111-1, caMO WTO TO jow HHKaKO Aa npH3Hajy. OTyAa, BafbAa, crpax H naHHKa OA ,Qa4Hliese KOHKypeH41-1je, 4Hja naprnja y nOC119AH>9 speMe TaKOfje 036HJbHO Ky4a Ha 6pa31-111cKa spam. -
3
Ype~yje: A11eKCaHAap 40TPVlli
WMnTAPCKO HACMJbE M HAll CPnCKMM MMEHMMA HACEJbA
W1>1nTap1-1 Ha Kocosy 1>1 Merox1>1j1>1 He spwe Hac1>1Jbe caMo H~ npeocTan1>1M Cp61>1Ma, seli 1-1 H~ cpncK1>1M ronoH1>1M1>1Ma. Cenaparncrn4Ke s11acrn y jy)KHOj'cpncKoj n0Kpaj1>1H1>1 cy y CllY*-6eHy ynoTpe6y yse11e Hosa 1>1MeHa ce11a 1-1 rpaAOBa, yMecro seKOBH1>1x cpncK1>1X Ha31>1sa.
Cp61-14a je no H>1>1xosoj OAJ1Y41>1 npe1>1MeHosaHa y CKeHAepaj. 061>1111>1li, KOjl>1 TO 1>1Me HOCl>1 OA csor OCHl>1Bafba, y KOMyH1>1Ka41>1j1>1 Me~y W1>1nrap1>1Ma c~a ce 3oee KacTp1>1orn, no 1>1MeHy CKeHAep 5era KacTp1>1ora, Ha41-10-HanHor jyHaKa cyceAHe An-6aH1>1je.
CpncKa ce11a nlleMernHa l>1 L\PKBeHa 80A1>14a 3a W1-1nrape cy c~a AHanyM1>1 1>1 noJbaj. noAyjeso W1-1nra- ~~ p1>1 noc11eAH>1>1X neT rOA1>1Ha 3oey 5ec1-1jaHa, a rpa4aH1>14y, y KOjOj Ce Halla31>1 CllaBHl>1 CpnCKl>1 cpeAH>OBeKOBHl>1 MaHacrnp, npeKpCTi.1111>1 cy y Y11n1-1jaHy.
EllecxaH je HOBO 1>1Me 3a MeCTO T:ieHepan JaHKOBl>1li, KOje ce Hana31>1 y 6111>131>1Hl>1 MaKeAOHCKe rpaH1>14e. Ha y11a3y y Ypowesa4 ra611a nopeA nyra o6aeewTaea nyrH1>1Ke Aa y11a3e y ¢ep1-13aj. Ca Cp61>1Ma je Hecrao 1>1 Ha31>1B KocoecKa KaMeH1>14a. To Mecro ce c~a 3oee A116aH1>1K. npoMefbeH1>1 cy l>1 Ha31>181>1 y111>14a l>1 rproea. Cee y111>14e KOCOBCKO-MeTOXl>1jCKl>1X rp~osa Koje cy ce 3sa11e no Jyroc11oseHCKOj HaPOAHOj apM1>1j1>1 Ha3BaHe cy no TaK03BaHoj Oc1106oA1>111a4KOj eojc41-1 Kocoea.
rllaBHY y111>14y y np1>1WT1>1Hl>1, HeK~a 81>1AOBAaHCKy, rp~cKe s11acrn cy Ha3sa11e no Maj-41>1 Tepe31>1. A 4eHTpanH1>1 rpr y osoM rp~y HOc1>11>1Me 61-1ewer aMep1>14KOr npeACeAH1>1Ka 51>1-11a K111>1HTOHa.
YHMVlK 3eaH1>14HO He np113Haje Hoea 11MeHa rp~osa 1>1 ce11a, a1111 npeliyTHo A03BOJbasa W11nrap11Ma Aa ce KOp11CTe HOBOKOMnOHOBaHl1M Ha311811Ma.
KOPM YllOBM'IKM CE HE oanA3M 3&0r nnATE Oll 2.200 EBPA
VlaKo je y jy11y npow11e roA1>1He ,,1>13a6paHa" Ha Mecro rysepHepa HapOAHe 6aHKe Cp61-1je cpanc1-1cp1>1KosaH1>1M Kaprn4aMa OACYTH1>1x noc11aH1>1-Ka ,[),eMOKpaTCKe CTpaHKe, C,D,n-a l>1 ,D,XCC-a, Kop1>1 YAOB1>14K1>1 OA61>1ja Aa ce nosy4e ca cnopHe cpyHK41>1je. 111 nopeA roTOBO CBaKOAHeBHl>1X ,,npo-31>1BKl>1" no111-1rn4apa, MeA1>1ja 1>1 Hajw1-1pe jaBHOcrn, Aa 1-13 Mopa11H1>1x pa311ora nOAHece ocrasKy, rocno~a YAOBl>14Kl>1 npas1>1 ce Aa 1-1x He 4yje.
mm mm rn®~rnTIIBW rmmoum IBQrn mrmfilOOfil urPm rmmrnmrnl1lPfil\) fil rnm rrrrPfildJW mrnrarnu K~a je jaHyapa 2001 . roA1>1He 1>13a6paHa 811~a Cp61-1je, Mefjy 411aHOB1>1Ma
Ka61>1Hera Haw111-1 cy ce IbYA11 Koje je npeM1>1jep T:i11Hfj11li npeAcras1-10 Kao eKcnepTe Koj11 He np1-1n~ajy H11 jeAHOj cTpaH411. npeMa AOroeopy y ,D,OC-y Tpe-6a110 je Aa ,D,C 1>1 ,[\CC 1>1Majy 11crn 6poj M1>1H1>1crapa, jep cy ose ABe cTpaHKe 1>1Ma11e 11 np116111>1)KHO 1-1crn 6poj noc11aH11Ka. npeACTasH11411 ,[\CC y B11aA11 cy 6111111 nornpeACeAH1>1K AlleKCaHAaP npaBA1>1li l>1 Ml>1H1>1crap 3Apascrna 06peH JOKCl1MOBl1li . Kao 411aHOB1>1 AC y B11~y cy npe Tp11 roA11He yw111>1 npeM11jep 3opaH 1)11Hfj1>1li, M11H11crap 3a HayKy ,QparaH ,QoMa3er 1-1 M11H11crapKa 3a co41-1ja11Ha n1-1raH>a ropAaHa MaTKOB1>1li.
MefjyrnM, Ha Kpajy MaHAara aKTye11He 811~e orKp11eeHo je Aa je jow HeK0111>1KO M11H1-1crapa y ,[\eMoKpaTcKoj cTpaH41>1. OH11 cy y npeTXOAHOM nep110AY roeop11111>1 3a ce6e Aa He np1-1n~ajy H11 jeAHOj no1111rn4Koj on41>1j1>1, seli Aa cy y epxy 113spwHe s11acrn 1>1cKJby41>1BO Kao crpy4H>a411.
KpajeM 2003. roA1>1He jasHocT je ca3Ha11a Aa cy y ,[\eMoKpaTcKoj crpaH41>1 M1>1H11cTp11 3a Kymypy 5paH1>1C11as ne41>1li, 3a np1>1earn3a411jy AlleKCaHAaP B11axoe1>1li, 3a Tproe11Hy 11 ryp113aM C110-60AaH M1111ocasJbes11li 11 3a eKOHOMCKe OAHOCe ca 1>1HOCTpaHCTBOM ropaH n11rnli. CynpOTHO sa)KelieM Koa11114110HOM cnopa3yMy nornpeACeAH1>1K 811~e Hanpe4a4 je Mapra npow11e rOA11-He nocrao 1-1 YeAoM11p JosaHos11li, TaKo Aa je ,D,C A061111a 4aK AeBeT M11H1>1crapa; OAHOCHO weer e1-1we Hero K~a je s11~a cpopM11paHa.
TJMHTJM'li CTPAXOBAO JIA liE BOJCKA CDPE'IMTM M3PY'IElbE npeM1>1jep Cp61-1je 3opaH T:i1>1Hfj11li 1>13jas110 je y TeK c~a o6jaBJbeHOM 11HTepsjyy 3a ,, 1-byjopK
raj Mc" (Aao ra je no4eTKOM jy11a 2001 ), Aa je crpaxosao Aa lie sojcKa noKywarn Aa cnpe411113-py4eH>e C11060AaHa M1111owes11lia XawKoM Tp1>16yHany 1-1 Aa je 11Mao np1-1-npeMJbeH Hl13 MaMa4a Aa 611 1-13seo 611swer jyroc11oseHcKor npeACeAH11-Ka 1>13 3eMJbe, npeHoc1>1 areH41>1ja ,,CeHce". OH je AOAao Aa je no111>141>1ja KOja je opraH113osa11a npeso3 M1111owes11lia, 61-111a cnpeMHa, yK0111>1KO 61-1 AO Tora AOW110, Aa ce cyK061-1 ca eojcKoM.
,, 5111111 cMo cnpeMH1>1 Aa npey3MeMo owosopHocT 3a noc11eA114e", peKao je 1)1-1Hfj1>1li.
,, H1>1CMO 3HaJ11>1 KaKO lie pearosarn BOjCKa. V1Manl1 CMO MaM4e. V1Manl>1 CMO Tpoja Ko11a; jeAHa cy 11w11a Ha aepOAPOM, APYra cy 11w11a Ha sojH1>1 aepOAPOM, a rpelia cy 1>1Wlla Ha xe111>10APOM. H1>1KO H11je 3Hao y KOjl1M K0-111>1Ma je 6110 M1111owee1>1li", Haeeo je npeM1>1jep Cp61>1je. Ha aepOAPOMY je 6110 APYrn MaMa4.
,,3Ha1111 CMO Aa lie, aKo noKywajy Aa ce yMewajy, TO y411H11rn Ha aepOAPOMy. V1Ma1111 cMo ae1>10H KOj1>1 je A011a3110 113 L\pHe rope, Man11as1>10H, 1>1 41>1ras aepOAPOM je M1>1c11110 Aa je 3a M11-11owes1-1lia. OH je, MefjyrnM, 61-10 npe6a4eH xe111>1KonrepoM", peKao je 1)1-1H~1>1li. OH je AOAao Aaje HeK0111>1Ko cam noc11e 113py4eH>a pa3roeapao ca Ha4e11H1>1KOM reHepanwra6a BojcKe Jyroc11as1-1je, reHepa110M He6ojwoM nasKos11lieM, Koj1>1 MY je peKao Aa ce sojcKa H11 y6yAylie Helie Mewarn, wra roA ce AOroA1>1110. 1)1-1Hfj1>1li je peKao Aa je r~awH>1>1 npeACeAH1>1K Jyroc11ae1>1-je Boj11c11as KowryH114a 3Hao Aa lie OH OAP)Karn pe4 AaTy MefjyHapOAHOj 3ajeAH1>141>1, a Hapo-41>1To aMep1>14KOM AP)KaBHOM ceKpeTapy Ko111>1Hy naye11y. OH je peKaO Aa MY je naye11 Ka3ao Aa lie CAA y4ecTBosarn Ha AOHaropcKoj KOHcpepeH411j11 yK01111Ko CPJ 1-13py41-1 M1>111owes11lia Xary.
,,T~a caM peKao KowTyH1>141>1, Aa 111>1 Aa o6eliaM, 11 OH je peKao Aa", 113jas110je1)1-1Hfj11li. OH je peKao Aa je 61-10 cnpeMaH Aa 1-13ry61-1 Ha csojoj nony11apHocrn Aa 611 06e36eA110 nOAPWKY
1-1 noMoli MefjyHapOAHe 3ajeAH1>14e 1,28 M11111-1japA1>1 AOllapa A061-1jeH1>1x Ha AOHaTopcKoj KOHcpepeH411j11.
noPACT PEJTMHrA PAllMKAJlA M KOAJIMUMJE cno-HC PejrnHr no111>1rn4Kl1X Koa1111411ja 11 naprnja, npeMa 11cTpa)K11BaH>y areH-
41-1je ,,MapreH bOPA", raKas je Aa HOB1>1 1>136op1-1 He 61-1 AOBe1111 AO se111>1K1>1X noMepaH>a K~a je 6poj MaHAara y n1>1raH>y. 3a CPC c~a ce 1>13jawH>aea 27 ,9 OACTO rpafjaHa, 3a ,[\CC 17' 1, AOK je Koa111>141>1j11 OKynJbeHOj OKO ,D,C 13,2 OACTO rpafjaHa AallO np1>1MaT. r 17 nllyC y 611aroM je n~y. 1>1Ma noAPWKY 10,8 OACTO rpafjaHa, a cno l>1 HC cy y pacry jep ce 3a fbl>1X 1>13jacHl>1110 8,5 OACTO rpa~aHa. enc nOAp)KaBa 8 OACTO rpafjaHa.
no3Hasao41>1 np1>1111>1Ka y HapOAHOj 6aH41>1 Cp61-1je TBPAe Aa je OCHOBH1>1 pa311or wro cnopH1>1 rysepHep 1>1cTpajasa raj wro je H>eHa Mece4Ha nllara 150 x1>1Jb~a A1>1Hapa (2.200 espa). K~a je npe ceAaM Mece41-1 AOW11a y cpoTeJby, Kop1-1 YAOB1>14K 1>1 je OAMax noselia-
0WOBOpHOCT 3a eseHTya11HO HecpOpM1>1paH>e BllaAe rpafjaHl>1 Hajnpe np0Hana3e y ce1>1M cTpaHKaMa Koje nperosapajy - 30,8 OACTO, 3arnM y ,[\CC 18,5 OACTO, AOK AC CMaTpa owoeopHOM 15 OACTO 1>1Cnl1TaHl1X. H1>1 jeAHa naprnja H1>1je ,,naprnja KOMnpoM1>1ca", M1>1c1111 6111-13y no11os11He rpafjaHa. Kao CKllOH1>1je KOMnpOMl>1CY rpafjaH1>1 1>1AeHrncp1>1Kyjy CnO 11 r 17 nllyC. 3a npse TO sepyje 15,5 OACTO, a 3a APvre 11,2 OACTO rpafjaHa. 11a concTseHy nllaTy 3a TP1>1Aecer nocTo.
4 cPnCKA PE'I • &PoJ 338 • 4. cJJE&PYAP 2004.
nPElUIArA'IM 3A nPOMEHY HA3MBA vnMUA y no11roPMUM: HEMAlbM'faM CY OKYnATOPM UPHE rOPE
noKanHa Cf<YnwrnHa noAropH4e, y Kojoj je Ha snacrn AeMoKparcKa naprnja co4HjanHcra, HaMepasa Aa npoMeHH Ha3HBe selieM 6pojy ynH4a H rprosa. Beli H caMa Hajasa rp~oHa4enHHKa MHOMHpa Myrowe, y36ypKana je AYXOBe y rnaBHOM rp~y LjpHe rope. AyropH npojeKra npeHMeHosaH>a cy, yrnasHOM, YnaHOBH AyKJbaHcKe aK~eMHje HayKa KOjH cMarpajy Aa y nowopH4H HeMa Mecra 3a HeMaf'bHHY o6any, ynH4e Ljapa na3apa, Kapa~op~esy, KocoscKy, T:iype AaHH4Hlia, ByKa Kapa1,1Hlia, raspHna npHH-4Hna H 8eHa4 KOCOBCKHX jyHaKa. npeMa o6pa3nO>KeH>y rp~CKe KOMHCHje y KOjoj cy JespeM 6pKOBHli, 3yBAHia Xo1,1Hli, ByKHli nenesHli, ne~a 6a60BHli H Creso By4HHHli, HeMaH>HliH cy 6HnH ,,oKynaropH LjpHe rope",
Kapa~op~e ,,onH4asa MHronornjy H3 Koje ce POAHno senHKocpncrno", Ljap na3ap ,,HHje HHKaKaB 4ap, seli KHe3"' ,,KOCOBCKH jyHa4H cy HenpHXBaTJbHBH 3a MOAePHO oceliaH>e 40BeKa 4PHOropcKOr nOAHe6Jba", Kapa1,1Hli H AaHH4Hli ,,HHCY y3enH y 063Hp 4pHoropCKH je3HK", a npHH4Hn je ,,o6H4aH areHrarop". 3a ,,AyKJbaHe" je HenoAo6aH H XaiAYK Be!bKO, nowro OH H APYrH xaiAY-4H H3 npsor cpnCKOr yCTaHKa HHCY HHWTa APYrO AO ,,06H4He CHne1,1Hje".
rD©dJfilrnfil rPm®11m11 rnoomrnrnoofil ©®lrfilIBlillJ rnfil ®wmrrr[!]mdJw rnrPrnm®rnmrnmmrn ®lD mrn®ITT©IBfilITT CpncKa p~HKanHa crpaHKa npey3ena je snacr y necK004y, nocne ocras
Ke npeACeAHH4e CKynwrnHe onwrnHe 6ojaHe PHcrnli H3 cno. HOBH npeACeAHHK CKynwrnHe je ropaH LjseraHOBHli, HaPOAHH nocnaHHK H npeACeAHHK OKpy>KHOr OA6opa CPC. 06pa3na>t<yliH ocrasKy, PHcrnliesa je peKna Aa je cno paHHje OAnY4HO Aa H3a~e H3 KOanH4Hje ca CHC, Kojy BOAH npeACeAHHK onwrnHe rojKo BenH4KOBHli .
,, npo6neMH y paAY Hapo4HTO cy HHTeH3HBHpaHH OA AaHa K~a caM jasHo noYena Aa yKa-3yjeM Ha nocrojaH>e yp6aHHCrn4Ke Macj)Hje y onwrnHH necKosa4. 04HrneAHO Aa cy ce HeKH ocernnH npo30aHHM H r~a cy KpeHynH 3axre0H 3a Mojy cMeHy", peKna je PHcrnliesa H HajaBHna Aa lie ycKopo npeACTaBHrn AOKa3e o 3noynorpe6H cny>1<6eHor nono>1<aja OA HeKHX nojeAHHa4a H A06po opraHH3osaHHX rpyna ...
Hecj:lopManHa KoanH4Hja cnc-CHC-CPC-AA 3~p>Kana je snacT Y3 noMOli npe6era, OAHOCHO, OA60pHHKa Hose Cp6Hje ropaHa CrojaHOBHlia H Jo0H4e nasnOBHlia, AOK ABa OA60pHHKa H3 ACC, VlsaHa nasnOBHli H Jby6Hwa LjseTKOBHli, HHCY npHcycrnosanH CeAHH4H.
'-lenHHK necKosaYKe Hose Cp6Hje MHOApar CraMeHKOBHli orp~Ho ce OA AenosaH>a ABa OA rpH OA60pHHKa re crpaHKe 3a Koje je KOHcrarosao Aa ,,cy seposaTHO KynJbeHH paAHHM MecrnMa". BeliHHOM rnacosa ycsojeH je npeAnor AOC 3a cpopMHpaH>e aHKeTHOr OA6opa, 4HjH 6H 3~araK 6Ho Aa HcnHTa HaBOAe o KynosHHH OA60pHH4KHX rnacosa. VI AeMoKparcKa amepHarnsa HCKJbY4Hna je H3 CBOjHX peAOBa HenocnywHe OA60pHHKe.
crncKA PE'I • cPoJ 338 • 4. Cl>EcPYAP 2004.
KPATKA MCTOPMJA PACRAllAlbA AeMOKparcKa crpaHKa OA csor ocHHsaH>a
1990. rOAHHe npowna je Kpo3 rewKa HCKyweH>a yHyrapcrpaHa4KHX cyKo6a. Vl36opH 3a wecpa AeMOKpara OA caMor no4eTKa 6HnH cy npalieHH noMOBHMa H 4enaH>eM. 6HBWH 4naHOBH ose crpaHKe OCHOBanH cy CpncKy nH6epanHy crpaHKy, AeMoKparcKy crpaHKY Cp6Hje, AeMOKpaTCKY crpaHKY AaBHAOBHli - rpon, AeMoKparcKH 4eHrap, AeMoxpHwliaHcKy crpaHKY Cp6Hje, HapOAHY AeMOKpaTCKY crpaHKY Hr 17 nnyc.
npsa Belia rpyna AeMOKpara Hanycrnna je crpaHKY c nponelia '91. rDAHHe, nocne napnaMeHrapHHX H36opa Ha KOjHMa je AC A06Hna ceAaM nocnaHHKa. 6HBWH YnaHOBH AC. oKynJbeHH OKO HHKOne MH- ---nowesHlia, Kocre '-lasowKor H MHnaHa 6o>t<Hlia, ocHosanH cy CpncK)' nH6epanHy crpaHKy. Y HOBOj crpaH4H 6HnH cy H BnaAaH BacHnHjesHli, AneKCaHAap VlnHli, nasne KHliesa4 H APYrH.
Y nero 1992. cpopMHpaHa je ACC y Kojy cy ywnH YnaHOBH AeMoKparcKe crpaHKe onpeAe!beHH 3a capaAH>Y c APYrHM ono3H4HOHHM crpaHKaMa. f-bHx je npeABOAl-10 Boj1-1cna0 KowryH1-14a, a y ACC cy·npewnH 6palia MHpKo 1-1 ApawKO nerpOBHli, BnaAeTa JaHKOBl-1li, MHxajno Kosa4, M1-1nop~ JosaH001-1li, He6ojwa JaHKOBHli, MapKo JaHKOBHli 1-1 MHorn APYrH. Vl3 AC ce 1993. H3ABOjHna H rpyna H>eH1-1x npeAparn1-1x 4naHOBa KOjH cy OCHOBan1-1 crpaHKY nOA HMeHoM AeMOKparcKa crpaHKa AaBHAOBHli - rpon. nocne napnaMeHTapHl-1X H36opa 1993. H CKynwrnHe crpaHKe Ha Kojoj je no4eTKOM cneAelie rDAHHe nOAHeo ocrasKy, H3 AC je H3awao H>eH npsH npeACeAHHK Aparo!by6 M1-1liyHOBHli. OH je KaCHHje c rpynoM 1-1croMHWJbeHHKa (6opoM Ky3MaH001-1lieM, Ben1-1MHpoM C1-1MOHOBHlieM, AecHMl-1pOM TowHlieM, nejnoM Py>KAHli, Cno6oAaHOM ByYKOBHlieM H APYrnMa) ocHosao AeMOKparcKH 4eHrap. KpajeM 1997. jeAaH OA npsHx YnaHosa 1-130opHe AC BnaAaH 6arnli Hanycrno je ACC H cpopM1-1pao je AeMoxpHwliaHCKY crpaHKY Cp6Hje. Ha CK)'nwrnHH AC y jeceH 1999. 3opaH "F:iHH~Hli je reCHO no6eA1-10 npornsKaHAHAaTa, nornpeACeAHl-1Ka crpaHKe Cno6oAaHa ByKcaH001-1lia. nopa>t<eHOM je OCTaHaK y crpaH4H 6HO HeMoryli H OH je nOTOM npHCTyn1-10 noKpery 3a AeMOKpaTCKY Cp6Hjy reHepana MOM4Hna nep1-1w1-1-lia. nocne Hecnopa3yMa c jow jeAHl-1M wecj:loM, ByKcaHOBHli je Hanycrno nAC H OCHOBaO HaPOAHY AeMoKparcKy crpaHKy.
VI Haj3aA, HeKaAaWH>l-1 nornpeACeAHHK AC MHpO!by6 na6yc, ynpKOC o6eliaH>l-1Ma Aa HHKaAa H Helie H3aliH H3 crpaHKe, OAnY4HO je craHe Ha 4eno r 17 nnyc. noy4eHH AOC~aWH>l-1M HCKYCTBHMa ocraje HaM Aa caYeKaMo CKynwrnHy AC 1-1 Bl-1AHMO KO lie cpopM1-1parn Hosy crpaHKY - )i(HBKOBHli HnH T~Hli!
5
JEJIHOM COUMJAnMCTA, YBEK COUMJAnMCTA
KaKo ca3Haje ,,CpncKe pey'', He6ojwa Yo-01111;, npeACeAH111K KoopA111Ha41110Hor 4eHTpa 3a Kocoso 111 MeTox111jy, Aao je no ABa M111n111-0Ha All1Hapa ocMop1114111 nocnaH111Ka ,, Koan111-
4111je nosparaK" y KOCOBCKOj CKynwrnHll1 , 111HaYe YnaHos111Ma AeMoKpaTcKe amepHarnse. OH111 cy nocran111 nocnaH1114111 Kao BaHCTpaHaYKe fill1YHOCTll1, an111 cy ce KacH111je yYnaH111n111 y AA. np111syYeH111 Yos1111;es111M noHyAaMa. 3a A06111jeH111 Hosa4 no
cnaH1114111 cy Kyn111n111 craHose y 5eorpaAY 111 APYril1M rpaAOB111Ma 4eHTpanHe Cp6111je. 00111 cpyHK41110Hep111 AeMoKpaTcKe anTepHaT111se HaMepasajy Aa no 111creKy MaHAara Hanycre Kocoso 111 MeTOx111jy.
Yos1111; je yoY111 napnaMeHTapH111x 11136opa spw1110 cTpaxos111Te np111rncKe Ha cpncKo craHOBHll1WTBO y iJ9KHOj n0Kpaj111H111 Aa rnacajy 3a H>erosy cTpaHKY. npeMa peY111Ma KOCOBCKO-Mernx111jcK111x Cp6a, Yos1111;ese y4eHe H~Maw111ne cy oHe Koje je np111MeH>111sao pe>1<111M Cno6oAaHa M111nowes111ha. Weep KoopA111Ha41110Hor 4eHTpa je npeT1110 npeACeAH1114111Ma onwrnHa 111 A111peKrnp111Ma npeAy3eha Aa he 6111rn cMeH>eH111 ca cpyHK4111ja, OAHOCHO Aa he 111M 6111rn ycKpaheH HOBa4 3a p~ ll1HCT111Ty4111ja Ha Y111jeM cy Yeny.
onMBEPA KATAPMHA: PAllMMnA XPYCTAHOBM'fl noKA3AnA BPXYHCKM 6E306PA3nYK
lnyM1114a 111 nesaY1114a On111sepa Karap111Ha npe>1<111s!basa rewKe AaHe ca Mll1Hll1ManHOM neH3111-jOM OA AeceT xm~a A111-Hapa.
Y 1113jas111 3a n111cT Geer osa >KeHa Koja je 72 nyTa CBOjll1M Hacryn111Ma nyH111na nap111cKy ,, On111Mn111-jy" TBPAll1 Aa rpaACKa
snacT y 5eorpaAY Helie Aa joj noMorHe, eel; je noH111>1<asa:
.. P~M111na XpycraHos1111; Mll1 je Mprna-xn~Ha peKna Aa nesa 111cTo Kao 111 ja. H111caM ornwna KOA H>e Aa np111saTHO non111jeMo Kacpy, eel; Aa joj y 111Me YAPY>KeH>a rnyMa4a Cp6111je ypyYll1M n111CMO y KOjeM ce Tpa>K111 Aa Mll1 ce Kao 3acny>KHOM rpa~aHll1HY noMOrHe. A OHa Me je Ha-3Bana pa3Ma>KeHOM 111 ynopeA111na ce ca MHOM. To je spxyHCKll1 6e306pa3nyK. na, rAe je OHa AO c~a caKp111sana raj Aap? A 3a111cra caM je Yyna KaKo nesa. nesana je HeK111M aM6ac~opKaMa Ha CllpywKoj rop111, 111 TO je 6111na KaracTpocpa. 0Ha ce, c111pora, TPYA111 Aa Me 111M111rnpa. YaK Mll1 je peKna Aa 3Ha 4eo MOj penepToap 111 Aa KaAa nesa Ce,qMM y je,qHOM napMCKOM noKany, o6aBe3HO nnaYe .. CMeWHO 111 cpaMOTHO!"
6
>KECTOKA &OP&A 3A nPEBnACT y llEMOKPATCKOJ CTPAHUM ~36opH111 KapasaH111 sojHor Mll1Hll1CTpa 5op111ca T~1111;a 111 npeACeAH111Ka Bn~e 3opaHa )f(111sKo
s1111;a nyTyjy no Cp6111j111. TaMO rAe He crn>Ky H>ll1X ABOj1114a, 3aMeH>yjy 111x H>111xos111 !bYA111 DA nosepeH>a KOjll1 no6111pajy Me~y YnaHOBll1Ma AC. np111npeMe 3a 111360pHy CKynwrnHy AeMOKpaTCKe cTpaHKe, Kaja je 3aKa3aHa 3a 22. cpe6pyap, nOAYAap111n111 cy ca nperosop111Ma o cpopM111paH>y Hose BnaAe Cp6111je.
Apyre CTpaHKe AeMOKpaTCKOr 6noKa (ACC, r 17 nnyc, cno 111 Hosa Cp6111ja) c HeCTpn!beH>eM oYeKyjy pacnneT y AC, jep OA Tora 3as111c111 Aa n111 he 111 KaKo sn~a 6111rn cpopM111paHa. Y os111M cTpaHKaMa np111>1<e!bKyje ce 11136opHa no6eAa 5op111ca T~111ha. )f(111sKos111hes 11136op 3a YenHor YOBeKa AC 3HaY1110 6111 Hose napnaMeHTapHe 11136ope. Y TOM cnyYajy cTpaHKe AeMoKpaTcKor 6noKa, 6e3 AC. HacTyn111ne 6111 3ajeAHO y npeA11136opHoj Koan1114111j111.
KaKo TpeHyTHO cTOje cTBap111, seh111Ha DA6opa AC noAp>Kasa 5op111ca T~111ha, Me~yrnM Hll1 3opaH )f(111sKos1111; H111je 6e3 3ane~a. 3a npeACeAH111Ka OAna3el;e BnaAe 111 3aMeH111Ka npeACeAH111Ka AC 1113jacH111n111 cy ce Hll1WK111 111 KparyjesaYKll1 OA6op111 AC, Kao 111 TP111AeceraK 111craKHyrnx YnaHOBa lnaBHOr OA60pa AC. Me~y KOjll1Ma cy 111 IOpAaHa YOMll1h, Jb111!baHa nyy1111;, M111n111cas neTKOBll1h, AneKCaHAaP P~ocas!bes1111;, Tonn1114a T:>op~es1111; , BnaTKO PajKOBll1h, IOpAaHa MaTKos1111;, lopaH Bec1111;, )f(111sop~ AH~enKos1111; 111 APYrll1. Y MeA111jcKOM pary Koj111 nonaKo, an111 c111rypHo 3anoY111H>e 1113Me~y ose ABe cTpyje, Morna ce M111Hyn111x AaHa B111Aern Aa je )f(111sKos111hesa cppaK4111ja arpec111sH111ja, Aa H>eH111 cneA6eH1114111T~1111;a111 ,,H>erose" s111Ae Kao ,,HaWMll1HKaHe MaHeKeHe", Y111ja non111rnKa npeAcras!ba o6jeKrnBHY onacHOCT Aa ce cTpaHKa MeTponon1113yje.
C APYre CTpaHe, AeMOKpaTe OKO --T~1111;a yno3opasajy Aa, yKon111Ko no-6eA111 )f(111sKos111hesa cTpyja, Tpe6a 0YeK111sarn Aa Ha cneAeli111M 11136op111-Ma AeMOKpaTCKa cTpaHKa YaK He 6yAe Hll1 napnaMeHrapHa cTpaHKa.
Ca3Haje ce Aa ce YeTpAeceraK OA-6opa AC eel; onpeAen111no 3a T~111-ha. Me~yr111M, np111n111KoM 1113jawH>asaH>a OA6opa AC y Kparyjes4y )f(111sKos1111; je AO Hory noTyKao csor KOHKypeHra. Y3 )f(111sKos1111;esy KaHA111Aarypy 3a npeACeAH111Ka cTpaHKe crane je 18 YnaHOBa OA60pa, a ABOje je 6111-no nporns.
,,KaAa cMo ce onpeAe!b111san111 1113-Me~y 3opaHa )f(111sKos1111;a 111 5op111ca T~1111;a 111 rnacan111 osaKo, MO>KAa 1113-HeHa~yjyl;e c 063111POM Ha OBY c111Tya-4111jy KaAa ce oYeKyje naKa no6eAa T~1111;a, npecyAHa je 6111na Y111H>eH1114a Aa Haw OA6op, jeAaH OA HajjaY111x y Cp6111j111, DA T~1111;a H111je A061110 H111KaKBY nOHYAY y H>erosoj Hosoj nocras4111", Ka>Ke 3a ,,He3as111cHy CsernocT" npeApar neTaKOBll1h, YnaH lpaACKOr OA60pa AC y Kparyjes4y. ,,3HaYll1, Hll1Til1 HaM je nOHYA1110 MeCTO nornpeACeAH111Ka CTpaHKe, WTO, Yll1Hll1 Mll1 ce, osaj OA60p 3acny>1<yje, Hll1Til1 MeCTO y npeAceAH111WTBy. JeAHOCTaBHO, KparyjesaYK111 OA6op H111je s111~eH y H>erosoM oKpy>KeH>y. M111cn111M Aa To H111je A06po 111 Aa je TO 6111no OAnyYyjyhe np111n111KOM onpeAe!b111saH>a", 111crnYe neraKos111h.
KparyjesaYKll1 rpaAOHaYenH111K BnaTKO PajKos1111; Ha cneAeh111 HaY111H 3a ,,He3as111cHy CseTnocT" o6jawH>asa OAfiYKY OA6opa 1113 wyM~111jcKe npecToH1114e:
,,OBAe ceAe !bYA111 Koj111 111Majy csojy rnasy, csoj yrneA - Koj111 pa3Mll1W!bajy non111rnYK111. M111 3HaMo wTa xoheMo y AC, 3HaMo wra je A06po 3a cTpaHKy. ~ TO heMo 3acTynarn. H111KaAa ce Hll1CMO nOBOA111fill1 3a HeKaKBll1M TpeHyTHll1M 111 KpaTKOpOYHll1M peweH>111Ma, eel; CMO yseK pa3Mll1-W!ban111 o 6YAyl;Hocrn. To CMO Y111H111n111111 osoM np111n111KOM. MeH111 je Aparo WTO KparyjesaYKll1 OA-6op 111 YfiaHCTBO pa3Mll1W!bajy y TOM npas4y."
Me~yr111M, 6111no je, a 111 Aa!be 111Ma 111 0H111x Koj111 y lp~CKOM OA6opy AC y Kparyjes4y APYraY111-je M111Cne. JeAaH DA fbll1X je AYr0r0A111Wfb111 AeMOKpaTa A111M111Tp111je nyK1111;:
,,Ja caM, jeAHOcrasHo, cMaTpao Aa je 5op111c T~1111; y osoM TpeHYTKY 6o!be peweH>e 3a AeMoKpaTcKy cTpaHKy. MnaA YOBeK, 111HTeneKTyana4 c neA111rpeoM, HOBO n1114e ... M111cn111M Aa Aenyje 111Mno3aHTHO, 3a pa3n111Ky DA )f(111sKos111ha, Koj111 je 111Mao AOCTa waHc111 Aa ce noKa>Ke 111 y OHOM noweM cM111cny - Aa npas111 rpewKe. TaKo~e caM cMaTpao Aa ca T~111heM 111MaMo sel;e waHce. AKO je OH 61110 Hoc111na4 n111cre Ha M111Hyn111M napnaMeHrapH111M 11136op111Ma, OHAa Tpe6a Aa 6yAe 111 nps111 YOBeK y cTpaH4111. "
YnaHos111 AC 1113 yHyTpawH>ocrn np111rosapajy pyKOBOACTBY Ha ,,6eorp~1113a4111j111''. OH111 111crnYY Aa ce o cseMy OAfiyYyje y 5eorp~y. y ,,Kpyry ABOjKe" 111 Aa ce He Yyjy M111W!beH>a 1113 yHyrpawH>ocrn.
,,OA6op111 saH 5eorp~a cy 3anocras!beH111 111 Haw rnac ce He Yyje. ~ y npos111H4111j111 nocrnje MYAP111111 owosopH111 !bYA111, an111 He Mory Aa AO~y AO 1113pa>1<aja DA T~111ha , 5orAaHos111ha, Bec111-1;a 111 ocran111x", Ka>Ke 3a ,,CpncKy pey" YnaH AC 1113 n0Ap111H>a.
cPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. <1>E5PYAP 2004.
cno WBAJUAPCKE: MMHMCTAP cnOJhHMX nocnOBA
BYK llPAWKOBM'fl 0Kpy)f(Hlil OA6op CpncKor noKpera o6Hose
3a ¢paH4ycKo rosopHo nOAPYYje y Wsaj4apcKoj, Ha '-lll!jeM Yeny je BlilAOcas Kosa'-teBlilti lil3
Beseja, nopyYlilO je Aa 6L11 MeCTO MlilHlilCTpa cnOJbHlilX nocnosa y Casery Mli!Hlllcrapa AP)f(aBHe 3ajeAHL114e Cp6lllja Lil L\pHa Iopa rpe6ano Aa nplilnaAHe npeACeAHlilKY cno ByKy ,QpawKOBlllliy.
,,CMarpaMo Aa Haw npeACeAHlilK ByK ,QpawKOBlilti Lil npeACeAHlilK
Hose Cp6lllje Be!lli!Mlilp 111nlllli rpe6a Aa ce 60-pe Lil lil36ope 3a pasHonpasaH craryc Hawe Koafllill.\lllje, ca OCTa!llilM 6yAyhlilM '-1!laHL114aMa y Bn~lil Cp6lllje. Bn~y rpe6a cpopMlilparn raKo Aa cse rplil '-l!laHL114e 6YAY jeAHaKo 3acrynfbeHe y B!l~lil , Aa ce pecoplil noAene pasHonpasHO Lil Aa ce He OApeljyje poK rpajal-ba BnaAlil", lilCTlil'-IY '-l!laHOBlil cno lil3 Wsaj4apcKe.
DPEllCTABHMUM cno roCTM AMEPM~KornPEllCEllHMKA
npeACeAHlilK cno ByK ,QpawKOBlilli, noprnapon crpaHKe BnajKo CeHlilti Lil '-l!laH CeKperapllljara CnQ ,[\aHllljena L\pBe!llilH nplilCYCTBOBalie rp~L114lilOHanHOM MonlilTBeHOM AOPYYKY KOjlll ce OAP)f(asa y rnasHOM rpaAY CA,[\. Y sawlilHrTOHCKOM xoreny ,,XlllmoH" OHlil tie 6lllrn rocrn aMeplil'-IKor npeACeAHLllKa l,Jop1,1a 6ywa, 3ajeAHO ca ABe Lil no XlilfbaAe 3BaHL114a lil3 4enor csera.
111Aeja 3a Mo!llilTBeHlil AOpyYaK crapa je nona seKa Lil npslil je nplilxsarno aMeplil'-IKlil npeACeAHlilK Aj3eHxayep. PaAlil ce o jeAHOM OA HajyrneAHliljlilx cKynosa y csery.
YnaHOBlil Aenera4L11je cno cacralie ce y CA,[\ ca '-l!laHOBlilMa npeACeAHlil'-IKOr Ka6L11Hera, ,Qol-ber AOMa, CeHara Lil aMeplil'-IKe ~MlilHlilCTpa4L11je.
MMHMCTAP nPM3HAO llA JE nArAO 1!1aKO je npe HeKO!llilKO Mece4L11 lilCTlill.\aO Kao Be!llilKO AOCTlilrHyhe B!laAe
Cp6lllje noAaraK Aa je npoce'-!Ha nnara setia OA lil3Hoca HeonxOAHlilX Mece'-IHlilX norpenwrnHa, OAf1a3etilil MlilHlilCTap 3a rprOBlilHY Lil ryplil3aM Cno6oAaH Mlil!lOcasJbeBlilti (npe6er lil3 ,QXCC y ,QC), Mopao je c~a Aa nplil3Ha Aa cy 3a npoce'-1-HY norpowa'-IKY Kopny y Ae4eM6py 2003. fOALllHe 3anocneHL11 y Cp6L11jlil Mopanlil Aa lil3ABOje 1,23 npoceYHe Ae4eM6apcKe Hero 3ap~e .
ML11nocasfbes11ti je Ha KOH¢epeH4L11j11 3a HOBll!Hape peKao Aa je y Ae4eM6py 2003. rOALllHe npeMa crarncrn'-IKLllM noAa4lllMa speAHOCT npoceYHe norpowa'-1-
Ke Kopne 6L11na 17.820 All!Hapa, AOK je MlilHlilMMHa norpowa'-!Ka Kopna 6L11na 10.978 All!Hapa 11 3a I-by je 6lil!lO norpe6Ho lil3ABOjlllrn 0,76 npoce'-IHLllX Hero 3ap~a. npoceYHa norpowa'-IK8 Kopna y Ae4eM6py 2003. fOAll!He, npeMa pe'-lli!Ma MlllnocasJbeBllltia 6lllna je 3a 5,5 OACTO Blllwa OA oHe y Ae4eM6py 2002. roA11He, AOK je MlilHl1Ma!lHa norpowa'-IK8 Kopna Olllna Bli!Wa 38 5,7 OACro.
MlilHL11crap ML11nocasJbeBL11ti y Bn~y je ywao Kao T3B. saHcrpaHa'-IKa fllil'-IHOCT. HeKO!llilKO Mece4L11 KaCHlllje yY!laHlilO ce y 6arnliesy ,QeMoxp11wtiaHcKy crpaHKy. Y04lil lil36op8, csecraH Aa ,QXCC Hetie npetilil lil36opHlil 4eH3yc, Mli!Hlilcrap je npewao y ,[\eMoKparcKy crpaHKY. MlllnocasfbeBlilti je ayrnMarcKlil KoonrnpaH 3a 4!laHa lnasHor OA60p8 ose crpaHKe Lil 6L110 je nocnaHlil4Klil KaHAlilAar, Ha BP!lO BlilCOKOM Mecry aajeAHlil4Ke 1136opHe flli!Cre ,QC, rec, AL\. CAY Lil C,QA. Mlil!lOcasJbeBlilti, MeljyrlllM, Hlllje nocrao nocnaHlilK, an11 je 1-berosa cynpyra Karapli!Ha HanpeAOBana Ha AP)f(8BHOj reneslil3liljlil . 0Ha je nocran8 ypeAHlilK 11 BOA11Tefb TB ,[\HeBHll!Ka.
CMHllMKAT CTYllMJA 6: llPArAHA MMnM1'EBM1' HEHAMEHCKM TPOWM 6YUETCKA CPEllCTBA ll13BpWHlil OA6op ClilHAll!Kara JasHor p~lilOAlil¢Y3HOr npeAy3etia Cry
AlilO 6 noAHeo je CKYnWrnHlil 6eorp~a 3axres 3a pa3pewel-be B.A .... reHepanHor AlilPeKrnpa Lil rnaBHOr Lil owosopHor ypeAHlilKa re MeAllljCKe Kytie ,QparaHe Mlil!lllllieslilti MlilnyrnHOBlllli.
Kao pa3nore 3a pa3pewel-be lil3 osor ClilHALllKara Hasenlll cy KOHCTaHTHlil n~ pejrnHra, rneAaHocrn, TP)f(lilWHe n03lil4lllje Lil KopnoparnsHor L11Mlil-1,1a CryAlllja 6, Kao Lil nocrojal-be cyKo6a lilHTepeca Lil npeKpwaj Knay3yne KOHKypeH4L11je, jep je BA reHepanHor AlilpeKropa lilCTospeMeHo cysnaCHLllK Lil cyocHLllBa'-1 npOAYKL\llljCKe rpyne ,, Mpe)Ka". Y caonwrel-by Koje je nornlllcao npeAC9AHlilK ror ClilHAll!Kara 3opaH CpAaHOBlilli, HaBOAlil ce Aa Cli!HAlilKaT 3axresa pa3pewel-be ,QparaHe Mlil!lllllieslilti MlilnyrnHOBlilli Lil
lil3 cneAetililx pa3nora: - He3aKOHlilTO nocrynal-be ,QparaHe Mlilnliltieslilli, Kpwel-be OAP9A6lil 3a
KOHa 0 paAy, nojeAll!Ha4HOr KO!leKTlilBHOr yrosopa, CMal-blilBal-be 4eHe p~a 36or HeHaMeHcKor rpowel-ba 6y1,1ercKL11X cpeAcrasa, 3acrpawL11sal-be 3anocneHlilX, pesaHwlilCTlil4Klil nocryn4L11, crnapal-be He3anaMtieHo nowe aTMOC¢epe y ¢lilpMlil , orpaHlil4aBal-be ClilHAlilKa!lHlilX C!lOOOAa Lil npaBa 3anOC!l9HlilX Ha C!lOOOAHO lil3jawl-baBal-be.
- 0rKa3 4!laHy 1113spwHor OA6opa CL11HAL11Kara Lil 3a6paHa ynacKa y npoCTOplllje CTYAlllja 6, ornywral-be senlilKOr 6poja xoHopapHlilX capaAHll!Ka Lil nocrynaK yrnpljlllsa-1-ba TeXHO!lOWKOr BlilWKa Y3 lilCTOBpeMeHO CBaKOAH9BHO AOBOljel-be HOBlilX KaAPOBa.
- He3aKOHlilTO pacnopeljlllBal-be Haj6!l~)f(li!X cap~Hli!Ka Ha paAHa Mecra 3a Koja HeMajy OArosapajytilll creneH crpyYHe cnpeMe npeAB1111jeH c111creMarn3a4L11jOM. TaKo ce y CTYAllliY 6 Ha pyKo
BOAeli111M paAH111M MeCrnMa Ha!la3e:
TIID [i]illfil 11!n ffiffi[!!]l]]IJW IDIB©~ ©lm© [i]@lPWIB~ a) Ha Mecry wecpa TB rexH111Ke CL11H111wa JaKlilti, TB MexaHlll4ap ca rpe
tililM creneHOM crpyYHe cnpeMe 6) Ha Mecry 1113spwHor AlilpeKrnpa npOAYKL\lllje >KeJbKO Waplllli, ¢lil31110-
repaneyr ca YernprnM creneHOM crpy4He cnpeMe Hosoc~cKlil 0Kpy)f(Hlil CYA HaflO)f(l110 je noKanHoj renes1113111jL11 ,,Je
cel-b111H " Aa 111cnnarn 200.000 A111Hapa 36or eM111rosal-ba yspeAJblilBe CMC nopyKe Koja je 6lllna ynytieHa neKapy Caslil HeH111liy.
HeH111ti je TY)f(HO TB ,,Jecel-b1<1H", jep je y jyHy Lil jyny npowne roAHHe s111we nyra eMHTOsana CMC nopyKy: ,,,QoKrnpe HeH111tiy, na4111-jeHrn cy saM yMp!lH, HAHTe y noprnpe''.
neKap je rpa)f(HO HaKHaAY HeMarep111janHe wrere, 3aro wro cy, KaKo je Haseo, nojeAHHH na4111jeHrn, y3HeML11peH111 c~p)f(ajeM nopyKe, crpaxosan111 OA MeAHL\lilHCKor rperMaHa Koj111 je rpe6ano Aa HM 6yAe npy)f(eH.
OcHOB 3a AOHowel-be npecyAe. no MlilWJbel-by cyAa. je TO wrn CMC nopyKa Koja ce eMlilryje Ha renes1113111jL11, npeACTaBJba 1<1H¢opMa4111-jy Lil rnMe nOAfle)f(e 3aKOHY 0 jaBHOM lilH¢0pMHCal-by.
HeH111ti je cne4111jan111cra lilHTepHe MeAlill.\lilHe 111 p~H Ha 111Hcrnryry 38 nnytiHe 6onecrn y CpeMcKoj KaMeH1114111.
CPnCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. <l>E6PYAP 2004.
s) Ha Mecry ypeAH111Ka seem AneKcaHAPa HL11Kon1111i 6aje4, 4setiapcKL11 rexH1114ap ca YernprnM creneHoM crpyYHe cnpeMe, a AOHeAaBHO je noMotiHlilK rnasHor Lil owosopHor ypeAHLllKa Tal-ba 8111Aojes1111i, no 3aH111Mal-by onrn4ap (4eTBprn creneH), H93aKOHlilTO npe6a'-leHa Ha p~HO MeCTO ypeAH111-Ka 111H¢opMarnsHor nporpaMa, KaKo 6L11 Morna Aa ocrnaplil npaso Ha co4111-janH111 nporpaM 111 ornpeMHl11HY OA ner XlilfbaAa espa.
ClilHA111KaT je osaj 3axres AOCTaBlilO ocHll!Ba4y - CKynwrnH111 lp~a. 0YeKYiyti111 Aa tie CryAlilO 6 A06111rn cnoco6Hor 111 OArosopHor pyKoBOA11104a. lp~CKe snacrn 111 ,QparaHa ML11n1111iesL111i pearosanlil cy raKo wro cy pacnycrnnlil ClilHA111Kar 111 Ka3H111n111 l-berose aKrnBlilCTe. KaKo ca3Haje ,,CpncKa pe4", ,QparaHa M111n1111iesL111i je HeAaBHO npoAana craH Koj111 je A06111na OA onwrnHe Crap111 rp~. a OA CKynwrnHe rpaAa 6eorp~a A06111na je sen111K111 , rpoco6H111 craH y 6n1113111H111 CryAeHTCKor rpra y crporoM 4eHrpy rp~a.
7
&OrOJbY6 KAPVl'Ft, nPEllCEllHVIK YllPY>KElbA VIHllYCTPVIJAnAUA -<> o/\Arltll.lA KOCTV1n
YAPY>KeH>e lllHAYCTp111jana4a Ill npeAY· JeTHlllKa Cp6111je 111 ~pHe ~ope, 'l111j111 ere npeACeAHlllK, OCHOBaHO 1e npe Tplll roAlllHe, a reK HeAaBHO ct>opM111paH je 111
· per1r10HanH111 OA6op Ja 6eorpaA. Koj111 cy l.llllJbeBlll YAPY>KeH>a?
l..j1t1Jb YAPY>Ket-t>a je 61t10 Aa 06HOB1t1MO OHO YApy>t<ettie 3aHarn1t1ja, rprosa4a 1t1 1t1HAYCTp1t1jana-4a Koje je 1877. roA1t1He OCHOBaO Ktba3 AneKcaHAap Kapa~op~es1t1li 3a speMe csoje KparKe snaAaB1t1He. YAPY>Kettie je nocTOjano AO ,Qpyror CBeTCKOr para, HaKOH Yera je YKltlHYfO, a Mltl CMO ra 06HOB1t1n1t1 npe rp1t1 rOA1t1He 1t1 AaHac 1t1MaMO npeKo ocaM X1t1JbaAa snacH1t1Ka Kan1t1rana y Cp61t1j1t1 y TOM YAPY>Kettiy. OcHOBHltl 41t1JbeB1t1 cy Aa 3ajeAHO, nonyr Haw1t1x Konera 1t1 pa3s1t1jeH1t1M JeMJbaMa lt1croKa 1t1 3an~a . AenyjeMo 1t1 0Moryli1t1MO cs1t1M YnaHOB1t1Ma Aa 6p>Ke, jeAHOcrasH1t1je lt1 KBan1t1TeTH1t1je pa3Blt1jajy CBOj 61t13Hlt1C, a caMltlM rnM lt1 yKynHy eKOHOMltljy 3eMJbe y KOjoj p~e. 3HaY1t1, Aa ce 1t136op1t1Mo 3a ro Aa nocnosHltl JbYA1t1 y Cp61t1j1t1 H1t1cy caMo Kp1t1M1t1Han41t1, Hero Aa cy TO JbYA1t1 Koj1t1 cTBapajy AOXOAaK, Aa rpa~aH1t1 y HaMa npeno3Hajy JbYAe Koje crsapajy AOXOAaK, KOjltl nyHe 6y1,JeT Cp61t1je, KOjltl cp1t1-HaHC1t1pajy lt1 neH3lt10Hepe, lt1 3ApaBCTBO, lt1 o6pa-30Batbe, 1t1 non1t141t1jy, 1t1 sojcKy, 1t1 rp~ttiy nyresa 1t1 cse wro nocTOj1t1 y 3eMJblt1 . Cse TO ce cp1t1HaHc1t1pa lt13 6y1,Jera, KOj1t1 Ha HeK1t1 HaY1t1H nyHe snaCH1t141t1 Kan1t1rana y OBOj 3eMJblt1 . 0BAe CMO rOAltlHaMa 1t1Man1t1 KOMYH1t1crnYKo-co41t1jan1t1crnYK1t1 c1t1creM y KojeM ce 3HaYaj H1t1je Aasao snacH1t1-41t1Ma Kan1t1rana, np1t1speAH1t141t1Ma, seli 1t1CKJbyY1t1Bo non1t1rnYap1t1Ma 1t1 tti1t1xosoj KaMap1t1n1t1. To je Haw eras 1t1 y nocneAttie rp1t1 rOA1t1He ose Hose snacr1t1 1t1 Mltl caAa Aecp1t1H1t1rnBHO ry cTBap MOpaMo Aa nocras1t1MO Ha csoje Mecro.
nocroj111 n111 HeK111 Kp111rep111jyM Ja np111cry· naH>e YAPY>KeH>y?
M1t1 1t1MaMo ycraHOBJbeH1t1 KOAeKc KOj1t1 cMo npen1t1can1t1 OA 6p1t1raHa4a vi HeMa4a. TaMo nocTOje OAPe~eHa npasvina Koj111x ce np111Ap>KasaMo, TaKO Aa YnaHOBVI He Mory 61t1rn JbYAVI KOjltl He 1t1cnyttiasajy ycnose KOAeKca. To He Mory 61t1-rn JbYAltl Kojvi ce 6ase Kp1t1M1t1HanoM, wsep40M po6a, CltlBOM eKOHOM111joM, 1t1neranH1t1M nocnosviMa, OHltl Koj1t1 ce 6ase APOroM 1t1 APYrltlM cTBap1t1-Ma KOje HltlCY y CKnaAY ca 3aKOHOM.
CeojeepeMeHo je 1113 cect>oea K0Mep4111jan· He 6aHKe 1113Hera een111Ka Kon111'l111Ha APOre KO· jy je raMo 'lyeao MYn, a AaHac je npeACeAHlllK 6eorpaACKor orpaHKa eawer YAPY>KeH>a ra· AaWH>lll 111 caAaWH>lll AlllPeKrop re 6aHKe, ro· cnOAlllH M111xa111noe111tl?!
Ta KonviYviHa xepo111Ha Hvije Vl3Hera 1113 KoMep41t1janHe 6aHKe, seli lt13 rpe3opa npocropvija Koje je KoMep41t1janHa 6aHKa 1113Aana y 3aKyn 111 KOje je KOpvicrno MYn Cp61t1je. Wra je A1t1peKTOp 6aHKe viMao c rnM? H1t1wra!
KaKBlll cy 1113rneA111 Aa eawe YAPY>KeH>e npepacre y non111r111'lKY crpaHKy?
Toce HVIK~a He MO>Ke AeClt1Tlt1. AKO 61t1 ce TO Aec1t1no, YAPY>Kettie 6vi npecrano Aa nocroj1t1. TaKsa YAPY>Kettia y 4enoM csery viMajy seli1t1 3HaYaj lt1 cpaKTlt1'-IKlt1 cy MOliH1t1ja OA CBltlX nonlt1-Tlt1'-IKll1X crpaHaKa 3ajeAHO. Jaye je YAPY>Kettie y lt1ran111jvi Hero cse tti1t1xose nonvirnYKe crpaHKe,
8
,,MoiG HGi1eliG GM6M~MiG ie AG ce 6GBMM CBOiMM 6M3HMCOM.
WTG lie MM BMWe OA TOra? WTG 3HGllM 6MTM nonMTMllGp? WTG ie 10? JHGTe, 3G TO 1pe6G MMGTM KBGnM.HKG~Mie. 'loBeK ce
MOPG HGJllHTM AG nGJKe, AG 06MG11tyie HGPOA, AG o6eliGBG
neTCTO XMlltGAG PGAHMX MeCTa, G He CGMO AG Helie AG OTBO·
PM HMieAHO, 1eli lie AG OTnyCTM neTCTO XMlltGAG •YAM CGMO
y ieAHoi rOAMHM c1oie 1nanM. To AG PGAMM ia He Mory" •••
jaYe je YAPY>Kettie y 6pviraHvij1t1 Hero raMowttie nonvirnYKe crpaHKe. npeACeAHltlK YAPY>Kettia Ben1t1Ke 6p1t1raH1t1je osaKo Ka>Ke: ,,HeK~a Mltl HvicMo cnasanvi 36or non1t1rnYapa, a c~a OHltl rpe-6a Aa He cnasajy 36or Hae. HeKa OHltl pa3MviwJbajy wra Mltl MO>KeMo cyrpa Aa ypaA1t1Mo".
8111 nwiHO HeMare non111r111'!Ke aM61114111je? Ja nviYHO HeMaM. Moja Hajselia aM611141t1ja je
Aa ce 6as1t1M csoj1t1M 61t13HVICOM. Wra lie Mll1 s1t1we OA rora? Wra 3HaY1t1 6virn nonvirnYap? Wra je ro? 3Hare, 3a ro rpe6a 1t1MaT1t1 KBan111cp1t1Ka4111je. 4oseK ce Mopa HayY1t1rn Aa na>Ke, Aa o6Mattiyje HapoA, Aa o6eliasa nercTO Xlt1Jb~a paAH1t1x Mecra, a Helie Aa oTBop1t1 HvijeAHO, seli lie Aa omycrn nercTO x111JbaAa JbYA1t1 caMo y jeAHOj roA1t1H1t1 csoje snacrn. 3HaY1t1, ja ro Aa p~1t1M He
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. <l>E5PYAP 2004.
I
EllY3ETHMKA CP6MJE M UPHE rOPE M nPEllCEllHMK 6K-rPYnE Mory. y fa-13HHCY KOjHM ce ja 6aBHM, H BllaCHH-4H KanHTalla KOje ja npeACTaBJbaM y OBOj 3eMJbH, aKO 6HCMO rparyaHHMa o6e1ianH H jeAaH noCTO OHOra WTO 06e1;a0ajy nOllHrnYapH, HHK~a HHjeAaH 036HJbaH YOBeK BHWe c HaMa He 6H pa-3ro0apao, HH y 3eMJbH HH y csery. Y 6H3HHcy He CMe Aa ce lla>t<e. V1cTOr rpeHyrKa 6HCMO H3ry-6HllH naprnepa H He 6HCMO BHWe MOmH CBOj npoH3BOA Aa npoAaMo. KoA Hae ryp6o-cpollK ecrpaAHH nollHrnYapH nesajy csaKH AaH Hcry necMy, He CBH, jeAaH 6poj 1-bHX, H DA TOra, BHAellH ere, Cp6Hjy 60llH·masa. TeMneparypa cecaMO AH>Ke.
Y Kojoj MepM je npore1<11Mx rOAMHa Baw noeao JaeMeMo OA nonMTMKe M nonMrw-iapa M Aa nM ere 6MnM MJno>KeHM T3B. nonMTM'lKOM peKerMpatt>y?
Ja caM 6Ho H3llO>KeH Haj4pt-beM peKernpat-by, y4eHaMa H cseMy WTO OBAe nocrojH, OA 6po3a na OBaMO. JeAHHO Me HHCY peKernpallH y speMe 6po3a H OHO noclle 6po3a, OHaj 6HBWH pe>KHM KOjH je rpajao Aecer rOAHHa.OHH cy 6HllH 3~000JbHH aKo HM HeKora 3anocllHTe. AnH, AO-
~ IBrPrnm~ = mrPrnm~ no3ApaBJbaM CBOr HMet-baKa 6orOJby6a
nejYHlia H MOpaM Aa BaM Ka>KeM Aa ,,CpncKy pey" peAOBHO YHTaM, Aa je ,,CpncKa pey" jeAaH OAllHYaH llHCT. MHCllHM Aa 6H ,,CpncKa peY" rpe6ano Aa 6yAe HeAeJbHHK, jep 3aHcra speAH.
llaCKOM Hose AeMoKparcKe Bllacrn MH cMo cyoYeHH ca y4eHaMa, KHAHano0at-bHMa, y6HcT0HMa, peKeTHpat-beM, c0HM H CBaYHM. 3HaYH, K~a jeAaH nOllHrnYap Han~He 6H3HHCMeHa OAMax y jasHocrn Mapa Aa ce 3Ha Aa H3a TOra cTOjH 1-berosa HaMepa Aa nowalbe HeKora c KecoM H Aa rpa>KH nape. V1 3aTO nocTOjH 000 YAPY>Ket-be, Aa re Hawe 6H3HHCMeHe, BllaCHHKe KanHralla yHyrap Cp6Hje, no onwrnHaMa HHKO BHwe He nnawH, HHKO He peKernpa, seli Aa ro OAMax npHjase HaweM YAPY>Ket-by H Aa MH OAMax y4et-bHBaYa Han~HeMO jaBHO H OTBOpeHO, Aa Yyjy CBH WTa OH xolie. V1 Aa TaKBe JbYAe AHCKpeAHTyjeMo y jasHocrn KaKo ce He 6H BHWe MOrilH cpHHaHCHparn Ha TaKaB HaYHH.
y KOjoj MepM je MOti Bawe KOMnaHMje HanpaelbeHa 3a epeMe pe>KMMa Cno6oAaHa MMnoweeMtia? KaKee ey re ee3e 6Mne M KOnMKO ere MManM WTeTe MnM KOpMeTM OA TOr nepMOAa?
Mali ose KOMnaHHje ... ,[\a nocrojH Mali ose KOMnaHHje He 6HX ja jeAHHH y OBOj 3eMJbH nllarno CTO MHllHOHa Ha HMe nope3a 3a eKcrpanpocpHr. 3HaYH, OA ocaM MHllHjapAH H TpHCTa MHllHOHa MapaKa, Koje je ,[\HHKH1i o6e1iao Aa lie Hanllarnrn, HanllalieHo je caMo era AB~ecer MHllHOHa MapaKa, DA yera je AeBeAecer OACTO HanllalieHO MeHH H MOjHM KOMnaHHjaMa. 3HaYH, HHKaKBa TY M01i He noCTOjH. Ty je caMo nocrojalla 3aMeHa re-3a, H TO Aa je ,[\HHKH1i npHKPHO npase eKcrpanope3HHKe OA ocaM MHllHjapAH
H TpHCTa MHllHOHa MapaKa. TH JbYAH cy sepoBaTHO y4et-beHH, peKernpaHH, KO 3Ha Ha KOjH HaYHH ... Ko 3Ha KOMe cy MOpallH Aa HOCe nape H Aa nyHe 1,1eno0e KaKo He 6H nllarnllH eKcrpanpocpHT AP>KaBH. 3aro c~ HMaMo CHrya-4Hjy Aa je AP>Kasa Hanllarnlla caMo 120 MHllHOHa, a Aa cy rn nOllHrnYKH KpHMHHall4H HanyHHllH csoje 1,1eno0e y4et-byjy1;H H peKernpajy1;H JbYAe, y3rpeA noKa3yjy1;H 6oroJby6a KapHlia Kao npHMep - ,,eso wra t\eMo saM ypaAHrn aKo He 6yAere nllarnllH".
CEJIElbE CA MHTEPECOM roenoAMH ,(\MHKMti BaM oner nperM! ,[\a, npere H c~a. HopMallHO, rn Hern JbYAH,
jep aKo He npeT? H aKo crallHO He rosope o MeHH OHAa rpe6a Aa rosope 0 OHOMe WTO cy OHH yp~HllH : KaKO cy llHKBHAHPallH 27 6aHaKa, KaKO cy npesapHllH HapOA H OCHOBanH Ha4HOHanHY WTeAHOHH4Y Kao cpncKy WTeAHOHH4y, AP>1<a0Hy, a OHAa je npernopHllH y npHsarny 6aHKY 3a csoje npHjareJbe H APYrape. Tpe6a Aa OArosope rAe cy nape DA eKcrpanope3a, KO je npHMHO re nape, YHje cy 1,1eno0e HanyHHllH, KaKo ce rpowe AP>KasHe pe3epse, KaKo croje Hawe cpncKe MHm1japAe y HHOCTpaHcTBy, KaKO c rnM napaMa KOMnaHHje raMo A06Hjajy KpeAHT ca ABa-rpH nocro KaMare Aa 6H KynosallH Hawy HHAYCTpHjy OBAe, a Hawe KOMnaHHje He Mory Aa A06Hjy KpeAHT OBAe ca 15-18 OACTO KaMare, rpe6a Aa Ka>Ky KO je HCHCao TOllHKe MHllHjapAe H3 ose 3eMJbe.
3a cse ro rpe6a Aa nHrare acHcreHra ,[\HHKH1ia.
A 3Hare nM BM o,qroeope Ha ra nMratt>a? HapasHo Aa owosope Ha ra nHTat-ba 3HaM,
anH BH HOBHHapH rpe6a Aa HX Mano HCTpa>KHTe, Aa H BH Mallo AH>Kere npawHHy.
,(\MHKMti Ka>Ke Aa MMa eeoje apryMeHre ... Ma, OH 3aMet-byje re3e! OH Yac Ka>t<e Aa Ko
wryHH4a H ja npaBHMO ryp6ylleH4Hje, na Me noTOM no0e3yje ca T~HlieM , na ca ,[\OC-oM, na OHAa ja H ,[IC, OHAa ja, ByK H BeJba, anH He cMe ByKa MHOro Aa Han~He , caMo Mallo na noMallO, allH 3aro Selby Han~a. a 3a6opa0Jba Aa ow osopH BeJbH Ha Aecer nocrasJbeHHX nHra-1-ba npowlle rDAHHe - rAe cy MHllHjapAe Koje je 1<13Heo HanoJbe?!
CPnCKA PE'I • i;poJ 338 • 4. <t>E6PYAP 2004.
Ha Kpajy Han~He MeHe H na6yca Aa MH paA1<1MO nporns 1-bera, a caA Ka>Ke Aa MY >t<eHa Holiy cat-ba 1<1 noMHt-be 6oroJby6a y Kpesery. Taj YOBeK je y OYl<ITO yMopaH Hy Belll<IKHM npo6lleMHMa, na 6H MY Haj6oJbe 61<1llO Aa OAe Ha Cejwelle Aa ce OAMOpH. AKO MY je ro AMeKo ycryn1<11iy MY csoj anaprMaH y T1<10ry.
Mo>Kere nM BM Aa JaMMenMre BnaAY y KO· joj 6M 3a MeTMM eronoM eeAenM Ha npMMep ,(\MHKMti M 'DenMti?
OHH 61<1 yseK ceAellH 3ajeAHO, KaKo Aa He. CeAelie OHH 3ajeAHO Cci.MO aKO l<IM je y HHrepecy, caMO aKO je y n1<1Tat-by llOBa. 3a llOBY 6H OHl<l CeAellH "1 ca 4PHl<1M ryaBOllOM, a He Meryy co6oM. To cy cse rnno01<1 KOjH cy yseK cnpeMHl<l Aa 6yAY 3ajeAHO, caMo aKo HM je TO y lll<IYHOM 1<1HTepecy, AP>Ka0H1<1 je He6HraH!
KaKea je Bawa npo4eHa rpeHyrHe nonMTM· '!Ke M eKOHOMeKe eMrya4Mje? ,Qa nM ey y M3· rneAY HeKM HOBM napnaMeHrapHM M360pM MnM tie, naK, 6MTM HanpaelbeH HeKM KOM· npOMMe?
HE1'Y CA OQJWOPOBQMMA OeMx AaHa ee AOera roeopMno Aa tiere
noeraTM je~H OA 3Ha'lajHMjMx aK4MoHapa y KoMep4MjanHoj 6aH4M. ,Qa nM je ro ra'lHo?
nocraliy, 3awTO Aa He. KaAa ce 6YAY pacnHcane aK41<1je - ca BellHKl<IM 3~0BOJbCTBOM . Ko He 6H xreo Aa 6yAe aK4HoHap Hajselie 1<1 Haj6oJbe 6aHKe y jyroHCTOYHOj E0pon1<1? CsaKo! CsaKoMe je y 1<1Hrepecy Aa HHBecrHpa y raKBY 6aHKy, na 1<1 MeHH. HopMallHO, MllaryaH ,[\1<1HKH1i ce nllaw1<1 Aa MY He 6yAeM KOHKypeH-41<1ja Ha4HoHallHOj WTeAHOH1<141<1. OH 6H xreo Aa 6yAe y Ha41<10HallHOj WTeA1<10H1<141<1 aK4HOHap, a jay KoMep4HjallHOj 6aH41<1.
3awro BM Hetiere y Ha4MoHanHoj wreAMOHML\M?
Heliy, 3aro WTO TaMO Hl<ICY jaw paWY"1W1ieHe cr sapH. Jep, aKo 6yAe AP>Kase OHAa he AP>Kasa orKynHrn raj Aeo H TO he OHAa 3aHcra 61<1rn Ha4HOHallHa WTeAHOHH4a, a He WT8AHOHH4a HeKHX JbYAH ca ocp-wop KOMnaHHjaMa ...
g
Moja npo4eHa je Aa t.e Hajseposarn1.1je 6Hrn HanpasJbeH KOMnpoMHC Aa 61.1 ce cpopMHpana CKynwrnHa H BnaAa Cp61.1je, jep je TO HHrepec rnx crpaHaKa H Hawe AP)t(ase. OsAe cy CaAa pa3rpa~eHe cse HHcrnry41.1je c1.1creMa Koje nocTOje. V1HaYe, yKonHKO ce TO He HanpasH, Cp-61.1ja, osaKsa KaKsa jecre, HAe y jaw jeAHY Karacrpocpy.
YKomtKO ce raKae AOroeop He HanpaeM, Kora BM llM'lHO CMarpare HajeetMM KPMB· 4eM?
Ja MHCnHM Aa Ty reHepanHO HeMa HeKOr noce6Hor Kp1.1s4a. M1.1cn1.1M Aa cy ry KpHsH YernpH MHJlHOHa rnacaYa KOjH rpe6a Aa pa3MHWJbajy KOMe rpe6a Aa Aajy rnac y6yAyt.e.
,Qa ere rpeH}'THO y no31.141.1j1.1 llMAepa ,QCC· -a KaKBY 6MCTe B118AY HanpaBM/lM?
Ja 6HX HanpasHO KOH4eHTpa4HOHY B!laAY· y TOMe 6HX ycneo CTO nocTO H He 6HX HHKOra nHrao 3a ro, HH AOMat.e HH crpaH4e, set. caMo nHAepe crpaHaKa, a OHH 61.1 TO csH HajseposarHHje np1.1xsarnn1.1.
3ap He MMC/lMTe Aa 6M ce TM Me o6eCMMCl1M-11M caMM M360pM?
36or Yera? To je jeAHHH HaYHH Aa Cp61.1ja Kaja je y KaracrpocpanHoj c1.1rya41.1j1.1 , ca HepeweHHM crarycoM Kocosa H MeTOxHje, ca xaWKHM npo6neMHMa, ca na6aSOM 3ajeAHH40M Cp61.1je H LlpHe lope, ca rewKoM eKOHOMCKOM CHTya4HjOM H CSHM onrepet.ettiHMa KOje HMa, KpeHe ca AHa Ha KOjeM je rpeHyTHO.
rn HHJE llHHKHTI OHM KOjM Bae A06po no3Hajy Ka>Ky AS ere
'lOBeK KOjM yHanpeA BMAM HajMatt>e 10 rOAM· Ha. KaKo BMAMTe Cp611jy 3a TMX 10 roAMHa?
Cp61.1ja t.e, aKo ocraHe noA osaKSHM non1.1rnYap1.1Ma, AeQ:>HHHrnsHo 61.1rn y ropoj no31.141.1j1.1 OA An6aHHje, H An6aHHja t.e Hae npecrnt.1.1, a MH t.eMo 1.1t.1.1 Ha AaJbY pa3rpaA1tiY c1.1creMa H AP)t(ase y 4enHHH. CyoYHt.eMo ceca eenHKHM npo6-neMHMa, raKo Aa HaM HH EeponcKa yH1.1ja Het.e MOt.H SHWe nOMOt.H. 3aTO npeAJ1a)t(eM TY KOH-4eHrpa4HOHY B!laAY. rAe 6H CSH cenH 3ajeAHO H crparewKa n1.1rattia oKo HHTepeca HapoAa H AP)t(ase CTaSHJlH HcnpeA CSHX csojHX HHTepeca.
f 17 n11yc je nOKa3aO Be/lMKM aneTMT y OBMM nperoeopMMa. YKO/lMKO H>MXOBe >Ke· lbe 6YAY ocreapeHe - KO/lMKO TO MO>Ke 6MTM onacHo no Bawy KOMnaHMjy?
HHje Sa)t(Ha Hawa KOMnaHHja. l 17 nnyc je HeWTO APYrO! HHje aCHCTeHT AHHKHt. r 17 nnyc. r 17 nnyc je jeAHa A06pa HAeja H it>HXOBH 41.1-JbeSH HHcy nowH, A06po cy nocraeJbeHH H KopHCHH cy 3a cse Hae KOjH ce 6aBHMO 6H3HHCOM H npHspeAOM. r 17 nnyc HMa caMO Mna~aHa AHHKHt.a KOjH HMa HeKe J1"14He npo6neMe H KOjH Te npo6neMe, ca pa3HHM ryp6yneH41.1jaMa H nore-3HMa Koje PaAH, He npH3Hajyt.H 3aKoH, CYA, cyAHje, HHKOra, HHje y crattiy Aa KOHTPOJlHWe. HHKOr KO ttieMy HHje no SOJbH OH He npH3Haje. OA raKsor yoseKa ce He MO)t(e 0YeK1.1sarn Aa 6yAe Ha 61.1no Kojoj cpyHK41.1j1.1, HH KOA csoje Kyt.e, a HeKMO!lH Ha cpyHK41.1j1.1 y AP)t(asH.
Y 30 rOAMHa Bawer 6aefbett>a noc110M MHO· re cy ce enaAe npoMeHMne. Koja je no BaMa 61111a HajycnewHMja, a Koja Hajropa?
Haj6oJba BnaAa 3a Hae 61.1na je snaAa AHre MapKOBHt.a. Ja caM Ha npeoM cacraHKY ca AHroM MapKOBHt.eM AOrosop1.10 OCHHBattie npee np1.1sarHe 6aHKe y Cp61.1j1.1 nocne Apyror cserCKor para. AHre MapKos1.1t. je ro pa3yMeo y Ase peYeH1.14e, OAMax. no3sao caM 6pat.y <lloren, YHjH je ora4 ocHosao npsy cpncKo-weaj4apcKy
10
MOPAMO JIA CE JIP>KMMO KyAa roA nyryjere, ro 'lMHMTe ca AMpeK·
ropoM K0Mep411ja11He 6aHKe rocnoAMHOM Jby6oMMpoM M11xa1111oe111;eM. Y 'leMy je rajHa eawer APY>Kett>a?
M1.1xajnos1.1t. H ja CMO 6pat.a OA reraKa. OH je "13 M1.1rpos1.14e, c Kocoea, a ja "13 net.H. MopaMO MH Kocosap1.1 Aa ce AP)t(HMO jaYe H 60-Jbe. CranHo ce rosop1.1 Aa ce L1pHorop41.1 AP)t(e, a rAe CMO MH c Kocoea? lt1 MH )t(eJ1HMO Aa ce AP)t(HMO jaYe H Yspwt.e!
YrnaeHOM nocrojM <t>aMa OKO npeor 3a· pa~eHor MM/lMOHa MHOrMX 6oraTMX. Ba>KM 11"1 M KOA Bae OHO rec110: ,,Cee Me nMTaj, caMO Me He nMraj K8KO caM 38PSAMO npeM MMllMOH!" ,QaKne, KaKo ere 3apaAM11M ceoj npeM MM/lMOH?
Bpno jeAHOCraBHO. npsH MHJlHOH caM 3aPaAHO raKo wTO caM csaKo jyrpo ycrajao y Asa cara, OA csoje wecHaecre rDAHHe. lt1 MOja 6pat.a, H CSH y nopOAH4H, PaAHilH CMO AaH H Hot.. Ero raKo. HeKo Kpo3 MY3HKy, HeKo Kpo3 nocnose APYre np1.1p0Ae, 3aHarcKe H ocrano. YrnaeHoM, Hae Yersop1.14a 6pat.e CMO HManH KYt.y OA 1200 KSaApara y net.H, ca csoj1.1x ASaAecer rOAHHa. Ta Kyt.a H AaHac nOCTOjH H npernopeHaje y HHTepHaT, HJlH KaKO ce ro 3ose, 3a cryAeHre. V1Mao caM ,,Mep-4eAec 280 C" ca 3asec1.14aMa H 6p1.1caYHMa Ha cpapOSHMa KOje y TO speMe HHje HMaO HHKO, na HH Joc1.1n 5po3. Cet.aM ce Aa cy MH KOMYHHcrn H3 net.1.1 rosop1.1n1.1 Aa t.e MH ra, yKo!lHKO MH TO SHAH, MaxMyr EiaKanH y3er1.1 ayro. 5aKaJ1H je y TO speMe 6HO npeACeAHHK KOMyHHCra Kocosa H SHCOKH cpyHK4HoHep LIK CKJ. KaAa caM ce O)t(eHHO, ca 23-24 rDAHHe, nopeA osora caM HMao H Kyt.y Ha Mopy OA 200 KBaApara. lt1 csaKO OA KapHt.a je TO HMaO, jep cy PaAH!lH AaH H Hot., AP)t(anH KOH4epre, cs1.1-pan1.1, npeKo AaHa PaAH!lH y PaAHOH1.14aMa, y Kyt.H, nOAPYMY, rapa)t(H , Aa 61.1 XHJbaAe H xHJbaAe 3HaKosa, npe1.1x 3HaKosa, cry6osa, cao6pat.ajHHX 3HaKosa H3PaAHJ1H, npHKibYYKe 3a MaWHHe, arpapHe MaWHHe, H3S03HnH cse TO 3a HeMaYKy, Aycrp1.1jy ... Cee cMo MH TO npoH3SOAHJ1H npe TPHAecer rDAHHa. 4aK cy o cseMy TOMe nHcane HOSHHe H AOJ1a3HJ1H cy HOBHHapH KOA Hae Ha Kocoso. TaKo caM ja 3aPaAHO ceoj nps1.1 MHJ1HOH H HeMa ry HHKaKse cpaMe. Ty je 61.10 y nHrattiy PaA. PaA. jeAaH A06ap PaA. ynopHOCT orpoMHa, xpa6pocr "' noMano MYAPOCrn.
6aHKY osAe nocne npsor csercKor para, Kojy cy KOMYHHCTH nocne Ha4HOHanH30SanH. Ja caM c ttierOSHM CHHOSHMa OCHOBao npsy npHsarny cpncKy 6aHKY nocne Apyror csercKor para, KOjy je AHHKHt. nocne 3arnop1.10, Aa 61.1 ce61.1 Hanpas1.10 APYry, H ja HMaM pa3nora Aa ce 6opHM 3a ry HAejy, nporns HenpasAe, nporns c1.1ne1,11.1-ja H ocranHX MaHHjaKa KOjH AO~Y H csojHM noTnHCOM YHHWrasajy OHO WTO je HeKO rDAHHaMa crnapao. MH caA SOAHMO cnop y Wsaj4apcKoj nporns Hawe AP)t(ase 3a nHKSHAa41.1jy Acrpa 6aHKe - 540 MHnHoHa espa, SOAHMO APYrH cnop nporns Hawe AP)t(ase OA MHJ1HjapAY espa y Wsaj4apcKoj, 36or Mo6rena. To cy cse yYHH4H Mna~aHa AHHKHt.a, acHcTeHra. To je orpoMHa wrera Kojy je AHHKHt. noYHHHO Kao rysepHep, a 61.10 je caMo ac1.1creHr. EiHrn rysepHep H ac1.1-CTeHT je Hero KaAa 61.1 caAa HeKo Aao AHHKHt.y Aa AHPHryje EieYKOM cp1.1nxapMoH1.1joM. 3Hare nH KaKsa 61.1 TO 61.1na MY3HKa? Cse saM je jacHo.
HMA CP&HJE H MHMO &EOrPAQA ,Qa 1111 ere MMa1111 HeKMX npo611eMa y no·
c11oeatt>y eaH rpaHM48 HaKOH wro ere AOCne-1111 Ha HOBMHCKe cryn4e 36or ,QMHKMteBMX np03MBKM?
He, HHCMO. MH ce 6as1.1Mo 6H3HHCOM "' y 6H-3HHCY CMO PaAHJlH HOpManHO. V1ManH CMO caMO senHKe npo6neMe KaAa CMO HManH OHe caHK-41.1je, jep ce TaAa CKOPO HHWra HHje Morna paAHTH ca 3anaAOM. 0AMapanH CMO H HHCMO ce 6as1.1n1.1 wsep40M Hacpre, 41.1rapera, op~ja, APOre, HHrn CMO np0Aasan1.1 wepne, noH4e HnH 61.1-no wra APYrD. MH cMo PaAH!lH csoj nocao rpa~eBHHapcrea, 6aHKapcrsa H cpHHaHcHja. TH JbyAH, KOjH cy Hae craSHJlH Ha cry6 caHK4Hja, JlHcra H ocranor, HHCY HHKaKsH AMep1.1KaH41.1 H EeponJbaHH, Hero TO cy Cp61.1, Haw1.1 OAasAe, KOjH cy AaHac Ha snacrn H YHjH je 41.1Jb 61.10 Aa re KOMnaHHje H re JbYAe KOjH 3HaYe Hewro y Cp-6HjH noHHwre, 1.136p1.1wy, 6noK1.1pajy, 3aycraee. Kao, rnMe t.e OHH cpyw1.1rn OHaj pe)t(HM, a ja MHcnHM Aa cy HanpaeHnH orpoMHY wrery. AonaCKOM Ha snacT 5. OKT06pa ose Hose AeMOKparCKe rpyne csojHM noHawattieM cy npersop1.1ne 4eny Cp61.1jy y jeAHY Karacrpocpy, jep cy noYena y)t(aCHa noHawattia, KPH3HH wra6os1.1, cMeHa AHpeKTOpa KOMnaHHja H, HopManHo, np1.1speAa je TaAa Mopana Aa AO)t(HSH Konanc. lt1 AaHac ce Hana3HMO y TOM Konancy, y jeAHOj crpawHoj CHTya4HjH KOjy, Ha)t(aJlOCT, rpa~aHH jaw yeeK He SHAe H He ocet.ajy A06po, a nonHrnYapH jaw Mattie. 3a ttiHX je Cp61.1ja EieorpaA. A EieorpaA HHje Cp61.1ja. Tpe6a 061.1t.1.1 Kparyjesa4, liynp1.1jy, Cs1.1najHa4, Balbeso, na BHAern Aa je ro jeAaH y)t(ac, na SHAern Aa TOra HeMa s1.1we HH y KonyM6HjH.
Bawa nopyKa no11MTM'lap11Ma M rpa~aHMMa Cp6Mje?
nopyKa non1.1rnYap1.1Ma 61.1 61.1na Aa, aKo HKaKO Mory, 41.1Jbese AP)t(aee H rpa~aHa erase HcnpeA nHYHHX HHrepeca 1.1n1.1 cyjera. 4aK cy cyjere KOA HeKHX MHoro H3pa)t(eHHje. lt1 Aa KOHaYHO SHAHMO wra je cpncKa crparernja 3a Kojy t.e osaj HapOA HMarn HHTepec Aa ce 6opH H Aa TOM 4HJbY crpeMH. y npornsHOM, MH CMO jeAHO craAO Koje nyra, Koje csaKo MO)t(e Aa ycrpenH, Aa YHHWTH.
nopyKy HapOAY MO)t(e Aa ynyry caMo narp1.1-japx nasne, ja ce He yc~yjeM Aa HapOAY ynyt.yjeM nopyKy. HapoA H rpa~aHH npe Hero wTO rnacajy Mopajy ner nyra Aa norneAajy 5K renesH3Hjy H Aa SHAe wra je KO o6et.asao a wra je KO 1.13spw1.10 OA rnx o6et.attia. -
cPnCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. 4>E6PYAP 2004.
HEBEPOBATHO AnM MCTMHMTO: CBE TE'IE A HE DOMEPA CE
CaMO je KOll Hae OHO WYO tilllTlll He MO>Ke
HeAGBHO o6iGan.eHH pe3ynTGTH nonHCG CTGHOBHHWTBG y
... pHOi fopH nOHOBO MOTHBHWY HG pG3MHWllaGHae KGKO CMO
MH, •YAM HG OBHM nponopHMG, G npe caerG Cp6H H .,_PHO·
ropqH, ocyl;eHH AG JKHBHMO HG nonHTHllKH, APJKGBHO, HG·
qHOHGnHo ••• apno TPYCHOM nOAPYlliY· HAG CGMH CTGftHO
H3HOBG KpeHpGMO Te 3eMn.OTpece.
-<>- MV111EHH-1JE nEWAKOBV1li
Ayropa OBVIX peAOBa Ha OBaKBa pa3-MV1Wibat-ba npBvi je nOACTaKao neoH WryKeib, nereHAapHvi arnernYap, C110BeHa4 Vl3 MapV16opa, KOjVI je npBVI 3a Jyroc11aBV1jy OCBOjVIO O!lVIMnVljCKe MeAaibe AaBHe 1924. roAVIHe. npV1!1V1-
KOM cBor AeBeAeceror po~eHAaHa, npe 7-8 roAVIHa, WryKeib Ka3a: ,, EBo, )l(VIBeo caM y ne'r AP)l(aBa, a MPAHYO ce ca craHOM HvicaM Vl3 MapV16opa. )i(V1Beo caM y Aycrpo-YrapcKoj, KpaIbeBVIHVI Jyroc11aBV1jV1, HeMaYKOM Pajxy (MapV1-6op je 6vio npVIK!byYeH HeMaYKOj), OHAa Peny6-11V14V1 Jyroc11aBV1jV1, vi c~a KOHaYHO y C110BeHvijV1". T~a caM V13paYyHao V1 Ka3ao npeApary MV1-11ojeBvif;y, no3HaTOM HOBVIHapy, Aa je OH, eTO, )l(VIBeo YaK y ocaM AP)l(aBa, a MPAHYO ce HVlje Vl3 5eorpaAa (MV111ojeBV1h je 6V10 po~eH VI )l(VIBeo y KpaibeBVIHVI Cp6V1jV1, 3arnM KpaibeBcrny Cp6a, XpBara VI C110BeHa4a, OHAa y KpaibeBVIHVI Jyroc11aBV1jV1, na HeAV1heBoj Cp6V1jV1, 3arnM AeMoKparcKoj <PeAeparnBHOj Jyroc11aBV1jV1, OHAa <PeAeparnBHoj HapOAHOj Peny611V14V1 Jyroc11aBV1-jV1 , 3arnM COL.\Vlja!lVICTVIYKOj <PeAeparnBHoj Peny611V14V1 JyrocnaBVljvi vi KOHaYHO y CaBe3Hoj Peny611V14vi Jyroc11aBvijV1). MV111ojeBvih ce HacMeWVIO VI OAfOBOpvio: ,, MeHe rpe6a y6VITV1, 6pyKaM npocpecvijy. HoBviHapvi M!l~Vl yMvipy, a ja, eBo, Ha npary caM AeBeAecere rOAVIHe! " V1MaM HeKO!lVIKO n03HaHVIKa KOjVI cy npeW!lVI AeBeAeceTY roAVIHy, VI KOjVI cy - no TVIM KpVITepVljyMVIMa -TYK!lVI peKOPA V1 npeApara Mvi11ojeBV1ha: )l(VIBe!lVI cy VI )l(VIBe jow VI y Cp6V1jV1 VI l...\pHoj ropVI (a HVlje VICKibyYeHo Aa AOYeKajy Aa )l(V!Be VI y caMocra11Hoj Cp6V1jV1) .
WETAtbE llD &ECBECTH A cBaKa npoMeHa VIMeHa AP)l(aBe 3HaYV111a je
VI npoMeHy YcraBa. ApyrnM peYVIMa, MV1 CMO y npoceKy cBaKe Aecere rOAVIHe Met-ba!lVI VI Me-1-baheMo YcraB. TaKo je y 4e110M AB~eceTOM BeKy, a HVlje APYraYVlje 6vi110 HVI y npeTXOAHOM, AeBeTHaecTOM. 3a TO BpeMe, 6pojHe AP)l(aBe, na HV1 HeKe AP)l(aBe EBpone, KOjVIMa crpeMVIMO y 3arpibaj, HVICY HVljeAHOM, V1!1V1 cy caMO jeAHOM, ABa nyra Met-ba!lVI YcraB. CaMo raj AeTaib roBOPVI 0 CTa6Vl!lHOCTV1 Vl!lVI HeCTa6Vl!lHOCTV1 (Hawoj) Ha AP)l(aBHOM, na VI Ha4V10Ha11HOM, no11V1-
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. <llE5PYAP 2004.
rnYKOM, APYWTBeHOM noiby. Jew AaneKe 1953. HeKO je V13paYyHaO Aa CMO MVI , y Jyroc11aBV1jV1, MOr!lVI Aa carp~VIMO cpa6pVIKY ca 150 3anoc11eHVIX OA napa Koje cy AaTe caMo 3a neYare VI WTaM6V1Ibe KOjVIMa cy KPWTaBaHe HOBe opraHV1-3a4V10He npoMeHe y opraHVIMa Bnacrn: MeCHVI OA60pV1, onwTVIHCKV1 OA60pV1, OKPY)l(HVI OA60pV1, 0611acHV1 OA6opvi VITA., a cBe TO, AaKne, caMo 3a BpeMe OA 1945. AO 1953.
JeAHa 6aHKapcKa ycraHoBa y HoBoM C~y 6ejawe npe HeKO!lVIKO Ae4eH\.1ja pacnvicana KOHKypc 3a jeAHOr caBeTHVIKa, eKOHOMCKOr eKcnepTa. y Y)l(VI V136op ywna cy TPVI KaHAVIAaTa. no
6V1orpacpcKviM VI n0Aa4V1Ma o crpyYHVIM KBa11vicpV1Ka4V1jaMa jeAaH OA re rpojV14e viMao je V13pa-3VITY npeAHOCT. AflVI, KOMVICVlja KOHCTaTyje: Bp-110 je HecranaH raj KaHAVIAaT, ere - 3a 12 roAVlHa npoMeHVIO je ocaM ycraHoBa, p~HVIX opraHV13a4V1ja. V1, Aa ra OA6vijy. Me~yrVIM , VlnaK OAflY· ye Aa ra no30BY vi BV1Ae wra ra je MOTV1BV1ca110 Aa TaKO YeCTO, y npoceKy CBaKe roAVIHe vi no, Met-ba p~He opraHV13a4V1je. V1 KOMVICVlja je 6V1-11a 3anat-beHa K~ VIM je raj KaHAVIAaT Vl3jaBvio: ,,3a OBVIX 12 roAVIHa HVICaM npoMeHV10 HVI KaH-4e11apV1jy, HV1TV1 p~HVI CTO VI CTO!lVIL\Y· 5VIO caM CTa!lHO y VlCTOj cpvipMVI, caMO je OHa YeCTO Met-bana Ha3VIBe!"
Wra pehVI 3a L\VIK!lVIYHO Met-bat-be VIMeHa rpaAOBa, y11V14a, rproBa, VIMeHa APYrVIX Haceiba. A TO MVI npaKTVIKYjeMO CTa!lHO, HV1je TO HOBO, npaKca nocneAt-bV1X Ae4eHV1ja. Ko11V1KO cBe TO KOwra, KaKBe cBe npo611eMe crnapa craHOBHV14V1-Ma VITA.
norneAajMO yKpaTKO ,, Kperat-ba" Ha Ha4vioHa!lHOM repeHy. 3a nocneAt-bVIX 60-65 roAV1Ha 6pojHvi craHOBHvi4vi Hawe AP)l(aBe 6vi11V1 cy Ha-4VIOHMHO HeonpeAeibeHVI, HeKVI OA Te CKynVIHe 6V1 11V1 cy npV1111t1KOM nonV1ca VI viHaYe AeK11apV1-
caHVI Kao Cp6V1, APYrVl Kao XpBarn, rpet;V1 Kao Myc11V1MaHV1 .. . HeKVI Kao Jyroc110BeHV1. KacHVlje cy Myc11V1MaHV1 (ca Ma11V1M M) nocra11V1 Myc11V1-MaHV1 (ca Be!lVIKVIM M). KoHaYHO, nocneAt-bV1X rOAVIHa ce Vl3jawt-baBajy Kao 5owt-ba4V1. YaK ce MHOrn 3a!la)l(y VI 3a 6owt-baYKV1 je3viK, Kao APYraYV1jV1 VI OA cpncKor VI OA xpBaTcKor, M~a cy paHVlje VI oBa ABa nocneAt-ba c110BV111a Kao jeAaH je3VIK: cpncKoxpBaTCKVI Vl!lV1 xpBaTcKocpnCKVI VITA· Ko rapaHryje Aa t;e OBO vi oBaKBO cra-1-be AYro norpajarn?
HEKAll M CAll V1 Ha Kpajy, OHO YVIMe je 3an0Yer oBaj reKcr:
pe3ymarn nOnVICa CTaHOBHVIWTBa y l...\pHOj ropVI. 3a pa3!1V1KY OA npeTXOAHOr nonV1ca npe Aecer roAV1Ha, penarnBHVI 6poj ,,Cp6a" y l...\pHoj roPVI nopacrao je OA AeBer OACTO Ha 30 OACTO. 5poj ,, l...\pHoropa4a" onao je BeoMa MHOro, VI caAa VIX je OKO 40 OACTO CBVIX rpa~aHa l...\pHe rope. AaKne, l...\pHorop4V1 y concrneHoj AP)l(aBVI, AVIYHoj l...\pHoj ropvi, '-IV1He Mat-be OA nO!lOBV1He CTaHOBHVIWTBa! To je jeAVIHCTBeH npVIMep HannaHern, Vl!lVI npVIMep Kpajt-be peAaK. 3ap TO He TOpneAyje Hacrojat-be HeKVIX BpxoBa Bnacrn y roj AP)l(aBVI Aa l...\PHY ropy npornace caMOCTa!lHOM AP)l(aBoM, Kao cy6jeKTOM Me~yHapOAHOra npaBa? V1 OKO TOra cy MVIWibet-ba nOAeibeHa. CKynVIHa OKO Mvina T:iyKaHoBviha TBPAVI Aa ro jeAHO c APYrVIM HVlje y npornBpeYHocrn. BacojeBVlhVI VI VIHVI TBPAe caCBVIM cynpoTHo. Y 4e110M OBOM 3aMewareibCTBY 3aHVIMibVIB je nono)l(aj AaHaWt-bVIX 5owt-baKa Vl3 l...\pHe rope. Ka)l(e ce: OHVI 6V1 rnaca11V1 3a caMOCTa!lHY l...\PHY ropy. AKO je TO TaYHO, OHAa je TO y TOTa!lHOj npornBpe4HOCTV1 ca OHVIM 3a YVIM cy rn vicrn Myc11V1MaHV1-50wt-ba-4VI Te)l(VlflVI 1945. K~a cy OAPe~VIBaHe rpaHV14e Vl3Me~y peny611viKa, na VI Vl3Me~y Cp6vije VI l...\pHe rope. npeACTaBHVIL\VI Myc11V1MaHa-5owt-baKa V13 6je11onoibcKor VI nibeBaibCKor Kpaja 6opV111V1 cy ce Aa CBVI craHOBHVIL\VI CaH1,1aKa 6YAY 3ajeAHO VI Aa 6YAY y cacraBy Cp6V1je. Jep, roBopV111vi cy r~a: KO HaMa rapaHryje Aa cyrpaAaH Hehe 6Vlrn noBy4V1-norerHV1, HeKVI 6enaj Aa ce crywrVI, a OHAa HaMa ca l...\pHorop4V1Ma npern Be11V1Ka onacHocr. CV1rypHV1jV1 CMO ca Cp6V1Ma VI y Cp6V1-jV1! Hvije 6V1110 naKo MV1110BaHy T:iV111acy, MowVI nVlj~e , BojVI neKOBVlhy VI MapKy Byjayvif;y Aa pewe oBaj npo611eM, Aa V1naK ,,y6eAe" MycnviMaHe Aa Aeo6a CaH1,1aKa, OAHOCHO yna3aK cpe-30Ba 5V1je110 noibe VI nibeBiba y cacraB l...\pHe rope Het;e npeACTaBibarn 3a 1-bVIX onacHocr. TaKBVIM pewet-beM AeflVIMVIYHO ce 3~0BOibVIO VI npeACTaBHV1K l...\pHe rope, MapKO ByjaYVlh, KOjVI je nneAVlpao Aa MeroxV1ja ca nehVI npVln~He l...\pHoj ropVI , na VI HeKvi AenoBvi Xep4eroBviHe, KaKO 6VI l...\pHa ropa 6V111a npvicTOjHa AP)l(aBHa repVlropvija, a HeKa 4e11V1 CaH1,1aK ~e y cacraB Cp6V1je. V1 c~a rn Myc11V1MaHvi-5owt-ba4V1 AaHac rpe6a Aa 6YAY OAflyYyjyt;VI mac Aa l...\pHa ropa 6YAe caMocranHa AP)l(aBa, OABOjeHa OA Cp6V1je!
AaKne, Aa !lVI VI OBAe Ba)l(VI OHO HaYeno Aa MaTepV1ja11Ha OCHOBa OApe~yje OAHOCe Vl3Me~y IbYAVI, Vl!lVI VI ry Aenyjy - MaKap Ha KparKvi poK - !1V1AepcKo-6V1poKparcKe BpxywKe? V1 Aa !lVI t;e Haw 6yAyf;VI yna3aK y EBponcKy yHVljy AOnpviHern Aa oBo Hawe rpycHo AP)l(aBHO, Ha4V10-HanHo, no11V1rnYKO ... noAPYYje nocraHe cra6V111-HO Ha AYrVI poK? H~ajMo ce Aa t;e raKo 6Vlrn, wro 6V1 c o63V1poM Ha Hawy AYry VICTOpVljy VI cBe ryp6y11eH4V1je 6V1110, oBaj nyr no3virnBHa, noTBPAa n03VITV1BHa OHOra: ,, HeKa 6yAe WTO 6Vl-rn He MO)l(e!" -
11
06HOBJbEHO CYl)ElbE 3A 3nOLIVIH HA Vl6APCKOJ MAfVICTPAnVI
&Mo nen Heaen.HM aaH nowao Paae Ha cnnaa Y noHeAe,.GK, 2. •e6pyGpG oae rOAHHe, KOHG'IHO ie no-11eno cy1;e11ae OKpMa,.eHHMG JG Jno11HH HG H6GpcKoi MG· rHCTpGnH, HGKOH w10 ie BpxoaHH CYA no11eTKOM cenTeM· 6pG 2003. rOAMHe YKHHyo np1oc1eneHy npeCYAY npaeH· naeHo yaGJKGBGiyliH >KGn6y AP>KGBHOr TYJKHOL\G. BpxoaHH CYA ie OAftYllHO AG ce HOBO cy1;e11ae OAP>KH npeA no1nyHO
H3MeHaeHHM aelieM.
v13sewra~H ,,CPnCKE PEYW'
{]
a 6H ce HOBO cyljet-be OnTy>KeHHMa 3a Y9TBOpocrpyKo y6HCTBO Ha V16apcKoj MarncrpanH, npeA HOBHM, nornyHo H3M91-b9HHM seheM 0Kpy>t<Hor cyAa y 6eorpaAy,
yonwre Morna nparnrn, KOMeHrapHcarn H y se-3H ca 1-bHM H3BOAHrn penesaHTHe 3al<IbyYK9, HeonXOAHO je noAcernrn Ha 6HTHe ASTaJbe H3 npeTXOAHHx cyljet-ba OAP>KaHHX npeA 0Kpy>t<HHM CYAOM y 6eorpa,qy H BpxoBHHM CYAOM Cp-6Hje.
HaHMe, npecyAOM 0Kpy>t<Hor cyAa y 6eorpaAY. o6jasJbeHOM y jaHyapy 2003. rDAHHe, ornaweHH cy KpHBHM HeHa,q V1m1h H HeHa,q 6yjowesHh 3a KpHBHYHO Aeno y6Hcrsa, a Pa,qoMHp MapKOBHh 3a KpHBHYHO Aeno noMoh yYHHH0-4Y nocne H3BpweHor Aena, na cy V1nHh H 6yjowesHh ocyljeHH Ha no nerHaecr, a MapKOBHh Ha ceAaM rDAHHa 3arnopa. 4ersprn onry>KeHH, MHnaH Pa,qot-bHh, ocno6o~eH je omy>t<6e.
UPHO nA UPHO Onry>t<eHH V1nHh H 6yjowesHh cy npeA Hcrpa
>KHHM CYAHjOM 24. cpe6pyapa 2001 . rDAHHe y nornyHocrn spno Hc4pnHo, npe4H3HO H ca MHOro ASTaJba npH3HanH H3Bpwet-be KpHBHYHor Aena. 1-bHxoso npH3Hat-be noKnanano ce ca APYrnM MarepHjanHHM AOKa3HMa H HCKa3HMa cseAOKa. Ha noYeTKY rnasHor nperpeca, 11. OKT0-6pa 2001. rDAHHe, V1nHh H 6yjowesHh cy AHjaMerpanHo H3M9HHnH HCKa3 H3 HCTpare TBPA9-hH Aa HeMajy HHKaKse se3e ca 3nOYHHOM Ha V16apcKoj MarncrpanH, Aa cy OHH y 4eo raj cnyYaj ysyYeHH npesapoM, Ka,qa cy npHcranH Aa 36or BHwer AP>KaBHOr HHrepeca npH3Hajy 3noYHH. V1nHh H 6yjoweBHh HCTaKnH cy H anH6H.
npsocreneHH CYA y csojoj npecyAH HHje npHxsarno HCKa3 OKpHBJb9HHX V1nHha H 6yjoweBHha ca rnasHor nperpeca, anH6Hje H apryMeHre 3a H3MeHy HCKa3a. Cy A je crao Ha craHOBHwre Aa je 1-bHxoso npH3Hat-be H3 Hcrpare penesaHTHO, ayreHrnYHO, Aa je norKpenJbeHo APYrHM AOKa3HMa H Aa owosapa HcrnHH, na je csojy npeCYAY 3acHosao Ha HCKa3HMa V1nHha H 6yjowe-
BHha H3 HCTpare. npornB npeCyAe H3jaBHnH CY >Kan6e 6paHHOL\H OKpHBJb9HHX H3HOCetiH apryMeHre 3a sanHAHOCT HCKa3a Ha rnaBHOM nperpecy. BpxoBHH CYA Cp6Hje re >Kan6eHe pa3nore 6paHHna4a V1nHha H 6yjowesHha HHje ysa>KHO H y CBOjoj OAny4H HHjSAHOM peYjy He AOBOAH y nHrat-be 3al<IbyYaK npsocreneHe npecyAe KOjH je 3aCHOBaH Ha HCKa3HMa OKpHBJb9HHX H3
Hcrpa>t<Hor nocrynKa. AaKne, HH 3a 0Kpy>t<HH CYA y 6eorpa,qy HH 3a BpxosHH CYA Cp6Hje HeMa HHKaKBe cyMl-be H AHneMe Aa je V1nHhes H 6yjoweBHheB HCKa3 H3 HCTpare BanHAaH, HCrnHHT H norKpenJbeH CBHM APYrHM AOKa3HMa. Kao TaKaB, OH OAfOBapa npaBOM crat-by crnapH y OBOM npeAMeTy.
Ha OCHOBY H3nO>K9HHX HanoMeHa, MHOro 6oJb9, jacHHje H npe4H3HHje Mory ce carneAarn, CXBaTHrn H KOMeHrapHcarn HCKa3H V1nHha H 6yjoweBHha Ha c~et-by 2. H 3. cpe6pyapa 2004. roAHHe npeA H3M91-b9HHM seheM 0Kpy>t<Hor cyAa y 6eorpa,qy. YnpKoc crasy H 0Kpy>t<Hor cyAa y
6eorpa,qy H BpxosHor cyAa Cp6Hje oKpHBJbSHH HeHa,q V1nHh y CBOM HCKa3y AaTOM 2. cpe6pyapa ose roAHHe ocraje npH HCKa3y KOjH je Aao Ha rnaBHOM nperpecy 11. OKT06pa 2001 . rDAHHe. V1 AaJbe npHYa HecysHcny npHYY o cpaHroMY 4pHe KOCe Kora HHKa,qa HHje BHA90, HHTH 3Ha 6Hno wra o 1-beMy, a KOjH MY je HanO>KHO Aa npH-3Ha yyewhe y 3nOYHHy, Aao MY OApe~eHe nanHpe H3 KOjHX 6H rpe6ano Aa HayYH CBOj HCKa3. 06jacHHO je Aa MY je raj ,, 4pHH YOBeK", Kora npeTXOAHO HHKa,qa HHje BHASO, HHrn 6Hno wra 3Ha o 1-beMy, peKao Aa Mapa Aa npHxsarn Ha ce-6e raj 3noYHH Aa He 6H AOWno AO co4HjanHHX HeMHpa y 3eMJbH, Aa MHnowesHh He 6H 6Ho HcnopyYeH Xary, set. Aa MY ce CYAH OBAe, Aa He 6H AOwno AO o6ycraslbat-ba AOHa4Hja Hawoj 39MJbH H Aa 6H ce CKHHyna Ibara ca JeAHHH4e 3a cne4HjanHe onepa4Hje (JCO), YHjH je V1nHh 6HO npHna,qHHK. y OBOj H3jaBH V1nHh ce jow BHwe 3anneo, ynao y KOHTpa,qHK4Hje, npornspeYHocrn H KOHcpy3Hje. npHMepa pa,qH, H3jaBHO je Aa je HcneAHHKY H3 JCO, Bna,qHMHPY 'bypH4H, Ha jeAHOM nanHpy HanHcao TO WTO je HayYHO H3 MarepHjana KOjH je paHHje A06Ho, a Aa MY je 'bypH4a ro npenpaslbao, Hcnpaslbao, y6a4Hsao Hose noAaTKe, Aasao APYKYHje cpopMyna-4Hje. 0AMax 3arnM, y HacraBKY HCKa3a, peKao je Aa T:iypH4a HHje HHWTa 3Hao 0 TOMS Aa je OH 3a csojy H3jasy A06Ho Hanor H MarepHjan Ha OCHOBY KOjHX je H3jasy HanHcao. Ka,qa MY je cyAHja yKa3ao Ha osy KOHrpa,qHK4Hjy - V1nHh HHje yMeo Aa je o6jacHH. TaKo~e. V1nHh HHje yMeo Aa o6jacHH CYAHjH MHwHhy 36or Yera je 6Hno norpe6Ho Aa OHH yye H3jasy, Aa OAna3e KOA HcneAHHKa, Aa npeA 1-bHM nHwy H Aajy H3jasy
Ka,qa je cse Morna jeAHOCTaBHHje Aa ce ypa,qH raKO WTO 6H ce 1-bHXOBe H3jase OTKy4ane H OHH HX nornHcanH. V1nHh je Met-bao paHHjy npHYY o TOMS KaKO cy OH H 6yjoweBHh A06HnH MarepHjan, KaKo cy ra HayYHnH H A04HHje 'bypH4H penpoAyKosanH. HaHMe, ca,qa V1nHh Ka>Ke Aa ce Hawao ca 6yjowesHheM y HeKoj KacpaHH Ha XHnOAPOMY H Aa MY je ycMeHo 06jaw1t>asao wra rpe6a Aa Ka>Ke H TO nowro je OH set. AaO HCKa3 'bypH4H. nowro je V1nHhesa npHYa Kojy je H3Heo Ha rnaBHOM nperpecy na>KHa H HCKOHCTPYHCaHa y 4HJbY H36erasat-ba OAfOBOpHocrn HOpManHO je Aa OH re npHYe He MO>Ke AOCneAHO Aa ce
12 cPncKA PE'I • 6PoJ 338 • 4. <PE6PYAP 2004.
AP)f(H, na OTYAa nocToje senHKe pa3JlHKe H3-Meryy oHora WTO je V1nHti peKao Ha maBHOM npeTpecy 11. OKTo6pa 2001 . H 2. cpe6pyapa 2004. rOAHHe.
'1PCKO M CAMOYBEPEHO K~a je peY o V1nHtiesoM HcKa3y OA 2. cpe-
6pyapa 2004. Mopa ce HanoMeHyrn Aa je y MeryyspeMeHy, AOK ce npeAMeT Hana3Ho y BpxosHOM CYAY Cp6Hje, jow ABa nyra npH3Hao csoje ycmwtie y 3JlOYHHY Ha V16apcKoj MarncTpanH H caMHM rnM ABa nyra noHOBHO npH3Ha1-1>e AaTo HcTp~HOM CYAHjH 24. cpe6pyapa 2001. rOAHHe. y CBOM HCKa3y AaTOM npeA OBJlawtieHHM CJly)f(-6eHHM llH4eM y npHcycrny AP)f(aBHor ry)f(H04a H 6paHH04a, AaKJle y H3jasH Koja je Aara y CK!laAY ca 3aKOHOM o KPHBHYHOM nocTynKy nosoAOM areHrara y 5YABH, V1nHti je peKao Aa ce y jeAHOM TpeHYTKY ynnawHO Aa tie MHllOp~ nyKOBHti nernja, AywaH CnacojeBHti H 1-bHXOBH KOMnaH>OHH Aa ra y6Hjy 36or Tora wrn je yYecrnosao y 3JlOYHHY Ha V16apcKoj MarncTpanH H WTO 0 TOMe MHOrO 3Ha. nopeA TOra, V1J1Hft je y pa3rosopy ca HHcneKTopoM Ynpase 3a 6op6y nporns opraHH30BaHor KpHMHHana (Y5nOK-a) KOjH je BOryeH 3a speMe aK4Hje ,,Ca6Tba" HHCHcrnpao Aa HcnpHYa cse o 3JlOYHHY Ha V16apcKoj MarncTpanH, jep je no 1-1>eroBHM peYHMa OA Tor 3JlOYHHa cse H noYeno. 3arnM je HcnpHYao Aa je OH B03HO KaMHOH-y6H4y 3. OKT06pa 1999. roAHHe, ca HcrnM npewao Ha nesy cTpaHy H H3a-3sao cyAap, a 3arnM H3awao H3 KaMHOHa-y6H-4e H ywao y nyTHHYKH ayTOM06HJl KOjHM je ynpasTbao AywaH MapHYHti ryMap H3 JCO-a, a ca 1-bHM y KOJlHMa cy 6HJ1H TaKOrye npHn~HH4H JCO-a 6paHKO 6epYeK H neoHHA MHJlHBOjeBHti. y 1-bHXOBOM ayrOM06HJlY Hanycrno je MeCTO 3Jl0-4HHa Aa 6H ce nocne ABa KHJlOMeTpa npe6a4Ho y ayTOM06HJl KOjHM je ynpaBTbao KOMaHAaHT JCO, nyKOBHHK MHllOp~ nyKOBHti nernja, c KOjHM je 6Ho MHOApar 6pa4aHOBHti. Cse je TO Ha csoje HHCHCrnpal-be V1J1Hti HCnpHYaO HHCneKTOpy. 3HaYH, nocne HCKa3a Ha masHoM npeTpecy 11. OKT06pa 2001. rOAHHe HeHaA V1nHti ce ABa nyra sparno Ha csoje npH3Hal-be H3 HCTpare H y nornyHOCrn ra nOTBPAHO. 6e3 063Hpa Ha
TO ABa nyra nornpryeHo npH3Ha1-1>e, V1nHti ce c~a noHoso spatia Ha npHYY o cpaHTOMY 4pHe Koce, o BHWHM AP)f(aBHHM HHTepecHMa, o npoMeHH HAeHrnreTa, o HOB-4Y H TaKo Aafbe.
V1HaYe, V1nHti ce Ha osoM c~e1-1>y noHawao spno APCKO, caMoysepeHo, AeJlHO je neK4Hje CBHMa, OA AP)f(aBHor Ty)f(H04a AO nyHOMOhHHKa owTetieHHX. Y jeAHOM TpeHyTKy o6parno ce AP)f(aBHOM ry)f(H04Y peYHMa: ,, M1t1nyHe, HeMoj H1t1wra Aa ce cMejew ". nyHoMohHHKY owretieHHX, aABOKaTy AP PajKy AaHHJlOBHtiy, peKao je: ,, 3a Bae je 6ofbe Aa Me H1t1wra He n1t1rare 3a areHrar y 5y,4a1t1". HHje jacHo Ha YeMy V1J1Hti 3aCHHBa csojy HenpHCTOjHOCT, aporaH4Hjy H caMoysepeHOCT K~a je 1-beros nOJlO)f(aj y OBOM KPHBHYHOM nocrynKy H3y3eTHO HenOBOTbaH, MOmo 6H ce petiH 6e3H~e)f(aH.
BMWM '1P>KABHM MHTEPECM Y yTopaK, 3. cpe6pyapa 2004. rOAHHe,
cacnywaHH cy oKpHBTbeHH HeH~ 5yjowesHti H PaAOMHp MapKOBHti. 3a pa3-JlHKY OA V1nHtia, 6yjowesHti je Aenosao CJlOMTbeHo, AenpecHBHO H spno CMyweHO. V1 OH je nOHOBHO csojy npHYY ca mas
HOr npeTpeca, 3anao je y HH3 KOHTPaAHKTOpHOCrn H MHOra nHTal-ba HHje MOrao Aa o6jaCHH npaBAajytiH ce cppa30M Aa ce He cetia. V1crn4ao je Aa Ha npBOM HCnHrnBal-by npeA HCTpa)f(HHM CYAHjOM 24. cpe6pyapa 2001. rDAHHe HHje HMaO 6paHH04a, HaKO Ha 3anHCHHKY jacHo nHwe Aa je 1-1>erosoM caCJlywa1-1>y npHcycrnosao ~BoKaT CraHKO BojBOAHti . TaKorye MY je npeAOYeHo Aa nocrnjH ypeAHO nyHoMotije 3a noMeHyTor ~BoKara Koje je OH nornHcao. Osor nyra je peKao Aa HHCY A06HJ1H AeTaTbHe noAaTKe wra Aa Ka)f(y T:iypH4H, set; caMo Te3e H eneMeHTe, HaKo je paHHje TBPAHO Aa je TO 6Ho onwHpaH H spno Hc4pnaH MaTepHjan OA oKo 150 cTpaHH4a. V1 6yjowesHti je noHOBHO csojy npHYY o cpaHTOMCKOM 4PHOM YOBeKy KOjH je 4eny crnap ca 1-1>erosHM npH3Ha1-1>eM pe)f(Hpao y HMe BHWHX AP)f(aBHHX HHrepeca.
KapaKrepHcrnYHO je Aa Ha osoM HOBOM cyrye1-1>y HH V1J1Hti HH 6yjowesHti HHCY HHCHCrnpa!lH Ha anH6HjHMa KOje cy HCrn-4anH Ha npeTXOAHOM c~e1-1>y. Taj anH-6H je V1nHti caMo ycnyT noMeHyo, a 6yjowesHti 0 CBOM HHje peKaO HHjeAHY peY.
V1aKo cy V1nHtiesa H 6yjowesHtiesa H3-jasa TOJlHKO HepeaJlHe H y AOMeHy cpaHTaCrnKe, 1-bHX npeMawyje H3jasa P~oMHpa MapKOBHtia KOjH je, 6e3 063Hpa Ha orpoMaH 6poj AOKa3a o TOMe Aa je OH JlHYHO o6e36eAHO A06Hja1-1>e KaMHOHay6H4e, 3arnM KaMHOHa CJlHYHOr KaMHOHy-y6H4H KOjH je Tpe6ano Aa nocny)f(H Kao KaMHOH-anH6H KaKO 6H ra HHcneKTOpH CHHMHJlH Ha napKHHry Pecopa AP)f(aBHe 6e36eAHOcrn MYn--a Cp6Hje (PA5) H rnMe AOKa3anH Aa je KaMHOH PA5-a HeowretieH, a Aa je AO 3a6yHe AOWJlO 36or Tora WTO je OH cnHYaH KaMHOHy-y6H4H. MapKosHti je ocrao H npH csojoj H3jasH o perncrapcKHM ra6nH4aMa H 0 TOMe Aa HHje 3Hao Aa cy CKOpO TPH KOMnJleTHa OAeTbeH>a Pecopa AP)f(aBHe 6e36eAHOcrn - l...leHrap y 6eorpaAY 3. OKT06pa 1999. roAHHe aHra)f(OBaHa Ha npatie1-1>y ByKa ApawKoBHtia, set; Aa je, no nenoM HeAeTbHOM AaHy, ca
crncKA PE'I • 5PoJ 338 • 4. <1>E6PYAP 2004.
nopOAH40M YHCrno H cnpeMaO 3a 3HMOBal-be csoj cnnas. Ta MapKOBHtiesa npHYa je TOJlHKO HaHBHa H HeysepTbHBa Aa y csojoj cpaHracrnYHocrn H~Mawyje npHYe V1nHtia H 6yjowesHtia.
PA'101bM1'EBE CfiY'IAJHOCTM Ha OBOM c~el-by jeAHa OA peTKHX HOBOCrn je
Ta Aa cy V1nHti H 5yjowesHti H3jaBHJlH Aa HM je y npHTBOp 3ajeAHO ca 1-bHXOBHM KOMaHAaHTOM, nyKOBHHKOM MH!lOp~OM nyKOBHheM nernjOM, AO!la3HO H YeAOMHp JosaHOBHti, BHCOKH cpyHK-4HOHep AOCOBCKe snacrn. HasenH cy jow Aa cy nernja H LleAa JosaHOBHti 6HJ1H Ha HeKoj CBaA-6H na cy oHaKo, cnyYajHo, ycnyr, csparnnH y 0Kpy)f(HH 3aTsop y 5eorp~y Aa 6H nocernnH H yrewHJlH V1nHtia H 6yjowesHtia. Ta nocera 3a caM KpHBHYHH npeAMeT 3Jl04HHa Ha V16apCKOj MarncTpanH HeMa HapoYHTor 3HaYaja, anH je H3a3BaJla BeJlHKy MeAHjCKY na)f(l-bY H HMa 3HaYaja y KOHTeKCTY HajHOBHjHX nOJlHTHYKHX AewaBal-ba y Cp6HjH.
Y Be3H ca noYeTKOM cyrye1-1>a 3a 3JlOYHH Ha V16apcKoj MarncTpanH Tpe6a HcratiH H TO Aa ce Ha c~e1-1>y 2. cpe6pyapa 2004. rDAHHe HHje nojasHna 3opa Ao6pHYaHHH, 6paHHJla4 oKpHBTbeHor MHnaHa P~ol-bHtia , 36or 060Tbe1-1>a OA 60-rn1-1>a (sapHYena). 36or Tora je nocTynaK nporns MHnaHa P~o1-1>Htia H3ABOjeH caMo 3a TPH AaHa noYeTKa c~e1-1>a (2, 3, 4. cpe6pyap) . 3aHHMTbHBO je Aa je npownH maBHH npeTpec 6Ho OAflO)f(eH 36or npenoMa Hore OKPHBTbeHor MH-
JlaHa PaAOl-bHtia, KOjH ce HHje nojaBHO Ha npeTpecy, a c~a ce HHje nojasHna 1-1>eros 6paHHna4, raKorye 36or 6onecrn.
Ha Kpajy, y Be3H ca OBHM cyryel-beM MO)f(e ce HCTatiH Aa osa npsa TPH AaHa HacrasKa c~e-1-1>a HHCY AOHeJlH HHWTa HOBO WTO paHHje HHje 6Hno no3HaTo H Aa tie reK y HacrasKy c~e1-1>a HOBO setie OKpy)f(HOr cyAa y 6eorp~y nocTynHrn no Ha!l03HMa H3 pewe1-1>a BpxosHor cyAa Cp6Hje. -
13
-0- o/\Ar"1UA KOCH1li
KsKo je Morytie AS jow yeeK (noHe· Aelb8K, 2. cfle6pysp) HMje AOWnO AO AOroeops CTPSHSKS TSKOJBSHor AeMOKpaTcKor 6nOKS (,QeMOKpaTCKa CTpSHKS Cp6Mje, r 17 nnyc, CpnCKM noKpeT o6Hoee - Hoea Cp6Mjs
M ,QeMoKpSTCKS CTPSHKS) M AS nM je 'faK M TeopMjCKM Moryt;e cscTSBMTM BnSAY Cp6Mje OA OBMX CTPSHaKs?
AKO 6111x xrno Aa 6yAeM nocnOBll14HO onrnM111-crn4aH, OHAa 6111x peKao Aa t.e AO AOrosopa AOt.111, jep 6111 cse APYro, a Hapo4111rn Hos111 111360-p111, 6111no cKynTbe pewetne Hero nocrnjet.e. Ha nps111 norneA TaKO 1113rneAa. MefjyrnM, aKo 6111x 61110 pean111crn - OHAa M111 ce 4111H111 Aa t.e nocne HajHOB111j111x AOrafjaja, yKTbyYyjyt.111 111 AOrafjaj OA neTKa (30. jaHyapa) y CKynwrnH111 Cp6111je (APYrn noKywaj 11136opa npeACeAH111Ka CKynwrnHe) AO AOrosopa seoMa Tew Ko AOt.111. Q4111rneAHa je CTparernja ,QC-a Aa wrn s111we oncTpy111pa npo-4ec AOrosapatna, Aa 6111 ce cnpe4111no cpopM111-patne CKynwrnHe, na noTOM 111 BnaAe Cp6111je. HecxsaTTbll1BO je Aa osaj nocneAH>111 AOrosop Koj111 cy, aKo ce He sapaM, noHyA111n111 rocnoAa ,QpawKos111t. 111 V1n111t., ,[\eMOKpaTCKa CTpaHKa Hll1je xrena Aa nom111we, jep ry ce rapaHryje 111 KOHcrnry111catne YernopHe BnaAe 111 3aMeHa npeAceAH111Ka napnaMeHTa y APYroi cpa3111 .
nocTOJH PH3HK A aawTo TO He Y'fMHMTM OAMSX y nsKery, aa·
wTo cy noTpe6He ABe cf>aae? Q4111rneAHO je Aa nocrnj111 s111coK creneH He
nosepetna Mefjy naprHep111Ma Koj111 Tpe6a Aa 4111-He osaj AeM0KparcK111 6noK 111 ry YeTsopHy BnaAY Cp6111je. To Henosepetne je nocneA1114a csera OHOra WTO ce npeTXOAH111X r0A111Ha Aewasano, a Hapo4111TO oHora wrn je, Kao Hoc111na4 snacrn y npeTXOAHe rp111 roA111He, ,[\eMOKparcKa crpaHKa 4111H111na APYrnM crpaHKaMa, noreH4111-janH111M Koan11141110H111M naprHep111Ma. CernMo ce caMo cyKo6a ,[\eMOKparcKe crpaHKe 111 ,[\eMoKparcKe crpaHKe Cp6111je, csera oHora wrn ce AeWaBaJlO y napnaMeHTY 111 OKO tnera, TOKOM onepa4111je ,,Ca6Tba", 111 TaKO Aalbe. CernMo ce OAHOCa KOje je ,QC 111Mana TOKOM ose TPll1 roA111-He, He caMo y se3111 ca 3ll04111HOM Ha V16apcKoj Marncrpan111111 ocyMtn111YeH111Ma Hero 111 KOMnnerHO OAHOCa KOjll1 je Ta crpaHKa 111Mana npeMa KaAPOBll1Ma CpncKor noKpern o6Hose, TbYA111Ma Koje CMO Mll1 HerAe ocras111n111 y onwrnHaMa, rpaAOB111Ma, AO, Ha Kpajy Kpajesa, csojespcHor cn111-cKa MeA111jCKll1 Hen0>KeTbHll1X TbYA111 ... CernMo ce 111 cyKo6a Koj111 je ,QC 111Ma-na ca r 17 nnyc. Kao Aa je t-bll1XOBa crparernja Aa nperosop111 rpajy wrn AY">Ke, Aa ce wro s111we CMY4111MO Tby-A111Ma, Aa ce pacn111wy HOB111 11136op111, Aa ce y MefjyspeMeHy wro s111we pa3-BOAH111 t-bll1XOBa OAfOBOPHOCT 1113 nperXOAH111X nep1110Aa snacrn. TaKo Ha eseHryanHll1M HOBll1M 11136op111Ma TeMa Het.e 6111rn ,QOC 111 ,[\eMOKpaTCKa crpaHKa 111 cse OHO wro je 4111tneHo 3a npeTXOAHe Tp111 r0A111He, Hero t.e Te-
M PH3HKOB8TH H He PH3HKOB8TH - PH3HllHO
Ma 6111rn Heycnex nperosapa4a 111, seposarHo, ornapatne spam no6eA111 CpncKe paA111KanHe crpaHKe.
A as cee TO epeMe Cp6MjOM ensAa BnsAa y OCTaB4M. 3sp HMje CBMMS jaCHO AS je 080 o6M'fHS KynOBMHS epeMeHS. 3SWTO, y KpSj· tt.eM cny'fsjy, ,QeMoKpsTcKs CTPSHKa Cp6M·
14
npeAceAHMwno CpncKor noKpeTa o6Hoae oanacrMno ie npo•ecopa AP loiaHa iAMMMTPMieaMlia AG y MMe Te CTpGHKe J'leCTayie y nperoaopMMa o •opMHpa11ay Hoae peny6nM11Ke
anaAe ca CTPGHKGMG T3B. AeMOKpaTCKOr 6noKa •••
CPnCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. <!>E6PYAP 2004.
je, Koam141i1ja CpncKM noKpeT 06-Hoee M Hoea Cp6Mja M r 17 nnyc He Hanpaee npena3HM AOroeop ca paAMKanMMa MflM CnC-OM, KaKO 6M ce ycnocTae1i1ne 6apeM MHCTMTY4Mje oee AP>Kaee?
CpncKlil noKpeT o6Hose Lil Hosa Cp-6L11ja cy y caMOM crapTy 6lllnlil nporns KOH4eHTpa4lilOHe BnaAe, jep 6lil TO 6lilno o6eCMlilWfbaBaH>e lilHCTlilTY4lilje caMlilX lil36opa. V1Ma jow ABe crnaplil Koje OTe)Kasajy CKnanaH>e AOrosopa y Cp6llljlll . To je cTpaxOBlilT nplilrncaK MeryyHapOAHe jasHocrn Aa ce ca CPC Lil enc, 6yAyl\lil Aa lilX BOAe xaWKlil onTy)KeHlil4~ . He HanpaBlil Hll!KaKas AOrosop.
1!13 yrna Me1;yHapOAHe 3ajeAHM4e TO je caCBMM pa3yM/bMBO, anM Te ABe CTpaHKe MMajy CKOpo MCTO nocnaHMKa Kao M oee TPM CTpaHKe KOje noMMH>eTe ...
0Hlil cy penesaHTHa nonli1Tlil4Ka CHara y Cp6liljlil , cna)KeM ce. Mlil CMO 6lllnlil Ha CTaHOBlilWTY Aa 6lil yna3aK y 6lilnO KaKBY KOM6L11Ha4L11jy ca TlilM cTpaHKaMa 6L110 senli!Klil plil3lilK Aa MeryyHaPOAHa 3ajeAHL114a noHOBO yseAe caHK4L11je lilnlil HeKy spcry rnxlilx caHK-4L11ja Lil , c APYre cTpaHe, nocrnjlil plil3lilK Aa lil3ry6li!MO concTseHo 6ll!pa4KO reno, a TO Hlllje 4L11H>eHL114a 3a 3aHeMaplilsaH>e.
JeAHM He1ie, a c APYrMMa He Mo>KeTe. LleMy ry61bett.e epeMeHa, 3aWTO ce He pacn1i1wy HOBM M360pM M KO 6M TO y OBOM TpeHyTKY 6e3enaw1ia Morao Aa YYMHM?
WTo ce rnYe pacnlilClilBaH>a lil36opa, npocTO je Haw Ycras Lil Haw npasHlil ClilCTeM raKas Aa ,,yseK MO)Ke Aa 6yAe, anlll He Mopa Aa 3Ha4lil ", nocTOjlll jeAHO TyMaYeH>e rocnOAll!Ha ByYernt.a, Aa Hajcrapllljlll nocnaHlilK MO)Ke Aa pacnycrn CKynwrnHy Lil pacnlllwe HOBe lil360pe. npeMa TOMe, HlilCMO 6aw AOTne AOWnlil Aa HeMa KO Aa je pacnycrn. 3Ha4lil, Morao 6lil Aa je pacnycrn Hajcrapliljlil nocnaHlilK. MeryyrnM, Mlil CMO, CpnCKlil noKpeT o6Hose Lil Hosa Cp6lllja, 6lllnlil nporns Tora, jep, npso, TO seoMa MHoro Cp6llljy KOwra cplilHaHcllljCKlil Lil , APYrD - TO Cp6llljy KOWTa y CMlilCny Aafber npOAy)Ka
BaH>a arOHlllje Lil nonlilrn4Ke HecTa6lllnHocrn c 063lilpOM Ha eKOHOMCKY CL11rya4L11jy y KOjoj ce 3eMfba Hana3lil anlil Lil Ha cnofbHO-nonlilrn4KY CL11-Tya4L11jy Koja cse Blilwe AOna3lil AO lil3pa)Kaja.
HEKA OHH PA3PEWE OA ,QC CBM Tpa>Ke yna3aK y YeTeopHy ena
AY, an1i1 joj, c APvre cTpaHe, He A03BO/baeajy Aa caMa K~p1i1pa M nocTaelbajy joj ycnoee - oeaj MO>Ke, a oeaj He y BnaAY· 3awTo ce ,QCC Mr 17 nnyc TOflMKO 6aee yHyTpawtt.MM OAHOCMMa y ,QC?
MO)f(Aa 6lll Haj6ofbe 6lllno He 6aslllrn ce caMlilM yHyTpawH>lilM OAHOCll!Ma y AeMoKpaTcKoj cTpaH4lil, anlil HapasHo Aa HeKe crnaplil Koje cy OAperyeHlil fbYAlil lil3 AeMoKpaTcKe cTpaHKe paAlilnlil HlilCY caMo H>lilxose yHyrpawH>e crnaplil. To WTO cy OHlil p~lilnlil OCTaBlilnO je nocneAlil4e Ha 4lilTaBY nonll!Tlil4KY c4eHy, Ha nonlilrn4Klil, eKOHOMCKlil , lilHCTlilTY4lilOHanHlil )Kll!BOT Cp6111je Lil ca-
cs111M je pa3yMfblilBO Aa 6L11 spno rewKo 6111no Hanpas111rn Bn~y ca jeAHlllM re 111crnM fbYAll!Ma. npeMa TOMe, Haw je CTaB Aa ca HeKll!M fbYAlilMa yHyrap AC He 6L11cMo MOrnlil Aa paAlilMO, na HeKa OHlil TO pa3pewe KaKo xot.e.
0'lMrneAHO je Aa CMO c~a CBM Tao4M OHOra wTo ce Aewaea y TOM paTy yHyTap ,QeMoKpaTcKe CTpaHKe ...
Cslil, Kao, HewTO AP)Ke nan4ese TaAlilt.y, HaBliljajy 3a H>era ... MeryyrnM, npso Hlilje ClilrypHo Aa tie T~lilt. 6lilrn no6eAHlilK, a APYrD - HlilCaM Clil rypaH nocne csera wTo ce Aewasano Aa tie ce 6L11no wTa 036lilfbHlllje npoMeHlilrn y cTpaTernj lll AC YaK Lil aKo TaAlilt. 6yAe no6eAlilO.
lf136op1i1 cy noKa3anM AO Koje Mepe cy ce nojeAMHM lbYAM M3 ,QOC-a CMYYMnM HaPOAY· Y KpaTKOM poKy HanpaeMnM cy eenMKM 6poj aQ>epa (we1iepHa, acQ>amHa, Ha41i10HanHa WTeAMOHM~, y61i1jatt.e flMKBMAHMX 6aHaKa ... ) Y cnyYajy Aa ce HanpaeM Ta YeTBopHa enaAa - KO tie Aa M3BeAe BMHOBHMKe aQ>epa npeA CYA?
HeKo je lll36pojao Aa je 6lllno Blllwe OA TPlllAeceT pa3Hlilx acpepa Koje cy ocraslllnlil 3a co6oM ... AKO je lilWTa A06po y OBOj Cli!Tya4L11jlil y KOjoj ce
HMJE CTBAP Y CBMY,AlbY rnacajy1i1i1 3a ,QCC, cno "' HC, rpat;a
HM Cp61i1je HMCY rnacanM 3a caee3 ca ,QeMOKpaTCKOM CTpaHKOM MnM, Ha npMMep, ca cnC-oM. KonMKO je npornenpMpOAHO yyew1ie ,QCC, CnO M HC y Koan1i14MjM ca ,QeMOKpaTCKOM CTpaHKOM?
He 6lllx ce AO Kpaja cnO)KlllO ca TOM norli!KOM. Mornlil 6lil raKorye fbYAlil lil3 AC Aa Ka)Ky Aa rparyaHlil rnacajyl\lll 3a AC Hlilcy rnacanlll 3a case3 ca fl.CC, cno Lil HC. HaWlil rnaca4lll , rnaca4lll cno-HC, rnacanlil cy 3a OBY KOanL114L11jy 3aTO WTO sepyjy y Haw nporpaM, Hawe fbYAe. Hawlil cy rnaca4lil 6li!nlil CBeCHlil Aa HlilKO, na Hlil Mlil , He MO)Ke caM Aa cpopMlilpa HOBY BnaAY· npeMa TOMe, aKO 6li!CTe nli!Tanlil rnaca4e cnO-HC Aa nlil Aa ce li!Ae Ha Hose lil36ope lilnlil Aa naK HanpaslilMO HeKy spcTy AOrosopa ca AC, OHlil 6lil, seposaTHo, peKnlil: 6ofbe HanpaslilTe AOrosop ca AeMOKpaTCKOM cTpaHKOM, lllaKo saM ce HeKlil fbYAlil yHyrap re cTpaHKe He CBlilryajy. ApyrnM pe4l11Ma, Hawlil rnaca4lil cy rnacanlil 3a Hawe yyewt.e y snacrn y OKBLllPY jeAHOr reHepanHor nporpaMa KOjlil CMO Mlil H>li!Ma npe3eHrnpanlil y npeAlil36opHoj KaMnaH>lil .
HO xot.e nlil MHore OA acpepa A06lilrn CYACKlil enlllnor yKonlilKO ce Hanpaslil KoanL114L11ja ca AeMoKpaTCKOM CTpaHKOM! y TOM cnyYajy, TO je Mano seposaTHo. MaAa, y cnyYajy 6lllno Koje crnaplil y Kojoj je KpweH 3aKOH - Tpe6a crnoplilrn He3aBlilCHO CYACTBO Lil He3aBlilCHe lilHCrnTy4L11je. 0He Tpe6a Aa p~e csoj nocao. YKOnlilKO je 6L11no KO owosopaH, na MaKap 6L110 Lil YnaH Bn~e. oH MOpa Aa CHOClil Lil nonli!Tlil4Ke Lil 3aKOHCKe KOHceKBeH4e 360r TOra. npeMa TOMe, Mlil MOpaMO Aa noryeMo OA npernocrasKe Aa je csaKo HeBlilH AOK ce He AOKa)Ke cynpoTHo Lil Aa Kao raKas MO)Ke Aa 6YAe Lil YnaH BnaAe ...
Anlil , Tpe6a nycrnrn lilHCrnTy4L11je Aa nornyHO o6jeKrnBHO Lil He3aBlilCHO yrnpAe 4lllH>eHlll4HO craH>e. Moj owosop je Aa nycrnMo Aa CYA Ka)Ke CBOje Lil KO rOA je KplilB MOpa Aa OArDBapa 6e3 o63ll!pa Ha KOM ce MecTy y AP)KaBHlilM li1HcrnTY4llljaMa Hana3lil.
KOMDBHKOBAHA CTBAP YKonMKO A01;e AO AOroeopa cTpaHaKa Ae
MOKpaTCKOr 6noKa, KaKO 6M 6Mna opraHM30-eaHa MMHMcrapcTea? ,Qa nM 61i1 cTpaHKe noieAMHa'lHO A061i1ne OAroeopHOCT HaA HeKMM MMHMCTapCTBOM MflM 6M, Ha npMMep, MMHMCTap 61i10 M3 jeAHe, a JaMeHMK M3 APvre cTpaHKe ... ,QpyrnM peYMMa, Aa nM 6M nocTOjana BMwecTpaHaYKa KOHTpona HaA ceaKMM MMHMCTapCTBOM?
Hosa BnaAa HeMa npaso Ha rpewKe Lil acpepe, jep aKo lilX Lil Hosa Bn~a 6yAe npOL113BOAlilna - OHAa ce 3alilCTa OBOj 3eMfblil Lil OBOM HapoAY A06po He nlilwe. HaAaM ce Aa t.e Hosa BnaAa, 6lllno Aa oHa 6yAe nnoA HOBLllX lil36opa lilnlil nnOA AOrosopa fl.CC-a, r 17 nnyc, CnO-HC Lil
AC-a, Het.e ll!Marn npaso Ha raKBY spcTy rpeWKe. Oso Hlllje HlilKaKsa AeMarornja lilnlil narernKa, oso je peanHOCT y Kojoj ce AP)Kasa Hana-3lil Lil seposarno je Lil 36or TOra 6L11no Blilwe HaTe3aH>a OKO cpopMlilpaH>a BnaAe Lil OTYAa TBPA cras HeKlilX fbYAlil lil3 AC-a, KOjlil cy onll!Yasanlil AOCra OA rnx 3noynoTpe6a, jep He Mory Aa yryy y osaj Kpyr. Bn~a Mopa Aa 6YAe KOMnoHoBaHa raKo Aa
ce 3aAOBOfblil BOfba rparyaHa lilCKa3aHa Ha lil3-6opll!Ma, anlil Lil KPlilTepllljyM cTpyYHocrn Lil KplilTepllljyM nowTeH>a aKTepa KOjlll t.e y Toj BnaAlil yyecrnosarn.
111 caMM CTe peKnM - CBM cy HeBMHM AOK ce He AOKa>Ke cynpoTHO ...
HapasHo Aa rocnoAa JaH>yweslilt. Lil Konecap, Y3lilMaM H>lilx 3a npli!Mep, He 6lil Blilwe Hlil y
Cp6lllja caAa Hana3lil TO je Aa ce Lil Aafbe spwlil 4lilwt.etne nonlilrn4Ke c4eHe. 4aK Lil osa Hare-3aH>a oKo cpopMlilpatna BnaAe jecy HeKa spcra 4li1 Wt.etba, jecy HeWTO
®ffi[NJOO m~®OO[p[N]ffiillrnm [pffi~~OOIBOO[pm ,Qa nM cy y TMM pa3roeopMMa nOMMH>aHa HeKa K~POBCKa pe
wett.a ee3aHa 3a cacTae BnaAe MnM CaeeTa MMHMCTapa? Y pa3rosopL11Ma y KOjlllMa caM ja yYecTBosao HlilCY noMlilH>aHa Hlil
KaKsa nojeAll!Ha4Ha peweH>a. 6L11no je HecpopManHlilX pa3rosopa rnna Aa HeKO ll!Ma aM6lil4L11jy Aa 6yAe Ha TOM Lil TOM Mecry, anlil ce Hlilcy Hll!KaKsa nojeAlllHaYHa peweH>a nOMliltnana ...
. . . WTO je y KpajtbOJ nli!Hlil-jlll A06po 3a nonlilrn4Klil )Kll!BOT. HapasHo, fbYAlil yseK Mlilcne Ha KparaK poK, Ha AaHac, cyrpa, 3a Mece4 AaHa, anlil 3a Cp6L11jy Koja Tpe6a Aa nocTOjlil HapeAHlilX Xlilfb~Y rDAlilHa, aKo Aa 6or, A06po je Aa ce ynyre HeKe nopyKe OHll!Ma KOjlll ce 6ase nonlilrnKOM Lil OHlilMa KOjlll yyecrnyjy y jasHOM )Kll!BOTY Aa raKse crnaplil He CMejy Aa ce paAe, npe csera Ka)Ktbll!Be nonlilrn4Klil, na OHAa Lil CYACKlil. Ha )KanOcT, ja HeMaM npaslil OArosop Ha Bawe nlilratbe. Bpno je AlilCKyra6L11n-
KOM cnyYajy Morna Aa 6YAY 4lilHOBHlil4lil BnaAe Cp6L11je, a Lil MHOrlil APYrlil caAaWH>lil YnaHOBlil BnaAe! WTo ce rnYe cacrasfbaH>a BnaAe no MlilHL11CrapcTBL11Ma, ry cy Moryl\a ABa Ha4ena: Aa owosapare Bn~lil Lil rparyaHlllMa Kao npeACTasHlilK jeAHe cTpaHKe Lil Aa KOMnneraH cacras MlilHll!Crapcrna 6yAe saw, lilnlil Aa Mli!Hli!Crapcrna 6YAY cTpaHa4Klil 3acTynfbeHa, y KOM cnyYajy CTpaHKa 4liljlil je MlilHlilCTap HeMa nornyHy KOHTpony HaA TlilM MlilHlilCTapCTBOM ...
CPDCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. ct>E6PYAP 2004. 15
Koja BaM je on4..ija 611..i>Ka? np11xsara1-1>e KOMnneTHe OAfOBOpHOCTl1 3a
M11H11crapcrno. Peti11: ja owosapaM 3a TO M11-H11crapcrno, owosapaM 3a 1-1>erose pe3ymare 11 xotiy Aa cs11 JbYAl1 Koje ry cras11M 6YAY 113a-6paH11 no MOM KJbY4Y, Aa 6YAY crpy4Hl1 JbYA11 11 Kao JbYA11 MeH11 nojanH11, 11Ha4e Hetiy raj nocao Aa p~11M jep He Mory Aa rapaHryjeM 3a H>erose pe3ymare.
MHHHCTAP JE BHWE KA3HA lf1MaTe n..i BM aM6..i4..ijy Aa 6yAeTe MMHM
cTap <1>MHaHCMja? 3Hare wra, ro 3a MeHe H11je n11ra1-1>e aM611411-
je. Bet; AYro ce 6as11M non11rnKOM 11 11MaM ocetiaj wra rpe6a yp~11rn, a APYro -11MaM 11 HeKy spcry 06ase3e npeMa crpaH411. AKO crpaHKa CMarpa Aa je TO H>eH 11Hrepec y osoM rpeHYTKY 11 aKo je yrncaK Aa 611x ja ro Morao crpy4HO Aa paA11M - OHAa 611x ja TO np11xsarno
Mefjyr11M, ja HeMaM HeKy sen11Ky aM611411jy 3a TaKO HS411M, Hl1Tl1 Ml1 je crano AO Tora y n114-
HOM CMl1Cny. He 611 Ml1 611no csejeAHO K~a 611x ywao y HeKy Bn~y 3a Kojy ce 113 as110Ha B11A11 Aa Hetie Aa 6yAe ycnewHa. He 36or ce6e n114-HO, Hero 3aro wTO ro He 611 611no A06po 3a osaj HapOA. npeMa TOMS, jaKO 611 Ba>KHO 611no Aa ce Hanpas11 cra611nHa BnaAa, Aa ce Hanpas11 4Bpcr AOrosop 11 Aa ce KpeHe npas11M nyreM.
M11cn11M Aa y osoM rpeHyTKY 611rn M11H11crap y Cp611j11 He MO>Ke Aa 6yAe H11KaKsa Harp~a. To MO>Ke Aa 6yAe caMo jeAHa spcra Ka3He, 11 nocroj11 seposa1-1>e 3a oHe Koj11 ce 6ase non11rnKOM Aa je TO TSWKa KapM114Ka Ka3Ha.
M11 MopaMo Aa KpeHeMo jeAH11M AYXOM ronepaH411je, capaAH>e, cnopa3yMesa1-1>a 11 ca c11HAl1KarnMa 11 ca jaBHl1M M1-1>e1-1>eM 11 ca HOB11Hap11Ma 11 ca nocnOAaB411Ma 11 ca npeACTaBH11411-Ma non11rn'-!K11x crpaHaKa Koje 6YAY y ono311411-j11. Haw Hajseti11 npo6neM je wTO, K~a cMo y
16
snacrn, M11cn11Mo o ce611 Aa CMO 6oros11, a cs11 APYrn Koj11 cy y ono311411j11 Aa cy Hyne ... npeMa roMe, aKo ry cn11Ky 6yAeMo ycnen11 Aa npoMeHl1MO M11cn11M Aa tie 611rn 6oJbe cs11Ma HaMa.
,QocTa Tora je Han..icaHo ..in..i pe'leHo o xanan/bMBOCTM r 17 nnyc y OBMM nperOBOpM· Ma. WTa je OA Tora Ta'lHO?
nps11 nyr cy HeKa KOHKperna 11MeHa noM111-1>aHa Ha Tenes11311j11 592, an11cy11 APYrn n11411rnpan11 rnMe wra cse 3a ce6e nnaH11pa r 17 11n11 HeKo APYrn. V1 HerAe y jasHocrn je OHAa nposejasao yrncaK Aa r 17 nnyc >Ken11 Aa 11Ma 11 Ml1-Hl1CTpa cj)11HaHc11ja 11 Ml1Hl1CTpa 3ApaBCTBa 11 noJbOnp11speAe. 11 nornpeACSAH11Ka Bn~e 11 nornpeACSAH11Ka CKynwrnHe, na 11 rysepHepa HaPOAHe 6aHKe Cp611je. 0HAa ce nocrasJba n11ra-1-1>e y jasHocrn: Aa n11 HeKo KO je A06110 11 KO 11Ma CKPOMHe 1136opHe pe3ymare MO>Ke Aa pa4yHa Ha nornyH11 MOHOnon y SKOHOMCKOj ccj)ep11? M11-cn11M Aa TO He 611 611no A06po 3a Cp611jy, Aa ce jeAHa crpaHKa, Ma Kon11Ko 11Mana crpy4He 11 3Ha4ajHe JbYAS (a noKa3yje ce Aa 6aw 11 H11cy TO
n11Ko crpy4Hl1 , Ha Kpajy Kpajesa) nojasJbyjy 11 KOHTpon11we cse 3Ha4ajHe pecope rAe ce OAs11jajy cj)11HaHCl1jCKl1 , cnOJbHOrproBl1HCKl1, yHyrpaw1-1>e-rpros11HcK11, 3Ha411 HOB4aHl1 11 po6-Hl1 TOKOBl1. V1 y TOM CMl1Cny TO H11je A06po peweH>e, He3as11cHo OA Tora Aa n11 tie HSKO OA HaWl1X JbYA11 611rn KaHA11AaT 11n11 M11H11crap y roj o6nacrn.
3a caAa, 'lMHM ce, anasocr HMje MCnO/bMlla caMO KOanM-4..ija CpncKM noKpeT o6Hoee - Hoea Cp6..ija. ,Qa n..i TO JHa'lM Aa 'leKaTe Aa ce ce..i ..icny-4ajy na Aa OHAa Ka>KeTe wTa >KenMTe. l.111..i O'leKyjeTe Aa t;e eac ce HeKo ceTMTM?
Koan11411ja CpncK11 noKper o6Hose 11 Hosa Cp611ja je y jasHocrn Hajnp11jarn11je 113HeHafje1-1>e os11x nperosopa. Cs11 cy 04eK11san11 Aa tieMo Ml1 611r11 Hajre>K11 nperosapa411 11 Aa tieMO 11cnocras11rn Hajseti11 4ex y rnM nperosop11Ma. rocnOA11H ByK ApawKos11ti je OAMax peKao Aa CpncK11 noKper o6Hose 11 Hosa Cp611ja H11cy H11KaKas je3114aK Ha sarn 11 Aa 611 csaKo MaTeMaTl14Kl1 Morao Aa 6yAe je3114aK Ha sarn, a Aa tieMo ce Ml1 noHawarn y cKn~y ca Ha
w11M nporpaMOM 11 y CKnaAY ca HaWl1M 1136opHl1M pe3ymaroM. Ao611n11 CMO HajMaH>e OA ose 4ernp11 crpaHKe, raKo cy rpafjaH11 xren11, 11 HajMa1-1>e 11 norpa>t<yjeMo y nepcoHanH11M pewe1-1>11-Ma. Haw 411Jb je 6110, 11 611n11 CMO np11 TOM seoMa KOHcrpyKrnBH11, Aa ce cj)opM11pa Bn~a. 611-na oHa Ma1-1>11HcKa 11n11 seti11HcKa, 11 Aa ce cj)opM11pa wro npe. V1MaM yrncaK Aa jasHocr 4eH11 ry Hawy KOHcrpyKrnBHY no311411jy 11 Aa Ml1, yKon11Ko AOrye AO HOBl1X 1136opa, sepoBaTHO He 611-CMO 113ry611n11 csoje rnaca'-!KO reno.
,Qa n..i je 6..ino paaroeopa M3Me1jy ,QeMoKpaTCKe CTpaHKe Cp6Mje, r 17 nnyc M Koa-11M4Mje CpncKM noKpeT o6Hoee M Hoea Cp-6..ija o aajeAHM'lKOj ..ia6opHoj nMCTM yKonMKO ce pacn..iwy HOBM ..ia6op..i?
Kon11Ko 3HaM, H11je 611no HeK11x Al1PSKTH11x 11 OTBOpeHl1X pa3rosopa KOjl1 611 BOAl1nl1 y npas4y
HeKaKsor Koan114110Hor npeA1136opHor cnopa-3yMa. Ta 11Aeja je s11we cnoMeHyra, 6apeM caM je ja nps11 nyr 4yo, Ha cacraHKY KaAa CMO ycarnawasan11 TeKCT oHor non11rn4KOr cnopa3yMa Kojy je Harosecr110 rocnOA11H Mapw11tiaH11H 11 KOjy je 11 cyrp~aH y jeAHOj 113jas11 n0Hos110. TaKsa jeAHa Koan11411ja csaKaKo 611 611na seoMa MotiHa 11 OHa 611 sepoBaTHO 11Mana MOrytiHOCT Aa ocrnap11 3Ha4ajaH pe3ymar, M~a TaKBa npeA-1136opHa Koan11411ja He 611 611na, Aa TaKO Ka>KeM, caCBl1M np11pOAHa. y nporpaMCKOM 11 noJ111Tl14KOM CMl1CI1Y np11pOAH11ja 611 611na KOan11-411ja 113Mefjy cno-a, Hose Cp611je 11 AeMOKparCKe crpaHKe Cp611je, jep 11naK CMO M11 crpaHKe Koje n0Kp11sajy 611pa4KO reno ASCHor 4eHrpa, M~a je nornyHo pa3yMJbl1BO 113 yrna ACC-a Aa Ha HeK11 Ha411H 3~p>K11 naprnepcrno ca crpaHKOM r 17 nnyc, jep Cy 11M OHl1, Ha Kpajy KpajeBa, HeKa spcra orKnoHa npeMa AeMoKparcKoj crpaH411. Y raKsoj c11rya411j11 AeMOKparcKa crpaHKa 611 611na ycaMJbeHa, wro je, 411Hl1 Ml1 ce, 6apeM AO caAa csoj11M HeKoHcrpyKrnBHl1M noHawa1-1>eM OKO cj)opM11pa1-1>e Bn~e Cp611je, Haj6na>Ke pe4eHo - 11 3acny>trnna.
llO&PO nHTAlbE, TE>KAK oaroBOP Ko M wTa ry6M aKo ce MAe Ha noHaB/baH>e
..ia6opa? Hos111136op11 611, wro ce rn4e rpafjaHa 11 AP
>Kase, Kowran11 MHoro Hos4a. Apyro, 0H11 cy Aalbe OAnara1-1>e KOHcrnry11ca1-1>a 11Hcrnry411ja c11creMa wro OAfla>Ke Hawy no311411jy npeMa CsercKoj 6aH411, MM<l>-y, crpaH11M 11Hsecrnrop11Ma. Tpetie, OAna>Ky pewasal-be TSWKl1X SKOHOMCKl1X npo6neMa y caMoj Cp611j11, 36or 4era cy rpafjaH11, Ha Kpajy Kpajesa, >Kenen11 npespeMeHe 1136ope. To cy rp11 o6jeKrnBHe wrere no HaPOA 11 AP>Kasy. n11ra1-1>e je 11 KaKO 611 KO npowao Ha rnM 1136op11Ma? y OBOM rpeHyTKY 411Hl1 ce Aa 611 Hajs11we npo¢11rnpan11 paA11Kan11, a Aa 611 HajseposarH11je, npeMa aHKeraMa, Hajs11-we 11ary611na AeMoKparcKa crpaHKa Cp611je. Mefjyr11M, aKo 611cMo 611n11 y cra1-1>y Aa 06jacH11-MO JbYA11Ma KO je crnapH11 Kp11sa4 3a Heycnex 1136opa OHAa je sen11Ko n11ra1-1>e Aa n11 611 Hajseti11 ry611THl1K 611na AeMOKparcKa crpaHKa 11n11 ACC, 11n11 611 cse crpaHKe Koje cy y4ecrnosane y nperosop11Ma noMano 113ry611ne, a A0611n11 paA11Kan11. AKO 611 ce Hanpas11na HeKa MOtiHa Koan11411ja, OHa 611 3a11cTa 611na MOtiHa npornsTe>Ka paA11KaJ111Ma, a 11CTOBpeMeHO 611 MaprnHan113osana AeMoKparcKy crpaHKY 11 03Ha411-na je Kao, 3a11cra, rnasH11 npo6neM. M11 tieMo y411H11rn cse Aa He AOfje AO Hos11x 1136opa, Hero Aa ce osa Bn~a KOHcrnry11we 11 cacras11, an11 H11caM c11rypaH AO Kpaja Aa tie ro 611rn Morytie, jep 6e3 AeMoKparcKe crpaHKe Ml1 ry BnaAY He MO>KSMO Aa HanpaBl1MO. Koan11411ja cno-HC penarnsHo Mano 611113ry611na Ha os11M 1136op11-Ma c 06311poM Ha Hawe n0Hawa1-1>e TOKOM nperosopa o cj)opM11pa1-1>y Hose BnaAe Cp611je.
,Qa n..i cy rpa1jaHM Cp6..ije >KpTee cyjeTe nollMTM'lapa MllM ceoje OAllYKe Aa rnacajy aa TaKBe nOJlMTM'lape?
Ao6po je n11ra1-1>e, an11 Ha 1-1>era H11je naKo OArosop11rn. rpafjaH11 cy rnacan11 raKo Aa cy crsop11n11 HSCBSCHO paBHOTe>KY HeMoti11.
KaKea je Bawa MCKpeHa npo4eHa, Aa n..i Hae O'leKyjy HOBM M360pM MllM CMO 6/lM>KM cacTae/baH>y Hoee BnaAe Cp6..ije?
KaAa 611x 6110 KnaA110Hl14ap KBOTa 611 611na 50-50, a HeMaM cnoco6HOCT Aa rneAaM y 6yAytiHOCT, MO>KAa nospeMeHO 11 y KpajH>e peTKl1M rpeHy411Ma. 3a c~ Ml1 ce H11wra He jasJba. •
CPnCKA PE"I • 6POJ 338 • 4. <l>E6PYAP 2004.
MHftAH HHHHli, HAPOllHH nocnAHHK cno y CKYDWTHHH CP&HJE
HMJE CYHUE &O>KMJA KA3HA
Haw caroBOpHllK lie y OBOM MGHAGTf 3GCTynGTH HHTepece rpal;aaa Kony6apcKor oKpyra, npeACeAHHK ie OKpJ>KHOr OA6opa CnO. Pol;ea ie y Ban.eay 1952, O>Ke11teH ie H OTaq ie 1poie Aeqe. BnacHHK ie t11pMe ,, Tpr0Me1an11Hr" Koia ycneWHO nocnyie. rpal;aHHMG ie HG H360pHMG nOHYAHO 1111n o6pa3, yrneA, xpa6pon, 11npaiaon 11 3a y3apa1 ie
A06110 11a11xoao noaepe11ae.
110Ka11Hoj snacrn OA 2000 roALllHe. Ha OBLllM L113-6opL11Ma y MLllOHLll4Lll CMO OCBOjLllJlLll Hajse1iLll 6poj rnacosa, y JbLl!ry cMo Ha APYroM, a y Y6y Harpe-1ieM Mecry. y Oce4LllHLll CMO y onwrnHCKOj CKynWn1HLll on03Lll4LllOHa CTpqHKa, a11L11 p~ HaWLllX OA60pHL11Ka AOnpLllHeo je Aa Lil y OBOM rp~y ocsojLllMO npso Mecro. AaKne, Lil KaAa CMO Ha snacrn Lil K~a cMo y ono3L114L11jL11 - p~LllMO y LllMe HapOAa. y BaJbeBCKOM Kpajy HapOA TO 3Ha Ha npeno3Ha Lil Harp~Li!.
Wra ere 06e1ia1111 y KaMnatt.11 11 y Kojoj Mep11 je TO Mory1;e OCTBap11Tl1 6yAy1i11 Aa je }"l9-w1;e y e11acr11 Koa1111411je cnO-HC 7,8 OACTO?
Accra je osoM HaPOAY o6e1iaH>a Lil Mna1ieH>a npa3He cnaMe ca cKynwrnHcKe rosopHL114e. MLll xo1ieMo Aa ce se1i jeAHOM Yyje mac HapoAa, a y npBOM peAY Lil mac osor BaJbesa. cno Lil HC Ll!Majy TaKaB aK4LllOHLll nporpaM KOjLllM je npeABLll!jeHa peBLl!3Lllja CBLllX npL11sarn3osaHL11X npeAy3e1ia Lily Cp6LlljLll Lil y BaJbesy. no TOM nporpaMY ceno Lil noibonpLi!speAa Ll!Majy npL11opL11rer, jep MO>Ke 6L11rn xpaHL1111a4 4e11e Cp6L11je na Lil Aena Espone. A BaJbeBcKa npL!!speAa Mopa noHoso 6L11rn np11Mep CBLllM npL!!speAaMa y onwrnHaMa Cp6L11je. Oso je caMo Aeo 3a wra 1ieMo ce MLll 3a11ararL11 Lil 4Bpcro o6e1iasaMo Aa OA rora He-
~ 6. KOCTlt1n Koje, no HaweM cxsaraH>y, Mopajy Aa L11cnyH>a- lieMo OAycrarn. sajy HOCLll04Lll AP>KaBHLllX cpyHK4L11ja Ha CBLllM HLll- ,,Cp6L11jaHKa" Kao Lil APyra se11L11Ka BaJbescKa
KaKo KOMeHrap11were HeAaBHO OAp>KaHe BOLl!Ma snacrn. npeAy3e1ia (,,KpywLllK", ,, CrecpL1111", ,,rp~a4" .. . ) nap11aMeHrapHe 1136ope? 0BAe ce 3Ha KO je KO, a OCLllM rora He nocro- He cMe Aa ce npL11sarn3yje no npL11H4L11ny jecprn-y MaHLllPY csojLllX nperxoAHLllKa, AOC-os pe- jLll ,, Kpyr ABOjKe" y KOjLll MO>Kew Aa no6erHew OA He pacnpoAaje KOjLll je yo6L11YajeHa npaKca ca-
>KLllM je Lil no nLllTaH>Y pacnL11cL11BaH>a Li136opa YYLll· KOMWLl!ja Lil npeKo H01iLll nocraHew Ko6ajarn e11L11- AawH>e snacrn. Pea11L113a4L11ja Hawe L11HL114L11jarn-HLllO cse Aa ore>Ka KaMnaH>y no11L11rn4KLllM crpaH- ra, se1i re IbYAe csaKLll AaH cycpe1iew, 3Haw LllM se 3a racL11cpL11Ka4L11jy BaJbesa, y pa3MeHy 3a xpa-KaMa Lil 6L11paYL11Ma. Hosa4 ocL11poMaweHor Ha- Lil POALllTeibe Lil Ae4y Lil KyMose, Kao Lil OHL!! rnoje. Hy, pewL111ie MHore npo611eMa, npe csera rpal)e-POAa pacL11na11L11 cy Ha nojeALllHaYHO OAP>Ka- ...... --------------.,......~...,, BLllHCKe Lil Meranonpepal)LllsaYKe L11HAYCTpL11je. saH>e HeycnewHLllX npeACeAHL114KLllX Lil peny- OcLl!M rora, LllMa1ieMo Lil 3ApasL11jy >KLllBOTHY cpe-611L114KLllX Lll36opa, yMecro Aa cy LllX 06jeAL11HL11- ALllHY, anL111ieMo OBLllM CLllCTeMOM crasLllrn cse JlLll. OcrasL1111L11 cy HaM seoMa KparaK poK 3a KOpLllCHLllKe rpejaH>a y pasHonpasaH nono>Kaj. Li136opHy KaMnaH>y, y HenpeABLllALllBLllM Ae- XolieMo y Espony, a 4e11a Espona ce rpe-4eM6apcKL11M speMeHCKLllM ycnoBLllMa. 6YAY- je Ha n11L11H . lt1crospeMeHo cxsara ce Lil Ha HL11-1iL11 Aa je cno 06HOBe 6LllO y nomyHoj MeALlli- soy AP>Kase Aa MLll MOpaMO KOPLllCrnrn Hawe cKoj 6110K~L11 , Lil 3a eneMeHrapHo o6asewra- KOMnaparnsHe npeAHOcrn y 0611acrn npOL113-saH>e 6Lllpa4a o crasosL11Ma Lil nporpaMy Koa- BOAH>e xpaHe, a Aa je LllCT04HO rp>KLllWTe, no-JlL114L11je cnO-HC rpe6ano je YllO>KLllTLll eHOpM- rOTOBO PycLllja, Lll3y3eTHO BeJlLllKLll noreH4L11jan. HY eHeprnjy Ha repeHy. PacnLllCLllBaH>eM Lll3- Aa 6Lll npoL113BOAH>a xpaHe Morna Aa ce o6e3-6opa ,,y cpeA 3Ll!Me K~ LllM speMe HLl!je" AOC- 6eAL11 ceiba4L11 Mopajy A06Lllrn AyropoYHe Kpe--os pe>KLllM je noKa3ao >Kelby Aa ocraHe Ha ALllTe 3a npLllMapHy noibonpL11speAHY npoL113-snacrn no csaKy 4eHy. TaKo je HeK~a pa- BOAH>Y Lil HaBOAH>asaH>e. CyH4e HLllje HLll 6o>K-ALllO Lil ML1111owesL111i. AoK CMO MLll csoje MLllTLllH- ja Ka3Ha HLll eneMeHrapHa HenoroAa, se1i 6na-re AP>KMLll Ha rp~CKLllM rprosL11Ma, Ha orso- roAeT K~a cpyHK4LllOHLllWY CLllCTeMLll HaBOA-peHoM npocropy, OHL!! cy LllManLll Hos4a (YLll- H>asaH>a. jer?) Aa OAp>Kasajy ,,KOHBeH4L11je" y ron11L11M Koj11 cy ropy1;11 npo611eM11 Ba/beea 11 xanaMa Lil canaMa. Cse ce ro OApa3L11110 Ha yonwre Kpaja 113 Kor A011a3111re? pe3ymare Ll!36opa. HapoA je noKaJao Aa je BaJbeso ce AaHac cyo4asa ca rewKOM npL11-,,Aorope110 AO HOKara" Lil Aa BLl!we HLllKOMe speAHOM Lil co4L11ja11HOM CL11rya4L11joM. 8aJbes-He1ie A03B011L11rn nonosnyK Lil ry6IbeH>e spe- cKa npeAy3e1ia nonyr ,,KpywL11Ka", ,, E11L11HAa", MeHa Ha snacrn. ,JpaA4a" Lil APYrLllX y seoMa cy HenosoibHOM
KaKo o6jawtt.aeatt.e raKo ee1111Ko no· nono>Kajy, csaKOAHeBHO pacre He3anocne-eepett.e 611pa'fa y CnO y Ba/beBCKOM OK· HOCT, HLllCKa npLllMaH>a, HeAOBOibHO A06pa KO-pyry? MyHanHa Lil Li!HcppacrpyKrypHa ypefjeHocr rpa-
HapOAHLll j~. 6eAa, HeMawrnHa, no11L11rnKa lt1 Kao ono3Lll4Lllja Ha noKanHOM HLllBOY y BaJbe- Aa ... Hajse1iLll npo611eM y BaJbesy je crpax ... AOC-osor pe>KLllMa, KOjLll aMa 6aw HLllWTa HLllje sy, OceYLllHLll Lil najKos4y (1997-2000) 3acryna- Crpax OA ry6LllTKa nocna, rn~Lll , anLll Lil crpax OA yYLllHLllO Aa OMOry1;Lll npe>KLllBibasaH>e Hajse1ier 11L11 CMO Ll!Hrepece csojLllx cyrpal)aHa, H>LllXOB mac npernapaH>a HeK~a npenenor rp~a Ja >KLll-Aena nony11a4L11je, o6ase3ana Hae je Aa YYLllHLll· ce yyo y cKynwrnHLll onwrnHe Lily Peny611L114Koj sor y 611aTH>aBY KaJbyry Kojy 1ie 3ao6L111iL11 Lil raco-MO cse Aa AOJ)e AO HeonXOAHe cMeHe snacrn. cKynwrnHLll. HeBOibHLll4LllMa cMo n0Mara11L11 Aa- BOA Lil ayronyr, Lil 4eHrpL11 3a BLllCOKO o6pa3osa-
3a pa3JlLllKY OA se11L11Ke se1iL11He no11L11rn4KLllX jy1;Lll cse wro CMO Kao ono3Lll4LllOHa crpaHKa LllMa- H>e. BaJbes4L11 cy 3aLllCTa 3a6pL11HYTL11 3a CYA6LllHY crpaHaKa, Koje KapaKrepL11we HecKn~ Lll3Me- 11 L11 Lil MOrnLll - Lil IbYALll ro He 3a6opasibajy. csor rp~a. Tpe6a caMo norneAarn npa3He sa-l)y npOKJlaMOBaHLllX 4LllibeBa Lil BJlaCTOAp>Ka4Ke noACernliy sac Ha jeAHY OA HeBOiba Hapo- IbeBCKe y11L114e y nonOAHeBHLllM Lil Be4epH>LllM ca-npaKce, nocnaHLl!4KLll KaHALl!Aarn Koa11L114L11je Aa osor Kpaja K~a Kao crpaHKa, a Lil nojeALllH· rnMa Lil c11L11Ka o rp~y je nornyHa. Anarnja, >KLll-CnO-HC P~L11soje nL11prn1i, ML1111op~ 6e11L111i , 4L11 , HLllCMo 3arajL1111L11. HaKOH 3eMiborpeca 1998. sor 6e3 nepcneKrnse - OABJlaYe IbYAe Ha crpa-ToML11c11as PaHKOBLllli Lilja 06e1ianL11CMO6L11paYL11- ByK ApawKOBLll1i je 6L110 npsLll no11L11rnYap KOjLll je HY Lil crnapajy 3aLllcra MyYaH yrncaK o BaJbesy. May Baibesy OHO wro MO>KeMo Aa YYLllHLllMO Lil ro AOwao y Hajyrpo>KeHLlljLll MLllOHLllYKLll Kpaj Lil noMo- OA rp~a-noHoca MeranHe LllHAYCTpLllje, BaJbe-1ieMo 4LllHLl!n1 Y CKJl~Y ca BLllCOKO nocTaBibeHlo1M rao KOJlLllKO je MOrao, Lil OH Lil CnO. HanOMeHyO BO je nocrano OTn~ M0TaJlH0 LllHAYCTpLllje. Kao y KpL11repL11jyML11Ma OAfOBOpHocrn Lil MopanHocrn, 6Lllx Aa y MLllOHL114L11 , JbLllry Lil Y6y yyecrnyjeMo y xopop cpL1111MOBL11Ma. C~a je cse Mprso. -
CPRCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. $E6PYAP 2004. 11
I
"13MEliY llBA 6POJA
·Ka10 Hae ie BnaxoaHli npoaoaao
-<>- MHAEHA M. nonOBll1n
nPOnACT ,.3ACTABE" y 4acy Ka,qa ,[\eMOKpaTCKa CTpaHKa KaHAH
AYie 3a Hosor-cTapor MHHHCTpa 3a npHsarn3a-4Hjy csora Hosor 4JlaHa A11eKcaHAPa B11axosHtia, npeA 04HMa jasttocrn pywH ce jeAaH OA HajsetiHx npojeKara MHHHcrapcTsa 3a npHsarn3a-4Hjy. Pa,qH ce, HaHMe, o HeAaSHOM jasHo 06e110-Aa1-1>eHoM OAycraja1-1>y aMepH4Kor 6H3HHCMeHa (y TepMHHOJlOrnjH MHHHCTapcrna 3a npHsarn-3a4Hjy) ManKoMa 6pHKilHHa OA KYnOSHHe 80 OAcro cpa6pHKe ayTOM06H11a ,,3acrasa".
6pHKJlHH je - cyo4eH ca 4Hl-beHH40M Aa Hetie MOtiH Aa KynH ,,3acrasy" nOA ycJlOSHMa nOA KOjHMa je, Ha npHMep, MK K0Mep4 KynHo HeKOJlHKO wetiepaHa y BojsOAHHH, set; Aa tie MopaTH Aa H36pojH 150 MHJlHOHa AOllapa - KOHa4HO MOpao Aa npeKHHe ca OA11ara1-1>eM nomHcHsaHJa yrosopa o KynosHHH setiHHCKor Ae11a ,,3acrase". TaKo je Cp6Hja AOw11a AO ceprncp1r1KaTa 0 nonMTM'lKOj Hecpe~eHOCTM y KaH4e11apHjH ieAHOr eKCTpeMHO He03· 6HJbHOr ,,6H3HHCMeHa" 4HjH nOCJlOSHH nore3H cy y AMepH4H y sHwe Haspara H3a3Hsa11H o36HJbHY na>KH>Y CYACKHX H nopecKHX opraHa. CaMa 4HH>eHH4a Aa je MHHHCTap B11axosHti HMaO HHcpopMa4Hjy 0 cnopHOM 6pHKJlHHOSOM ymeAY y aMepH4KHM noc11osHHM KpyrosHMa jow y 4acy KaAa cy no4e11H nperosopH o npHsarn3a4HjH ,,3acrase", H Aa je ynopHo OA6Hjao Aa TY HHcpopMa4Hjy yKa11Ky11Hwe y nperosope, AOSOJbHO jacHO rosopH 0 TOMe KOJlHKO 6H 6HJ10 wTerno no HHrepece Cp6Hje B11axosHtieso 3aAP>KasaH>e y 6yAytieM s11a,qHHOM Ka6HHeTy.
,[la 6H cMo cxsarn11H Koje cy pa3Mepe B11axosHtiese owosopHocrn 3a 6pHKJlHHose APH6-JlHHre y ccpepH cpncKe npHsarn3a4Hje no~HMO OA HHcpopMa4Hja Koje cy jasttocrn Cp6Hje caonwTeHe OAMaX HaKOH npsor 6pHKJlHHOSOr KOHTaKTa ca MHHHCTapCTSOM 3a npHSaTH3a4Hjy. HaHMe, y TO speMe Cp~a TpHcpKosHti, A06po o6asewreHH Cp6HH KOjH >KHSH y AMepH4H, 06e110-AaHHO je y ,,r11acy" Aa ca ,,3acraBHHHM" CTpaTeWKHM naprnepoM Ma11KOMOM 6pHKilHHOM (KOMnaHHja ,, HyKapKo") nocTojH 4HTaB HH3 npo611eMa. Hajnpe, aMepH4KH rpa~aHHH Ma11KOM 6pHKJlHH ce set; 6HO npoc11aSHO csojHM SHWecTpyKHM 6aHKPOTCTSHMa y Koja ce y6paja H OHaj HeKa,qaWl-bH tteycnewaH noKywaj H3S03a ,,Jyra" y CA,[\. TpHcpKosHti je OTKpHo Aa cpHpMa ,, HyKapKo", Kojy je y 4HJbY npey3HMaH>a ,,3acrase" OCHOBao 6pHKJlHH ca jow HeHAeHrncpHKOBaHHM 11H4HMa, HeMa o6etiaHHX 150 MHJlHOHa AOllapa Koje Tpe6a Aa y11o>KH y pa3soj ,,3acrase". 6pHKJlHH je HajasJbHsao Aa tie Aeo rnx cpeACTasa Tpa>KHrn OA cpHHaHCHjCKHX HHCrnTy4Hja 3aHHrepecosaHHX Aa noMorny npHspeAHH pa3soj
' Cp6Hje (!),a Aeo - OA HHAHSHAYMHHX HHBecrnTopa. 6pHKJlHH ce npH TOMe OCJlaH>ao H Ha KaynrnHr 6aHKY 3a Kojy je TpHcpKOBHti Haseo Aa je y CBHM CBOjHM eKcn03HTypaMa OCTBapHJla 3a 2001. rQAHHY npocpHT OA yKynHO 1.400 (!) AOJlapa. TpHcpKOBHti je, raKo~e . 06e110AaHHO Aa je 6pHKJlHHOSa penyra4Hja y aMepH4KHM noc11osHHM KpyrosHMa KaTaCTpocpanHa: caMO y jeAHOM OA 6aHKpoTa 6pHKJlHH je npHjaBHO 11w-1Hy HMOSHHY y speAHOCrn OA ,,cpaHracrn4HHX" 2.000 A011apa H Ayrose OA 32 MHJlHOHa A011apa! 4Hras 6pHKJlHHOS nOCJlOSHH nOAYXSaT ca ,,3aCTaSOM" y aMepH4KHM nOCJlOBHHM KpyrOSHMa Ha3saH je HpOHH4HO ,,jow jeAHOM Ma11KoMosoM 6pHibaHTHOM HAejoM".
,[\oK cy Cp6HjOM H AMepHKOM OA3SaHJa11H osaKsH noc11osHH ycnecH ManKoMa 6pHKJlHHa, MHHHCTapcTBO 3a npHsarn3a4Hjy ce cnpAaJlO ca noKywajHMa CresaHa n0Kpaj4a, KaHa,qCKOr 6H3HHCMeHa cpncKor nopeK11a, Aa y4ecTsyje y npHsarn3a4HjH ,,3acrase". noJlOSHHOM jaHyapa
2003. roAHHe (H3Bop ,,Ka>KHnpcT" Pa,qHja 692, 4eTspraK 20. cpe6pyap) Ha a,qpecy cpncKor MHHHCTpa 3a npHsarn3a4Hjy A11eKcaHApa B11axoBHtia H ynpase ,,3acrasa B03H11a" crnma cy nHCMa ca nOCJlOBHOM nOHYAOM KOja je npy>Ka-11a H3BaHpeAHY npHJlHKY cpncKoj s11a,qH Aa ce H3Sy4e H3 HenpHllHKa CTBOpeHHX ,,jow jeAHOM MaJlKOMOBOM 6pHibaHTHOM HAejoM". Y rnM nHCMHMa CresaH n0Kpaja4, AHpeKTOp KaHa,qCKe KOMnaHHje ,,JyKaH", nOHYAHO je cpncKoj SJla,qH y11aral-be y ,,3acrasy" y H3HOCY OA OKO 200 MHJlHOHa A011apa 4HMe 6H ce pewHo He caMo npo-611eM noKperal-ba 036HJbHe npOH3BOAl-be y TOM 6HsweM HHAYCTpHjCKOM rnraHTy, set; 6H ce ocHrypao H nocao 3a oKo 200 cpHpMH - ,,3acraBHHHx" Koonepattara. 1113 pa3rosopa KOjH je HOBHHap Pa,qHja 692 HeWTO KaCHHje SOAHO ca B11a,qHMHpOM 4ynHtieM, H3spwHHM AHpeKTOp s11a,qHHe AreH4Hje 3a npHsarn3a4Hjy, ca3HaJ10 ce Aa CresaH n0Kpaja4 HHje jow 6HO A06HO OArosop Ha csojy nOHYAY OA MHHHCTpa B11axosHtia. Eso wra je o TOMe peKao 4ynHti: ,,3awTo HeMa owosopa MHHHCTpa B11axosHtia, TO MOpare Aa nHrare H>era, a11H OHO wro ja Mory Aa saM Ka>KeM jecTe Aa ce noHyAe o6H4HO He Aajy Ha
nap4ery nanHpa Hero 3axTesajy sp110 036HJbHY npHnpeMy. ,[\aK11e, MopaM Aa Bae pa3o4apaM y jeAHOj CTBapH. npso, npOAaja ,,3acrase" jow yseK HHje no4e11a. nocrojM jeAaH npeAyroeop ca ManKOMOM 5pMKJ1MHOM. Taj npeAyroeop ce r11111e, HapaeHo, ,,3acraee" M r1r111e ce no· cnoeatt.a, r1r111e ce aKTMBMpatt.a npo1113BOA· tt.e, MHeecr1r1patt.a y ,,3acraey". Ho, raj npeA· yroeop MMa 'lMTaB HM3 ycnoea M OH HM Ha KOjM Ha'lMH He npeiYAMLIMPa npMBaTM3a41r1jy''. n0Kpaja4 je, AaKfle, 6HO y ceH4H 6pHKI1HHa, KOjH je, HaBOAHO AaO MHHHCTapCTSY 3a npHBarn-3a4Hjy 4spwtiy nOHYAY· BHAHMO Aa ce pa,qH110 o npeAyrosopy. Ha>Ka11ocT, HH Ta,qawH>H npeMHjep, noKOjHH 3opaH nHH~Hti, HHje 3Hao (?) Aa ce pa,qH 0 npeAyrosopy. To ce SHAH H3 OBHX H>erosHx pe4H Koje cy HMa11e 3a 4HJb Aa aMoprn3yjy Hana,qe Ha ,[\eMOKpaTCKY CTpaHKY 3aTO WTO je H3a3sa11a nOJlHTH4KY Hecra6HJ1HOCT rnXHM 6ojKOTOM npeACeAHH4KHX H36opa y Cp6HjH (,,Hosocrn", 16. OKT06ap 2002): ,,HMje~H 03· 6MlbaH MHBeCTMTOp HMje ce nOKOJle6ao 36or npeACeAHM'lKMx M36opa. YocranoM, rpM Aa· Ha npeA APYrM 11136opHM Kpyr aMepM'lKM MH· eeCTMTOp CKJlOnMO je yroeop ca ,,l.lpeeHOM 3acraeoM", He 11eKajyli1r1 tt.111xoe MCXOA. To je 'lMtt.eHM4a KOja roeopM 0 KpeAM6MJ1MTeTy oee BnaAe Ha Me~yHapOAHOM nnaHy''. 6pHKJlHH je OBAe npHKa3aH, ynpKoc HHcpopMa4HjaMa Koje je 06e110AaHHO TpHcpKOBHti, Kao 0361-1-lbaH lllHBeCTMTOp. 111 He caMO TO. 6pHKJlHHOS npeAyrosop ca ,,3acrasoM" npeACTaBJbeH je Kao yrosop!
111 TaKO je OKOH4aHa OBa npH4a ca TY>KHHM KpajeM. Me~yrnM , no4e11a je - KaKo TO 6Hsa yseK Ka,qa npHspeAHe npo611eMe pewasajy JbyAH 6e3 OCHOBHHX 3HaH>a H3 0611acrn HHAYCTpHje - seoMa sece110 (Hll1H, 21.12.2000., HHTepsjy ca 3opaHOM nHH~HtieM): ,,npH4a 0 eKOHOMHjH 3aCHOSaHOj Ha MaJlHM H cpeAH>HM npeAy-3etiHMa 11eno 3SY4H, a11H 6e3 HeKOJlHKO HHAYcTpHjCKHX rnraHara HeMa KOHKypeHTHe npHBpeAe. Mopa Aa 6yAe neT-wecT ynopHwTa. 111, MH MopaMo Aa yo4HMO Koja cy ra ynopHWTa. ,,3acrasa" je jeAHO ynopHwre. OHH cy Me MOJlHJlH H ja TY BHAHM H HeKy csojy JlH4HY o6ase3y, Aa npo6aMo Aa AOSeAeMo ,,<Po11KcsareH", KOjH HHa4e HHje 6Ho cysHwe 3aHHTepecosaH. A11H, ja tiy noKywarn Aa Kao jeAaH OA MexaHH3aMa noMotiH Cp6HjH H3AejcrnyjeM H TO Aa AO~y JbyAH H3 ,,<Po11Kcsaretta" H Aa SHAHMO Aa 11H y ,,3acrasH" Mory Aa Hanpase OHO wTo cy HanpasHJlH y ,, WKOAH" H Aa OHAa ,, LjpseHa 3acrasa" 6yAe cpa6pHKa Koja tie npoH3SOAHTH ayroM06H-11e 3a pernoH".
CpncKa ,, WKOAa" je, KaKo SHAHMO, npona11a. Ma11KoM 6pHKJlHH HHje ycaMJbeH: nponacT ,,3acrase" 03Ha4H11a je pea11H3a4Hjy ,,jow ieAHe 6pHibaHTHe B11axosHtiese HAeje".
MHHHCTAPCTBO 3A PACKOn lUtJACnOPE?
Hamo HapaCJlH aneTHrn uow) s11a,qajyt;e ,[leMOKpaTCKe cTpaHKe Y4HHHJ1H cy Aa ce jasttocrn noHyAe Kao MHHHCTpH y HOBOj BJla,qH ynpaBO OHe JlH4HOCTH Koje cy CTBOPHJle JlOW HMHl,I ,,npsoj AeMoKpaTcKoj s11a,qH y Cp6HjH" (Aattac - >KHsKosHtieB Ka6HHeT) AO rpaHH4a Koje cy AOse11e AO I-bettor na,qa. HajHCTaKHyrnjH Me~y 1-bHMa cy set; noMeHyrH AJleKcaHAaP B11axosHti (3a Kora ce H y AeMOKpaTCKOM 6110Ky naprnja TBPAH Aa je ywao y nap11aMeHT caMo Aa 6H ra wrnrno HMYHHTeT y npeACTOjetieM npeHCnHrn-
18 cPnCKA PE'I • 6PoJ 338 • 4. $E6PYAP 2004.
0att>y np1110arn3a4111je) 111 6mK111AaP T:ier1111li. Ha>KanocT, 111 00Aelia cTpaHKa AeMoKpaTcKor 6noKa HYA111 pewett>a Koja Han111Kyjy 00111Ma 1113 AC. PaA111 ce, Ha111Me, o npeAnory ACC Aa ce y0eAe M111H111crapcrno 3a A111jacnopy y naKeTy ca KaApo0cK111M pewett>eM no KOMe 6111 6yAy1;111 M111H111-crap 61110 M111pocna0 MajK T:ioplje0111li, AyroroA111WH>111 npeACeAH111K CpncKor KOHrpeca yjeA111-1t>e1t>a.
Y llacy KOHCT111Ty111catt>a, nolleTKOM Ae8eAecernx roA111Ha, CpncK111 KOHrpec yjeA1111t>ett>a 111Mao je np1110111A non111rnllKe opraH1113a4111je Koja je 111Mana 3a 3MaTaK Aa nocrnrHe onwrn cpnCK111 KOHCeH3yc y norneAY pewa0att>a cpncKor Ha41110HanHor n111ratt>a. Y6p3o, 00a non111rnllKa opraH1113a4111ja nolleila je Aa Tpernpa M111nowe0111lie0 np111-cTyn pewa0att>y cpncKor Ha-41110HanHor n111ra1t>a Kao concrneH111 111 ieA111Hll1 MOry1;111 , WTO jy je A00eno y no31114111jy Aa Kao c0ojy 06a0e3y npey3Me KaMnatt>y nporn0 cpncK111x ono3111-41110H111x cTpaHaKa Koje cy 111Mane APYrall111j111 np111cTyn pewa-0att>y noMeHyror n111ratt>a. KaKO je 36or TaK0e c0oje non111-rnKe 61110 y A111jacnop111 np111x0alieH CpncK111 KOHrpec yjeA1111t>ett>a 0111A111 ce 111 1113 00or c0eAOllaHcT0a BnMaHa Bac111Jbe0111-lia yrneAHOr Cp6111Ha 1113 Kn1110-neHAa (,,CpncKa pell", 28. 5. 1998. 111Hrep0jy ca B. Bac111Jbe-0111lieM): ,,CpnCKll1 KOHrpec yjeA111H>ett>a crnopeH je no >KeJb111 jyrocno0eHcKe KOMYHll1CTll1l1Ke 0nacrn, 3aTO ra 111 300y - npoAy>KeHa pyKa Cno6oAaHa M111nowe0111lia. OcH1110allll1 Te opraH1113a4111je 1113 Cp6111je cy AP AneKcaHAaP nplba, AP 6YA111Mll1P Kowyrnli, H08111Hap MapKO nonyw111Ha UeAaH OA aTopa KH:>111re ,,C0111 Cp6111 c0era" - np111M. M. n), K1t>111>Ke0H111K M1110-APar nep111w111li, a 1113 AMep111Ke PMM111J1a M111neHrnje0111li, M111pocna0 T:ioplje0111li 1113 Kan111cpopH111-je 111 M111now M111neHK08111li 1113 Kn1110neHAa. rocnOA111H M111neHK00111li je, no ocH1110a1t>y KoHrpeca, cacra01110 Aenera4111jy Kojy je OA0eo KOA Cno-6oAaHa M111nowe0111lia - Aa MY 1113pa3e MopanHy nOAPWKy. L\111Jb OCHll18att>a Te opraH1113a4111je 61110 je Aa ce 1113 111HOCTpaHcT0a noMorHe pe>t<111M Cno-6oAaHa M111nowe0111lia 111 M111pjaHe MapK00111li ''.
000 Bac111Jbe0111lie00 c0eAOllaHcrno A06111ja Ha apryMeHra4111j111 111 y oT0opeHoM n111cMy Koje je AP C0erncna0 nayH00111li, ynyrno nolleTKOM 1992. M111pocna0y MajKny T:ioplje0111liy, npeAceAH111KY CpncKor ca6opa yjeA1111t>e1t>a (000 je np006111THO 111Me CpncKor KOHrpeca yjeA1111t>ett>a): .. Aparn M111pocna0e (,,Ca6paH111 y pacejatt>y" 6eorpM, 2002.; ,,CpncKa pell", 16. 3.1992), y n111-CMY OA Mapra 00e roA111He, y 0peMe KMa ce jow y0eK caMo pa3Mll1WJbano 111 nnaH111pano o OAnacKy Aenera4111je CpncKor yjeA1111t>e1t>a (CCY) y Jyrocna0111jy, noKywao caM Aa rn yKa>KeM Ha nory6HOCT APY>Kett>a ca KOMyH111CT111llKll1M 0naCTOApw4111Ma; ro0op1110 caM Aa Tpe6a 11136eli111 noceTy Cno6oAaHy M111nowe0111liy 111 0nM111 Cp-6111je, Aa lie ce, y nporn0HoM, nponycrnrn np111-n111Ka Aa ce y opraH1113a4111j111 0Kyn111 Haj0eli111 MOry1;111 6poj Cp6a y pacejatt>y, Aa HaM 00aK0111 ,,noTe3111" H111cy n0Tpe6H111. ( ... )
Owo0op1110 c111 M111 ( ... ): ,, KaKo lieMo M111, Cp6111 y A111jacnop111, noKa3arn TOM HaweM yrpo>t<eHOM, Mp>Ktt>OM 3aoKpy>t<eHoM, 111 OA 4enor c0era HanywTeHOM, cpncKOM HapOAY Aa cMo 111 Mll1 Cp-
6111 , Aa xolieMo Aa MY noMorHeMo, Aa ra H111CMO 3a6opa0111n111, Aa ra Hll1CMO npenycrnn111 M111nowe0111liy 111 KOMyH111crnMa? ( ... ) KaKo 06jacH111rn ( .. . ) Aa ce ( ... ) nnaw111Mo Aa M111nowe0111li MO>Ke Haw AOJ1a3aK Aa 111cKop111crn y c0oje c0pxe? ( .. . ) Ko lie n0Moli111 Cp6111Ma y ora1,16111H111 aKo He M111? ( .. . ) Aa je cpelie 111 naMern, c0111 Cp6111 y A111jacnop111 6111 Tpe6ano Aa noAp>Ke Hawy M111c111jy". ( .. . )
Ha>KanocT, 111cnano je MHOro rope Hero wro caM npernocra0Jbao. Aenera4111ja CCY APY>Kll1-na ce, 3a 0peMe noceTe, yrna0HOM ca KOMyH111-crnllKll1M 8J1aCTOAPW4111Ma 111 it>ll1X08111M, KaTKM npepyweH111M, nocnywH1114111Ma. Ca npeACeAHll1-KOM CpncKor noKpera 06Ho0e, Hajjalle 111 Haj-6pojH111je ono311141110He cTpaHKe, H111je Hawna Ha
llll1Ha Aa ce cacraHe. 0 nocern je, yrna0HoM 111 Haj0111we, n111cana pe>t<111McKa wraMna. Kon111Ko 3HaM, 111Hrep0jy c T0-6oM 06ja0111na je jeA111Ho .non111rnKa", 30aHa 111 ,,Cno6oAaHKa", a 00a je 111 jeA111Ha 1113-Aa0al1Ka Kylia Kojy je Aenera4111ja nocernna.
T0oj yrncaK: ,JocnOA111H M111nowe0111li je 61110 0pno 111cKpeH ... je TeWKO 111J1111 HeMorylie pa3yMern. lt1 He PM111 ce caMo o TOMe Aa c0oj 3aKJbyllaK y noMeHyTOM ll1HTep0jyy Hll1C111 H111llll1M nOTKpen1110; Te-6111 , 1113rneAa, H111je jacHo Aa 111CKpeHOCT H111KMa Hll1je 6111-na c0ojcrneHa KoMyH111crnMa, Aa cy Ha 0nacT AOWJ1111 , 111 Ha
tt>Oj ce OAP>Ka0ajy, o6MaHOM, Aa, llaK 111 y 00111M cyA60HOCH111M AaH111Ma 3a cpncK111 HapoA, KMa Cp6111 c0aKOAHe0Ho rnHy, o6Matt>yjy, T8PAeli111 Aa Cp6111ja H111je y paTy, Aa cy M06111n111caH111 pe3ep-0111crn - A06po00Jb4111 ! ( ... )
6e3yMJbe y Cp6111j111 ce HacTa0Jba; HapoA ce Ha0111Ka0a Ha HaCll1Jbe, CJ1111llHO OHOM 1113 1945, KMa cy JbYA111 cTpelbaH111 36or Kne0ere, 6e3 pa3nora; JbYA111 ce >t<111rowy, npa0e ce cn111cK00111 0H111x c Koj111Ma ce Tpe6a o6pallyHarn; ono31114111-0He naprnje ce np111Mopa0ajy Ha orpaH111lla0att>e aKT1110Hocrn He0111ljeHOM nponaraHAOM 111 3acTpaw1110att>eM. ( ... )"
00e nayH00111lie0e 111 Bac111Jbe0111lie0e pel1111 c0eAOlle Aa 6111 11136op MajKna T:ioplje0111lia 3a cpncKor Mll1Hll1CTpa 3a A111jacnopy A00eo AO H0-0111x 0en111K111x noAena Meljy Cp6111Ma y A111jacnop111. MHorn OA 1t>111x cMaTpan111 6111 raj llll1H HarpaAOM Kojy T:ioplje0111liy AOAeJbyje 6noK AeM0KpaTCK111x naprnja y 3HaK np1113HaH:>a 3a nOAPWKY KOjy je, 6e3 cyMtt>e, y OApeljeHoM pa3A06Jby npy>K1110 M111nowe0111lie00M pe>t<111My.
HOBA EDH30llA ,,KAnEnCKHX KPECOBA"
Y3 >KecTOKY norncrnllKY nOAPWKY npeACeAH111 4e JYKOM-a 6111JbaHe Ko0alle0111li-Byllo, Kop111 YA08111llKll1 He M111cn111 Aa ce no0ylle ca nono>t<aja ry0epHepa H6C Koj111 joj je np1116a0JbeH y CKynwrnH111 Cp6111je HaKoH Knac111l1He Kpalje nocnaHll1llKll1X rnaco0a. 6111JbaHa Ko0alle0111li TBPA111 Aa y cnyllajy 11136opa ry0epHepa H6C Hll1KaK0or Kp1110111llHor Aena H111je 6111no (YrncaK HeAeJbe, 692, 25. jaHyap 2004). PoK00111 3a >t<an6e cy nponywreH111111 Kop111 je neranH111 ry0epHep H6C, Ka>Ke oHa. Cn111llHO je pa3Mll1WJbao 111 M111nowe-0111li KaAa je noKpao noKanHe 11136ope y Ho0eM-6py 1996. OH je A030on1110 ono31114111j111 Aa ynyrn
crncKA PE'I • cPOJ 338 • 4. <1>EcPYAP 2004.
>Kan6e CYA08111Ma, CYA00111 cy >Kan6e OA6111n111 111 M111nowe0111li je 111Mao n0Kp111lie Koje AaHac Ko-0alle0111liKa n0Kywa0a Aa np1116a0111 YA08111llKOj. Ha cpeliy, ono31114111ja H111je pa3M111WJbana nonyT M111nowe0111lia 111 00aj je Mopao Aa OACTyn111. Mopalie TO Aa yll111H111 111 Kop111!
Kop111 , nonyT jyHaK1111t>e ,, KanencK111x Kpeco-0a" jow 111cTpaja0a Ha oc0ojeH111M nono>Kaj111Ma. Y neTaK y0elle ornac111na ce 1113 6yHKepa H6C TBPAH>OM .. Aa cTpaHKe AeMoKpaTcKor 6noKa llll1He rpewKy Koja MO>Ke Aa HaHece AyropollHY wreTy rpaljaH111Ma rnMe wTo 11136op ry0epHepa 111 Ca0era H6C 30aH111llHO cTa0Jbajy Kao reMy Koan11141110Hor npero0apatt>a o crnapatt>y Ho0e BnMe Cp6111je" .
3awro ce H6C 6a0111 non111rnKOM (MnaljaH A111HK111li je HeneranHo cMett>eH ca Mecra ry0epHepa ca 06pa3no>Kett>eM Aa ce 6a0111 non111rnKOM!)? Kop111 je Ha 080 n111ra1t>e 08aKO owo00-p111na: ,,Bpno He00JbHO CMO TO YPM111n111, an111 jylle je 3a111cra 30aH111llHO 3anolleo jeAaH npo4ec npero0apa1t>a. C0e AO CMa CMO cMaTpan111 Aa je pell 0 HeKaK80M nOJ1111Til1llKOM no311141110H111pa-1t>y. He 3HaMo KaKo rn npero0op111 reKy, He 3HaMO y KOM npa04y 111AY. an111 Mll1CJ1111MO Aa je 0pno 0a>t<Ho Aa ce PM111 He3a0111cHocrn HapOAHe 6aHKe Ka>Ke Aa oHa He cMe Aa 6yAe Aeo non111rnllKe Tpro0111He".
00y x111n0Kp1113111jy 0e3aHy 3a He3a0111cHocT H6C oc0eTJba0a jaCHO A111PeKTOP lt1HCTll1TYTa r 17 M111nKo WrnMa4 y 00oj HeAa0Hoj 1113ja0111 3a 692: ,,OHO wro llYA111 jecre Aa je ynpa00 CMawtt>e pyK080ACT80 HapOAHe 6aHKe, np111crajyli111 Aa Ha 0HaKa0 Hall111H ylje y H6C Ha Koj111 je ywno, cpo3ano caMy 111Hcrnry4111jy HapOAHe 6aH-
Ke 111 yrpo3111no je 1113 TeMeJba Kao He3a0111cHy 111HcrnTy4111jy. no31110aT111 ce CMa Ha TO Aa HaPOAHa 6aHKa He 6111 cMena Aa 6yAe npeAMeT non111rnllKe Tpro0111He jecTe Ky4a1t>e Ha ornopeHa 0para. CMera TO wro TO llll1Hll1 000 pyK000Acrno, ynpa00 CMa, >Keneli111 Aa Ae3a0y111we Hanope Tp111 naprnje Aa cpopM111pajy BllMY" .
Kop111, KaKo npo111crnlle 1113 1t>eH111x o6paliatt>a jasHocT111, 6paH111 csojy no31114111jy pesony41110HapHll1M MeTOAaMa. 3a H>Y je 80Jba 8J1Majylie naprnje 1113HM 00Jbe 0eli111He. C111rne rpewKe, KaKo Ka>Ke 6111JbaHa Ko0alle0111li , yll1111t>eHe np111 ycron111llett>y y ry0epHepcKy cpoTeJby, ca KojoM je AaHac Kop111 nornyHo cpacna, 0e3aHe cy 3a nospeAY CKynwrnHcKor nocno0H111Ka. A nospeAe nOCJ10BHll1Ka He Mory H111KMa 111Marn np111pOAY Kp1110111llHOr Aena, Ka>Ke Byllo.
YnpKoc 00oj OA6paH111, Kop111 lie, aKo He 1113a-6epe APYrall111j111 nyT, ycKopo 6111rn 1113Hera 1113 H6C. Ha Hall111H Ha Koj111 cy 1t>eH111 non111rnllK111 ll1CTOMll1WJbeH1114111 1113HOCll1J1111 c0oje nOJ1111Til1llKe 111cTOMll1WJbeH111Ke 1113 HapOAHe cKynwrnHe Cp-6111je. -
19
Ka.a r nae aw v 33TBOP8HOM DPOCTOPY! M y Kpyweaqy na•e peAOBHO. JeAHH 1pa>1<e AG Kpyweaaq no· CTaHe npeCTOHHqa, APY'" KJKaiy 3a MHnaHoM, ia6yKoM ca rpaHe.
~ CV1H V1 WA MV1/\YH1HOBV1n Ha noKanHOM Hl-1soy. Ao6po je no3HaTa crnap Aa rpafjaHl-1 nep4l-1nl-1pajy CTpaHKY Ha ocHosy JbyAl-1 KOjl-1 je npeACTaslbajy Ha noKany.
V13 Kpywes4a tie y HosoM ca3l-1sy CKynwrnHe CL.f 6l-1rn l-1 npeACeAHl-1K 00 cno y Kpywes-4Y Jby6l-1wa Cenl-1ti. PaAl-1 ce o l-1CKYCHOM npl-1-speAHl-1Ky, jeAHOM OA yTeMelbl-1SaYa ~a6pl-1Ke Ma3l-1Sa y Kpywes4y, 6l-1sweM KOMep4l-1janHOM Al-1PeKTopy ,,Py6l-1Ha" l-1 ,, Mepl-1Me", 3aMeHl-1KY Ml-1Hl-1CTpa Tprosl-1He OA 1997. AO 2000, l-1 nocnaHl-1KY y CKynwrnHl-1 Cp6l-1je y l-1CTOM nepl-10AY· npeMa TOMe PaAl.1 Ce 0 YOSeKy KOjl-1 je 4e1-1>eH l-1 npl-13HaT y OSOM Kpajy. Cenl-1ti je l-1 YnaH npeACeAHl-1WTBa CnO.
,, Kao nocnaHl-1K y CKynwrnHl-1 CL.f 3anarat;y ce 3a jaYal-be AP>KasHe 3ajeAHl-14e l-1 xapMOHl-13a4l-1jy eKOHOMCKl-1X OAHoca, 3a sofje1-1>e eKOHOMCKe nonl-1rnKe Kaja tie wrnrnrn AOMatiy npl-1speAY l-1 n0Acrn4arn l-13S03, 3a ocj:laH3l-1SHY Ha-41.10HanHy Al-1nnoMarnjy, Kaja tie wl-1pl-1-rn MefjyHapOAHe se3e l-1 npl-1jaTelbCTBa l-1 crnaparn TeMelbe 3a eKOHOMCKl-1 npocnepl-1TeT 3ajeAHl-14e", Ka>Ke Cenl-1ti.
Aa nl-1 ce nyreM np1.1sarn3a41.1je MO>Ke oYeKl-1sarn nosetial-be npOAYKTV1SHOCTV1 1.1 peHTa6l-1nHOcrn caMor npeAy3etia? Aa nl-1 je l-13a6paH noroAaH MOMeHaT 3a caMy CSOjl-1HCKY TpaHCcj:lOpMa-4l-1iY >Kyne? roToso csl-1 ono31.141.10Hl-1 nonl-1rnYKl-1 Yl-1H1.1041.1 y rPaAY cy ce ornacl-1nl-1 l-1 04eHl-1nl-1 Aa je nocTynaK npoAaje 6l-10 HeAOSOibHO jasaH, Aa je 4eHa jaKo Hl-1CKa, Aa je l-13a6paH Heno3Harn cTpaTeWKl-1 napTHep l-1 Aa OYeKyjy AaJbe npo-6neMe y cj:lyHK4l-10Hl-1Ca1-1>y npeAy3etia.
nOKAJlHO 'FIE &MTM llPYf A'IMJE AeMoKpaTe cy 04eHl-1ne Aa cy 3aAOSOibHe pe-
3ymarnMa peny6nl-1YKl-1X l-136opa l-1 Aa Ha npeAcrojetil-1M noKanHl-1M l-136opl-1Ma oYeKyjy jow 60-Ibe. MHorn OA 1-1>1.1x Hl-1CY cxsarnnl-1 Aa y nonl-1-rn4l-1 HeMa rpejc nep1.10Aa l-1 Aa ce Tpa>Ke pe3ynrarn OAMax. Mo>KAa je HeKaAa AOSOibHO l-1 noKa3arn A06py solby, anl-1 o6etiasarn npoMnrHy 6yAytiHOCT l-1POHl-1YHO je. Cxsarnswl-1 Aa onaCHOCT spe6a, cse AeMOKpaTe cy ce OAfiYYl-1ne nne6l-1C4l-1TapHo 3a TaAl-1tia, jep je, KaKo Ka>Ky, YOSeK HOSl-1X l-1Aeja, Sl-13l-1je l-1 sen1.1Ke eHeprnje. HapasHo Aa l-bl-1Ma Hl-1je AO l-1HOsaropcTasa l-1 Sl-13l-1ja, set; AO HOsl-1x YeTsoporOA"1Wl-bl-1X MaHAaTa Koj1.1 6l-1 l-1M OMoryt;l-1nl-1 Aa HaM AeMoKpaTCKY l-1rpaHKY npl-1pefjyjy jow YeTl-1Pl-1 rDAl-1He. Anl-1, AO TaAa cse aKTepe YeKa noKanHo OAMepasa-1-be cHara.
Hosl-1 noKanHl-1 l-1360pl-1 tie, HapaSHO, CTaSl-1TV1 crnap1.1 Ha csoje MeCTO. To nOApa3yMesa l-1CKIbYYl-1Sal-be l-13 noKanHor nonl-1rnYKor >Kl-1sora
KpywesaYKV1 non1-1rnYKV1 so3 nyTyje Ha V1CTV1 V1fiV1 CfiV1YaH HaYV1H Kao V1 CSV1 ApyrV1 AOC-OSV1 S030SV1 y Cp6V1jV1. Ty V1 TaMO HeKV1 OA saroHa ce OTKaYV1, nOA npeTl-bOM Aa tie yH1-1wrnrn 4eny KOMno31-141-1jy, an1-1 y6p3o ce Hanpas1-1 He
WTO wro ce cj:lpa3eonowK1-1 Ha31-1sa HOSV1M non1-1rnYKV1M AOrosopoM. HapoACKV1 peYeHo - 1-1 sy41-1 CV1TV1 V1 os4e Ha 6pojy. na 1-1naK, y KpywesaYKOj non1-1rnYKoj sprew41-1 1-1Ma 1-1 HeYera wro A061-1ja 06p1-1ce Hernn1-1YHOr. Mo>Ke ce YaK pet;1-1 V1 V1HSeHrnsHor. MewTaH1-1 jeAHOr cena, Koje je Ha Ton1-1Koj YAaJbeHocrn OA rpaAa Aa MO>Ke Aa A061-1je 1-1 npecj:l1-1Kc np1-1rpaACKOr HaceJba, osor nyra H1-1cy 1-1Man1-1 rAe Aa rnacajy. l-b1-1xos AoM Kynrype, 6oJbe pet;1-1 npasa py1-1Ha, noKanHa caMoynpasa HV1je Hawna 3a CXOAHO Aa o6HOSV1 V1 cras1-1 y cj:lyHK41-1jy. 3axsaJbyjyt;1-1 6naroHaKnoHocrn jeAHOr MewTaH1-1Ha rnacano ce y 1-1>erosoj npoAasH1-141-1. Wrera. KaKas 61-1 TO eKcKny31-1saH Hacnos 61-10: ,,Ocrnap1-1sa1-1>e 61-1paYKOr npasa noA seApV1M He6oM" BeposaTHO 61-1 ce 1-1 4ec1-1-AOs41-1 pa36e>Kan1-1. An1-1 KpeH1-1Mo peAOM.
PE3YnTATM M3&0PA AeMoKpaTe cy y Kpywes4y npowne
oyajHo. 0sAaWl-bl-1M noKan-non1.1rnYapl-1- ~iiiill
V136opHa MareMarnKa je osor nyra 61-1na HeYMOJbV1Sa. PaAV1KanV1 cy OCSOjV1nV1 24,8 OACTO rnacosa V1 nps1-1 npoTpYan1-1 Kpo3 41-1Jb. HapasHO Aa ce He MO>Ke rosop1-1rn 0 HeKOj senV1KOj HaOYV1TOCTV1 V1 l-1HreneKTyanHoM sonyMeHy PaAl-1-KancKl-1X npeACTaSHl-1Ka y OSOM Kpajy. 3a sefil-1KY setil-1HY Hl-1KO Hl-1je Hl-1 yyo. HapOAY ce jeAHOCTaSHO 3raAl-10 pecj:lopMCKl-1 KYPC. HeKaKo napanenHo ca TOM Kpl-1naTl-140M, jeAHaKo MY ce raAe l-1 cse APyre nowrananl-14e l-1 pecj:lopMcKe AOCKOYl-14e npl-1cyrne y Hosorosopy T3S. pecj:lopMCKe enl-1Te. Ta noropel-1YHa AeMarorl-1ja, Kaja Ka>Ke ,,Cp6l-1ja l-13HaA csera, norncHl-1MO nl-1YHe l-1HTepece", Kaja Ka>Ke ,,Ml-1 tieMo y Espony", a l-1MaMo Kopyn4l-1jy setiy OA acj:lpl-1YKe, Kaja Ka>Ke ,,CTpnl-1MO ce AO 60Jbl-1TKa", a 1-bl-1Ma je set; MHOro 6oJbe, OA6l-1na je rnacaye OA T3s. pecj:lopMCKor 6noKa l-1 npenl-1na l-bl-1xose rnacose y Kyn1jy PaAl-1Kana. Ha APYrD MecTo ce nnacl-1pana ACC ca 22 OACTO rnacosa, wro je A06ap pe3ynTaT. Onwrn je yrncaK Aa je l-bl-1XOS pe3ymaT A0-6ap 36or seoMa jaKe l-1Hcj:lpacTpyKType y osoM Kpajy. AKO je A06ap pe3ymaT PaAl-1Kana 3a MHOre l-13HeHafjel-be, A06ap pe3ymaT cno csaKaKO Hl-1je (11 ,9 OACTO). Osa cTpaHKa ce nnacl-1pana Ha Tpetie MElCTO l-1CnpeA AC (11 ,7) l-1r17 nnyc (10, 6) . Pa3n03l-1 3a osaKas pejrnHr ce Kpl-1jy y KaAPOSCKl-1M pewel-bl-1Ma Koje osa cTpaHKa HYAl-1
20
Ma ce nonaKo o6l-1ja o rnasy KpaTKopoYHl-1 npl-1cryn sofje1-1>y cTpaHaYKe nonl-1rnKe. l-bl-1xoso yyewtie y noKanHoj snacTl-1 je 6l-1no npeAOMl-1HaHTHO, ca l-13pa>KeHl-1M Henorn3MOM 1.1 nowl-1M pe3ymarnMa. JaKo je ynaAIbl-1SO 6l-1no 1.1 1.1Ml-1rnpa1-1>e rno6anHe cpncKe nonl-1rnYKe c4eHe. HeKe Cl-1Tya4l-1je KapaKTepl-1-crnYHe 3a KpywesaYKY nonl-1rnYKY c4eHy 6l-1ne cy 3a py6pl-1KY ,,seposanl-1 l-1nl-1 He". OsAe ce csaKaKo Ml-1Cnl-1 Ha npeAfior Aa ce Hosa4 OA npl-1-sarn3a4l-1je ,,Mepl-1Me" ynoTpe6l-1 3a l-13rpaA1-bY Kynanl-1wra Ha Pacl-1Hl-1 . 0A60pHl-14l-1 AC, To6o>K 3a6pl-1HYTV1 3a reneCHl-1 OWOj OMfiaAl-1He, "13Hefi"1 cy osaj npeAnor Kao 036l-1IbaH. Ha csy cpet;y, cHare pa3yMa cy 61.1ne jaYe na je npeAfior reCHOM setil-1HOM OA6l-1jeH.
noCTM3&0PHA XPOHMKA no 3aspweTKy napnaMeHTapHl-1X l-136opa AO
wno je AO 1.13secHor nonl-1rnYKOr MpTsl-1na 1.1 AO rnxe npl-1npeMe 3a npeACTojetie noKanHe l-1360-pe. HeKaKo napanenHo ca rnM, noA nnawToM KOHrnHyl-1Tera npl-1sarn3a4l-1je npowna je l-1 npoAaja XeMl-1jCKe l-1HAYCTpl-1je ,,>Kyna", Kaja je npoAara 6eorpaACKOj cj:ll-1pM1.1 ,,BeKpa M", 3a cyMy OA 3,8 Ml-1nl-1oHa eypa. C o63l-1POM Aa ,,>Kyna" 1.1Ma cne4l-1cj:l1.1YaH npo1.13SOAHl-1 nporpaM, nocraSlba ce nl-1Ta1-1>e Aa nl-1 je cTpaTeWKl-1 napTHep KOjl-1 je Ha TeHAepy l-13a6paH penpe3eHrarnsaH?
CSl-1X OH"1X TaKMa4a KOjl-1 0Cl-1M sep6anHe KOHTaMl-1Ha4l-1je He 3Hajy Hl-1WTa APyro. Hetie IbYAl-1 Aa rneAaiy sl-1we cse oHe wapnaraHe, eHAeMl-1YHe nonl-1rnYape KOjl-1Ma je csaKl-1 OAna3aK y 5eorpaA cj:lpycTpa41.1ja l-1 nyT y Hen03HaTo, cse oHe n1.1Kose 3a Koje je eycj:leMl-13aM petil-1 Aa cy Hecnoco6Hl-1. noKanHe l.136ope y Kpywes4y roTOso cse ono3l-14l-10He cTpaHKe YeKajy HecTpnlbl-1-so. 4aK l-1 nonl-1rnYKl-1M nal-14l-1Ma je jacHo Aa tie pe3ymarn 6l-1rn 61.1THO APYraYl-1j1.1 OA pe3ymara Ha napnaMeHTapHl-1M l-136opl-1Ma.
HapoA je TpeHyrno y Kpywes4y oYajaH. JeAHl-1 craHyjy y 3rpaAaMa y KOjl-1Ma HeMa cTpyje, APYrl-1 cy 6e3 nocna, Tpetil-1 Tpa>Ke l-13na3 l-13 nasl-1pl-1HTa. Benl-1KY setil-1HY o6l-1YHOr nne6ca nonl-1rnKa l-1 He l-1Hrepecyje. V1naK, l-bl-1xosa je nocneAl-ba. OnwreM xaocy AOnpl-1HOCl-1 3HaYajHo l-1 noKanHa nonl-1rnYKa opraH1.13a4l-1ja OCA, KOja roToso csaKo seYe WaJbe rpafjaHl-1Ma Kpywes4a noKpeTHe aKycrnYHe napone rnna ,,Kpywesa4 3a npecTOHl-14y" y3 MY3"1YKl-1 CaAp>Kaj ,,Moj Ml-1naHe, ja6yKo ca rpaHe". HapOAY je l-1naK Hajre>Ke. Het;e 6l-1rn naKo Hl-1 Hosoj noKanHoj caMoynpasl-1 nocne l-136opa jep tie KpeHyrl-1 l-13 noYeTKa. Bl-1we ce l-1 He cetiaMo KOjl-1 je noYeraK no peAY· V1naK, csaKl-1 noyeraK je re>KaK. -
cPnCKA PE'I • 6PoJ 338 • 4. <1>E6PYAP 2004.
HACHO BErEn, nY&HVIUVICTA
HeMa ce1ca npe MaTM11apa
AeM0Kpa1e MHcne AG ce y 6paK yna3H ca 6pa11HHM yro· BOpOM H npeA MGTHllGpOM, He >Kene AG 6YAY taiHa HOliHa n.y6a1HHqa. AoK ACC ynopHo n0Ha1n.a: HeKa 6yAe caMo n.y6aBHHqa, nOWTO ie 6Hna y CJMlllHBHM n.y6aBHHM GBGH· TJPGMa ca KpHMHHanqHMa H ca KopynqHioM. To ie ieAHG
o6HllHG MenOAPGMG.
90- M1t1PJAHA KA/H1Hl-1n
KaKO CMO AOW/111 y c11rya411jy ,,Het;eMO crapy B/laAy, HetieMO Hl1 HOBY Bll~y. He1ieMO npeACeAH11Ka CKynWTl1He, a He1ieMO Hl1 HOBe 1136ope"? Aa 1111 cy TOMe KYMOBa/111 Hawe rnynOCTl1, n0Aea11e, noX11ene, Ja611yAe,
crpaxoe11, Mp>Ktt.e, np11naAH11411 crape e11acr11, HOBe B/laCTl1 111111 OHl1 113BaH e11acr11, 113 no1111411je, nOA3eMlba, KpynHor Kan11ra11a?
Pa3!1031t1 cy AY60K1t1. M1t1cn1t1M Aa 001t1 APaMarw-1H1t1 AaH1t1 cBeA04e o roMe Aa ce KOA Hae jow yseK H1t1cy Ae¢1t1H1t1can1t1 jacH1t1 non1t1rn4K1t1 npojeKrn, naprnjcK1t1 npocp1t1!11t1. l...leo non1t1rn4K1t1 :>KltlBOT KOA Hae ce CBOA1t1 Ha, c jeAHe crpaHe, A1t1CKypc o Ha41t1j1t1, a ca Apyre Ha aA xoK pearosat-ba Ha CBeKOAHeBHe eKOHOMCKe, nO!llt1Tlt14Ke np1t1!11t1Ke 1t1 c1t1rya41t1je. CaMa non1t1rn4Ke nanera je jeAHOcrpaHa. HeMaMo MOAePHY nes1t14y, HeMaMO Hltl KOH3epsarnBHY AeCH1t14y, a 0 Jl1t16epa!1HOM npojeKrnMa Aa 1t1 He rosop1t1M. Bn~a jeAHa APaMarnYHa aHapx1t1ja y Kojoj csaKo, 1t1 6yKBa!lHO CBaKora MOMeHTa, MO:>Ke Aa Met-ba ynore, np1t1H41t1ne, crparernje 1t1 non1t1rnKy. 111 He caMo Aa Mory, Hero cy 1t1 np1t1MopaH1t1 Aa 61t1 ca-4ysan1t11t136opHy 6a3y, Koja je jow yseK jaKo rpayMarn3osaHa 36or Hawe npownocrn.
YMOPE CE 3awro ce HeK11 OA nperoeapa'la Koj11 y'le
creyjy y cj>opM11patt.y BnaAe jaeHo 11 >KecroKO npeny4aeajy, KaAa cy 1136op11 3aepweH11, a HOBl1 Hl1CY pacn11caH11? Aa 1111 ce TOM 11rpoM 3BaHoM ,,Kp11e je HeKo Apyr11" wa/be nopyKa jaeHocr11 Aa AeM0Kpar11ja H11je ecj>11KacHa, Aa ro H11je 6aw Haj6olb11 Ha'l11H 3a pewaeatt.e APYWTBeH11x npo611eMa 11 Aa je norpe6Ha 'lepcra pyKa?
naKo 61t1 61t1no Kp1t1e1t1rn nom1rn4ape Kao nojeA1t1H4e. Ja 61t1x ce 1t1naK OA rora Y3AP:>Kao. no MOM M1t1wJbet-by, OH1t1 cy caMo orneAano APYwTBa y KOMe sn~a orpoMaH Ae¢1t141t1r nosepet-ba. non1t1rnYap1t1 cy caMo 1t1rpa4Ke re nocrparoscKe rpayMe. MeH1t1 He cMera wTO ce OH1t1 AYro AOrosapajy oKo TOra KaKo tie Aa cacrase BnaAe 1t1 KO tie c K1t1M y Koan1t141t1jy. ,[lewasa ce TO noHeK~ 1t1 y HeK1t1M APYr1t1M AP:>KasaMa. Beti1t1 je npo6neM wro ce ry61t1 pa41t10Ha!lH1t1 npeAMer AOrosopa. Jep, He A1t1CKyryje ce o cron1t1 nope3a, o cyA61t1H1t1 sen1t1K1t1X APYWTBeH1t1X c1t1cre-
Ma, Kao WTO cy 3ApaBCTBO, WKOJlCTBO, non1t141t1-ja ... He A1t1CKYTyje ce o KapaKrepy 1t1Hsecrn41t1-ja, o 6y1,1ercKoj npojeK41t1j1t1, nowro ce, HapasHo, y Koan1t141t1jaMa cse TO rewKo ycarnawasa, Hero ce A1t1CKyryje o non1t1rn4K1t1M crpacrnMa. non1t1rn4Ka c4eHa y Cp61t1j1t1c~a1t13rneAa Kao HeK1t1 Jby6asH1t1 wecTOyrao. CaMo, ra APaMa MO:>Ke Aa ce 3aspw1t1 rparn4HO.
·AKo AO~e AO cj>opM11patt.a enaAe AeMoKparcKor 6110Ka, 6e3 06311pa Aa 1111 t;e 611r11 Matt.11HCKa 111111 ee1i11HcKa, Aa 1111 t;e noA tt.eHl1M pyKoBOACTBOM A01i11 AO paceerlbaeatt.a 6pojH11x acj>epa 11 xanwett.a 0H11x 6113Hl1-cMeHa 11 no1111r11'lapa Koj11 cy noee3aH11 ca Kp11Ml1Ha/10M?
HeMaM Bltlwe 1t1!1Y31t1ja. naprnje tie 6paHlt1Tlt1 ,,csoje" 1t1 Kp1t1rnKosarn ,;ryije", 61t1lie eseHryanHO KO!larepa!1Hlt1X wrera. V1Ma TY HeKltl ijaBOJlCKltl Kpyr lt1 He 3HaM KaKO ce MO:>Ke npeK1t1Hyrn. Cs1t1 tie np0Hati1t1 HeK1t1 an1t16:.1 3a He41t1t-bet-be. Y TOM CMltlC!lY HOBe CHare HeMa Ha Blt1A1t1Ky. Cse-
CPRCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. <l>E6PYAP 2004.
craH caM Aa Aeo non1t1rn4apa 1t1cKpeHo :>Ke!l1t1 Aa npeK1t1He raj Kpyr .. . An1t1, 1t1 OH1t1 ce jeAHOr rpeHYTKa yMope OA TOra. non1t1rn4ap1t1 cy cna61t1 , a eKOHOMCKltl Jl061t1 je MOtiaH. JeA1t1HO 61t1 MOr!lltl lt13MeHlt1Tlt1 C1t1Tya41t1jy Wlt1p0Klt1 41t1Blt1J1Hlt1 nporecrn, npeABOijeH1t1 4exoscK1t1M YAPY:>Ket-b1t1Ma 1t1 C1t1HA1t1KarnMa. An1t1, 6oj1t1M ce Aa cy 1t1 OH1t1 seoMa cna61t1 , TaKO Aa tie rpaijaH1t1 1t1 Aafbe HeroAOBarn nporns Kopyn41t1je 1t1 Kp1t1M1t1Hana y3 Kacpy 41t1-rajyti1t1 HOB1t1He 1t1 rneAajyti1t1 renes1t131t1jy.
KAO &AflOH'IMT.M nperoeop11 OKO cj>OpM11patt.a APYre nocT
Ml1/lOWee11t;eecKe en~e Ha11a3e ce y t;opcoKaKy ... Ha jeAHOj crpaH11 11MaMo ACC Koja cMarpa Aa je jeA11HO pewett.e Matt.11HcKa enaAa 6e3 AC, Ha AYroj crpaH11 Ha11a311 ce AC ca craeoM Aa je jeA11HO Moryt;e pewett.e ee1i11HcKa B/laAa y KOjoj t;e 11 OHa y'leCTBOBaT11 ... Ko je o,qroeopaH?
npo6JleM je y TOMe WTO je nOJllt1Tlt14Klt1 1t1AeHTlt1TeT Haw1t1x naprnja jaKo cpparMeHrap1t13osaH 1t1 HeAe¢1t1H1t1CaH. PaA1t1Kan1t1 cy nOHYA1t1!11t1 Koan1t141t1jy ,[ICC-y, ca o6pa3JlO:>Ket-beM Aa 1t1Ma MHOro nporpaMCKltlX CJllt14HOCTlt1 Meijy t-blt1Ma. ,[ICC je ro OA61t10, caMo H1t1je Haseo 61t1THe nporpaMcKe pa3!11t1Ke. Ha TO, HapasHo, 1t1Majy npaso. 0HAa je ,[ICC npeA!lO:>K1t10 ,[IC-y Aa 6yAe saHKoan1t141t10-H1t1-Koan1t141t10H1t1 naprnep, 06etiasajyti1t1 Aa tie MO:>KAa nocne nonpasHor 1t1cn1t1ra 61t1rn 1t1 1t1crnHCK1t1 KOa!l1t141t10Hlt1 naprnep1t1. ,[IC je TO OA61t10,
nowro M1t1CJ11t1 Aa ce y 6paK yna31t1 ca 6pa4Hlt1M yrosopoM 1t1 npeA MarnYapoM. ,[IC He :>Ke!l1t1 Aa 6yAe TajHa HOtiHa Tby6aBH1t14a. ,[\OK ,[ICC ynopHO noHaBTba, HeKa 6yAe caMo Tby6asH1t14a, noWTO je 61t1Jla y cyMt-blt1Blt1M Tby6aBHlt1M asaHrypaMa ca Kp1t1M1t1Han41t1Ma 1t1 ca Kopyn41t1joM. To je jeAHa 061t14Ha Me!lOApaMa. H1t1KO He A1t1CKyryje 0 jaCHltlM nOJllt1Tlt14Klt1M nporpaM1t1Ma, Hlt1Tlt1 0 TOMe Aa n1t1 ce rn naprnjcK1t1 nporpaM1t1 Mory cnoj1t1rn 1t1!11t1 He. A TO H1t1je cnyYajHo, nowTO TaKB1t1 AeTaJbH1t1 nporpaM1t1, KOj1t1 ce Mory KOMnaparnsHO aHa!l1t131t1parn , He nocTOje. OH1t1 cy AeKoparnsH1t1, yonwreH1t1 , nenpwas1t1 Kao 6anoH41t1ti1t1 .
21
KoMe Haje111we OAroeapa oeaKea c111rya4111-ja? Aa 1rn oeaKea c111rya4111ja OAroeapa AC, nowro cy OHlll <J>aKTlll'lKlll Ha enacTlll? Mo>KAa 5orolby6y Kap1111;y, KaKo Ka>Ke Mnat;aH A111H· K1111;? KaKo KOMeHrap111were Kap1111;eeo YKibY· 'llllBatt.e y jaBHlll >KlllBOT?
BepyjeM Aa He owosapa Hll1KOM. To je jeAaH nonyMpaK, KOjll1 npOAY6Tbyje KPll13y. H111je s111we pe4 o TOMe Aa HeKo >1<en111 Aa ocraHe Ha snacrn, Hero nocroj111 sen111K111crpax111 OA snacrn. Ma KO Aa AOfje Ha snacr, 111Mat.e sen111Ke npo6neMe 111 MyKe, Mopat.e Aa nosy4e HenonynapHe noTe3e. M111cn111M Aa je {J,C set. 111cKyc111na rop4"1HY snacrn, a HacneAH111Ke YeKa 111cro raKo rpHoBll1T nyT, aKO He 111 TpHos111rnj111. /J,a ce 1113pa3111M 61116n111jcK111 , YeKa Hae seoMa rewK111x ceAaM roA111Ha. Jao OHOM KO t.e 6111rn Ha snacrn .. . WTO ce rn4e 6orolby6a Kap111t.a, owosop je seoMa jeAHOcrasaH, aKo >1<en111 Aa SOAll1 non111rnKy, HeKa ce yn111we y jeAHY naprnjy, HeKa ce KaHA111AYje 3a HapOAHOr nocnaH111Ka 111n111 HeKa OCHyje csojy naprnjy ca jacH111M nporpaMOM 111 HeKa 1113afje
Ha 11136ope, na TaKO y napnaMeHry Aa ce 6op111 3a CBOje 111Aeje. To 6111 6111no caCBll1M y peAy, MO>KAa 111 KOp111CHO, osaKO s111we He 111Ae.
np111speAHa 111 non111rn4Ka ccpepa rpe6a Aa 6yAY ayroHOMHe. 0He ,,pa3rosapajy" caMo npeKo 3aKOHa. Bet. 111MaMo napaAOKcanHy c111rya4111jy, 61113Hll1CMeH111 ce 6ase non111rnKoM, a non111rn4ap111 61113Hll1COM. 6oj111M ce , aKO TaKO HaCTaBll1MO, Aa t.eMo crnt.111 AO rora Aa t.e 61113Hll1CMeH111 6111-rn set.e n111pcKe narp111ore Hero n111pcK111 necH111-411119. seKa. VIHAYCTp111jana4 ... Kan111ran111cra je narp111ora aKo ce ycnewHo raKMll14111 Ha MefjyHapOAHOM rp>K111wry. A non111rn4ap111 rpe6a Aa crnapajy A06pe 3aKoHe 111 Aa ce 6p111Hy o cnposofjef-by rnx 3aKoHa y npaKc111 111 Aa 4ysajy 111Hrepec AP>Kase. VI TY je Kpaj csaKe np1114e. np111-speAHll1K, nocnOSHll1 40SeK csaKaKO H111je narp111-0Ta aKO Tpa>K111 MOHOnonCKll1 nono>Kaj Ha AOMat.eM rp>K111wry, jep TO pafja janosy 111 6ecnoMot.HY AP>K_asy, a rpafjaH111 cse ro cKyno nnat.ajy. M111 111MaMO HeKll1 All1Slbll1 Kan111ran1113aM, KOH4enryan1113osaH 3a speMe M111nowes111t.esor pe>1<111Ma,
22
a wraMna n111we o TOMe KaKo 111MaMo Kan111ran111-cre-aHfjene. KoA Hae ce o Kan111rany Koj111 je pofjeH y Kpsas111M speMeH111Ma rosop111 HajMopan111-crnYK111j111M je3111KOM y Espon111. 6amaK 6111 nonyAeO Aa je 61110 y np111n1114111 Aa ce cperne ca raKSOM c111rya4111joM. /J,a n111 111MaMo cnoco6He np111-speAHll1Ke Haj6olbe rosop111 craf-be y np111speA111. CaMo y AP>KaSHOM co4111jan1113MY je AP>Kasa 111cKTbyY111so OAfOSOpHa 3a np111speAY· 3HaTe, Ha 3an~y Kan111ran111crn Mory 111 6aHKpornparn, jeAHocrasHo npon~ajy. A KOA Hae? JeAHOCTaSHO, TO je HeMoryt.e.
HAWA CTBAP Wra je ca Met;yHapOAHOM 3ajeAH11140M, Aa
n111 tt.111Ma e111we OAroeapa cra6111nHa 111n111 He· cra6111nHa Cp6111ja? Aa n111 6111 ca Hecra6111nHoM Cp6111joM naKwe cnpoeen111 ceoje 3a4praHe 4111/beee? Aa n111 6111, pe4111Mo, tt.111Ma OAroeapano Aa paA111Kan111 npeyJMY enacr, TaAa 6111 111Man111 onpaeAatt.e 3a ceoje nocrynKe?
H111K0Me He OAroBapa Hecra6111nHa Cp6111ja, jeAHOCTaSHO 3aTO WTO 6111 OHa Aecra6111n1113osana 4eo pernoH. BepyjeM Aa CMO set. AOC~H111 ca csoj111M npo6neM111Ma. MefjyHaPOAHOj 3ajeAHll1-4111 Hajsa>KH111je je Aa ce osAe He ny4a, Aa He 6yAe set.111x ry>1<s111, cse ocrano je Hawa crnap. Mano npe4ef-byjeMo Hawy sa>KHOCT. Cp6111ja je Mana AP>Kasa, ca penarnsHo Man111M r p>1<111wreM, ca naynep1113osaH111M rpafjaH111Ma. HapasHo, nocroj111 jeAaH KOH4enr Espone 21. seKa y Kojoj Cp6111ja MO>Ke Aa 3ay3Me con111AHO Mecro. /J,a n111 t.eMO TO MeCTO 3ay3ern, TO je 111CKTbY4111SO Hawa crsap. Mo>KeMo pet.111 Aa, a MO>KeMo pet.111 111 He. 803 jyp111 111 6e3 Hae, aKo HeKo He sepyje, HeKa norneAa np111speAY y Cnosa4KOj 111n111 y CnoseH111j111 . Vl36op 3as111c111 OA Hae, H111wra Het.e nponacrn y Espon111, aKo Ka>KeMo Aa 111n111 He. An111, He cMeMo ce 3asapasarn 111ny3111joM KaKo MO>KeMO pet.111 He 111 Aa nocne rora 04eKyjeMo c111rya-4111jy Kao Aa CMO peKn111 Aa. JeAHOM rpe6a Aa OAnY4111MO ,qa HnH He, OA Tora He MO>KeMO no-6et.111. Y TOM cKnony 111 paA111Kan111 cy Hawa 111HrepHa crnap, Haw OArosop csery. Espana ce OA TOra HapasHo A111CTaH4111pa, He caMo y Cp6111-j111 Hero set. 111 y APYrnM 3eMTbaMa. 0 roMe 6111 111 XajAeP 111 ne neH MOrnll1 noy4HO Aa np1114ajy, MaAa 1113a f-bll1X HeMa H111Kai<Bor para.
Ha Ae4eM6apcK111M 11136op111Ma p~111Kan111 cy nojeAHHa'lHO oceoj111n111 Haje111we rnacoea .... KaKo ro o6jawtt.aeare, Aa cy nocne nero-0Kro6apcK111x npoMeHa ce111, 111 Hoea AeMo· KparcKa enacr 111 rpat;aH111, 3a6opae111n111 Ha npertt.e 3apt;an111M Kaw111KaMa, npeMna1;111eatt.a, <J>111HaHc111jcKe 3noynorpe6e, nore3att.e n111wrolba Ha raKc111cre 111 cryAeHre, rywett.e cno6oAe YH111eep3111rera, yH111wraeatt.e Me· AHja, eep6anHe 111 <J>1113H'lKe o6pa'lyHe y o6e CKynwr111He ....
He sepyjeM Aa cy rpafjaH111 3a6opas111n111 ry npownocr. HeMa ry H111KaKse MaH111nyna4111je 111 H111KaKse aMHe3111je . JeAHOcrasHo, Aeo rpafjaHcrna je y6efjeH 111 TO Ha ocHosy 111cKycrna 1113 AeseAecernx rDA111Ha, Aa p~111KancK111 nyr SOA111 y paj. MO>KAa p~111Kan111 Hll1Cy Hll1 TaKO jaKll1, MO>KAa je npo6neM y roMe wro cy OHll1 APYrn cys111-we cna6111. ToMac MaH je jeAHOM peKao Aa 111Ma speMeHa K~a 111 AeMOKpare Mopajy ca nyH111M cp4eM Aa ce 6ope 3a AeMoKparnjy. Ca 4111CTOM pyKoM 111 ca jacH111M nojMos111Ma. Mo>KAa ce paA111 o TOMe Aa ce Aeo Haw111x AeM0KparcK111 onpeAelbeH111x TbYA111 caMo ca nona cHare 6op1110 3a AeMoKparnjy, a HeMa Hll1 jacHe nojMose. A Hll1 pyKe Hll1CY CSll1Ma caCBll1M 4111CTe. -
e(>- fbll11bAHA 40/\l/ln
'
ecro 06et.aH111x 200 M111n1110Ha AOnapa 3aspwHor yrosopa KOjll1M KOHa4HO no
. raje naprnep KparyjesaYKOj ,,3acra-111 ayTOM06111n111", ca KojoM je y Kpary
es4y rpe6ano Aa ornop111 3ajeAH1114KY cp111pMy ,,3acrasa MoTOp Bop Kc", aMe
p1114Kll1 ,, KOHrposep3Hll1 61113Hll1CMeH" ManKOM 6p111Kn111H je 28. jaHyapa y ,,3acrasy" ynyrno n111-CMO y KojeM Ka>Ke Aa je OAycrao OA nocna y Kparyjes4y.
Y n111cMy Koje je ynyrno M1110Apary Cas111t.es111-t.y, npeACeAH111KY ynpasHor OA6opa ,,3acrase'', raj ,,nocnosH111 'lOseK" 1113 AMep111Ke, 1113Mefjy ocranor Ka>Ke Aa OA nocna OAycraje 36or Hecra6111nHe non111rnYKe c111rya4111je y Cp6111j111 , Kaja He rapaHryje ycnewHo 111Hsecrnpat-be 111 npocp111r. OH ce 1113s111f-basa 111 04eKyje capaAf-bY MeHat,JMeHra ,,3acrase" (Koj111 je, Ka>Ke OH, jaKo A06ap) 111 f-beros111x crpy4f-baKa y 6YAY11Hocrn.
TeKcT n111cMa nocnar cpaKCOM Cas111t.es111t.y, cppa3aMa ce 111 3aspwasa. 6p111Kn111H Kao pa3nore OAycrajaf-ba HaSOA111 Hepaw4111wt.eHe 111Mos111H-
lpHKllHH KGO • pa311ore OAJCTGIGlbG
HGBOAH nonHTHllKJ
Hec1a6HnHoc1 y Cp6HiH,
Hepaw11Hw1ieHe
HMOBHHCKe
OAHOCe J uJGCTGBH",
AJrOBe •a6pHK8
npeMa •Hiary,
no1epHOUHMG
H pGAHHllHMG.
cKe OAHOce y ,,3acras111", AYrose cpa6p111Ke npeMa ct>111jary, nosep11104111Ma 111 p~H1114111Ma 6p111Kn111-Hos111M n111cMOM M111K111jy Cas111t.es111t.y KoHa4HO ce ocyw111na waprapena 3a KojoM je KparyjesaYKa jaBHOCT Kao ,,Mysa 6e3 rnase" 111wna roroso ASe rDA111He, a OHll1 Mano6pojH111 Koj111 cy rspA111n111 Aa ce 1113a 6p111Kn111Ha sy4e He3aS111AHa npownocr s111wecrpyKor 6aHKpora 111 npesapaHTa, KOHa4HO cy AOKa3an111 Aa cy y npasy. n111raf-be je KO CHOc111 owosopHocr 3a ASOrDA111Wf-be 06Maf-b111saf-be KparyjesaYKe 111 cpncKe jasHocrn HaSOAH111M napTHepcrsoM 3a 6p111Kn111HOM, 3a Kora cy AaH nowro ce f-beroso 111Me nojas111no y Cp6111j111, cs111 AOMat.111 crpy4f-ba4111 jeAHornacHo yrspA111n111 Aa je npesapaHT Ae4eH111je, Aa HeMa Hosa4, Aa f-berosa qmpMa HeMa 60H111rer, Aa je y csery aMep1114KOr 111 KaH~CKOr 61113Hll1Ca n03HaT Kao 40SeK Kora ce rpe6a KnOH111rn, Kao rnopa4 s111we cyM-
CPnCKA PE'I • oPOJ 338 • 4. $EoPYAP 2004.
'
t-bHBHX nocnosa ya noMot. KpeAHTa, KOjH cy ce 3aBpWaBaJlH 6aHKpOTCTBOM. npocrnje peYeHO, YOBeK HeMa 200 MHJlHOHa AOllapa, a HaAaO ce Aa t.e ray osoM rpaHre-cppaHre yrosopy cpHHaHCHjCKH noAp)f(arn 811~a Cp6Hje, eseHryanHo HeKo H3 EsponcKe yHHje.
Cse OHO wro y ,,cnyYajy 5pHKJlHH" crpyYHa jaBHOCT AOKaayje OA npsor AaHa, a snacr t.yrn, HcnocrasHno Kao TaYHO, a Aa owosopHHMa aa osaj ,,nocao" jow yseK HHje ynyt.eHo nHTat-be KO t.e nnarnrn ABe crpat.eHe roAHHe KynoBHHe speMeHa H co4HjanHor MHpa y Kparyjes4y? Ko t.e Haat.H npeA paAHHKe KOjH y noroHHMa OBHX AaHa p~e Ha MHHyc Aecer H pet.H HM Aa 6ap 3a H3BeCHO BpeMe He OYeKyjy 6JlHCTaBY 6yAvt.HOCT? TaYHHje, Aa He oYeKyjy HHKaKBY 6yAvt.Hocr.
KO nva, A KO 3&YtbEH KaKo TO Aa je MHOApar CasHt.esHt., npeACeA
HHK YnpasHor OA6opa ,,3acrase" OA 2000. roAHHe, Kao 6H3HHCMeH spxyHcKor peHoMea, reK HaKoH 5pHKJlHHosor nHcMa ycraHOBHO Aa je osaj ,,cHraH rprosa4", KOjHM ce He rpe6a nperepaHo 6asHrn, set. MY aaxsanHrn wro je yno)f(HO HeKOJlHKO MHJlHOHa AOnapa 3a HCnHrnBat-be cpa6pHKe. OA cnoco6Hor H nyKasor nocnosHOr YOBeKa, 3a KaKBOr CJlOBH CaBHt.eBHt., OYeKHBaJlO ce Aa TO K~e npe ABe roAHHe, K~a ce ManKoM 5pHKJlHH npBH nyr nojaBHO Kao aaHHrepecosaHH ,,naprHep" AOMat.oj ayTO-HHAYCTpHjH. CasHt.esHt. OBHX AaHa y MeAHiHMa Hamawasa Aa je aa ,,3acrasy" A06po Aa ce CBHM cHnaMa nOTPYAH Aa npoHalje naprnepa Meljy ocaM Hajset.HX CBeTCKHX ayro-Kyt.a, jep cy HCnHrnBat-ba aMepHYKHX TeXHOJlOWKHX eKcnepara (BepoBaTHO 5pHKJlHHOBHX) noTBPAHna Aa cpa6pHKa aa TO HMa AOBOJbHO HHAYCTpHjCKHx H K~posCKHX Kana4HTeTa.
CaBHt.eBHt. HHje peKao HHWTa WTO set. HHje MHOro nyra nOHOBJbeHO, c rnM WTO je 6ap OH Morao AneKcaHAPY BnaxosHt.y TO Aa o6jacHH H paHHje H y6eAH ra Aa ManKoMa 5pHKJlHHa He rpe6a cxsararn 036HJbHO.
PyKOBOACTBO ,,3acrase" ce H osora nyra noHawano Kao H yseK K~a ce Hawno y He3roAHOj CHTya4HjH H K~a )f(eJlH Aa H36erHe nHTat-ba. noBOAOM bpHKJlHHOBOr nHCMa AHpeKTOpHjyM ,,3acrase" ce omacHo caMo caonwret-beM y KOjeM norspljyje Aa OA AOrosopa HeMa HHWTa, anH Ka)f(e Aa bpHKJlHH HHje jeAHHH ca KOjHM je ,,3acrasa" nperosapana H Aa cpa6pHKa caAa y6p3aHO p~H Ha HOBOM MOAeny ayTOM06Hna, KOjH 6H Morao Aa ylje y npoH3BOAt-bY set. 2007. Oner senHKe peYH H senHKa o6et.at-ba 6ea noKpHt.a. AKO ce OCBpHeMO yHa3~, cernt.eMO ce Aa je ,,3acrasa" yseK nperosapana ca Hajset.HM CBeTCKHM ayro-Kyt.aMa Koje caMO WTO HHCY y Kparyjesa4. HeKa osora nyra re KpynHe H3jase OCTaHy 6e3 KOMeHrapa, AOK He 6YAY H3BeCHe.
3aHHMJbHB je H eras CaMocranHor CHHAHKara ,,3acrase", spno caMoysepeH H 6ea npeBHwe eM04Hja. 3opaH MHxajnosHt., npeACeAHHK
osor CHHAHKara, K~e Aa ,,HHMano HHje H3HeHaljeH nponanHM nocnoM ca 5pHKJlHHOM". MHxajnoBHt. TBPAH Aa je HCXOA oYeKHBaH jow npe wer Mece4H KaAa je CHHAHKar rp~Ho rapaH-4Hje OA 5pHKllHHa, Koje 6H nornpAHne Aa OH CTBapHO HMa HOBa4 KOjH HaMepasa Aa YJlO)f(H . ,,OAfOBOpa HHje 6HJ10, WTO Hae je ysepHllO Aa OH Te nape HHje HH HMao"' 3aK!byYyje MHxajJlOBHt..
noAcet.at-ba paAH, npe HeKHX weer Mece4H, 6aw K~a je ManKOM 5pHKJlHH, A06po caKpHBeH OA jaBHocrn, AOwao y nocery ,,3acrasH", cacrao ce H ca CHHAHKan4HMa H 3opaHOM MHxajnosHt.eM. T~a cy aarpa)f(eHe H noMeHyre rapaH4Hje, anH je Hajasa MHxajnoBHt.a 6Hna APYraYHja. T~a OH HOBHHapHMa HHje peKao Aa cyMt-ba Aa 5pHKJlHH HMa nape, set. Aa je ysepeH Aa t.e Hern HcnyHHrn csoj Aeo o6aseaa H Aa t.e yrosop o naprnepcrny 6Hrn noTDHCaH. Ao6po, peKJlo 6H ce, Mo~a ce CHHAHKana4 reK
CaA A03Bao naMern, a MO)f(Aa H HHje 6HO TaKO HaHBaH. P~Hno ce ry o HeKOJlHKO XHJb~a MOryt.Hx wrpajKaYa. c~ Mory H Aa wrpaiKYiY. 6HBwy peny6nHYKY sn~y 6aw 6pHra, a BnaxosHt. BHwe He Mopa Aa ce nnawH 6arnHa.
WTA llAJbE? lt1cxoA y ,,cnyYajy ManKoM 5pHKllHH" jow jeA
HOM je ysepHo Aa je AeMarornja Haj60JbH HaYHH Aa ce y MHPY npo)f(HBH nap roAHHa Ha snacrn. nornpAHO je H Aa AeMarornja, Ha lKaJlOCT, jow yseK ,,nanH" KOA HapoAa, KOjH HJlH HHje HayYeH Aa je npenoaHa, HJlH ce ronHKO HaBHKao Aa ra na)f(y Aa MY je KOHaYHO csejeAHO. Y OBOM cnyYajy je, MeljyrnM, OA YHt-beHH4e Aa CMO oner HcnanH rnynH salKHHje KaKo ce H3Byt.H H3 concrseHe rnynocrn, TaYHHje wraje ,,3acraBH" YHHHrn. AKO ce yaMy y o63Hp H3jase Aa ce KOHcrpyHwe H npasH HOBO B03Hno, Aa ce nperosapa ca BeJlHKHM CBeTCKHM Kyt.aMa, cpa6pH4H ce 4pHo nHwe. KonHKO 4pHo t.e 6Hrn, caYeKaj-
cPnCKA PE'I • EiPOJ 338 • 4. <DEEiPYAP 2004.
MO npse KOMeHrape crpyYt-baKa o TOMe Aa nH je yonwre y Cp6HjH Moryt.e KOHcrpyHcarn H npoH3Becrn HOBO B03Hno, ca napaMa KOjHMa AP)f(asa pacnona)f(e. A ,,3acrasa" HapasHo H Aalbe oYeKyje cy6seH4Hje OA AP)f(ase, na H nape aa HOB MOAeJl ayTOM06Hna. 3aHHMJbHBO 6H 6HJ10 YYTH Ha ocHosy KaKse t.e ro CTYAHie o H3BOAJbH· socrn ,,3acrasa" OA peny6nHYKor 5y1,1era rpa)f(Hrn MHJlHjapAe H MMHjapAe Aa 6H ce HanpaBHO npoTOrnn B03Hna, KOHcrpyHcao anar ca cepHjcKy npoH3BOAt-bY H o6yYHJlH p~HH4H. KoMe t.e raj ayroMo6Hn npoAasarn, rAe t.e ra H3-B03Hrn. Ha Kpajy, Aa nH ce yonwre Hcnnarn H Aa nH Cp6HjH rpe6a HOB ayTOM06Hn AOMat.e npoH3BOAt-be? Aa ce Het.e MO)f(Aa cse oner aaspwHrn Ha yrpnasat-by ,,ne)f(oosor" Moropa y pacKJlHMaTaHy WKOJbKY ,,jyra"? Aa caYeKaMo nOJlOBHHY cpe6pyapa, K~a t.e, KaKO cy y cpa-6pH4H HajaBHJlH, 6Hrn aaspweH npojeKaT HOBOr ayTOM06Hna cpeAt-be Knace, 3a KOjH ce npHYa
Aa je AH3ajH yp~Hna aycrpHjcKa cpHpMa ,,MarHa Wrajep", a Morop H wacHjy ,,Tojora". npeMa HCTHM npHYaMa AO ror poKa 6H rpe6ano Aa 6yAe npe4H3HpaH H npeAyrosop ca janaHCKOM ,,TojoroM" 0 yrp~t-bH t-beHHX MOTOpa H wacHja y ,,3acraBHHa" soaHna, c rnM Aa ,,3acrasa" ycamacH CBOjy rexHonornjy ca janaHCKOM. bHt.e HHrepecaHTHO caYeKarn nonoBHHY cpe6pyapa H BHAern Aa nH je MOlKAa pey o jow jeAHOj cpHKCHAejH, HJlH je aa JanaH4e H3a30B Aa Hae KOHaYHO ocno60AH ,,jyra", Hajroper ayroMo6Hna Ha csery, 6ap KaKo K~e ,,<llop6c". 0BAe cy set. HapaBHO 04eHHJlH Aa je aHKera ,,<bop6ca" nowa H HapaBHO npHcrpacHa. Ha ry reMy je AHpeKTOpHjyM ,,3acrase" H caonwret-be H3Aao. C~. HHje Aa HHCMO noKan-narpHorn, anH rpe6a npH-3Harn Aa cy y npasy H ,,<llop6c" H ayrop KOMeHrapa H3awnor y jeAHOM AOMat.eM HeAeJbHHKy, Aa je wyM~HjcKa paKHja 6oJba OA wyM~HjcKor ayTOM06Hna. lt1 yseK t.e 6Hrn H3B03HH aprn-Kan 6poj jeAaH. -
23
XAr Y XOflAHllVIJVI, y XArY WEBEHVIHrEH, y lbEMY HAWVI
ErOMCTa DPOTMB MllMOTa CyAeliH no 11eCTHM H3MeHaMa peAocneAa caeAOKa, 6oM6aCTHM
• • • HGIGBGMG na H3H9HGAHHM OAJCTa1a111eM OA CB9AOKG, y CGMOI 3a1pwHH"'H AOKG3HOr nonynKa npoTHB Cno6oAaHa MHnowe· aHlia lyJKHnaw110 XawKor 1pH6yHana iow HHie npoHawno
•opMyny 3G wnar KOiHM 6H KpJHHCano 3GBpWHH"'Y·
-<> A11E KCAHAAP TAG1n
Y speMe nHcaH>a osor reKcra (noHeAe
JbaK, 2. cpe6pyap) y Xary je OA MHnowesHtiesHx npasHHX caserHHKa crnrna, y TpH6yHany 3saHw-1Ho r~a Henorsp~eHa seer, Aa je 6HswH cpncKH H jyrocnoseHCKH npeACeAHHK o6oneo OA
rpHna, na seposarHo AO 10. cpe6pyapa Hetie 6Hrn c~eH>a. YKonHKO ce ro AOr0AH - ancypAHO je anH rn<-1Ho: Ma KOnHKO ce Ty>KHnawrso AOC~ lKanHno Ha MHnowesHt;ese 3ApascrseHe npo6neMe c nosHweHHM KpSHHM npHrnCKOM H OAnaraH>a 36or rnra, osora nyra 6H MOrno Aa MY 6yAe 3axsanHo Ha nay3H.
nocne 55 paAHHX ceAMH4a c~eH>a H AOKa3HsaH>a, 6Hno 6H HepeanHO 04eKHsarn TeK y cpHHany npasH ecpeKaT AOKa3HsaH>a onrylKeH>a. AnH, oner, HMajyt;H Ha YMY 4ecro noMHH>aHe rewKotie rylKHnawrna c HeKHM AOKyMeHTHMa Koje je Cp6Hja H L!pHa ropa rpe6ano Aa AOCTaSH, H HeKHM CSeA04HMa Koje je, KaKO je pe4eHO, 6Hno ,,TeWKO o6e36eAHrn", cTBopeHa je KnHMa 04eKHSaH>a 3a MHnowesHtia HenOSOJbHOr cpHHHWa.
WAPHHH'fl KAO OXPA6PElbE HajasHo je TO, AOHeKne, Xpsoje WapHHHti, OA
1990 AO 1998. seoMa 6nH3aK capaAHHK 6Hswer xpsarcKor npeACeAHHKa ct>paH>e T~MaHa -npeACeAHHK Bn~e. weep o6asewrajHe cnylK-6e H H>eros nH4HH caseTHHK. OH je cseA04HO o MHnowesHtiesHM H T~MaHOSHM cycpernMa H nnaHOSHMa o noAenH 5ocHe H Xep4erosHHe. YcneAHna je, noroM, H Hajasa cseAOKa ct>HnHna MopHjoHa, cppaH4ycKor reHepana H 6Hswer KoMaHAaHra YHnPOct>OP-a y 5HX, na Kapna 5Hnra, 6Hswer npeACTaSHHKa Me~yHaPOAHe 3ajeAHH4e 3a 5HX, noTOM neH3HOHHcaHor reHepana 6Hswe JHA H nompeACeAHHKa cpncKe Bn~e MOM4Hna nepHWHtia, He3saHH4HO 4aK H 6Hswe npeACeAHH4e Peny6nHKe CpncKe 5HJbaHe nnaswHti, oc~eHe y Xary Ha ieAaHaecr roAHHa 3aTBopa.
,D,oK je WapHHHti o6asHo OHO wro je Ty>KHnawrno OA H>era 04eKHsano, MopHjOH H nepHwHti cy, KaKO CTBapH rpeHyTHO CTOje, ornanH Kao CSeA04H. 5Hm HHje. npeASH~eH je, HaSOAHO, 3a 3aspwHH4y AOKa3HOr nocrynKa Ty>KHnawTBa, 17. cpe6pyapa, WTO t;e, aKo ycneAH nay3a 36or 6onecrn onrylKeHor, 6Hrn OAnOlKeHo. AnH, no~HMO peAOM.
.. T~MaH je Kao HCTOpw-1ap rosopHO KaKO je 5ocHa HCTOpHjCKH anCYPA· OnrylKeHH je Ka3ao, npHnHKOM jeAHOr OA HawHx cacraHaKa Aa je ca Peny6nHKOM cpncKOM pewHo 90 OACTO cpncKor Ha4HOHanHor nHTaH>e, Kao WTO je T~MaH peWHO xpsarcKo Ha4HoHanHo nHTaH>e ca Xep4er-5ocHOM. ,D,pyroM npHnHKOM, 1995, nHTaO caM T~MaHa 3aWTO He npH3Ha 5ocHy, a OH 6H MH OAfOSOpHO: ,,YHjy 5ocHy, Kojy 50CHy ... !", Hernpao je nocrojaH>e 5ocHe", HcnpH4ao je, nopeA
ocranor WapHHHti, anH je HarnacHo Aa je xpsarCKa snacr npsa npH3Hana 5ocHy.
WapHHHti je 4Hrnpao MHnowesHtiese pe4H Aa ,, MycnHMaHH lKene yHHTaPHY 5ocHy y Kojoj lKene Aa sn~ajy, a Cp6H H Xpsarn tie 6Hrn MaH>HHe". no H>erOSHM pe4HMa, KOje je WapHHHti HHTepnpernpao, no4eTKOM AeSeAecernx roAHHa ,,set; je 6Hna nosy4eHa 3eneHa rpaHcsep3ana, wro je senHKa onacHocr", Ha wra je T ~MaH pearosao KOMeHrapoM .. Aa y TOMe HeWTO HMa".
.nposeo caM 10-15 MHHyra y pa-3rosopy c T~MaHOM H MHnowesHtieM y Kapa~op~esy 26. Mapra 1991. HacaMo, npe H>Hxosor cycpera y 4ernpH oKa, KOjH je rpajao OKO 4ernPH cara. T~MaH je r~a peKao MHnowesHtiy Aa OH CTOjH H3a TaK03SaHe 6ansaH-pesony4Hje H Aa TO He HAe y KOpHCT OAHOca Xpsara H Cp6a KOjH cy y 4eHrpy na>KH>e y JyrocnasHjH. MHnowesHti ce HHje cno>KHO, anH je peKao Aa sepyje KaKo rn npo6neMH Mory 6Hrn peweHH. OHO wro ce nocne rora AOra~ano yKa3Hsano MH je Aa ce ra pe4eHH4a onry>KeHor OAHOCHna Ha 5ocHy H Xep4erosHHy", onHcao je WapHHHti.
nosOAOM OAHOCa Cp6a y XpsaTCKOj , T~MaH je peKao Aa je KpajHHa rpojaHCKH KOH> y Xpsar-
cKoj H Aa Cp6H y XpsarcKoj He 6H MOrnH oncrarn Aa HX onry>KeHH H H>erosa snacr He CHa6-Aesa.
,,OnTylKeHH je TO Hernpao, peKaO je Aa OH c rnM HeMa se3e. PeKao je Aa je, MO>KAa y TO JHA 6Hna yMewaHa, anH OH ca JHA HeMa se3e", peKao je WapHHHti . 0 )l(eJbKY Pa>KHarosHtiy OH je 4Hrnpao MHnowesHtiese pe'-IH Aa ,,H ja MopaM HMarn HeKora KO tie 3a MeHe o6asHrn Aeo nocna". Maprnt; je, no WapHHHtiesoM cseAO'-leH>y, 36or Hanora 3a 6oM6apAosaH>e 3arpe6a 3a MHnowesHtia 6Ho ,,HAHOT Kora 6H rpe6ano yxanCHTH".
DEPHWH'fl H 6HnT OcHM WapHHHtia, seoMa HHrepecaHTHH Kao
CSeA04H cy MOM'-IHno nepHWHti H Kapn 5Hm. npeMa nocneAH>Oj He3saHH4HOj sep3HjH, jep
3SaHH4HHX 0 CSeA04HMa y !Xary HeMa, nepHWHti, nocne npawHHe Koja ce AHrna oKo H>erosor nojasJbHsaH>a He Mecry 3a cseAOKe Ha c~eH>y MHnowesv.t;y - Hetie cseAO'-IHrn. HasoAHO je CKHHYT c nHcre cseAOKa. He3saHH4HO, nocroje nHraH>a Ha Koje He 6H Morao Aarn 3~osoJbasajyt;e owosope. AnH, yKonHKO ce osa HHcpopMa4Hja noKalKe Ta4HOM H OH He 6yAe cseAOK, ocraje nHraH>e KaKo tie TylKHnawTBo TpH6yHana H nocpeACTBOM KOr CSeAOKa y AOKa3HH MaTepHjan ysecrn 3anHCHHKe ca ceAHH4a BpxosHor casera OA6paHe CPJ Kao H ASa AOKyMeHra KOja norn4y AHPeKTHO OA nepHWHtia. npsH je aKT o cpopMHpaH>y 30. H 40. nepcoHanHe ynpase 3a ocpH4Hpe KOjH cy H3 BJ npewnH Ha cnylK6y y sojcKe Peny6nHKe CpncKe H Peny6nHKe CpncKe KpajHHe, OA 10. HoseM6pa 1993, H AOKyMeHT OA 28. Maja 1998. KOjH ce OAHOCH Ha craH>e Ha Kocosy H MeroxHjH.
5Hm je yronHKO 3aHHMJbHSHjH wro je Ae4eM-6pa 2002. 6Ho cseAOK o6paHe Ha TPOAHesHOM c~eH>y 5HJbaHH nnaswHti. 3a 6Hswy npeACeAHH4Y PC 5Hm je T~a peKao Aa je nnaswHt; ,,6Hna H3nO>KeHa senHKOM npHrnCKY y jyHy 1996, K~a cy 3aKJby'-leHa ASa cnopa3yMa, o npecraHKY HcrynaH>a P~osaHa Kapa1,1Htia Ha jasHoj c4eHH H H>erosoM ycrynaH>y Mecra npeACeAHHKa PC 5HJbaHH nnaswHti".
no 5HnTOSOM MHWJbeH>y ,,OHa je p~Hna Ha noMHpeH>y Ha csoj nH'-IHH pH3HK". ,,3aAaTaK TpH6yHana je Aa ce ycnocrasH npasAa, anH He Kao HHcrpyMeHT ocsere, set; noMHpeH>a. Y TH-
TOsoj JyrocnasHjH 6Hno je sewra4KO noMHpeH>e - H3a cnoraHa o 6parcrny y jeAHHCTBy", peKao je TaAa 5Hm. Ha c~eH>y MHnowesHtiy 5Hm 6H, KaKo ce 04eKyje, Morao 3a TylKHnawrno Aa nocseAO'-IH, nopeA ocranor, Aa je 6HsWH cpncKH H jyrocnoseHCKH npeACeAHHK 3Hao 3a AOra~aje y Cpe6peHH4H. OH je, HaHMe, 6Ho y 5eorp~y. Ha cacraHKY c MHnowesHtieM y jyny 1995. rOAHHe.
24 cPnCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. ct>E6PYAP 2004.
6111m ceca M111nowes111tieM cpeo 15. jyna '95. y 5eorpa,qy, a KaKo je Mw1owes111ti peKao 111cn111-ryjyt;111 oKro6pa npowne roAHHe cseAOKa, 6p111-TaHCKOr reHepana Pynepra CM111ra, cacraHKy cy np111cycrsosan111, y3 M111nowes111tia 111 6111ma, jow 111 TopBanA CromeH6epr, Jacyw111 AKaw111, CM111r 111 ParKo Mna,q111ti. ,, Mna,q111ti je no3saH Ha 6111nros 3axres KaKo 6111 OH 111 reHepan Pynepr CMHT pa3pew111n111 HeKe Hecnopa3yMe", 111cnp1114ao je M111nowes111ti 111 Harnac1110 Aa ,,ror 15. jyna HHKO, Hiii ParKo Mna,q111ti H111je 3Hao 3a noKOJb y Cpe6peH1114111". Ha CM111rosy KOHcrara4111jy Aa ro ,,wro OH (CM111r) H111je 3Hao 3a Cpe6peH1114y He 3Ha4111 Aa M111nowes111ti 111n111 Mna,q111ti H111cy 3Han111". M111nowes111ti je TaAa crao Ha Mna,q111tiesy crpaHy peKasw111 Aa ,, Mna,q111-tiy sojHH4Ka 4acr He 6111 A03Bon111na Aa 1113-Aa Hapefje1-1>e 3a y6111ja1-1>e 4111s111na", Aa 6111 MY cseAOK owosop1110 Aa M111cn111 cynpoTHo: ,, HeMaM AOKa3a Aa je HapeAHO, an111 sepyjeM Aa je 3Hao, jep je 61110 spxosH111 KOMaHAaHr" . M111nowes111ti je y s111we Haspara noHos1110 Aa je ,, Hapefje1-1>a 3a OHO wro ce AOroA111no y Cpe6peH1114111 Morao Aa H3Aa caMo nyA 40BeK".
6A6HliEBO nPH3HAlbE npeA XaWKlllM rp1116yHanoM je 27. jaHyapa
2004. Aecj)111H111rnsHo crasJbeHa Ta4Ka Ha AOCaAaw1-1>y ceAMOroAHWl-bY non111rn4KY Kap111jepy M111naHa 6a6111tia (48), no4ery y A949M6py 1989. Ha nocneAH>eM KOHrpecy Case3a KoMyH111cra XpsarcKe, rAe je 61110 Aenerar. 6111sw111 npeACSAHlllK HeKaAaw1-1>e CpncKe ayTOHOMHe o6nacrn Kpaj111Ha M111naH 6a6111ti np1113Hao je ra,qa Kp111-s1114y 3a nporoHe Ha non111rn4Koj, sepcKoj 111n111 pacHoj OCHOBlll 111 np111crao Aa y nornyHocrn capafjyje c Ty)t<HnaWTBOM, WTO nOApa3yMesa Ill cseA04el-be y HeKHM APYrHM npeAMer111Ma.
npeMa cnopa3yMy 0 np1113Hal-by Kp111Blll49 Ty)f(Hnawrno ce 3a y3spar 06ase3ano Aa tie OA-6a4111rn ocrane 4ernp111 ra4Ke onry)f(HH4e nporns 6a6111tia ,, 111 ro Ha Ha4HH Aa H111jeAHa crpaHa He 6yAe owretieHa", Kao 111 Aa tie npenopy4111rn CYACKOM setiy Aa MY 1113peKHe Ka3HY Koja Hetie 6111rn setia OA 11 fOAHHa. Onry)f(eHOM cy, KaKo je pe4eHo, rapaHrosaHe 111 ,,OApefjeHe Mepe 3awrnre" an111 H111je npe41113111paHo o 4eMy je pe4, a OH ce 06ase3ao Aa ce Hetie )f(an111rn, oc111M, eseHryanHo, Ha Ka3Hy. npenopyKa o Ka3HH He 06ase3yje CYACKO setie.
Ty)f(111na4 XHnAerapA Yep4 Pe4nas 111craKna je Aa tie onry)f(HH4a nporns 6a6111tia 6111rn 1113-Mel-beHa raKo wro Hetie 6111rn onry)f(eH Kao y4eCHlllK set; cay4eCHlllK y YAPY)f(eHOM 3n04HHa4-KOM nOAYXBary.
,,6a6111ti je 61110 OCYM1-blll4eH Ill KaAa je CBeA0-41110 Ha cyfje1-1>y Cno6oAaHy M111nowes111tiy 3Hao je Aa 6111 seposarHo Morao Aa 6YAe onry)f(eH an111 ra,qa jow H111je 111Mao H111KaKs111x pa3rosopa c Ty)f(111nawrnoM noBOAOM np1113Ha1-1>a Kp111s1114e, jep H111je Hiii 61110 onry)f(eH", peKna je <PnopaHc AprMaH, noprnapon Ty)f(111nawrna Tp1116yHana. V1re1-beHe pe4111 Kao 111 41111-1>eH1114a Aa je CYACKOM setiy rpe6ano 24 cara Aa cj)opManHo np111xsarn 1-1>eroso np1113Ha1-1>e 111 cnopa3yM o 41111-1>eH1114aMa c Ty)f(111nawrsoM, Kao 111 noAaraK Aa je l,J111M neHAejn, noprnapon XawKor rp1116yHana, 28. jaHyapa ose rOAHHe nOTBPAHO Aa je ,, 6a6111ti y np111rsopy Tp1116yHana", r AS 6111, 111Ha4e, Mopao Aa 6yAe jow OA 26. HOBeM6pa npowne roAHHe, 111nycrpyjy arnn1114HOCT 1-1>erosor cny4aja. noce6Ho je 3aHHMJb111so wro je CYAHia Ancj)oHc Op111 A0-3son1110 onry)f(eHOM Aa ce o6parn CYACKOM se-
tiy, 111aKo je 111Mao ABa 6paH11104a Koja cy AO ra,qa rosop111na y 1-1>eroso 111Me, na 4aK 111 Aa npo4111ra csojy KparKy noKajHH4KY 1113jasy 3a Kojy, 061114-HO, onry)f(eH111, A06111ja pe4 Ha Kpajy cyfje1-1>a.
,, V13na3111M npeA osaj Tp1116yHan ca AY60KHM ocetia1-1>eM cpaMore 111 Kajal-ba, jep caM ce6111 A0-3son1110 Aa y4ecrnyjeM y nporoHy Hes111H111x JbyAH, Mon111M Mojy 6patiy Xpsare Aa onpocrn 6pati 111 Cp6111Ma, npeKn1111-1>eM Cp6e Aa ocrase npo-
wnocr 1113a ce6e", peKao je 6a6111ti Harnac111sw111 Aa je ,,Mon1110 5ora Aa MY noMorHe Aa ce noKaje", 3axsan111sw111 MY wro MY je noMorao. Ce6e, 111Ha4e, y 3ajeAHH4KOj 1113jas111 o 41111-1>eH1114aMa norn111caHoj c Ty)f(111nawrsoM Ha3111sa ,,eTHH4KHM eroHCTOM ".
KPAJHWHHK,MHnYTHHOBHli H MAPTH'li
,Qsa Mece4a npe Hero wro 6111 6111ne HaspweHe 4ernp111 rOAHHe, Kon111Ko je y np111rsopy YH y WeseH111HreHy, npeA XawKHM rp1116yHanoM je HajasJbeH no4eraK cyfje1-1>a MOM4111ny Kpaj111wH111Ky. 6111sw111 npeACSAHHK CKynwrnHe Peny6n111-Ke CpncKe 111 6n111cK111 capaAHHK 6111fbaHe nnasw111ti , OA Koje ra je ca 111cre onry)f(eH1114e 11136p111-cano l-b0HO np1113Ha1-1>e, s111we nyra je MeH>ao 6paH11104e. 3a 1-1>erosy OA6paHy je, npeMa nocneA-1-blllM n0Aa4111Ma norpoweHo s111we OA 900.000 AOnapa, a npe no4eTKa npo4eca ycneo je Aa
MoM'llllflO KPAJl-1WHl-1K
A06111je jow jeAHY cj)111HaHc111jcK111 6111rKy. CyACKO setie je OA6a4111no Kao Hesa)f(et;y OAnYKY CeKperap111jara Tp1116yHana, no Kojoj je Kpaj111wH111K rpe6ano Ha 111Me Aena csoje OA6paHe Aa nnatia no 12.970 AOnapa M9Ce4HO TOKOM 48-Mece4HOr nepHOAa, Kon111Ko ce npo4e1-1>yje Aa 611 Morno Aa MY rpaje cyfje1-1>e.
Kpaj111wH11K je 25. cenreM6pa npowne roA11· He HeKon111Ko nyra npeA CyAOM n0Hos1110 .. Aa ce He ocetia Kp11s11M" , Aa ,, )f(en111 Aa 1113 3arnopa 1113afje npas 111 HeocyfjeH", an11Aa11Ma npo6neMa ca np111npeMOM owosapajyt;e OA6paHe 11 yno-3op1110 Aa tie ,,npecrarn Aa ce 6paH11 aKo He 6yA9 111Mao Ksan11reTHy OA6paHy". ,,CeKperap je AOHeo OAflYKY Aa MopaM Aa nnatiaM 12.970 AO·
cPnCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. <t>E6PYAP 2004.
napa Ha OCHOBY na)f(HOr CB0A0401-ba jeAHOr seWTaKa, Koj111 je, Mo~a. 3anocneH y CeKperap111-jary CyAa. HerarnsHe nocneA1114e re OAnyKe set; cy Hacryn111ne, jep caM 4ernp111 Mece4a 1113ry-61110 rpa)f(eti111 6paH11104a, jep HHjeAaH H111je xreo Aa np111xsarn Mojy OA6paHy a Aa 6YAe Mal-be nnatieH OA ocran111x a,qsoKara y osoM CYAY· np111xsarnn111 cy rocnoAHH Crjyapr 111 rocnofja nyKac 111 Ha roMe caM HM 3axsanaH", peKao je Kpaj111wH111K. CsojespeMeHo je OA CYACKor setia rpa)1(1110 Aa MY A03Bon111 Aa Kao 111crpa)f(111TeJbe Ha crpaH111 OA6paHe aHra)f(yje csoje pofjaKe, jep ,, 1-1>eros111 cseA04111, 111n111 cy Ha 3ane4afieH111M onry)f(H1114aMa 111n111 cy y crpaxy no6ern111 y wyMy 111 HMajy nosepe1-1>e caMo y OHe Koje no3Hajy 111 caMO 1-bHMa xotie Aa Aajy 111cKa3e".
V1 AOK Kpaj111wH111K 111Ma nosepe1-1>e y CYACKO setie XonaHfjaH111Ha Ancj)oHca Op111ja, wro je HeKon111Ko nyra n0Hos1110, 1-1>eros non111rn4Klll KOnera c APYre crpaHe ,Qp111He, 6111sw111 npeACSAHHK Cp6111je M111naH M111nyrnHos111ti, HMa npeAnore, casere 111 cyrecrnje o TOMe KaKo 6111 Tp1116yHan Morao Aa 6yAe ecj)111KacH111j111, Aa pa,q111 6oJbe, a OnTy)f(eHlll Aa A06111jy aKTl1BHHjy ynory. npeABlllfjal-ba Aa 6111 M111nyrnHos111ti Morao Aa 6yAe oco6a Koja tie, eseHryanHo, Aa np1113Ha ASO Kp111-s1114e, pa36111jajy ce speMeHOM 111 TO KOH4enroM eseHryanHor np1113Ha1-1>a. YKparKo, M111nyrnHos111ti 6111, npeMa penarnBHO lllHcj)OpMHCaHlllM Kpyros111Ma y Xary, 61110 cnpeMaH OAMax Aa np1113Ha Kp111s1114y, an111 - ryfjy! MO)f(Aa 4aK 111 csojy, an111 reK Ha Kpajy - aKo 6aw Mopa. 3aro Ty)f(111nawrso Tp1116yHana nonaKo seti AH)f(e pyKe OA M111-nyrnHos111tia Kao noKajH111Ka 111, ayroMarcK111, capa,qH111Ka KOjlll 6111 CBeA041110 rAe fOA 6111 TO 6111no norpe6Ho. VlnaK, 111 Aafbe crpnib111so npernperpecH111 cyA111ja narp111K Po6111HCOH cnywa 1-1>erose np111MeA6e. M111nyr~Hos111ti ce, yrnasHOM )f(an111111Ha3ApascrneHe npo6neMe. To cy, Ha no-4eTKy, 6111n111 cp4aH111 , a ca,qa cy set; npo6neM111 OA 6aKrep111je Koja xapa Ha cnpary y np111rsopy YH Ha KojeM je CMewreH, a Koja MO)f(e Aa AOCne AO )f(eny4a 111 4pesa 111 1113a3ose 4111p, wro je caMo KopaK AO Kap4111H0Ma.
Tp1116yHanoM je pa3o4apaH 111 M111-naH Maprnti. ,, n111raM Aa n111 jow HerAe Ha csery nocroj111 np111rnop Koj111 MO)f(e Aa rpaje HeorpaH1114eHo. Kon111Ko tiy jow speMeHa Moparn Aa nposeAeM y 3arsopy AOK He no4He cyfje1-1>e, a OBAe caM set; 21 Mece4", n111rao je Hlll4HM 1113a3saHor wnaHcKor CYAHiY :>KoaK111Ha MaprnHa KaH111sena BHAHO H3Heps111paH111 Maprnti.
OH ce 3a4YAHO ,,KaKo ro Aa onry)1(6a jow H111je cnpeMHa Aa craHe 1113a onry)f(HH4e Aeser roAHHa orKaKo jy je noA111rna", 3a6opasJbajyti111, Ha rpeHyraK, seposaTHo Aa je npso6111-
THO 61110 onry)f(eH caMo 3a rpaHarnpa1-1>e 3arpe-6a, Aa 6111 onry)f(H1114a 6111na npow111peHa Ha 19 ra-4aKa. 6111sw111 npeACeAHHK Peny6n111Ke CpncKe Kpaj111He, Koj111 ce npeAaO 22. Maja 2002. rOAHHe, 111cKa3ao je csoj pesom ner AaHa npe Hero wro je 1-1>eros 39MJbaK M111naH 6a6111ti, HeKa,qaw1-1>111 npeACeAHHK CAO Kpaj111Ha, np1113Hao Kp111s1114y 111 np111crao Ha capa,q1-1>y c ry)f(111nawrsoM.
non111rn4KH crpoj y KojeM cy HeKaAa 6111n111 3ajeAHO y 6111swoj Jyrocnas111j111, nonaKo ce, an111 c111rypHo, pa36111ja y Xary. Ero 111 HajHos111je 111nycrpa4111je: ,,eTHlll4Klll ero111cra" tie cseA04HTl1 nporns ,, HAHOra Kora 6111 rpe6ano yxanc111rn", a csojespeMeHo cy 3ajeAHO AP)f(anlll snacr y Kpa-j111H111. -
25
-0- lr1M1JA CTAMEHKOB1r1n
KaKo ce, no BaweM MllWJbett.y, Me~yHapo,qHa Jaje,qH114a noHawa npeMa repoPll3MY Ha Kocoey 11 Merox1r1j1r1?
JeAaH Aeo MefjyHapOAHe 3ajeAHH4e set; 4eny Ae4eHHjy npHMeH>yje ABOcrpyKe CTaHAaPAe npeMa AOrafjajHMa Ha 6anKaHCKOM nonyocrpsy, nOAp)f(aBajyt;H TaKO HajHHTeH3HBHHje HaCHfbe Ha npocropy jy)f(He Cp6Hje (Kocosa H MeTOXHje ). HaKoH npsHx AeMoKparcKHX H36opa y Cp6HjH npHcrpacHocr H npHrnc4H Ha snacr ce Hacrasfbajy jow HHTeH3HBHHje. TaKBHM noHawaH>eM wHmapcKH repopHCrn4KH noKper A0-6Hja KpHna H HHTeH3HBHpa HacyMH4HO cnposofjeH>e HaCHfba Ha repHTOpHjH Kocosa H MeroxHja, HacrojetiH Aa H3a3ose TaK03BaHy Korplbajytry KpM3Y Kaja 6M noman11na HOBM c/JMTM!b para ca Cp611joM, noYeraK HepeAa y cesepHoj rp4-KOj , WPHOj ropH, KOHTHHYHTeT TeH3Hje y MaKe-
26
AOHHjH, jyroHCTOKY Cp6Hje (MeABefja, 6yjaH0-0a4 H npeweso) Hy WHpeM pernoHy. WHnrapCKH repopHCTH4KH noKpeT je OBaKBHM noHawaH>eM Aena MefjyHapoAHe 3ajeAHH4e oxpa6peH H OAl1Y4aH je 3a AaJbY eKcnaH3Hjy H MHl1HTapH-3aM, wro MO)f(e npeACTaBfbarn senHKY onaCHOCT 3a MHp y EsponH.
Wra 611 YH rpe6a110 ,qa ypa,qe ,qa 611 KOHa'lHO OTnO'lella CTBapHa 6op6a npOTllB repopll3Ma Ha rno6a11HoM n11aHy?
YH 6e3 HCKpeHe nOAPWKe senHKHX cHna He Mory HHwra Aa yp~e y 6op6H nporns repopH-
3Ma Kao Hajsetie nowacrn 21 . seKa. MefjyrnM, HaKOH AOrafjaja OA 11. cemeM6pa 2001 . rDAHHe, nocne KOjHX je OCHOBaHa MefjyHapOAHa aHrnrepopHCTH4Ka KoanH4Hja, YH HMajy waHcy Aa oKyne 4HTaBH AeMoKparcKH cser y 6op6H nporns csHx BHAOBa HaCHfba Ha nnaHern. Kao npeAycnos 3a orno4HH>aH>e Aecj:>HHHTHBHOr o6-pa4yHa ca repopH3MOM OYH Mopajy npeAy3ern cneAetie Mepe: ,Lia ce YnaH114e OYH O,llpeKHY ,L1aocrpyK11x craH,L1ap,L1a, K8,lla je y nMrafby O,LIHOC npeMa repopMCTl1YKl1M opraHM3a411jaMa, rpynaMa "' noje,L111HLjMMa; Aa ce Ha ce,L1H11411 reHepanHe CK}'nWTMHe KOHCeH3YCOM np11xaarM ,L1ec/J11H11411ja repopl13Ma (y npMnpeMl1 ,L1ec/J11HMLjl1je MOpajy yyecraoaarM Hajaeli11 caerCKM eKCnepTM M3 o6nacrM ncMxonornja, co411onornje, BOjHl1X HayKa, MeryyHapO,llHOr jaBHOr npaaa M KPMMl1HOnornje, a He caMO non11r11YapM; npMxaalieHa ,L1ec/J11H11411ja 6M rpe6ano ,Lia ce o3aKoHl1 nyreM pe3ony4t-1je OYH Kojy lie par11c/JMKOaar11 cae 3eMlbe YnaH114e, a Kaja lie 11MarM 06aae3yjytrM KapaKrep 3a cae 38Mlbe; npeMa 3eMlbaMa Koje He 611, eaeHryanHo, nowroaane ,llOHeceHy pe3ony411jy 11n11 KOHBeH411jy rpe6a npe,L1-a11,L1eTM caHKLjMje O,ll crpaHe Caaera 6e36e,L1HOCTM YH, Kao wro ce, Ha np11Mep, caHKLjl10HMwe arpecMja Mn11 nperfba arpecMjOM. Y TOM ,llOKyMeHry je norpe6HO npe,L1Bl1,L18TM nOMOli 3eMlbaMa KOje HMCY y Crafby ,Lia ce caMOCT8flHO cynporcraae repopM3MY Ha caojoj rept-1rop11j11 O,ll crpaHe aenMKMX c11na nO,ll noKpOBl1TelbCTBOM YH; ynope,L10 ca oa11M aKTMBHOCTMMa YH 6M rpe-6ano ,Lia cfJopM11pajy je,LIHY cranHy eKcneprcKy rpyny Kaja lie y KOHTMHy11rery M3yYaaarM AY-6MHCKe ,llMMeH311je repop113Ma 11 repopa, pacaeTlbaaarM fbMXOBe y3p0Ke 11 M8TO,lle ,L1enoaafba a He caMo nocne,LIML/e, Kao AO C8,lla. Pe3ymare csojHx Hcrpa)f(HBaH>a eKcneprn 6H rpe6ano Aa AOCrasfbajy MefjyHapOAHHM H Ha4H0Hal1HHM Cfly)f(6aMa 6e36eAHOCrn.
Ho, H nopeA OBHX aKrnBHOCrn repopH3aM Het;e 6Hrn naKo Aecj:>HHHcarn , cno3Harn H>erose AY6HHCKe AHMeH3Hje H MeTOAe AenosaH>a, anH 4Hfb ce Mapa OAPeAHTH, jep aKo HeMare 4Hfb Hetiere HHK~a AO H>era HH AOtiH . A OCHOBHM L/Mlb MeryyHapO,llHe 3aje,L1HM4e 6M rpe6ano ,Lia 6y,L1e ,ll8c/Jl1Hl1Tl1BaH o6paYyH ca CBMM 811,LIOBMMa HaCMlba M 113fP8,llfb8 cn06o,llHOr M ,ll8MOKparCKOr APYWTaa. AKO YH H Ha TOMe nnaHy 3araje, MHorn tie c npasoM nocrasHrn nHraH>e onpaBAaH>a H>Hxosor AaJber nocrojaH>a.
YrPO>KEHH H JIAJbE YrPO>KEHH KaKo ce repop1r13aM pa3e1r1jao HaKOH ,qo11a
cKa cHara 6e36e,qHocr1r1 Ha Kocoeo 1r1 Merox1r1jy?
Ha Kocosy H MeroxHjH je npHcyraH yHyrpaWH>H repopH3aM, KOjH je HajonacHHjH jep rpaje AOK ce H>erosH 4HfbeBH He ocrnape HflH AOK MY ce KopeHH He yHHWTe, a ro je seoMa AvrorpajaH H Te)f(aK npo4ec. Csoje 4Hfbese WHmapcKH cenaparncrn4Ko-repopHcrn4KH noKper )f(enH Aa ocrnapH npHMeHOM Haj4pH>er HaCHfba, rj . ympaAeCHor HflH cj:>awHCTOHAHOr repopH3Ma. CKopo 4HTas AB~ecerH seK ca npoMeHfbHBHM HHreH3HTeTOM WHmapH cy cnpoBOAHflH HaCHfbe
AetHHHTHBHO, oaa reHepaqHia cpncKHX no11H1H11apa Mopa rpaiHo pewHTH npo611eM Kocoaa H MeroxHie, iep caaKo OAJIG· ra11ae rpaiHor pewe11aa oaor npo6neMa HAe Ha wrery cpncKHX
AP>KGBHHX HHrepeca.
CPnCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. <l>E6PYAP 2004.
Ha,£\ Cp61-1Ma 1-1 L\pHorop41<1Ma Ha rep1-1rop1-1j1-1 Kocosa 1-1 Merox1-1je. ,QonacKOM MeljyHaPOAH1<1x CHara 6e36eAHOCrn, K<t>OP-a 1-1 YHMVIK-a, 1<1HTeH-31<1TeT Hac1<1rba npeMa Cp61<1Ma 1-1 L\pHorop41-1Ma Ha KocMery ce APacrw-1Ho nosetiao. no3Haro je Aa cy w1-1nrapcK1<1 41<1fbeB1<1 eTHW-1K1<1 Y1<1CTO Kocoso 1-1 Merox1-1ja, 3arnM opraH1<13osatt.e pecpepeHAYMa o or4enfbett.y 1-1 KOHaYHO - or4enfbett.e. ToMe 41-1fby re)f(e He 61-1pajyti1-1 cpeACTBa, HeOMeTaHl-1 OA crpaHe MeljyHapOAH1<1X CHara 6e36eAHOCrn. np1-1Mepa pa,q1-1, OA 1990. rDA1<1He AO AOnacKa MeljyHaPOAH1<1X cHara 6e36eAHOcrn Ha KOCOBO l<1 Merox1-1jy, Tj . AO 10. jyHa 1999. roA1<1He, w1-1nrapcK1<1 repop1-1crn , y3 noMoti arpec1-1je HATO naKra, 1-13se111-1 cy Ha KocMery 3085 repop1-1crnYK1<1x aKara, Meljy Koj1-1Ma je 61-1110 661 y61-1crso, a o,q ,qonacKa K<POP-a, Tj. o,q 10. jyHa 1999. ,qo Kpaja 2003. ro,qMHe, wMnTapcKM repoPMCTM cy M3aenM 6793 TepopMCTM4KMX pa,qH>M, y KOjMMa je 1215 nm1a y6MjeHo, 1364 nM4a paH>eHo, a 1148 nM4a WMnrapCKM repopMCTM cy KM,qHanoaanM. ,40,qajeMo OBMM no,qa4MMa ,qa je, o,q ,qonacKa K<POP-a, ca KocMera npoTepaHo npeKO 240.000 Hean6aHCKMX CTaHOBHMKa, cnalbeHO je MflM OTeTO 107.000 Kyf;a "'CTaHOBa 4MjM cy anacHM4M Cp6M M l..fpHorop4M (77.000 OTeTO a 30.000 YHMWTeHO). y KOHTMHYMTery TepopMCTM yHMwraaajy cpncKy ,qyxoaHOCT"' qnTypy, na je TaKO 114 cpnCKMX 4pKaaa "' MaHaCTMpa YHMWTeHO MflM 3Ha4ajHO OWTefieHO, a cn81beHo je npeKo 2.000.000 KH>Mra Ha cpncKOM je3MKy, a MMpocnaa Kpne>Ka je je,qHe npMnMKe peKao: ,, Ka,qa ce nane KH>Mre, OH,qa no npaaMny ny4ajy"' lby,qCKe KOCTM ".
MHorn np1-1Mep1-1 repop1-1crnYKOr HaC1<1fba y)f(acasajy, a noce6Ho AOraljaj1-1 OA 13. asycra 2003. KaAa cy w1-1nrapcK1<1 repop1-1crn Ha 06a-111-1 peKe 61-1crp1-14e y6MnM cpncq ,qe4y, 3aTMM y6Mcrao nopo,qM4e CTOnMfi y caojoj Kyf;M y 06MnMfiy 3. jyHa 2003. ro,qMHe, Hana,q aaTpeHMM opy>KjeM Ha 72-ro,qMWH>y CTapM4y Co</JMjaHy JoaaHOBMfi Koja ce 6Mna apaTMna y caojy Kyf;y y 4eHTPY fH>MnaHa ... ,Qa ce rpeHA no111<1rnYKOf HaC1<1fba HaA Cp61<1Ma HacraBfba 1-1 HaKOH 1-1360-pa, rosop1-1 noAaTaK Aa je caMo 0,8 OACTO Cp-6a KoonrnpaHo y opraHe snacrn Ha KocMery, a rpe6ano je HajMatt.e 23 OACTO. 3a speMe 60-pasKa MeljyHaPOAH1<1X CHara 6e36eAHOCTl<1 Ha KocMery repop1-1crnYKa ,,OSK" Ae cpaKTO H1<1je paccpopM1-1paHa - npo3sa11a ce y ,,KocoscK1<1 3awrnrn1-1 Kopnyc". OcHoBaHe cy 1-1 Hose ympaAeCHe repop1-1crnYKe opraH1<13a41-1je, a y ceny Ponyroso Ha KocMery 2001. orKp1<1BeHa je 6a-3a 3a o6yKy repop1-1cra y Kojoj je 3areYeHo 50 1<1HcrpyKropa 1-13 AsraH1<1CraHa.
36or 'lera K<l>OP M YHMIAK HMCY ecj>MKaCHM Ha KOCMeTy?
TaYHO je Aa OBe CHare Hl<1CY 1<1cnyH1<1Jle OYeKl<1BaH>a, npBeHCTBeHO OHl<1X KOjl-1 cy yrpo)f(eHl-1 l<1 KOj1<1Ma je nOMOti HeOnXOAHa, a TO norspljyjy np1-1Mep1-1 1<13HeceH1<1 y npeTXOAHOM n1-1ratt.y. Ha KocMery HeMa BojcKe CL.Ir. H1<1 no111-141-1je Peny-6111<1Ke Cp61-1je, rpaH1<14e cy He3awrntieHe 1-1 nornyHo OTBOpeHe. np1-1cyTaH je Kp1<1M1<1HaJl CBl<1X Bpcra, TO je rpeHyrHO, y OBOM CMl<1CJly, Haj3anyWTeH1<1ja 0611acr y Espon1-1, a 1-1 w1-1pe. VlcrnHa je Aa cy y cacrasy MeljyHapOAH1<1X CHara 6e36eAHOcrn Ha KocMery np1-1cyrH1<1 np1-1na,qH1<141-1 Haje111-1rH1<1j1-1x jeA1<1H1-14a 3a npornsrepop1-1crnYKa Aeicrna (CAC, 3eneHe 6eperKe, rypKe .. . ). VlaKo cy ro spxyHcK1<1 06yYeH1<1 1-1 onpeMfbeH1<1 6op41-1 , OHl-1 Hl<1CY 1-1cnyH1<1Jl1<1 CBOj OCHOBHl-1 3a,qaraK, 3awrnre yrpo)f(eH1<1x, 1-13 c11eAeti1-1x pa311ora: 36or CMMnaTMja ana,qa je,qHor 6poja 3eM81ba npeMa
WMnrapCKMM TepopMCTMMa M3 KOjMX cy BOjHM-4"' y cacraay K<POP-a; 36or cTpaxa 3a >KMBOTe CBOjMX !bYAM aKO yljy y oraopeHM cyKo6 ca WMnrapCKMM repMn4MMa "' aenMKMM 6pojeM TepopMcra; aeoMaje Mano 6pojHo cTaH>e K<POP-a; Heno3HaaaHJe TepeHa KOjM je aeoMa Te>KaK a y HeKMM ,qenoaMMa KocMera "' Henpoxo,qaH, a y onwTeM CMMcny ca aojHor acneKTa Heno3HaT. C 0631-1poM Aa je KocMer erH1<1YK1<1 roroso Yl<1CT, Aa je w1-1nrapcK1<1 cenaparncrnYKo-repop1-1crnYK1<1 noKper np1-1cyraH cByAa, 1-1yyp6aHoj1-1 y pypa11Hoj cpeA1<1H1<1 , a repeH np1-1npeMfbeH 3a AY-
coso 1-1 Merox1-1ja 1-1 c1-1110M or4ene OA Cp61-1je. Y TOM cnyyajy cy Ha noMOJly HOBe Kp1<13e, cyK061<1, na YaK 1-1 pernoHanH1<1 par, 3aTO wro w1-1nrapcK1<1 cenaparncrnYKo-repop1-1crnYK1<1nOKP9T1<1Ma nnaHOBe 3a crnapatt.e a116aHcKe AP)f(aBe Ha CB1<1M npocrop1-1Ma Ha Koj1<1Ma )f(1<1Be W1-1nrap1-11-1 An6aH-41-1, yKfbyYyjyt,1-1 l<1 HOBe, tt.1<1Ma ca eKOHOMCKOf l<1 crparewKor acneKTa B~He rep1-1rop1-1je. 3a tt.1<1x je ca,qa seoMa aKryenHa rep1-1rop1-1ja cesepHe rpYKe fAe )f(i.181<1 OKO 500.000 A116aHa4a, Kao l<1 rep1<1rop1-1ja L\pHe rope. Ho, y HajropeM cny4ajy, aKo ce ,qecM ,qa MeljyHapo,qHa 3aje,qHM4a npM-
cnAlbE BOJCKE y ABrAHMCTAH HAMBHO llOllBOPABAlbE ,,To je MCKlbY'lMBO nonMTM'lKM MOTMBMCaHO. nocrae.n.a ce jeAHO MOpanHO M npaBHO nM
Tatt.e: ,,Ko MMa npaeo A8 HeKoMe HYAM He<tMjy Ae4y, 6pa1;y, O'leee ... , KOjM Mopajy A8 MAY y par M >KMBOTHY HeMJBecHOCT y nycTMtt.e AeraHMCTaHa OA8Kne ce MHOrM HMK8A8 HMCY epaTMnM?". Cea MAeja je TpeHyrHO HenpMXBaTlbMBa M3 BMWe pa3nora, WTO cy CMrypHO cxeanmM 3BaHM'lHM4M Cl\Q, na Ha TOMe MHoro M He MHCMCTMpajy. MefjyrMM, npaBHO rne,qaHO CHare 6eJ6eAHOCTM C4r 6M Ce MOme YKlbY'lMTM y MMpoBHY MMCMjy M y AeraHMCTaH nOA KO· MaHAOM KOMaHA8HTa 111CA<l>-a, jep cy TO CHare nOA KOMaHAOM HATO naKTa ca MaHA8TOM OYH, a HMKaKo He y cacrae M nOA KOMaHAY aMepM'lKMX cHara 6eJ6eAHOCTM. AnM, peanHo rneA8HO, npMnMKOM nonMTM'lKOr OAJlY'lMBattXI o yny1;Meattoy eojHMKa c4r y AeraHMCTaH Mopa nocrojaTM onpe3, KaKo 6M ce M36erna ieAHa onacHa aeaHrypa Koja MO>Ke HacraTM aKo ce cHare 6eJ6eAHOCTM c4r 6e3 AOA8THe o6yKe, epxyHcKe onpeMlbeHOCTM M npMH41r1na A0-6poeolbHOCTM, ynyre y onacHo nOAPY'lie KaHA8xapa MnM, naK, 6Mno rAe y AeraHMCTaH.
Ta'IHO je AB CHare 6e36e,qHOCTH c1..1r Tpe6a AB Y'lecrsyjy y MHpoBHHM onepaqHjar.ta WH· por.t csera no,q KOMSH,QOM YH anH, c 063HpOM Ha MarepHjanHe MOry#;HOCTH sojcKe H ,qpJICSBe, 38 TO jOW HHje Bper.te . .Qpyro, BOjHM4M C4r 6MnM 6M M3nO>KeHM TeWKMM ycnOBMMa y 6op6M ca onacHMM repMn4MMa KOjM ce 6ope y ceojoj JeMlbM, nororoey wro y AeraHMCTaHY jow HMKO HMje no6eAMO. Par y AeraHMCTaHy cy EHrneJM ABa nyra ry6MnM, CCCP jeA· HOM, eeo C8Aa paryjy AMepMKaH4M 6e3 JHa'lajHMX pe3ymara ... 111, rpe1;e, Cp6Mja M AMnnoMaTCKa npeACTaBHMWTea c4r y ceery 6M nocranM Avropo'fHO Mera An KaMAe, An AKce, McnaMCKMX My1,1axeAMHa M APYrMx McnaMCKMX repopMCTM'fKMX opraHM3a4Mja Koje 6M 6..ne onpeAelbeHe M OAJlY'lHe Ha oceery, WTO 6M APaCTM'lHO HapywMnO yKynHM CMCTeM 6e3· 6eAHOCTM rpa1;aHa Cp6Mje M 4pHe rope."
rorpajHa rep1-111cKa Aejcrna, K<l>OP ieA1<1Ho y caAejcrny ca cHaraMa 6e36eAHOcrn CL.Ir. 1-1 y3 03-61<1fbHO aHr~osatt.e HATO naKra, MO)f(e 1<13Bpw1-1rn 3a,qaraK Ha KocMery. 41<1H1<1 ce, 1-1naK, Aa MeljyHaPOAHe CHare 6e36eAHOCrn Ha Kocosy l<1 Mernx1-1j1-1 OA caMor AOnacKa wrnre ce6e, a He oHe Koj1-1Ma je noMoti HeonXOAHa, 1-1 Hacroje Aa ocraHy y A06p1-1M OAHOC1<1Ma ca w1-1nrapcK1<1M repop1-1crnMa 1-1 rep1-11141-1Ma 3arnapajyt;1-1 raKo OY1<1 npeA 1-1crnHOM Koja je, Ha )f(anocr, 1-1cnytt.eHa crpawH1<1M Hac1<1fbeM w1-1nrapcK1<1x repop1-1cra npeMa Cp61<1Ma 1-1 L\pHorop41-1Ma.
KAKO Y OCHlbE fHE3ll0 .Qa n1r1 nocrojM Mory1;HOCT A8 HeKo OA cpn
CKMX nonMTM'fapa nOA npMTlllCKOM MefjyHa· POAHe Jaje,qH1114e nom111we ce4ec111jy Kocoea 111 Merox1r1je OA Cp6111je?
Ja CMarpaM Aa HeK1<1 cpncK1<1 no111-1rnyap H1<1-Ka,qa He MO)f(e norn1-1carn ce4ec1-1jy Kocosa 1-1 Merox1-1je OA Cp61-1je, jep Cp61-1ja 1<1Ma 1-1 1-1crop1-1jcKo 1-1 ycraBHO npaso Ha,£\ KocosoM 1-1 Merox1-1joM, Koje je crap1-1je OA erH1<1YKor npasa. To je seoMa o361<1fbHO n1-1ratt.e ca acneKra cpncK1-1x Ha41<10HanH1<1x 1<1Hrepeca 1-1 ca rnM ce H1<1Ko He MO)f(e no1-1rpasarn. AKO ce je,qHoM nomMwe 3BaHM4HO OT4enlbeH>e Kocoaa M MeTOxMje TM ,qenoaM cpncKe TepMTop1-1je 61-1n1-1 61-1 1-13ry61beH1-1 3a caa apeMeHa, a Ha TO HMKO HeMa npaao.
Wra aKo OYH AOHece raKey OAnYKY 6e3 carnacHOCTlll enacr111 Peny6nMKe Cp6111je?
M1-1c111<1M Aa TO Espona He cMe Aa A03Bo111-11-1 nopeA orpoMHor np1-1rncKa a116aHcKor 11061-1ja 1-1 MOtiH1<1x areH41-1ja 3a 11061-1patt.e y csery Koje cy nnatieHe se111<1K1<1M HOB4eM Aa yr1-1yy Ha OAflyu.yjyt;e 4eHrpe no111<1rnYKe Moti1-1 y csery Aa ce Ko-
3Ha ce4ec1-1jy Kocoaa 1-1 MeTOx1-1je 6e3 carnacHoCTM anacTM Peny6n1-1Ke Cp61-1je, oH,qa fie TO 61-1-TM cMnOM orera TepMTop1-1ja. Meljyr1-1M, MeljyHapo,qHo npaao 1-1 npaa,qa 61-1 y TOM cny4ajy 61-1nM i-la CTpaHM Cp61-1je, na 1-1 Ha,qa ,qa ce oTera 3eMlba je,qHora ,qaHa 1-1 apaTM Cp61-1j1-1.
3awro ce cee pe1;e noM111tt.e y cpncKoj ena· cr111Pe3ony4111ja1244 no Kojoj je MefjyHaPOA· Ha Jaje,qH1114a 6111na o6aeeJHa Aa ce111Ma Ha KocMery rapaHryje 6eJ6eAHOCT, noeparaK nporepaHMX 111 noeparaK cHara 6eJ6eAHOCTM AP>KaeHe 3ajeAHM4e Cp6111ja Ill 4pHa ropa?
Pe3011y41-1ja Casera 6e36eAHocrn 1244 je cynpoTHa cpncK1<1M Ha41<10HanH1<1M 1<1Hrepec1<1Ma. 0Ha je KOH41<1n1<1paHa TaKO Aa ce He MO)f(e o6jeKrnBHO cnposecrn y Aeno. Bawa KOHcrara41-1ja je Aa je oHa rpe6ano Aa 0Moryt;1-1 nosparaK cpnCK1<1x CHara 6e36eAHOCrn Ha KocMeT, a111<1 Hl<1CTe peK111<1 Aa je ro 6pojHo cratt.e Mattie OA 1000. nocrasfba ce n1-1ratt.e KaKo ca acneKTa 6e36eAHocrn nocnarn 999 sojH1<1Ka 1-1 no111-14aja4a y repop1-1crnYKO ,,oc1-1tt.e rHe3AO"? ,Qpyro, KaKo Aa ce spare nporHaH1<1, Ka,£\ 1-1x TaMO H1<1KO Hetie 3awrnrnrn. JeAHOcrasHo, YH osaj npo6neM Het;e a c1-1rypHo HeMajy Hl-1 Moti1-1 Aa aKrye111-131-1pajy, jep HATO naKT y OBOM cnyYajy 1<1Ma OAllYyyjyt;y ynory. CpncKe snacrn Ha OBOM nnaHy H1<1cy 1-1cnyH1<111e norpe6Hy aKrnBHOCT. Tpe6ano je ynopHo 1<1Hc1<1crnparn Ha pes1<131<1j1<1 Pe3011y41-1-je 1244 1-1 BojHor cnopa3yMa 1-13 KyMaHosa KOA C6 YH, HATO naKra .. . H1<1Ka,qa ce He cMe np1-1-xsarnrn no111-1rnKa cspweHor Y1<1Ha, a norornso Ka,£\ cy y n1-1ratt.y 1<1Hrepec1-1 3eMfbe, wro ce y MHOrnM c11yYajeB1<1Ma MO)f(e cras1-1rn Ha AYwy AOca,qawtt.e A1<1n110MarcKe aKrnBHOCrn 3ajeAH1<14e CL.Ir.
CPnCKA PE'f • 6POJ 338 • 4. <llE6PYAP 2004. 27
n111raH>e je, AaK11e, 3awro ce cse pe~e noM111-H>e osa Pe3011y4111ja OA crpaHe s11acrn y Cp6111-j111? na, 3aTO wro 6111 ce 1-t>eH111M noM1111-t>aH>eM jow s111we n0Acrn4ao rHes rpa~aHa Cp6111je, noce6-HO OHll1X KOjll1 cy Cll1JlOM Hanycrn11111 csoja seKOSHa orH>111wra a )Kelle Aa ce spare, jep caMo noM1111-t>aH>e p~111 nOMll1H>aH>a Hll1WTa He 3Ha4111 aKO He nocroj111 pea11Ha Mory1;Hocr Aa ce npo611eM pew111. Mopa ce KOHcrarosarn Aa r~awH>e cpnCKO 111 jyroc11oseHcKo pyKOSOACTso H111je 111cnofb111110 MYAPOCT y nperosop111Ma, set; cy Kao yronfbeH1114111, xsarajyt;111 ce 3a c11aMKY norn111c111sa-11111 cse wro 111M je n11ac111paHo 111 TaKO rpac111pa11111 seoMa He1113secaH nyr 3a cpncKy AP>Kasy. 3aTO je seoMa 3HaYajHo Aa ce c~awH>a s11acr 1113-6op111 KOA Me~yHa°POAHe 3ajeAH1114e 3a pes1113111-jy Pe3011y4111je CEi 1244 111 BojHor cnopa3yMa 1113 KyMaHosa.
HEH36E>KHH DPEllYCnDBH Wra 6111 Me1;yHapo,qHa 3aje,qH1114a rpe6a110
,qa ypa,q111 npe KOHa'iHll1X nperoeopa ca cpnCKOM Bna,qoM 0 KOHa'iHOM crarycy Kocoea 111 Merox111je, KaKo 6111 ce nperoeop111 o,qe11jam1 y HOpMa11Hll1M OK011HOCrll1Ma?
npe OTn04111H>aH>a nperosopa 0 KOHaYHOM crarycy Kocosa 111 Merox111je HeonxOAHO je Aa Me~yHapOAHa 3ajeAH1114a y cap~H>111 ca cpncKoM B11~0M 111cnyH111 OAPe~eHe npeAyc11ose 111 ro: Aa cse YnaH114e YH, noce6Ho CA,q, w11nrapcKe repop11cr11YKe cKyn11He ,,AHA ", ,, OBK", ,, OHA ", ,,OBn5M" ... erase Ha n11cry repop11cr11YK11x opraH113a411ja; pes11311ja Pe3ony411je 1244 11 BojHor cnopa3yMa 113 KyMaHoaa; pac(jJopM11pa1-be KocoacKor 3awr11rHor Kopnyca 11 ca11x repop11-cr11YK11x opraH113a411ja; nOA noKpOBl1Te!bCTBOM YH 11 HATO naKra rpe6a np11cryn11r11 nornyHOM pa3opy>1<a/-by napaaojH11x 11 repop11cr11YK11x CK}'n11Ha, Kao 11 DAY311Ma/-be HeneranHor Haopy>Ka/-ba Koje ce Hana311 y noceAY rpaljaHa peruo-
Kear opy>Kja; XawK11 rp116yHan Mapa Aa no,411rHe onry>1<H114e 11 yxanc11 ocyM/-b11YeHe 3a Hajaefie 3noY11He - aolje w11nrapcK11x repop11cra, a MeljyHap0,4Ha 3aje,4H114a rpe6a Aa ycnocraa11 KOHKperH11jy capa,ql-by c M11H11crapCTBOM npaaAe Peny6n11Ke Cp611je; HaKoH AeM11n11rap113a-411je 11 DAY311Maf-ba HeneranHor opy>Kja rpe6a ycnocraa11r11 Hajaefi11 creneH ayroHOMHOCTl1 Ha-4110HanHl1X KaHTOHa r Ae 611 rpaljaHe rpe6ano Aa wr11r11 noKanHa non11411ja y capa,q1-b11 ca MeljyHap0,4Hl1M cHaraMa 6e36eAHOcr11; Mapa Aa ce 06e36eA11 3awr11ra cpncK11x K}'nrypHo-11crop11jcK11x 11 sepcK11x o6jeKara Ha Kocoay 11 Merox11-j11, KOjl1X 11Ma 1994 (1181 4pKBa, 113 MaHaCTl1-pa, 48 11cnocH114a, ocaM cnoMeH Kanena, 534
1]1][p[J)[p[Il@IJm~a@ ®rDLP~filf!]lllJJrn W [llifil~©IBfil @JiP~fil ,JeHe3a w11nrapcKor repop11cr11'iKOr noKpera ,qar11pa jow o,q Kpaja 19. eeKa, npe41113Hll1·
je o,q Jace,qatt.a npee np1113peHcKe 11111re o,qp>KaHe 1878. ro,q111He y np1113peHy, Ka,qa ce pa1;a 111,qeja o creapatt.y je,q11HcreeHe a116aHcKe eojcKe. Ta ce 111,qeja norep1;yje Ha 3ace,qatt.y .qpyre np113peHcKe 1111re, raKo1;e y np1113peHy o,q 16. ,qo 19. jyHa 1943. ro,q111He, a KOHKper11-3yje ce Ha 3ace,qatt.y Tpet;e np1113peHcKe 11111re o,qp>KaHe o,q 26. ,qo 28. HoeeM6pa 1966. ro,q11He y tilyjopKy, Ka,qa ce ,qOHOCll1 o,qnyKa 0 OCHHeatt.y ,,a116aHCKe Ha41110Ha11He apM111je" (,,AHA") y 'ill1jll1 cacrae rpe6a ,qa ce KOOnT111pajy ,,OBK", ,,OBMn6", ,,OHA" ... y npeoj <j>a3111, a y ,qpyroj <j>a3111 111 opy>KaHe cHare A116aH111je. W111nrapcK111 cenapar11cr11'iKo-repop111cr111'iKH noKper je HaKOH o,qnyKa Ha 3ace,qatt.y npee np1113peHcKe 11111re o,qMax opraH11130eao nporep111eatt.e Cp6a, na je o,q 1878. ro,q111He ,qo nO'ierKa npeor ceercKor para ca KocMera nporepaHo 150.000 Cp6a 111 L1pHoropa4a. Taj KOHr111Hy111rer Hac1111ba ce Hacraelba 111 ,qalbe, a Haj,qpacrH'iHHje HaKOH Apyror ceercKor para na cee ,qo ,qo 1987. ro,q11He Ka,qa je, npeMa no,qa4111Ma ,qp B111roM111pa nonoe111t;a, ca npocropa KocMera nporepaHo 'iaK 500.000 Cp6a 111 l.IPHOropa~. Taj nep110,q KapaKrep111we noja'iaHa aKr11eHocr w111nrapcKor cenapar11cr11'iKo-repop111cr111'iKOr noKpera Ha npocrop11Ma Cp6111je. Cer11Mo ce repop111cr111'iKOr aKra eojH111Ka W111nrapa KelbMeH,q111ja y napat;111HcKoj KacapH111 1987. ro,q111He Ka,qa je Ha cnaeatt.y y61110 'iereop114y a rewKO paHHO nerop114y BOjHll1Ka JHA. AaHac Ha KocMery er3111cr111pa 811· we repop111cr11'iK111x opraH1113a4111ja Ha 'iHjeM je 'ieny, no o,qny4111 Tpet;e np1113peHcKe 11111re, ,,AHA". TaKo1;e, ,,KOCOBCKH 3awr11rH11 Kopnyc" He er311cr111pa y c11y>K6111 MHpa 111 6e36e,qHOcr11 3a cee rpa1;aHe KocMera. ~Ma 111H,q1114111ja ,qa cy tt.eroe111 np111na,qH1114111 aKrep111 MHor111x repop11cr11'iK111x aKr111eHocr111 Ha KocMery. Oea je,q111H111~ 6poj1116111113y10.000 lby,q111, a Ha tt.eHOM 'ieny je reHepan xpearcKe eojcKe Ar111M YeKy. Ha KocMery 111Ma 111 Hll13 y11rpa,qecH111x (<j>aw111cro111,qHHX) repop111cr111'iKll1X CKyn111Ha (,,l.lpH111 op11oe111", ,,Ko6pe", .. AyKa1;111H111" ... ) KOje 6poje 611113y 2000 repop111cra. ,,AHA" je Ha 6a11KaHy KpeHyna 111 y weMarcKy opraH1113a-411jy eojH111x <j>opMa4111ja ,q111e1113111jcKor cacraea KOje 6111 ce y yKa3aHOj norpe611 Morne eeoMa 6p30 aKr111e111par111. TaKo je 3a KocMer 111 jyr Cp6111je, y 0611acr111 Kojy Ha3111eajy ,,Aap,qaH11-ja", npe,qe111;eHa ,q111e1113111ja ,,A,qeM Jawap111" ca wra6oM y rtt.11111aHy. Y 3ana,qHoj MaKe,qoH111-j111, o,qHOCHO .. ~11111p111,q111", ,q111e1113111ja ,,CKeH,qep6er" ca wra6oM y Ae6py 111 Teroey. A111e11311-ja ,,Ma11ec111ja" 3a no,qpY'iie l.lpHe rope ca wra6oM y Y114111tt.y 111 CKa,qpy, a ,q111e1113111ja ,,liaMp111ja" npe,qe1111;eHa je 3a no,qpy'ije ceeepHe rp'iKe."
28
cpncKa rpo6!ba, 98 rapljaaa 11 14 ABOpa4a cpnCKe anacrene); Mapa Aa ce ycnocraa11 nornyHa KOHrpona rpaH114e ca An6aH11joM 11 MaKeAOH11joM KOja y BOjHOM CM11cny Mapa Aa 6y,4e 3aTBOpeHa; Aa csa n114a Kaja cy 6ecnpaaHo Hace!beHa Ha Kocoao 11 Merox11jy y opraH113a411j11 YH 11 HATO naKra Hanycre KocMer, a Aa ce 0Moryfi11 noaparaK ca11M nporepaH11M n11411Ma Ha caoja BeKOBHa Of/-bl1WTa.
Oso cy npeAyc11os111 Koj111 6111 HaKOH 1-t>111xosor 111cnyH>eH>a 0Moryti11111111 npaseAHe yc11ose 3a nperosope ca Me~yHapOAHOM 3ajeAH11140M 111 AOrosope ca no11111rnYKll1M 11111Aep111Ma W111nrapa ca KocMera o KOHaYHOM crarycy Kocosa 111 Merox111je. Os111 npeAyc11os111 ce c111rypHo He Mory cnposecrn 6e3 Yspcre OA11YKe YH 111 HA TO naKra Aa ce OHll1 cnposeAy, na je yro11111Ko 1-t>111xosa y110-ra y pewasaH>y KOCMercKor npo611eMa npecyAHa. AaKlle, pa3rosop111 111 AOrosop111 cy jeA111Ha pa-3YMHa amepHarnsa Hac111fby 111 cyK06111Ma. Ho, 6e3 063111pa Ha Morytiy oncrpyK4111jy nperosopa 111 pa3rosopa OA crpaHe w111nrapcK111x no11111rnYK111x so~a 111 repop111cra, A111n110Marnja CL.jl Morna Aa 6yAe ynopHa 111 HenpeK111AHO Aa 111Hc111crnpa Ha 111cny1-t>e1-t>y os111x npeAyc11osa. Aecp111H111rnsHO, osa reHepa4111ja cpncK111x no11111rnYapa Mopa rpajHo pew111rn npo611eM Kocosa 111 Merox111je, jep csaKo OA11araH>e rpajHor peweH>a osor npo611eMa 111Ae Ha wrery cpncK111x AP>KasH111x 111Hrepeca.
Aa 11111 HajHoe111je onry>1<H1114e XawKor rp111-6yHa11a ,qonp111Hoce ,qalboj ,qecra6111111113a4111-j111 ,qp>KaBHe 3aje,qH1114e Cp6111ja 111 l.lpHa ropa?
Ap>KasHa 3ajeAH1114a Cp6111ja 111 LjpHa Iopa je 1110HaKo, 3ac~. cpopMa11Hor KapaKrepa, na LjpHY lopy MHOro He y36~yjy npo611eM111 Cp6111je, ceM Kyproa3Hll1X 1113jasa cpopMa11Hor KapaKrepa c~awH>e 4pHoropcKe no11111rnYKe e11111re. 3ajeAH1114a H111je AP>Kasa, na crora ose onry>KH1114e He AOTlllYY crnapHe 4pHoropcKe 111Hrepece. Me~yrnM , Cp6111jy 111 re KaKo Aecra6111111113yjy 1113 s111-we pa3JlOra. npso, rpa~aHll1 CY He3~0SOJbHll1 wro ce onry>KH1114e nOA111>KY 6e3 safbaH111x npasHll1X AOKa3a. Ca acneKra npasHe HayKe 111 cpncKor npasoc~a HeJ10r111YHO je wro ce y XawKOM CYAY crpo>Ke Ka>KH>asa HeY111H>eH>e Hero 41111-t>eH>e. 3a rpa~aHe ose 3eM!be 111 Me~yHapOAHY jasHOCT 6111110 6111 3HaYajHo Aa ce jasHo o6jase onTY>KH1114e cs111x onry>KeH111x ca Y1111-t>eH1114aMa. Ha-41110Ha11H111 easer 3a cap~H>Y ca CYAOM y Xary H111je 111cnyH1110 0YeK111saH>a sefi111He rpa~aHa Cp-6111je. Crparernja Casera je norpewHa, a OH je cpopM111paH, Y111H111 ce, s111we cpopMe p~111 Hero cywrnHe p~111. Craryr XawKor rp1116yHa11a npeAs111~a onpe3 np11111111KoM noA1113aH>a onry>KH1114a KaKo ce He 6111 Hapyw11111a Ha41110Ha11Ha 6e36eAHOCT AOrnYHe AP>Kase. To npas111110 caMo 3a Cp-6111jy He sa>Kll1. npocro je 3a npaBHl1Ka HeCXBaT!bl1Ba oaon11Ka Ha,qMofi ry>1<unawraa Ha,q CYAOM y Xary. Ha Kpajy, 6e3 06311pa Ha 113Here Y111-beH114e ca XawK11M rp116yHanoM snacr Cl../r MOpa capalj11aar11 Ha ocHoay 3aKoHa o capa,q1-b11 ca XawK11M rp116yHanoM. Meljyr11M, anacr Mopa npaaH11M Y11/-beHw4aMa AOKa311aar11 11 XawKOM CYAY 11 sen11K11M c11naMa, npe ca11x CA,q, Hea11-HOCT aen11Kor 6poja onry>1<eH11x rpaljaHa CL.fr DA crpaHe XawKor ry>1<11nawraa, rpa>1<11r11 MeljyHaPOAHO sewraYef-be 11 pea11311jy onry>1<H114a. AKo ce, npaeHcraeHo, A11nn0Mar11ja Cl../r 11cKpeHo yxaar11 y Kowra4 ca os11M, 3a Cl../r ropyfi11M, npo-6neM11Ma MO>Ke ce OYeK11Bar11 npoMeHa OAHOca npeMa XawKOM ry>1<11nawray 11 CYAY OA crpaHe aen11K11x c11na (Koje 11Majy 0,4nyYyjyfi11 yr11-4aj Ha /-b11x), /-b11xoa11x AeM0KparcK11x 11Hcr11ry-411ja 11 jaBHOr Ml-be/-ba. -
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. <llE5PYAP 2004.
DHCQH 30BV nocne DOHOliH
692 Y roranHOM caM xaocy. CKopo Kao cpncKa nonHrnKa. He ycnesaM
HHwra Aa opraHH3yjeM. 5ej6H-CHTepKa 6onecHa, Ae4a TeK 03ApasHna, a ja jyp4aM no 4enH AaH. ,D,ona3H Maja Y3ena4 Aa CHHMaMo ,,KynrypHH HOKayr". TeMa: nnej6oj. Jay nHt,JaMH Ha Kpesery. L.\epeKaMO Ce H 3a-6aBJbaMO. Heseposarno anH HCrnHHTO, ABa AaHa no eMHTOBal-by jaBHO ce masHH ypeAHHK nnej6oja. 3a4YAO, He Aa MH npern set. Aa Me no3ose Ha np0Mo4Hjy APYror 6poja. Ha >Kanocr, y MOM >KHsory je HeMoryhe Aa ce opraHH3yjeM 12 cam yHanpeA. A H np0Mo4Hja je npepaHO. HeMa waHce Aa ycraHeM npe jeAaH. Jep ne>KeM y YernpH yjyrpy. 5Hno KaKo 6Hno, APYrH 6poj 3aHcra H3meAa 6olbe. HeMa YaK HH MaHHjaKa nyKOBHha.
L.\ena HeAelba CHHMal-ba. npso CaM CHHMMa H3jase 3a HeKy cepHjy 592 0 Typ6o cpOilKy. oO>Ke, 6aw KOMnJleKCaH npo6neM. noKywasajy, seposarHo Aa AOKa>Ky Aa je jeAHHO wro je MHnowesHh npojeKrosao ryp6o-cpOI1K MY3HKa, anH HHje HH TO ... y TOM WH30cppeHOM ryMapal-by OA KOMYHHCTe AO Ha4HoHanHcre, OA Ha4HoHanHcre AO mo6anHcre H Harpar, HHje ce HHrepecosao HH 3a raj HaKap~HH CHHKpern3aM. 06-jaw1-1>asana caM Aa je ocHOBHH npo6neM Cp6Hje 1-beHa synrapHa noAelbeHocr. Ca jeAHe crpaHe cy KBa3H-narpHOTCKH HHTeneKryan4H, KOjH npe3HPY cse wro AOI1a3H ca 3an~a. Ca APYre KBa3H-mo6anHcrn, KOjH ce raAe csera cpnCKOr. y TOj TPHBHjanHoj nOAeilH ABe HCTOPOAHe rpyne MaHHjaKa Cp6Hja je 3aKonaHa AO rpna. He pa3yMeM y YeMY je npo6neM Aa ce noMHpH KOKa-Kona H WJbH BOBH4a, onaH4H H naTHKe, WJbHBe H aBOK~O, HCTOK H 3an~. crapo H HOBO. Cp6H, 6ap 1-bHxosa enHra, He pa3yMejy aHrnHOMHje H 3aro HaM cse HAe HaonaYKe.
PTC y npHH4Hny HHK~a HHCaM Haj6olbe pa3yMena cpeMHHHCTKHl-be, HH
>Krolbase H 6pKare yceAenH4e, HH pa3Ae6Jbane pacnywreHH4e, Koje YHHCOHO Hacroje Aa nocraHy OAYPHHje Ma40-CBHl-be H OA HajAe6HilHHjHx KBa3H-narpHjapxanHHX cpanycoKpara, KaKo je sonena Aa HX AHCKsanHcpHKyje CHMOHHAa CraHKOBHh. YseK caM ce naKwe HAeHrncpHKOsana ca poMaHrn4HHM cHcppa>KeTKHl-baMa c noYeTKa npownor seKa. Kao raKsa, Moj MY>K KaJKe - MeracpH3H4Ka cHcppa>KeTKHl-ba - M~a ja ce6e cMarpaM MynHjepHCTKHl-bOM, npHxsaraM Ha PTC-y, raMo HAeM HCKJbY4HBO Ha npecrynHe rOAHHe, Aa y4ecTByjeM y eMHCHjH 3A H nPOTV18. TeMa je nocseheHa >KeHaMa y nonHrn4H. K~a y1jeM y CTYAHO, CMecra Mel-baM TaKTHKy, 4eTHPH >KeHe nporns jeAHOr MYWKap4a na MaKap OH 6Ho H ncHXHjarap, wapMaHTHO-,, HaHBHH" JosaH MapHh, Ha H3-secraH Ha4HH Me cyo4asajy ca AenHKarHowhy nonHor AHjanora. nHraM ce, KO he y MarpHjapxary 3acrynarn MywKap4e, Koje, ynpKoc cseMy, nOilHO npecpepHWeM.
HMH 3a pa3nHKY OA xpsarcKo-cpncKor nnej6oja, cpncKO-KOMYHHCrn4KH
HV1H He rpnH APYrapcKy KpHrnKy. HaKOH Moje KonyMHe y HV1H-y, rAe caM HX cy04Hila ca 1-bHXOBOM peanHowhy, c~aWl-bOM , npOWilOM H 6yAyhOM, peAaK4Hja je HV1H-a KOA KapHha, rAe ap6ajryje 1-bHXOB ypeAHHK 5yjowesHh, 3aKynHna npocrop, Aa MH, a cse ro6o>Ke, CBHM MeAHjHMa, owosopH naprnjcKHM naMcpneTOM APYra JepKosa Ha Moje npHMeA6e. Ha rpeHyraK caM ce 3anHrana Aa nH Me MO>KAa, 3ajeAHO ca l,JejMC ,D,HHKHheM, 04eKyje HeKH HOBH ronH OTOK, KOjH ce cnpeMa 3a cse oHe KOjH cy ce AP3HynH Aa HV1H-y H KapHhy, Ka>Ky HE!
3aro Me o6p~osao AaHaWl-bH KypHp, raMo Esa Pac, Haj3Ha4ajHHja OBAaWl-ba myMH4a we3Aecernx, Koja je H 6e3 XecpHepose noMohH 3Ha-
CPnCKA PE'I • 6POJ 338 • 4. ¢E6PYAP 2004.
na Aa ce csyYe, 6e3 0Kom1wa1-1>a KaJKe: ,, 5onH Me Kypa4 3a HHHosy Harp~y" . Ty 6H Morao Aa 6yAe Kpaj HV1H-a Aa Me renecpoHOM 4eny HOh HHje WHKaHHpao HeKH MaHHjaK npeHCnHryjyhH 6aw MeHe (?!), 0 5acapHHOj (?!) WKOilCKOj cnpeMH H CI1H4HHM HHHOBCKHM cpHHecaMa. KaKO TO HHje HH npBH HH nocneAl-bH MaHHjaK KOjH Me nocneAl-bHX rOAHHa Mampernpa r enecpoHOM, no npasHny, He 6Hx ce y36y1jHsana, Aa Me 1-1>ero0 mac He noAceha (HeOAOJbHso) Ha 3nocpehHor naypeara (Mo>KAa je naypearos 6par OA reTKa, HilH rerKa no 04y HilH reraK no 6pary ... XM, KO 3Ha), a TeXHHKa aHOHHMHOr Mampernpal-ba Ha rnnH4HO YA6awKH MeTOA KOjH je y nornyHocrn KOMnneMeHrapaH JepKOBJbesoM naprnjcKOM npomacy Ha KapHhesoj reneBH3HjH.
nMHK CHHMaMo eMHCHjy TpH na jeAaH KOA Tai-be BojrexoscKH. 5aw GMO
Y>KHsanH, nHral-be je Aa IlH he meAa04H. MO>KAa je npesHwe HeKoH-0eH4HoHanHo. V1Ha4e, 3aHHMJbHBO, rocr H3HeHa~el-ba je crnapHo H3HeHa~el-be . MeHH AOBOAe Mor npHjareJba peAHTeJba ,D,e6enor H 6Hswy KOMWHHH4Y ca 4yKapH4Ke n~HHe. npe eMHCHje y jeAHHOM nyw-npoCTOpy, Kacpey, cpeheM AneKcaHAPY J. nocne ner roAHHa. Jow nenwa, Ayre 4pHe Koce, cppHwKo spaheHa H3 WnaHHje. 3a ner MHHyra npe~eMO cse ycnoMeHe H oHa MH Ka>Ke;
- 5aw AaHac Ka>KeM 4o6aHy (ra6nOHAHH Moryn, npHM. ayr.) KaKas je ro Ha4HH Aa Me 300y 3a aHKery, a OHAa He o6jase MOj mac. Ja caM Aana mac re6H jep caM 4Hrana rnojHx ner, weer Kl-bHra nocne CeKcenHcronapHor poMaHa!
rneAaM je 3anal-beHO, WHpOM OTBOpeHHX 04Hjy ... na Aa IlH je MOrylie Aa ce re aHKere HaMewrajy, wrenyjy HilH je HOBHHap o6oneo OA MynrnnneKc cKnepo3e HilH oceHHilHO. MO>KAa MY je nana 4Hma Ha masy na je 3a6opasHo Ha A. CHrypHo je 000 APYro. 0A6HjaM Aa nosepyjeM Aa je MOrylie Aa ce y HaWHM HOBHHaMa 4aK H aHKere wrenyjy, MeHH je 6aw H3meAailO peaJlHO ... H o6jeKrnBHO.
nocne nHHKa OAI1a3HMO ca KoCTOM 5yHywe04eM y rpHHeT. npocTO caM 3a6opa0Hna Ha raj pecropaH, a caMo raMo HMa 4H3KejK H xne6 ca 6enHM nyKOM. ,D,sa 1-1>yjopwKa cne4HjanHrera. Y>KHBaMo AO noHohH y pa3rosopy ca HaWHM HajsehHM npHjareJbeM H reHHjeM. neno je HMarn reHHja 3a KyhHor npHjareJba.
KOll llPArOWA KAnAJMT.A HHcaM BHAena ,D,parowa CKopo weer Mece4H H csa caM cpehHa wro
caM nOHOBO Ha 1-beroBOM coapey ... Hanolby CHer AO KOileHa, MH ce BHT naMo y .. n~H HHBH" no 3ane~eHoM Kpcry. YseK jeABa noroAHM r Ae Aa ~eM y ¢. ¢HnHnOBHha. Y ycKoM APYWTBY H se4epH y>KHBaMo AO noHOhH. CaMo jow ry KOA ,D,parowa, Ha seyepH ca THpKeroM H Ha py4KY ca PawoM nHB~OM y 3eMyHy 40BeK MO>Ke noKynHrn 3IlaTHH npax HeK~aw1-1>er e3orepHjcKor H cnasHor 5eorp~a. THK npeA noHoh, 6aw AOK je 5oAa MapKOBHh orKpHsao wra AaHac p~H ByK ByYo, ,D,parow H3B~H ABe crape cporKe. JeAHY ca WejKOM rAe OH H WejKa y HCTOj no-3H meAajy OABaJKHO y o6jeKrnB, H Hawy, 3ajeAHH4KY, ca np0Mo4Hje HoBHX Cp6CKHX ,D,paMa. npowno je CKOpo AeCeT roAHHa OAT~ ... 5aw KOIlHKO je HanyHHO H MOj H najKHheB 6paK .. . HawH secenH nomeAH, OCMex Ha IlH4HMa ... Ja caM HMana r~a 26 a seposana caM Aa caM Maropa H ca KOjHM KHilOM BHWKa .. . HHwra OA TOr ce He BHAH, TeK OCMex, H cjaj 6poKara ... Pa3He>KHM ce y noHoh Ha ,D,parowesoM KaHa6ery H caMa HecHrypHa y npownocr Kojy npH3HBaMo ... Ty y 1-1>ero00M arelbey jow je MHpHC H caH MeAHjane .. . A OKOilO 5eorp~ nyH MaHHjaKa H cponepa .. . y rpH Me noHoso 3ose Jby6oMopHH nHca4 MaHHjaK ... HeMa cHa y Cp6HjH ...
29
KAPAY,OPY,E Y WYMAlUAJM, llBECTA rOllMHA KACHMJE
Jla je 3H30 MO>Kll3 He tiM YCTaiao
Oae rOAHHe 06ene>1<aaa ce 200 roAHHa MOAepHe cpncKe AP>KGB· HOCTH. nHTG .. e ie AG nH Ce pGAM 0 npocnaBH HnM TYJKHOM CKJny,
• • 1ep H Ja 1eAHO H Ja Apyro HMa pa3nora.
-0- 30PAH AHAPEJliln
era rocnOAlber 2004. cpncK1>1 HaPOA npoc11aslba se111>1K1>1 jy61-111ej - 200 rOAl>1Ha OA npsor cpncKor ycTaHKa. 3a 1-1crop1>14ape 1-1 e110-KBeHrne 41>1rao4e MO)l(Aa He Tpe-6a 06jaw1t>asarn 3Ha4aj osor AOraljaja 3a 1>1cTop1-1jy cpncKe AP)l(a
se 1>1 cpncrno yonwre, a111>1 Tpe6a n0Hos1-1rn Aa je nps1>1 cpncK1>1 ycraHaK npeACTaBibao oc110-60A1>111a4K1>1 noKpeT OA seKOBHOr poncrna a111>1 1-1 csojespcHy 1>1 cseo6yxsarny cpncKy peso11y-41-1jy 1-1 np1>1Kiby41>1Ba1t>e esponcKoj 41-1s1-1111-13a41-1-j1-1. Ha1>1Me, os1>1M ycTaHKOM Cp61-1ja je A061-111a aTp1>16yre AP)l(ase: c11060AHY, cysepeHy Tep1-1-Top1-1jy, opraH1>13a41-1jy sojcKe, CYACKe s11acrn, 3aKOHOAaBCTBa l>1 1>13BpWHe s11acrn y 06111>1Ky npaB1>1TeibCTByjyw4er COBjera l>1 BpXOBHOr BOlje - so~a Kao 1-1 no4eraK opraH1>13a41-1je WKOllcrna 1-1 APYrnx 41-1s1>111H1>1x 1>1Hcrnry41-1ja. BoljeHa je 1-1 >frnsa yHyTpawttJa 1>1 cnOibHa no111>1rnKa, pa3-s1-1jaHa A1>1n110Marnja.
PA3HE nErEHDE nose31-1sa1t>eM ca AycTpo-YrapcKOM jow OA
speMeHa Ko41>1H8 Kpaj1>1H8, ca Pyc1-1joM Koja j8 CMaTpaHa naHCllOBeHCKOM Marn40M, y CTallHl>1M 6op6aMa a111-1 1>1 nperosop1>1Ma ca TypcKOM (y npso sp8Me np8ACTaBibajyti1>1 ycraHaK Kao 6op-6y nporns Aax1>1ja OAMeTHyrnx OA cymaHa, a 3arnM oTsopeHy 6op6y nporns ,,CTaM6011a"), Kapa1jop1j8 je nocrao jeAHa OA Haj1>1HTepecaHTH1>1-j1>1x 1-1 HajBa)l(H1>1j1-1x 111>14Hocrn csor speMeHa. M8-1jyrnM, AO AaHa AaHaw1t>er, MHOrn AeTalb1>1 1-13 lberosor )1(1>1BOTa ocTan1>1 cy 3aroH8TKa. Pa3110-re Tpe6a Tpa)l(1>1rn y AYrGTpajHoj s11~as1>1H1>1 06p8HOB1>1tia, K~a j8 1>1 caMo noM1>11t>a1t>8 1>1MeHa Kapaljoplja 61-1110 Ta6y reMa, Kao 1-1 y M1>1To110-rn3a41>1j1>1 MHornx AOraljaja 1-13 Kapa1jop1j8sor )1(1>1-sora, lb8rosor po1j81t>a, jyHawTsa 1-1 cMprn.
Heno61>1THO j8 yrspljeHO Aa j8 Kapa1jop1j8 neTPOB1>1ft poljeH y ce11y B1-1wes4y, Ha 6PAY rp~i.1-WTy, nopeA caMor BOAOTOKa KOjl>1 HOCl>1 61>16111>1jCKO 1>1Me JopAaH. M8cTo po1j81ba j8 ocTano y HaPOAHOM cetialby l>1 Tp~1>141>1j1>1 l>1 CBaKl>1 M8WTaHl>1H 3Ha Aa HaM8pH1>1Ka OAB8Ae Ha M8CTO Ha KOMe j8, no npeAa1t>y, 61-111a Ko111-16a y Kojoj je yrn8-Aao CBeT 6yAyti1>1 cpnCKl>1 BO)l(A· Ko111>1KO je 1>13-B8CHO MeCTO, T0111>1KO je He1>13BeCHa rOA1>1Ha poljelba Kapaljoplja. P~ow Jbyw1-1ti HaBOA1>1 Aa j8 AaTyM poljelba seposaTHo 3/14. HoseM6ap, AaKJle Cs. reoprnje, no KOM8 j8 Hosopo1jeH48 1-1
30
A061-1110 1>1Me. Wro ce roA1>1H8 rn48, Kao Moryti8 ce HaBOAe 17 49, 1752, 1753, 1755, 1762, 1763, 1764, 1766 1-1 1768. AaKll8 - pa3MaK OA 21 roA1>1-H8. Ynope1jyjyt;1-1 pa3111>141>1Te 1>1cTop1-1jcKe 1>13BOp8 ca KOHKpeTH1>1M AOra1jaj1>1Ma, Jbyw1-1ti 3aKiby-4yje Aa je HajseposaTH1>1j1>1 AaTYM KOj1>1 j8 ycsoj1>1-11a Kao 3BaH1>14aH 1-1 nopOA1>14Ha Tp~1>141>1ja A1>1-Hacrnj8 Kapa1jop1jes1-1tia, 3/14. HOBeM6ap 1762. rGA1>1He.
n8r8HAa Ka)l(e Aa ce y sp8M8 1t>erosor poljelba Ha He6y nojas1-111a 4YAHa CB8TJlOCT a Aa je MajKa Ha 1t>eros1>1M rpyA1>1Ma yrneAa11a ,,Mece4 1>1 Kp1>1114a nOA na3yxoM". TaKolje, nocToj1>111ereHAa o Typ41>1Hy KOj1>1 j8 61-10 3aHoti 1-10 y 1t>1>1xosoj Kyfti.1 l>1 KOjl>1 j8 npopOKOBaO B8111>1KY 6yAytiHOCT A8TeTy 1>1 Aaposao ra. Osa 118reHAa noAcetia Ha 61-16111-1jcKy np1-14y o po1je1t>y Xp1-1cra 1-1 ,,nOKllOlbelby MYAPa4a''. no npeAalby, Kapaljoplje je t<pwTeH y 4pKB1>1 Ha AaHawttJeM pa-4aHCKOM rpo6Iby. Ha TOM MecTy ce AaHac Ha-11a31-1 APBeHa 4PKBa sp110 Clll>14Ha 4PKBl>1 noKajHi.141>1 KOA Be111>1Ke n11aHe. CMaTpa ce Aa je caAaWlba 4pKBa carpaljeHa Ha crapoM 4pKs1>1wry OKO 1770, a Aa cy je rp~1-1111>1 MajcTop1-1 OcatiaH1>1, rpyna41-1ja AOCeibeH1>1Ka 1>13 oOCHe. Ha APBeHOM TpeMy 4PKBe j8 Ca4yBaH TajaHCTB8Hl>1 3an1>1c KOjl>1 nOACetia Ha TYPCKO 1>1111>1 apancKO n1>1CMO a npernocTaBiba ce Aa j8 TO rajHo n1>1CMO - noTn1-1c OcatiaHa. L\pKsa 1>1Ma op1>1rnHa11Ha APBeHa spara Koje 1>1cTop1-14ap1>1 yMeTHocrn cMaTpajy Haj118nw1>1M nopTa110M OA cs1>1x 4pKasa osor rn-
na. npernocrasJba ce Aa je osa 4pKsa HanpasIbeHa Ha Mecry cTap1>1j8r xpaMa y KOMe je Kapaljoplje KPWTeH.
BERHKH ODJEK Y CBETY He 3Ha ce Ta4HO K0111>1KO ce Kapaljopljesa no
POA1>14a 3~p)l(ana y B1-1wes4y, a111>1 )1(1>1Ba cetialba rosope Aa cy MHOrn 1t>eros1-1 caspeMeH1>141>1 61-1111>1 y np1>1jaTeJbCKl>1M l>1 KYMOBCKl>1M B83aMa. TaKo C8 3Ha Aa je AaMlbaHa, OA Kora BOAe nopeKJlo AaHaw1t>1>1 s1-1wesa4K1>1 AaM1t>aHos1-1ti1>1 , Kpcrno Kapaljoplje a Aa 1>1 AaHac Tpaje KYMCTBO B1>1w8sa4a 1>1 Map1>1HKOB1>1tia 1-13 Tono11e, noroMaKa Kapaljopljesor po1j8Hor 6para Map1>1 HKa. Hos1>1ja 1>1cTpa)l(1>1Ba1t>a (P. P~1>1ti , ,,CT8nKOB1>1ti1>1, na11asecTp8, Kapa1jop1jes1>1ti1>1"), rosope o MOryti1>1M 3ajeAH1>14K1>1M npe41>1Ma Kapaljopljese noPOAl-148 1>1 nopoA1>14e ocH1>1Ba4a B1>1w8s4a CrojaKa (Mojc1-1110, JopAaH). norn4Ha je npernocrasKa Aa C8 Kapa1jop1j8B 0Ta4 AOCe111-10 6aw y B1-1wesa4, jep cy TY set; 61-1111>1 AOC8JbeH1>1 1t>eros1>1 po1ja41-1. n8reHAa Ka)l(e Aa je y osoM Kpajy xaiAYKOBao 1>1 y61-10 npsor Typ41>1Ha, 1>1cnoA B1-1cKa Ha nyTy Pa4a - Kparyjesa4. 0 6111>1cK1>1M se3aMa rosope 1-1 y4ecH1>141>1 npsor cpncKor ycTaHKa 1>13 OBOr Kpaja. Hajn03Harnjl>1 cy nas11e L\YK1>1ti , JaHKO Pa4aHl>1H, "F.>op1j1>1ti nyK1>1ti l>1 JosaH
CPnCKA PE'I • EiPOJ 338 • 4. ct>EEiPYAP 2004.
BHwesa4 - 6er Josa, onesaH y HapOAHOj neCMH ,,6oj Ha MHwapy":
,,6or y6Ho JosaHa BHwes4a, KaA y6Hwe KynHH-KaneraHa, WTo OH y6H KynHHosa CHHa"
6e3 cyMttie, Kapal)opl)esa nopOAH4a ce H3 BHwes4a npecenHna Hajnpe y 3aropH4y KOA Tonone a 3arnM y Kptiesa4. npernocrasfba ce Aa ce Kapal)opl)e AOCenHo y Tonony TeK nocne >KeHHA6e, npenacKa y CpeM, yyewtia y aycTpoyrapcKoM cppajKopy y KOYHHOj KpajHHH H noHOBHOf nospaTKa y Cp6Hjy nocne A06Hjattia cpepMaHa o caMoynpasH OA noprn 1793. rOAHHe.
nocne H36opa 3a sol)y ycraHKa, Ha Cpernttie, y MapH1iesH1ia japyrn y Opaw4y 1804. roAHHe, nnaHyo je ycraHaK KOjH je HMaO orpOMHY Ba>KHOCT 3a Cp6e H 4eny Espony H senHKH OAjeK y cseTy. HH3ane cy ce 6HTKe ca Typ4HMa, ycraHaK ce wHpHo. CrnopeHa je cno60AHa rnpHTOpHja, cTBopeHe HHCrnTy4Hje AP>Kase. Mel)yrnM, nonHrnYKa CHTya4Hja y OKpy)Kettiy ce Mettiana. Yrpo)KeHa HanoneoHOBHM HaAHpattieM, PycHja je CKnOnHna MHp ca TypcKOM (THn-3HTCKH MHp 7. jyna 1812) KOjHM cy cpnCKH HHTepecH 6HnH H3HesepeHH raKo Aaje TypcKa H3-spwHna senHKH sojHH npHrncaK Ha Kapal)opl)esy Cp6Hjy, wrn je AOBeno AO nponacrn ycraHKa. CaM Kapal)opl)e H MHOrn BHljeHH Cp6H H ycraHH4H cy npe6ernH y AycTpHjy. HacranH cy TeWKH AaHH.
Y Cp6HjH je ocrao MHnow 06peHOBH1i KOjH je 1815. fOAHHe noAHrao ,Qpyrn cpncKH ycraHaK y TaKosy. MHnow je BOAHO nonHrnKy ,, Mano paT - BHwe nyKascrno" H TO je AOBeno AO ycnoCTaBJbattia npHBHAHOf MHpa Ha OBHM npocTOpHMa H BnaAaBHHe MHnowa Kao anconyrnor rocnoAapa yHyrap Cp6Hje H y sa3anHOM OAHOcy npeMa noprn. OH je, KopaK no KopaK crn4ao He3aBHCHOCT - cpepMaHHMa, xarnwepHcpHMa, nospeMeHHM 3aTe3attieM H HaH3MeHHYHHM nonywrattieM. Ha yHyTpawttieM nnaHy yYspwtiHsao je csojy snacT enHMHHa4HjOM csojHx nonHrnYKHX npornBHHKa -y6HCTBHMa. y TOM CMHcny ,,no3narnna" MY ce 1817. rOAHHa. Te rOAHHe cy y6HjeHH CBH ttieroBH senHKH npornBHH4H H npeTeHAeHTH Ha MeCTO rocnOAapa: PaAHY neTpOBH1i, KaneraH cppajKOpa H yYeCHHK 06a ycraHKa, nerap Monep, yYeCHHK o6a ycraHKa H BOjBOAa, nasne L.\YKH1i, raKolje yYeCHHK o6a ycraHKa, H caM Kapal)opl)e neTposHti, BO)KA npsor cpnCKOf ycraHKa.
nEno, AJlM ... nocne nponacrn ycraHKa Kapal)opl)e je npe
wao y AycTpo-YrapcKy, a OAarne y PycHjy, anH cy ra Kao HenO)KefbHOf fOTOBO HHTePHHpanH y 6ecapa6Hjy. TaMo ce Kapal)opl)e nose3ao ca XernpHjOM, rajHOM opraHH3a4HjOM 3a ocno6ol)ettie rpYKe. V1Aeja je 6Hna Aa ce noAHrHe HoBH, senHKH ycraHaK Ha 6anKaHy H Aa ce ocno-6oAe nopo6JbeHH HapOAH OA 0TOMaHCKe HMnepHje, Kaja je npeACTasfbana l,IHHa KOjH ce seti ysenHKO Jbyfba.
Kapal)opl)e je npewao y Cp6Hjy y npaTttiH xernpHcTe HayMa KpHapa, rpKa KOjH MY je 6HO nHYHH ceKpeTap H nparnna4. 06ojH4a cy y6HjeHa no Hapel)ettiy MHnowesoM 26. jyna 1817. fOAHHe, Ha AaH Cs. ApxaHrena MHxaHna, Ha MoMajcKoj KOCH y ceny KowapttiH. KacHHje ce ceno Ha3sano PaAOBattie, a MecTo y6Hcrna - PaAOBatticKH nyr.
,QaHac, 200 fOAHHa nocne nOAH3attia npsor cpnCKOf ycraHKa HMaMO 080 WTO HMaMO. Ha MeCTY y6HcTsa Kapal)opl)a, y PaAOBattiCKOM ny-
ry KOA BenHKe nnaHe, 1932. rOAHHe carpal)eHa je 4pKsa 3axsanHH4a Kojy je H3rpaAHO KPafb AneKcaHAaP Kapal)opl)esHti. HeAaneKo OAarne, ByjH4a BynH1iesH1i, Kapal)opl)es KYM H opraHH3aTOp ttierosor y6HCTBa, carpaAHO je APBeHY 4PKBY noKajHH4Y 3a onpowraj rpexa y6HCTBa Bo>KAa. Y TononH HMaMo cTapy Kapal)opl)esy 4pKBy, Aeo rpaAa, H nen cnoMeHHK BO>KAY. a Ha OnneH4y senenenHy 4PKBY - May3onej y KOMe noYHBajy rornso CBH Kapal)opl)esH1iH, OA Kapal)opl)a AO npHH4a ToMHcnasa, H Kaja je 3aAY>K6HHa Kpalba neTpa npsor Kapal)opljeBHtia. Y MapH1iesH1ia japyrn y Opaw4y, Ha MecTy nOAH3attia ycraHKa - nen cnoMeHHK.
AnH, Ha CBeTOj CTOnH cpncKe 3eMJbe, Ha MeCTY Koje npeACraBJba noYeraK CBHX noyeraKa MOAepHe Cp6Hje, y BHwes4y, Ha rpaAHWTY, MeCTY pol)ettia Kapal)opl)a, caMo jeAHa Mana MepMepHa nnoYa nocrasfbeHa TeK npe HeKOnHKO fOAHHa OA cTpaHe APYWTBa ,, Bo>KA Kapal)opl)e" H3 BHwes4a. HeAaneKo OA Mecra pol)ettia Hana3H ce 3rpaAa y Kojoj je 6Hno Hajnpe wKonCKO OAMapanHWTe, na nosaYKH AOM, a 3arnM yrocrnTefbcKH o6jeKaT. 6Hna je yseAeHa eneKTpHYHa CTpyja, BOAa. H3rpal)eH accpamHH nyT. AnH, cKpHaBJbettie 3rpaAe cy 3anoYena ABa paYaHcKa npeAy3etia 90-rnx fOAHHa npownor seKa, cnopetiH ce OKO snacHHwrna HaA 3rpaAOM, a AOBpwHnH HeKH APYrH Cp6H - saHAanH, seposarno MewraHH. CaAa je osa 3rpaAa pyrno PaYaHa, BHwesa4a H 4enor cpncrna. npoMeHaMa 3aKoHa, 3rpaAa je nocrana snacHHWTBO ,,Cp6Hja-wyMa" raKo Aa CO PaYa, Kaja 6H
CPnCKA PE'I • 5PoJ 338 • 4. <1>E5PYAP 2004.
)Kenena Aa 3fPaAY nonpaBH, H nopeA HecrawH-4e HOB4a, HMa npo6neMa H ca HMOBHHCKO-npasHHM OAHOCHMa.
,Qpywrno ,, BO>KA Kapal)opl)e" H3 BHwes4a HMa npojeKaT senHKor cnoMeH-KOMnneKca Ha spxy rpaAHWra KOjH ce 30Be BeHa4. npojeKaT npeABHlja cnoMeHHK Kapal)opl)y KOjH 6H ce BHAeo ca OnneH4a H ca Kora 6H ce BHAeO May30-nej Ha OnneH4y. ,QpywTBo seti noceAyje 3eMJbHwrn Ha BeH4y. V1naK, y OBaKBOj eKOHOMCKOj CHTya4HjH 4eHa OBaKBOf cnoMeH-KOMnneKca je 6aCHOCnOBHa.
Y PaYH ce Hana3H jeAHa OA HajnenwHx H HajsetiHx 3rpaAa y osoM Aeny - Kapal)opl)es AOM. Osa 3rpaAa je carpal)eHa 30-Hx rOAHHa ABaAecernr seKa H 3aAY>K6HHa je KpalbH4e MapHje Kapal)opl)eBH1i. npso6HTHa HaMeHa 3fpaAe 6Hna je xyMaHHrapHor KapaKrnpa - AOM 3a Ae4y 6e3 POAHTefba ,QyHascKe 6aHOBHHe. OA H3f PaAttie na AO nocne ,Qpyror cseTcKor para PaAHO je osaj AOM HHTepHaTCKO-WKOnCKOf rnna H senHKH 6poj cpncKe cHpOYaAH je H3awao OAaBAe Kao OApacnH H cpopMHpaHH IbYAH. To je peAaK npHMep no6eAe )KHBOTa HaA CMptiy KOA Hae. nocne paccpopMHpattia ,QoMa, y 3f PaAH je PaAHna paYaHCKa OCHOBHa WKona. ,QaHac je TY CMeWTeHO OKO 400 H3fHaHHKa ca KocMeTa nocne 1999. fOAHHe.
WTA JE TY 6HTHO? CneKraKn KaKaB Tpe6a Aa 6yAe ABecraroAH
WttiH4a npsor cpncKor ycraHKa nonaKo npeTBapaMo y Ae6am CpncKa BnaAa je o6e36eAHna 3a osy npocnasy Heseposarno Mana cpeACTBa. HajsHwe je, H3rneAa, noTpoweHo 3a CHHMattie TB cpHnMa H cepHje y npOAYK4HjH PTC, WTO tie, 6ap no peYHMa HeKHX OA yYecHHKa y npojeKTy, raKol)e 6Hrn Ae6aKn. nonyT TB cpHnMa nosoAOM 600 rOAHHa OA KocoscKor 6oja. V1 raAa cy noTpoweHa orpoMHa cpeACTBa, caKynfbeHo enHTHO rnyMHWTe H HanpaBJbeH cpHnM H cepHja KOjH HHCY ornwnH Aafbe OA - no3opHwHe npeAcrase.
Ocraje, Ha Kpajy, Aa KOHCraTYjeMo: Ha MeCTY norn6Hja, caxpaHa, carpaAHnH CMO 4pKse, cnoMeHHKe, May3oneje. Ha MecTy pol)ettia, noYeTKY CBHX noYeraKa - fOTOBO HHWra. V1HaYe CMO, Kao HapoA, HaBHKnH Aa cnasHMO nopa3e. OA HecpetiHe KOCOBCKe 6HTKe 1389, KaAa CMO AO)KHBenH cTpawaH nopa3 H H3ry6HnH 4apcrno, a TO npornacHnH 3a ,,H36op 4apcTBa He6ecKor" H HeKaKsy cpncKy senHKY no6eAy, npeKo 6anKaHCKHX H npsor CBeTCKOf para, KaAa CMO Hecpa3M0pHO sajAH caTpnH cpncKO 6H1ie H CTBOpHnH senHKY JyrocnasHjy. Y TOj AP)KaBH cMo ,,Hawoj 6pa1iH" nocny)KHnH Kao npeso3HO cpeAcrno, Aa npeKo HawHx nel)a AOl)y AO csojHx Ha-4HOHanHHX H eTHHYKH YHcrnx AP)Kasa, Aa 6HCMO y ,QpyroM CBeTCKOM paTy Ae6eno CTpaAanH Ha CBaKOM KOpaKy H H3awnH ca jaw CKOPO 1.500.000 Cp6a Mattie, 6e3 MOHapxHje H Ha4HOHanHe AP>Kase, ysafbeHH y KOMYHH3aM, H cse TO cnasetiH Kao senHKY no6eAy! Haj3aA, nocne 6oM6apAOBattia Cp6Hje OA cTpaHe HATO naKra 1999. fOAHHe, jeAaH cpaMHH KOMYHHCTHYKH AHKrarnp HaM je YeCTHrao - no6eAy!
V1 Aa ce ynHraMo: HHCMO nH MH HapOA KOjH y nOACBecrn CBOf Ha4HOHanHOf 6H1ia cnaBH CMPT a He >KHBOT? He Aewasajy nH HaM ce Ha4H0HanHe KaracTpocpe 6aw 36or Tora? CernMo cecaMo parnsa: Ha Mecry norn6Hja cnoMeHH4H H3-rnHynHM jyHa4HMa. Ha MecrnMa ttiHxosor pol)ettia - yraweHa OfltiHWra. npoMeHHMO ce! MO)K-Aa je nocneAttiH Yac! -
31
KOCOBO, CEno HOBAKE, EKCnEP"MEHT Oil KOJEr CTPEnE
Poaa atipMcana, anM aowna Ma111a
noapGTHML\M cy 3GCGA A06po pGcnono•eHM, 3GAOBOlltHM WTO cy y CBOM ceny M WTO Mory noHeWTO M AG 3GPGAe. AnM, HeMG OArGBOpG HG nMTG11te AG nM ie ceno HoaGKe eKcnepMMeHT JG ieAHOKpGTHY yno1pe6y MnM HGiGBG KOHG11Hor noapGTKG Cp6G HG Kocoao. Jep, HJ APJrMx AenoaG KocoaG CTM.Y py.He aenM Koie 6yAe HecnoKoinao.
-<> M1t10APAr MW\OJEBltlli
,,Kap, CMO Ml-1 ornwn1-1, osor npone1ia, span4a H1t1je 61-1no y ceny, H1-1je 61-1no m1-14e! Cap, ce cjarnno, 6or Te Tsoj! .. ltlMa csera 1-1 csaYera, KO 1-1 paH1-1je!. .. "
OsaKo rosop1-1 JosaH Kpcrn1i, nosparn1-1K y cpncKo ceno HosaKe KOA np1-13peHa, cena ASaAeceT K1t1n0Mernpa YAaJbeHor OA an6aHCKe rpaH1-14e, y Koje ce osor nern crnAJbltlSO, ca cTpaxoM, sparno )KltlSOT. neAecernK cpaM1-1n1-1ja YeKa Ha ycelbet-be, ASaHaecT cpaM1-1nHja je H3awno H3 KOneKrnSHOr 4eHTpa y ceOCKOj WKOnH H npewno y HosocarpafjeHe Ky1ie.
lt1 He caMo Aa cy ce m1-14e sparnne y ceno. 0AHeKYA je, KO 3Ha KaKO H 3aWTO, Mefjy nospaTHH4HMa je jeAHOra iYTPa ocsaHyna jeAHa Ma4-Ka, Kao Aa je HCK04Hna H3 Hojese 6apKe, Kao Aa je npe)f(Hsena noTOn. Pa,o,ocT je y ceocKoj wKOnH 61-1na HeonHCHsa. JosaH Kpcrn1i o6jawt-basa Kao Aa TyMaYH 6H6n1-1jcK1-1 TeKcT: ,,rAe 40-seK )KHSH TY HMaw cse Mory1ie )KHSOrnt-be! MaYKa je npsa AOwna Mefjy IbYAe, 0Ma41-1na ce. npse MaY1-11ie je AOrpa6Ho KO je crnrao ... "
6H1ie TeWKO IbYAHMa, Ma4KaMa H ncHMa ose 3HMe, Kap, Haseje CHer. ByKOSH cy ce HaMHO)KHnH y senHKOM 6pojy, jep je Ha Howet-be opy)Kja, na ayTOMaTCKH H nos, YHMltlK cTasHo 3a6paHy, noAieAHaKo 3a An6aH4e H Cp6e. 6H1ie onaCHO Kap, ycpeA 3HM9 syKOSl-1 npHfjy, onKone ceno, c1-1fjy AO Ky1iHHX spam. EHrne3 6Hn, KOjH je no cpyHK4HjH KOOPAHHaTOp KOjH ynpaslba cpeAcrn1-1Ma MHoro6pojHHX AOHaTOpa, nps1-1 je y ceno AOHeo H OCTaSHO jeAHOra nca. 0HAa cy MewTaHH noYenH Aa ce cHana3e, Aa AOHoce wTeHap, TaKO Aa AaHac y ceny HMa neT-wecT MaYaKa H CeAaM-OCaM WTeHap,H, KOja jow nHjy MneKO H cnywajy ypnHKe syKosa KOjH npeTe .. .
KAKAB 3HAK [J,o parn cy Cp61-1 H WHmapH HwnH y xajKy H
nos Ha syKose 3ajeAHO, 6aslbet-be nosOM ltlM je 6Hno 3ajeAHH4KO, an1-1 cy ce, npe parn, Cp61-1, 3a pa3nHKY OA KOMWHja WHmapa, 6asHnH H pH-6onosoM. nowTO Cp6a Yernpl-1 rOAHHe HHje 6Hno, a An6aH4H He nose pH6y, AOSOibHO je 3aMOYHrn Mpe)Ky y ceOCKOj pe4H H H3Sy1iH KHnorpaM pH6e .. .
Ceno HosaKe je Asa,o,eceT KHnoMernpa YAaIbeHo OA an6aHcKe rpaHH4e, 3Ha4H Aa je reo-
32
cTparnwKH nono)Kaj cena nosoibaH. AnH cy, Aa ce KpeHe y pH3HK ca nospaTKOM Cp6a, YT1t14ane APyre OKOnHocrn. lt13Mefjy Cp6a H An6aHa4a osAe cy 4HCrn paYyHH, nornHynHx An6aHa4a HeMa, Ky1ie cy HM caYysaHe. [J,pyra noroAHOCT Aa ce KpeHe ca nospaTKOM y OKOnHHY npH3peHa je WTO je np1-13peH 61-10 MymHeTHH4Kl-1 rpa,o,. Ty )KHSH MHOro TypaKa, MycnHMaHa H ropaHa4a. MycnHMaHH 1-1 ropaH4H cy noce6Ho 3HaYajHH, 1-bH-
xoso np1-1cycrno noce6Ho oxpa6pyje nospaTHHKe, jep HH ropaH4H HH MycnHMaHH He 3Hajy an-6aHCKH - OAyseK cy rosopHnH H rosope cpnCKltlM je3HKOM. y npH3peHy ce AaHaC MO)Ke H1iH y nocnacrnYapHH4y, 1iycprnpHH4Y Hn1-1 KacpaHy, H nopyYHrn jeno Hn1-1 nH1ie Ha cpncKOM. Kap.ace nporosopH cpnCKH y KacpaHl-1 ycpeA npH3peHa, An6aH4H ce OKpeHy, norneAajy HcnHrnsaYKH, anH 1iyTe. Cp6H HacTasibajy pa3rosop 3a cTonoM, rnxo, Aa He nposo4Hpajy 1-1 He cKpe1iy na)Kt-by. CpncKe Ky1ie y ceny cy nopyweHe HnH 3anaJbet-be, HeMa OHe Koja HHje owrn1ieHa. Ceno je npe parn 6Hno npeno3HaTibHSO no POAaMa Koje ce rHe3Ae Ha KpososHMa. BenHKH AO)KltlSIbaj je 6Ho Kap.a je jeAHa POAa, caMo jeAHa,
: cspaT1-1na y nopyweHo ceno H CTana Ha 01,1aK i sHcoKe, ASocnparne, nopyweHe Ky1ie.
,, PoAa HaM ce sparnna! Tap.a cMo 61-1n1-1 Hajpap,ocHHjH! Kao Ae4a cMo ce paAosanH, Kao y Aernt-bcrny! PoAa je crnjana jeAHO nona cam, Ha AHMl-baKy, rneAanH cMo je. 0HAa je y3nernna, ornwna H sHwe ce HHje sparnna ... "
6paHKO rnHropHjesH1i, 4HHOSHHK y KoMep4HjanHoj 6aH4H, 3a cap.a je jeAHHH Cp6HH KOjH He caMO WTO )KHSH Hero 1-1 pap,H y npH3peHCKOj onwrnHH. ,,Onen-acKOHOM" 6paHKO csaKora jyTpa OAna3H y 6pe3os1-14y Ha nocao H spa1ia ce y ceno HosaKe rAe )KHSH, npona3e1i1-1 csaKora AaHa Kp03 npH3peH.
[J,pyrn Cp6HH H3 cena HosaKe, KOjH osHx AaHa Tpe6a Aa cTynH Ha nocao, Haw je carosopHHK, JosaH Kpcrn1i: ,,Pap,HHK caM nowrn, a y ceny je AOCTa neH31-10Hepa. [J,a ce crnp4H H crnpH-4e He 6H MampernpanH H nYTosanH 3a 6pe30-sH4y no neH3Hje, OAnY49HO je Ha SHCOKOM MeCTY Aa ja noYHeM ca pap,oM, Aa ASa-TpH nYTa HeAeibHO nyTyjeM 3a WTpn4e H npey3HMaM nowTy .. . "
Ha MeCTY, Ha cTOn1-141-1 rAe cap.a ceAH osaj penopTep, y Kparyjes4y, y npHrpap,cKOM Hacelby ltlnH1ieso, ceAeO je npowne rOAHHe EHrne3 6Hn KOjH je aHKernpao nospaTHHKe. Tap.a cy H cKnanaH1-1 yrosopH H3Mefjy nosparn1-1Ka H 6pojHHX AOHaTOpa Koje 3acTyna 61-1n . TaAa je Cp6HMa 6Ho rapaHTosaH nocao. 0HH 1ie, crnjano je y yrosopy, HMarn npHopHTeT y 3anowlbasat-by, OHH 1ie pap,1-1rn Ha nOAH3at-by snacrnrnx Ky1ia 3a AHesH1-14y. noHyAa je SHW9 Hero npHMaMibltlSa, aKo ce 3Ha Aa je Hap,HH4a 3a A06pe MajcTOpe 50 espa, 3a cpH31t1Kan4e 15. AnH, osaj AOrosop HHje HcnowTOsaH. nocao cy yMecTO Cp6a 3anoYenH An6aH4H, jep je o6Hosy npsHx Ky1ia ca AOHaTOpHMa norOAHO an6aHCKH npeAY3HMa4. Cp6H cy Her0Aosan1-1, An6aH4H pap,e y cpncKOM ceny AOK OHH AaHry6e H rneAajy. An6aHa4, npeAY31t1Ma4 , npasAao ce: ,, HHje MeHH npo6neM Aa Cp6e YKibYYHM y nocao. AnH y nocny ja Mory Aa 6yAeM Hepso3aH, Mory Aa SHKHeM, WTO MO)Ke Aa ce norpewHo npoTyMa4H, Aa ja HMaM HewTo nporns Cp6a, H H3a3ose KOHcpnHKT!. .. "
Y MefjyspeMeHy je rpewKa HcnpasibeHa, Cp-6H cy ce YKibYYHn1-1 y nocao H AaHac Ha 06Hos1-1 Ky1ia pap,1-1 wecT cpnCKHX 6pHrap,a AOK CeAMY YHHe ropaH4H, MajcTOpH, H3 cena Jby6Ht-be.
MOMIE H DPHJATEJbCTBO HeAeiby AaHa cy ce HcnHrnsaYKH rneAanH
Cp61-1 nospaTHH4H 1-1 an6aHCKH MajcTOp1-1. Cp6H nospaTHH41-1 cy He3ap,OSOibHH H 36or Tora WTO cy HM An6aH4H, nopeA csera ocrnnor, 0Ten1-11-1 nocao H 3apap,y.
,,nocne HeAeiby AaHa ce oTOn1-10 Taj neA. Wane, y3 Kacpy 1-1 n1-1so. MajcTOpH cy 6HnH 1-13 T:iaKosH4e, AOHaTOpH 04HrneAHO HHCY )KenenH Aa y ceno AOSeAY MajcTOpe H3 np1-13peHa H cyceAHHX cena, ca KOjHMa ce no3HajeMo. AnH, HHje HCTO pa3rosaparn ca 40SeKOM KOjH y paTy HeMa nornHynor YnaHa cpaMHnHje 1-1 ca OHHM KOjH HMa. 6Hno je H TaKSltlX .. . "
,,naKo je cTynHrn y pa3rosop 1-1 wanHrn ce ca OHHMa KOjH cy Kao H MH npeTpnenH MaTepHjanHY wrnTy. YnaJbeHa je 1-berosa Ky1ia, ynaJbeHa je Moja, o TOMe MO)Ke Aa ce pa3rosapa ... TewKo je pa3rosaparn ca YoseKoM KOjH je y paTy H3-ry6Ho CHHa .. . "
Ha Ky1;H JosaHa Kpcrn1ia Koja je cap, 3aspweHa, ocTano je Aa ce crns1-1 naMnepHja Ha 6anKOH H HcnoA cTpexe, Aa ce crnse ony4H, Aa ce ypaAH cpaca,o,a, a cpoTorpacpHja je 3a6ene)K1-1na 1-bera ca An6aH4eM Ha Kposy. Osaj An6aHa4 je nocrno sen1-1K1-1 npHjaTeib JosaHa Kpcrn1ia.
cPnCKA PE"I • &PoJ 338 • 4. <llE&PYAP 2004.
famo je, Ha >Kanocr, 111 >KlllB'-laH111x Cp6a, Koj111 Ha np111cycrno An6aHa4a y ceny HlllKaKo H111cy Morn111 Aa ce HaBlllKHy, an111 cy OAHOc111, y 4en111-H111 rneAaHO, 6111n111 KOpeKTHlll.
nocne OAnacKa An6aHa4a Koj111 cy OAPaA111-n111 npBy cpa3y o6HoBe cena, crnap y cBoje pyKe y3111Majy 6paiia AHfjenKoB111ii111, PoAofby6 111 CnaBOM111p, Koj111 cy aHra>KoBarn1 cf>1113111Kan4e 111 cacraB111n111 npBy cpncKy ,,6p111raAy" ca weer fbyAlll . fb111xoB111M crnnaMa cy KpeHyn111 ocran111, raKO Aa y ceny HoBaKe AaHac p~111 weer cpncK111x 6p111raAa 111 jeAHa ropaHcKa ca ocaM fbYAlll, Haj-6pojH111ja.
Ceno HoBaKe je npe para 6111no HacefbeHo lllCKfbY'-llllBO Cp6111Ma Ill 6pojano je 96 Kyt\a. OA 96 nopoA1114a 3a noBparaK ce yn111cano 61 AOMaii111Hcrno. OH111 Koj111 ce 1113 onpaBAaH111x pa3nora,
HO 3aAOBOfbCTBO nocrnrHyT. 1113rp~t-ba BOAOBOAa je nopeA HeMa'-IKlllX 111H>Kett>epa4a AOBena y cpncKo ceno 111 6paiiy 5yrape, Koj111 roBope Bpno cn111'-IHlllM je3111KOM, raKo Aa je KOHraKT ycnocr aBfbeH 111 TO OAMax.
Cp6111 n0Bparn1114111 (Ae4e y ceny OA no'-leTKa WKOnCKe roAl/IHe Bl/IWe HeMa, jep WKOna cf>YHK-41110H111we Kao HapOAHa Kyx111tt>a 111 KoneKTlllBHlll 4eHrap) H111cy y np111n1114111 Aa craBfbajy 3aMepKe. A KaAa 6111 Morn111, npBo wro 6111 3aMep111n111 orpaHlll'-leHocr111 KB~parype 6e3 063111pa Ha 6pojHocr nopoA1114e. ,,Kyiie 3a caM4e cy HajMatt>e, 111Majy 45 KB~para. 3ar111M ce, npeMa 6pojy YnaHOBa, KB~parypa noBeiiaBa, an111 He AO Kpaja, y cpa-3Mep111 ca 6pojeM '-lnaHoBa. MaKc111ManHa KBaAParypa je 75 KBaApara - wro je HeAOBOfbHO. 111Ma Mefjy Cp6111Ma OHi/iX KOjlll lllMajy no Tplll-'-le-
Tlllplll ClllHa, OA KOjlllX cy, Ha
Kpcrn1;eea Ky1;a y 113rpaAtt.M - Ha Kpoey An6aHa4 11 Cp6MH np111Mep, rpoj1114a o>Kett>eHlll . HeMoryiie je cMecr111-T111 TOnlllKY cf>aM111n111jy y 75 KB~para. " KaKO CMO ca-
1113 crpaxa, H111cy np111jaB111n111 3a noBparaK, KaAa cy neroc AOwn111 y 06111na3aK n0Kajan111 cy ce 111 n0Kywan111 Aa ce yn111wy HaKH~Ho, Mefjyr111M AOHarnp111 cy 6111n111 Karerop111'-IHlll - HeMa HaKHaAHor np111jaBfb111Batt>a. <D111HaHc111jcKa KOHcrpyK4111-ja 3a HoBaKe je 3aBpweHa, MeCTa 3a HOBe noBparH111Ke B111we HeMa. 3eMfba4111 cy AOna3111n111, '-leKan111 no HeKon111Ko AaHa, a OHAa 6111 ce pa3-0'-lapaH111 Bpaiian111. nerKo 5orAaHoB111ii je ca c111-HOM crnrao '-laK 1113 HeMa'-IKe, rAe ce Hana3111 Ha np111BpeMeHOM paAY· fberoB 6par OA crp1114a, 5naryj 5orAaHoB111ii, raKofje je noKywao Aa ce CBpcra y noBparH111Ke HaKHaAHO, an111 cy AOHarop111 tt>lllX 111 MHore APYre xn~Ho OA6111n111. KoopAlllHa41110H111 4eHrap je o6eiiaBao Aa tie noMot\111 111 cf>111HaHc111parn noBparaK KOMnnernor cena -ocraje Aa ce BlllAlll xoiie n111 Aa 111cnyH111 o6eiiatt>e.
HMllY nPo&nEMM npBlll 6oja>Kfbl/IBlll KOHraKTlll 1113Mefjy Cp6a Ill
An6aHa4a cy BofjeH111 y np111cycrny YenH111x fbYAlll np1113peHcKe onwr111He, yKfby'-lyjyt\111 rp~oHa'-lenH111Ka, npBor '-IOBeKa non1114111je, npeAcraBHlllKa YHMll1K-a, YHXL..\P-a, MHowrna HeBn~111H111x opraH1113a4111ja, an111 cy ce HeAaBHO Cp6111 1113 cena HoBaKe 111 An6aH4111, tt>lllXOBe K0Mw111je, cacran111 Ha HlllBOY MeCHlllX 3ajeAH1114a Ill TO Ha lllHlll4111jaTlllBY An6aHa4a. Pa3nor je 1113rp~tt>a Ben111Kor BOAOBOAa 3a ceAaM cena, Koj111 npona3111 Kpo3 ceno HoBaKe. Mym111ern111'-IKlll BOAOBOA, MefjyHaPOAHlll cf>aKrop111 Koj111 ynpaBfbajy KocoBOM cy 6111-n111 HeyMofb111B111, He MO>Ke ce carp~111rn 6e3 carnacHocr111 Cp6a, jep npeMa npojeKry npona3111 Kp03 tt>lllXOBO ceno. An6aH4111 1113 cena WneHaAlllja, l...\anap4e, Bene>Ke 111 CMaii cy, >Kenen111111n111 He, Mopan111 Aa ce o6pare Cp6111Ma 111 3arpa>Ke carnacHocr. ,QoroBop je, HapaBHO, Ha o6ocrpa-
3Han111 Kpo3 pa3roBop, AO-HaTOp111 o6eiiaBajy Aa tie ce cneAeiier nponeiia 3a cBaKo AOMaii111Hcrno rpaAlllTlll no jeAHa oMatt>a wrana, ner ca '-ler111p111 , a Aa noroM AOna3e AOHarop111 KOjlll HYAe CTOKy. no HeKy OB4Y 111n111 K03y, MO>KAa 111 no jeAHY KpaBy, an111 nperxOAHO rpe6a o6e36eA111Tlll CMewraj 3a CTOKy ...
Kao opraH1113aTOp noBparKa, MOj caroBopHlllK JoBaH Kpcrnii je 111Mao np111-
B111ner111jy Aa rpafjeB111HcK111 p~oB111 Mefjy npB111-Ma nO'-IHY Ha tt>eroBOM nna4y, neTOc ce noMano 6aBlllO 6aWTOBaHCTBOM, l/IMao je nap~aj3 1113 concrneHe 6awre, HeroBao wnan111p KYn111He, 3ac~1110 je, ro je noKnoH AOHarnpa, HOB BOiitt>aK ca 53 cra6na. Boiitt>aK je, MefjyTlllM, Mopao Aa ce non111-Ba, a 6yHap111 cy 3arpnaH111, WTO je HOBlll npo6neM.
He 3Ha ce Kon111Ko je 6e-36eAHO >Kl/IBeTl/I caMOCranHO, onacHocr jow yBeK nocTOj111 a caAa ceny npere 111 BYKOBlll, an111 Cp6111, Koj111 cy Hanycrnn111 KoneKTlllBHlll CMewraj Ill OTlllWnlll y HOBOCarpafjaHe Kyiie, A06111n111 cy 111 M111H111ManH111 HaMewraj.
)f(111BOT cena ce, ynpKoc TOMe WTO ce ABaHaecT nopoA1114a ocaMocran111no, 111 Aafbe OAB111ja y ceocKoj wKon111. Tyce nOAlll>KY 111 Heryjy nc111 111 Ma'-IKe, ry ce noHeKaA 3a'-lyje 111 necMa: ,,H111Ko OA Hae HeMa Hill Kaw111Ky Hill BlllfbYWKy. H111cy HaM norpe6-He HaM111pH1114e, H111r111 3a'-1111H111. Ka3aH Hae jow yBeK xpaH111. CaMo rp111 Mece4a je YHMll1K nnaiiao KyBape Cp6e 1113 Ben111Ke Xo'-le. 5p111ry oKo 111cxpaHe je noroM npey3eo KoopA111Ha41110H111 4eHrap, Koj111 nnaiia jeAHY >KeHy 1113 Hawer cena 111 jeAHOr Mn~111iia , KOjlll cy OApefjeHl/I Aa 6YAY KyBap111 ... Y rpne3ap111j111 ce rneAa reneB1113op. YHMll1K je 111Hcran111pao caren111rcKy aHreHy, MO>KeMo Aa nparnMo xpBarcKy, 4pHoropcKy, 60-caHCKY reneB1113111jy 111 caMo ABa nporpaMa 1113 Cp-
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. ct>E5PYAP 2004.
6111je: npB111 nporpaM PTC-a 111 TeneB1113111jy 5-92. CBojeBpeMeHo cMo 111Man111 111 ,,n111HK", Koj111 HaM je 111cKfby'-leH. YcnoB 3a rneAatt>e re TB craH111-4e 61110 je Aa ce nnaiia npernnara Koja 1113Hoc111 50 eBpa ... "
KOHKypc Ha KOjlll ce, MaKap AO c~a. HlllKO 1113 cena HoBaKe H111je jaB1110, 3a YHMll1K non1114111jy je cranHo ornopeH. TaKo 6ap n111we y HOB111HaMa Koje 1113Aaje YHMll1K 111 Koje cr111>Ky peAOBHO y wKony y ceny HoBaKe, AOK wraMne 1113 Cp6111je HeMa. 4111rajy ce, lllAY 1113 pyKe y pyKy, no Mece4 AaHa crape HOBlllHe.
Y ceny je ornopeHa aM6ynaHra, p~111 MeA111-4111HcK111 rexH111'-lap Koj111 je 111 npe para p~1110 y ceny, O'-leKYje ce neKap, 111Hcran111paHa je renecf>oHCKa roBopH1114a. Cnaca AHApejeB111ii, 6111Bw111 BnaCHlllK npoAaBHlll4e, AOHece c BpeMeHa Ha epeMe 1113 cyceAHOr an6aHcKor cena WneH~111je coKoBe 111n111 n111Bo. CMeo 6111 raMo 111 JoBaH Kpcrnii: ,,111Ma CYGeAHlllX an6aHCKlllX cena Kp03 KOja CMeM caM Aa npofjeM, new1114e, Kon111Ma 111n111 Ha 61114111-Kny. 111Ma cena Kpo3 Kaja 111 Hoiiy cMeM Aa npofjeM, an111 He Kpo3 cBa .. . "
KaA xoiie Aa ce Mano onycre Cp6111 1113 cena HoBaKe KpeHy Ha 5pe30B1114y. Bo3e 111x Mn~111-ii111, HeHaopy>KaHlll, HOCe caMO ,,TOKl/l-BOKlll ", MaXOM Typ4111, ca Koj111Ma ce nyreM cno60AHO pa3-roBapa. Ha Mecry DApefjeHOM 3a craH1114y, Cp-6111 y np1113peHy npeceAajy y APYrlll KOM6111 KOjlllM 111x B03111 Cp6111H AD 5pe30B1114e. ,QoK npB111 KOM6111 He cr111rne, APYrlll He cMe Aa KpeHe ...
no 6pA111Ma ce yBeK Ha APYroM Mecry Hana-3e HeMa'-IKlll BOjH1114111 KOjlll 6p111Hy 0 6e36eAHOCTlll cena. ,Qatt>y 111 Hoiiy y ceno cy ynpre tt>lllXOBe 0'-1111. HaBpare y ABOp111wra Ha rpeHyraK, ryceH1114e 3ac111najy 6naTOM HOBocarpafjeHe Kyt\e AOK ce TeHKOB111-rpaHcnoprep111 OKpeiiy y ABOp111wry. no3ApaBe ce, n111rajy KaKo je, HeK~ cBpare Ha Kacf>y, HeKaA y >Kyp6111 OAna3e. noHawajy ce Kpajtt>e AlllCKperno, He 3aycraBfbajy HlllKora, a oner He3HaHa4 He MO>Ke y ceno. norpe6Ho je
Aa Cp6111, Koj111 cy ce ycen111n111, Hoiiy AP>Ke ynafbeHo cBerno npeA Ky1;0M. To rapaHryje M111paH caH. Y cnyYajy eKc4eca HeMa'-IKlll BOjH1114111, Koj111 B03e BpaTOnOMHO, 3a MlllHYT cy Ha Mecry AOrafjaja. Oner ce B111fjajy no 6pA111Ma, '-lac cy Ha jeAHoj '-lac Ha APYroj n0Ka4111j111. HeMajy yrnpfjeH111 nyHKT, 111Ma 111x CBYAa 111HeMa111x HlllrAe. Cp6111 HeMajy npeACTaBy 0 1-bl/IXOBOM Kperatt>y.
5paHKO rn111rop111jeB111ii, noBpaTHlllK 1113 KparyjeB4a, 6111iie npB111 Cp6111H y ceny HoBaKe, Koj111 tie 0B111x AaHa npocnaB111r111 KpcHy cnaBy. np111npeMe cy y nyHoM jeKy. An111, Aa n111 tie ADii111 non 1113 4PKBe CBeTlll "bopfje, y np1113peHy? -
33
6PAHKO MAnEW: KPATKA MCnOBECT avrA 58 roaMHA
MCTO H3rneaa, HCTO H QBPllH, anH HH cnH11Ho HaweM
3a6e11eJu10: 'f)OPliO BYKOJE
3oseM ce 5paHKO Manew. Po~eH caM y ceny noA rpeAOM KOA rnaMOYa, 1914. rDAHHe. Ty caM OApacrao H o>KeHHO ce. npso rpoje Aie4e Ml-1 je yMpno, a OHAa H ora4. Y6p3o caM ornwao y sojcKy,
1937. rOAHHe, y 5HTOJb. Moj npsH OAfla3aK y pe-3epsy BojcKe KpaibeBHHe JyrocnasHje AeCHO ce y Cwny, y AanMa4HjH, rAie Me je H par 3areKao. Moj KOMaAaHT nyKa je 6Ho MapKo PaweBHti, KOjH ce y npBOM pary 6opHo 3ajeAHO ca Apa>KoM MHxajnosHtieM Ha ConyHCKOM ¢poHry. OA MHHHcrapcrna je A06Ho A03sony Aa ce npe6a4HMO Ha 6yrapcKy rpaHH4Y· nownH CMO njewKe DA CHtna, a DA nHsHa je rpe6ano Aa ce npe6a4HMO KaMHOHHMa. 5llH3Y nHBHa, Ha npollOry, 3aHOtiHllH CMO no KOllH6aMa l-1 Y06aHCKHM 3rpaAaMa. Yjyrpo Hae je nocrpojHo KOMaAaHT 6aTaJbOHa MHnaH Y3ena4 H AOK CMO cnywanH tnerosa Hape~etna eKcnnOAHpana je 6oM6a KparyjesKa H3Me~y Hae. OAieAHOM CMO CBH CKOYHlll-1 H nonernH y crpaHy. JeAaH sojHHK je nornHyo a jeAaH je patneH. Y3ena4 H MH ocranH, xsana 5ory, HHCMO Hl-1 nospHje~eHH.
DOTEPAnH ME HA CTPEJbAlhE 0AMax CMO ca3HanH Aa je 6oM6y 6a4Ho He
KH nyernti, KaTOllHK, CYAHia l-13 CnnHTa. Y3ena4 je 3anHTaO Aa lll-1 HMa HeKO tneros. JaBHO ce nyernties tiaro, HapeAHHK, He 3HaM MY HMe, y3eo je nywKy H y6Ho csor CYAHjy. Y TOM Mjecry CMO ce 3~p>KallH 4HjenH AaH. nyK je npHML-10 KaneTaH npse Knace, no sjepH KaronHK, KOjH je raKo~e 6Ho Ha ConyHcKoM ¢poHry ca cpncKOM sojcKoM. Ja caM rpa>KHO Aa OAeM AO Kyt;e, Aa ce BHAHM ca ¢aMHnHjOM H y3MeM HeKy napy. KoMaAaHT MH je peKao Aa caYeKaM Mano Aa BHAHMO WTa tie 6Hrn a nocnHje HeKOllHKO cam crnrna je BHjecr Aa je nana JyrocnasHja. BparnnH CMO ce y CHtb y KacapHy KOjy CMO OCTaBHlll-1 npa3HY a 3aTeKllH CMO nyHy, KaKO Aa HX Ha-30BeM, HawHx H3AajH4a, Xpsara.
Y KacapHH caM BHAHO Aa ce opy>Kje 6a4a Ha rOMHllY l-1 Aa 0 TOMe HHKO He BOAH eBHAeH4Hjy. MeHe H jow rpojH4y MOjHx 3eMJbaKa Ha H3lla3y je 3aycrasHna rpyna 4HBHna Koja 3a ce6e Ka>Ke Aa je 3awrnra a ycrnapH je xpsarcKa crpa>Ka, Koja je DAY3HMana opy>Kje HawHM IbYAHMa. Osoj rpojH4H ca MHOM y3enH cy nywKe y3 ncosatne Kpa!ba H tnerose sojcKe. Mojy nywKy caM Hawao Ha Kotny HcnpeA KacapHe, rAie caM je H OCTaBL-10, a MOM KOMWHjH caM AaO 50 cpe6pHHX AHHapa Aa KynH Hosy. Aowao caM Kyt;H ca nyWKOM H ocjetiajeM Aa tie 6Hrn Hecpetie, para H noKOJba ca tt>Hxose crpaHe.
34
Toce ycKopo AOrOAHllO ca csHx crpaHa. HaMa HHKO HHje rosopHO KaKO Aa ce ynpaBJbaMO H YysaMo aKo AO HeYer nower AO~e . 3anaMrno caM DA csora AHAe wra je Aycrpo-YrapcKa paAHna H~ cpncKHM HapoAOM AOK je snaAana y 50CHH. Xpsarn cy y MOje OYH rosopHlll-1 KaKO osAie rpe6a Aa AO~e XHrnep. To je 6Hno Ha 5oposoj rnasH KOA nHsHa, rAie caM ca H>HMa HMao owrpe cyKo6e. CieAe H caMo pa3rosapajy o XH-
rnepy, a ja CTOjetiH H3HaA tbHX Ka>KeM: ,,3HaYH, BH cpncKH Jbe6a4 jeAere, a xotiere Aa XHrnep AO~e osAie. " HHcy pearosanH Ha re Moje pHjeYH, anH cy nocnHje HeKonHKO AaHa ronHKO 3aranaMHllH Ha MeHe y MeH3H Aa cy no3sanH H Ae>KypHor Aa Me H36a4H. Ja ce He cjetiaM Aa caM HK~a 6Ho raKo JbyT. Mo>KAa TaKO He rpe-6a H HHje naMeTHO, anH K~a ce npe~y rpaHH-4e, OHAa ce HHwra He 6Hpa. OHH cy Moje rpaHH4e nperjepanH TaKO Aa caM Ae>KypHOM cse-3ao Yspcr waMap H oKpeHyo ce. YtiyrKHBanH cy ce H3Me~y ce6e Aa He H3a3Hsajy MeHe 5ocaH4a.
Mjece4 AaHa KaCHHje H36Ho je cyKo6 H3Me~y Xpsara H Cp6a a ycKopo H ycraHaK. Y6p30 nocne ycraHKa, naprn3aHH cy CKOYHllH Ha MeHe, cse cy MH >KHBO y3enH, na cy Ha Kpajy xrjenH H >KHBOT. norjepanH cy Me Ha crpHjeJbatne 3aieAHO ca HHKOllOM )f(,qepoM, KOjH je 6Ho A06poBOJba4 y npBOM pary. Moja Mlla~a Ktiep je HMana TeK YernpH Mjece4a. V1Mao caM jow crapHjy Khep l-1 CHHa. Te HOtiH CMO ja l-1 HHKona HMMH no jeAHOr nparno4a. Y py4H caM AP>Kao HO>K H pa3-MHW!bao wra Aa paAHM. Y6Hjajy csaKy APYrY Hoti HeKora, wra Aa p~HM?AKo y6HjeM nparn-04a, HaKo HHjecaM y6Ho jartne AO caAa, na >KHsor je y nHratny! Pa3MHWJbao caM KaKo 6H MH nocnHje y6Hlll-1 ¢aMHllHjy. V1 HHCaM TO MOrao
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. ct>E5PYAP 2004.
ypaAHTH, jep MH HHje Aana HH cpeha HH cyA6HHa, seh caM norp4ao HanpHjeA csoM cHaroM. 3a MHOM cy TPH MeTKa HCnaJbeHa, MH cse je TO Eior YAaJbHO OA MeHe H cnacao Me. OA raAa ce HHcaM spahao KYfiH nyHHX neAecer H ocaM rOAHHa.
TAMO raE PACTY MACnHHE Ornwao caM ca 4eTHH4HMa y rnaM04, a no
cnHje AO MpKOH:>Hha H EiaH:>anyKe. Hae rpHcra EiocaHa4a je AOwno yo4H naAa KHHHa y jeAHHH4e nona MoM4Hna T:iyjHha. Ty GMO H3ry6HnH AOCra TbYAH, a jow SHWe paH:>eHHX ocrasHnH. npeKO nHKe GMO OrnWnH y CnoseHHjy, rAie GMO ce 3~p>KanH Ha rpaHH4H ca lt1ranHjOM. 4H4a ,[lpa>Ka je nocnao ryeHepana ,[\aMjaHosHha Aa Hae o6jeAHHH. Ty je· 6Hna ca6paHa sojcKa OA 4ernpH AO ner XHTb~a TbYAH. Ty GMO 3aTeKnH TbOrnhes4e 0 KOjHMa HHCMO MHOro 3HanH. HHCMO 3HanH wra cy 4HHHnH no Cp6HjH. JeAHora AaHa Meryy Hae cy AOWnH H3 poncrna H:>Hxosa npeocsewreHcrsa narpHjapx cpncKH raspHno ,[\o>KHh H sn~HKa HHKonaj BenHMHposHh (caAa csera4). K~a caM Hx SHAHO noMHCnHo caM, aKO HMa aHryena - TO cy OHH. HHje ce MOrno npHtiH OA Mace HapoAa. 0AP>KMH cy noMeH nornHynHMa, a OHAa cy rosopHnH, noce6Ho sn~HKa HHKonaj. HHje ce Morno Hacnywarn pHje4H.
CjehaM ce KaKo je sn~HKa rosopHo KaKo ce AeCHno cpncKOM HaPOAY Aa ronHKH HenpHjareTbH nonere Aa Hae npaseAHHKe yHHWTe. OHH cy 6HnH y ,[laxay, H:>eMa4KOM 3apo6TbeHHWTSy, H npeKo HeAHha cy cnaceHH. OA Hae cy ornwnH Hern AaH H nocne HX HHCaM SHAHO. naprn3aHH
Aa. MornH cMo cno60AHO Aa HAeMo csyAa no V1TanHjH, HHWra HHCMO paAHnH. Ca HaMa cy 6HnH H ,,36opawH". EHrne3H cy HX rpa>KHnH, a ryeHepan ,[\aMjaHosHh je peKao Aa MH HeMaMo TbYAH ca crpaHe. 0HAa je Ha 3axrjes THra, eHrnecKa sn~a OAnY4Hna Aa Hae npe6a4H y l-beMa-4KY y, no 3ny 4yseHH, Mycrep narep, rAie cy 6HnH pycKH H APYrH 3apo6TbeHH4H. EHrne3H cy OASOjHnH cse crapjewHHe OA Hae, WTO je raKorye 6Ho THros 3axrjes, a Hawe ocpH4Hpe cy onry>KHnH Aa Hae OAspahajy OA JyrocnasHje.
lt1 AOrye KOA Hae THTOSa KOMHCHja, 1947. roAHHe, K~a cy osn~anH 3eMTbOM. Ha H:>HMa 4HHOSH H neTOKpaKe. Cse cy Hae nojeAHHa4HO HCnHranH, Aa nH heMo Aa ce sparnMO KyhH. Arnryjy Aa HAeMo KOA csojHx nopOAH4a, Aa rpaAHMO 3eMTby, HeMa SHWe para ... lt1 caMO cy TPH 4osjeKa npHcrana Aa ce spare OA Hae HeKOnHKO XHTb~a. lt13 Tora GMO narepa nywreHH nocnHje HeKonHKa AaHa. T~a je npecrao THros 3axrjes Aa Hae spam, nocranH GMO cno60AHH. YrnasHoM cMo ce 3anocnHnH y ,,<l>onKcsareHy", y cpa6pH-4H Koja je npasHna Kon a 3a EipHraHHjy. nocnHje HeKOnHKO Mjece4H, 6e3 npHCHTbasaH:>a, nHranH cy KO
IHwe OA nona aeKa ie ca11aao caoi Ja1H11ai, caoiy 0Tat.16HHY, POA6HHY Koia ie onana y TOM Aeny c1e1a. HHie aepoaao AG lie Te cnHKe nonaTH naapHon. HHKGA HHie yJeo 6pHTGHCKO AP· >Kaan.aHnao, iep ie CMaTpao caoi 6opaaaK TGMO npHapeMe· HHM paAOM AO noapaTKa y ocno6o1;eHy AOMOBHHY nocne na· AG KOMJHHJMa. HewTo npe 60M6apA01a11aa, no11eTKOM 1999, nocne 58 rOAHHa OACJCTBa, noceTHo ie la11aanyKJ, rnaMO'I H leorpaA. Be1i y 2003. rOAHHH noHoao ie o6Hwao caoi POAHH Kpai H BHWe MeCTa y Cp6HiH, KGAG CMO ca lbHM H pa3ro1apanH.
cy HWnH 3a HaMa, a EHrne3H cy Hx o6asjewrasanH. CsH GMO cnywanH ryeHepana MHOApara ,[\aMjaHosHha. ,[lowno je spHjeMe Aa nperyeMo rpaHH4Y ca lt1ranHjOM. EHrne3H cy 6HnH ca lt1ranHjaHHMa. MjeCTO ne3aHO. Tpa>KHnH cy OHe KOjH Hae SOAe H npeACraslbajy H peKnH: ,,,[lo6po AOWnH, para BHwe HeMa, OAnO>KHTe opy>Kje". Ty cy TbYAH nnaKanH 3a csojHM opy>KjeM ca KOjHM cy rOAHHaMa 4ysanH >KHSOTe, a jeAaH ce H y6Ho He pacrasHSWH ce OA H:>era.
Y ne3aHy GMO OCTMH HeKOnHKO Mjece4H. ,[\anH cy HaM Mane waTOpe Aa npe3HMHMO. nocne TOra cy rpa>KHnH Aa Haw ryeHepan HcnHra Mjecra Ha jyry y E6onHjH Aa ce npecenHMO. TaMo HeMa CHHjera H Mpa3a, set; pacry MacnHHe noMopaH1,1e H rpo>Krye. AnH, MH cMo ce nnawHnH Aa He ocraHeMo 6e3 ryeHepana. 0HAa je ryeHepan Marnja nap4, KOjH ce 3ajeAHO ca T:iyjHheM 6opHo y ,[lanMa4HjH, xrno Aa 3aMHjeHH ,[\aMjaHosHha, anH EHrne3H cy HHCHCrnpanH Ha CBOM npHjeAnory. ,[\aMjaHOSHh je norneAaO craHose H MH GMO ornwnH y E6onHjy rAie GMO ce 3aAp>KanH ABHje roAHHe. EiHno Hae je '-lernpH AO ner XHTba-
he Aa HAe y EHrnecKy Ha p~. npse TPH rOAHHe 6H p~Ho OAperyeHH nocao, a nocnHje crn4ew npaso Kao H poryeHH EipHTaHa4. Ja caM ornwao 3a EipHTaHHjy, anH sehHHa je KacHHje 6Hpana: AMepHKa, <l>paH4ycKa, AycrpanHja HnH KaH~a.
CBYrllE 3AWTH'flEH OCHM ... ,[lowao caM HajnpHje y Mjecro Kop6H, Mana
sapowH4a ca >Kelbe3apoM. P~Ho caM Meryy 10.000 paAHHKa Ha S030SHMa KOjH cy npeso-3HnH >Kelbe3o. nocne ceAaM rOAHHa p~a KynHo caM A06py Kyhy, a Hewro KaCHHje crnrna je H Moja nopOAH4a H3 JyrocnasHje (1960). Y EHrnecKoj ce He Mory no>KanHrn Ha p~, caMo spHjeMe HHje A06po, anH Ha ro ce >Kane H poryeHH EHrne3H. XpaHa je nHjena 3a norneAarn, anH HeMa yKyca. npHje 40 rOAHHa caM OTKpHO Aa HMa H sjewra4Ke CSHH:>CKe Macrn na je HHcaM Kynosao (Mano APYra4HjH yKyc a HCTO 4sp4H Ha sarpH). HajsHwe sonHM raMo MnHje4-He npOH3SOAe HaKO HHCaM CHrypaH Aa HHje OA ra6nera. KajMaK je raMo HeKH KpeM cHp. Y EHrnecKoj HMa AOCra HaWHX TbYAH. Ja caM 4naH
CPnCKA PE'I • EiPOJ 338 • 4. tPEEiPYAP 2004.
YAPY>KeH:>a ,,,[lpa>Ka MHxajnosHh - 3a Kpaiba H ora1,16HHy". CnoMeHH4Y Ha y4ewhe y pary nH-4HO MH je ypy4Ho Kpaib nerap ,[lpyrn, 1963. roAHHe. To je 6Hno y npocropHjaMa Hawer AOMa ,,,[lpa)t(a MHxajnosHh" (KOjH GMO npHje TpH Mjece4a npoAanH H KynHnH HOSH y OKCcpOpAy, rAie cy HajsHwe wKone) . Ca npecTOnoHacneAHHKOM AneKcaHAPOM APYrHM caM ce cycperao Ha HaWHM 3a6asaMa, anH MH je >Kao WTO HHK~ HHje HMao speMeHa Aa csparn y Haw AOM ,,,[lpa>Ka MHxajnosHh" y necrepy.
Ca 65 roAHHa caM ornwao y neH3Hjy, nocnHje 30 roAHHa paAa. 0HAa ce cse nonpasHno, HeMa 6onosa HH y neryHMa HH y HOraMa.
0AnY4HO caM 1999. rOAHHe Aa npsH nyr nocnHje 58 rOAHHa AOryeM y ora1,16HHy. Cycper ca POAHHM KpajeM Me WOKHpao, TO je rpeMa y 40-sjeKy, anH TO caM caH:>aO 58 roAHHa H HHCaM sjeposao Aa he ce ocrnapHrn. Xsana 6ory, nocnHje 4ernpH roAHHe caM noHoso AOwao y MOjHM no3HHM roAHHaMa. Osaj nyr, y MOM npona-3y Kpo3 ora1,16HHy, o6Hwao caM sHwe Mjecra ca MojoM hepKOM ,[lparn40M. HajnpHje caM 6Ho y AOMY senHKOr ByKa Kapa1,1Hha y TpwHhy, a OHAa caM ornwao Ha PasHy ropy, rAie caM nocjerno Hawer cnasHor 4H4y, npeMa KOMe Me je setiHM AHjenoM )t(Hsora syKfla )t(elba. Ero, raj AOM cy noAHrnH cpncKH xepojH, ByK ,[lpawKosHh H CHMnarn3epH cno-a, Aa HaM 4H4a >KHBH sje4-HO Kao CHM6on ornopa HenpHjarelby. OA PasHe rope caM KpeHyo Ka OnneH4y H SHAHO 3aAY)t(6HHY KpaJba nerpa KaparyopryesHha, WTO MH je HCTO 6Hna )t(elba.
Y Ora1,16HHY AOna3HM Kao EipaHKO Manew, ca MeryyHapOAHHM nacoweM, jep jow HHCaM y3eo H:>Hxoso AP>KaslbaHcrso, HHrn HMaM HaMjepy. Ca 6pHTaHCKHM MeryyHapOAHHM nacoweM csyr Aie y csHjery caM 3awrnheH, OCHM osAie. Ja caM o6H4HO owosapao Aa 4eKaM Aa AOrye cno-6oAa na Aa ce sparnM. H~aM ce Aa osAie HMa cno6oAe H Aa HeMa KOMYHH3Ma." -
35
EPOC CA 3PHUEM POMAHTMKE
EpoTMKa M ceKc aeli Ayro HMCJ 1a6y TeMa cpncKe K11tM>Ke1-HOCTM, MGAG ie 010 Ayro pena1M1Ha OAPeAHML\G Koia 6M 1ewKo 01pnena nope1;e11te ca cpeAMHGMa APyra11MiMM OA oae. Pe.U.a 6Mx AG oaa TeMa no ce6M aeli Ayro HMie nM1a-11te cno6oAe MnM 3a6paHa, aeli ncMxonowKMX 6apMiepa MnM eKCXM6Ml,\MOHMCTMllKMX no6yAG KGKO aytopa TGKO M ny6nMKe. noApa3yMeaa ce M o6onpaHo nMl,\eMepie, M 060-npaHa HecMrypHOCT M Heno1epe11te, .pyCTpMpGHOCT npBMX
• • • KOIM 3HGIY AG MM APYrM npMno1eAa11te o 0101 apCTM MHTM· Me JllMTaaaiy y GJT06Morpa•CKJ CTOPMiY· JeAHO ie &yKOB-
• • CKM, a APyro Haw KOMWMIG 11M1e POAMTen.e M Ael,\y 3HaMo MnM MO>KeMo cpec1M. TaKo 10 01npMnMKe iow yaeK MAe KOA Hae, MGAG aeliMHG HMnOWTO He 6M npM3Hana HM OBY
• apcTy KOllHML\G HM oay AMMeH3MIY M3a3oaa.
AYBeK caM MHcmrna Aa je Jby6H4a ApcHti H3spcHa npHnoseAa4H4a c o6e36efjeHHM MeCTOM y CBaKoj 03-6HTbHOj aHronornjH. Hapo4HTO 4eHHM H>eHy KH>Hry npH4a ,, L\Hnene 6yBHHe 6oje" H poMaH ,J1KoHa". HoBOM KH>Hr0M npH4a ,,THrpacrnja OA
rnrpa" ("HapOAHa KH>Hra", 6eorpaA, 2003) ApCHtiesa He caMo Aa je H~MawHna caMy ce6e seti je HCnHcana HeKe OA HajnenwHx H Haj6oTbHX npH4a y caspeMeHoj cpncKoj npo3H. WeCHaecr npH4a y jeAHOM 4YAeCHOM Kpyry, nOAjeAHaKe reH3Hje H HC4H3enHpaHocrn, nose3aHO je, MHOWTBOM HHrn KOje HHCY cj:lopManHe seti cywrnHCKe npHpOAe, y 4enHHY KOja OTKPHBa reK 4HTaila4KHM nocsetieHH4HMa H AYXY 6yAHOM 3a cynrnnHe, 3anpereHe cj:lHHece. K~a caM 6Hna no4eTHHK y CBOM nocny HCKy
CHHje Konere cy MH rosopHne KaKo KH>H>KesHa KpHrnKa He 6H rpe6ano Aa seti y npsoM nacycy HCKa>Ke speAHOCHH CYA· Ja, MeryyTHM, He MapHM 3a npasHna y nHca1tiy, aKo Hx yonwre HMa, He BOilHM YBOAe, pa3p~e H 3aKTby4Ke, a KaAa je o saHcepHjCKHM AeilHMa pe4 cse pefje H >KeIlHM Aa HanHWeM CTaHAaPAHY, KJlaCH4HY KH>H>KeBHY KpHrnKy 0 H>HMa.
npH4e Jby6H4e ApcHti rosope y KpajH>oj KOHceKseH4H 0 TbYACKOj HeCHrypHocrn, paH>HBOcrn, (npe)oceTTbHBOCrn, HeAOCileAHOCrn, 0 pacnerocrn H3Mefjy >Kelba, norpe6a H MorytiHocrn, 0 HecnaraH>y H3Mefjy CBeCHHX H HecseCHHX HCnOTbaBaH>a eM04Hja H IlH4HOCrn, 0 renecHOcrn Koja 3axresa H cnyrasa, cKpHsa H orKpHsa, 6onH H p~yje , 3aMHpe H sacKpcasa ... roaope 0 40BeKy c aK4eHTOM Ha 1tierosoj nOJlHOCrn H renecHocrn, Ha ceKcyanHOM HaroHy H eHeprnjH, epOTCKHM cj:laHTa3HjaMa, ca csewtiy KOJlHKO je CHa>t<Ha, 6HTHa H HenpeABHAfbHBa osa crpaHa TbYACKOr 6Htia, anH H KOJlHKO je HeOABOjHBa OA H>erose yKynHocrn, 4enosHrocrn, OA csHx APYrHX, yHyrpawH>Hx H cnOTbHHX cj:laKTopa KO-
jH je rnope H noKpetiy Aa cj:lyHK4HOHHwe, Aa Aena, MHCJlH H ocetia Ha OApefjeH Ha4HH.
npH4e ce AOrafjajy y pa3JlH4HrnM speMeHHMa H Ha pa3JlH4HrnM MecrnMa (,,y jeAHOM npe4aHCKOM ABOpHwry", y HeMa4KOj, YewKoj, V1craM-6yny, y ,[\anMa4HjH, Koropy, Bpw4y, naH4esy, 6eorp~y ... ), csaKa HMa csoje jyHaKe H enH30AHcre, HapaTOpH cy y H>HMa o6a nona a npHnoseAaH>e ce AHHaMH4HO cMeH>yje y roroso CBHM IlH4HMa Ua, rn, OH, OHa, BH, OHH), aJlH Ce OAHeKYA crn4e yrHcaK Aa cse noTH4Y H3 cetia1tia, HCKycrna, yo6pa3HTbe H cseA04eH>a jeAHe IlH4-Hocrn, Koja y pa3nH4HrnM >KHBOTHHM Ao6HMa H CHrya4HjaMa pa3IlH4HTO AO>KHBTbasa concrseHY ceKcyanHocr H ceKcyanHocr APYrnX. Y npH-4aMa ce Kp03 naBHpHHT HilH npH3MY reneCHHX >Kelba H norpe6a nposna4e H npenaMajy cseKOilHKH OAHOCH Mefjy nOJlOBHMa, Kao H pa3HOspcHa H Yecro KOHrposep3Ha 36HsaH>a yHyrap nojeAHH4a: OA60jHocr H npHsna4HOCT, Tby6as H Mp>KH>a, He>KHOCT H 6pyranHOCT, crpacT H pasHOAYWHOCT, HcKpeHocr H npersapa1tie, on4HH>eHocr H caMOKOHTpona, arpeCHBHOCT H naCHBHOCT ...
npaoM, H3y3eTHOM npH40M (,,Kpaj csera") Jby6H4a ApcHti Kao Aa cyrepHwe 6e3rpaHH4je MOrnsa H ccj:lepe >KHBOTa Kojy tie y HapeAHHM npH4aMa nocrasHrn y cpeAHWTe, noKa3yjy1;H KaKO je y nHTaH>Y npHPOAHH npHH4Hn KOjH npeBa3HJla3H 40BeKa H ysoAetiH y npHnoBeAaH>a, Ha He06H4aH Ha4HH, 3HaHH Morns 6JlHCKOCrn H nose3aHocrn Epoca H TaHaroca. ,, Kpaj csera" ce MO>Ke 4HTarn Hy HpOHHjCKOM KTbY4Y (n03HaTO je y >KaproHy HMeHosaH>e >KeHe nHnernHOM,
KOKOWKOM, crapoM KOKOM, a MYWKap4a nernHtieM H nernoM. ,[\pyro je nHraH>e 3awTO ce y npsoM cnyYajy osa je3H4Ka Hrpa AO>KHBTbasa ymasHoM ne>KoparnsHo, a y APYroM ymasHOM acj:lHpMarnsHo, anH ra 6H Hae npH4a AMeKo OAsena H y He>KeTbeHOM npas4y y OAHOcy Ha reMy.). Y csaKOM cny4ajy, ,,cser" ce y jeAHOj pasHH ose npH4e nocMarpa H3 KOKowje nepcneKrnse, a 3alby6TbeHH nernHti 6Hsa >t<prna Tby6oMOpHe c4eHe H3Mefjy TbYAH, AaKne APYre spcre maAH csojcrneHe 40BeKy, nopeA oHe npHMapHe KOja TaMaHH 6HTbHH H >KHBOTHH>CKH cser.
TA&Y KOJM TO M JECTE M HMJE XyMOpHHM H HpOHHjCKHM TOHOM npo>KeTa je
y 4enHHH npH4a ,,Oso je 6ajKa y Kojoj cy >KHseIlH CHH H Maj Ka"' a y setioj HilH MaH>oj MepH npoMHHe osaKaB OAHOC H nomeA Ha cser H Kp03 APYre npH4e (,, BHna ConapHja", ,,THrpacrnja OA rnrpa", ,,CeHABH4H ca nococoM", ,,Y Hanylby CaAa CHja cyH4e", ,,OmeAano Hy H>eMy KpOBOBH rpaAa", ,,npenen CH"). OsaKaB TOH HHje TeK y cj:lyHK4HjH cynpOTCTaBTbaH>a HeMHHOBHOj 03-6HTbHOCTH, ceTH, ApaMarH4H, MY4HHHH, cKencH, na H rparn4HHM aKOPAHMa - cse no6pojaHo nocrojH yHyrap caMHX npH4a anH 6Hsa H H3a3saHO H>HMa Kao 4Hrana4KO ocetia1tie - seti je H OA6paM6eHH MexaHH3aM, HY>KHH OTKilOH H BHA neKOBHTe AHCraH4e OA sprno>KHHX noHopa, KYA 40BeKa sy4e HCKTbY4HBO nOBHHOBaH>e HaroHHMa H eM04HjaMa .
EpornKa H ceKc seti AYro HHcy ra6y reMa cpncKe KH>H>KeBHocrn, M~a je oso Avro penarnsHa OAPeAHH4a Koja 6H rewKo orpnena nopefjeH>e ca cpeAHHaMa APYra4HjHM OA ose. PeKna 6Hx Aa osa reMa no ce6H seti AYro HHje nHTaH>e CJl06oAe HilH 3a6paHa, seti ncHXOilOWKHX 6apHjepa HilH eKCXH6H4HOHHCrn4KHX no6yAa KaKO ayTOpa raKo H ny6nHKe. noApa3yMesa ce H o6ocrpaHo nH4eMepje, H o6ocrpaHa HecHrypHocr H Henosepe1tie, cj:lpycrpHpaHocr npsHx KOjH 3Hajy Aa HM APYrn npHnoseAaH>e o osoj spcrn HHrnMe Y4HTasajy y ayro6Horpacj:lcKy cropHjy. JeAHO je 6yKOBCKH, a APYro Haw KOMWHja 4Hje POAHTeTbe H Ae4y 3HaMo HilH MO>KeMo cpecrn. TaKo TO ornpHilHKe jow yseK HAe KOA Hae, M~a setiHHa HHnOWTO He 6H_ npH3Hana HH osy spcry K04HH4a HH osy AHMeH3Hjy H3a30Ba. MaHHnyna4Hja y KOMep4HjanHe cspxe npH4a je 3a ce6e. (npHnOBeAajy1;H aHTOJlOrHjy CBeTCKe eporcKe npH4e ,,Ha 6p3aKa", ynpaso je Jby6H-4a ApcHti, nynoM rpa>t<etiH AOMatie ayrope KOjH 6H y >KaHpy 6HJ1H Ha HHBOY cseTCKHX, 6Hna A06poHaMepHa H cKpOMHa - jep HHje yspcrnna ce6e - anH HHje HCKonana 6or3Hawra. TewKo je 6Hparn Ha MHHHMaJlHOM H HeKOHKypeHTHOM npocropy.)
Y npH4aMa Jby6H4e ApcHti eporcKo ocetiaH>e HHje eKc4ec HHrn H3ABOjeH cerMeHT TbYACKOr >KHBOTa, seti je naTeHTHO npHCYTHO y CBaKOAHeBH4H. HHK~a ce He 3Ha wra tie ray o6HTbY CBaKOAHeBHHX ceH3a4Hja HilH MOHOTOHHje 3aTOMHrn a wra npo6yAHrn, norncHyrn HilH pacnanHrn. nocroje, HapasHo, pyrnHcKa noHawaH>a, o6MaHe H caMoo6MaHe, anH HeMa ror HCKycrna Koje 40BeKy MO>Ke rapaHrosarn Aa tie H3 HOBOr cycper a, CHTya4Hje, AO>KHBTbaja H3atiH Hern Kao wro je 6Ho HilH pearosarn no concrneHHM MepHilHMa npeABHAfbHBO. y >KHBOTY je Kao H y nHCaH>y: MOry1;HO je 6e36poj no4eTaKa KOjH He o6etiasajy norn4aH 3aspweraK. Kao WTO y npH4H ,, BHna ConapHja", jyHaKHH>a HnHrn cnHcareTbH4a KOja nOA MYWKHM nceyAOHHMOM nHwe Tby6asHH poMaH y Hacras4HMa 3a HeAeTbHH
36 CPnCKA PE"I • EiPOJ 338 • 4. ct>EEiPYAP 2004.
AOAaTaK rli1pa>KHlilX HOBli!Ha HeMa nojMa wra he ca csojoM Cy-3aHOM y HapeAHOj enli130Alil (npli14a y npli14lil) , anlll Hlil wra he ca co6oM (ocHOBHa npll14a), raKO Lil cslil APYrn jyHa4lll oslllx nplllYa, YKJbY4HO c ttili!XOBOM ayropKOM, >Kli!Be OA nlilrattia, cnyYaja, HeAOYMll14a, noKYwaja nplilnaroryasattia, noKywaja npoMeHe, rparattia 3a APYrnM Koje je 3anpaso rparattie 3a co6oM.
)f(eHa ce y 4li!TaBoj rnj MaKpoKOCMli14KOj Lil Mli!KporeneCHOj asaHTYPlil pa3nli!Kyje OA MYWKap-4a, anlll He Kao APYrrA cser Hero Kao ayTOHOMHa nonOBli!Ha jeAHOr Te lilCTOr Kpyra. MO>KAa je Ma4Kacrnja, rnrpacrnja, rnnKlilja, 6p>Ka, li!Hli14llliarnsHlllja, anlil 6lllhe Aa je TO npli!Bli!A, 3a6nyAa Lil li13Bop Hecnopa3yMa ca rparnKOMli14HlilM li!CXOAOM. TenecHOCT Hlilje AllljaneKrn4Ke seh Meracpli13li14Ke nplilpOAe. Kao AllljaneKrn4Klil npli1H4liln je AOCaAHa lilnlil CMeWHa, Kao MeTacpli13li14Klil y3Bli!WeHa Lil rparn4Ha. Y csaKOM A06y >KlilBOTa je o36li!JbHa, ynpKOC !bYACKlilM npeApacyAaMa o 3penocrn 4lllje ce rpaHli14e noMepajy, 6lllOnOWKlil Lil nClilXOnoWKlil, rn6o>Ke er3aKTHO a 3anpaso caCBlilM lilHAli!BlilAYanHO. Jby6Li14a Apclilh ce y npli14aMa He 6aslil acneKTOM snacrn Lil npesnacrn Meryy nonosli!Ma (MaAa je noreH4llljanHlil cyKo6 sa3Aa y sa3AYXY Kao Lil Moryhlil cKnaA)· Te>KlllWTe ttieHor lilHTepecosattia je Ha YCYAY jeAlilHKe, 6e3 o63li!pa Ha non. Taj YCYA OAperyyjy KOMnneKClil, CTpaxOBlil , Heli!CKYCTBO lilnlil paHlllja lilCKycrna (Ha lilHAli!BlilAYanHOM nnaHy), anlil Lil
MHOWTBO cnOJbHlilX cpaKTOpa npernopeHlilX y KOneKrnBHe npeA01,16e o MopanHocrn, HOpManHocrn, Kao Lil 0 T060>Ke rnnli14Hli!M CBOjCTBli!Ma TeneCHOr 6lllha CBeAeHor Ha Ha4lilOHanHy lilnlil sepCKY nplilnaAHOCT. Y noli!Mattiy ceKcyanHocrn, concrneHe Lil ryrye, 40BeKy He noMa>Ke HayKa, pa3yM Lil 3Hattie, Kao Hlil sacnlllrattie omepeheHO ra6yli13a4llljOM, CTlilAOM, eycpeMlilCTlil4KlilM li13-pa>KaBattieM. CsaKo je lilnaK caM ca co6oM npeA OBlilM oceTJbli!BlilM cpeHoMeHoM, nonyr AeBoj4lll-4a y npli14aMa ,,nernsattie" Lil ,,npenen clil ", lilnlil YAOBli14e y npli14lil ,,TaHro 6e3 He>KHlilX pe4lil ", KOja ce nocne cMprn BOJbeHor 40BeKa noKywasa sparnrn renecHOM >Kli!BOTY Lil ocno60Ali!Tlil ycnoMeHa Lil ocehaja Kpli!Bll14e. CaMlil CMO Lil KaAa HlilCMO caMlil , Ka3yjy npli14e ,,CeHABli14lil ca nococoM", ,,Bewra4Ka Hoh" Lil ,,111MeHa Koja AajeMo reny". MoHOTOHlllja je Hajsehlll HenpllljaTeJb y cpli13li14Kli1M OAHOCli!Ma, na jyHa4lil MHOflilX npli14a Mopajy 6apeM caMlil, aKo He Lil napTHepy, nplil-3Harn Aa cy li!M eporcKe >Ke/be Lil CHOBlil APyra-4llljlll Lil APYrAe y OAHOcy Ha crnapHocr. KaTKaA Mawraplllje o lllAeanHOM napTHepy nocrajy onceclilja Koja oHeMoryhasa >Kli!BOT y crnapHocrn (,,CanoMa") Lil YHlilwrasa peanHe se3e. KpaTKlil cy Lil peTKlil rpeHY4lil nornyHe cpehe Lil npeAaBattia APYroMe 6e3 ocrarKa: npli14a o ttili!Ma Lil Hlilje HeKa npll14a.
Jby6li14Y Apclilh npesacXOAHO 3aHli!Majy jyHa-4lil KOjlil >Kli!Be HeKy csojy ,,joryHacry caMohy", ,,Hanli!K Ha nyAaKe KOjlll rpa>Ke Jby6as wrn jy je AaBHO 3a6opaslilo cser''. AyrnpKa He Kplllje Aa
joj y AaHawttieM, Hli!Mano poMaHrn4HOM csery HeAocraje 3pH4e poMaHrnKe; Hacnyhyje ra aKo He y jaBlil a OHO 6apeM y CHOBli!Ma Ma40 MYWKapa4a, 6op6eH1.>1x >KeHa, 6pa4Hlilx naposa Koje Harpli13a AOCaAa, HeclilrypHlilX rnHej1,1epa. ,[\a6oMe Aa Hlllje csaKo ynpa>Kttiasattie reneCHlilX norpe-6a Jby6as, anlll norpe6a 3a Jby6aslby, lilnlil 6apeM He>KHowhy, lllnaK noKpehe !bYAe Lil KaAa cy orpy6enlil , npli!Mli!TlilBHlil, 06li14Hlll , 6ecHlil, paBHOAYWHlil. Y osoj csojespcHoj norpa3lil 3a 3anpeTeHOM poMaHrnKOM lilnlil 6apeM ttieHOM MoryhHOwhy, Jby6ll14a Apclilh Hlllje Hlil HalilBHa Hlil naTeTli14Ha Hlil aHra>KosaHa.
OTKnOH 0'1 DOPHOrPACDCKOr BPEMEHA Y npli14aMa Jby6ll14e Apclilh AeTalb 3ay3ll1Ma
3Ha4ajHO Lil cpyHK4lilOHanHO MeCTO. noMHlil OA-6lilp AeTalba He AeMoHcTplilpa cnlilcaTeJbli14lilHY Moh 3ana>Kattia Lil naMhettia, seh crnapa aM6llljeHr , aTMOCcpepy Lil yKa3yje Ha nClilXOnOWKO crattie seoMa pa3nli14lilrnx jyHaKa y seoMa Aenli!KaTHlilM Cli!Tya4llljaMa. Jby6ll14a He MYAPYie, seh jeAHOCTaBHO onlilcyje (YoseKa, OAehy, Mece4, co6y, ynll14y, Klilwy, xpaHy, npeAMere), naKO cKa4e c npeAMera Ha npeAMeT y AYXY TOKa csecrn, ycnewHo BOAlil Blllwe napanenHlilX PaAttilil, A03BOJbasa ce6lll lilHTepseH4lllje y npli14lil y AVXY nocrMOAePHlilCTa anlil 6e3 ttililxosor npeHeMarattia Lil MaHlllpli13Ma, 6e3 nporpaMCKlilX Lil AeKOHcrpyK4lilOHli!Crn4KlilX HaMepa. ,[\llljano3lil cy joj >KlilBOTHlil, jeAHOCTaBHlil, AYXOBlilrn, Ali!HaMll14-Hlil, peanll1Crn4Hlil. Ha 3aHlllMJblilB Ha4li!H y onrn-4aj je sparnna noperyettie, wKoncKy Lil noMano aHaxpoHy crnncKy cplilrypy Kojy MOAePHlil nplllnoseAa4lil 3anocraslbajy Kao Aeo peanlllcrn4-Kor peKBli13li!TapliljyMa. 1-beHa cy noperyettia cse>Ka, He06li14Ha, xpa6pa Lil nclilxonowK111 onpaBAaHa; ttieHlil jyHa4lil 4eCTO Mli!Cne noperyettili!Ma KO-
CPnCKA PE'I • oPOJ 338 • 4. <!>EoPYAP 2004.
ja cy cacsli!M nll14Ha na li!X HenorpewlllBO noprpernwy Lil lilHAli!BlilAYanlll3lllpajy.
EpornKa y npli14aMa Jby6ll14e Apclilh Hlilje caMa ce6lil 4li1Jb. Y ttioj HeMa Hli14er jecprnHor Lil woKaHTHOr, nperepaHor Lil 6onecHor, nopHorpacpcKor Lil 6aHanHor. HaMettieHa je 3penoM Lil li!CKYCHOM 4li1Tao4y KOjlil pa3nli!Kyje lilCKpeHocr OA no3e, nenory OA Kli14a, Kttilil>KeBHO 3asoryettie OA MaHlilnynli!Cattia oceTJblilBOM TeMOM. Apclllhesa ce He ycre>Ke Aa 3ap0Hlil y rosop rena, crpacrn Lil
HaroHa, anlll He Kao soajep lllnlil nypli!TaHa4, seh Kao pa3yMesajyhlll CBeAOK Lil cay4eCHlilK y li13HliljaHClilpaHOM cneKrpy epOTCKlilX ceH3a4lllja OA ttilllxosor 6yryettia AO KYI1Mli!Ha4lllje. Y lilcnolbasattiy ceKcyanHocrn Jby6ll14a Apclilh AOCn9AHO Lil ycnewHO nparn IllilHliljy nlilpcKor, APaMarn4Hor Lil
rparn4HOr, YHli1Bep3anHy Lil Heli136e>KHy. 06MaHa Lil caMoo6MaHa, na>K Lil nperepli!Battie, crpax Lil MY4Hli!Ha, eroll13aM Lil Hap4lllcoli!AHOCT HepeTKO npare norpe6y 3a 36Illll>KasattieM Lil MoryhHocr pajcKlilX y>Kli!TaKa npeo6pahajy y naKneHe MyKe.
)f(li!Bli!MO y speMeHy epOTOMaHlllje Lil ttieHe He4yBeHe KOMep4liljanll13a4lllje. Epoc Lil ceKc He3ayCTaBJblilBO Killl13e y nopHorpacplil
jy, y >Kli!BOTY Lil yMeTHOCrn, y MlilWJbettiy Lil noHawattiy. HanlllcaTlil A06py eporcKy npli14Y lilnlil CHlilMlilrn A06ap eporcKlil cpli!IlM jecre li13a3os KOjlil 3axresa lilHTeneKryanHy Lil eM04lilOHanHy (caMO)KOHTpony, Mepy Lil YKYC, lilCKpeHocr Lil nowreH OAHOC npeMa ce6lll Lil APYrnMa. Blllwe je epornKe y TajHlil , HeAOpe4eHOCrn Lil senOBli!Ma, Hero y ronornttilil Lil pa3ronlllheHocrn je3li!Ka Lil cnli!Ke. EpornKa je crapa KOnlilKO Lil JbYACKlil POA; 6li!rn MOAepHO epOTli14aH CTOra je napaAOKC Lil anCYPA· Epoc je BaHspeMeH, HaAHa4lilOHanaH, Heli!AeOIlOWKlil ; ynpaso 3aTO ttierosy Helllc4pnHy eHeprnjy MHOrn )Kene Aa KOplilcTe, KOHTPOilli!Wy, npoAajy, opraHll13yjy y cny>K6lil crn4attia MOhlil, snacrn, Hos4a. Jby6ll14Y Apclllh osa Ali!MeH3lllja He lilHTepecyje; 3aHll1Ma je lilCKJbY4lilBO jeAlilHKa, MaIllil Lil o6ll14aH 40BeK y 3aMKaMa Lil li13a30Bli!Ma snacrnre renecHocrn Lil HeyMlilTHe npona3HOcrn, y pa!baMa )Kli!BOTa KaKo 6lll peKna ,[\y6pasKa Yrpewlilh, y Knon4lil li13Meryy poMaHrn4HlilX >Kelba Lil npo3all14He crnapHocrn.
Kttililra ,,Tlilrpacrnja OA rnrpa" Hlil>Ke cerHe, onope, lilpOHli14He, >KlilBOTHe npli14e Koje ce Ha 4YAaH Ha4li1H, TaKopehlil ycnyTHlilM Ha3HaKaMa pacejaHlilM T06o>Ke HeMapHO AY>K OCHOBHOr nplilnoBeAattia Wlilpe y npocropy Lil osnaw o6yxsarajy 3anpaso 4eo ABaAeCern BeK. npsa Lil nocneAttia npli14a ce HeocerHo AOrarya Ha li!CTOM Mecry (y npsoj je Ep>Kli!Ka crpacrseHa Jby6asHll14a reMnepaMeHTHOr Cp6Li1Ha, a y nocneAttiOj pe3lilrHlilpaHo lllcnoseAa KOMWli!Hli14lil Aa je ttieH MY>K WaHAOP li!MnoreHrnH), a cse npll14e, rorns Henpli!MeTHO, se3yje 3Be3AaHO He6o KOjlllM nenpwajy AYWe HeKaAaWttililX 3apo6JbeHli!Ka rena, YynHocrn Lil nyreHocrn. TaMo je Lil AYWa oHor MilaAOr nerna li13 npse npli14e ,,Kpaj csera". Cserny4a Kao He3a6opasHa cnli!Ka cysepeHor Kttilll>KesHor yMeha Jby6ll14e Apclilh. -
37
II II B El
e(>- 01\rA
CTOJAHOBl!1n
WTA CTE MHTO CTABHDH Y YCTA?
38
i.-nana4 He rpe6a Aa 6yAe y HeAOYM1>141-1: ropH>H Hacnos je 41-1rnpaH y ynpasHOM rosopy! Pe4eH1-14y je ynyrnna BOAHTeJbKa 0Jba 6el;Kos1-11; rocry >KapKy Kopal;y y csojoj KymHoj eM1-1c1-1j1-1. CrsapHo, wra n1-1 joj je
TO Kopal; ,,cras1-10 y ycra" a Aa ro 0JbH HHje np1-1jano, a, oner, >KapKo je no3Har no Y3AP>KasaH>y OA CBaKOr 06n1>1Ka HaCHJba H npHHYAe ... A wra 61-1 Kopal; 1-1 Morao Aa joj cras1-1 y ycra Hero pe4eH1-14y, M~a je pe4eH1-14a, MO>Ke 61-1 -rn , c~p>Kana npes1-1we 3ape3a na je 0JbH y ycrnMa 61-1no HeYA06Ho. 6p3onore3Ha 0Jba ce, 3aTO, HaMax orp~1-1na 1-1 no6yH1-1na 1-1 Kopa1iesa pe4eH1>14a je - onepa41-1joM ,,ycra Ha ycra" - spa1ieHa ayTOpy, re je osaj Morao Aa np1-1-KJbY4H CBOjHM ca6paHHM pe4eH1-14aMa KOje cKyna AOnp1-1Hoce AOMawrasaH>y H>erosor n1-1-Ka 1-1 Aena Kao ,, nneMeH1-1ror rpal)aH1>1Ha" KOMe je CTpaHO H Hen03HaTO CBaKO peMel;eH>e MopanHocrn, TOnepaH41-1je, npasa Ha ,,Apyro", an1-11-1 Ha npso. H1-1 caM Kopal; He >1<en1-1 6aw Aa H3ry6H TO npaso Ha npso, HaKO ce CBOjHM YKYnHHM jaBHHM noHawaH>eM Mywrep1-1je y ,,Crapoj npoAaBH1>141-1 perKocrn", HMHl,lOM cspcrasa y 4HKa-cppajepa KOjH y 1,1eny yseK HOCH rp1>14Kan1-14y 1-1 xaH3annacr, a y rop61-1 KH>Hry APYroHarpal)eHor n1-1c4a, Aa He 61-1 61-10 6aw y sn~ajyl;eM rpeHAY··· >KapKo-01-11;, Mel)yrnM (AaKne, Ha c4eH1>1 cy >KapKO H >KapKOBHl;) , n03HBajyl;H ce HeKol; Ha ,,KOMw1-1jy" Koj1-1 MY je, Kao HeWTO A06a41-10, 3Hajy1;1-1 Aa J;e >KapKo-01-11; y4ecrnosarn y HajrneAaH1-1joj eM1-1-c1-1j1-1 , npeHe6perasa jasHo cse 4eHrpe MOl;H H HHcj)OpMa41-1ja KOjH cy MY 3ac1-1rypHO AOCTynHH, Aajy1;1-1 ,,K0Mw1-1j1-1 " MeAHjCKY npeAHOCT, H3jeAHa4aBajyl;H ce, raKo, ca Hoso6eorp~cKHM con1-1-rep1,11-1jaMa, Koj1>1Ma je crnapHo Yna3 6 ,,noy3AaH 1-13sop" ... 1!1aKo AYXOBHT, rocnOACTBeH H penarnBHO nOWTeH, H >KapK001-11; Aenyje noMano n1-14eMepHo Kao nyKH 4naH ,,Ky!; Hor casera".
nyrosa4 je, naK, TOfiHKO np1-1-crpacrneH, Aa ra Kao crpacrneHor Hel;eMo y31>1Marn y 0631-1p. 3a1-1cra je aHan-n1-1rn4ap.
A c~a Koja o ,,rpaHccpep1-1Ma". He MO>Ke ce y OBOM MeAHjCKOM 4acy noy3AaHO rosop1-1rn KOja eMHCHja HAe Ha Kojoj reneBH3HjH, MaKap H ,,y HeAeJbH KOja je npeA HaMa"' jep caMO fberosa 01-1cocr, AalbHHCKH ynpasJba4, pa3pewasa eHHrMy. KaKo oH ,,Ha6oAe", raKo je. HeAaBHO je On1-1sepa Kosa4es1-11; ca ,, nHHKa" rpaHccpep1-1cana Ha ,,6K", a TaH>a (Kojaje, y crsap1-1, Ae6Jba) je ca ,,CTYAHja 6" npewna Ha ,, n1-1HK" y ,,3aMKy", an1-1 oHa, 3a pa3nHKY OA Kosa4e-01-11;ese, ceAH, HO Kosa4es1-11;esa ce Ha ,, 6K" crajn1-1HrOM ron1>1KO ynp1-1cTOj1-1na, Aa ce n1-1raM Kojy TO eCTeTCKO-Marn4HY MO!; noceAyie 6oroJby6 Kap1-11; K~ TaKO 6p3o OA A06po nnal;eHe ,,ayropKe 1-1 BOAHTeJbKe" MO>Ke Aa Hanpas1-1 - AaMy?! Aa MH je HeKo np1-14ao Aa l;y Kosa4es1-11iesy AO>K1>1sern Kao AaMy, peKna 61-1x MY Aa jow yseK HHCaM ronHKO ,,no4enaHa", an1-161-1wra61-1 .. . Ho, TaH>a 81>1Aojes1-11i HHje Hanycrnna Heyne4aTJbHB crajn1-1Hr rp~cKe reneBH3Hje, re ce Ha OBOj HOBOj jow CMHOHO no31-1sa Ha ce1iaH>a 1>13 61-1swe. To je AOBOJbHO HeyMeCHO, Kao K~a 61-1cre ce y HOBOM 6paKy no31-1san1-1 Ha ,,cpel;He rpeHyrKe" 1-13 npel)awH>er. Ha 6anKaHy 3a TO cneAH waMap41>1Ha, jep ,,Cp61-1H 1;yr1-1 AOK ce He Ha!byr1>1". An1-1, >KeJbKO M1-1rpos1-11; H1-1je Cp61-1H, Hero je jow yseK Cpn4e, re MY cpan1-1 300H4e 3a Bp61-14y, Koje MO>KeMo ranaHTHO ycryn1-1rn ,,crapoM 3BOHa-
py" MHHHMaKcy, YKOfiHKO H OH rpaHccpep1-1we Ha ,, 6K", 3a 6oJby nosy, WTO 61-1 peKna 0Jba 6el;Kos1-11;, Koja je OAfiH4HO y ,,npeAnory 3a yrncaK" nnac1-1pana 1-1rpy pe41-1 ,, Becen1-1 KnapK". Ta 0Jba je, 1-1naK, Ha He Kora Aapos1-1-ra. Ha Bojy HHje c1-1rypHo. Mo>KAa Ha Boj1-1Hor ...
H1-1je WTO n1-1weM 3a osy HOBHHy, an1-1 Me je, Kao rneAao4a, OAywes1-10 ByK ApawK001-11; KaAa je y noMeHyroj ,, 3aM41-1" HajycpAHHje 3aMon1-10 3opaHa >K1>10Kos1-11;a Aa ce, aKo je Moryl;e, 01-1we He no31-1sa Ha lerea. AKO se1i HeMa Ha Kora Aa ce ,,OAa3ose", HeKa 6apeM nycrn C!>aycryca Ha M1>1py 1-1 Hera ra no csaKy 4eHy He np1-131-1sa y H1-1w, MaKap H1-1w 61-10 1-1 l)asoJbCKH rp~ ...
111 , Haj3~, a noA npey3ernM HacnosoM ,,Je-31-100", 1>1aKo ce Tenes1-131-1ja 692 o ,,cny4ajy" sel; npo6neMCKH H3pa3Hna, MOpaM npOKOMeHrap1-1carn (y nperxOAHOM 6pojy se1i ,,MeKo" npoK0MeHrap1-1caH) y>1<acaH cny4aj Aacp1-1He M1-1naH001-11; Ha crpaH1-14aMa AHesHor n1-1cra ,, Kyp1-1p". HeKa je H ,,CeH3a41>10HMHO" - He MO>Ke Aa HAe! HeKa je OA06peHo, na 1-1 3arpa>KeHo, OA crpaHe ,,>Kprse" - He MO>Ke Aa HAe! 3aM1-1cn1-1re Aa je Toncroj ,,KOHTpon1-1cao" MeAHje 1-1 >KYTY wraMny, na Aa je ,,CMpr 1!1saHa
1!1JbH4a" CHHMHO Ha Kacery Hfil-1 Ha AHCKeTy H - npeAaO MeA1>1j1-1Ma. T~a 61-1ce1!1Jb1>14ese 01-1-coKo AHrHyre Hore Ha paMeH1>1Ma cnyre, y caMPTHOM pon4y, BHAene Ha eKpaHy Hfil-1 y rnCKy. 0Ho wro je ,, Kyp1-1p" Y4HHHO ca paHaMa HeK~awH>e ,,cpncKe MajKe", He caMo Aa spel)a eneMeHTapHH npar ral)eH>a Ha 3noynorpe-6y, sel; npesa31-1na31-1 1-1 caM Mory1i1-1 AOMeT MeAHia y ,,xopop-cspxe". nocrnje caMo ABe ,, 41>1JbHe rpyne"' OAHOCHO HHAHBHAYe y OBOM CKaHAM03HOM cny4ajy, a ro cy caMa Hecpel;Ha na-41-1jeHTK1>1H>a H fbeH MeHTOp, snaCHHK HOBHHe. 1-bHXOB ,,cnopa3yM" 0 o6jaBJbHBaH>y ,,je3HBHX" cpoTOrpacp1-1ja, Ma Kon1>1KO 1-1wao y np1-1nor 1-1 ieAHOj 1-1 APYroi crpaHH, HeAonycrns je Kon1-1-KO 1-1 npon1-1saH>e ceKpera, Konpo-Kymype 1-1 MOKpal;e no HaCnOBHOj crpaHHL\H ,, Kyp1-1pa". A y Be3H ca 6ojaMa OBHX H3ny4eBHHa, MOpanH 61-1 ynocn1-1rn Hosor rpacp1>14KOr ypeAHHKa. CaM1-1nocr osor nom1-1cH1>1Ka npeMa Aacp1>1H1>1 M1-1naH001-11i pasHa je HeM1-1nocrn cnpaM peAaK41-1je. 06e cy jaKe. YocranoM, ,,Kyp1-1p" je 06jas1-10 1-1 Aa ,,>KeJbKO C1-1M1-11; , 61-1sw1-1 MHHHcrap KYnrype, HHje nonos", oc1-1M wrn je ayrop jow Heo6jasJbeHor poMaHa ,,nonoscKa nocna", seposarno y cne41-1janHoj eA1>141-1j1-1 M1-1we lpocpa, ca narnHOM ... Ao6po ere npo41>1Tan1-1, He ca 6arnHOM. AHrnKsap1-1, 6e3 cnoH3opa, He 6arnHajy. 0HH nare, 36or narnHe. HHK~ Hanarepy AOBOJbHO crapor 3a HOBe aHrnKBHTeTe 1-1 nene YAOB1>14e - ro je H>Hxos npo6neM.
JeAaH Bn~a MH os1-1x AaHa AOcal)yje. Aol)e MH Aa ce Y4fiaHHM y HeKy ,, Hesn~HHY opraH1-1-3a41-1jy". AoK ce Bn~a oner He nojas1-1 ... •
CPnCKA PE"I • 6POJ 338 • 4. <PE6PYAP 2004.
PEArOBAlbA Hoee KlbMre
KPATKM PE30BM AneKcaH.Qap 'IDTPMli, CpncKa pe11, &eorpa.Q, 2004.
C aspeMeHll1 Ha4111H )1(111BOTa HaMeTHYO je MHOra HOBa npas111na 111 06pac4e. HaMernyo je 6p)l(111 p111raM, na cs111 HeKYA jype 111 )l(ype 4aK 111 KaA He 3Hajy KYA cy nown111, re ce ycnyT, y 6e3rnasoj jyp1-1>a8111, 1113ry6111110 111 OHO WTO je Balbano cayysarn, Herosarn. Henp111MepeHa rpaM3111BOCT Haw111x caspeMeH111Ka, Hapo-
4111TO 0H111x Ha snacrn 111 OH111x Koj111 ce 6ope 3a ycT011111Ye1-1>e, OApa3 cy napa,qoKcanHocrn osospeMeHor >Kll1Bfbel-ba. Ha jeAHOj cTpaH111 Taca Hana3e ce 0H111 Koj111 crnapajy, Ha APYroi 0H111 Koj111 pywe. PeKno 6111 ce: H111wra ce H111je npoMeH111110 OA Ka,qa je csera 111 seKa, se4111ra 6op6a A06pa 111 3na - caMo je TexH111Ka crnapal-ba an111 111 yH111wrasa1-1>a HanpeAOBana. Aa je noMaxH111rany crnapHOCT ca,qa rewKo sparnrn y rpaH111-4e peanHocrn, 11111111 6apeM y HeKaKse MopanHe 0Ks111pe, cacs111M je jacHo, an111 6111 MO)l(Aa noMorno Ka,qa 6111 csaKo OA Hae Hanpas1110 KparaK pe3 111 nycrno Aa nporosop111 rnac casecrn. Aa raKaB pe4enT H111je 6e3 ocHosa rosop111 111 HajHos111ja K1-1>111ra acj:Jop1113aMa KparKIA pe3oa111, AneKcaHApa 40Tp111lia.
36111pKa acj:Jop1113aMa KparKIA pe3oa111, YeTspra je no peAY K1-1>111ra osor jow yseK Mna,qor 111 6yHTOBHOr ayTopa. HaMepHo nOABJ1a4111M Mna,qor, jep H111je Heo61114HO Aa ce roA111He 4eCTO y3111Majy Kao Mep111110 speAHOcrn - ,,raKo Mna,q a seli ... " - cTora je 111 M11111aH 6ewrnli y pe4eH111j111 3a osy K1-1>111ry Han111cao: ,, ... TaKo je y TP111AeceT ocaM roA111Ha >K111sora osor n111c4a CMewreHo YaK ABa,qeceT roA111Ha carnp1114apcKor pa,qHor cra>Ka. Y rnx ABa,qeceT roA111Ha cMewreHe cy Yernp111 K1-1>111re ... ,,. Ca APYre cTpaHe, 0H111 Koj111 He no3Hajy MYKOTpnHOCT n111ca1-1>a K1-1>111ra acj:Jop1113aMa Morn111 6111 noM111cn111rn Aa je TO cacs111M cKpoMaH 6poj Hacnosa. An111 H111je TaKo! lt136pyc111rn HeKOJ1111KO Xll1fba,qa Mll1Hll1jarypa je Bll1We Hero Cll1-3111cj:JOBCKll1 nocao. A y 3eMfbll1 y Kojoj cy csa npas111na 111 HOpMe OKpeHyTe HarnaBaYKe, TO je YTOI1111KO Te>Ke.
HHje Cp6Hja 30H8 CYMPBKB. 0BAe ce 6aw Hll1WTa He B111A111.
Aa HHCMO so,qHnH 6paroy6HnB'IKH par, He 6111CMO Hll1 3Han111 Aa CMO 6palia.
nowro cMo ce yje,qHHHnH, Henp111jarefby je npeocrano caMo Aa ce Hacna~yje Haw111M cyK06111Ma.
Tpa)l(eli111 nyT 1113 30He cyMpaKa, 1113My4eH111, 06HeB111Aen111, CBaKO y n0Tpa3111 3a OHll1M WTO je 1113ry61110 - HeKO 3a rnaBOM, HeKO 3a pa3yMOM, pacnpw1110 ce HapOA Ha cse cTpaHe, KO Ha He6o, KO noA 3eMfby, a OHO WTO npeocTa,qe 3axsarn y 6onecHo TKll1BO 0111we Hero WTO je Morao noAHern. CTOra je 6111110 noTpe6HO Ha4111Hll1Tl-1 MHOro pe30Ba, KpaTKll1X an111 111 OHll1X BeJ1111Kll1X, KaKO 6111 ce AOcerno AO caMor KopeHa, AO cywrnHe nocpHylia.
Ce4111pajyli111 TKll1BO 6onecHor APYWTBa, AneKcaHAaP 40Tp111li je KpeHyo OA Hajw111per 3axsara, OA AP)l(ase, Aa 6111 ra x111jepapx111jcKOM necrn11140M nocTeneHo cy>Kasao Ha nojeA111Ha4He 11111111 Mal-be onacHe cerMeHTe. W111p0Ka cKana npo6neMa Koja ce 1113 AaHa y AaH npow111p111sana, 4111H11111a je cTal-be 6e3Ha,qe)l(Hll1jll1M. Kao Aa HeMa Kpaja npona,qa-1-1>y, 6e3AaH ce 4111Hll10 cse seli111M 111 Mpa4H111j111M 111 yc111casao 111 OHO Mano npeocrane no3111rnsHe eHeprnje.
To, Me~yrnM, H111je Morno 06ecxpa6p111rn osor 1113y3erno AYXOB111Tor ayTopa, Aa ce 111 nopeA raKo Mpa4He cn111Ke He HacMeje, Aa He noKywa csoj111M 111cKp1114as111M AYXOM 111 APyre Aa ysy4e y TY csojy 4apon111-jy, 3ajeAHO ca nporaroH111crnMa Koj111 cy Hae 1113sprn 111 pyrny.
npoMeHHnH CMO cnHKY 0 Cp6HjH. PaH111je CMO 1113a3111san111 ca>Kalbel-be,
a ca,qa HaM ce cMejy.
cPnCKA PE'I • &PoJ 338 • 4. <t>E&PYAP 2004.
nocranH CMO ,qeo Espone. CpaMora Me je Aa Ka)l(eM Koj111.
neno sacn111ra1-1>e ayTopy Hana>Ke Aa ce cny)l(111 6111paH111M pe4111Ma (a 4111rao4111Ma Aa 4111Tajy 1113Me~y peAOBa), Aa norpAHY pe4 crnncK111 sewTO YKOMnOHOBaHy He nO)l(eJ1111 Aa npen03Ha Hll1 OHaj KOMe je ynylieHa, 4aK 111 OHAa Ka,qa je ocelia Kao A111PeKTHO 06palia1-1>e.
BnacT HX HHje noKBBpHna. lt1 ca,qa cy TaKBll1 Aa rop111 He Mory 6111rn .
TeMaTcK111 pa3HOPOAHa, 36111pKa KparK111 pe3oa111, cne4111cj:J1114Ha je 111 no TOMe WTO o6yxsara seoMa AYraYaK nep1110A cTpa,qa1-1>a; Ha 120 cTpaHa pacnpocT111pe ce nep1110A OA KonesKe cpncTsa 111 KocoscKor 6oja, npeKo TypcKor poncTBa, AO HOB111j111x parosa 111 AaHaw1-1>er cKpeTal-ba y Espony, pe4jy csa Hawa cKpeTal-ba. lt13 TOr 06111fba rewKo je 1113ABOj111rn HayneYaTfb111B111je Aenose, 3aro je Haj6ofbe Aa npo4111rare OBY Kl-bll1ry 111 ca nap KpaTKll1X pe30Ba 1113By4eTe OHO WTO sac ce HaBll1-we AOjM111110.
BecHa AeH'IHli
Y ,,CpncKoj pe4111 " 6p. 337 OA 21 . jaHyapa 2004, y 111Hrepsjyy ca 6op111sojeM M111jaros111lieM, case3Hll1M nocnaH111KoM 111 YnaHOM CnofbHo-non111rn4Kor OA6opa CKynwrnHe CL.f, ypeAH1114KOM OMawKOM je y OArosopy Ha npso n111ra1-1>e 3ana,qHo-esponcKa YHHja ,,npeKpwreHa" y EsponcKy yHHjy. V1aKo rpewKa He Mel-ba cywrnHy pa3rosopa noHaBfbaMo ,,cnopH111" owosop.
Ha 3axTeB Hawer carosopH111Ka o6asewrasaMo 4111rao4e 111 Aa je HacnoB TOr 111HTepBjya peAaK4111jCKll1 (AaKne H111je carOBOpH111KOB, WTO ce 111Ha4e no,qpa3yMeea, yeeK H eeyr,qe). Y csaKOM cnyYajy, 1113-01111-baBaMo ce r. M111jaTOB111liy 111 4111rao4111Ma.
AaKne: 811 ere 611m1 noenaHHK y Caee3HOM napnaMeHry CPJ, a ea
,qa ere y CKynwrnHH c4r. Wra ere ypa,q1111111 3a nporeKne rp111 ro,qHHe Kao 'lJlaH 0,q6opa 3a enolbHY nOJlHTHKy?
M111 CMO npaKrnYHO ynacKOM y Gaser Espone caMo HaY111H11111111 nps111 KopaK y HaMep111 Aa ce np111611111>K111Mo 111Hcrnry4111jaMa EsponcKe YH111je. lt1naK, 111Ma jow MHOro MOryliHOCTl-1 3a Hawy 6p)l(y ll1HTerpa4111jy, an111111 3a capa,q1-1>y Koja MO)l(e Aa 3anoYHe OAMax. Ja caM HeAaBHO, y Ae4eM6py Mece4y, Kao jeA111H111 npeACTaBHll1K Cp6111je 111 LjpHe rope 61110 Ha 49. 3aCeAal-by napnaMeHTapHe CKynwrnHe 3ana,qHo-eeponeKe YH111je (3EY) y nap1113y. To je npsa esponcKa 111Hcrnry4111ja Koja je cj:JopM111paHa jow 1954. roA111He. Ka,qa je noYeno w1.1pe1-be EY, nocne pywe1-1>a 6epn111HcKor 3111Aa, 3ana,qHo-eeponcKa napnaMeHrapHa cKynwrnHa nocrana je 1.1Hcrnry4111ja EY 3a,qy>KeHa 3a n1.1ra1-1>a 6e36eAHOcrn 1.1 OA6paHe EY.
Osa ll1HCrnry41.1ja je BeOMa KOPll1CHa 3a CBaKy 3eMfbY Kojoj rpe-6a noMoli y 6op6111 nporns repop1113Ma 111 3awrnre AP>KaBHor 111Hrerp111rera. OH111 111Majy ABa peAOBHa rOAl.1Wl-ba 3aceAa1-1>a OA npsor AO neror jyHa 111 OA npsor AO neror Ae4eM6pa. Hos1.1, ynpaso 1113a-6paH1.1 npeACeAH111K je ApMaHA Ae AeKep, Koj111 je AOwao ca cj:JyHK4111-je npeACeAHll1Ka CeHara 6enrnje 111 npeACeAaBalie Ha cneAelioj jy-6111napHoj 50. CeAH1114111.
M111 cMo ca,qa Kao AP>Kasa rpeli111 nyr ornwn111 TaMO. Y Me~yspeMeHy, A0611111111 CMO craryc cne4111janHor rocra 3ana,q
Ho-eeponeKe YH111je TaKO Aa caM osor nyra Morao 1.1 Aa rosop111M y napnaMeHTapHOj CKynwrnHll1. lt1cKop111crno caM TOM np111111.1KOM Aa npeAnO>Kl.1M npeACeAH111wrny CKynwrnHe Aa 3ana,qHo-eeponeKa YH111ja l.1Aylie roA111He opraH1113yje jeAHY pecneKra611111Hy KOHcj:JepeH-4111jy o Kocosy, c 063111poM Aa Ml.1 jow HeMaMo 4Bpcry non111rnKy y OAHocy Ha CYA61.1Hy ose noKpajHe, M1.1c11111M npe csera y OKB111p111Ma Pe3011y4111je 1244 Casera 6e36eAHOcrn YjeA1.11-beH111x Ha4111ja. Ao-61.10 caM 3a r aj npeAnor nyHo pa3yMeBal-be npeACeAH111Ka ApMaHAa Ae AeKepa, na caM y TOM cM111cny npeACeAHll1KY Hawer napnaMeHra, npocj:J. M111liyHos1.1liy, npeAJ1o>K1110 Aa Ae AeKepa wro npe no-30BeMo KOA Hae y KypTOa3HY nocery 111 yno3HaMo ra ca Haw111M npo611eM1.1Ma. BepyjeM Aa 6111 HaM TO Kop111crnno.
39
-<>- AAEKCAHAAP YOTP\/1n
JlaKo je 'lOBeKy yrepan1 crpax y KOCTM, KSA8 ra npereopMW y KOCT M KO>Ky.
©©© npoMeHMflM CMO CflMKY 0 Cp6MjM.
PaHMje CMO M383MBanM ca>Kalbett.e, a C8A8 HSM ce CMejy.
40
©©© nocranM cMo Aeo Eepone.
CpaMora Me je AS Ka>KeM KOjM. ©©©
HMCSM ja npocjaK, eeti npMKynlbaM AOHa4Mje.
OA o6etiaHMX MMnMjapAM BHAenM CMO CSMO Hyne.
©©© 36or jow jeAHOr McropMjcKor HE
AOCnenM CMO y npeMCTOpMjy. ©©©
Cp6111Ma HMCY norpe6He e1113e. OHM HajeMwe nyryjy Ha oHaj ceer.
©©© 0BAe ce TeWKO >KMBM.
Ha cpetiy, >KMBH ce cee Kpatie.
CaAa ce naKwe M3AMWe. ©©©
Cee OHO 0 'leMy CMO MawranM npe npoMeHa,
caAa MO>KeMo caMo Aa catt.aMo. ©©©
OeaKo ce AS/be He MO>Ke, anM cMna 3eM/bHHe re>Ke je ja'la.
©©© 5YAYtiHocr je npeA HaMa.
An111 eewro tieMo je M36etiM.
HAlUA MPMKA HE MOME ,l.l,A U9BUJE. C5BUIUE JE ,l.l,5BOKA.
KaracrpoQ>M'lapM rpytiajy o oHoMe WTO CBM 3H8MO AS tie AS ce AOrOAM.
©©© HMjeAHOr rpeHyTKa HMCMO ce
MMpMnM ca rypCKOM OKyna4MjOM. CranHo CMO rycnanM.
©©© BpeMe PSAM 3a Hae.
~ Typ4M cy MopanM AS ce noeyKy nocne nercro rOAMHa.
Xreo caM AS roeopMM o IbYACKMM npaeMMa y Cp6MjM,
anM caM ocrao 6e3 pe'IM. ©©©
>KMBMMO Kao 8HTM'IKM 6oroBM. ronM CMO M 60CM.
©©© JeAHM cy 3a peQ>opMe,
a APYrM 6M Hewro M AS nojeAY· ©©©
~CTMHa je Ha Hawoj crpaHM. Wra epeAH, KSAS MM HMCMO Ha ceojoj crpaHM.
3aycraeMnM cMo nponaAatt.e.
HeMaMo BMwe wra Aa M3ry6MMO. ©©©
Hay'IHM4M ceoje TBPAtt.e y Cp6MjM Mopajy AS AOKa>KY M Ha CYAY·
©©© Aeecra rOAMHa 6yHe npoTMB ASXMja
npocnaelbeHo je PSAHO. ©©©
noHOBO npeAH>S'lMMO. CnaeMMO no6eAY npe AOnacKa Ha 4Mlb.
©©© nocne tt.Mx noron.
HapOA tie MX MCnlbyBaTM. npeAyro CMO 'leKanM MeCMjy.
HeKa C8A8 OH Mano 'leKa Hae. ©©©
~ oeaj cnop tieMO peWMTM MMpHO. Kao M MHore 6MTKe npe tt.era.
©©© Ao caAa CMO MCTopMjy nMcanM Kpelby,
a OHAS CMO pewMnM AS OKpeHeMO Hoey crpaH1114y.
nperoeopM cy A8fllll pe3ynraT.
&paHMnM cMo Eapony OA TypaKa, antlffMCMO ycnenM. MMnMOHM TypaKa cy oTMWnM Ha 3anf1A.
cPncKA PE'I • EiPOJ 338 • 4. ¢EEiPYAP 2004.
CTpaHe cy ce AOroeopMne o TepMMHY no'leTKa cyKo6a.
©©© PaT He1\e Avro TpajaTM.
HapO'lMTO 3a HeKe BOjHMKe. ©©©
OeAe je nowa KllMMa. CeaKM 'lac Jacne Hae KMwa MeTaKa.
He1\e Cp6MH Aa meAa TyfjMHa y CBOM ABOpMWTy.
0AMax MY noHYAM M ceojy Ky11y. ©©©
MM 'lBpCTO CTOjMMO Ha 6paHMKY OTa1,16MHe.
CaMo 6paHMK cTa11Ho noMepaMo. ©©©
He nocTOjM HM jeAaH HapOA HaA KOjMM CMO MM nO'lMHMllM reH04MA.
©©© OHM cy npent.a Hawoj
Ha4MOHa11Hoj6e36eAHOCTM. CaMM 6Mpajy ceojy enacT.
©©© Aa 6MCMO eaM AOHellM c11060AY.
MopaMo Hajnpe Aa eac oKynMpaMo.
Aa 4MBM11M He 6M BMWe CTpaAallM, noTpe6Ho je Aa o6yKy yHM<l>OpMe.
©©© HMje naKo ~™ >KMBOT Ja 0Ta1,16MHy.
npeM nyT je HajTe>Ke. ©©©
6M11M CMO Hepa3ABOjHM. 3aTO cy MopanM Aa paAe OWTpM HO>KeBM.
©©© OHM cy M Aalbe Hawe KOMWMje.
nporHallM CMO MX y CyCeAHe 3eMJbe. ©©©
3Ha11M cy 3aWTO cy rMHYllM, anM cy TajHy n0He11M y rpo6.
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. <l>E5PYAP 2004.
CTBapattie BenMKe Cp6Mje 6Mo je HeycnewaH noKywaj
npM611M>1<aea1tia 3anaAY· ©©©
PaTHe 3110'lMH4e CBM Tpa>Ke. nowTeHe He >KellM HMKO.
©©© nocTaBMllM CMO MM HeKOllMKO YCllOBa
Aa npecTaHY Aa Hae 6Mjy. ©©©
He npMxeaTaMO cee ymMMaTyMe. CaMo nocneAttiM.
PaT je 3aepweH KOMnpOMMCOM. li>MMa Kocoeo, HaMa no6e~!
©©© CaAa ce >KMBM MHoro 6p>Ke.
neT eeKoea CMO 'leKanM Aa oc11060AMMO Kocoeo,
a noeyKnM cMo ce 3a AeceT AaHa.
(AcpopH3MH H3 KH>Hre ,,KpaTKH pe30BH'J
IBWITTWIBfil filgJIBWITTfil (AHerAOTe o ByKy .QpawKoe1r11iy)
ffinW®£ JeAaH ceJbaK, ByKos sem1K11 nowTOsa11a4,
ynopHO je 11HCl1CH1pao Aa npeACSAH11K cno AO~e y H:>erosy Ky1;y. ByK je Haj3a,q npoHawao Mano c1106oAHOr speMeHa 11 nocerno je H:>eroso AOMali11HCTBO y KojeM MY je np11pe~eH seOMa CpAa4aH A049K, KOjl1 je nOApa3yMesao 11 nocrasJbaH:>e Tpne3e. ,[\OK je pyyao, ByK je y TaH:>11py cyne np11MeT110 Mysy.
- Wra ca,qa Aa pa,q11M? - n11Tao ce ByK y ce611 .
- AKo KpeHeM Aa sa,q11M Mysy 113 cyne, pa-304apaliy AOMali11Ha, a H11je 11cKJbyYeHo Aa lie nocne TOra Aa rpA11 csojy cynpyry ... Ma, 6olbe je, 11naK, Aa HacTaB11M Aa ieAeM, na wTa 6yAe ...
[ft]@[J[p~[!!!!HXl£ ©@[fil£ Y speMe nocTOjaH:>a Koa1111411je ,,3ajeAHO"
ByK, BecHa new11J; 11 3opaH nl1H~l1li 6opas11-Jll1cyy11CTOM XOTellY y L\11p11xy. npeA nospaTaK 3a 5eorpa,q yseYe cy ce AOrosop111111 Aa ce Ha~y Ha AOPY4KY y CeAaM yjyTpy. BecHa 11 ByK cy CT11rn11 Ta4HO y AOrosopeHo speMe, an11 3opaHa H11je 611110. BecHa je 61111a HecTpn!b11-sa, na je Ka3a11a ByKy:
- VIA11 y co6y 11 6YA11 ra, c11rypHo ce ycnasao!
BecHa je ByKy peKna 6poj co6e, a1111 ra je OH nepMyTosao 11 3aKy4ao je Ha spam norpewHe co6e. KaKo ce Ha ByKoso Ky4aH:>e Hl1KO Hl1je OAa3Bao, OH je Kao CBaKl1 H9CTpn!bl1Bl1 Cp611H, np11T11cHyo KBaKY, ywao 11jow113 npeAco6Jba noYeo Aa s114e:
- ,[\11>K11 ce, 3opaHe, 3at<acH11lieMo Ha as110H! Ywasw11 y co6y ByK je 3aTeKao ABOje Heno-
3HaT11x y rpeHyTKY AOK BOAS Jby6as. WoK11-paH je 11wao yHa3a,q 11 caMo je noHasJbao Ha eHrnecKoM:
- )f(ao M11 je, seoMa M11 je >Kao. nocne cy ce y as110Hy cse Tpoje cMejan11 TOM
ByKosoM yna,qy y norpewHy co6y.
[j1]£[l-OfUl~[p Y speMe KaAa cy ce Ha Kocosy 11 Mernx11j11
1998. roA11He BOA1111e opy>KaHe 6op6e 113Me~y cpncKe no1111411je 11 w11mapcK11x Tepop11cra, ByK je noceT110 Mecra Haj>Kewli11x cyKo6a. Y s11we Haspara 6opas110 je y Opaxos4y, Man11-wesy, 3o411WTY, Be1111Koj X0411, Cp61141111 APYrl1M MecT11Ma, Aa 611 oxpa6p110 cpncKo craHosHl1WTBO 11 Aa 611 Hajyrpo>KeH11j11Ma ypy4110 xyMaH11TapHy noMoli . ,Qewasa110 ce 11 Aa rnpop11cr11 ny4ajy Ha 00311110 y KojeM ce Ha11a3110 ByK. JbyA11 113 npaTH:>e cy 3aTo 3axrnsa1111 OA npeACSAH11Ka cno Aa o6y4e naH411pHl1 npc-11yK, a1111 je OH TO OA6110. Wras11we, OA11Y4110 je Aa csoj naH411p noK110H11 jeAHOM no11114aj4y, Koj11 je, 3a speMe 6opasKa Ha Kocosy, 6110 y H:>erosoM o6e36e~eH:>y.
YeT11p11 roA11He KacH11je ByK je Tor no11114aj-4a noHoso cpeo y BpaH:>y.
- npeACSAH1149 - 3an0490 je no11114aja4 -811 CTe Ml1 cnac1111 )f(l1BOT!
- KaKo? - 11Hrnpecosao ce ByK. - ,Qa1111 CTe Ml1 saw naH411p KOjl1 caM HOCl10
y 6op6aMa npoT11B repop11cra. Ynpaso raj naH-411p je 3aycras110 MeTaK Koj11 Me je noroA110 y npeAeny cp4a 11 caYysao Me OA c11rypHe cMpT11.
(AHer,qore fie ycKopo 6~m1 o6jaafbeHe y KHol1311 np11pelj11aal./a AneKcaH,qpa 4orp111ia)
41
Cl>EJbTOH: AHTVlnOnVITVIKA (4)
MnM K3CHMM MBM npeypaHMM OnpeAe•yiyliH ce 3G GHTH.GWHCTH'IKH anH H GHTHKOMJHHCTH'IKH noKpeT, HG 'IHieM 11eny ie 6Ho l;eHepan Apa>Ka MHxaHnoaHli, Moi 01aq ie caaKaKo OAPeAHO H Moiy CJA6HHJ. OTaA liy ia noHeTH Ha caoiHM nneliHMa 11eTHH'IKH Kpc1 Koi• HHie HHMano naKwH OA Hcycoaor.
npeA Kpaj 1966. rDA11He ADWno je AO n0Kpera1t>a K1t>11-)f(esHor )f(11sora y Tonn11411, Kao pe3ym ar Ae4eHrpa-11113a411je 11 AeMerponon113a411je y APYWTBy. y npoKYnJbe cy ADWna rp11 MnaAa HacrasH11Ka cpncKoxp
sarcKor je311Ka, reHepa411jcKa APYra, 11 113 rnMHa311je 11 ca s11we neAarowKe wKone, 11 06Hos11na yraweHo K1t>11)f(eSHO APYWTso P8,l1e ,[Jpa11Ha4113 neAecernx roA11Ha. To cy 6111111 6naroje rno311i;, Baja Kpac11i; 11,QparaH 6op11casJbes11i;, KOj11 i;e KaCHl1je CJ10Sl1Tl1 Kao ronnl1'-IKl1 Kfbl1>K8BHl1'-i11. r110311i; je 6110 naprnjcK11 PaAH11K, PaA11D je y CCPH, 11 A06110 je 11Mnp11Maryp Aa 06Hos11 Klt>l1)f(eSHl1 )f(l1SOT y Tonn11411. Osaj K1t>11)f(esH11 MaHAarap je YPaA110 OHO wTO je jeA11Ho Morao, no3sao je cse Kfbl1>K8BHl1Ke (H11CMO 6111111 Klt>l1)f(eSHl1411, an11 HeMaM APYrl1 Ha311S) Ha AOrosop y npoKYn!be. V13 KypwyMn11je CMO AOW/111 HacraSHl1K y OCHOSHOj WK0/111 PaAOM11p
-0- VIBAH V1BAHOBl-1li
cjJpaK4110HawKy rpyny cMo 411H111111 AneKcaHAap YepHos 11 ja! YsoAH11 pecpepar cy nOAHe1111 Baja Kpac11i; 11 ,QparaH 6op11casJbes11i;. 611aroje r110311i; ce, Kao, AP)f(aO HeyrpanHO. TeKcT je 6110 onw11paH, cMe1t>11sa1111 cy ce y 411ra1t>y. rnasHa re3a je 61111a Aa Hae Asoj114a AenyjeMo ca no311-411ja rpa~aHcKe 11Hren11reH411je (4eTHl1K 11 6e11orapAeja4!) 113acrynaMo11Aeje ryl)e co411ja11113My. OA 6na4Kor npocpecopa cy npey3e1111 Kp11rnKy ,,CM pm necH11Ka": CaA je ro 611-na ,qeK8,l1eH411ja, CKperaH>e y ,qeCHO, aHr11co411jan113aM. ,QoK caM 11x cnywao, 6110 caM 11Hx11611paH, Hl1CaM ce cerno Aa HanycrnM cacraHaK. CeiiaM ce Aa caM 11x AO)f(11seo Kao Cycnoaa 11 5pe)l(H>eaa y Kp11rn411 Xpyw4osa. Ty je 6110 jow jeAaH cnop, OKO OcKapa ,Qas114a 11 Ep11xa Kowa. npocpecopKa cpncKoxpsarcKor je311Ka y r11MHa311j11, HaA114a Ke-
6ane M1111ojKos11i; 11 ja. CeiiaM ce Aa je y Ae11era411j11 6na4a 6110 npeAceAH11K OnwT11He 6na4e, M11naH J0Kc11Mos11i;, Koj11 ce raKol)e 6as110 Kft>l1)f(eSHOWiiy.
KtbH>KEBHH >KHBOT y ronnHUH OpraH113arop11 cy 3aM11c11111111 Aa csaKo OA Hae noHewro npo411ra npe
KOHcrnry11ca1t>a K1t>11)f(esHor APYWTBa P8,l1e ,[Jpa11Ha4. (Ja caM y TO speMe 6110 y 03611JbHoj crnapana4Koj Kp11311 11 noM11wfbao caM Aa ce s11-we He 6as11M n11ca1t>eM. OA 3aspwerKa rnMHa311je H11caM 6110 06jas110 H11jeAaH peAaK! 6110 caM Han11cao 4aK ASa poMaHa, an11 Hl1KO H11je xreo Aa Me wraMna. 6110 caM npeA DAllYKOM Aa He PaA11M OHO 3a wra HeMaM raneHra, Hero Aa ce oKpeHeM npocpecyp11 11 jyp11M Hay4Hl14Ke rnryne.) Ha CKyny caM np0411TaO KpaTKY np114y ,,CMpT neCHl1Ka''. (Y TOj npl1411 ce nOACMesaM caMOM ce611 WTO yMeTHl1Ka y ce611 nOTl1CKyjeM (Mano)rpal)aHl1HOM.) Ha MOje 113HeHal)e1t>e, a111111 CSl1X np11cyTHl1X, Ha np114y je owrpo pearosao jeAaH npocpecop 113 611a4a (M11cn11M Aa je 6110 npocpecop 611onornje, KacH11je je nocrao A11peKTOp 6na4Ke rnMHa311je). OH je MOj PaA Ha3sao ,qeK8,l18HTHl1M, nposan8,l1Hl1M (H11je peKao '-lerHl1'-IK11M). 0 KaKSOM TO ja oryl)e1t>y rosop11M, 3ap y co411jan113MY MO)f(e 611rn oryl)eHOcT11? Mapa Aa je raj HanaA 6110 Kpaj1t>e AeryraHraH, KaA cy cs11 np11cyrn11 y3en11 Aa Me 6paHe. HajOA11Y4H11j11 y DA6paH11 je 6110 Boja Kpac11i; Koj11 je 6na4KOr npocpecopa Ha3sao craJb11H11croM. TaA ce Ha roMe cspw11110. no nospaTKY y KypwyM1111jy, 6ane M11nojKos11i; je 06Hos110 K1t>11)f(esHo APYWTBO M11nyr11H YcKOKoa111i (n11ca4 ce yTOn110 y Tonn11411 np111111KoM nosna4elt>a CpncKe sojcKe Kp03 KypwyM1111jy 1915. rDA11He) 11 nocrao 1t>eros npeACeAH11K. ,Qpywrno je Aenernpano 6anera y easer ,[Jpa11H4a, a MeHe y PeAaK411jy Kft>l1)f(esHor rnac1111a TOK (cKpaiieH114a DA Tonn11'-IKa Kfbl1)1(8BHocr) . Jow je ADWno AO cpopM11pa1t>a necHl14Ke MaH11cpecra411je MajcK11 cycper11 necH11Ka y 4acr Hajseiier ronn114KOr necH11Ka PaAera ,Qpa11H4a.
Ja caM ypeA110 caMo nps11 6poj TOK-a, a OHAa caM 1136a4eH 113 PeAaK411je. KaKo je AO TOra AOWno? Beii Ha no4eTKy, OKO TOK-a cy ce cpopM11pa11e ASe crpyje: jeAHa je 611na Aa r o 6YAY HOBl1He, Kao 3aMeHa 3a yraweHe Tonn11'-IKe HOB11He, a APYra Aa TO 6yAe Kfbl1)1(eBHl1 '-lacon11c. 3a Hos11He ce Hapo411ro 3anarao 6naroje r110311i; , ca Hos11Hap11Ma Koj11 cy 113ry6111111 nocao KaA cy noKanHe Hos11He npecrane Aa 11311a3e. M11 ocran11 6111111 CMO 3a 4acon11c. Taj nps11 6poj je 6110 HerAe Ha cpeA11H11: 11Mao je Hos11HcKe reKcrose 11 K1t>11)f(esHe np11nore Ga caM 06jas110 oHy np114y Kojy je Hanao 611onor 113 6na4a. To je 6110 Moj nps11 06jasfbeH11 PaA nocne rnMHa311je!) no 113nacKy TOK-a cneA110 je w11p11 cacraHaK Ha KojeM je aHa1111311paH 6poj. Ja caM rosop110 AOCra Kpl1Tl1'-IKl1, noroTOSO 0 HOSl1HCKl1M np11110311Ma, a np11APY)f(l10 Ml1 ce neCHl1K AneKCaHAaP YepHOS. r 1103111; je rp~110 DA MeHe Aa TO Han11weM, Aa 611 06jas110 y cneAeiieM 6pojy. H11caM H11 cnyT110 wra M11 cnpeMa.
YcKopo je ca3saH Hos11 cacraHaK ca caMo jeAHOM ra4KOM AHesHor peAa: AenoaaH>e cjJpaK4110HawKe rpyne yHyrap Pe,qaK411je TOK-a. Ty
42
4ojes11ii (oHa WTO jy je nerap M1111ocasJbes11i; Harepao y nna4!), Aana je 3a MarypcK11 PaA Ep11xa Kawa. Boja Kpac11ii je ro y TOK-y owrpo Hanao, 3awTO npocpecopKa H11je Aana OcKapa ,Qas114a! (H11je ra n11rana!) Ja caM 3acrynao eras Aa je Ep11x Kow cacs11M A06ap n11ca4, Kp11rw-1ap APYWTBeHe npaKce, ADK je OcKap ,Qas1140 anonorera. (VI AaHaC Ml1CJ111M CJ1114HO: Kowos11 poMaHl1 ,, Mpe)f(e" 11 ,,,Qoc11je Xpa6aK" HaAMawyjy ,Qas114ose npoK0MyH11CT114Ke poMaHe. 3anaMrno caM jeAaH en11rpaM AneKcaHAPa YepHosa, o6jasJbeH KacH11je y Je)l(y, norpewHo np11n11caH M11py rnasyprniiy Koj11 je 6110 ypeAH11K py6p11Ke, Koj11 ce DAHoc110 Ha ,Qas114a: 6110 60,llfba, 6110 '-111'-laK I a C8/1 nocrao ,qa-811'-laK!) npocpecopKa je Han11cana OAfOSOp, an11 r 1103111; Hl1je XTeO Aa ra 06jas11. Osaj cnop je, 11Ha4e, 3aspweH Ha CYAY. npocpecopKa je ry)f(l1Jla Kpac11iia 11 TOK 11 A0611na cnop, na je TOK Mopao Aa 06jas11 1t>eH r eKcT. Ha Kpajy cacraHKa cy 4naHos11 PeAaK411je jeAHOrnacHo 11cKJby-411n11 cjJpaK411oawKy rpyny 113 csor cacrasa.
Ho TO H11je 611110 AOBOJbHO. nowro je MeHe y PeAaK411jy Aenernpana KypwyMn11ja, AOwn11 cy Ha cacraHaK K1t>11)f(esHor APYWTsa M11nyr11H YCKOKOBl11i Aa MOje l1CTep11Ba1t>e OBepe. n11411/111 Cy Ml1 Ha Tpl1 MYCKerapa! CacraHKY je np11cycrnosa110 4enoKynHo non11T114KO pyKOBOAcrno KypwyMn11je, 113y3es L1sej11iia. (1-berosy ynory je y nornyHocT11 npey3ena Y4l1TeJb114a ropAaHa JosaHos11ii. 611na je 113 no3Hare naprn-3aHcKe nopoA114e 113 cena rprypa (crp114 joj je 6110 PaAOW JosaHos11i; CeJba). My1t>es11ro ce nena necrn114aMa KOMYHl1CTl14Ke snacrn: nocrana je 4naH L1eHrpa11Hor KOMl1Tera CKC 11 peny6n114Kl1 nocnaH11K. nan a je 3ajeAHO ca n116epan11crn4Kl1M pyKoBOACTSOM 1972. jep je 611-na jeA11H11 4/laH LIK Koj11 je noAp)f(aO 11116epane.) An11 Ha cacraHKY ce Aec11no 113HeHal)e1t>e. YnaHos11 YcK0Koa111ia, yrnasHOM y4eH11411 rnMHa311je, H11cy xren11 Aa rnacajy 3a Maje 11cKJby4e1t>e. nororoso je rnacaH y Mojy OA6paHy 6110 y4eH11K rpeiier pa3peAa rnMHa311je, Cnacoje Wej11i;, 6yAyi;11 3Ha4ajaH cpncK11 n11ca4. YaK ce Hl1 6ane M1111ojKos11i; H11je cnO)f(l10 Aa KypwyMn11ja nOAP)f(l1 npeAnor 3a Maje YAa!basa1t>e 113 PeAaK411je TOK-a. CacraHaK je nponao, ropAaHa JosaHos11i; Hl1je 06as11-na naprnjcK11 3aAaTaK, MYCKerap11 cy ce sparnn11 y npoKynJbe Heo6asJbeHor nocna. (Y411TeJb114a je 11cnpas1111a rpewKY Ha CCPH. V13 PeAaK-411je Me je 11CKJbY411110 npeAC8AH11WTBO ose HapOAHocj)pOHTOSCKe opraHl13a411je.) TaKo je Moj npo4ec ornopeH y Tonn11411jow1966. rOA11He: y rnMHa311j11 caM npornaweH '-18THl1KOM, y K1t>l1)f(eSHOM APYWTBY ,qeKa,qeHTOM. Cse wro ce KacH11je Aewasano 611110 je HaArPaA1t>a ose re3e.
flH&EPAJIH3AM nocne os11x AOral)aja ja caM ce AP)f(ao yrnasHOM nac11sHo. PaA110 caM
y WK0/111 KOJ111KO je rpe6ano, saH WKO/le Hl1WTa. y KypwyMn11j11 ce npaKTl14HO H11caM Hl1 ca Kl1M APY)f(l10, OAna3110 caM Caw11 YepHosy, Koj11 je 6110 HaCTaSHl1K y Manoj n11aH11 KOA npoKynJba. (,Qpywrno Ml1 je OMOryi;11no Aa KYn11M cjJ111iy, na caM ro Morao!) V1 Aa!be caM ce npeca611pao wra Aa PaAl1M. V1HcrnHKT n11c4a ce y MeH11 noHoso npo6yA110, K1t>11)f(esHa HayKa Me yonwre Hl1je np11s11a411na. no4eO caM Aa pa3Ml1WJbaM 0
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. C!>E5PYAP 2004.
.. l...lpBeHOM Kpa.Iby" H ,,ApH3aHHMa" . npo6neM je 6HO WTO caM HMaO WTa Aa HanHWeM, anH HHCaM 3Hao KaKO.
Ho KaKo AOral)ajH He croje y Mecry, KaKo ce nonra caMa HaMewra, yyecrnosao caM y HrpH H3 Koje caM 6Ho HCKJbyYeH. Y 1967. rOAHHH AeCHna cy ce ABa Brot<Ha AOral)aja Kaja lie norpecrn Jy)Ktty Cp6Hjy: H36oPH H CKyn HHTeneKTyana4a y necKOBL.\Y·
v136opH 1967. rDAHHe cy 6HnH npBH H360pH y KOMYHHCrn4KOj JyrocnaBHjH Ha KOjHMa je MOrno Aa y4ecrnyje BHWe KaHAHAaTa. KonHKO ce celiaM, raj npo6HH 6anoH 6Ho je nywreH y ner H360pHHX jeAHHH4a, jeAHa OA H::>Hx je 6Hna TonnH4a. Y H36opHMa 3a Case3HY cKynwrntty HaAMerana cy ce ABa KaHAHAaTa: HHKOna l,JysepOBHli, aKTYenHH MHHHcrap cpHHaHCHja KOjH je AOCTa HOBa4a HaByKao y TonnH4y, Kao KaHAHAaT naprnje, 06paA na30BHli, n03HarnjH nOA HaAHMKOM >KHBKO nYAH, neH3HOHHCaHH ocpH4Hp, Kao KaHAHAaT HaPOAa. 111360pH cy ce 3aBpWHnH KaTaCTpocpanHO no naprnjy: KaHAHAaT HapOAa je A06HO 70 OACTO rnacosa a KaHAHAaT naprnje 30 OACTO. (Y CBHX neT H360pHHX jeAHHH-4a no6eAHnH cy HenaprnjCKH KaHAHAarn!) y HCTO speMe OAp)KaHH cy noKanHH H36opH H TY cy AOMHHHpanH HenaprnjcKH KaHAHAarn. Y KypwyMnHjH je raHAeM Kop4arHH - l...lsejHli nopa)KeH, na je 3a npeACeAHHKa OnWTHHe AOWao AHPeKTOP 6aHKe HosaK nosHli, KOjH je 6HO y ono-3H4HjH npeMa naprnjH. KaKsa je TY 6Hna Moja ynora, ceM wro caM rnacao 3a >KHBKa nyAor? (EiHna je ro Moja senHKa 3a6nyAa, reK KaCHHje caM ca3Hao Aa je raj 40BeK 6Ho y naprn3aHHMa er3eKYTop. TaKo je noKYWao arettrar Ha jyHaKa TonnH4KOr ycraHKa ByYKa nattrnlia H H::ierosy )Ketty Pocy. (npe rora cy HM naprn3aHH y6HnH CHHa jeAHH4a.) AnH, Poca nattrnli, 3a KOjy ce MO)Ke peliH Aa je 6Hna JosaHKa OpneaHKa TonnH4KOr ycrattKa, arena je arettraropHMa MHTpa.Ibe3 H Harepana HX y 6eKCTBO. KaA cy >KHBKa nyAOr y aHTH6HpOKpaTCKOj pesony4HjH CMeH::>HBanH y Eina4y, AOXBaTHO je 6oM6e H jeABa cy ycnenH Aa ra 3aAp)j(e Aa HX He 6a4H Ha ttapoA.) Y HeKHM MecrnMa TonnH4e Mette cy npeAnaranH 3a peny6nH4KOr nocnaHHKa H 3a M11H11crpa Kynrype. 111aKo cy Me npeAnaranH KOMYHHCrn (Hajn03HaTHjH je 6HO naprnjCKH ceKperap )KHTHOnOT04Ke opraHH3a4Hje ByjaAHH PyAHli , KOjH lie KaCHHje nocrarn npocpecop reorpacpcKor cpaKymera H spno 6nH3aK capaAHHK MHpe MapKOBHli), naprnja je npornacHna Aa ro YeTHl11./Kl1 eneMeHr11 AH)KY rnasy. (OBH H360pH HHCY 6HnH HenocpeAHH, HeKaKBa KOMHCHja je OA-6a4Hna Mojy KaHAHAaTYpy.) Y naprnjcKOM H3Bewrajy je ttarnawetto Aa cy KOMYHHCrn KypwyMnHje cnpe4HnH HHcpHmpa4Hjy YeTHl11./KOr npocjJecopa y peny6nH4KY CKynwrntty!
Cno60AHO ce MO)Ke peliH Aa caM ja 6Ho HHH4HjaTOp CKYna HHreneKTYana4a y necKOBL.\Y· HaHMe, jow AOK caM 6HO y KH::>H)KeBHOM APYWTBY PMe ,llpa11Ha4, 3anarao caM ce Aa ce crnapao4H nposHH4Hje nose)Ky H OAynpy Mottonony Merponone. (MHcnHM Aa ce TO AeCHno reK Aattac, jep ttajttarpal)HsattHjH crsapao4H )KHBe saH EieorpaAa. Mano caM npeypaHHo!) Y6eAHO caM npe csera Bojy KpacHlia 3a TY HAejy, na CMO rnM noBOAOM HManH pa3rosope ca GarAanoM H3 Kpywes4a, 6paH11YeaoM H3 no)j(apes4a H Haw11M craapatneM H3 necKos4a. 3a necKosa4 caM ja HCKOpHcrno Mojy necKoaaYKY ae3y. CeliaM ce Aa cy y npoKynfbe AOWnH TOMHcnas H. l...lseTKOBHli H HHKonaj THM4eHKO H Aa CMO yrosopHnH cKyn y necKos4y. Taj cacraHaK je, Mel)yrHM, HMao cacsHM APYrH KapaKTep OA OHOra WTO CMO AOrOBOpHnH. Y necKOBa4 Cy AOWnH cjJ11-fl030cjJl1 H3 EieorpaAa ca n11c4eM ,Qo6pH40M nocHlieM. EiHo je ro npsH opraHH30BaHH ttacryn rpyne Kaja lie KaCHHje 6Hrn TOnHKO ttanaAaHa. CKYn ce npernopHo y KpHrnKy nonHrnKe Case3a KOMYHHCTa y KYnTYpH, o npo6neMy crsapana4a y nposHH4HjH HHje 6Hno HH rosopa. nowro caM jay Mel)yspeMeHy 6Ho HcKJby4eH H3 TOK-a, TonnH4y je 3acTYnao Baja KpacHli. Ja Ha raj HHKpHMHHHCaHH CKYn HHCaM HH ornwao, jep HHcaM Morao Aa A06HjeM OAcycrno H3 wKone. 0AMax no 3aspwerKy flecKoaaYKor cacraHKa, KpettynH cy opraHH30BaHH ttanaAH Ha H::iera KOjH cy npepacnH y npasy xajKy. nocrasHna ce owosopttocr opraHH3aropa. nonHrn4KH nHca4 TOMHcnas H. l...lseTKOBHli ycneo je Aa ce onpasAa npeA CBOjOM naprnjOM Ha raj Ha4HH WTO je csy OAfOBOPHOCT npe6aL.\HO Ha HHKOnaja THM4eHKa, KOjH HHje HH 6HO 4naH naprnje. 0TaA 3a THM4eHKa, KOjH je 6HO HOBHHap Hawe pel./11, Hacrajy senHKH npo6neMH H rpajy AO AaHawH::ier AaHa. (Y necKos4y KOMYHHcrn HHcy nanH c snacrn!) Y TonnH4H, ttapastto, 6Ho caM rnaBHH KpHsa4 ja! Baja KpacHli, KOjH HHje 6HO MaH::>H nHca4 OA ToMe l...lBeTKOBHlia, H3ByKaO ce OnlY)KHBWH Mette Aa caM HM nOAMeTHyo K}IKaBl11./je jaje, anH OHH cy Me y Mel)yspeMeHy pa30TKpHnH H HCKJbY4HnH.
Pe3ymarn noKanHHX H36opa 1967. 6HTHO cy yrH4anH Ha TOK Aa.JbHX nonHrn4KHX AOral)aja. naprnja je Hacrojana Aa attynHpa re H36ope, na je nporns no6eAHHKa noseAeHa npasa xajKa. AnH rn fbYAH (EipaHKO 111sowesHli y no)j(apes4y, CpeAoje YpowesHli y Y)KH4y, rettepan EipaAOH::ia y na3apes4y, >KHBKO nyAH y TonnH4H ... HManH cy 3Ha4ajHy noAPWKY y 6opa4KOj opraHH3a4HjH, na je nperno pac4en y naprnjH. Crnap je pewasatta Ha raj Ha4HH wro je AOWno AO pa3MeHe rnaaa 3a
cPncKA PE'I • 6POJ 338 • 4. <llE6PYAP 2004.
rnaay. TaKo cy rn Koprew11 (naprnjcKH Ha3HB) rypttyrn y crpatty, anH je MaKHyr H noHeKH naprnjCKH KaAap KOjH ce HCYBHWe eKcnOHHpao. y KypwyMnHjH je npeACeAHHK OnwrnHe, HosaK nosHli, MOpao Aa nOAHece OCTaBKY, anH je CMeH::ieH H ceKperap KOMHTeTa l...lsejHli. (l...lsejHli je A06Ho nocao y WK Cp6Hje H craH y EieorpaAy, anH HHje BHwe 6Ho npsH KOMYHHCTa KypwyMnHje.) Beposarno Aa cy rn AOral)ajH OAHrpanH HeKY ynory, TeK AneKcaHAap Yepttos H ja cMo spalieHH y PeAaK4Hjy TOK-a. no6eAHna je KOH4en4Hja Aa TOKrpe6a Aa 6yAe KH::>H)KeBHH 4aCOnHC a He nonHrn4KO rnacHno.
CTYllEHTCKA no&YHA Y anpHny 1968. KH::>H)KeBHO APYWTBO PCl,4e ,llpa11Ha4 Kpettyno je ca
H3AaBa4KOM Aenarnowliy. Y npsoM Kony o6jasfbeHo je yKyntto weer KH::>Hra (nopeA MycKerapa, noe3Hjy je o6jasHo H AneKcaHAap Yepttos. Ja caM o6jasHo npo3y ,,111Kapos ner". Ty je 6Hna H ,,Attronornja TYPCKe noe3Hje", Kojy je cacrasHo H npeseo npocpecop <PHnonowKor ¢aKYmeray EieorpaAy, AP CnaBOfbYB nHHl)Hli.) AnH OKO o6jaBfbHBaH::ia Maje KH::>Hre AOWno je AO KOMnnHKa4Hja. Ja caM KH::>Hry KOMnottosao OA ABe noAy)j(e ttosene, ca 3ajeAHH4KHM HacnosoM ,,111Kap". Hacnos npse HOsene 6Ho je ,,111Kapos ner" a APYre ,,111Kapos naA"· TeMa npse je 6Hna OAna3aK a APYre nosparaK y 3aBH4aj. (Hosene caM HanHcao y AneKcaHApos4y, noAjaKHM yrH4ajeM MOAepHH3Ma. Hacrane cy Ha pywesHHaMa poMaHa Kojer caM 6e3ycnewtto nHcao. KacHHje caM HX yspcrno y KH::>Hry ttosena, Kao npsy KH::>Hry L.\HKnyca ,,Cesep - Jyr". nowro je repMHH /11Kap 6HO npHnH4HO pay6osaH y cpncKOj KH::>H)KeBHOCrn, npoMeHHO caM HM ttacnose y ,,1113Mel)y 04a H yjaKa" H ,,nosparaK y 3aBH4aj".) ,,111Kapos ner" je HanHcaH noA yrH4ajeM <PoKHepa, na je 6Ho AOCTa xepMernYaH. To je Y4HHHno Aa OA PeAaK4Hje (rpH MYCKerapa, rnaBHH ypeAHHK 6naroje rno3Hli) 6yAe npHxsalieH. AnH ,,111Kapos naA" je 6Ho noA yrn4ajeM l,Jojca, eKcnnH4HTaH, na ra je PeAaK4Hja OA6Hna Hy nocneAH::ieM MOMeHTY, KaA je KH::>Hra seli 6Hna y wraMnH. Pa3nor OA6HjaH::ia je 6Ho Ha npsH norneA 6attanaH. HaHMe, jyttaKHH::ia Hosene ce 3Bana Attl)enHKa, a H::ieH My)!(, KypsHttrpaACKH AHPeKrop, PaAOjH4a npenHli. (KypBHHrPaA je H3MHWfbeH TOnOHHM, Ha OCHOBY crapor rpaAa Ha TpOMel)H HHwa, necKOB4a H npoKynfba.) 111cnocrasHnO ce Aa je y npoKYnfby )KHBeo AHpeKTOp ca HMeHOM MHnOjH4a npenHli (6HO je TOnnH4-KH naprn3aH) a Aa MY ce )Ketta 3sana Attl)a! nowro ce PaAHno o caCBHM HeHaMepttoj cnH4Hocrn, 6Ho caM cnpeMaH Aa npoMeHHM npe3HMe jyttaKHH::ie. Mel)yrnM, TO HHje noMorno, rno3H1ije 6Ho ynopaH y OA-6HjaH::iy Maje Hosene. TaKo caM ja o6jaBHO nona K/-b11re!
,Qa crnap 6yAe ropa, ,, 111Kapos naA" je ttecrao H3 wraMnapHje. Y3anyA caM rpa)KHO Aa MH ce ttosena spam, Hcnano je Aa je 3ary6fbeHa. (Oner MopaM Aa noMepHM speMe yttanpeA 3a HeKHX ABaAeceraK roAHHa. nowro HHcaM HMao KonHjy ,,111Kaposor naAa", pa4yttao caM Aa je ttosena rpajtto ttecrana. 06y3er nHcaH::ieM APYrHX Aena, roroso caM Ha H::>Y 3a6opasHo. AnH, nocne aHr11611poKparcKe peaony411je, npHnHKOM Mor npsor rocrosaH::ia y npoKynfby, AOwao je y npoKYna4KY 6H-6nHoTeKy oKpy)KHH jaBHH TY)f(Hna4, MHno 6ojosHli, KOjH Me je paHHje TY)KHQ, H sparno MH CnHce H3 MOr npeAMeTa. Ha MOje senHKO H3-HeHal)eH::ie, Mel)y cnHCHMa je 6Hna H ttosena ,,111Kapos naA" H TO CHHMfbeHa cpororpacpcKHM anaparoM! KaKo je ry 6Ho jeAaH ypeAHHK H3 HHwa, AaO caM MY HOBeny H OH je o6jaBHO y CBOM 4aconHcy. TaKO MH je jaBHH TY)f(Hna4 ca4ysao 3anneH::ieHo Aeno! HeAaBHO caM, Mel)yrHM, A06Ho H opHrnttan pyKonHca KOjH je ttecrao 1968. rOAHHe. PyKonHc je CKnOHHO AHpeKTOp WTaMnapHje (HHje BHWe )KHB), a npeAaO MH ra je H::ieros 3eT. KapaKTepHcrn4HO 3a osaj pyKonHc je Aa je HeKo Ha H::ieMy 4pseHOM onosKoM noABna4HO csa Mecra Kaja 6H Morna Aa HMajy HeKY any3Hjy.)
TaKo caM ywao y 6yptte CTYAeHTCKe AOral)aje jytta 1968. rDAHHe. noWTO caM 6Ho seli AY)j(e speMeHa saH 6eorpaAa, He Mory ce6e Aa Ha-30BeM we3AeCeTOCMaweM, MaAa caM OBOj no6yHH npHnaAaO 4enHM cp4eM. npHTOM ja HHcaM CTYAeHTCKY no6ytty AO)KHBfbasao Kao nea11YapcKy. 3a Mette je TO 6Hna no6ytta MnCl,4e reHepa411je nporns r11-TOl13Ma. (06e CTYAeHTCKe no6ytte cy Me MHMOHWne: 3a OHY H3 1954. caM 3aKaCHHO, 3a osy H3 1968. caM npeypaHHO.) npoBHHL.\Hja je CTYAeHTCKH 6yHT A04eKana Ha HO)!(, cpncKa BaHAeja TonnH4a jy je npsa OCYAHna. 1113 Kop4arnttosor Wll1K-a KonaoH11K je o6jasfbeH npBH renerpaM OCyAe CTYAeHaTa H nOAPWKe naprnjH. KaA caM TO 4YO Ha TeneBH3HjH, seli cyrpaAaH caM ornwao y HHw H nocnao renerpaM nOAPwKe CTYAeHrnMa. (1113 KypwyMnHje TO He 6H 6Hno Morylie.) 111aKo caM renerpaM nornHcao ca jeAaH npocjJecop 113 KypwyMn11je, 3Hano ce Aa caM TO 6Ho ja. HeMa cyMH::ie Aa 6H ce seli TaA MOj cny4aj MaKCHManHO HCKOMnnHKOBaO, Aa HHje THTO nOAP)KaO CTYAeHTe H Ha Taj Ha4HH OKOH4ao no6ytty Kao nara Kapre.
CryAeHTCKa 68. rDAHHa MH je AOHena orsopetty Kottcppottra4Hjy ca KOMYHHCTH4KOM naprnjoM H TO 3a csa speMeHa. -
43
llOKYMEHTM (2)
KoMaHaa UPHe rope lpaHHcnaa .JetfHli ie ABaAeCeT rOAHHa HCTpa>KHBao KO cy 6HnH y11ecHHqH paaHoropcKor n0Kpe1a, H3 11era ie npoH3awna o6HM· Ha AOKJMeHTaq•ia, peKno 6H ce caoieapnaH cnoMeHap ca 1a11· HHM nH~HHM nOAaqHMa 'leTHHKa y Cp6HiH, L\pHoi ropH, IOCHH H XepqeroaHHH, XpaaTcKoi H CnoaeHHiH. M3 Te o6HMHe AOKJ· MeHTaqHie ,,CpncKa pe11" y OBOM 6poiy o6iaan.yie CTPYKTJPY
'leTHH'IKe KOMaHAe H BOiHHX ieAHHHqa l,\pHe f ope.
rPYnE KOPnYCA KOMAHAA 4PHE rQPE lt1 60KE
KoMaHAaHT: 5na>Ko rojHltlt. noMOtiHltlK KOMaHAaHTa: 50WKO nas1t1t. Ha4enH1t1K wra6a: JaKos Josos1t1t.
nPBA rPYnA KOPnYCA KoMaHAaHT: 50WKO nerp1t14eB1t1t. noMOtiHltlK KOMaHAaHra: Majop H1t1KOna 5e
f0Bi.1t. Ha4enH"1K wra6a: BnaAO T:iyK1t1t.
y rPYnY YWJllt1 CJ1EAEnlt1 KOPnYClt1 - 50KOKOTOPCKll1 -nOBnEHCKl/1 - LjPMHll1YKO-nPll1MOPCKll1
APYr A rPYnA KOPnYCA KoMaHAaHr: Baco ByK4es1t1t. noMOfiH"1K KOMaHAaHTa: <l>1t1n1t1n ,[\paKltlti Ha4enH1t1K wra6a: Jose PaAOl-bltlti
y rPYnY YWJllt1 CllEAEnlt1 KOPnYClt1 -3ETCKll1 -OCTPOWKl/1
TPEnA rPYnA KOPnYCA KoMaHAaHr: pe3. nornopy4H"1K MapKo P~y
HOB1t1t. noMOtiHltlK KOMaHAaHra: C1t1MO T:iyKaHOBltlt. Ha4enH"1K wra6a: 5na>Ko T:iyK1t1t.
y rPYnY YWJllt1 CllEAEnlt1 KOPnYClt1 - Hll1KWll1nKll1 - ,[\YPMll1TOPCKll1
A06POBOJbA4KA AHrnKOMYHlt1Crn4KA Mlt1Jllt141t1JA
,,KPlt1JlAWW' MVAS (Milizia volontaria anticomunista) Jl111jeea P111jeKa - T:iop1je naw1t1t. (60 6opa4a) KpalbcKe 6ape - Y4"1Telb ,[\M1t1rap ByK1t1t.e-
s1t1t. (60 6opa4a) Kpalbe - ,[\ywaH Apcos1t1t. (60 6opa4a) T:ioKo Pa41t1t. P111jeKa MapceH111tia - KoMHeH MapceH1t1t. (30
6opa4a) WeKynap - 5arp1t1t. 50>1<001t1t. (35 6opa4a) M1t1nyH Cnanes1t1t. AneKcaHAaP ,[\aw1t1t. YKynaH 6poj 4naHosa M1t1n1t141t1je ce Kperao AO
270 6opa4a a ocHOBHi.1 3~araK 1t1M je 61t10 o6e3-
44
6e1je1-t>e Ba>KH1t1j1t1x o6jeKara. KoMaHAY H~ os1t1M jeA1t1H1t14aMa je 06jeA1t11-t>asao cpecK1t1 KOMaHAaHT ,[\ywaH Apcos1t1t.
MocrapcKo-ja6naHM'-tKa onepa4111ja 1943. (KOMYHlllCTlll4Klll: 6111TKa
Ha Hepere111 - IV ocj>aH3111ea) ll1ran1t1jaHcKa ,[\pyra ApM1t1ja ,,CynepcnoAa"
(Commando superiore FF. AA. Slovenia - Dalmazia) je opraH1t13osana 4pHoropcKe 1t1 xep4erosa4-Ke jeA1t1H1t14e 3a onepa41t1jy Kao noce6Hy A06poBOJba4KY cpopMa41t1jy MVAS (Milizia volontaria anticomunista)
A111peKr111ea Apa>Ke M111xa111noe111t;a 6p. 1 o,q 2.1.1943. 3a 3ay3111MaH>e nona3HlllX nono>Kaja y Ja6naHlll4Koj onepa4111j111:
KoMaHAaHT onepa41t1je: Majop 3axap1t1je Ocroj1t1t. ,[\enerar Ha CywaKy ,[\o6pocae Jes1jes1t1t. npe111 KOpnyc ja41t1He 2000 IbYAi.1 - OKOn1t1Ha
Oro44a - KOMaHAaHT CnasKo 5jenaja4 APYrlll Kopnyc ja41t1He 2000 IbYAi.1 - OKOni.1·
Ha rpa4a4a - KOMaHAaHT MOM4"1nO T:iyj1t1t. Tpet.111 Kopnyc ja4"1He 3000 IbYAi.1 - OKOni.1-
Ha KH1t1Ha - KOMaHAaHT nerap 5at.OB"1fi 4erepT111 KOpnyc ja4"1He 3000 IbYAi.1 - OKO·
n1t1Ha ,[\. Ja6naH1t14e - KOM. 5ajo CraH1t1w1t1t. ner111 KOpnyc ja4"1He 3000 IbYAi.1 - OKOfii.1Ha
Kiby4a 1t1 Ma1-ba4e - KOMaHAaHT 5opo M1t1rpaHOB1t1t.
Apyra KocoecKa 6p1t1r~a ja41t1He 600 IbY· Aifl - 0Kon1t1Ha ,[\pH1t1wa - KOM. HosaK M1t1jos1t1t.
Pe3epsa ja41t1He 4-5000 IbYAi.1 - KOMaHAaHT nasne T:iyp1t1w1t1t.
Pacnope,q je,q111H1114a y no4erH111j cpa3111 18. 2. 1943.
1 - KOH>lt14KA rPYnA: K01-bll14Ka 6p111r~a (OKO 330 fhYA111) 5jenll1M111tiCKll1 6aTafbOH (OKO 200 IbYA111, My-
cn111MaHCKll1 4eTHll14111) >KyncKi.1 6aTafbOH (OKO 200 IbYA111) YnowK1t1 6arafbOH (oKo 150 IbYA111) 2 - 6JEJlOnOJbCKA rPYnA: 5jenonOJbCKll1 6aTafbOH (OKO 200 IbYA111) 5ocaHCKll1 6araJbOH (OKO 200 IbYA111) ,[Isa 6aTafbOHa Hesec1111-bCKe 6p111raAe (oKo
600 IbYA111) 3 - 6J1Ar AJCKA rPYnA: 5narajCKll1 6aTafbOH (OKO 150 IbYA111) JeAaH 6arafbOH Hesec1111-bcKe 6p111r~e (oKo
350 IbYA111)
4 - 4An/bl-1HCKA f PYnA: Crona4Ka 6p1t1r~a (oKo 250 IbYA111) ,[\eo Tpe61111-t>cKe 6p111r~e (oKo 250 IbYA111) 5 - HEBECl-11-bCKA rPYnA: rara4Ka 111ron111jcKa6p111r~a (OKO 500 IbYAi.1) Tpe61111-bCKa 6p111raAa (OKO 350 IbYA111) 6 - CTOJ1A4KA rPYnA: 5111net.Ka 6p1t1raAa (OKO 250 IbYA111)
no 3anoeeCTl/I Majopa JoeaHa naHTl/ltia o,q 20.2.1943. 3a 3areapatt.e npae4a
6111jena - PaeH111 06pa3oeaHe cy 1. MocrapcKa rpyna noA KOMaHAOM nopy4-
Hll1Ka MapKa noj111t.a ja4111He 440 IbYA111 2. HeseCll11-bCKa rpyna nOA KOMaHAOM Kane
TaHa BnaA111M111pa 3e4es111t.a ja41t1He 800 fhYA111 3. Onwra pe3epsa nOA KOMaHAOM nopy4Hll1·
Ka M111nowa Kypewa ja4111He 300 IbYAi.1 nornopy4Hll1K P111cro rpeAa Ha cny>1<61t1 yon
wroj pe3eps111 l/13acnaH1t1K 111 KOMaHAaHT 111cTaKHyror Aena
B.K : Majop (nornyKOBH111K) 3ap111je (3axap111je) Ocroj111t.
M1110M111p LjeMos111t.: KOMaHAaHT OMn~111HcKor OAPeAa "13 LjpHe rope
Ha KOMaHAHOM nono>Kajy: BOjBOAa ,[\o6pocas Jes1jes111t.
Ha KOMaHAHOM nono>Kajy: sojsoAa 5ajo CraH1t1w1t1t.
Ha KOMaHAHOM nono>Kajy: BOjBOAa nerap 5at.os111t.
Ha cny>1<6111 y B111woj KOMaHA111 111 1t13acnaH111K B.K: 1jeHepanwra6H111 Majop 5op111soje 5opa C. PaAynos111t.
Majop JoBaH Jo4a naHrnt.: CraH111w111t.eB KO· MaHAaHT (61110 y wra6y KOA Majopa 5op1t1soja P~ynos111t.a)
Majop AHAp111ja BecKos111t.: KOMaHAaT oneparnsH111x jeA111H1114a n111MCKO caHl,la4Kll1X jeA111H1114a
Apr. KaneraH Bac1t1n111je n. nerp1114es111t.: >KaHAapMep1t1jCK"1 111HcneKTOP rpyna
Pacnope,q je,q111H111~ no 3anoeecrn KOMaH,qaHTa 6aja CTaHl/IWl/ltia 18.4.1943. - ,[\ecHa KonoHa: KOMaHAaHT KaneraH M111-
nopaA B1t1Aa4111t. - CpeAl-ba KonoHa: KOMaHAaHT - neaa KOnOHa: KOMaHAaHT Majop rojHll1fi - Kan111H0Ba4Kll1 OAPeA: KOMaHAaHT KaneraH
,[\pawKOBll1t. - npsa 3ace6Ha KOnOHa: KOMaHAaHT Majop
nerp1114es1t1t. - ,[\pyra 3ace6Ha KOnOHa: KOMaHAaHT - Aprnibep111ja - Onwa pe3epsa (Aeo Porarn4Ke .Aeo ,[\py-
re CapajescKe 111 Aeo ,[\ypM111ropcKe 6p111raAe)
KOH>l-14KA f PYnA: KoMaHAaHT rpyne: KaneraH npse Knace Bo
j111cnas nyKa4eBll1fi Ha4enH1t1K wra6a rpyne: nornopy4Hll1K n111p111-
no ,[\111M1t1Tp111jes111t. K01-bll14Ka rpyna: nesa KOnOHa - KOMaHAaHT
Majop Kacanos111t. , cpeAl-ba KonoHa - KOMaHAaHT Majop AHAp111ja BecKos111t., AeCHa KonoHa - KOMaHAaHT KaneraH P~oMaH Pa111n1t1t.
Y cacrasy ose rpyne nocrojao 3ace6aH MY· cn111MaHCKll1 KOl-bi.14Kll1 6aTafbOH
new~111jCKll1 KaneraH Ypow ,[\. 111nll14KOBll1t.: ocp1114111p 3a se3y wra6a 5aja CraH111w111t.a 111 KO· MaHAe Ha Ljernl-by.
newaA111jcK111 KaneraH Caso nonos111t.: ocp111-4111p 3a se3y, p~1110 3ajeAHO ca KaneraHoM ll1n111-4KOB111t.eM
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. <llE5PYAP 2004.
BojBOAa Eiajo CraH111w111li je aHra)f(o0ao oKo cro ocp1114111pa 111 noA0¢1114111pa 1113 l...\pHe rope y onepa4111j111
np1110peMeH111 KOMaHAaHT Mecra KoH>1114: noPYYHlllK Jo00 Eia600111li
KaneraH (Majop) H111Kona Eiojo0111li: BOAlllO AYPM111rop4e
KoMaHAaHT KaneraH np0e Knace: T:iyp111li Majop AaH111no Canarnli: HaYenHlllK wra6a
KOA Eialio0111lia KaneraH M111nop~ B111AaY111li: KOMaHAaHT Tpe-
6111H>cK111x jeA111H1114a Majop na0ne T:iyp111w111!;: KOMaHAaHT l...\PHOrop
CKlllX jeAlllHlll4a nornyKOBHlllK JOBaHOBlllli: KOMaHAaHT 60CaH
CKlllX jeAlllHlll4a KaneraH H111Kona T:iyj111li: 3aMeH111K KOMaHAaH
ra Jo0aH00111lia KaneraH M111now Kypew: KOMaHAaHT KoM6111-
Ho0aHe 6p111r~e OaY111He 800 JbYAlll) KoM6111Ho0aHa 6p111raAa 111Mana cneAelie 6a
TalbOHe: 1. Ei111neliKlll - 6111neliKlll LteTH1114111, 2. CronaYKlll - cronaYKlll 111 Aa6paHCKlll Yern1114111, 3. EijenonOJbCKlll - MOCTapCKlll YeTH1114111
lt1HreHAaHTCK111 ocp1114111p Ho0en111li: KOMaHAaHr CronaYKOr 6aralboHa
nopyYHlllK ByKYe0111li Majop JOKClllMOBlllli: Ha KOMaHAHlllM 3~a4111Ma KaneraH M111nop~ nono0111li: KOMaHAaHT He-
0ec111H>CKlllX jeAlllHlll4a nornopyYHlllK foMO ry3111Ha: HaYefiHlllK WTa-
6a KOA KaneraHa nono0111lia KaneraH Bn~111M111p 3eYe0111li: KOMaHAaHT He-
0ec111H>cKe 6p111raAe KaneraH Bac111n111je ryrnli : 3aMeHlllK KOMaH
AaHTa He0ec111H>cKe 6p111r~e KaneraH ApawK00111li: KOMaHAaHr Kan111Ho-
0aYKOr OAPeAa Majop EiOWKO nerp111lie0111li: KOMaHAaHT Ka
filllHOBaYKOr OAPeAa a y onepa4111j111 KOMaHAaHT KOM6111HOBaHor KOpnyca
nopyYHlllK M111noje0111li: ocp1114111p KanlllHOBaYKOr OAPeAa
KaneraH MapKO noneKClllli
Wl.1<l>PE CTAPEWl.1HA JByO Y 4PHOJ rOPl.1
Apco0111li AywaH, np0111 MlllneweBCKlll Kopnyc - <t>lllH
Eianernli nyKa, Ha cny)f(6111 np111 Bpxo0Hoj KoMaHAlll - JeHKlll
Eiojo0111li Ben111YKO, Majop, KOMaHAaHT KoMCKor Kopnyca - H111c-H111c
ByK~111Ho0111li Caso, Majop, HaLtenHlllK wra6a KOMaHAe l...\. rope Ill Paca - 3op1110H Apa - Apa
T:iyKaHOBlllli Ein~o. reHepan, KOMaHAaHT l...\pHe rope - Erop - no0po
T:iyp111w111!; na0ne, KOMaHAaHT l...\pHe rope -l Eiepra KaM - KaM KayAan - raM6eTO - T:iy3e
ne - <DepHaHAO - nap1113 (nap3111a) - Jyn111rep -MaHAyw111li - Opo3 - MyH>a
Jeno0a4 M111nyrnH, nJbeBaH>CKa 6plllraAa, M111newe0cK111 Kopnyc - YcKOK
JOBOBlllli JaKOB - nerpapKa Jo000111li M111now, weep nponaraHAe y KOMaH
Alll l...\pHe rope - A6epAaH Kana111ro0111li ByK, nopyYHlllK, KOM~aHHT 2.
M111newe0cKor Kopnyca - )!(aH na3ape0111li Jby60M111p, lllH)f(etbep, Be3a 1113 Ko
naw111Ha - EieH naw111li T:iop~e . noryKOBHlllK, KOMaHAa l...\pHe
rope - Ko4e0 nyKaLte0111li Boja, Majop, KOMaHAaHT Crapor
Paca - n111H111paM111 - PaM PaM - PaMnlllHlll - PaM xepoj - PaAaH
CPnCKA PE'I • &PoJ 338 • 4. <t>E&PYAP 2004.
nepx111HeK PyAOncp, Majop, HaLtenHlllK wra6a KoMaHAe l...\pHe rope - K111 K111 - P~e - P~e nep111w111H P~M111no0111li T:iop~e . KaneraH, KOMaHAaHT
Ay6po0aYKOr Kopnyca - AncpoHco - M111neHKO Py)f(111!; lt10aH, Majop, KOM. AYPMlllTopcKor Kop
nyca - YM6epro - X0ap CraH111w111li Eiajo, KOMaHAaHT jeA111H1114a y l...\p
Hoj r op111 - Ei111j~111 - Map111H - Eiacrn
nonMTM'IKA TEnA rJlABHl.1 HA41.10HAnHl.1 O,QEiOP 3A 4PHY
rOPY, EiOKY 1.1 CAHl,IAK aerycr 1942. npeACeAHlllK 0A60pa: ~eHepan Eina)f(O T:iy
KaHOBlllli noYaCHlll npeACeAHlllK 0A60p : A111Blll3111jCKlll
~eHepan nyKa rojHlllli nornpeACeAH1114111: Caso P~Otblllli , Aep0111w
WeliepK~111li CeKperap: H111Kona ByKYe0111li KOMlllTeT je lllM80 18 CT811HlllX 'f118HOB8 Ill He
OApe~eHlll 6poj noepeMeH111x CranH111 Y11aH00111: 1. Jby6o ByKcaH00111li, ~BOKar - 3a AHp111je-
01114y 2. M111xaj110 n11aMeHa4, Kaca41110Hlll CYAlllja -
3a Eiap 3. ByKora AeAe0111li , neKap, ynpaBHlllK 6011-
H1114e - 3a EiepaHe 4. Jo00 na3ape0111li, npeACeAHlllK onwrnHe -
3a Ei111je110 no/be 5. AP Caso P~o0111li , ~BoKar , HaPOAHlll no
c11aH111K - 3a AaH1111100rp~ 6. AywaH B11axo0111li , nOA6aH 3ercKe 6aHo-
0111He - 3a Ko11aw111H 7. T:ieHepan EiJ1a)f(O T:iyKaHOBlllli , 6aH 3eTCKe
6aH00111He - 3a H111Kw111li 8. AP C11060AaH nyp111li, neKap - 3a Hoey
Bapow 9. Boj111c11a0 HeH~111li , HapOAHlll noc11aH111K -
3a nJbeBJba 10. Aep0111w WeliepK~lllli , Mycprnja - 3a sa
pow nJbeBJba 11 . Apco nerpo0111li, nOMOliHlllK MlllHlllCTpa YHY
rpaWtblllX nOCJlOBa - 3a nowop1114y
12. H111Ko11a ByKYe0111li, 111HcneKrop M111H111crapcrna cp111HaC111ja - 3a np111jenOJbe
13. XacaH 301113Alllli , rpro0a4 - 3a CjeH1114y 14. H111Ko MaprnH00111li, neKap, ynpa0H111K 6011-
H1114e - 3a l...\ernH>e 15. 11100 P~oH>111li , npeACeAHK onwrnHe - 3a
sapow l...\ernH>e 16. Je0peM Way11111li , npeACeAHlllK onwrnHe
- 3a Wa0H111K no0peMeH111 4J1aHOBlll OA60pa: Majop M111xaj110 KeKOBlllli , nyKOBHlllK T:iypo ny-
6apAa, Ktblll)f(eBHlllK Ill WKOnCKlll H~30pHlllK JoBaH KoHrnli, 3acrynH111K ,,CraHAaPA 011111a" M111-11aH T:iypawe0111li
Oll&OPM Y UPHOJ rDPM Ha41110H8J1Hlll OA60p 4pHe rope: npeACeAHlllK : ~eHepan EiJ1a)f(O T:iyKaHOBlllli Jby6o ByKcaH00111li nornpeACeAHlllK: AP Caso PaAOBlllli Mycprnja WeliepK~111li CeKperap: H111Ko11a ByKYe0111li n111cap: MaTypaHT EiOplllCJlaB najOBlllli lt1HTeHAaHT: JaHKO najOBlllli 411aH00111 Ha4111HanHor OA6opa: A04eHT AP Jo-
00 TowK00111li, npocpecop Ho0aK W. EiowK00111li, HOBlllHap M111rap n. M111rpo0111li, nOA6aH AywaH B11axo0111li, CTYAeHT EipaH111c11a0 najo0111li
Ha41110H81lHlll OA60p n0Arop1114a npeACeAHlllK: AP Caso P~OBlllli P~1110oje Eipajo0111li 4naHOBlll: M111110 n11aMeHa4, Hewo WlienaH0-
01111;, lt111111ja CjeKnolia, Apco nerpo0111li, HlllKOJ1a Kocrnli , M111pKo A6paM00111li , Jo0aH Ei0Jbe0111li
Ha41110Ha11H111 OA6op EiepaHe npeACeAHlllK: Baco T:iyp111w111li 411aH00111 OA6opa: P~oca0 J0Kc111Mo0111li, Bna-
AlllMlllP Byjowe0111li Ha41110Ha11H111 OA6op ,QaH11111oerpaA npeACeAHlllK OA60pa: Kan. Baco KHe)f(e0111li KaneraH npse Knace Wn111po CrojaHOBlllli noMOliHlllK KOMaH. Mecra: EiO)f(lllAap A· neKlllli Ha41110Ha11H111 OA6op Ko11aw111H 4naH OA6opa: P111cro Kos111jaH111li Ha41110Ha11H111 OA6op 4er111tt.e npeACeAHlllK: AywaH Kan1114111j; CeKperap: M11111aH Eiyj 4naHOBlll OA6opa: AP M111110 nplba, C111MO Be-
CKOBlllli , HlllKOJla Eieros111li Ha41110Ha11H111 OA6op AHAp111jee1114a 4naH OA6opa: npocpecop P~oM111p T:io11es111li Ha41110Ha11H111 OA6op EiYABa npeACeAHlllK OA60pa: Baco H. HosaKOBlllli Ha41110Hal1Hlll OA60p nlbeB1b8 npeACeAHlllK: HapeAHlllK Bojo HeH~lllli Ha41110H81lHlll OA60p n111noeo npeAC0AHlllK: CseT03ap na3apes111li rnaBHlll 8K41110Hlll OA60p 411aHoe111: Eiajo CraH111w111li, AP Caso P~os111li
M111xaj110 n11aMeHa4, Apco nerpos111li, M11111yrnH Je11111li, lt111111ja CjeKnolia, Peiba n11111ernli
<l>111HaHc111jcK111 OACeK OA6opa: Hewo Wlie-nos111li, Jby6o Crnjos111li
nponaraHAHlll OACeK OA60pa: Creso rpero-01111; , npeAC9AHlllK, nyKOBHlllK 3ap111ja ByKcaHo-01111; , H111Ko11a n. nonOBlllli, Hewo Crnjos111li , ByYeTa Aplbes111li , ByKo M111rpos111li, CYAHja JaHKO n11111ernli , CYAlllja M11111eHKO r11111111li , CYAlllja M111-11ow Bpayap
AAM111H111crpar111eH111 OACeK: KoMHeH JosaHos111li , BlllWlll cp111HaHC
BojH111 OACeK: nyKOBHlllK 3ap111ja ByKcaHos111li, nyKOBHlllK JOKO JosaHOBlllli, nornyKOBHlllK y neH-3111jlll TOAOP najos111li. -
45
HAW 'IOBEK OCBeAO'-leHL-1 npl-1jaTe/b Cp6L-1je H LjpHe r o
pe je pycKL-1 seneMajcrop AHaronHj Kapnos (1950). 6l-1BWL-1 npsaK csera, AaHac, ywasWl-1 y wecry Ae4eHL-1jy >KHBOTa, cse pe~e l-1rpa rypHL-1pe, anl-1 3aro nyryje cseTOM, Haj1.1ewl;e ca HaWHM no3HarnM HOBHHapoM 6jenl-140M, y
senHKOj waXOBCKOj MHCHjl-1 nponarnpaH>a APeBHe L-1rpe Ha. 64 4pHo-6ena no/ba.
nonynapHL-1 To/ba AaHaC >KHBH y MOCKB L-1, 3ajeAHO ca csojoM APYr0M cynpyroM l-1 Ae40M. Hajasl-10 je CKOpl-1 AOna3aK y ,,HajwaxosCKHjy 3eM/bY Espone - Cp6L-1jy l-1 LjpHy ropy. " (A. Kapnos)
5H3rAJEP- KAPnOB
1 ... CA4, 2. T A4. TA4, 3. Cr5, TA3, 4. Ax4, x6, 5. CcjJ7, ,D.1\4, 6. Te1 ,Tx3! 6enl-1 npeAaje (0:1 )
46
Wax-waX·AYX! .) .) .)
Wax je 111rpa rnaee c 111crypeH111M HOCOM 1113HaA Ta611e.
.) .) .)
<D111rype cy Haj'lew1;e OA APBeTa, MaAa 111x 111Ma 111 OA >K111eor Marep111ja11a
H111 TpojaHCKlll Kott. lllM He 6111 noMorao. Wax111cr111 6111 111 y nycr111tt.111
111rpa11111 wax. Hawne 6111 ce ee1;
<1>111rype 111 new'laHK car. .) J .)
Y 111rp111 >K111e111x cj>111rypa noHeKo ocraHe 111 Mprae.
Hajee1;e nycro11oe111He AO>K111ee <1>111rype KOje lllC08AHY 1113 rapHlllType.
.) J .)
Kpaj napTKje: AP8MCK111 KOMaA 11111111 Hewro jow pea11111je.
B.J.Jos
nPo&nEM &POJ 199 .nEOH~.Q KY6EJb
(1941)
MAT Y ABA nOTEJA
PEWEH>E RP06J1EMA 6POJ 198
1. xr! (aH-nacaH) ·
CJ10Ei0,QHE HOBMHE M3,QAtbE CJ10Ei0,QHMX HOBMHAPA
,QMPEKTOP: AaHL-14a ApawKOBL-11;
rllABHM M O,QrOBOPHM YPE,QHMK:
6oro/by6 nej'-!l-11;
YPE,QHMK: Creso 6arnl;
CTAJlHM CAPA,QHML.\M: AneKcaHAap Yorpl-11;, 6narn4a Kocrl-11;, T:iop~o ByKoje (cporn) , VlsoHa )i(l-1BKOBL-1h
JbHfbaHa Won, Ml-1neHa nonOBHh, Ml-1pjaHa KanHHL-11; , ML-10Apar Kpcrnl;,
Bna,ql-1Ml-1p Josl-1t.esl-1!; Jos
nPMnPEMA 3A WTAMnY: Bem1Ml-1p 6paHKOBL-1!;
CEKPETAPMJAT PE,QAKL.\MJE: Aparn4a 6yrapcKL-1,
HaAa 6owKosl-1!;
A,QPECA PE,QAKL.\MJE: ByKa Kapa1,1l-1l;a 6p. 8/1, 11000 6eorpaA Ten. 011 / 620-891 , 628-242, 620-968
KOMEPL.\MJAJlHA M M3,QABA4KA ,QEJlATHOCT:
6paHKosa 13-15, 11000 6eorpaA, Ten. 011 / 625-937, 624-598
HOBM )l(MPO-PA4YH: CpncKa pe1.1 205-9963-75
KoMep4l-1janHa 6aHKa AA
PYKOnMCM M <l>OTOrPA<l>MJE CE HE BPAnAJY
WTAMnA: nonl-1rnKa A.A., 6eorpaA
Ml-1wfbeHJeM CeKperapl-1jara 3a l-1HcpopMa4l-1je Peny6nl-1Ke Cp6l-1je 6p. 413-01 221 /91-01 OA 15.2.1991 . OApe~eHa je crnna nope3a OA 3%.
nPETnJlATA npernnary Ha ,,CpncKy pe'-1 " MO>KeTe l-13BpwL-1rn ynnarnM Ha >KL-1po-pa4yH
205-9963-75, KoMep4l-1janHa 6aHKa AA . ca Ha3HaKOM - 3a npernnary - l-1 TO 3a
3 Mece4a (6 6pojesa) - 360 AL-1Hapa 6 Mece4l-1 (12 6pojesa) - 720 AL-1Hapa,
3a HHOCTpaHCTBO 3 Mece4a (6 6pojesa) - 30 EYPA 6 Mece4l-1 (12 6pojesa) - 60 EYPA
YU ISSN 0354-2963
,,CPnCKA PE~" HA VIHTEPHETY www.srpska-rec.co.yu E-mail : [email protected] [email protected]
CPnCKA PE'I • 5POJ 338 • 4. <t>E5PYAP 2004.
KH>Mry no noenawt;eHoj 4eHM OA 300,00 AMHapa (nnyc nTT TpOWKOBM) MO>KeTe nopy"'IMTM noyae1;eM
Ha renect>oHe 011/628-242 M 011/620-891 MJlM Ha aApecy peAaK4Mje ,,CpncKe pe"'IM" 8, 11000 6eorpaA
Hoaa KlhHra v H3aa111v ,,CpncKe pe11H"
Oea KH>Mra je cee.qo"leH>e o repopMCTM"IKOM 3110"IMHY C11060.qaHa MM11oweeMt;a 3. OKT06pa 1999. ro.qMHe Ha ~6apCKOj MarMCTpa11M.
To je cara o "lereopocrpyKoM y6Mcrey, norpa3M 3a y6M4aMa M ronrora 6MTKe 3a MCTMHY M npae.qy Koja rpaje M .qalbe.
Oea KH>Mra je cee.qoK, xpoHM"lap, ry>1<M11a4 M cy.qMja. Oea KH>Mra HeMa HM Kpaja HM nocne.qtt>er M3.qaH>a, nMwe ce caMa
o.q ce6e M cra11Ho, M Het;e joj yMat;M HMje.qaH KpMea4 HM rajHa. ,,Cee WTO je caKpMBeHO 6Mt;e OTKpMBeHo"' Ka>Ke JeeaH~elbe.
Ktt>1r1ra 1r1Ma 928 c1paHa, ca e1r1we c1011r1Ha <1>01orpa<1>1r1ja 1r1 op1r1r1r1Ha11H1r1x AOKyMeHaTa. Ktt>1r1ry no noe11awt;eHoj 4eH1r1 OA 960,00 A"1Hapa (n11yc nTT 1powKoe1r1) Mo>KeTe Kyn1r111r1 noy3et;eM Ha 1e11e<1>0He 011/628-242, 620-891 1r1111r1 Ha
aApecy peAaK41r1je ,,CpncKe pe"'l1r1", ByKa Kapai.i1r1t;a 8/1, 11000 5eorpaA Kao 1r1 y KH>1r1>1<ap1r1 ,,CpncKe pe"'l1r1", 3Maj Joe1r1Ha 13-15 y 5eorpaAY·