Nr 1 (19) styczeń 2014 - pir.xo.pl · BEZPIECZNA RODZINA, BEZPIECZNY DOM W BUDOWIE PAKIET UBEZPIECZEŃ KOMUNIKACYJNYCH I MAJĄTKOWYCH: RAZEM W TUW. Prowadzimy obsługę naszych członków

Nr 1 (19) styczeń 2014

Na odkarpack wiew ramach unijnej pomocywp yn o ju ponad 6,4 mld z

p ą ś

ł ęł ż ł

Na odkarpack wiew ramach unijnej pomocywp yn o ju ponad 6,4 mld z

p ą ś

ł ęł ż ł- informuje Marek Ordyczy ski, dyrektorPodkarpackiego Oddzia u RegionalnegoAgencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

ńł

.

- informuje Marek Ordyczy ski, dyrektorPodkarpackiego Oddzia u RegionalnegoAgencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

ńł

.

Po

dkarp

acka IzbaR

oln

icza

PAKIETY UBEZPIECZEŃ: BEZPIECZNA ZAGRODABEZPIECZNA RODZINA, BEZPIECZNY DOM W BUDOWIE

PAKIET UBEZPIECZEŃ KOMUNIKACYJNYCH I MAJĄTKOWYCH:RAZEM W TUW.

Prowadzimy obsługę naszych członków na terenie całego kraju poprzez ponad 100 jednostek organizacyjnych jak: biuraregionalne, oddziały biur regionalnych, filie. Zasadniczą rolę odgrywa także sieć współpracujących z Towarzystwem agentów.W chwili obecnej Towarzystwo liczy około 1 000 000 członków i oferuje pełną gamę ubezpieczeń, a posiadane kapitały oraz w pełnibezpieczna nimi gospodarka gwarantują pełną wypłacalność i maksymalną ochronę ubezpieczeniową w przypadku nawetnajwiększych katastrof naturalnych.

Biuro Regionalne T.U.W. „TUW” w Rzeszowie poprzez podległe jednostki terenowe oraz sieć agentów, prowadzi obsługęok. 70 000 osób fizycznych i podmiotów z terenu województwa podkarpackiego ubezpieczonych zarówno w formie indywidualnej,jak i związków wzajemności członkowskiej.

BEZPIECZNY AGROBIZNES

Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych„TUW” specjalizujące się w ubezpieczeniachśrodowiska wiejskiego posiada w swojejofercie bardzo korzystne ubezpieczenia rolne:

Wszystkim naszym Klientom

zi kujemy a dotychczasow

wspó prac yczymy,

aby Nowy 2014 Rok przyniós

ostatek i pomy lno

tak e du o szcz cia i rado ci

d ę z ą

ł ę i ż

ł

d ś ść,

a ż ż ęś ś .

Dyrekcja i Pracownicy

Towarzystwa Ubezpiecze

Wzajemnych „TUW”

Biuro Regionalne

w Rzeszowie

ń

Wszystkim naszym Klientom

zi kujemy a dotychczasow

wspó prac yczymy,

aby Nowy 2014 Rok przyniós

ostatek i pomy lno

tak e du o szcz cia i rado ci

d ę z ą

ł ę i ż

ł

d ś ść,

a ż ż ęś ś .

Dyrekcja i Pracownicy

Towarzystwa Ubezpiecze

Wzajemnych „TUW”

Biuro Regionalne

w Rzeszowie

ń

Filia Mielec, 39-300 Mielec, ul. Mickiewicza 50, tel./fax 17 583-10-03

AGRO PODKARPACIE styczeñ 2014 3

AGRO PODKARPACIE Miesiêcznik Rolniczy

WYDAWCY:Podkarpacki Oœrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale

ul. Tkaczowa 146, 36-040 Boguchwa³a, tel. 17 87 015 07, e-mail: [email protected] Izba Rolnicza w Boguchwale

ul. Tkaczowa 146, 36-040 Boguchwa³a, tel. 17 87 140 78, e-mail: [email protected]

REDAKCJA:Redaktor Naczelny: Arkadiusz Bêben (Podkarpacka Izba Rolnicza)Z-ca Redaktora Naczelnego: Jerzy Jakubiec (Podkarpacki Oœrodek Doradztwa Rolniczego)Zespó³ redakcyjny: Lucyna Rudny – 17 87 140 78, Anna Bielañska – 17 87 015 62.Adres redakcji: 36-040 Boguchwa³a, ul. Tkaczowa 146.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za treœæ og³oszeñ.

Zastrzega sobie tak¿e prawo do skracania materia³ów, zmiany tytu³ów i redagowania.

SK£AD I DRUK:ZUH Spó³ka DUET, Boguchwa³a, ul. Tkaczowa 146b, tel. 17 87 11 281

ISSN 2299-0186 Nak³ad: 10 000 egz.

W NUMERZE

3 Od Redakcji

4 Aktualnoœci PODR

12 Technologie w rolnictwie

14 Z ekologi¹ na ty

16 Kluby 4H

17 Prezentacje

19 Dom i rodzina

22 Z ¿ycia samorz¹du rolniczego

25 Aktualnoœci

26 Nasze rozmowy

28 Wydarzenia rolnicze

30 Jubileusz KGW

31 Informacje ARR

33 POR ARiMR

34 WIJHARS

34 Porady weterynaryjne

36 Informacje KRUS

38 Porady prawne

40 Informacje

41 Informacje ANR

42 Og³oszenia

SzanowniPaństwo,

Wkroczyliœmy w Nowy Rok, przed

nami nowe mo¿liwoœci i nowe wyzwania.

Miniony czas obfitowa³ w wydarzenia,

niezwykle istotne dla polskiego rolnic-

twa, które mia³y znacz¹cy wp³yw na wi-

zerunek i rozwój naszej Ma³ej Ojczyzny

– Podkarpacia.

Wychodz¹c naprzeciw wyzwaniom,

chcia³bym zachêciæ Pañstwa do korzystania z profesjonalnych us³ug Pod-

karpackiego Oœrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale w zakresie

porad specjalistycznych, doradztwa indywidualnego i grupowego, zapew-

niaj¹cego kompleksowoœæ us³ug doradczych i przekazywania informacji

rolniczych w zakresie dzia³añ zawartych w PROW 2014-2020.

Pragnê poinformowaæ, ¿e Podkarpacki Oœrodek Doradztwa Rolni-

czego w Boguchwale od lutego 2014 r. bêdzie samodzielnie wydawa³

nowe czasopismo rolnicze. Tym samym styczniowe wydanie „Agro Pod-

karpacia” po raz ostatni ukaza³o siê pod nasz¹ redakcj¹ i Podkarpackiej

Izby Rolniczej.

Nowy miesiêcznik, w zmienionej formule i szacie graficznej pod nazw¹

„Podkarpackie Wiadomoœci Rolnicze” zmieni przede wszystkim zawar-

toœæ merytoryczn¹.

W czasopiœmie znajdziecie Pañstwo najœwie¿sze wiadomoœci dotycz¹-

ce rolnictwa nie tylko z Podkarpacia, ale równie¿ z kraju i ciekawostki ze

œwiata.

Zamieszczaæ bêdziemy te¿ relacje z wydarzeñ i ciekawych inicjatyw

na Podkarpaciu, wywiady z interesuj¹cymi ludŸmi, wspomnienia, pre-

zentacje powiatów itp.

Nie zabraknie porad prawnych, informacji z zakresu przedsiêbior-

czoœci, prowadzenia domu i zdrowego stylu ¿ycia.

Mam nadziejê, ¿e „Podkarpackie Wiadomoœci Rolnicze” spe³ni¹ Pañ-

stwa oczekiwania.

Jerzy Jakubiec

Dyrektor PODR w Boguchwale

AGRO PODKARPACIE styczeñ 20144

AKTUALNOŒCI PODR

Z okazji 45-lecia PodkarpackiOœrodek Doradztwa Rolniczego w Bo-guchwale zorganizowa³ 29 listopadaub.r. konferencjê pn. „Przesz³oœæ, te-raŸniejszoœæ i przysz³oœæ doradztwarolniczego na Podkarpaciu”, po³¹-czon¹ z jubileuszowym spotkaniemby³ych dyrektorów i zastêpców Rejo-nowego Rolniczego Zak³adu Doœwiad-czalnego, Wojewódzkich Oœrodków

Postêpu Rolniczego, Oœrodków Do-radztwa Rolniczego i PodkarpackiegoOœrodka Doradztwa Rolniczego.

– W chwili obecnej nasza instytucjato najwiêksza na Podkarpaciu firma rol-nicza, która prowadzi dzia³alnoœæ infor-macyjn¹, edukacyjno-szkoleniow¹ i do-radcz¹. Dysponujemy wykwalifikowan¹kadr¹ pracownicz¹, udzielaj¹c¹ wszech-

Podkarpackie doradztworolnicze – wczoraj i dziśMiniony rok to dla Podkarpackiego Oœrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale wyj¹tkowa oka-

zja do refleksji i podsumowañ. Oto bowiem czterdzieœci piêæ lat temu w roku 1968 powo³ano do

¿ycia instytucjê, bêd¹c¹ pierwowzorem dzisiejszego Oœrodka, która przez ten czas, zmieniaj¹c swoj¹

formê i kszta³t, niezmiennie kreuje rozwój i innowacyjnoœæ rolnictwa, œwiadczy us³ugi doradcze

i s³u¿y nieprzerwanie do dzisiejszego dnia rolnikom i mieszkañcom podkarpackiej wsi.

stronnej pomocy nie tylko rolnikom, alerównie¿ wszystkim chêtnym mieszkañcomobszarów wiejskich, d¹¿¹c do zwiêkszeniadochodów gospodarstw rolnych oraz po-prawy warunków ¿ycia na wsi – mówi³Jerzy Jakubiec dyrektor PODR, otwie-raj¹c spotkanie, jednoczeœnie doda-j¹c – w regionie dzia³aj¹ Powiatowe Ze-spo³y Doradztwa Rolniczego, w którychdoradcy gminni na danym terenie s³u¿¹

merytoryczn¹ pomoc¹, maj¹c bezpoœred-ni kontakt z rolnikami, funkcjonuj¹ nazasadzie „lekarza pierwszego kontaktu”.

Na zakoñczenie swojego wyst¹pie-nia dyrektor powiedzia³ – Jubileusz45-lecia to niepowtarzalna okazja do wy-ra¿enia uznania i podziêkowania moimpoprzednikom, wszystkim pracownikomoraz przyjacio³om Oœrodka, którzy na prze-

strzeni lat w³o¿yli wiele serca w swoj¹ pra-cê i pomoc mieszkañcom wsi, co niniej-szym czyniê.

List gratulacyjny w imieniu Mar-sza³ka Województwa Podkarpackiegoodczyta³ Jerzy Klisowski, doradcaMarsza³ka.

Janina Kamiñska, zastêpca dyrek-tora Oœrodka, przedstawi³a zebranymgoœciom okolicznoœciow¹ prezenta-cjê multimedialn¹ z okazji jubileuszu,ze szczególnym uwzglêdnieniem po-cz¹tków doradztwa rolniczego naPodkarpaciu, od czasów XX-leciamiêdzywojennego, prezentuj¹c kolej-ne formy organizacyjne Oœrodka, jakte¿ jego zadania na przestrzeni lati jego kadrê kierownicz¹. W dalszejczêœci wyst¹pienia omówi³a struktu-rê i specyfikê dzia³ania Podkarpackie-go Oœrodka Doradztwa Rolniczegow Boguchwale, szczególnie koncen-truj¹c siê na dzia³aniach zmierzaj¹-cych do doskonalenia jakoœci œwiad-czonych us³ug, m.in. poprzez wdra-¿anie systemu zarz¹dzania jakoœci¹ISO, doskonalenie pracy doradcówgminnych w zarz¹dzaniu gospodar-stwem i przygotowywaniu dokumen-tacji aplikacyjnej o œrodki pomoco-we z funduszy unijnych.

Z wyk³adem nt. „Publiczne do-radztwo rolnicze wobec wyzwañ przy-sz³oœci i oczekiwañ mieszkañców wsi”wyst¹pi³ dr hab. in¿. Józef Kania, pro-fesor Uniwersytetu Rolniczego w Kra-kowie, stwierdzaj¹c – nale¿y podkreœliæbardzo wa¿ny wk³ad publicznych instytu-cji doradztwa rolniczego w zakresie trans-formacji ustrojowej w Polsce po 90. rokuw zakresie wdra¿ania instrumentów ryn-kowych Wspólnej Polityki Rolnej w okre-sie przedakcesyjnym, jak i akcesyjnym.Oœrodki doradztwa rolniczego sta³y siêwa¿n¹ Instytucj¹ Systemu Absorpcji

W trakcie spotkania dyrektor Jerzy Jakubiec, dokona³ uroczystego otwarcia Izby Edukacji Pszczelar-

skiej im. dr. Jerzego Marcinkowskiego


AKTUALNOŒCI PODR

Wsparcia Unijnego, intensywnie w³¹cza-j¹c siê w proces przygotowania rolnikówdo korzystania ze œrodków Unii Europej-skiej – zauwa¿y³ równie¿ – w nowymokresie programowania bud¿etu KomisjaEuropejska zaproponowa³a pañstwomcz³onkowskim wzmocnienie systemu do-radztwa rolniczego,zw³aszcza w zakresie za-rz¹dzania gruntami i go-spodarstwami. Podobniejak obecnie, system do-radztwa bêdzie prowa-dzony przez jeden lubwiêksz¹ liczbê wyznaczo-nych organów, zarównopublicznych, jak i pry-watnych. Polityka rozwo-ju obszarów wiejskich,jako element WPR, maza zadnie wspieraæ: kon-kurencyjnoœæ rolnictwa,zrównowa¿one wykorzy-stanie zasobów natural-nych oraz zrównowa¿onyrozwój terytorialny obsza-rów wiejskich.

Zadania publicz-nych instytucji doradz-twa rolniczego, bior¹cpod uwagê propozycjereform WPR na lata2014-2020, odchodz¹od klasycznego modelu doradztwarolniczego dla gospodarstw rolnych,do bardziej ogólnych potrzeb rolni-ków i mieszkañców obszarów wiej-

Na pierwszym planie Janina Kamiñska, z-ca dyrektora PODR oraz dr Zdzis³aw Kryñski, dyrektor

Oœrodka w latach 1983-90

nami w strukturze samych gospo-darstw, jak te¿ zmianami zawodowy-mi rolników, uwzglêdniaj¹c corazbardziej problemy pozarolniczegorozwoju wsi i wspieraniem przedsiê-biorczoœci na obszarach wiejskich.

W przerwie dyrektor Jerzy Jakubiec,dokona³ uroczystego otwarcia IzbyEdukacji Pszczelarskiej im. dr. JerzegoMarcinkowskiego, która prezentujeciekawe eksponaty i obrazuje bogatydorobek podkarpackiego pszczelar-stwa na prze³omie XX i XIX w.

Na zakoñczenie konferencji drZdzis³aw Kryñski, w latach osiem-dziesi¹tych dyrektor Oœrodka, wyst¹-pi³ z wyk³adem nt. „Ewolucja syste-mu doradztwa rolniczego w Polsce”– doradztwo rolnicze w Polsce ma ponadstuletni¹ historiê, nie mniej jednak zapocz¹tek pañstwowego doradztwa rolni-czego uwa¿a siê rok 1968, kiedy to po-wo³ano doradztwo specjalistyczne i tere-nowe oœrodki informacji naukowo-tech-nicznej, co umo¿liwi³o stworzenie syste-mu przekazu wyników badañ od placó-wek naukowych do s³u¿by rolnej najni¿-szego szczebla – mówi³ dr Kryñski, do-daj¹c – pomimo zachodz¹cych zmian

w strukturze doradztwa rolniczego, pod-stawowym zadaniem, misj¹ by³o i jestniezmiennie œwiadczenie pomocy rolni-kom i ich rodzinom, jak równie¿ wszyst-

skich – doradztwa rolniczego. W wiêk-szoœci pañstw starej Unii instytucjedoradztwa rolniczego zajmuj¹ siê kla-sycznym doradztwem dla rolników(wspieraniem obszarów wiejskich zaj-muj¹ siê inne instytucje), w Polsce zaœobecnie s¹ to zadania zarówno z za-

kresu doradztwa rolniczego, jak i do-radztwa wiejskiego. Ewolucja zadañdoradztwa publicznego musi równie¿uwzglêdniæ kwestie zwi¹zane ze zmia-

Uczestnicy konferencji


kim pozosta³ym mieszkañcom wsi, którzyznajduj¹ siê w sytuacji wymagaj¹cej po-mocy. Zmiany w systemach doradztwaoraz rosn¹ca potrzeba powi¹zania do-radztwa z ca³ym systemem wiedzy rolni-czej wynika ze wspó³czesnych uwarunko-wañ i przemian w rolnictwie i na obsza-rach wiejskich, takich jak globalizacja,liberalizacja handlu i wynikaj¹ca z tegocoraz silniejsza konkurencja, zmniejsza-nie siê liczby rolników, podejmowanieprzez wieœ i rolników nowych funkcji po-zaprodukcyjnych oraz powszechny dziœzrównowa¿ony rozwój, uwzglêdniaj¹cyochronê œrodowiska i racjonalne gospo-darowanie zasobami naturalnymi.

Jacek GolbaPODR Boguchwa³a

AKTUALNOŒCI PODR

Obecny proces organizacji i two-rzenia grup producentów rolnychw Polsce to okres ostatnich trzynastulat. Podstawow¹ ide¹ powstawaniagrup producentów rolnych jest wspól-ne dzia³anie, dziêki któremu mo¿nasprostaæ wyzwaniom konkurencji po-dyktowanej gospodark¹ rynkow¹.Dziêki w³aœciwemu zorganizowaniu siêi dostosowaniu produkcji do wymagañodbiorcy pod wzglêdem jakoœci i ilo-œci asortymentu z jednoczesnym sto-sowaniem zasad ochrony œrodowiskana wszystkich etapach produkcji, prze-chowywania i dystrybucji produktówrolnych, rolnicy zyskuj¹ mo¿liwoœæ za-pewnienia sobie silniejszej pozycji narynku, a tak¿e wy¿szych i stabilniej-szych dochodów. Wdra¿ane w Polsceod kilku lat rozwi¹zania prawne zmie-rzaj¹ do aktywizacji producentów rol-nych, do podejmowania wspólnychdzia³añ na rynku, poprawy ekono-

Znaczenie grup producentówrolnych w kontekście rozwojuobszarów wiejskichKoniec roku 2013 obfitowa³ w wiele inicjatyw i wydarzeñ niezwykle istotnych z punktu widzenia

rozwoju i przysz³oœci podkarpackiego rolnictwa. 11 grudnia w Podkarpackim Oœrodku Doradztwa

Rolniczego w Boguchwale odby³a siê konferencja pn. „Grupy producenckie szans¹ w rozwoju obsza-

rów wiejskich”, organizowana przez Urz¹d Marsza³kowski Województwa Podkarpackiego.

micznej efektywnoœci gospodarowaniaprzez poszczególnych cz³onków grupproducentów rolnych oraz zapewnie-nia konsumentom produktów dobrejjakoœci po przystêpnej cenie.

– Jest mi niezmiernie mi³o, ¿e jesteœmyuczestnikami kolejnego, tak wa¿nego wy-darzenia, które bêdzie w nadchodz¹cej per-spektywie kilku lat, istotnym czynnikiemstymuluj¹cym rozwój podkarpackiego rol-nictwa – powiedzia³ Jerzy Jakubiec, dy-rektor PODR, dodaj¹c – inicjatywy tegotypu dobitnie œwiadcz¹, ¿e nasi rolnicyi podkarpackie rolnictwo, dziêki systema-tycznej i wytrwa³ej pracy zaczyna odgry-waæ coraz wiêksz¹ rolê w zakresie gospo-darczego zorganizowania, zw³aszcza jeœlichodzi o Polskê po³udniowo-wschodni¹.

Na wstêpie z wyk³adem nt. „Stanzorganizowania siê i funkcjonowaniarolników w grupach producenckichw województwie podkarpackim” wy-

st¹pi³ Adam Skiba, zastêpca dyrekto-ra Departamentu Rolnictwa, Geode-zji i Gospodarki Mieniem, UrzêduMarsza³kowskiego Województwa Pod-karpackiego, stwierdzaj¹c – w chwiliobecnej stopieñ zorganizowania podkar-packich rolników w formie grup producenc-kich jest zadawalaj¹cy (w regionie funkcjo-nuje 39 grup producenckich i 6 grup owo-ców i warzyw, z czego w okresie 2011-2013utworzono 28 grup rolnych i 6 grup owoco-wo-warzywnych), jesteœmy w tym zakresie li-derem w Polsce po³udniowo-wschodniej, nie-mniej jednak w skali kraju odbiegamy odczo³ówki. Mankamentem podkarpackiegorolnictwa jest nadal jego rozdrobnienie,ogólna liczba gospodarstw to 148,2 tys.,co daje œredni¹ wielkoœæ gospodarstwa4,3 ha (w skali kraju jest to 1 655,3 tys.gospodarstw o œredniej wielkoœci 9,19).

W ostatnim okresie obserwujemytendencjê do konsolidacji grup pro-ducenckich z terenu województwa

Od lewej dyrektorzy: Józef Flaga, Ryszard Hamulecki, Aleksander Grabowski z ¿on¹, Roman

Bartoñ – prezes Wojewódzkiego Zwi¹zku Pszczelarzy

Fot. 1-4 – Anna Bielañska


AKTUALNOŒCI PODR

podkarpackiego. W styczniu 2013 r.przedstawiciele 18 grup producentówrolnych z regionu powo³ali do ¿yciaPodkarpack¹ Izbê Gospodarcz¹ –Zwi¹zek Grup Producentów Rolnych,która ma inicjowaæ tworzenie warun-ków do rozwoju gospodarczego orazwspieraæ inicjatywy gospodarcze jejcz³onków. Powsta³a organizacja s³u¿ypomoc¹ zrzeszonym grupom w roz-wi¹zywaniu ich codziennych proble-mów gospodarczych, organizacyjnychi prawnych oraz promuje ideê wspól-nego gospodarowania i konsolidacjêproducentów rolnych.

– Jeœli chodzi o dzia³alnoœæ inwesty-cyjn¹ grup, to mamy siê tutaj te¿ czympochwaliæ, bowiem w ostatnim czasie du¿einwestycje w zakresie rozbudowy bazy su-szarniano-przechowalniczej poczyni³ydwie grupy o profilu produkcji zbo¿owej.S¹ to: Spó³dzielcza Grupa Producencka„KRESY z siedzib¹ w Lubaczowie i Spó³-dzielnia Producentów Zbó¿ i Rzepaku„FARMER” z siedzib¹ w Rzeszowie –mówi Ryszard K¹dzio³ka, prezes Pod-karpackiej Izby Gospodarczej, doda-j¹c jednoczeœnie – nie sposób te¿ pomi-n¹æ inwestycji poczynionych przez Spó³-dzielniê Producentów Owoców i Warzyww Kraczkowej, dawnej Albigowej, gdzieprezesuje pan Adam Albigowski. Powsta-³a tam okaza³a baza przechowalnicza,która pozwala grupie na skuteczne kon-kurowanie na rynku owoców i warzyw.

Jan Janczura, prezes „Kresów”,powiedzia³ – kiedy zak³ada³em nasz¹grupê w 2004 r., niewielu wró¿y³o mi po-wodzenie i sukces. Grupa „Kresy” by³ajedn¹ z pierwszych na Podkarpaciuz bran¿y zbo¿owej, nie mieliœmy wówczaswzorców i przyk³adów, z których mogliby-œmy czerpaæ wiedzê. Nikt nie umia³ po-móc, wymaga³o to naprawdê wiele ener-gii. Dziœ grupa skupia wielu rolników, dlaktórych œwiadczymy wszelk¹ pomoc do-radcz¹, wystêpujemy w ich imieniu o do-tacje, za³atwiamy formalnoœci. Nasz rol-nik, sprzedaj¹c zbo¿e za naszym poœred-nictwem, mo¿e mieæ pewnoœæ, ¿e otrzymaw terminie wynagrodzenie – mówi z sa-tysfakcj¹ prezes Janczura, i dodaje– oferujemy swoim cz³onkom nie tylko po-moc w sprzeda¿y, szukaniu odbiorcy i ne-gocjowaniu cen, ale równie¿ mo¿liwoœæwspólnego zakupu œrodków produkcji,nawozów czy wêgla.

Od 2010 r. zrealizowaliœmy inwestycjeo wartoœci 1 650 572 z³ (zakupiono m.in.opakowania do zbioru i przechowywaniaowoców, 2 kombajny, wózek wid³owy, wagêtowarow¹, paleciaki, wybudowano halêch³odniczo-magazynow¹ w Kraczkowej)– wylicza Adam Albigowski, prezesSpó³dzielni Producentów Owocówi Warzyw w Kraczkowej, dodaj¹c – na2014 r. zaplanowaliœmy inwestycje o war-toœci 580 000 z³ (m.in. zakup kombajnu

do zbioru owoców). Nasza grupa podejmu-je szereg dzia³añ na rzecz podnoszenia ja-koœci produktu, a wszyscy cz³onkowie po-siadaj¹ certyfikaty z ekologii i Integrowa-nej Produkcji, dziêki temu gwarantujemynajwy¿sz¹ zdrowotnoœæ i jakoœæ owoców.

W swoim wyk³adzie nt. „WsparciaGrup Producenckich w ramachPROW 2007-2013 czas podsumowañna Podkarpaciu” Marek Ordyczyñski,dyrektor POR ARiMR w Rzeszowiestwierdzi³ – Podkarpacie jest wojewódz-twem o rozdrobnionym rolnictwie, w któ-rym bardzo wa¿ne jest tworzenie nowychgrup producentów rolnych, ciesz¹ wiêc do-bre informacje o rozwoju istniej¹cych grupi wzmacnianiu ich potencja³u – dodaj¹cprzy tym – udzielana przez nas pomoc fi-nansowa mia³a u³atwiæ tworzenie i funk-

cjonowanie grup producentów rolnych po-wstaj¹cych w celu dostosowania produkcjido wymogów rynkowych, wspólnego wpro-wadzania przez cz³onków grupy towarówdo obrotu, w tym przygotowania do sprze-da¿y, centralizacji sprzeda¿y i dostawie doodbiorców hurtowych oraz ustalaniuwspólnych zasad informowania o produk-cji, ze szczególnym uwzglêdnieniem zbiorówi dostêpnoœci produktów, te za³o¿enia by³yi s¹ realizowane, o czym œwiadcz¹ przyta-czane tutaj dane. Jednoczeœnie mam na-dziejê, ¿e nowy PROW na lata 2014-2020bêdzie uwzglêdnia³ œrodki na kontynuacjêtych dzia³añ w nadchodz¹cej przysz³oœci.

Jak wynika ze s³ów £ukasza GoŸdzi-ka z Wydzia³u Spó³dzielczoœci i GrupProducentów Rolnych DepartamentuDoradztwa, Oœwiaty Rolniczej i NaukiMinisterstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi,projekt rozporz¹dzenia ParlamentuEuropejskiego i Rady, w sprawie wspar-cia rozwoju obszarów wiejskich zeœrodków Europejskiego FunduszuRolnego na rzecz Rozwoju ObszarówWiejskich (EFRROW) wskazuje szeœæg³ównych priorytetów rozwoju obsza-rów wiejskich. – Perspektywy rozwojui dzia³ania grup producentów rolnychw nowej perspektywie bud¿etowej na lata2014-2020 s¹ zachêcaj¹ce. W projekcienowego PROW-u zak³ada siê wsparcie two-rzenia grup producentów do celów dosto-sowania w zakresie wymogów rynkowychprocesu produkcyjnego i wspólnego wpro-wadzania towarów do obrotu – zaznaczy³przedstawiciel MRiRW, dodaj¹c – pro-mowane równie¿ bêd¹ inne dzia³ania prze-prowadzane przez grupy producentów, np.rozwijanie umiejêtnoœci biznesowych, mar-ketingowych czy wprowadzanie innowacji.Maksymalna mo¿liwa do uzyskania kwo-ta wsparcia dla grupy producentów wyno-si 100 000 tys. euro w ka¿dym roku piê-cioletniego okresu pomocy (jednak nie wiê-cej ni¿ 2 mln z³otych w przypadku jednegobeneficjenta).

Na zakoñczenie konferencji Tade-usz Wójcik, ekspert ds. FinansowaniaAgrobiznesu Banku Gospodarki ¯yw-noœciowej, przedstawi³ mo¿liwoœci fi-nansowania inwestycji rolniczychw oparciu o komercyjne produkty fi-nansowe banku.


Stan zorganizowania siê i funkcjonowania

rolników w grupach producenckich na Pod-

karpaciu przedstawi³ Adam Skiba, z-ca dy-

rektora Departamentu Rolnictwa, Geodezji

i Gospodarki Mieniem, Urzêdu Marsza³kow-

skiego Województwa Podkarpackiego

Fot. Anna Bielañska


AKTUALNOŒCI PODR

W spotkaniu wziê³o udzia³ 14 kó³gospodyñ wiejskich, stowarzyszeñi producentów zajmuj¹cych siê wytwa-rzaniem produktów tradycyjnychz ca³ego powiatu ni¿añskiego.

Prelegentami tego szkolenia byli:Lidia Rygiel z Podkarpackiego Urzê-du Marsza³kowskiego w Rzeszowie,Ludmi³a Chmielowska i Ewelina Œwie-ca z Podkarpackiego Oœrodka Doradz-twa Rolniczego w Boguchwale orazTomasz Pióro z Wojewódzkiego In-spektoratu Jakoœci Handlowej Artyku-³ów Rolno-Spo¿ywczych w Rzeszowie.

Podczas wyk³adów uczestnicy mo-gli dowiedzieæ siê jak wygl¹da proce-dura rejestracji produktów tradycyj-nych i regionalnych. Poruszano rów-nie¿ kwestie dotycz¹ce znakowaniaproduktów, wyjaœniono jakie elemen-ty powinna zawieraæ ich etykieta oraz

Ludmi³a Chmielowska z PODR Boguchwa³a omówi³a zagadnienia z zakresu sprzeda¿y bezpoœredniej produktów tradycyjnych

Fot. arch. LGD w Nisku

wskazano przyk³ady nieprawid³owoœci,których dopuszczaj¹ siê producenci¿ywnoœci.

Ludmi³a Chmielowska, st. spec. ds.przedsiêbiorczoœci, wiejskiego gospo-darstwa domowego i agroturystykiw PODR Boguchwa³a, bardzo szczegó-

³owo wyjaœni³a zagadnienia z zakresusprzeda¿y bezpoœredniej produktówtradycyjnych, prezentuj¹c przyk³adyproducentów ¿ywnoœci tradycyjnej

z województwa podkarpackiego, któ-rzy sprzedaj¹c wytworzone produkty,odnieœli sukces.

Na zakoñczenie odby³a siê prezen-tacja i degustacja kulinarnych specja-³ów przygotowanych przez producen-tów tradycyjnej ¿ywnoœci z powiatuni¿añskiego.

Szkolenie cieszy³o siê du¿ym zain-teresowaniem wœród producentów.Pozostaje mieæ tylko nadziejê, ¿edziêki organizacji takich szkoleñ licz-ba zarejestrowanych produktów tra-dycyjnych z Podkarpacia bêdzie sta-le rosn¹æ.

Przedsiêwziêcie w Bieliñcu pos³u-¿y³o równie¿ promocji regionu boga-tego w zdrow¹ i tradycyjn¹ ¿ywnoœæ.

Ewelina ŒwiecaPODR Boguchwa³a

Tradycyjne produktyz powiatu niżańskiegoLokalna Grupa Dzia³ania – Stowarzyszenie „Partnerstwo dla Ziemi Ni¿añskiej” oraz Towa-

rzystwo Przyjació³ Wsi Bieliniec zorganizowa³y 24 listopada 2013 r. w Wiejskim Domu Kultu-

ry w Bieliñcu szkolenie na temat: „Rejestracji i tworzenia produktów lokalnych, markowych

i ekologicznych”.

Obecnie na ministerial-

nej liœcie jest zarejestro-

wanych 14 produktów

tradycyjnych z powiatu

ni¿añskiego.

„


AKTUALNOŒCI PODR

Pracownicy doradztwa rolniczego, administracja rz¹do-wa i samorz¹dowa czêsto poszukuj¹ wiarygodnych infor-macji charakteryzuj¹cych rolnictwo województwa podkar-packiego. Wychodz¹c naprzeciw tym oczekiwaniom, chcia³-bym w sposób syntetyczny podaæ kilka informacji pocho-dz¹cych z kolejnego opracowania z zakresu statystyki rol-nictwa opublikowanej w lipcu 2013 r. broszury „Rolnictwowojewództwa podkarpackiego w 2012 r.”.

Ogólna powierzchnia województwa podkarpackiegowynosi 1784,6 tys. ha i stanowi 5,7% powierzchni kraju.

Powierzchnia województwa podkarpackiego

W u¿ytkowaniu gospodarstw rolnych znajduje siê763,3 tys. ha, tj. 42,8% ogólnej powierzchni województwa.Za gospodarstwo rolne uwa¿a siê wyodrêbnion¹ pod wzglê-dem ekonomicznym i technicznym jednostkê prowadz¹c¹dzia³alnoœæ rolnicz¹, a wiêc uprawê roœlin oraz chów i ho-dowlê zwierz¹t.

Struktura u¿ytków w gospodarstwach rolnych w %

Zwrócenia uwagi wymaga fakt, ¿e a¿ 11,2% wszystkichu¿ytków rolnych nie jest rolniczo wykorzystywane i nie s¹utrzymywane w dobrej kulturze rolnej g³ównie ze wzglê-dów ekonomicznych, spo³ecznych i innych. St¹d te¿ bierze

Podkarpackie rolnictwow liczbach

siê obiegowa opinia o du¿ym udziale w naszym wojewódz-twie „od³ogów”. Grunty te jednak mog¹ byæ w perspekty-wie ponownie przywrócone do produkcji rolnej.

Struktura obszarowa gospodarstw w województwiepodkarpackim

Struktura obszarowa gospodarstw rolnych w wojewódz-twie podkarpackim nie jest korzystna, wystêpuje bardzodu¿e rozdrobnienie ziemi. Funkcjonuje 151 480 gospo-darstw rolnych.

Gospodarstw o powierzchni powy¿ej 10 ha jest w woje-wództwie 9792 (6,4%), a wykorzystuj¹ one 41% wszystkichu¿ytków rolnych. Natomiast gospodarstw o powierzchni do5 ha UR jest 130 105 i u¿ytkuj¹ one zaledwie 46% ziemiuprawnej.

Przeciêtna powierzchnia u¿ytków rolnych gospodarstwarolnego wynios³a w naszym województwie 4,13 ha i by³aponad dwukrotnie mniejsza od œredniej krajowej, którawynios³a 9,75 ha. Przeciêtna powierzchnia u¿ytków rolnychw gospodarstwach powy¿ej 1 ha wynios³a 4,57 ha w woje-wództwie, natomiast w kraju 10,14 ha i w ostatnim rokuzwiêkszy³a siê o 0,27 ha, w kraju nast¹pi³ wzrost o 0,95 ha.

Plony podstawowych roœlin uprawnych

Uprawy Plony z 1ha w dt

Zbo¿a 35,1� pszenica 35,2� ¿yto 25,8� jêczmieñ 31,9� owies 27,5� pszen¿yto 30,0� mieszanki zbo¿owe 29,9

Ziemniaki 219

Roœliny przemys³owe -� buraki cukrowe 575� rzepak i rzepik 21,6

Roœliny pastewne -� okopowe pastewne 408

Str¹czkowe jadalne 29,9


AKTUALNOŒCI PODR

Struktura upraw w %

Powierzchnia upraw zbo¿owych w ha

Nawożenie mineralne

Zu¿ycie nawozów mineralnych na Podkarpaciu by³onajni¿sze w kraju i wynios³o 59,4 kg NPK na 1ha u¿ytkówrolnych (azot 31,3 kg, fosfor 13,7 kg, potas 14,4 kg) przyœrednim krajowym 125,1 kg NPK. Wapnowanie stanowiistotny element nawo¿enia, determinuj¹cy w³aœciwe wyko-rzystanie nawozów mineralnych oraz jest warunkiem pod-niesienia produkcyjnoœci gleby. Wapnowanie stosowa³ozaledwie 3000 gospodarstw, a zu¿ycie wapna by³oo 43% ni¿sze ni¿ w roku poprzednim i wynios³o zaledwie7,3 kg na 1 ha u¿ytków rolnych.

W kraju poziom zu¿ycia nawozów wapniowych wyniós³33,7 kg CaO na 1 ha UR. W województwie podkarpackimwapnowania wymaga ponad 70% gleb.

Produkcja zwierzęca

Pog³owie byd³a w województwie podkarpackim wynosi102 tys. szt., co stanowi zaledwie 1,8% pog³owia byd³aw kraju. Pog³owie krów wynios³o 68,1 tys. szt. i zgodniez negatywn¹ tendencj¹ po raz kolejny zmniejszy³o siê o pra-wie 3% rocznie.

Procentowy udzia³ poszczególnych grup wiekowo-u¿ytkowych w strukturze stada byd³a

Wysoki udzia³ krów w strukturze stada wynika jeszcze zezbyt ma³ego zainteresowania podkarpackich rolników cho-wem byd³a opasowego, chocia¿ w ostatnim roku obserwu-je siê zwiêkszenie pog³owia ciel¹t oraz m³odego byd³a rzeŸ-nego i hodowlanego w strukturze stada.

Obsada byd³a na 100 ha u¿ytków rolnych by³a ponaddwukrotnie ni¿sza ni¿ w kraju i wynios³a 16,3 szt. wobec38,4 szt. œrednio w kraju. Obsada krów na 100 ha UR wy-nios³a 10,9 szt. wobec 17,1 szt. w kraju.

Spoœród 151 480 podkarpackich gospodarstw jedynie21%, tj. 31 900 prowadzi³o hodowlê byd³o, w tym krów30 700 gospodarstw. W ostatnim roku zmniejszy³ siê o 7,3%udzia³ gospodarstw posiadaj¹cych 1 krowê oraz wzrós³udzia³ gospodarstw posiadaj¹cych powy¿ej 5 krów. Koncen-trowanie produkcji jest po¿¹dan¹ tendencj¹, jednak pro-ces ten zachodzi jeszcze zbyt wolno. Równie¿ uwzglêdnia-j¹c zasoby si³y roboczej, pasz objêtoœciowych i dochodo-woœæ mieszkañców naszej wsi, wydaje siê uzasadnionymutrzymywanie pog³owia krów w ma³oobszarowych gospo-darstwach jako Ÿród³o samozaopatrzenia rodzin rolniczych.

Struktura pog³owia krów w zale¿noœci od skali produkcji

1 krowa

28%


AKTUALNOŒCI PODR

O skali rozdrobnienia produkcji œwiadczy fakt, ¿e naPodkarpaciu zaledwie 26% pog³owia krów utrzymywanychjest w stadach licz¹cych powy¿ej 10 krów, natomiast prawie50% pog³owia jest w gospodarstwach 1- i 2-krowich.

Trzoda chlewnaPog³owie œwiñ w województwie wynosi 186,3 tys. szt., co

stanowi 1,6% pog³owia w skali kraju. Gospodarstwa indy-widualne utrzymywa³y 96,9% pog³owia œwiñ w wojewódz-twie. Obsada trzody chlewnej na 100 ha gruntów ornychjest prawie dwukrotnie ni¿sza i wynosi 55,6 szt. w naszymwojewództwie, natomiast w kraju 106,5 szt.

Chów œwiñ w województwie prowadzi 18 tys. gospo-darstw, lecz produkcja jest bardzo rozdrobniona, pomimo¿e w ostatnim okresie obserwuje siê niewielki wzrost kon-centracji produkcji.

Pog³owie loch wynosz¹ce 22 tys. szt. utrzymywane jestw 9,1 tys. gospodarstw, lecz zaledwie 175 gospodarstw po-siada powy¿ej 10 macior. Z chowu œwiñ rezygnuj¹ gospo-darstwa utrzymuj¹ce 1 czy 2 szt., natomiast wzrasta liczbagospodarstw utrzymuj¹cych powy¿ej 20 szt.

Procent pog³owia trzody chlewnej w zale¿noœci od skaliprodukcji

OwcePog³owie owiec wynios³o 23,2 tys. szt. w stosunku do roku

ubieg³ego zwiêkszy³o siê o 9,3%. Chów owiec skoncentro-wany by³ g³ównie w gospodarstwach indywidualnych, któ-re utrzymywa³y 95,3% ca³ego pog³owia. Udzia³ maciorekjednorocznych i starszych w ogólnej liczbie owiec wyniós³53,5%, osi¹gaj¹c poziom 12,4 tys. szt. Udzia³ naszego woje-wództwa w ogólnym pog³owiu owiec w kraju jest wysokii wynosi 8,7%. Obsada owiec na 100 ha u¿ytków rolnychwynosi 3,7 szt. przy œredniej krajowej 1,8 szt.

KozyPog³owie kóz wynios³o 9 500 sztuk i by³o ni¿sze o 32,9%

ni¿ przed rokiem. Pog³owie samic jednorocznych i starszychwynosi 6,6 tys. sztuk. Udzia³ województwa podkarpackiegow pog³owiu kóz w kraju stanowi 10,6%. Obsada kóz na 100

ha u¿ytków rolnych wynios³a 1,5 szt. wobec 0,6 szt. œredniow kraju.

KoniePog³owie koni wynios³o 12 407 szt. Obsada koni na

100 ha u¿ytków rolnych wynios³a 2,0 szt., natomiast w kraju1,5 szt. Udzia³ województwa podkarpackiego w pog³owiukoni w kraju wyniós³ 5,6%.

DróbPog³owie drobiu liczy³o 4051,1 tys. szt., a jego udzia³

stanowi³ 3,1% pog³owia w Polsce. W porównaniu do rokuubieg³ego pog³owie drobiu zmniejszy³o siê o 22,7%,a w kraju nast¹pi³ spadek o 9,0%.

Liczba drobiu na Podkarpaciu w tys. szt.

Wyra¿am nadziejê, ¿e zaprezentowane i ujête w sposóbsyntetyczny informacje bêd¹ przydatne celem dok³adniej-szego poznania specyfiki zmieniaj¹cego siê rolnictwa woje-wództwa podkarpackiego.

Oprac.: Stanis³aw KawaPODR Boguchwa³a

Na podst. materia³ów Urzêdu Statystycznego w Rzeszowie „Rolnictwo

w województwie podkarpackim w 2012 r.”

Fot. Patrycja Reszko


TECHNOLOGIE W ROLNICTWIE

Wołowina alternatywądla podkarpackiego rolnika„Mo¿liwoœci zwiêkszenia produkcji ¿ywca wo³owego na Podkarpaciu” – pod takim has³em odby³o siê

6 grudnia szkolenie informacyjne zorganizowane przez Podkarpacki Oœrodek Doradztwa Rolnicze-

go w Boguchwale, w którym udzia³ wziêli rolnicy, hodowcy byd³a oraz pracownicy Oœrodka.

Stanis³aw Kawa z PODR Boguchwa³a wyst¹pi³ z wyk³adem dotycz¹cym krzy¿owania towarowego byd³a miêsnego

– G³ównym celem szkolenia by³a popularyzacja w naszym re-gionie produkcji wo³owiny wysokiej jakoœci, jako miêsa o wyj¹tko-wych i niezwyk³ych walorach. Miêso wo³owe oraz mleko wyprodu-kowane w systemie ekstensywnym, w którym zwierzêta mog¹ swo-bodnie poruszaæ siê po pastwiskach i korzystaæ z ró¿norodnej pa-szy ma wysok¹ jakoœæ i wartoœæ biologiczn¹ – zaznaczy³ JerzyJakubiec, dyrektor PODR, otwieraj¹c spotkanie, doda³– mam nadziejê, ¿e dzisiejsze szkolenie bêdzie doskona³ym punk-tem wyjœciowym dla powstania nowej koncepcji budowania w na-szym regionie przysz³oœciowego biznesu, chowu byd³a miêsnego,

który wzmocni znaczenie podkarpackiego rolnika i rolnictwa naarenie ogólnopolskiej.

Uczestnicy spotkania mieli okazjê obejrzeæ film pt.„Podkarpacki Naturalny Wypas”, który jest multimedialn¹wizytówk¹ programu pod tym samym tytu³em, realizowa-nego przez Samorz¹d Województwa Podkarpackiego.

Nadrzêdnym celem projektu jest aktywizacja gospodar-cza, jak i turystyczna województwa podkarpackiego poprzezpromocjê unikalnych pod wzglêdem przyrodniczo-krajo-brazowym terenów pastwiskowych z zachowaniem bioró¿-norodnoœci w oparciu o naturalny wypas. Celem poœred-nim jest przyrost pog³owia byd³a oraz przywrócenie eks-tensywnego wypasu tych zwierz¹t na gruntach, które nie

Fot. Patrycja Reszko

s¹ u¿ytkowane rolniczo. W za³o¿eniu program ten ma nauwadze odwrócenie niekorzystnej tendencji spadku pog³o-wia byd³a na Podkarpaciu i docelowo traktowany jest jakozachêta dla rolników do odtwarzania pog³owia byd³a.

Pierwsze rezultaty zosta³y ju¿ osi¹gniête, bowiem w ci¹-gu roku powierzchnia terenów wypasowych zwiêkszy³a siêz 5 do 7 tysiêcy hektarów, a liczba zwierz¹t na nich wypasa-nych z 6 tys. sztuk do 9 tys. sztuk.

Stanis³aw Kawa, g³ówny specjalista ds. technologii pro-dukcji zwierzêcej PODR, wystêpuj¹c z wyk³adem pt. „Rasy

i krzy¿owanie towarowe byd³a miêsnego” stwierdzi³ – bazêbiologiczn¹ produkcji wo³owiny stanowi¹ miêsne i mleczne rasybyd³a oraz mieszañce pochodz¹ce z krzy¿owania krów ras mlecz-nych z buhajami miêsnymi. Poniewa¿ w naszym wojewódz-twie jest zaledwie kilka stad byd³a miêsnego, dobre re-zultaty mo¿na uzyskaæ, krzy¿uj¹c krowy mleczne z rasa-mi miêsnymi i uzyskane mieszañce przeznaczaæ do opa-su. Dobry komponent ojcowski to np. buhaje limousi-ne, charolaise, salers, simental. Doskona³¹ ras¹ do pro-dukcji wo³owiny jest rasa simental, która jest bardzo chêt-nie kupowana przez zak³ady miêsne. Od simentala mo¿-na uzyskaæ dobr¹ wydajnoœæ mleka oraz doskona³y mate-ria³ do opasu.


TECHNOLOGIE W ROLNICTWIE

Efekty krzy¿owania uwarunkowane s¹ wieloma czynni-kami, spoœród których najwa¿niejszymi s¹: dobór rasy bu-hajów miêsnych i przeznaczonych do krzy¿owania z nimikrów, warunki odchowu ciel¹t i utrzymania opasów orazintensywnoœæ ich ¿ywienia. Mo¿liwa skala krzy¿owania to-warowego zale¿y od wielkoœci populacji krów, które mo¿-na przeznaczyæ do jego prowadzenia, a z za³o¿enia powin-ny byæ to krowy o ni¿szej wartoœci hodowlanej, których po-tomstwo jest mniej przydatne do stada mlecznego.

Z wyk³adem pt. „Uwarunkowania produkcji ¿ywca wo-³owego z uwzglêdnieniem warunków utrzymania systemówopasu i mo¿liwoœci zbytu” wyst¹pi³ dr in¿. Zenon Choro-szy z Instytutu Zootechniki Pañstwowego Instytutu Badaw-czego w Krakowie – zwiêkszenie produkcji oraz poprawê stan-dardów ¿ywca wo³owego na bazie krajowej populacji byd³a mo¿-na uzyskaæ miêdzy innymi poprzez maksymalne wykorzystaniepredyspozycji zwierz¹t do opasu – stwierdzi³, dodaj¹c przy tym– w wielu rejonach Polski m.in. na terenie województwa podkar-packiego istniej¹ gospodarstwa, które pomimo tego ¿e posiadaj¹niewykorzystane budynki inwentarskie oraz znaczne obszary u¿yt-ków zielonych, zaprzesta³y produkcji zwierzêcej. Bior¹c pod uwa-gê takie uwarunkowania, trzeba powiedzieæ, ¿e chów byd³a miê-

Wysokoœæ stawek p³atnoœci bezpo-œrednich uzale¿niona jest od kursueuro (obowi¹zuj¹cego w Banku Cen-tralnym na dzieñ 30 wrzeœnia) do z³o-tówki, zgodnie z którym s¹ przelicza-ne i wyp³acane dop³aty bezpoœrednie.Obecnie jest on bardziej korzystny ni¿w roku ubieg³ym, wówczas wynosi³ on4,1038 z³ za euro i by³ ni¿szy od obec-nego o ponad 0,12 groszy (kursy prze-liczeniowe obowi¹zuj¹ we wszystkichpañstwach cz³onkowskich, w którychoficjaln¹ walut¹ nie jest euro). £¹cznakwota przeznaczona na dop³aty bezpo-œrednie w Polsce wyniesie ponad 14,91miliarda z³otych.

Stawki poszczególnychpłatności przedstawiająsię następująco:

Stawki płatnościbezpośrednich za 2013 rokwg kursu 4,2288 zł za euroOd 2 grudnia 2013 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozpoczê³a wyp³atê p³atno-

œci bezpoœrednich.

� Jednolita P³atnoœæ Obszarowa (JPO)– 830,30 z³/ha;

� uzupe³niaj¹ca p³atnoœæ podstawowa– do powierzchni innych roœlin i dopowierzchni gruntów ornych, na któ-rych nie jest prowadzona uprawa ro-œlin – 139,39 z³/ha;

� p³atnoœæ uzupe³niaj¹ca do po-wierzchni uprawy chmielu, do któ-rej przyznano p³atnoœæ uzupe³niaj¹c¹do powierzchni uprawy chmielu za2006 r. (p³atnoœæ niezwi¹zana z pro-dukcj¹) – 1 263,50 z³/ha;

� p³atnoœæ do powierzchni roœlin prze-znaczonych na paszê, uprawianych natrwa³ych u¿ytkach zielonych (p³atnoœæzwierzêca) – 238,93 z³/ha;

� p³atnoœæ uzupe³niaj¹ca do tytoniu(p³atnoœæ niezwi¹zana z produkcj¹) –5,75 z³/kg tytoniu jasnego z grupy od-

mian Virginia oraz 4,02 z³/kg tytoniupozosta³ych odmian;

� p³atnoœæ niezwi¹zana do skrobi –449,44 z³/tonê;

� oddzielna p³atnoœæ z tytu³u owocówi warzyw (p³atnoœæ do pomidorów)– 167,44 z³/tonê;

� oddzielna p³atnoœæ z tytu³u owocówmiêkkich – 1 579,54 z³/ha;

� p³atnoœæ cukrowa – 54,10 z³/tonê;

� p³atnoœæ do krów – 602,60 z³/szt.;

� p³atnoœæ do owiec – 126,86 z³/szt.;

� specjalna p³atnoœæ obszarowa do po-wierzchni uprawy roœlin str¹czkowychi motylkowatych drobnonasiennych– 719,43 z³/ha.

Na podstawie informacji z ARiMRBarbara Piêciak

snego jest t¹ ga³êzi¹ produkcji zwierzêcej, która mo¿e pozwoliæ naekologiczne wykorzystanie u¿ytków zielonych i równoczeœnie uzy-skanie wysokiej jakoœci ¿ywca wo³owego z korzyœci¹ dla rolników.

Potwierdzeniem tych s³ów by³ wyk³ad „Op³acalnoœæ pro-dukcji ¿ywca wo³owego” Ewy Nêczyñskiej, kierownika dzia-³u ekonomiki PODR, która stwierdzi³a – na Podkarpaciuistnieje wiele naturalnych ³¹k i pastwisk, które mog¹ stanowiædoskona³¹ bazê pod produkcjê byd³a miêsnego, jako alternatywêdla hodowli byd³a mlecznego.

Zaprezentowane warianty op³acalnoœci potwierdzi³y ce-lowoœæ prowadzenia chowu byd³a opasowego, szczególniena terenach z du¿ym udzia³em u¿ytków zielonych.

Koñcowym efektem spotkania by³o wypracowaniewspólnego stanowiska dotycz¹cego istnienia realnychprzes³anek, zachêcaj¹cych podkarpackiego rolnika do in-westowania w hodowlê byd³a i produkcjê wysokiej jako-œci wo³owiny.

Kierunek ten potwierdza zwiêkszone zapotrzebowa-nie rynku unijnego na polsk¹ wo³owinê.



Za usuniêcie drzew i krzewów ponosimy op³aty, które naliczai pobiera organ w³aœciwy do wydania zezwolenia.

Stawki uzale¿nione s¹ od rodzajów i gatunków drzew oraz odobwodu pnia mierzonego na wysokoœci 130 cm.

Nowe wysokoœci op³at za usuniêcie drzew i krzewów zosta³y okre-œlone w obwieszczeniu Ministra Œrodowiska z dnia 24 paŸdziernika2013 r. w sprawie stawek op³at za usuniêcie drzew i krzewów orazstawek kar za zniszczenie zieleni na rok 2014 (M.P. poz. 835).

Stawka op³at za usuniêcie jednego metra kwadratowego po-wierzchni pokrytej krzewami wynosi 249,79 z³.

W obwieszczeniu okreœlono równie¿ stawki kar za zniszczeniejednego metra kwadratowego terenu zieleni w wysokoœci:� dla trawników – 57,44 z³,� dla kwietników – 493,34 z³.

Jednak nie ka¿da wycinka wymaga zezwolenia. Chc¹c usun¹ædrzewa m.in.:� w lasach,� owocowe, z wy³¹czeniem rosn¹cych na terenie nieruchomoœciwpisanej do rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowe-go lub rezerwatu przyrody – na obszarach nieobjêtych ochron¹krajobrazow¹,� na plantacjach drzew i krzewów,� których wiek nie przekracza 10 lat;nie musimy wystêpowaæ z wnioskiem o wydanie zezwolenia.

Za wyciêcie drzew i krzewów, na których usuniêcie nie jest wy-magane zezwolenie nie ponosimy op³at.

Z EKOLOGI¥ NA TY

Opłaty za usunięciedrzew i krzewów– stawki na 2014 rokChc¹c wyci¹æ drzewa i krzewy z terenu nieruchomoœci, mu-

simy uzyskaæ zezwolenie. Dokument taki wydaje wójt, bur-

mistrz lub prezydent miasta na wniosek zainteresowanego.

Fot. Anna Bielañska

UwagaudziałowcyMałopolskiegoCentrumBiotechniki

W nawi¹zaniu do § 5 ust. 5 umowy

sprzeda¿y udzia³ów, Zarz¹d Ma³opol-

skiego Centrum Biotechniki Sp. z o.o.

zs. w Krasnem przypomina o obowi¹z-

ku sporz¹dzenia oœwiadczeñ o niedo-

konywaniu transakcji zbycia, obci¹¿e-

nia lub zastawienia nabytych udzia³ów

tut. Spó³ki.

Przedmiotowe oœwiadczenia (wzory

umieszczone s¹ na stronie interneto-

wej www.mcb.com.pl) wg stanu na

dzieñ 31.12.2013 r. nale¿y przes³aæ

w terminie do 31.01.2014 r. na adres:

Ministerstwo Skarbu Pañstwa

Departament

Dzia³añ Poprywatyzacyjnych

ul. Krucza 36/Wspólna 6

00-522 Warszawa

Tut. Spó³ka zwraca uwagê, ¿e za ter-

min dorêczenia ww. oœwiadczenia uznaje

siê datê wp³ywu oœwiadczenia do Depar-

tamentu Dzia³añ Poprywatyzacyjnych.

Jednoczeœnie na proœbê Departa-

mentu Dzia³añ Poprywatyzacyjnych,

tut. Spó³ka informuje, i¿ w zwi¹zku

z nieprzes³aniem ww. oœwiadczeñ we-

d³ug stanu na dzieñ 31.12.2013 r. w wy-

maganym terminie, konieczne jest ure-

gulowanie kwot gwarancyjnych wraz

z ustawowymi odsetkami, zgodnie

z otrzymanymi wezwaniami do zap³aty.

Wiceprezes Zarz¹du

Dyrektor ds. naukowo-badawczych

Jaros³aw Jêdraszczyk


Z EKOLOGI¥ NA TY

Stawki dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew

na 2014 rok*

Maksymalne stawki op³at za usuwanie drzew i krzewów za jeden

centymetr obwodu pnia mierzonego na wysokoœci 130 cm

* Za usuniêcie drzew rodzajów i gatunków innych ni¿ okreœlone w tabeli stawki ustala

siê jak dla drzew o podobnej wartoœci przyrodniczej do drzew wymienionych w tabeli.

Marta Janusz, PODR Boguchwa³a

Informacjadla rolnikówprowadzącychgospodarstwaekologiczne

Od 6 grudnia 2013 r. obowi¹zuj¹ nowe

wersje formularzy wniosków o wydanie

zgody na odstêpstwa od zasad obowi¹zu-

j¹cych w rolnictwie ekologicznym, których

udzielaj¹ wojewódzcy inspektorzy JHARS

zgodnie z rozporz¹dzeniem Komisji (WE)

nr 889/2008 z dnia 5 wrzeœnia 2008 r. usta-nawiaj¹cym szczegó³owe zasady wdra¿ania

rozporz¹dzenia Rady (WE) nr 834/2007

w sprawie produkcji ekologicznej i znako-wania produktów ekologicznych w odnie-

sieniu do produkcji ekologicznej, znako-

wania i kontroli (Dz.Urz. UE L 2008nr 250, poz. 1, ze zm.).

Zmiana zwi¹zana jest z modyfikacj¹ sys-

temu informatycznego IJHARS, a wnioski

zosta³y uzupe³nione o indywidualny nu-meru PESEL (w przypadku osób fizycz-

nych) lub numeru NIP (w przypadku

firm).

Tylko do 31 grudnia 2013 r. jednostki

certyfikuj¹ce oraz wojewódzkie inspekto-raty JHARS przyjmowa³y formularze wnio-

sków o wydanie zgody na zastosowanie od-

stêpstw od zasad produkcji ekologicznejstosowane do 5 grudnia 2013 r.

Od 1 stycznia 2014 r., wnioski sk³ada-ne na poprzednio stosowanych wersjach

formularzy nie bêd¹ przyjmowane.

Wnioski dostêpne s¹ na stronie

www.gijhars.gov.pl w zak³adce rolnictwo

ekologiczne/odstêpstwa.

Krystyna Kulpiñska-Grabowska

PODR Boguchwa³a


KLUBY 4H

Niezwykłe spotkania

Kilka lat dzia³alnoœci zaowocowa³o w dorobek oraz tra-dycje klubowe, m.in. w postaci spotkañ z uczestnikamiWarsztatów Terapii Zajêciowej w Huzelach.

Co roku do Klubu wstêpuj¹ nowi cz³onkowie, a towa-rzysz¹ temu nowe plany i zamierzenia, a tak¿e obawy „jaksiê zachowywaæ” i poszukiwanie odpowiedzi na pytania:co dam z siebie innym, jak siê zaanga¿ujê, czy sprostamwyznaczonemu zadaniu, czy potrafiê siê odnaleŸæ, czy na-wi¹¿ê kontakt, czy zostanê zaakceptowany?

Wielu cz³onków Klubu 4H przychodzi na takie spo-tkania z odrobin¹ lêku, niepokoju i w¹tpliwoœci, a zara-zem z wielkim przejêciem. I ju¿ od samych drzwi widzisiê zaskakuj¹c¹ pogodê ducha, ¿yczliwoœæ, otwartoœæ oraz

umiejêtnoœæ szybkiego nawi¹zania kontaktu z nowymiludŸmi. Ju¿ po chwili tocz¹ siê rozmowy jak w grupiestarych znajomych. To robi wra¿enie.

Urzek³a nas ponownie atmosfera spotkania – spokój,harmonia, tolerancja, atmosfera ludzi pogodnych, ser-decznych. Kilka wspólnie spêdzonych godzin i ju¿ Oli-wia z klasy I wie, ¿e pomoc innym stanie siê jej celem¿yciowym, ¿e ju¿ czeka na kolejne spotkanie, i chocia¿jest zmêczona, to widaæ zapa³ w oczach i s³owach. Kubapyta, czy dobrze spe³ni³ swoje zadanie i wie, co zrobiprzy nastêpnym wspólnym biesiadowaniu. To w³aœnie my,cz³onkowie Klubu 4H.

Tak wiele nas łączy

Dziêki takim spotkaniom poznajemy œwiat ludzi nie-pe³nosprawnych. Œwiat, w którym ¿yje mnóstwo osób.Œwiat, w którym wci¹¿ trudno uzyskaæ przychylnoœæ i ak-ceptacjê otoczenia. Œwiat, w którym wci¹¿ jeszcze na codzieñ spotyka siê akty odrzucenia i przejawianego dy-stansu. Kiedy jednak dokonamy g³êbszej refleksji, touœwiadomimy sobie, ¿e tak naprawdê, to osoby niepe³-nosprawne i pe³nosprawne wiêcej ³¹czy ni¿ dzieli. To,co nas ³¹czy, to wspólne cele ¿yciowe, podobne cechyosobowoœci, funkcjonowanie w ¿yciu indywidualnym,spo³ecznym i rodzinnym. To, co nas dzieli, to rodzaji stopieñ niepe³nosprawnoœci.

Wspólne zabawy, rozmowy, zaanga¿owanie w organi-zacjê spotkania uœwiadamiaj¹ nam, ¿e osoby niepe³no-sprawne maj¹ prawo do bycia akceptowanymi, prawo doprzynale¿noœci do krêgu kolegów, przyjació³ oraz uzna-nia w³asnej osoby, jako odrêbnej, wartoœciowej jednost-ki. Tak samo jak ludzie w pe³ni sprawni odczuwaj¹ po-trzebê mi³oœci, przynale¿noœci, wspó³tworzenia, wspó³-prze¿ywania. To dotyczy przecie¿ wszystkich ludzi, nieza-le¿nie od sprawnoœci umys³owej i fizycznej. Maj¹ wiêc tak¹

„Najlepsze niech będziejeszcze lepsze”

Klub 4H przy Publicznym Gimnazjum w Mchawie istnieje od 1995 roku. Pomaga m³odym lu-

dziom z gminy Baligród staæ siê u¿ytecznymi cz³onkami spo³eczeñstwa. Poprzez realizacjê ró¿-

notematycznych programów edukacyjnych, w formie zabawy tematycznej, spe³nia oczekiwania,

gwarantuje realizacjê w³asnych marzeñ oraz przygotowuje do doros³ego ¿ycia. Jest kuŸni¹ przy-

sz³ych liderów spo³ecznoœci lokalnych. Pomaga podejmowaæ decyzje, tak¿e w kwestii wyboru

przysz³ej pracy zawodowej.

Klub 4H uczy przez działanie


KLUBY 4H / PREZENTACJE

Doskona³ym przyk³adem wspó³-czesnego rolnika, na miarê XXIwieku, jest Adam Tudryn rolnik zewsi Przychojec (gmina Le¿ajsk),gdzie wraz z ¿on¹ Iwon¹ i dwójk¹dzieci prowadzi swoje innowacyjnegospodarstwo.

Pan Adam to cz³owiek m³ody i wy-kszta³cony, absolwent Akademii Rol-niczej w Lublinie, pe³en zapa³u i no-wych pomys³ów, patrz¹cy z optymi-zmem w przysz³oœæ – swoj¹ i polskie-go rolnictwa.

O pocz¹tkach swojej pracy w kil-kuhektarowym gospodarstwie prze-jêtym po rodzicach mówi niewiele,zdecydowanie bardziej woli opowia-

Wspó³czesne rolnictwo zmienia siê w b³yskawicznym tempie, a ka¿dy rolnik musi pod¹¿aæ za tymi

zmianami, inwestuj¹c w technologie pozwalaj¹ce na zwiêkszenie efektywnoœci jego pracy. W dzisiej-

szej rzeczywistoœci trudno jest nam sobie wyobraziæ nowoczesne gospodarstwo, w którym nie funk-

cjonuj¹ powszechnie maszyny i urz¹dzenia daj¹ce gospodarzowi pewnoœæ i gwarancjê realizacji naj-

istotniejszych procesów o odpowiedniej porze i po¿¹danej jakoœci.

daæ o swoich dotychczasowych osi¹-gniêciach i rysowaæ ambitne planyna nadchodz¹c¹ przysz³oœæ.

Gospodarstwo Adama i Iwony Tu-drynów ju¿ na pierwszy rzut oka robiwra¿enie, choæby ogromem zabudo-wañ i du¿ej przestrzeni wokó³ nich.Jedno z najnowoczeœniejszych gospo-darstw na Podkarpaciu jest pe³ne ma-szyn rolniczych i ró¿nego typu nowi-nek technicznych, z pewnoœci¹ budzipodziw i nutê zazdroœci niejednegorolnika.

Pan Adam gospodaruje na 95 ha,bêd¹cych glebami ciê¿kimi i lekkimiw klasach od III do V. Ponad 40 hek-tarów corocznie przeznaczonych jest

pod uprawê zbó¿ (¿yta, pszen¿ytai pszenicy), 30 hektarów to ³¹ki, a na25 hektarach uprawiana jest kukury-dza z przeznaczeniem na kiszonki.Odbiorc¹ zbó¿ jest Wytwórnia Paszi Konserwantów DOSSCHE Sp. z o.o.w Sandomierzu, sk¹d pozyskiwanajest gotowa pasza dla krów.

Gospodarstwo ukierunkowanejest na produkcjê mleka – w oborzemam 56 krów mlecznych, 16 ja³ówek,8 byków i 20 cielaków – mówi z dum¹Adam Tudryn, dodaj¹c – docelowoplanujê stado krów mlecznych poszerzyædo 70 sztuk, gdy¿ taka jest wydajnoœæ za-kupionego przeze mnie niedawno robo-ta udojowego.

sam¹ potrzebê kochania i wyra¿ania swoich uczuæ, po-dobne marzenia, pragnienia i cele ¿yciowe, a jednak ichniedoskona³oœæ jest ograniczeniem mo¿liwoœci ¿ycio-wych, przeszkod¹ w znalezieniu pracy, poczuciem uda-remnienia d¹¿eñ i pragnieñ ¿yciowych. Nie mniej jed-nak widzimy obrazy ludzi niezwykle ¿yczliwych, pogod-nych, gotowych na pokonywanie napotykanych trudno-œci. Uczmy siê od nich!

Sens istnienia

My, opiekunowie, uczymy klubowiczów, ¿e m¹droœædodaje odwagi wszystkim poszukuj¹cym dróg stawaniasiê cz³owiekiem wartoœciowym, otwartym na innychi zdolnym do poœwiêceñ.

Tak¹ drogê wskazujemy naszej m³odzie¿y, która œwia-domie wybiera przynale¿noœæ do Klubu 4H, by innym s³u-¿yæ sercem, rozumnym dzia³aniem i mieæ odwagê ¿yæ œwia-domie jak Anna Janko, autorka „Dziewczyny z zapa³kami”,która mówi: „...¿ycie nigdy nie jest p³askie. To nasz stosu-nek do ¿ycia bywa lekcewa¿¹cy. Po prostu traktujemy jejak coœ oczywistego, co siê nam nale¿y, nam i innym. I mie-wamy roszczenia. Tymczasem ono jest darem niezwyk³ym.B¹dŸmy uwa¿ni, patrzmy ca³oœci¹, pamiêtajmy, ¿e jesteœmyczêœci¹ niezwykle skomplikowanego, œwiadomego siebieœwiata”.

Stawiam na nowoczesność

Nauka i zabawa

A ¿e „nie œwiêci garnki lepi¹…” pojechaliœmy tak¿e dogospodarstwa agroturystycznego, zagrody edukacyjnej pañ-stwa Doroty i Andrzeja Kuszów „Bazyl” w Bóbrce na zajêciaz garncarstwa. Ile¿ tam mieliœmy frajdy dla siebie, ile b³otai zniszczonych kawa³ków gliny na kole garncarskim, a jesz-cze wiêcej satysfakcji z wyrobów, które trafi³y do pieca.

Œwiadomoœæ, ¿e sami zrobiliœmy miski, miseczki i dzban-ki by³a buduj¹ca, bo my wiemy, ¿e w Klubie 4H uczymy siêprzez dzia³anie.

Nasza instruktorka, w³aœcicielka gospodarstwa paniDorota, mia³a w sobie tyle doskona³ego podejœcia i kom-petencji w udzielaniu wsparcia, ¿e ka¿dy sta³ siê w tym dniutwórc¹ i artyst¹.

Mo¿e to stanie siê dla nas jak¹œ drog¹ na przysz³oœæ?A mo¿e, kiedy bêdziemy doroœli, w naszych rodzinnychgospodarstwach wprowadzimy takie atrakcje.

Znów dostaliœmy lekcjê ¿ycia, pokazano nam drogi dzia-³ania i wskazano kierunki rozwoju osobistego. Klaudia pra-wie nie chcia³a siê rozstaæ z ko³em, nawet wtedy gdy innirozkoszowali siê smakiem ogniskowych przysmaków i za-przyjaŸniali z psami i kotami gospodarzy.

Opiekunowie Klubu 4HEwa Winiarczyk – PZDR w Lesku

Maria Osêkowska – Publiczne Gimnazjum w Mchawie


PREZENTACJE

Gospodarstwo jest w pe³ni zme-chanizowane. Choæ maszyn na pierw-szy rzut oka nie widaæ, to s¹ oneskrzêtnie zabezpieczone w du-¿ych wiatach otaczaj¹cych go-spodarstwo. Znajduj¹ siê tutaj4 ci¹gniki – Ferguson, Fendti 2 Ursusy, kombajn zbo¿owyBizon Rekord, prasoowijarka,agregat uprawowy, p³ugi, przy-czepy i du¿y rozrzutnik. Jed-nak to co najcenniejsze, chlu-ba gospodarza, znajduje siêw imponuj¹cej wielostanowi-skowej oborze wybudowanejw 2006 r.

W 2012 r. w gospodarstwie Tu-drynów uruchomiono pierw-sz¹ w po³udniowo-wschodniejPolsce oborê z automatycz-nym systemem udoju.

Z tej to okazji zorganizo-wano tam „Dzieñ OtwartychDrzwi” z udzia³em w³adz sa-morz¹dowych, rolników i or-ganizacji rolniczych. Jest tonajbardziej zaawansowane ta-kie urz¹dzenie udojowe do-stêpne obecnie na rynku fir-my „LELY”. Dziêki systemowiautomatycznego doju wrazz systemem bramek steruj¹-cych ruchem krów w oborzeoraz stacj¹ paszow¹ skróci³ siê czasudoju blisko 60 krów mlecznych,a co za tym idzie poprawi³o bezpie-czeñstwo i higiena pracy.

gatu pr¹dotwórczego i rozrzutnika doobornika.

– Postêp jest nieunikniony – mówirolnik, dodaj¹c – robot udojowy firmy„LELY” jest urz¹dzeniem tak nowocze-snym, ¿e wymaga zmiany mentalnej rol-nika, a co za tym idzie odpowiedniegoprzygotowania do jego u¿ytkowania.Niew¹tpliwie jego zalet¹ jest oszczêdnoœæczasu, choæ robot nie eliminuje ca³kowi-cie pracy cz³owieka, to jednak znaczniej¹ u³atwia. Zastosowane rozwi¹zaniatechnologiczne pozwalaj¹ na szybkiei sprawne dojenie, co w widoczny spo-sób poprawia wydajnoœæ krów oraz po-prawia ich kondycjê, co z kolei przek³a-da siê na jakoœæ produkcji.

Dotychczasowe dzia³ania rolnikaz Przychojca nie usz³y uwadze pod-karpackich specjalistów z instytucjii organizacji rolniczych, pan AdamTudryn jest wysoko ceniony za pracêi ambicjê, a przede wszystkim za kon-sekwencjê w dzia³aniu.

W konkursie „Agroliga 2012”w kategorii „Rolnicy” zaj¹³II miejsce w województwiepodkarpackim, by³ laure-atem plebiscytu „RolnikRoku 2013” organizowane-go przez „Nowiny”. Ponad-to Tudrynowie byli finali-stami XIX edycji Ogólno-polskiego Konkursu „Rol-nik – Farmer Roku 2013”organizowanego pod pa-tronatem Ministra Rolnic-twa i Rozwoju Wsi.

Gospodarstwo w Przy-chojcu, to „¿ywy” dowód nato, ¿e nowoczesne rolnic-two mo¿e byæ op³acalne.Oczywiœcie, podstaw¹ takdobrych wyników jest ciê¿-ka i ¿mudna praca, nie tyl-ko fizyczna, ale tak¿e umy-s³owa. Œwiat idzie naprzód,ka¿da dziedzina gospodar-cza wymaga dziœ sta³egodokszta³cania, nie inaczejjest tak¿e z rolnictwem.Nowoczesne gospodarstwarodzinne, zw³aszcza te in-nowacyjne, œciœle nastawio-ne na konkretn¹ dzia³al-

noœæ produkcyjn¹ dobrze rokuj¹ naprzysz³oœæ.

Tekst i fot. Jacek GolbaPODR Boguchwa³a

W oborze znajduje siê automatyczny system udoju

Inwestycja zrealizowana zosta³az dzia³ania „Modernizacja gospo-darstw rolnych” w ramach projektu

pod nazw¹ zakup i monta¿ systemuautomatycznego doju, zgarniacza³añcuchowego i zgarniacza ³añcu-chowego dla ja³owizny, a tak¿e agre-


DOM I RODZINA

Pierwsze wzmianki

Jab³ko znane jest od stworzenia œwiata. Ta pierwsza ro-œlina zawa¿y³a na losach ludzkoœci, wszystko oczywiœcie zaspraw¹ Adama i Ewy.

Pod¹¿aj¹c tym tropem, mo¿emy stwierdziæ, ¿e biblijnyRaj znajdowa³ siê na terenie dzisiejszych Chin. Jab³ko po-chodzi z tropikalnych i podzwrotnikowych dolin górskichpo³udniowo-wschodniej Azji. Tamte tereny s¹ bowiem oj-czyzn¹ dzikich jab³oni.

Wzmiankowane w Biblii oraz w mitologii greckiej jab³-ko, by³o opisywane przez Hipokratesa (I w. p.n.e.), a na-dworny lekarz cesarzy rzymskich Galen (II w. n.e.) zaleca³wino jab³kowe jako cudowne lekarstwo na wszystkie dole-gliwoœci. Jab³onie uprawiano w dawnej Polsce, a ich œladyznaleziono w Biskupinie. Do dzisiaj w dzieñ œw. B³a¿eja(3 lutego), patrona od bólu gard³a, œwiêci siê w koœcio-³ach jab³ka, by mo¿na by³o je spo¿yæ z wiar¹, ¿e owoc tenuchroni przed chorobami gard³a.

Dlaczego warto uwzględniać jabłkow swojej diecie?

Jab³ka zawieraj¹ mnóstwo witamin i substancji, którewzmacniaj¹ uk³ad odpornoœciowy. Przydatne jest to zw³asz-cza jesieni¹, kiedy organizm potrzebuje dodatkowej ochro-ny przed chorobami, wtedy te¿ jab³ka s¹ najsmaczniejszei dostêpnych jest najwiêcej ich odmian. Ró¿ni¹ siê onekszta³tem, wielkoœci¹, barw¹, aromatem i smakiem. Wszyst-kie jednak pozytywnie wp³ywaj¹ na zdrowie, m.in.:� chroni¹ uk³ad kr¹¿enia oraz serce,� s¹ lekarstwem zarówno na zaparcia, jak i na biegunki,

� obni¿aj¹ ryzyko chorób nowotworowych,� obni¿aj¹ poziom cholesterolu we krwi,� oczyszczaj¹ organizm,

� dzia³aj¹ odkwaszaj¹co,� oprawiaj¹ pamiêæ,� wzmacniaj¹ dzi¹s³a,� dostarczaj¹ cennych witamin i sk³adników mineralnych,� sprzyjaj¹ zachowaniu zgrabnej sylwetki,� pomagaj¹ zachowaæ ³adny wygl¹d.

Jabłkowa kuchnia

Ciasto jabłkowo-serowe

Placki: 3 szklanki m¹ki, 1 szklanka cukru, 25 dag mas³a,2 ¿ó³tka + 1 jajo, 2 ³y¿ki kwaœnej œmietany, 1 ³y¿eczka proszku dopieczenia.Masa serowa: 1/2 kg sera, 15 dag cukru, 1 cukier wanilinowy,3 jaja, 1 budyñ waniliowy.Masa jab³kowa: 1 kg jab³ek, 1 cukier wanilinowy, 1/2 szkl.cukru, 2 galaretki owocowe.

Sk³adniki ciasta wymieszaæ na stolnicy razem z posie-kanym mas³em. Wyrobiæ ciasto, sch³odziæ ok. 30 minut.

JABŁKO – (NIE)ZWYKŁY LEKJab³ka to najpopularniejsze w naszym kraju owoce, do których mamy dostêp przez okr¹g³y rok.

Mog¹ stanowiæ wartoœciow¹ przek¹skê pomiêdzy posi³kami lub byæ sk³adnikiem smacznego deseru.

Jabłkowe ciekawostki

� Jab³ka wydzielaj¹ etylen, który reguluje wzrost, np.jeœli w spi¿arni mielibyœmy zielone owoce bana-nów, pomidorów itp. wystarczy po³o¿yæ przy nichjab³ka, to znacznie przyspieszy ich dojrzewanie.

� Br¹zowe plamy, które pojawiaj¹ siê na zepsutychjab³kach wywo³ane s¹ przez rakotwórczy alkaloid– patulinê. Przenika on przez ca³y mi¹¿sz, dlategosamo wyciêcie zgni³ego kawa³ka nie wystarczy, ta-kie jab³ko nale¿y po prostu wyrzuciæ.

� Jab³ka maj¹ dzia³anie moczopêdne, wiêc mog¹zmniejszaæ obrzêki nóg.

� Medycyna ludowa przypisuje im leczniczy wp³yw nabóle stawów. Gotowane tarte jab³ka lecz¹ te¿ bie-gunkê u dzieci oraz niestrawnoœæ i choroby wrzo-dowe u osób doros³ych, a herbata ze skórek jestdoskona³ym œrodkiem do p³ukania jamy ustneji gard³a. Dezynfekuje i likwiduje stany zapalne.

� Domowy ocet jab³kowy, wypijany codziennie w pro-porcjach: 2 ³y¿eczki octu wymieszane z 2 ³y¿eczka-mi miodu i 1/2 szklanki przegotowanej wody, uzu-pe³nia potas w organizmie, hamuje rozwój infek-cji i poprawia trawienie. Powinny jednak unikaægo osoby z chorob¹ wrzodow¹.


DOM I RODZINA

Podzieliæ na trzy czêœci, ka¿d¹ rozwa³kowaæ do wymiarówblachy i piec ok. 35 minut do zrumienienia.

Ser zemleæ, w³o¿yæ do garnka, dodaæ pozosta³e sk³ad-niki i wymieszaæ. Masê zagotowaæ na wolnym ogniu, podkoniec wlaæ budyñ rozpuszczony w 1/2 szkl. mleka i goto-waæ jeszcze 5 minut.

Jab³ka zetrzeæ na tarce, wymieszaæ z cukrami i upra¿yæ.Pod koniec wsypaæ suche galaretki i dobrze wymieszaæ.Upieczone placki prze³o¿yæ ciep³ymi masami. Wierzch cia-sta posypaæ cukrem pudrem.

Szarlotka z budyniem

Ciasto: 4 szklanki m¹ki, 1 szklanka cukru, 25 dag mas³a,5 ¿ó³tek, 3 ³y¿ki smalcu, 3 ³y¿eczki proszku do pieczenia, 1 cukierwanilinowy.Ponadto: 4-6 jab³ek, 3 budynie œmietankowe lub waniliowe,1 l mleka.

Ze sk³adników wyrobiæ ciasto, podzieliæ na dwie nie-równe czêœci 60 i 40%. Wiêksz¹ wy³o¿yæ blaszkê ³¹czniez brzegami, mniejsz¹ sch³odziæ.

Jab³ka pokroiæ w ósemki. Wy³o¿yæ na ciasto i posypaæcynamonem.

Na mleku ugotowaæ budyñ. Ciep³y wylaæ na jab³ka. Nawierzch zetrzeæ sch³odzon¹ czêœæ ciasta. Wstawiæ do pie-karnika i piec ok. 45 minut w 180OC.

Racuchy drożdżowe

1/2 kg m¹ki, 3 dag dro¿d¿y, 3 jajka, 3 ³y¿ki cukru, 2,5 szklankimleka, szczypta soli, 3 du¿e jab³ka, cukier puder do posypania,olej do sma¿enia.

Dro¿d¿e utrzeæ z cukrem, wymieszaæ w naczyniu z po-zosta³ymi sk³adnikami. Masa powinna mieæ gêstsz¹ konsy-stencjê ni¿ ciasto na naleœniki.

Jab³ka mo¿na dodawaæ na trzy sposoby:� obraæ ze skórki, pokroiæ w kostkê i dodaæ do masy,� zetrzeæ na tarce i wymieszaæ z ciastem,� pokroiæ w kr¹¿ki, za pomoc¹ widelca wk³adaæ do ciastai oblane ciastem kr¹¿ki sma¿yæ na t³uszczu.

Racuszki sma¿yæ na rozgrzanym oleju z dwóch stron.Ods¹czyæ z jego nadmiaru na rêczniku papierowym. Wy-studziæ i posypaæ cukrem pudrem.

Powidło z jabłek

3 kg jab³ek, 1 szklanka cukru.Jab³ka umyæ, nie obieraæ. Ca³e owoce zetrzeæ na tarce

i sma¿yæ na wolnym ogniu ok. 2 godziny. Pod koniec do-daæ cukier i sma¿yæ jeszcze oko³o 15 minut. Masê prze³o-¿yæ do wyparzonych s³oików i pasteryzowaæ 8 minut.

Pieczone jabłka

6 jab³ek, 2 ³y¿ki miodu, spora garœæ orzechów w³oskich, 4 ³y¿kip³atków migda³owych, garœæ rodzynek, cynamon.

Jab³ka umyæ, wydr¹¿yæ gniazda nasienne. Przygotowaæfarsz do wype³nienia: orzechy i p³atki migda³owe drobnopokruszyæ, namoczone we wrz¹tku rodzynki ods¹czyæi dodaæ do orzechów wraz z cynamonem. Ca³oœæ po³¹czyæz miodem. Powsta³¹ mieszank¹ wype³niæ jab³ka. Formê dozapiekania wy³o¿yæ foli¹ aluminiow¹, u³o¿yæ na niej jab³kai wstawiæ do nagrzanego do 180OC piekarnika. Piec ok.45 minut. Podawaæ jako deser na ciep³o.

Renata MazurekPODR Boguchwa³a

Źród³a: witamina.org/historia.html, poradnikzdrowie.pl, ŒwiatWiedzy nr 5/2011

Fot. 1-4 – Patrycja Reszko


ARTYKU£ SPONSOROWANY

PUNKTY HANDLOWE1. Firma Handlowa „Góral” Piotr Szewczyk, 39-124 Iwierzyce

137, 602 178 072.2. Hurtownia Weterynaryjno-Zoologiczna Eskulap, 32-080

Zabierzów, ul. Krakowska 311, 12 28 54 545.3. Firma Handlowo-Us³ugowa „Gospodarz” Maciej Szczepa-

niak, 37-120 Markowa 1324, 17 22 65 901.4. Gabinet Weterynaryjny „AVET” lek. wet. Renata Potempa,

38-200 Jas³o, ul. Szopena 12, 13 44 67 974, 509 480 848.5. P.R.P.H.U Jacek Kañka Lecznica Weterynaryjna i OJK

SAROYAN, 33-170 Tuchów, ul. Mickiewicza 50, 14 65 25 815.6. AGRO-MAL, Hurtownia Œrodków Ochrony Roœlin, 37-600

Lubaczów, ul. Abp. E. Baziaka 15a, 16 63 30 011.7. Zuzanna Kornaga Firma Handlowo-Rolnicza, 37-600 Luba-

czów, ul. Krasickiego 8, 693 128 771, 724 204 520.8. Centrala Nasienna St. Ziêba, W. Krzeptoñ, 37-630 Oleszyce,

ul. Nasienna 11, 607 087 832, 16 63 15 077.9. Podkarpacka Spó³dzielnia Producentów Trzody Chlewnej

Tucznik, 36-051 Górno, ul. Centralna 2/8, 696 016 275.10. Mieleckie Zrzeszenie Producentów Trzody Chlewnej TUCZ-

BOR, Sp. z o.o., 39-305 Borowa, 104/2, 600 355 069,17 58 15 703.

11. Firma Handlowo-Us³ugowa PASZWIT Zofia Szaro, 38-100Strzy¿ów, ul. Witosa 1, 606 634 036.

12. Gabinet Weterynaryjny, lek. wet. Wojciech Ma³ek, 38-530Zarszyn, ul. Wschodnia 22, 601 783 654.

13. Sklep Zielarsko-Medyczny „Jaga-Cora II” Katarzyna Bieda,35-001 Rzeszów, ul. Asnyka 3,17 85 25 613.

14. Przychodnia Weterynaryjna, lek. wet. Magdalena Koœ,38-500 Sanok, ul. Lipiñskiego 19, 13 46 37 800.

15. Gabinet Weterynaryjny, lek. wet. Piotr Bober, ul. 11 Listo-pada 13, 38-300 Gorlice, 504 107 121.

16. Us³ugi Weterynaryjne, lek. wet. Krzysztof Skwierczyñski,37-723 Stubno, Stubno 8a, 601 869 425.

17. Lecznica Weterynaryjna, lek. wet. Janusz Soczek, Bia³aNi¿na 345, 33-330 Grybów, 18 44 50 409.

18. Gabinet Weterynaryjny pod œw. Hubertem, lek. wet.Les³aw Tkaczyk, 37-200 Przeworsk, ul. Lubomirskich 1b,883 155 982.

19. AGRO-MAL, 23-420 Tarnogród, ul. Partyzantów,84 68 98 154.

20. AGRO-MAL, 37-610 Narol, ul. Warszawska 1, 16 63 17 014.21. AGRO-MAL, Rzeszów, ul. Lubelska 46, gie³da ma³opolska,

17 86 42 540.22. AGRO-MAL, 37-530 Sieniawa, ul. Czarneckiego 1,

16 62 27 503.23. AGRO-MAL, 37-200 Przeworsk, ul. Studziñska 1,

16 64 82 736.24. Gabinet Weterynaryjny, lek. wet. Zbigniew Keklak, 33-380

Krynica Zdrój, ul. Kraszewskiego 42, 602 191 234.25. Animals, Gabinet Weterynaryjny, Monika Wiœniewska,

Tadeusz Tomera, 34-650 Tymbark, 18 33 41 024.26. Firma ZIS Agnieszka Sowa, 37-500 Jaros³aw, ul. PrzyjaŸni 6,

607 087 832.27. Lek. wet. Marek Wiêcek, 37-300 Le¿ajsk, ul. Tomasza

Micha³ka 8, 603 269 806.28. F.B.H. „RAPID”, Robert Osiadacz, ul. Mieros³awskiego 14,

37-700 Przemyœl, tel. 506 440 707.29. ,,Detar” Ziemniaki Sadzeniaki, 39-216 Stara Jastrz¹bka

101a,tel. 14 682 54 22, Janusz Kusek 603 694 446, Miko³ajKusek 606 322 992.


Z ¯YCIA SAMORZ¥DU ROLNICZEGO

� 3 grudnia podczas posiedzenia, za-rz¹d Izby zaopiniowa³ dwa wnioski rol-ników w sprawie roz³o¿enia na ratynale¿noœci za zakup nieruchomoœcirolnych po³o¿onych w gminach Ryma-nów i Radymno oraz wniosek Marsza³-ka Województwa Podkarpackiegow sprawie zmiany przeznaczenia nacele nieleœne gruntów leœnych w gmi-

Bój o ubójPodkarpacka Izba Rolnicza

zbiera podpisy pod obywatelskimprojektem ustawy przywracaj¹cymubój rytualny.

Wzór listy, na której nale¿ysk³adaæ podpisy znajduje siê nastronie internetowej Izbywww.pir.xo.pl w zak³adce Ubój ry-tualny. Wype³nione listy nale¿yprzes³aæ do biura Izby w Bogu-chwale, ul. Tkaczowa 146, lub z³o-¿yæ w najbli¿szej siedzibie RadyPowiatowej Podkarpackiej IzbyRolniczej.

nie Dzikowiec. Zarz¹d wyda³ tak¿e opi-nie do szeœciu projektów uchwa³ RadGmin i Rad Miast w sprawie obni¿eniaœredniej ceny skupu ¿yta dla celów ob-liczania podatku rolnego w 2014 r.� 9 grudnia Stanis³aw Bartman, pre-zes zarz¹du Izby uczestniczy³ w Rze-szowie w inauguracji dzia³alnoœci„Spo³ecznej Podkarpackiej AkademiiNajlepszych Praktyk”.� 11 grudnia Jerzy Bator, cz³onekzarz¹du Izby uczestniczy³ w sympo-zjum podsumowuj¹cym dzia³ania pro-jektu „Tropem karpackich ¿ubrów”w Lutowiskach.� 14 grudnia Stanis³aw Bartman,prezes zarz¹du Izby uczestniczy³w podsumowaniu V Konkursu KronikKGW „Kronika jako zwierciad³o ¿yciai dzia³alnoœci Kó³ Gospodyñ Wiej-skich” w Albigowej.� 17 grudnia podczas posiedzeniazarz¹d Izby zaopiniowa³ piêæ wnio-sków rolników w sprawie roz³o¿enia naraty nale¿noœci za zakup nieruchomo-œci rolnych po³o¿onych w gminach:Stary Dzików, Miejsce Piastowe, Me-dyka i Narol oraz zaopiniowa³ wnio-sek Marsza³ka Województwa Podkar-

packiego w sprawie zmiany przezna-czenia na cele nieleœne gruntów le-œnych w gminie Nozdrzec. Zarz¹dwyda³ tak¿e opinie do dwóch projek-tów uchwa³ Rad Gmin i Rad Miastw sprawie obni¿enia œredniej ceny sku-pu ¿yta dla celów obliczania podatkurolnego w 2014 r.� 23 grudnia odby³o siê Walne Zgro-madzenie Delegatów Izby.

W grudniu pracownicy Izby zorga-nizowali 25 dwudniowych szkoleñz zakresu pielêgnowania i ochronyupraw leœnych.

W grudniu odby³y siê posiedzeniaRad Powiatowych Izby w: Le¿ajsku,Strzy¿owie, Rzeszowie, Przemyœlu, Sta-lowej Woli, Nisku, Tarnobrzegu, Lu-baczowie, Kolbuszowej, Brzozowie,Jaros³awiu, Mielcu, £añcucie, Jaœle,Dêbicy, Przeworsku i w Ropczycach.W Sanoku odby³o siê tak¿e ³¹czoneposiedzenie Rad Powiatowych PIRw Lesku, Sanoku i Ustrzykach Dol-nych. W posiedzeniach uczestniczylicz³onkowie zarz¹du Izby.

Agnieszka GrelaPodkarpacka Izba Rolnicza

Z prac zarządu i biuraPodkarpackiej Izby Rolniczej

Podczas posiedzenia zarz¹d Izby opiniowa³ m.in. projekty uchwa³ Rad Gmin i Rad Miast



Podczas posiedzenia WalnegoZgromadzenia delegaci podjêliuchwa³y zmieniaj¹ce regulamin obradWalnego Zgromadzenia Podkarpac-kiej Izby Rolniczej, regulamin pracyzarz¹du, Komisji Rewizyjnej i komisjiproblemowych oraz zatwierdzili bu-d¿et Izby na rok 2014. Podjêli równie¿uchwa³ê w sprawie ustalenia tekstujednolitego statutu PodkarpackiejIzby Rolniczej oraz uchwa³ê zmienia-j¹c¹ logo Izby.

Delegaci podjêli tak¿e uchwa³êwprowadzaj¹c¹ zmiany do trybu przy-znawania odznaczeñ PodkarpackiejIzby Rolniczej obejmuj¹c¹ nowe wzo-ry legitymacji.

W trakcie obrad przewodnicz¹cyBartman omówi³ dzia³alnoœæ Izbyw ostatnim pó³roczu. Akcentowa³, ¿ezarz¹d Izby podczas swoich obrad po-dejmowa³ uchwa³y i postanowieniadotycz¹ce przekwalifikowania grun-tów, obni¿enia œredniej ceny skupu¿yta dla potrzeb obni¿enia podatkurolnego oraz roz³o¿enia na raty nale¿-noœci za zakup nieruchomoœci. Przy-

ObradowałoWalne Zgromadzenie23 grudnia 2013 roku odby³o siê Walne Zgromadzenie Podkarpackiej Izby Rolniczej. G³ównym ce-lem posiedzenia by³o przyjêcie bud¿etu na 2014 rok oraz zatwierdzenie zmian w statucie i w regula-minach Izby. Walne Zgromadzenie prowadzi³ przewodnicz¹cy, Stanis³aw Bartman.

pominaj¹c o modernizacji budynkuIzby w Trzebownisku przewodnicz¹cyBartman poinformowa³ o zakoñcze-niu pierwszego etapu prac. Mówi¹co sprawach rolniczych Bartman poin-formowa³, ¿e rok 2013 by³ ostatnim ro-kiem, w którym dzier¿awcy gruntówmogli w pierwszej kolejnoœci nabywaæ

ziemiê oraz o koñcz¹cej siê linii kre-dytowej na zakup ziemi. Zapewni³ ze-branych, ¿e jest du¿a szansa, i¿ kredytna zakup ziemi bêdzie funkcjonowa³w 2014 roku, ale bêdzie on inaczejoprocentowany.

W trakcie obrad delegaci dyskuto-wali o sprawach rolniczych. Dyskusja

Fot. A. Warzecha

Obradom przewodniczy³ Stanis³aw Bartman, prezes Podkarpackiej Izby Rolniczej (na zdj. trzeci z lewej)

Delegaci z zainteresowaniem s³uchali wyst¹pieñ kolejnych prelegentów



toczy³a siê wokó³ kwestii szkód ³owiec-kich, wapnowania gleb i uboju rytual-nego. Podczas posiedzenia delegaciporuszyli kwestiê upadku hodowlitrzody chlewnej i byd³a na Podkarpa-ciu. Rozmawiaj¹c o spadku pog³owiazwierz¹t w naszym województwie, de-legaci zwrócili uwagê na koniecznoœæpowstrzymania tego procesu poprzezwprowadzenie programów regional-nych i na koniecznoœæ zweryfikowaniawymagañ dla gospodarstw rolnychœciany wschodniej uwzglêdniaj¹cychspecyfikê tego regionu.

Dominuj¹c¹ kwesti¹ posiedzeniaWalnego Zgromadzenia okaza³ siê te-mat dotycz¹cy strat powsta³ych na sku-tek szkód ³owieckich wyrz¹dzanychprzez zwierzynê ³own¹. Rozmawiaj¹co tym, delegaci postulowali o zwiêk-szenie liczby odstrza³ów i o zmianêPrawa ³owieckiego.

Podczas obrad poruszono równie¿temat funkcjonowania ma³ych gospo-darstw w nowej perspektywie finanso-wej. Delegaci zgodnie przyznali, ¿ema³e gospodarstwa, powinny mieæszansê dalszego funkcjonowania i po-winny otrzymaæ wsparcie na rozwój.Postulowali o zabezpieczenie œrodkóww nowym PROW 2014-2020 na re-

CZY WIESZ, ŻE...

strukturyzacjê takich gospodarstwi o to by wymogi stawiane ma³ym go-spodarstwom by³y dostosowane do ichmo¿liwoœci. To w³aœnie, zdaniem de-legatów, w ma³ych gospodarstwach jestszansa na rozwój produkcji zwierzêcej,czy te¿ produkcji ekologicznej.

Delegaci wnioskowali równie¿o podjêcie dzia³añ zmierzaj¹cych doodbudowania stada macior na Pod-karpaciu, o skrócenie okresu karen-cji w obowi¹zkowym ubezpieczeniuupraw, zmniejszenie kar za wycinkêdrzew oraz domagali siê wyd³u¿eniaterminu zg³aszania urodzeñ, prze-mieszczeñ i upadków zwierz¹t do biurAgencji Restrukturyzacji i Moderniza-cji Rolnictwa.

Podczas obrad Walnego Zgroma-dzenia g³os zabierali zaproszeni go-œcie, którzy poruszyli kwestie dop³atbezpoœrednich, wsparcia w ramachPROW 2014-2020 oraz temat sprzeda-¿y ziemi.

Posiedzenie zakoñczy³o siê z³o¿e-niem ¿yczeñ œwi¹tecznych i noworocz-nych przez prezesa zarz¹du Izby, Sta-nis³awa Bartmana.

Gra¿yna JarochaPodkarpacka Izba Rolnicza

– Od 1 stycznia zmieni-ła się wysokość skład-ki zdrowotnej rolnikówprowadzących działyspecjalne.

Od 1 stycznia 2014 r. kwotaminimalnego wynagrodzenia zapracê wynosi 1680 z³. W zwi¹z-ku z tym, ¿e kwota ta jest pod-staw¹ wymiaru miesiêcznejsk³adki na ubezpieczenie zdro-wotne rolników prowadz¹cychdzia³y specjalne to zmieni³a siête¿ wysokoœæ sk³adki zdrowotnejp³aconej przez rolników prowa-dz¹cych te dzia³y.

Zadeklarowana podstawa wy-miaru sk³adki zdrowotnej rolni-ków, którzy prowadz¹ dzia³y spe-cjalne produkcji rolnej, odpo-wiada dochodowi ustalonemudla opodatkowania podatkiemdochodowym od osób fizycz-nych i nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿kwota minimalnego wynagro-dzenia za pracê.

Od 1 stycznia 2014 roku naj-ni¿sza miesiêczna sk³adka naubezpieczenie zdrowotne wy-mienionych osób, stanowi¹ca9 proc. kwoty 1680 z³ najni¿szegowynagrodzenia za pracê w 2014 r.,wyniesie 151 z³ (9% x 1680 z³).

Pamiêtaæ nale¿y, ¿e do31 stycznia 2014 roku nale¿y z³o-¿yæ oœwiadczenia o rodzajachprowadzonej dzia³alnoœci i prze-widywanego z tego tytu³u docho-dzie, wraz z odpisem decyzji na-czelnika urzêdu skarbowego wy-danej na podstawie deklaracjio rodzajach i rozmiarach zamie-rzonej produkcji rolnej lub o wy-sokoœci przewidzianego docho-du w 2014 roku. Na podstawietych dokumentów ustalona zosta-nie wysokoœæ miesiêcznej sk³adkizdrowotnej na ubezpieczeniezdrowotne osób zobowi¹zanychdo ich op³acania w 2014 r. z tytu-³u prowadzenia dzia³ów specjal-nych produkcji rolnej.

Źród³o: Na podstawie www.krus.gov.pl

Aktualn¹ sytuacjê w rolnictwie i podzia³ œrodków w nowej perspektywie 2014-2020 oceni³ JanBury, pose³ RP


AKTUALNOŒCI

– Konferencja zorganizowana przezSejmik Województwa Ma³opolskiego przywspó³udziale Ma³opolskiej Izby Rolniczejby³a okazj¹ do doprecyzowania wnioskówdo Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich2014-2020 zg³oszonych podczas dotychcza-sowych konsultacji – mówi Marian Bo-becki, cz³onek zarz¹du PodkarpackiejIzby Rolniczej uczestnicz¹cy w spotka-niu i wyjaœnia, ¿e w konferencji uczest-niczyli przedstawiciele piêciu izb rol-niczych po³udniowej Polski.

W trakcie spotkania zaprezento-wano propozycje dotycz¹ce ma³ychgospodarstw rolnych w kontekœciePROW 2014-2020. Szczegó³owy refe-rat na ten temat przedstawi³a ZofiaSzalczyk, wiceminister rolnictwa i roz-woju wsi. Podsekretarz stanu podkre-œli³a fakt, ¿e proponowane rozwi¹za-nia uwzglêdniaj¹ dotychczasowe uwa-gi zg³oszone przez samorz¹dy woje-wódzkie i izby rolnicze.

PROW z perspektywymakroregionu PolskiPołudniowo-WschodniejW Rac³awicach odby³a siê konferencja „Propozycje PROW 2014-2020 dotycz¹ce ma³ych gospodarstwrolnych” po³¹czona z debat¹ nad ostatecznym kszta³tem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Fot. A. Warzecha

Stanis³aw Kalemba, minister rol-nictwa i rozwoju wsi poinformowa³,¿e zostan¹ uruchomione rezerwy narestrukturyzacjê ma³ych gospodarstw

rolnych i zapewni³, ¿e bêd¹ mog³yone liczyæ na wsparcie ze strony Mi-nisterstwa.

Uczestnicy konferencji zg³aszalidodatkowe uwagi i propozycje doprojektu. Zgodzili siê co do tego, ¿eze wzglêdu na niewielk¹ iloœæ œrod-ków PROW, zw³aszcza w II filarze,musz¹ byæ one racjonalnie wykorzy-stane i wspieraæ rozwój tych benefi-cjentów oraz te obszary, które w po-przednim okresie nie korzysta³yz tego rodzaju wsparcia lub wykazuj¹tendencje spadkowe np. produkcjazwierzêca czy gospodarstwa wielo-funkcyjne.

Podczas spotkania omówionokwestie polityki spo³ecznej dla go-spodarstw wiejskich i gospodarstwwielopokoleniowych. – Listê wnio-

sków i postulatów do wdro¿enia jakonowe dzia³ania przedstawi³a Ma³gorza-ta Sarzalska, wicedyrektor Departamen-tu Analiz Ekonomicznych i Prognoz Mi-

nisterstwa Pracy i Polityki Socjalnej– mówi Jerzy Bator, cz³onek zarz¹duPodkarpackiej Izby Rolniczej i wyja-œnia, ¿e podczas spotkania ministerW³adys³aw Kosiniak-Kamysz szczegó-³owo odniós³ siê do kwestii ubóstwana obszarach wiejskich, bezrobociaoraz wykluczenia spo³ecznego. – Niemo¿na mówiæ o rozwoju obszarów wiej-skich nie podchodz¹c do zagadnieniawieloaspektowo – wyjaœnia³.

Wœród innych tematów konferen-cji znalaz³y siê zagadnienia dotycz¹-ce polityki rozwoju regionalnego, zeszczególnym uwzglêdnieniem tere-nów makroregionu Polski Po³udnio-wo-Wschodniej.

Lucyna RudnyPodkarpacka Izba Rolnicza

Marian Bobecki, cz³onek zarz¹du Podkarpac-kiej Izby Rolniczej zg³asza uwagi do programuPROW

Dotychczasowe i nowe uwagi da³y pocz¹tek dyskusji na temat miejsca i roli ma³ych gospodarstwrolnych. Na zdjêciu: Marian Bobecki i Jerzy Bator, cz³onkowie zarz¹du Podkarpackiej Izby Rolniczej


NASZE ROZMOWY

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa____________________________

Podkarpacki Oddzia³ Regionalny

Jak duże środki finansowe wpłynęły napodkarpacką wieś?

Na podkarpack¹ wieœ w ramach unijnej pomocy wp³y-nê³o ju¿ ponad 6,4 mld z³. Wiêksza czêœæ tych œrodkówwspomog³a funkcjonowanie i rozwój gospodarstw rolnych,ale równie¿ nie ma³e pieni¹dze zosta³y ulokowane w jak-¿e potrzebne na Podkarpaciu nowe pozarolnicze miejscapracy czy unowoczeœnianie przedsiêbiorstw z sektora rol-no-spo¿ywczego. Przypomnê, ¿e kluczowymi mechanizma-mi finansowania rolnictwa, przetwórstwa ¿ywnoœci i roz-woju obszarów wiejskich s¹: koñcz¹cy siê Program Roz-woju Obszarów Wiejskich na lata 2007 -2013 oraz p³atno-œci w ramach wsparcia bezpoœredniego.

Podział środków w ramach poszczegól-nych programów wsparcia:

Systemy wsparcia bezpoœredniego 3 254 085 690,36 z³PROW 2007-2013 (w tym ONW) 2 270 916 294,67 z³PROW 2004-2006 (w tym ONW) 399 974 589,97 z³SPO 2004-2006 (Restrukturyzacja+ rybo³ówstwo) 132 219 026,83 z³Wspólna Organizacja RynkuOwoców i Warzyw 36 342 887,65 z³Program SAPARD 302 114 013,44 z³PO Zrównowa¿ony rozwój sektorarybo³ówstwa... 2007-2013 28 068 237,32 z³

RAZEM 6 423 720 740,24 z³

Podkarpacka żywność jest coraz lepszejjakości. Duża w tym zasługa ARiMR...

Tak, to dziêki pieni¹dzom dostêpnym w dzia³aniu„Zwiêkszanie wartoœci dodanej podstawowej produkcjirolnej i leœnej” w ramach PROW 2007-2013 rozwijaj¹ siêistniej¹ce i powstaj¹ nowe zak³ady przetwórcze. Przed-

siêbiorcy inwestuj¹ otrzymane œrodki w wyposa¿enie swo-ich firm w nowoczesne i wydajne maszyny czy te¿ w nowelinie technologiczne. Wsparcie przeznaczane jest napoprawienie jakoœci wytwarzanych produktów oraz zwiêk-szenie kontroli nad bezpieczeñstwem wytwarzanej ¿yw-noœci. Z tej pomocy na Podkarpaciu skorzysta³y do tejpory 44 zak³ady przetwórcze na ³¹czn¹ kwotê dofinanso-wania ponad 52 mln z³. Ta liczba i ta kwota mog¹ jeszczewzrosn¹æ, bo program bêdzie rozliczony do koñca 2015roku.

Agencja wspiera również powstawaniei funkcjonowanie grup producentów rol-nych. Czy rolnicy przekonali się już dowspólnego gospodarowania?

W naszym województwie problemem jest du¿e roz-drobnienie gospodarstw i tym samym ich niska towaro-woœæ. Moim zdaniem tworzenie grup producentów rol-nych jest koniecznoœci¹, bo rolnicy zrzeszaj¹c siê mog¹poprawiæ efektywnoœæ gospodarowania i konkurencyj-noœæ swoich gospodarstw. Powiem, ¿e w ostatnich kilkulatach znacznie wzros³a liczba grup producentów rolnychna Podkarpaciu.

No właśnie na początku realizacji progra-mu grup było zaledwie kilka, teraz jestich 40. To dowodzi, że coraz więcej rolni-ków przekonuje się do zalet wspólnegogospodarowania...

Oczywiœcie ¿e tak. Otrzymywana przez grupy producen-tów rolnych pomoc finansowa jest spora. Pozwala na po-krycie kosztów administracyjnych funkcjonowania grupy,a tak¿e na realizacjê niezbêdnych inwestycji. Dziêki zrze-szaniu siê rolników w grupy ich dzia³alnoœæ jest bardziejop³acalna ekonomicznie.

Unijne funduszezmieniająpodkarpacką wieśO tym jak unijne pieni¹dze zmieniaj¹ podkarpack¹ wieœ rozmawiamyz Markiem Ordyczyñskim, dyrektorem Podkarpackiego Oddzia³uRegionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwaw Rzeszowie.


NASZE ROZMOWY

Wed³ug mnie istotne jest to, ¿e w nowej perspektywiefinansowej na lata 2014- 2020 zrzeszanie siê rolników w gru-py producenckie bêdzie nadal wspierane, a nawet plano-wane jest wiêksze w tym zakresie wsparcie finansowe ni¿obecnie. Wszystko po to by jeszcze bardziej zachêciæ rolni-ków do wspólnego gospodarowania.

A co proponowała ARiMR dla indywidual-nych rolników?

Agencja Restrukturyzacji posiada te¿ ofertê dla indywi-dualnych rolników, którzy w ramach dzia³ania „Moderniza-cja Gospodarstw Rolnych” otrzymuj¹ wsparcie g³ównie nazakup maszyn i urz¹dzeñ oraz unowoczeœniaj¹ budynki in-wentarskie. Dziêki otrzymanej dotychczas pomocy rolnicyzakupili m.in. nowoczesne ci¹gniki rolnicze oraz inne ma-szyny u³atwiaj¹ce pracê w gospodarstwach rolnych. W ramachtej formy wsparcia Podkarpacki Oddzia³ Regionalny ARiMRzawar³ ponad dwa tysi¹ce umów z rolnikami na kwotê po-nad 250 mln z³. To te¿ jeszcze nie jest ostateczna kwota, po-niewa¿ w dalszym ci¹gu zawieramy umowy i na nie wszystkiez³o¿one wnioski mamy pokrycie finansowe. Œwiadczy too ogromnym zainteresowaniu rolników t¹ form¹ wsparcia.

Dodam, ¿e podkarpaccy rolnicy korzystaj¹ bardzo chêt-nie z wielu innych form pomocy finansowej. Nie sposóbwszystkich wymieniæ, ale wspomnê o dzia³aniu „Uczestnic-two Rolników w Systemach Jakoœci ¯ywnoœci”. Z tego dzia-³ania korzystaj¹ przede wszystkim rolnicy zajmuj¹cy siê rol-nictwem ekologicznym, a pozyskiwane od Agencji œrodkifinansowe rekompensuj¹ im koszty niezbêdnych certyfika-cji prowadzenia upraw zgodnie z zasadami ekologicznegorolnictwa. Bardzo dobrze, ¿e z tego wsparcia korzysta po-nad dwa tysi¹ce podkarpackich gospodarstw rolnych, bojak ma³o które województwo posiadamy du¿y potencja³ roz-woju ekologicznego rolnictwa i coraz lepiej ten potencja³wykorzystujemy.

Podkarpacie dzięki pozyskanym środkomzyskało znaczenie jako przestrzeń działal-ności gospodarczej niezwiązanej z rolnic-twem. Jakimi działaniami wspomaganyjest ten proces?

Proces ten wspomagany jest równie¿ przez ProgramRozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, któregojednym z celów jest rozwój przedsiêbiorczoœci i tworzeniepozarolniczych miejsc pracy. Dziêki wsparciu z dzia³ania„Tworzenie i rozwój mikroprzedsiêbiorstw” na podkarpac-kiej wsi powstaje ok. 3 tys. nowych miejsc pracy.

Najwiêksz¹ popularnoœci¹ cieszy siê dofinansowaniemiejsc pracy zwi¹zanych z wykonywaniem robót budowla-nych, turystyk¹, w tym szczególnie z rozwojem bazy noc-legowej oraz z innymi us³ugami œwiadczonymi dla ludno-œci: restauracje, pensjonaty, us³ugi naprawy samochodów,produkcja wyrobów tartacznych i stolarskich.

Powiem, ¿e pod wzglêdem liczby z³o¿onych wnioskówi zawartych umów Podkarpacie plasuje siê w czo³ówce naj-aktywniejszych województw w kraju, obok takich woje-wództw jak Mazowieckie, Wielkopolskie czy Ma³opolskie.

Dodam, ¿e nowe miejsca pracy niezwi¹zane z rolnic-twem tworz¹ równie¿ rolnicy. ARiMR udziela im pomo-cy na ten cel w ramach dzia³ania „Ró¿nicowanie w kie-runku dzia³alnoœci nierolniczej”. Pomoc ta jest szczegól-nie wa¿na dla rolników maj¹cych niewielkie gospodar-stwa z których trudno im uzyskaæ dochód pozwalaj¹cyutrzymaæ rodzinê. Wiêkszoœæ rozpatrywanych wnioskówdotyczy dofinansowania inwestycji pozwalaj¹cych wnio-skodawcom na prowadzenie us³ug dla innych rolnikóworaz na zak³adanie i rozwój istniej¹cych gospodarstwagroturystycznych. Na ten cel Agencja przeznaczy³a ju¿kwotê ponad 44,4 mln z³.

Co Agencja Restrukturyzacji i Moderniza-cji Rolnictwa będzie miała do zaoferowa-nia w 2014 roku?

Jak ju¿ wczeœniej wspomnia³em, mamy jeszcze du¿opracy z zakoñczeniem wszystkich programów z perspek-tywy finansowej lat 2007-2013. To jest normalny proces,poniewa¿ zgodnie z przepisami œrodki te bêdziemy mu-sieli rozliczyæ do koñca 2015 roku. Wed³ug mnie, istotnejest by efektywnie wykorzystaæ wszystkie przyznane Polsceunijne pieni¹dze i wiem, ¿e w tym celu mo¿liwe s¹ jeszczetzw. ostateczne przesuniêcia pieniêdzy. Przyk³adem jestplanowane przeprowadzenie naboru w ramach dzia³ania

„U³atwienie Startu M³odym Rolnikom”, w ra-mach którego rolnik mo¿e staraæ siê o wspar-cie finansowe w kwocie 75 tys. z³.

Przypomnê jeszcze, ¿e jak co roku od 15 mar-ca nasze biura powiatowe rozpoczn¹ przyjmowa-nie wniosków obszarowych, których zasady przy-znawania nie powinny ulec du¿ym zmianom. Rok2014 bêdzie rokiem przejœciowym i dopiero od2015 roku bêd¹ nowe warunki ubiegania siêo wsparcie w ramach dop³at bezpoœrednich.Mogê wiêc z ca³¹ stanowczoœci¹ stwierdziæ, ¿e 2014bêdzie bardzo pracowitym rokiem w Agencji i za-chêcam aby na bie¿¹co interesowaæ siê realizo-wanymi przez nas programami.

Rozmawia³a Izabela KulagaBudowa bazy suszarniczo-magazynowej przez GPR „ FARMER”

Fot. ARiMR


WYDARZENIA ROLNICZE

Dziewiêciu so³tysów otrzyma³o wy-ró¿nienia. Kapitu³a konkursu So³tysRoku 2013 doceni³a pracê Józefy

Æwik – so³tysa miejscowoœci Gumni-ska, gm. Dêbica, Ryszarda Balawen-dra – so³tysa Bia³oboków, gm. Gaæ,

Ryszard Strzępek– Podkarpackim Sołtysem Roku18 so³tysów z ca³ego regionu rywalizowa³o o tytu³ So³tysa Roku 2013 Województwa Podkarpackiego.Wygra³ Ryszard Strzêpek, so³tys wsi Ró¿anka w gminie Wiœniowa.

Ma³gorzaty Drewniak – so³tysa Futo-my, gm. B³a¿owa, Andrzeja Budzika– so³tysa Skrzyszowa, gm. Ostrów,Aleksandry Rysz – so³tysa Posady Za-rszyñskiej, gm. Zarszyn, Marii Rzuci-d³o – so³tysa Nowej Wsi, gm. Trzebow-nisko, Mieczys³awa W¹cha³y – so³tysaWojkówki, gm. Wojaszówka, HalinyR¹czki – so³tysa Siedleczki, gm. Kañ-czuga i Zygmunta Kotwicy – so³tysaBojanowa, gm. Bojanów.

Rozstrzygniêcie konkursu odby³osiê w grudniu 2013 roku w UrzêdzieMarsza³kowskim Województwa Pod-karpackiego w Rzeszowie.

Zwyciêzca konkursu, so³tys Ry-szard Strzêpek swoje stanowisko pia-stuje nieprzerwanie od 1999 roku. Zaswój najwiêkszy dotychczasowy sukcesuwa¿a fakt zintegrowania lokalnejspo³ecznoœci. Jak mówi³ laureat zarazpo og³oszeniu wyników, zintegrowa-nie mieszkañców wsi w dzisiejszychczasach jest coraz trudniejsze, zewzglêdu na zmia-ny demograficz-

Pomys³odawc¹ konkursu „So³tys Roku WojewództwaPodkarpackiego”, wspó³organizowanego z Samorz¹demWojewództwa Podkarpackiego jest Stowarzyszenie So³ty-sów Województwa Podkarpackiego. Konkurs zorganizo-wano po raz pi¹ty. Jego celem jest promowanie najbar-dziej aktywnych so³tysów pracuj¹cych na rzecz lokalnychspo³ecznoœci czyli ludzi dla których sprawowanie funkcjiso³tysa jest pasj¹.

PrzypominamyDo konkursu mog¹ zg³aszaæ swoich kandydatów

mieszkañcy wsi indywidualnie lub zrzeszeni w formalnychlub nieformalnych organizacjach, a tak¿e wójtowie, bur-mistrzowie, radni gmin. Kapitu³a konkursowa oceniaj¹czg³oszenia bierze pod uwagê m.in. wp³yw dzia³alnoœcikandydata na integracjê spo³ecznoœci lokalnej w trakcietrwania kadencji, inicjatywê oraz pomoc organizacyjn¹so³tysa w realizacji prac i zadañ inwestycyjno-remonto-wych prowadzonych przez gminy w so³ectwie, w okresieostatnich czterech lat sprawowania funkcji so³tysa, orga-nizacjê imprez kulturalnych na terenie so³ectwa, czassprawowania funkcji so³tysa oraz plany zwi¹zane z dzia-³alnoœci¹ so³ectwa.

ne zachodz¹ce na wsi. – 15 proc. miesz-kañców wsi w tzw. wieku produkcyjnymwyjecha³o za granicê w poszukiwaniu pra-cy, a du¿a grupa osób, zw³aszcza starszychwymaga opieki. Jak przyznaje So³tysRoku, funkcja so³tysa nie nale¿y do³atwych zadañ, a lider wiejskiej spo-³ecznoœci nie tylko musi zabiegaæo pieni¹dze na spo³eczne inicjatywy,ale przede wszystkim musi umieæ roz-mawiaæ z ludŸmi. Podkarpacki So³tysRoku skromnie zauwa¿y³, ¿e nagro-da jest tylko jedna, a na wyró¿nieniezas³uguje wiele organizacji i stowarzy-szeñ dzia³aj¹cych na wsi.

Podczas uroczystoœci w UrzêdzieMarsza³kowskim rozstrzygniêto tak¿ekonkurs na Piêkn¹ Wieœ Podkar-pack¹ i konkurs Bo¿onarodzeniowyoraz podsumowano Podkarpacki Pro-gram Odnowy Wsi realizowany od2011 roku.

Info w³.

Fot. Archiwum PIR

Od lewej w pierwszym rzêdzie: Barbara Traciak sekretarz Komisji Rewi-zyjnej Stowarzyszenia So³tysów Województwa Podkarpackiego, Ma³gorzataDrewniak – so³tys Futomy, gm. B³a¿owa (wyró¿nienie); od lewej drugirz¹d: Maria Jakubowska wiceprezes Stowarzyszenia So³tysów Wojewódz-twa Podkarpackiego, prezes Stanis³aw Lawera i Zbigniew Mica³, wice-prezes Stowarzyszenia So³tysów Województwa Podkarpackiego

Ryszard Strzêpek – So³tys Roku 2013 w woje-wództwie podkarpackim


WYDARZENIA ROLNICZE

Bogus³aw Pyzocha, prezes Fundacji Bieszczadzkiej, bê-d¹cej koordynatorem projektu podczas sympozjum za-prezentowa³ rezultaty, jakie uda³o siê osi¹gn¹æ dziêki re-alizacji wspomnianego projektu, a Ar-tur Królicki z Regionalnej DyrekcjiLasów Pañstwowych w Kroœnie podsu-mowa³ wydarzenia, które odby³y siêw ramach obchodzonego w 2013 rokuKarpackiego Roku ¯ubra. – W ramachprojektu zrealizowano konferencjê prasow¹inauguruj¹c¹ projekt, sympozjum nauko-we w Stakcinie na S³owacji, przygotowa-no pr zenoœn¹ ekspozycjê edukacyjn¹o ¿ubrach i zorganizowano szeœæ przyrod-niczych warsztatów terenowych, w tym dwana S³owacji, a cztery w Polsce – mówi³Królicki i wyjaœnia³: – Równolegle do tychdzia³añ powsta³y materia³y popularyzuj¹ce wiedzê o ¿ubrach,czyli stworzono witrynê internetow¹, prezentacjê multimedialn¹,przygotowano publikacjê popularno-edukcyjn¹ i plenerow¹ ta-

Podsumowano projekt„Tropem karpackich żubrów”Przedstawiciele leœników, naukowcy i samorz¹dowcy wziêli udzia³ w sympozjum podsumowuj¹cymprojekt „Tropem karpackich ¿ubrów”. Podkarpack¹ Izbê Rolnicz¹ reprezentowa³ cz³onek zarz¹du,Jerzy Bator i Renata Kozdêba, delegatka Izby z gminy Lutowiska.

blicê informacyjn¹. W ramach projektu nagrano równie¿film „Tropem karpackich ¿ubrów”, którego premierow¹projekcjê wykonano w trakcie sympozjum w Lutowiskach.

Podczas sympozjum o ochronie¿ubra i innych zasobów przyrodni-czych mówiono w kilku aspektach.

Temat ochrony ¿ubra referowanoz perspektywy: s³owackich w³aœcicielilasów prywatnych, BieszczadzkiegoParku Narodowego i s³owackiego Par-ku Narodowego „Po³oniny”. Mówio-no o ochronie ¿ubrów w kontekœciegospodarki leœnej prowadzonej na ob-szarze podlegaj¹cym Regionalnej Dy-rekcji Lasów Pañstwowych w Kroœnieoraz w kontekœcie przepisów praw-

nych zwi¹zanych z ochron¹ przyrody funkcjonuj¹cychzarówno na S³owacji, jak i w Polsce. Znaczenie ochrony¿ubra dla ochrony przyrody Karpat podczas sympozjumomówi³ prof. Kajetan Perzanowski ze Stacji BadawczejFauny Karpat Polskiej Akademii Nauk.

Lucyna RudnyPodkarpacka Izba Rolnicza

Wyst¹pienie Renaty Kozdêby, delegatki Podkarpackiej Izby Rolniczej

– Karpacki Rok ¯ubra to wspólna kampania promocyjna Lasów Pañ-stwowych – Leœnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Bieszczadzkie”, sa-morz¹dów, instytucji oraz organizacji spo³ecznych w dziedzinie ochronyzasobów przyrody i zachowania najwiêkszego ssaka Europy – przypomi-na Jerzy Bator, cz³onek Zarz¹du Podkarpackiej Izby Rolniczej (na zdj.z prawej)

Fot. Archiwum PIR

Karpacki Rok Żubra to cykl wy-darzeń na przestrzeni 2013 roku,upamiętniających półwiecze po-wrotu żubrów w Bieszczady.Zwierzęta te zostały sprowadzo-ne do Nadleśnictwa Stuposianyw październiku 1963 roku. Kar-packi Rok Żubra jest inicjatywąKapituły Miłośników Biesz-czadzkiej Przyrody, działającejw Gminie Lutowiska.


JUBILEUSZ KGW KRUS / INFORMACJE ARR

Na imprezie jubileuszowej obec-ni byli dzia³acze kó³ek rolniczych, Kó³Gospodyñ Wiejskich oraz byli pra-cownicy Wojewódzkiego Zwi¹zku Rol-ników Kó³ek i Organizacji Rolniczychw Rzeszowie. Obecni byli te¿ przed-stawiciele samorz¹dów i instytucji rol-niczych m.in. Lucjan KuŸniar, wice-marsza³ek Województwa Podkarpac-kiego, Zofia Kalamarz, wiceprezesZarz¹du Krajowego Zwi¹zku Rolni-ków Kó³ek i Organizacji Rolniczychw Warszawie, Zygmunt Sosnowski,dyrektor rzeszowskiej Agencji Nieru-chomoœci Rolnych, Jerzy Jakubiec,dyrektor Podkarpackiego OœrodkaDoradztwa Rolniczego, Jerzy Bator,cz³onek zarz¹du Podkarpackiej IzbyRolniczej, Ma³gorzata Jacek, Inspek-tor Pañstwowej Inspekcji Pracy, Ro-man Bartoñ, prezes WojewódzkiegoZwi¹zku Pszczelarzy, Roman Skomra,przewodnicz¹cy ³añcuckiej Rady

W Zgłobniuświętowano jubileuszW Zg³obniu k. Boguchwa³y Wojewódzki Zwi¹zek Rolników, Kó³ek i Organizacji Rolniczych zorgani-zowa³ konferencjê „Kó³ka Rolnicze i Ko³a Gospodyñ Wiejskich wobec wyzwañ wspó³czesnoœciz zachowaniem ich to¿samoœci i tradycji na wsi”. Okazj¹ by³ jubileusz 150-lecia powstania Kó³ekRolniczych na ziemiach polskich.

Kó³ek Rolniczych i Kó³ GospodyñWiejskich. – ...Idea gromadzenia siê

i dzia³ania dla wspólne-go dobra pozostaje ca³yczas aktualna, szczegól-nie w obliczu kryzysówgospodarczych – mówi³aKisa³a koñcz¹c swojewyst¹pienie i doda³a:– Obecne i przysz³e poko-lenia musz¹ pamiêtaæo tym, ¿e ich obowi¹zkiemjest troska o zachowanietradycji, to¿samoœci na-rodowej i godn¹ przy-sz³oœæ naszej wsi.

Konferencja by³aokazj¹ do gratulacjiosi¹gniêæ i sukcesówdzia³aczom Kó³ekRolniczych i cz³onki-niom kó³ gospodyñ.– Choæ zmienia siê czas,zadania i rola kó³ek rol-niczych to wspó³pracai zaanga¿owanie cz³on-

Gminy. Nie zabra-k³o równie¿ preze-sów RegionalnychZwi¹zków Rolni-ków Kó³ek i Orga-nizacji Rolniczychw Sandomierzui Jaœle, przewodni-cz¹cych regional-nych rad kó³ go-spodyñ w Jaœlei Przeworsku orazdyrektorów Gmin-nych OœrodkówKultury w Nie-bylcu, £añcuciei Zg³obniu.

W wyg³oszo-nym referacie Ge-nowefa Kisa³a, wie-loletni pedagogi dzia³acz kulturalno-oœwiatowy przed-stawi³a historiê i wieloletni dorobek

W konferencji uczestniczy³o wiele osób wspó³pracuj¹cych z Ko³ami Gospodyñ Wiejskich

Fot. Archiwum WR KGW

Jubileusz by³ okazj¹ do uhonorowania zas³u¿onych dzia³aczy (na zdj. napierwszym planie Stefania Micha³ek, wiceprezes Wojewódzkiej Rady Kó³Gospodyñ Wiejskich)


INFORMACJE ARR

Uwaga ProducenciMleka!Istnieje ryzyko przekroczenia przez Polskę kwoty kra-jowej dostaw w roku kwotowym 2013/2014.

Z informacji przekazywanych comiesiêcznie przez podmioty skupuj¹ce dodyrektorów Oddzia³ów Terenowych Agencji Rynku Rolnego odnoœnie iloœcimleka dostarczonego przez dostawców hurtowych wynika, ¿e w roku kwotowym2013/2014 w sytuacji, gdy dynamika skupu mleka z ostatnich siedmiu miesiêcyutrzyma siê na porównywalnym poziomie w kolejnych miesi¹cach roku kwotowe-go, istnieje ryzyko przekroczenia przez Polskê kwoty krajowej dostaw. Kwota kra-jowa przys³uguj¹ca Polsce na rok kwotowy 2013/2014 wynosi 10 055 797 056 kg.

ków s¹ niezmienne – mówi³ Jerzy Ba-tor, sk³adaj¹c gratulacje z okazji ju-bileuszu.

Konferencja by³a tak¿e okazj¹ douhonorowania szczególnie zas³u¿o-nych dzia³aczy. Czterech z nich otrzy-ma³o odznakê „Zas³u¿ony dla Rol-nictwa” przyznawan¹ przez MinistraRolnictwa i Rozwoju Wsi, a szeœciuodznakê im. œw. Izydora Oracza przy-znawan¹ przez Podkarpack¹ IzbêRolnicz¹. Ponadto Krajowy Zwi¹zekRolników Kó³ek i Organizacji Rolni-czych w Warszawie uhonorowa³ trzy-dziestu dwóch dzia³aczy Medalempami¹tkowym z okazji 150-lecia Kó-³ek Rolniczych. Wœród odznaczo-nych znaleŸli siê m.in. Jerzy Batorz Podkarpackiej Izby Rolniczej, EwaNiedzia³ek – Szeliga, redaktor z Pol-skiego Radia, Jerzy Jakubiec z Pod-karpackiego Oœrodka DoradztwaRolniczego w Boguchwale i Wies³awLada z rzeszowskiej Kasy RolniczegoUbezpieczenia Spo³ecznego.

Dla wszystkich goœci atrakcj¹ ju-bileuszu by³o rozstrzygniêcie kon-kursu kronik. Do konkursu ko³a go-spodyñ zg³osi³y dwadzieœcia dwiekroniki. Konkurs wygra³a kronikaprowadzona przez ko³o gospodyñz Dobrzechowa z gminy Strzy¿ów.Kolejne miejsca zajê³y kroniki pisa-ne przez ko³a gospodyñ z: Ma³ejz gminy Ropczyce i z Albigowej z gmi-ny £añcut. Kilka kronik zosta³o wy-ró¿nionych, by³y to kroniki z: Po³o-mii, Markowej, Giedlarowej, Chmiel-nika, Laskówki i Wide³ki. Pozosta³eko³a gospodyñ, które zg³osi³y kro-niki do konkursu otrzyma³y pami¹t-kowe dyplomy.

Jubileusz w Zg³obniu uœwietni³wystêp zespo³u Jany z Niebylca, Jubi-latek ze Zg³obnia oraz degustacjapotraw regionalnych przygotowanaprzez Stowarzyszenie Kultury, Trady-cji i Nowoczesnoœci Wielu Pokoleñprzy du¿ym zaanga¿owaniu ko³a go-spodyñ ze Zg³obnia. Uczestnicy ju-bileuszu otrzymali tak¿e wydaneprzez LGD regionalne upominki.

Konferencja wspó³finansowanaby³a przez Urz¹d Marsza³kowskiw Rzeszowie.

Tekst i fot. Stefania Micha³ekWojewódzka Rada

Kó³ Gospodyñ Wiejskich w Rzeszowie

Od kwietnia do paŸdziernika 2013 r. do podmiotów skupuj¹cych dostarczo-no ok. 5,9 mld kg po przeliczeniu na mleko o referencyjnej zawartoœci t³uszczu(wg danych zaczytanych do systemu informatycznego ARR na dzieñ 27.11.2013 r.). Sto-pieñ wykorzystania kwot indywidualnych przys³uguj¹cych dostawcom hurtowympo siedmiu miesi¹cach roku kwotowego 2013/2014 wyniós³ ok. 61,15%. Nato-miast szacunkowy stopieñ wykorzystania kwoty krajowej dostaw ukszta³towa³ siêna poziomie 60,05%. W okresie tym iloœæ skupionego mleka ukszta³towa³a siêna poziomie wy¿szym o 0,16% ni¿ w tym samym okresie roku 2012/2013.W paŸdzierniku 2013 r. nast¹pi³ 0,5% spadek dostaw w stosunku do wrzeœnia2013 r., ponadto do podmiotów skupuj¹cych dostarczono 825,6 mln kg mleka,tj. o 2,5% wiêcej ni¿ przed rokiem.

Konsekwencj¹ przekroczenia kwoty krajowej bêdzie koniecznoœæ uiszczeniaprzez dostawców hurtowych po zakoñczeniu roku 2013/2014 op³aty z tytu³unadwy¿ek. Wysokoœæ op³aty wynosi 27,83 EUR za 100 kilogramów mleka.

Andrzej WróbelDyrektor OT ARR w Rzeszowie

– Na stronie internetowejAgencji R ynku Rolnego(www.arr.gov.pl) w zak³adceKwotowanie produkcji mlekamo¿na monitorowaæ aktualizo-wane co miesi¹c informacje do-tycz¹ce wysokoœci dostaw mle-ka do skupu oraz stopnia wy-korzystania kwot indywidual-nych przez dostawców hurto-wych – przypomina AndrzejWróbel, dyrektor rzeszow-skiego oddzia³u AgencjiRynku Rolnego.


INFORMACJE ARR

Dziêki programowi „Szklanka Mleka” polskie dzieci od2004 roku tj. od pocz¹tku realizacji programu w Polscespo¿y³y ok. 391 tys. ton mleka i jego przetworów. AgencjaRynku Rolnego dokona³a z tego tytu³u wyp³at dop³at naogóln¹ kwotê 983 mln z³.

Polska od roku szkolnego 2007/2008 jest na pierwszymmiejscu wœród krajów UE pod wzglêdem iloœci mleka i prze-tworów mlecznych spo¿ytych w ramach programu w pla-cówkach oœwiatowych. Dostawy mleka i przetworów mlecz-nych do placówek realizowane s¹ za poœrednictwem: firmhandlowych – 79%, zak³adów mleczarskich – 19%, gmin/organizacji – 0,2%, placówek oœwiatowych – 1,8% ogó³udostaw.

W programie „Szklanka Mleka” uczestniczy ok. 14,2 tys.placówek oœwiatowych, w tym ok. 12 tys. szkó³ podstawo-wych (ok. 87 % szkó³ podstawowych w Polsce), a mlekoi przetwory mleczne spo¿ywa ok. 2,4 mln dzieci, w tymok. 2,14 mln uczniów ze szkó³ podstawowych.

W roku szkolnym 2012/2013 iloœæ dostarczonego mle-ka i przetworów mlecznych do placówek oœwiatowych wy-nios³a ok. 54 tys. ton.

W ramach dofinansowania za rok szkolny 2012/2013udzielono dop³aty na kwotê ok. 147,4 mln z³ (dofinanso-wanie z FPM-1,5 mln z³, dop³ata krajowa – 105,6 mln z³,dop³ata unijna 40,3 mln z³).

W roku szkolnym 2012/2013 w OT ARR w Rzeszowiez programu „Szklanka mleka” korzysta³o 1 157 placówek

Szklanka mleka w szkołachProgram ten cieszy siê du¿ym zainteresowaniem dzieci uczêszczaj¹cych do przedszkoli, szkó³ pod-stawowych, gimnazjów i szkó³ ponadgimnazjalnych na terenie ca³ego kraju.

oœwiatowych (w tym 1 021 szkó³ podstawowych oraz 136przedszkoli i gimnazjów).

Na terenie dzia³ania rzeszowskiego Oddzia³u Tereno-wego ARR z dop³aty skorzysta³o 33% ogó³u placówek oœwia-towych – co stanowi najwy¿szy wskaŸnik w skali kraju. Do-p³at¹ zosta³o objêtych 153 tys. uczniów, tj. 43% ogó³uuczniów z woj. podkarpackiego. W roku szkolnym 2012/2013 za poœrednictwem rzeszowskiego oddzia³u Agencjiudzielono dop³aty na kwotê ok. 8,7 mln z³ (dofinansowa-nie z FPM – 0,1 mln z³, dop³ata krajowa – 6,2 mln z³, do-p³ata unijna – 2,4 mln z³).

Do OT ARR w Rzeszowie wp³ynê³o 11 wniosków nakwotê 6 195 277,73 z³ w sprawie przyznania limitu œrod-ków finansowych na realizacjê dop³aty krajowej w rokuszkolnym 2013/2014.

Na realizacjê dop³aty krajowej w roku szkolnym 2013/2014 Rada Ministrów przeznaczy³a 118 mln z³ (Rozporz¹-dzenie Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawiewysokoœci œrodków finansowych przeznaczonych na wyp³atê do-p³aty krajowej w roku szkolnym 2013/2014 – przyp. red.).

Dzieci, rodzice i nauczyciele bardzo pozytywnie oce-niaj¹ program, czego efektem jest wysoki od kilku lat po-ziom uczestnictwa dzieci i placówek oœwiatowych w pro-gramie.

Andrzej WróbelDyrektor OT ARR Rzeszów

...z dop³aty skorzysta³o 33% ogó³uplacówek oœwiatowych – co stanowinajwy¿szy wskaŸnik w skali kraju.

„

Celem programu jest promowanie zdrowegood¿ywiania poprzez zachêcanie dzieci i m³o-dzie¿y do spo¿ywania mleka i przetworówmlecznych oraz kszta³towanie u nich trwa³e-go nawyku konsumpcji zdrowych produktówmlecznych.

Fot. Archiwum PIR


POR ARiMR

Agencja Restrukturyzacji

i Modernizacji Rolnictwa

_________________________

Podkarpacki Oddzia³ Regionalny

W ci¹gu ostatnich kilku lat Podkarpacki Oddzia³ Agen-cji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Rzeszo-wie przekaza³ szeœæ tysiêcy kamizelek i elementów odbla-skowych dla najm³odszych dzieci z czterdziestu szkó³ wo-jewództwa podkarpackiego. Pracownicy Agencji, kamizel-ki oraz elementy odblaskowe rozdawali równie¿ uczest-nikom wielu konkursów o tematyce zwi¹zanej z zasada-mi bezpieczeñstwa na drodze. – Przekazane elementy odbla-skowe z pewnoœci¹ wp³yn¹ na poprawê widocznoœci dzieciw drodze do szko³y czy podczas wycieczek szkolnych, a tym sa-mym na podniesienie bezpieczeñstwa wszystkich uczestnikówruchu drogowego – zapewnia Marek Owsiany, zastêpca dy-rektora rzeszowskiego Oddzia³u Regionalnego ARiMRi dodaje: – Akcja promocji noszenia odblasków by³a rozpowszech-niana na terenie powiatów województwa podkarpackiego wspól-nie z policj¹. Podczas licznych spotkañ przedstawiciele wydzia-³ów prewencji podkarpackiej policji przypominali dzieciom za-sady bezpiecznego poruszania siê po drogach.

Od kilku lat Agencja Restrukturyzacji i ModernizacjiRolnictwa wspiera ró¿nego rodzaju inicjatywy spo³ecz-ne maj¹ce na celu poprawê bezpieczeñstwa na wsi wœródrolników, a tak¿e bezpieczeñstwa dzieci na drogach.

Agencja Restrukturyzacjii Modernizacji Rolnictwapromuje bezpieczeństwo

W 2013 roku stra¿acy z Podkarpacia otrzymali od preze-sa Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, An-drzeja Grossa osiem zestawów medycznych, które zosta³yprzekazane do jednostek ochotniczych stra¿y po¿arnychoraz stowarzyszeñ zajmuj¹cych siê ratownictwem drogowymoraz edukacj¹ zakresu pierwszej pomocy. – Jednostki Ochot-niczych Stra¿y Po¿arnych maj¹ przeszkolonych ratowników medycz-nych, którzy w profesjonalny sposób wykorzystaj¹ otrzymany sprzêt– t³umaczy Owsiany i wyjaœnia: – Zestawy medyczne otrzyma³ym.in. jednostki Ochotniczych Stra¿y Po¿arnych w Rudawcu, Wól-ce Hy¿nieñskiej, Lubatówce, Bachórzu oraz Stowarzyszenie Woj-skowo-Szpitalne Zakonu œw. £azarza z Jerozolimy.

Podkarpacki Oddzia³ Agencji Restrukturyzacji i Moder-nizacji Rolnictwa wspiera równie¿ organizacjê olimpiadywiedzy na temat bezpieczeñstwa i higieny pracy w rolnic-twie. W konkursie tym bior¹ udzia³ uczniowie szkó³ rolni-czych z województwa podkarpackiego.

POR ARiMR

Fot. Archiwum POR ARiMR

Przedstawiciele obdarowanej jednostki OSP dumnie prezentuj¹ otrzymany od ARiMR zestaw medyczno-ratunkowy


WIJHARS / PORADY WETERYNARYJNE

Marek KotszefemWIJHARSw RzeszowieMarek Kot zosta³ powo³any z dniem 11 grud-nia 2013 roku na stanowisko Podkarpackie-go Wojewódzkiego Inspektora Jakoœci Han-dlowej Artyku³ów Rolno-Spo¿ywczych.

Marek Kot ma 34 lata, mieszka w Dynowie. Jestabsolwentem zarz¹dzania i marketingu na Politech-nice Rzeszowskiej. Ukoñczy³ te¿ studia podyplomo-we z zakresu zarz¹dzania i rozliczania projektów fi-nansowanych przez Uniê Europejsk¹.

Przed nominacj¹ by³ m.in. doradc¹ wojewodyi wicewojewody podkarpackiego, a ostatnio pracowa³w Urzêdzie Marsza³kowskim – najpierw jako g³ównyspecjalista, zastêpca dyrektora Departamentu Rolnic-twa i Gospodarki Wodnej, potem jako pe³ni¹cy obo-wi¹zki tego¿ dyrektora i jako dyrektor tego departa-mentu. Od sierpnia ub.r. Marek Kot by³ g³ównym spe-cjalist¹ w Departamencie Rozwoju Regionalnego.

Od 2011 roku pracuje w Radzie Spo³ecznej przyWojewódzkim Zespole Specjalistycznym w Rzeszowie,a od 2013 roku w Zespole Wojewódzkiego Poreje-strowego Doœwiadczalnictwa Odmianowego i Rolni-czego (PDOiR) województwa podkarpackiego. W la-tach 2010-2011 by³ cz³onkiem Podkarpackiej RadyInnowacyjnoœci, a w 2013 roku pracowa³ w RadzieSpo³ecznej Doradztwa Rolniczego dzia³aj¹cego przyPodkarpackim Oœrodku Doradztwa Rolniczego w Bo-guchwale oraz w Grupie Roboczej ds. Krajowej SieciObszarów w województwie podkarpackim.

Ró¿yca wykazuje bardzo wysok¹ opornoœæ na warunki œrodo-wiska zewnêtrznego takie jak wahania temperatury, wysychanie,zmiana pH, gnicie.

Bardzo czêsto œwinie s¹ nosicielami tego zarazka nie choru-j¹c na t¹ chorobê. Mog¹ jednak zaka¿aæ œrodowisko wydalaj¹cgo tam w³aœnie.

Œwinie najczêœciej zara¿aj¹ siê ró¿yc¹ poprzez uk³ad pokarmo-wy b¹dŸ uszkodzone pow³oki cia³a. Choroba najczêœciej rozwijasiê w pomieszczeniach gdzie pod³o¿e jest gliniaste i trudne dodezynfekcji. Masowe zara¿enia wystêpuj¹ w miesi¹cach letnich,gdy¿ wtedy bakteria ma optymalne warunki do rozwoju. Dotyczyto tak¿e coraz czêœciej chlewni wielkotowarowych. Dodatkoweczynniki sprzyjaj¹ce pojawieniu siê tej choroby to: stres, przegrza-nie organizmu, transport, przepêdzanie œwiñ. Choruj¹ zwierzêtaw ró¿nym wieku. Choroba wystêpuje w ró¿nych formach.

Objawy choroby

Do podstawowych objawów tej choroby nale¿¹: wysoka tem-peratura wewnêtrzna, nag³e pogorszenie siê stanu ogólnegozwierzêcia, intensywne czerwone zabarwienie skóry b¹dŸ pla-my, utrata apetytu, zagrzebywanie siê w œció³kê, niechêæ do ru-chu, czêsto pojawiaj¹ siê te¿ sinoczerwone zabarwienia koñcó-wek uszu, tarczy ryjowej czy ogona. Proœne maciory mog¹ roniæ.

Nieleczona ró¿yca pozostawia po sobie wiele negatywnychobjawów, z których najwa¿niejsze to wycieñczenie organizmu,znaczne pogorszenie kondycji, kalafiorowate zmiany na zastaw-kach w sercu, czêsto prowadz¹ce do œmierci. Rozpoznanie cho-roby ze wzglêdu na charakterystyczne objawy skórne nie jesttrudne, gorzej jest przy postaciach, które objawów tak ewident-nych nie daj¹.

Gdy już stwierdzimy chorobę

Jeœli stwierdzimy chorobê w stadzie, jak najszybciej odka¿a-my dany boks, przenosimy pozosta³e zdrowe zwierzêta do inne-go boksu i tam je leczymy. W leczeniu ró¿ycy od lat najskutecz-niejszym lekiem jest jeden z najstarszych antybiotyków, natomiastnajskuteczniejsz¹ metod¹ zapobiegania tej chorobie s¹ szcze-pionki inaktywowane. Najrozs¹dniej jest szczepiæ wszystkie zwie-rzêta szczególnie w du¿ych fermach.

Uczulam na t¹ chorobê, od jakiegoœ czasu bardzo lekcewa-¿on¹ przez hodowców, bo gdy choroba wyst¹pi, mo¿e przynieœæogromne straty ekonomiczne. Dodatkowo proszê o ostro¿noœæ,gdy¿ jest to zoonoza, któr¹ bardzo ³atwo mo¿na siê zaraziæ np.podczas uboju gospodarczego chorej sztuki.

Lek. wet. Jerzy Kocój

Różyca świńnadal groźnaCzynnikiem wywo³uj¹cym t¹ chorobê jest bardzo rozpo-wszechniona w œrodowisku bytowania œwiñ Gram-dodat-nia pa³eczka w³oskowiec ró¿ycy. Posiada zdolnoœæ do za-ka¿ania wielu gatunków zwierz¹t i cz³owieka.


G³ówn¹ przyczyn¹ ketozy jest nie-w³aœciwe ¿ywienie krów w okresie za-suszania i krótko po porodzie.

Choroba powstaje na skutek ujem-nego bilansu energetycznego, kiedyenergia zawarta w pokarmie nie wy-starcza na pokrycie rosn¹cego zapo-trzebowania krów. Nastêpstwem nie-korzystnych procesów energetycznychoprócz ketozy mo¿e byæ tak¿e st³usz-czenie w¹troby. Zwykle jest tak, ¿e nie-dobór zwi¹zków energetycznychw dawce pokarmowej powoduje uru-chomienie rezerw zawartych w tkan-ce t³uszczowej.

Podczas tego procesu, w wynikuniepe³nego metabolizmu t³uszczówpowstaj¹ cia³a ketonowe we krwi,w moczu, a tak¿e w mleku.

Rodzaje ketozy

Ketoza mo¿e wystê-powaæ z wyraŸnymiobjawami chorobowy-mi, czyli w postaci kli-nicznej, lub w postacisubklinicznej z niezbytwidocznymi objawami.Inny podzia³ to ketozapierwotna, wtórna, po-karmowa.

Ketoza pierwotnapowstaje na skutekzbyt ma³ego pobiera-nia paszy w stosunkudo potrzeb, w pierw-szym tygodniu po po-rodzie.

Ketoza wtórna jestnastêpstwem innychchorób metabolicznych tj. np. st³usz-czenie w¹troby w wyniku czego zwie-rzê pobiera mniej paszy.

Natomiast ketoza pokarmowa po-wstaje przy ¿ywieniu paszami z nad-miarem ³atwostrawnych wêglowoda-nów.

PORADY WETERYNARYJNE

Tylko zdrowe zwierzêta s¹ wysokowydajne, pamiêtajmy o tym – przypomina lek. wet. Jerzy Kocój

Ketoza– częsty gość w stadzieByd³o w okresie poporodowym nara¿one jest na szereg chorób metabolicznych. Jedn¹ z najczêœciejwystêpuj¹cych jest ketoza.

Występowanie choroby

Ketoza wystêpuje szczególnieu krów wysokowydajnych, przewa¿nieod szeœciu do trzydziestu dni po wy-cieleniu. Ketoza oprócz strat w wydaj-noœci i jakoœci mleka, ma tak¿e bar-dzo negatywny wp³yw na p³odnoœækrów. Czêsto po ketozie nasilaj¹ siêproblemy przy porodach, martwe cie-lêta, czy te¿ zatrzymania ³o¿ysk.

Objawy choroby

Podstawowe objawy ketozy to: spa-dek wydajnoœci, spadek masy cia³a,utrata kondycji, utrata apetytu, ³aknie-nia, wyczuwalna woñ acetonu w wydy-chanym powietrzu oraz w mleku

i moczu, w mleku ma³o bia³ka, a du¿ot³uszczu, brak owulacji.

Po tych objawach mo¿na rozpo-znaæ kliniczn¹ ketozê, natomiast, abyzdiagnozowaæ subkliniczn¹ postaæ tejchoroby trzeba pos³u¿yæ siê wskaŸni-kami.

Profilaktyka

Jak zapobiegaæ tej chorobie? Wcze-œniej ju¿ pisa³em, ¿e najwa¿niejszymetapem w ¿ywieniu krowy, zapobiega-j¹cym tej chorobie jest okres zasusza-nia i wczesnej laktacji.

G³ówn¹ przyczyn¹ niepowodzeñjest drastyczna zmiana dawki ¿ywienio-wej w okresie zasuszania i zbyt bogatadawka na pocz¹tku laktacji. Dlategow tych okresach dawki ¿ywieniowepowinny byæ podobne, pasze powin-ny byæ dobrze wymieszane, nie nale¿ystosowaæ kiszonek z³ej jakoœci, niepowinno siê podawaæ w okresie oko-³oporodowym pasz wysokocukrowychtakich jak buraki, melasa, czy kiszon-ka z liœci buraczanych. Zwalczaæ keto-

zê pomagaj¹ tak¿e ró¿nego rodzajuwlewy i preparaty do¿waczowe.

Lek. wet. Jerzy Kocój

Źród³o: Na podst. dr R.Kujawiak „Keto-za lepiej zapobiegaæ ni¿ leczyæ”.


INFORMACJE KRUS

Na pytania rolników odpowiadaWiesław Lada, dyrektor OR KRUSw Rzeszowie

Zatrudnianie obywateliinnych krajów, a KRUS

Interesuje mnie kwestia zatrudnia-nia obywateli Ukrainy w Polsce.Z jednego źródła słyszałem, żepodczas pobytu w Polsce powinnioni płacić składkę KRUS, a z dru-giego, że mogą płacić, ale wcalenie muszą. Jak to jest z tą składką?

W œwietle przepisów ustawy z dnia20.12.1990 r. o ubezpieczeniu spo³ecz-nym rolników (Dz. U. z 2013 r., poz.1403), ubezpieczenie spo³eczne rolni-ków obejmuje rolników i pracuj¹cychz nimi domowników, którzy m.in.przebywaj¹ na terytorium Rzeczypo-spolitej Polskiej na podstawie wizy,zezwolenia na zamieszkanie na czasoznaczony, zezwolenia na osiedleniesiê, zezwolenia na pobyt rezydentad³ugoterminowego Wspólnot Euro-pejskich, zgody na pobyt tolerowanylub w zwi¹zku z uzyskaniem w Rzeczy-pospolitej Polskiej statusu uchodŸcylub ochrony uzupe³niaj¹cej.

Powy¿sze oznacza, ¿e obywatelUkrainy, który przebywa na teryto-rium Rzeczypospolitej Polskiej napodstawie jednego z w/w dokumen-tów i jednoczeœnie spe³nia przes³an-ki do uznania go za rolnika, ma³¿on-ka rolnika lub domownika, spe³niaprzes³anki do podlegania ubezpie-czeniu spo³ecznemu rolników.

W powy¿szym przypadku, zewzglêdu na okresow¹ wa¿noœæ doku-

mentów dotycz¹cych pobytu na tery-torium Rzeczypospolitej Polskiej,okres stwierdzanego podleganiaubezpieczeniu spo³ecznemu rolni-ków przez organ rentowy jest to¿sa-my z okresem wa¿noœci tego doku-mentu.

Dostanę emeryturęz urzędu?

Pobieram rentę rolniczą, przyznanądo dnia 31 maja 2014 r. Nie zamie-rzam ubiegać się o rentę na dalszyokres, ponieważ niedługo osiągnęwiek emerytalny. Urodziłam się20 stycznia 2014 r. Czy KRUS przy-zna mi emeryturę z urzędu?

Osobom pobieraj¹cym renty rolni-cze z tytu³u niezdolnoœci do pracy, któ-re osi¹gn¹ wiek emerytalny przyznaje siêz urzêdu emeryturê rolnicz¹, pod wa-runkiem posiadania co najmniej25 lat podlegania ubezpieczeniu eme-rytalno-rentowemu (wy³¹cznie okresyrolnicze). W styczniu ukoñczy Pani 60lat, ale Pani wiek emerytalny wynosi60 lat i 5 miesiêcy. Zatem warunki doprzyznania emerytury rolniczej spe³niPani najwczeœniej w dniu 20 czerwca2014 r. Poniewa¿ prawo do renty usta-nie z dniem 31 maja 2014 r. KRUS nieprzyzna Pani z urzêdu w trakcie pobie-rania renty prawa do emerytury.

Z chwil¹ ukoñczenia wieku eme-rytalnego mo¿e Pani wyst¹piæ z wnio-skiem o ustalenie prawa do emery-tury rolniczej. Je¿eli legitymuje siêPani co najmniej 25-letnim okresempodlegania ubezpieczeniu – emery-tura zostanie przyznana od dniaukoñczenia wieku emerytalnego tj.od 20 czerwca 2014 r.

Gdzie złożyć odwołanieod decyzji?

Złożyłam w Placówce TerenowejKRUS wniosek o umorzenie zale-

głych składek na ubezpieczeniespołeczne rolników, jednak kierow-nik Placówki odmówił umorzeniamojego zadłużenia. Co mam robićw takiej sytuacji, czy mogę gdzieśsię odwołać?

Zgodnie z przepisami Kodeksupostêpowania administracyjnegostrona niezadowolona z za³atwieniawniosku o umorzenie mo¿e zwróciæsiê do organu, który wyda³ decyzjêodmawiaj¹c¹ umorzenia zaleg³oœciz wnioskiem o ponowne rozpozna-nie sprawy.

W wyniku ponownego rozpozna-nia organ rentowy mo¿e uwzglêdniæwniosek i umorzyæ zad³u¿enie lubwydaæ decyzjê utrzymuj¹c¹ w mocydecyzjê odmawiaj¹c¹ umorzeniask³adek. W takim przypadku wnio-skodawcy przys³uguje prawo z³o¿e-nia „odwo³ania”, zwanego skarg¹ doWojewódzkiego S¹du Administracyj-nego.

Skarga

Nie jestem zadowolony ze sposo-bu załatwienia mojej sprawy w Pla-cówce Terenowej KRUS, czy w ta-kim przypadku mogę złożyć jakąśskargę?

Tak, osobie niezadowolonej z za-³atwienia swojej sprawy przys³ugujeprawo wniesienia skargi do dyrektoraOddzia³u.

Przedmiotem skargi mo¿e byæ za-niedbanie lub nienale¿yte wykonywa-nie zadañ przez jednostki organizacyj-ne Kasy albo przez ich pracowników,naruszenie praworz¹dnoœci lub s³usz-nych interesów skar¿¹cych, a tak¿eprzewlek³e lub biurokratyczne za³a-twianie spraw.

Skargi mog¹ byæ wnoszone pisem-nie, faksem, poczt¹ elektroniczn¹ lubustnie do protoko³u i powinny zawie-raæ imiê i nazwisko lub nazwê orazadres wnosz¹cego.


INFORMACJE KRUS

Rehabilitacja jest organizowanaw formie 21-dniowych turnusów, pro-wadzonych we w³asnych Centrach Re-habilitacyjnych w Horyñcu Zdroju,Iwoniczu Zdroju, Œwinoujœciu, Ko³o-brzegu, Szklarskiej Porêbie, Teresiniei Jedlcu. Mog¹ z niej skorzystaæ wszy-scy rolnicy objêci ubezpieczeniemspo³ecznym.

Wskazania do rehabilitacji

Wskazaniami do rehabilitacji lecz-niczej realizowanej w Centrach s¹schorzenia narz¹du uk³adu ruchuoraz choroby uk³adu kr¹¿enia.

Z rehabilitacji mog¹ korzystaæ oso-by spe³niaj¹ce jeden z nastêpuj¹cychwarunków:

� Podlegaj¹ ubezpieczeniu spo-³ecznemu rolników z mocy ustawyw pe³nym zakresie,

� Podlegaj¹ ubezpieczeniu wypad-kowemu, chorobowemu i macierzyñ-skiemu na wniosek w pe³nym zakre-sie nieprzerwanie co najmniej 18 mie-siêcy przed z³o¿eniem wniosku o re-habilitacjê lecznicz¹,

� Maj¹ ustalone prawo do okre-sowej renty rolniczej z tytu³u niezdol-

noœci do pracy i zachowa³y zdolnoœædo samodzielnej egzystencji.

Są zmiany

Zgodnie z Rozporz¹dzeniem Mini-stra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia19 lipca 2013 r. zniesiono granicê wie-ku osób ubiegaj¹cych siê o skierowa-nie na rehabilitacjê lecznicz¹. Obowi¹-zuj¹ te¿ nowe dru-ki: „Wniosek o skie-rowanie na rehabi-litacjê lecznicz¹”dla rolników. (no-wy druk dostêpnyjest w placówkachKasy lub na stronie internetowej KRUSwww.krus.gov.pl – przyp. red.).

Procedura

Wniosek na leczenie rehabilitacyj-ne wystawia lekarz lecz¹cy. Do wnio-sku nale¿y do³¹czyæ aktualne badania:morfologia krwi, mocz, EKG, RTGklatki piersiowej i w przypadku kobietzaœwiadczenie ginekologiczne o bra-ku przeciwwskazañ do odbycia reha-bilitacji stacjonarnej. Wype³niony

wniosek nale¿y z³o¿yæ (osobiœcie lubwys³aæ poczt¹) w oddziale regional-nym lub placówce terenowej KRUS.

Po z³o¿eniu, wniosek jest sprawdza-ny pod wzglêdem formalnym i podda-wany jest ocenie merytorycznej. Je¿eliwniosek zostanie zaakceptowany przezlekarza regionalnego inspektoraorzecznictwa lekarskiego KRUS, rolnikotrzymuje propozycjê wyjazdu. Podda-

nie siê rehabilitacjijest ca³kowicie do-browolne i w ni-czym nie ograni-cza prawa rolnikado œwiadczeñ pie-niê¿nych z ubez-

pieczenia spo³ecznego rolników, z wy-j¹tkiem prawa do zasi³ku chorobowe-go za okres przebywania w CRR.

Jak często można korzy-stać z rehabilitacji?

Z rehabilitacji leczniczej mo¿nakorzystaæ nie czêœciej ni¿ co dwanaœciemiesiêcy. Osoby, które maj¹ ustaloneprawo do renty okresowej lub doprzed³u¿onego zasi³ku chorobowegomog¹ ponownie skorzystaæ z rehabili-tacji po up³ywie szeœciu miesiêcy oddnia zakoñczenia poprzedniej reha-bilitacji.

Koszty

Pobyt na turnusie jest dla rolnikabezp³atny, a zak³ad rehabilitacji leczni-czej zwraca osobie skierowanej kosztprzejazdu do CRR w wysokoœci odpowia-daj¹cej cenie biletu najtañszego dostêp-nego œrodka transportu zbiorowego.

Korzystanie z rehabilitacji za po-œrednictwem KRUS nie pozbawia rol-ników prawa do leczenia uzdrowisko-wego, finansowanego przez Narodo-wy Fundusz Zdrowia.

Agata BorczOR KRUS w Rzeszowie

Rehabilitacja leczniczadla rolników

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo³ecznego zapewnia rolnikom uprawnionym do œwiadczeñ Kasymo¿liwoœæ korzystania z rehabilitacji leczniczej.

Głównym celem prowadzonejrehabilitacji jest zapobieganieinwalidztwu i ograniczeniestopnia upośledzenia zdolno-ści do pracy.


PORADY PRAWNE

Bogus³aw Sowa – doktor nauk praw-nych, cz³onek Izby Adwokackiej w Rze-szowie

Przepisy regulują

I tak, dla przyk³adu pamiêtaæ na-le¿y, ¿e niedopuszczalne jest agrego-wanie maszyn i narzêdzi rolniczychstosowanych do produkcji roœlinnejz ci¹gnikami rolniczymi innymi ni¿przewiduje to producent tych maszyn.

Z kolei, podczas pracy maszyn douprawy gleby, siewu i pielêgnacjiupraw polowych niedopuszczalne jest:� przebywanie osób w strefie dzia³a-nia zespo³u roboczego maszyn aktyw-nych,� przebywanie osób na pomostachtechnologicznych siewnika i sadzarek

do ziemniaków, z wyj¹tkiem sadzarekprzeznaczonych do sadzenia podkie³-kowanych ziemniaków,� przebywanie osób na sadzarkach dorozsady podczas wykonywania nawro-tów i w czasie transportu,� rozgarnianie rêk¹ ziarna i nasionw skrzyni nasiennej siewnika.

Gdy urządzenie pracuje

Je¿eli chodzi o obs³ugê agregatudo upraw przedsiewnych, czêsto mo¿-na dostrzec pos³ugiwanie siê tym urz¹-dzeniem w sposób nieprawid³owy, któ-

ry mo¿e polegaæ na cofaniu i wykony-waniu nawrotów agregatem w po³o¿e-niu roboczym albo te¿ na podnosze-niu lub opuszczaniu agregatu, je¿eliw strefie jego dzia³ania przebywaj¹osoby postronne. Aby ustrzec siêprzed wypadkiem z przyczyn poda-nych powy¿ej, nale¿y:� dokonaæ zawieszenia agregatu naci¹gniku wed³ug zaleceñ producenta,� w czasie przerw w pracy agregatopuœciæ na pod³o¿e i wy³¹czyæ napêd.

Nale¿y tak¿e pamiêtaæ, ¿e czyszcze-nia redlic z chwastów lub innych za-nieczyszczeñ w czasie pracy siewnikanale¿y dokonywaæ przy u¿yciu odpo-

O bezpieczeństwiepracy wgospodarstwieZasady bezpieczeñstwa i higieny pracy przy obs³udze maszyni narzêdzi rolniczych stosowanych do produkcji roœlinnej szcze-gó³owo reguluje rozporz¹dzenie Ministra Rolnictwa i Gospo-darki ¯ywnoœciowej z dnia 12 stycznia 1998 r. w sprawie bezpie-

czeñstwa i higieny pracy przy obs³udze ci¹gników, maszyn, narzêdzi

i urz¹dzeñ technicznych stosowanych w rolnictwie (Dz. U. 1998,nr 12, poz. 51).

Fot. Archiwum PIR


PORADY PRAWNE

wiednich narzêdzi. Ponadto, w czasiepracy rozsiewacza nawozów, zawiesza-nego na ci¹gniku i wyposa¿onegow mieszad³o, jego skrzynia powinnabyæ zabezpieczona pokrowcem.

W czasie pracy rozsiewaczy przycze-pianych i zawieszanych na ci¹gnikuniedopuszczalne jest:� przegarnianie nawozu w skrzyni,� wykonywanie zabiegów rozsiewania,je¿eli osoby postronne znajduj¹ siêw odleg³oœci mniejszej ni¿:

� 5 m od rozsiewaczy zawiesza-nych przy rozsiewie nawozówpylistych i 6 m przy rozsiewienawozów granulowanych,

� 6 m od rozsiewaczy przyczepia-nych przy rozsiewie nawozówpylistych i 12 m przy rozsiewienawozów granulowanych.

W czasie pracy rozrzutnika obor-nika mo¿na tak¿e niejednokrotniezaobserwowaæ niedopuszczalne pod¿adnym wzglêdem czynnoœci, któremog¹ byæ przyczyn¹ wypadku: czysz-czenie wnêtrza skrzyni roztrz¹saczaw czasie ruchu przenoœnika pod³o-gowego, a tak¿e uruchamianie ada-ptera rozrzutu, je¿eli w strefie jegodzia³ania przebywaj¹ osoby postron-ne. Pamiêtaæ zatem trzeba, ¿e roz-rzutnik obornika powinien byæ wy-posa¿ony w siatkê umieszczon¹ naprzedniej burcie skrzyni ³adunko-wej, zabezpieczaj¹c¹ operatora ci¹-gnika przed ewentualnym uderze-niem twardym materia³em w czasiepracy rozrzutnika.

Właściwe postępowaniez deszczownią...

Jak z kolei w pracy nale¿y postêpo-waæ z deszczowni¹?

Deszczowniê szpulow¹ nie wymaga-j¹c¹ demonta¿u bêbna nale¿y transpor-towaæ na przyczepach niskopodwozio-wych. W razie koniecznoœci demonta-¿u bêbna dopuszcza siê transportowa-nie deszczowni na przyczepach ogól-nego zastosowania. Deszczownia z roz-winiêtym wê¿em i zraszaczami przesu-waj¹cymi siê w kierunku wzniesieniaterenu, podczas nawadniania powinnabyæ zabezpieczona przed przewróce-niem. Niedopuszczalne zatem jest uru-chamianie zraszacza, je¿eli w strefiejego dzia³ania przebywaj¹ osoby po-stronne oraz u¿ywanie deszczowni ob-

rotowych w odleg³oœci mniejszej ni¿50 m od linii energetycznych.

...i z kosiarkami

Jednymi z czêstszych, ciê¿kichw skutkach wypadków, s¹ wypadki pod-czas obs³ugi kosiarek. W razie koniecz-noœci u¿ycia kosiarek rotacyjnych dokoszenia traw w miejscach, w którychmog¹ znajdowaæ siê osoby postronne,teren pracy kosiarki powinien byæ za-bezpieczony przed przypadkowymzbli¿eniem siê tych osób. Wykaszaniatraw porastaj¹cych rowy, poboczadróg, skarpy i groble melioracyjnenale¿y dokonywaæ przy u¿yciu kosia-rek konstrukcyjnie dostosowanych dotych prac. Niedopuszczalne jest u¿y-wanie kosiarek rotacyjnych w odleg³o-œci mniejszej ni¿ 50 m od osób po-stronnych oraz na terenie kamieni-stym lub takim, na którym wystêpuj¹przeszkody trwa³e.

Inne urządzenia

Je¿eli chodzi o pozosta³e urz¹dze-nia do produkcji roœlinnej wskazaædla przyk³adu trzeba, ¿e p³ótna prze-noœników wi¹za³ki ci¹gnikowej nale-¿y zak³adaæ na wa³ki od strony prze-ciwnej do usytuowania przyrz¹du tn¹-cego, nawet wówczas, gdy wi¹za³ka niejest po³¹czona z ci¹gnikiem. Z koleizak³adanie sznurka do aparatów wi¹-¿¹cych prasy zbieraj¹cej i snopowi¹-za³ki dopuszczalne jest po wy³¹czeniunapêdu i unieruchomieniu silnikaci¹gnikowego. Warto jednak dodaæ,¿e dopuszczalne jest regulowaniewielkoœci prasowanego snopa pod-czas pracy prasy stacjonarnej wspó³-pracuj¹cej z m³ocarni¹.

Zasady bezpieczeństwaobowiązują zawsze

Warto pamiêtaæ, ¿e wejœcie pra-cownika do silosu typu wie¿owegolub g³êbinowego powinno byæ po-przedzone przewietrzeniem jegownêtrza i kontrol¹ czystoœci powie-trza. Osoba przebywaj¹ca w silosieg³êbinowym powinna byæ wyposa¿o-na w indywidualny sprzêt chroni¹cyprzed upadkiem z wysokoœci i umo¿-liwiaj¹cy, w razie potrzeby, wyci¹-

gniêcie jej z silosu i asekurowaniaprzez inn¹ osobê (osoby). Urz¹dze-nia steruj¹ce prac¹ wentylatorów sto-sowanych w procesie dosuszania zie-lonek powinny byæ umieszczonew odleg³oœci co najmniej 10 m odmiejsca zainstalowania wentylatorówi zabezpieczone przed dostêpemosób postronnych. Niedopuszczalnejest uruchamianie wentylatorów niewyposa¿onych w siatki ochronne.Pomieszczenia, w których odbywa siêczyszczenie, dosuszanie lub sortowa-nie ziarna zbó¿ i nasion roœlin, po-winny byæ wyposa¿one w urz¹dzeniawentylacyjne.

Wydawaæ by siê mog³o rzecz¹oczywist¹, jednak¿e rozporz¹dzeniewprost stanowi, ¿e w czasie pracy ko-paczki gwiazdowej osoby zbieraj¹ceziemniaki powinny zachowaæ odle-g³oœæ co najmniej 5 m od pracuj¹cejmaszyny. W czasie pracy kombajnudo zbioru ziemniaków niedopusz-czalna jest obs³uga sto³u selekcyjne-go przez osoby nie przeszkolone dotej pracy.

Na koniec dodam jeszcze, ¿e usta-wianie m³ocarni i bukowników dokoniczyny w po³o¿enie robocze po-winno odbywaæ siê przy u¿yciu odpo-wiedniego przyrz¹du do ich podno-szenia. W czasie pracy m³ocarni lubbukownika do koniczyny niedopusz-czalne jest ustawianie drabiny od stro-ny g³ównego pasa napêdowego, anite¿ wk³adanie do bêbna om³otowegowilgotnych lub nie roz³o¿onych sno-pów zbo¿a lub wi¹zek koniczyny.

Podsumowuj¹c mo¿na powie-dzieæ, ¿e wykonywanie prac przy u¿y-ciu maszyn i narzêdzi zgodnie z za-chowaniem powy¿szych zasad bhppozwoli na usprawnienie procesuprodukcji rolnej i uchroni przed nie-potrzebnymi konsekwencjami nie-przestrzegania zasad bezpieczeñstwai higieny pracy.

Bogus³aw Sowa

Podstawa prawna:

– rozporz¹dzenie Ministra Rolnictwai Gospodarki ̄ ywnoœciowej z dnia 12 stycz-nia 1998 r. w sprawie bezpieczeñstwai higieny pracy przy obs³udze ci¹gników,maszyn, narzêdzi i urz¹dzeñ technicznychstosowanych w rolnictwie (Dz. U. 1998,nr 12, poz. 51)


INFORMACJE

Integrowana ochrona roœlin jestsposobem ochrony roœlin przed or-ganizmami szkodliwymi, polegaj¹-cym na wykorzystaniu wszystkich do-stêpnych metod ochrony roœlin,w szczególnoœci metod niechemicz-nych, w sposób minimalizuj¹cy za-gro¿enie dla zdrowia ludzi, zwierz¹toraz dla œrodowiska.

Ogólne zasady integro-wanej ochrony roślin

� Zapobieganie wystêpowaniu orga-nizmów szkodliwych lub ogranicza-nie ich negatywnego wp³ywu, którepowinno byæ osi¹gane m.in. przez:

� stosowanie p³odozmianu,� stosowanie w³aœciwej agro-

techniki,� stosowanie odmian odpor-

nych lub tolerancyjnych orazmateria³u siewnego i nasadze-niowego poddanego oceniezgodnie z przepisami o na-siennictwie,

� stosowanie zrównowa¿onegonawo¿enia, wapnowania, na-wadniania i melioracji,

� zapobieganie introdukcji or-ganizmów szkodliwych,

� ochronê i stwarzanie warun-ków sprzyjaj¹cych wystêpowa-niu organizmów po¿ytecz-nych,

� stosowanie œrodków higieny fi-tosanitarnej (takich jak regular-ne czyszczenie maszyn i sprzê-tu wykorzystywanego w uprawieroœlin), aby zapobiec rozprze-strzenianiu siê organizmówszkodliwych.

� Monitorowanie wystêpowania or-ganizmów szkodliwych. Decyzje o wy-konaniu zabiegów ochrony roœlinpowinny byæ podejmowane w opar-

ciu o monitoring wystêpowania or-ganizmów szkodliwych. Nale¿y wyko-rzystaæ w pe³ni wiedzê o biologii or-ganizmów szkodliwych dla roœlin.� Zwalczanie organizmów szkodli-wych dla roœlin nale¿y prowadziæz wykorzystaniem w pierwszej kolej-noœci metod biologicznych, fizycz-nych i agrotechnicznych, przedk³a-daj¹c je nad metody chemiczne. Sto-sowanie œrodków ochrony roœlinpowinno byæ ograniczone do nie-zbêdnego minimum, w szczególno-œci poprzez zredukowanie dawek lubograniczenie iloœci wykonywanychzabiegów. Dokonuj¹c wyboru œrod-ków ochrony roœlin nale¿y wybieraætakie preparaty, które mog¹ powo-dowaæ jak najmniej skutków ubocz-nych dla zdrowia ludzi i œrodowiska,a tak¿e stosowaæ œrodki w sposóbograniczaj¹cy ryzyko powstania od-pornoœci u organizmów szkodliwych.Stosowanie ogólnych zasad integro-wanej ochrony roœlin pozwala ogra-niczyæ u¿ycie chemicznych œrodkówochrony roœlin do niezbêdnego mi-nimum i w ten sposób ogranicza pre-sjê na œrodowisko naturalne orazchroni bioró¿norodnoœæ œrodowiskarolniczego.

Ważne w integrowanejochronie roślin

Wa¿nymi narzêdziami, pomocny-mi w integrowanej ochronie roœlin s¹:

� metodyki integrowanej ochro-ny roœlin poszczególnych upraw,

� progi ekonomicznej szkodliwo-œci patogenów – progi te okreœlaj¹,kiedy stosowanie chemicznej ochro-ny roœlin staje siê ekonomicznieop³acalne, tzn. przy jakiej liczebno-œci organizmu szkodliwego dla roœlinstraty, jakie mo¿e on spowodowaæ,

przewy¿szaj¹ koszty jego chemiczne-go zwalczania,

� systemy wspomagania decyzjiw ochronie roœlin – systemy te, ba-zuj¹c na znajomoœci biologii organi-zmów szkodliwych, wskazuj¹ opty-malny termin wykonania chemicz-nych zabiegów ochrony roœlin. Gwa-rancj¹ wype³nienia obligatoryjnegowymogu stosowania w uprawie roœlinzasad integrowanej ochrony jest wdro-¿enie systemu integrowanej produk-cji (IP).

IP jest dobrowolnym systemem ja-koœci ¿ywnoœci. Produkcja w ramachsytemu IP podlega certyfikacji. Certy-fikat IP jest poœwiadczeniem, ¿e wska-zane w nim p³ody rolne zosta³y wy-tworzone w oparciu o szczegó³owemetodyki IP zatwierdzane przezG³ównego Inspektora Ochrony Ro-œlin i Nasiennictwa, a ich proces pro-dukcji by³ nadzorowany. Gwarantujeto, ¿e wyprodukowane p³ody rolne s¹bezpieczne dla konsumenta, a w szcze-gólnoœci nie zawieraj¹ pozosta³oœciœrodków ochrony roœlin oraz metaliciê¿kich, azotanów i innych pierwiast-ków oraz substancji szkodliwych w ilo-œciach przekraczaj¹cych obowi¹zuj¹cenormy.

Szczegó³owe informacje na tematprzyst¹pienia i uczestnictwa w syste-mie IP mo¿na uzyskaæ w oddzia³achPIORiN.

Istnieje mo¿liwoœæ refundacji czê-œci poniesionych kosztów zwi¹zanychz uczestnictwem w systemie IP orazpromocj¹ IP w ramach dzia³añ PROW.Wszelkie informacje dotycz¹ce wspar-cia finansowego w ramach PROWmo¿na uzyskaæ w oddzia³ach regio-nalnych ARiMR, Centrali ARR orazw Ministerstwie Rolnictwa i RozwojuWsi.

Źród³o: www.ppr.pl

Integrowana Ochrona Roślinobowiązkowa w 2014 roku

Od 1 stycznia 2014 r. stosowanie zasad integrowanej ochrony roœlin sta³o siê obo-

wi¹zkiem wszystkich profesjonalnych u¿ytkowników œrodków ochrony roœlin w UE.


INFORMACJE OSChR

Ju¿ w 1990 roku, a wiêc prawie 25 lat temu na SzczycieEkologicznym w Rio de Janeiro przedstawiono Polskê jakokraj o mocno zdegradowanych glebach, a jako przyczynêdegradacji gleb podano nadmierne zakwaszenie. Niestety naprzestrzeni tych lat nie nast¹pi³a znacz¹ca poprawa kwaso-woœci gleb i mimo ró¿nych programów, które mia³y zwiêk-szyæ zu¿ycie wapna (przerwano je z chwil¹ wejœcia w struktu-ry UE – przyp. red.), jak te¿ scedowania ca³oœci zadañ zwi¹za-nych z wapnowaniem na u¿ytkownika gruntów, powierzch-nia zakwaszonych gleb praktycznie siê niezmniejszy³a. Ma³o tego, zaobserwowano inneniekorzystne zjawiska. Coraz czêœciej bowiemoprócz nadmiernego zakwaszenia gleby stwier-dza siê drastyczny niedobór fosforu, potasu i sub-stancji organicznej (próchnicy) w glebie.

Powy¿sze stwierdzenie odnosi siê do realiówwojewództwa podkarpackiego, gdzie w niektó-rych regionach obserwuje siê symptomy che-micznej degradacji gleb u¿ytkowanych rolniczo, wywo³anejzakwaszeniem i deficytem podstawowych makrosk³adników.

Zrozumienie kwasowości glebyW latach 2009-2012 Okrêgowa Stacja Chemiczno-Rolni-

cza w Rzeszowie wykona³a 66 317 analiz prób glebowych naodczyn (pH) i zawartoœæ podstawowych makrosk³adników(P

2O

5, K

2O, Mg). Próbki pobrano w województwie podkar-

packim (bez powiatów Dêbica, Nisko, Stalowa Wola i Tarno-brzeg) na powierzchni ponad 92 tys. hektarów. Na podsta-wie syntetycznej oceny uzyskanych wyników badañ stwierdzo-no, ¿e gleby o odczynie kwaœnym i bardzo kwaœnym stanowi¹64 – 66,8% gruntów u¿ytkowanych rolniczo. StwierdzonywskaŸnik jest korzystniejszy w odniesieniu do wyników uzy-skanych przed piêtnastu laty, ale obecna iloœæ gleb o pH po-ni¿ej 5,5, czyli takich które wymagaj¹ niemal natychmiasto-

wego wapnowania powinna byæ powodem do zastanowieniasiê nad tym co bêdzie dalej za kolejne piêtnaœcie czy dwa-dzieœcia lat.

Korygowanie kwasowościSkutki zakwaszenia mo¿na zminimalizowaæ tylko poprzez

wapnowanie oparte o systematyczny monitoring.Œrednie dawki wapna w zale¿noœci od kategorii agrono-

micznej gleb wynosz¹ od 2,5 – 4,5 t/ha. Przy takich dawkachwapna na 1 ha, wapnem wyprodukowanym naterenie województwa podkarpackiego (Wapien-nik Wêgierka i Cukrownia Ropczyce) mo¿na na-wieœæ zaledwie ok. 3400 ha. Jako in minus nale-¿y te¿ uznaæ fakt, ¿e czêœæ wapna z cukrownimo¿e trafiæ poza granice województwa. Pozo-sta³¹ iloœæ wapna wynikaj¹c¹ z potrzeb wapno-wania nale¿y „importowaæ” z województwoœciennych, co sprawia, ¿e koszty transportu

podnosz¹ znacz¹co cenê nawozu.Z chwil¹ wstrzymania dotacji do nawozów wapniowych

(kwiecieñ 2004 r. – przyp. red.) i przerzuceniem kosztówwapnowania na producentów rolnych, mimo pozornej po-prawy (mniejsza iloœæ gleb wymagaj¹cych wapnowania) wy-raŸnie spada zu¿ycie wapna na 1 ha, które w chwili obecnejna Podkarpaciu wynosi ok. 30 kg CaO/ha.

Stwierdziæ nale¿y, ¿e gospodarka rynkowa narzuca kieru-nek produkcji rolnej w ten sposób, ¿e ze struktury zasiewówwypierane s¹ gatunki toleruj¹ce niski poziom pH (¿yto, ziem-niaki, owies), a wprowadzane s¹ w ich miejsce roœliny wra¿li-we na zakwaszenie (rzepak, pszenica, jêczmieñ, kukurydza,buraki cukrowe), które w niekorzystnych warunkach s³abosiê rozwijaj¹, a uzyskany plon znacznie odbiega od oczekiwa-nego i jest miernej jakoœci konsumpcyjnej i technologicznej.

Monitoring gleb województwa podkarpackiego i zahamo-wanie degradacji z tytu³u nadmiernego zakwaszenia jest pil-nym zadaniem wszystkich zainteresowanych, tj. rolników, sa-morz¹dów szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkie-go oraz wszystkich podmiotów zwi¹zanych z produkcj¹ roln¹.

Jestem przekonany, ¿e na wdro¿eniu wymienionych dzia-³añ skorzysta konsument, który bêdzie mia³ dostêp do zdro-wych i wartoœciowych p³odów rolnych.

Jan PêcekOSChR Rzeszów

Monitoring gleb województwapodkarpackiego to koniecznośćPo prawie dziesiêciu latach od wejœcia Polski do Unii Europejskiej nadmierne zakwaszenie gleb

nadal jest problemem polskiego rolnictwa.

Skutki zakwasze-

nia mo¿na zmi-

nimalizowaæ tyl-

ko poprzez wap-

nowanie.

„

Kwasowoœæ gleby bardzo szybko staje siê problememw naszym kraju. Udzia³ gleb kwaœnych i bardzo kwaœnychprzekracza œrednio 60% powierzchni u¿ytków rolnych,s¹ jednak obszary w Polsce, gdzie udzia³ gleb kwaœnychprzekracza 80% powierzchni. Utrzymanie w³aœciwego pHjest niezwykle wa¿ne w zachowaniu ¿yznoœci gleby. Rol-nicy zbyt czêsto trac¹ plony, lekcewa¿¹c problemy kwa-sowoœci i niedobór wapna w glebie.


OGŁOSZENIA

OG£OSZENIA

Sprzedam:

� p³ug podorywkowy, 5-skibowy, firmy Unia Grudzi¹dz.Cena 1200 z³� sieczkarniê jednorzêdow¹ do kukurydzy firmy Men-gele, Cena ok. 3500 z³� opryskiwacz zawieszany, 400-litrowy WOPROLz aktualnymi atestami. Cena 1200 z³.KONTAKT: tel. 602 798 609.

� wi¹za³kê do wikliny. Cena 3500 z³.KONTAKT: Rudnik nad Sanem, tel. 501 483 727.

� 2 tony pszen¿yta. Cena do ustalenia.KONTAKT: Stanis³aw Michna, Rzeszów – Zwiêczyca,tel. 17 87 137 42.

� krowê czerwon¹ zacielon¹, z trzecim cielêciem.Cena 4400 z³,� kucyka Bingo. Cena 1000 z³.KONTAKT: pow. przeworski, tel. 16 640 17 60.

� ziemniaki jadalne z gospodarstwa ekologicznego,� sianobele z produkcji ekologicznej.KONTAKT: pow. jasielski, 663 131 113.

� nasiona dynia Gigant, Hokkaido, Gleisdorf, arbuzagruntowego, ogórków: Ruski Express, Dar, Komnatnyi,pomidorów: Victoria, Taliñski, Mikado, Francuski Gi-gant, Faworyt, Super Marmande, Maskotka i Koralik,Brutus, rzodkiewka Noba, portulaki, ostu ozdobnegoz gospodarstwa ekologicznego.Nasiona wraz z instrukcj¹ wysy³ane s¹ za poœrednictwempoczty, op³ata u listonosza.KONTAKT: Piotr Ostatek, Rosochy, k. Ostrowca Œw.,tel. 507 580 964 lub 698 695 291.

� ci¹gnik C 360 P,� przyczepê ci¹gnikow¹,� rozsiewacz nawozów,� opryskiwacz,� przyczepê dwuko³ow¹ do ci¹gnika.KONTAKT: tel. 787 310 056.

� agregat œcierniskowy Unia Grudzi¹dz, 2,10 m szer.Cena 79 000 z³.KONTAKT: tel. 603 463 936.

� krowê cieln¹, 4-letni¹.KONTAKT: Lisie Jamy, gm. Lubaczów, tel. 726 666 363.

� ja³ówkê.KONTAKT: gm. Tyczyn, tel.17 229 95 89.

� pilnie dom mieszkalny, drewniany z bali, krytyblach¹ wraz z obor¹ i stodo³¹ na dzia³ce o pow. 0,24 haw Nowosielcach Kozickich. Cena do uzgodnienia.KONTAKT: gm. Ustrzyki Dolne, tel. 885 749 938.

� kwotê mleczn¹ na 3 tys. litrów.Cena od 25 do 30 gr za litr.KONTAKT: Kosina, tel. 17 224 62 62.

� gospodarstwo rolne z zabudowaniami o ³¹cznej pow.4,51 ha.KONTAKT: pow. jasielski, tel. 13 442 32 10.

� ci¹gnik BELARUS JUM, rok prod.1983.KONTAKT: Zielonka k. Rani¿owa, pow. kolbuszowski,tel. 663 510 600.

� daniele i m³odego konia rasy zimnokrwistej z gospo-darstwa ekologicznego.KONTAKT: gm. Krempna, 608 108 992.

� grykê. Cena do uzgodnienia.KONTAKT: Chotyniec, gm. Radymno, pow. jaros³aw-ski, tel 663 286 225.

� kosiarkê rotacyjn¹ zawieszan¹ 2042/3 w bardzo do-brym stanie.KONTAKT: tel. 506 103 247.

� kombajn do ziemniaków typ „ANNA” – jednorzêdowy.KONTAKT: Kolbuszowa Górna, gm. Kolbuszowa,tel. 721 721 272.

Kupię:

� kombajn zbo¿owy Bizon Super lub Bizon Rekord,� przystawkê do kukurydzy.KONTAKT: tel. 795 807 728.

� knury i maciory. Dobra cena, szybki odbiór.KONTAKT: tel. 505 481 136.

PODKARPACKI OŚRODEK DORADZTWA

ROLNICZEGO W BOGUCHWALEul. Tkaczowa 146, 36-040 Boguchwała

tel. centrala 17 87 01 500, sekretariat 17 87 01 507, fax 17 87 01 502

e-mail: [email protected]

www.podrb.pl

PZDR BRZOZÓW

PZDR DĘBICA

PZDR JAROSŁAW

PZDR JASŁO

PZDR KOLBUSZOWA

PZDR KROSNO

PZDR LESKO

PZDR LEŻAJSK

PZDR LUBACZÓW

PZDR ŁAŃCUT

PZDR MIELEC

PZDR NISKO

PZDR PRZEMYŚL

PZDR PRZEWORSK

PZDR ROPCZYCE

PZDR RZESZÓW

PZDR SANOK

PZDR STALOWA WOLA

PZDR STRZYŻÓW

PZDR TARNOBRZEG

PZDR USTRZYKI DOLNE

36-200 Brzozów

ul. Armii Krajowej 2

tel. 13 43 411 89

[email protected]

39-200 Dębica

ul. Rynek 5

tel. 14 67 792 57

[email protected]

37-500 Jarosław

ul. Dąbrowskiego 18

tel. 16 62 722 79

[email protected]

38-200 Jasło

ul. Mickiewicza 4a

tel. 13 44 628 54

[email protected]

36-100 Kolbuszowa

ul. Kolejowa 10

tel. 17 22 717 99

[email protected]

38-400 Krosno

ul. Żółkiewskiego 8

tel. 13 43 245 39

[email protected]

38-600 Lesko

ul. Moniuszki 6

tel. 13 46 980 10

[email protected]

37-300 Leżajsk

ul. Mickiewicza 12

tel. 17 24 217 97

[email protected]

37-600 Lubaczów

ul. Abp. Baziaka 15a

tel. 16 63 210 79

[email protected]

37-100 Łańcut

Osiedle 3 Maja 11

tel. 17 22 549 62

[email protected]

39-300 Mielec

ul. Krótka 5/4

tel. 17 58 641 51

[email protected]

37-400 Nisko

ul. Rzeszowska 42

tel. 15 84 153 52

[email protected]

37-700 Przemyśl

ul. Mickiewicza 28

tel. 16 67 884 76

[email protected]

37-200 Przeworsk

ul. Piłsudskiego 2

tel. 16 64 876 50

[email protected]

39-100 Ropczyce

ul. Krakowska 3

tel. 17 22 185 49

[email protected]

zs. w Tyczynie

ul. Świętego Krzyża 14

36-020 Tyczyn

tel. 17 230 29 69

[email protected]

38-500 Sanok

ul. Mickiewicza 29

tel. 13 46 427 05

[email protected]

37-465 Stalowa Wola

ul. R. Dmowskiego 10

tel. 15 84 386 26

[email protected]

38-100 Strzyżów

ul. Dąbrowskiego 15

tel. 17 27 610 45

[email protected]

39-400 Tarnobrzeg

ul. 1 Maja 4

tel. 15 82 302 42

[email protected]

38-700 Ustrzyki Dolne

ul. 29 Listopada 26

tel. 13 46 113 03

[email protected]

pow.stalowowolski

pow.tarnobrzeski pow.

niżański

pow.mielecki

pow.kolbuszowski pow.

leżajski pow.przeworski

pow.lubaczowski

pow.jarosławski

pow.przemyski

pow.łańcucki

pow. rzeszowskipow.strzyżowski

pow.ropczycko-

sędziszowskipow.dębicki

pow.jasielski

pow.krośnieński

pow.sanocki

pow.leski

pow.bieszczadzki

pow.brzozowski

RZESZÓW

Adresy Powiatowych Zespo w Doradztwa Rolniczegołó

» Noclegi

» Kuchnia Podkarpacka

» Sale konferencyjne

» Organizujemy

• 123 miejsca w pokojach1-, 2- i 3-osobowych, TV, Wi-Fi

i promocje dla stałych gości

Podkarpackich Smaków”

z wyposażeniem multimedialnym,serwisy kawowe

• w cenie noclegu śniadanie, rabaty

• codziennie potrawy z „Leksykonu

• 3 sale - 200, 50 i 30 miejsc

• konferencje, sympozja, seminaria• wesela• przyjęcia okolicznościowe• biesiady przy grillu• imprezy integracyjne

Podkarpacki Ośrodek

Doradztwa Rolniczego

w Boguchwale

www.odeer.pl www.podrb.pl

Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale znajduje się 9 km od centrum Rzeszowaprzy drodze krajowej nr 9 prowadzącej do przejścia granicznego w Barwinku i malowniczychBieszczadów.

Ze względu na lokalizację jest idealnym miejscem do odpoczynku zarówno dla gości biznesowych,podróżujących do Rzeszowa służbowo, jak i pragnących poznać jeden z najpiękniejszych krajobrazowoi kulturowo regionów turystycznych w Polsce.

Nasza oferta

TUTAJ ŁĄCZĄ SIĘ WSZYSTKIE SZLAKI PODKARPACIA

Z A P R A S Z A M Y36-040 Boguchwała, ul. Tkaczowa 146, tel. 17 87 01 555, 17 87 14 223

e-mail: [email protected]

Documents

Nr 1 (19) styczeń 2014 - pir.xo.pl · BEZPIECZNA RODZINA, BEZPIECZNY DOM W BUDOWIE PAKIET UBEZPIECZEŃ KOMUNIKACYJNYCH I MAJĄTKOWYCH: RAZEM W TUW. Prowadzimy obsługę naszych członków