Upload
lamtu
View
411
Download
36
Embed Size (px)
Citation preview
.. 1 .. 1 .. 2 ..
ljifo–;'rL
laifo k]h g+=
kl/R%]b – 1
k|f/lDes
1= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM .............................................................................11 2= kl/efiffM .................................................................................................11 3= ljlgodfjnLsf] JofVofM ..........................................................................14 4= ljlgodfjnLsf] hfgsf/L k|fKt ug"{ kg]{M .................................................14
kl/R%]b – 2
;]jfsf] u&g / kb Joj:yf
5= ;]jfsf] u&gM..........................................................................................14 6= ;]jfsf] ;d'x tyf pk–;d'xM ................................................................... 15 7= ;]jfsf] :t/ tyf >])fL ljefhgM .............................................................. 15 8= ;]jfsf kbx¿M........................................................................................ 15 9= ;+u&g ;+/rgf / b/jGbL Joj:yfM .......................................................... 16
kl/R%]b – 3
kbk'lt{ / kbflwsf/
10= kbk'lt{ ;ldltsf] u&gM ........................................................................... 16 11= kbk'lt{ pk–;ldltsf] u&gM ============================================================== 17 12= kbk'lt{ ;ldltsf] sfd / st{JoM ..............................................................18 13= kbk'lt{ ;ldltsf] sfo{ ;~rfngM .............................................................18 14= :yfoL sd{rf/L dfu ug]{M ........................................................................18 15= kbk'lt{ k|ltztsf] cfwf/df kb;+Vof lgwf{/)f ug]{M .................................... 19 16= ;]jfsf] kbk'lt{ ........................................................................................ 19 17 kbk'lt{ cjlwsf] aGb]hM...........................................................................26 18= k|ltof]lutfsf] clgjfo{tfM ........................................................................26
19= k|ltof]lutfsf] lsl;d / %gf}}}}^M ................................................................ 26 20= kf&oqmdM .............................................................................................. 27 21= lj!fkgM ........................................................................................... ... 28 22= b/vf:t b:t"/M ......................................................................................28 23= pd]/sf] xbM ...........................................................................................28 24= cfjZos Go'gtd z}lIfs of]UotfM...........................................................29 25= lgo"lQmsf] nflu cof]UotfM ......................................................................29 26= k|j]z kqM ..............................................................................................29 27= glthf k|sfzgM ..................................................................................... 30 28= cGtjf{tf{M .............................................................................................. 30 29= of]Uotfqmd tyf l;kmfl/;M ..................................................................... 30 30= k|tLIff;'rLM............................................................................................. 31 31= lg/f]lutfsf] k|df)fkq k]z ug"{kg]{M............................................................. 31 32= lgo"lQm lbg]M ........................................................................................... 31 33= clVtof/ k|fKt clwsf/LM ......................................................................... 31 34= zky u|x)fM ............................................................................................32 35= k/LIf)fsfnM............................................................................................32 36= kb:yfkgfsf] cfwf/M ..............................................................................32 37= kbflwsf/ sfod /xg]M.............................................................................32 38= a}olQms ljj/)fM .....................................................................................33 39= s/f/df lgo"lQmM ......................................................................................33
kl/R%]b – 4
lgldQ, sfod d"sfod / sfh ;DaGwL Joj:yf
40= lgldQ eO{ sfd ug]{M...............................................................................33 41= sfod d"sfod d"s// ug]{M ..................................................................... 34 42= sfod d"sfod jf lgldQ eO{ sfd u/]sf] tnj eQf kfpg]M .....................35 43= sfh ;DaGwL Joj:yfM ............................................................................36 44= cWoog sfhM .........................................................................................37 45= a]tnjL sfhM.........................................................................................40
.. 3 .. 2 .. 4 ..
kl/R%]b – 5
;?jf
46= ;?jf ug]{ clwsf/M................................................................................40 47= ;?jf ug]{ cfwf/x¿M .............................................................................40 48 ;?jf ;DaGwL ljj/)fM............................................................................43 49 ;?jf ;DaGwL sfo{ljwLM.........................................................................43 50= ;?jf x"g afWotfM..................................................................................43 51= axfnL DofbM ..........................................................................................43 52= a"ema"emf/yM ..........................................................................................44
kl/R%]b – 6
a("jf
53= a("jfM ...................................................................................................44 54= ;DefJo pDd]bjf/M ..............................................................................44 55= d'Nof°g a("jfsf cfwf/x¿M................................................................... 45 56= h]i&tfM ................................................................................................. 46 57= z}lIfs of]UotfM ..................................................................................... 46 58= sfo{ ;Dkfbg d'Nof°gM.......................................................................... 47 59= sfo{ ;Dkfbg ljj/)fM ............................................................................48 60= sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g k|ltj]bgM ........................................................... 49 61= ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] cg"ej=================================================== 51
62= a("jfsf] ;'rgf k|sfzgM..........................................................................52 63= k|fKtf°sf] hfgsf/L lbg"kg]{M.....................................................................52 64= a("jfsf] l;kmfl/;M ..................................................................................52 65= a("jfsf] gfdfjnL k|sfzgM......................................................................52 66= a("jfsf] ph"/LM.......................................................................................52 67= clws[t :t/ ljlzi^ >])fLsf] kbdf j("jf ;DaGwL ljz]if Joj:yfM............53 67s= a("jf ;DaGwL ljz]if Joj:yfM=========================================================53
68= a("jfsf] nflu pd]/sf] xb gnfUg]M.......................................................... 54 69= kbk'l\t{ ;ldltn] cfjZos Joj:yf ug]{ :jLs[ltsfnflu k]z ug{ ;Sg] ... 54
kl/R%]b – 7
k|fljlws ;]jfsf sd{rf/Lsf] a("jf Joj:yf
70= k|fljlws ;]jfsf] kbdf a("jf ;DaGwL Joj:yf================================ 54
kl/R%]b –_ 8 tna, eQf tyf ;"ljwf
71= tna eQfM ............................................................................................58 72== ksfPsf] tna eQf kfpg]M .....................................................................58 73= tnadfgM ..............................................................................................58 74= tna a[l$M.............................................................................................59 75= dflyNnf] kbsf] tna ;"ljwfM ..................................................................59 76= ;?jf, a("jf ePdf kfpg] tnaM ............................................................. 60 77= lgnDag ePdf kfpg] tna eQf / ;"ljwfM ............................................. 60 78= ;"ljwfM .................................................................................................. 60 79= bz}+ vr{=========================================================================================64
kl/R%]b – 9
xflh/L / labfM
80= sd{rf/Lsf] ;a} ;do a}]+ssf] cwLgdf x"g]M..............................................64 81= sfof{no ;do, ;do kfng / xflh/LM ....................................................64 82= sfof{no %f]*\bf :jLs[lt lng]M.................................................................64 83= %*\s] hf¤r ............................................................................................64 84= ljbfsf] lsl;d / u)fgf ljlwM................................................................. 65 85= e}kl/ cfpg] labfM .................................................................................. 65 86 #/ labfM .................................................................................................66 87= lj/fdL labfM ...........................................................................................66 88= k|;"lt labfM ........................................................................................... 67 89= lqmof labfM=====================================================================================67
90= ljz]if labfM================================================================================== 67
.. 5 .. 3 .. 6 ..
91= c;fwf/)f labfM ......................................................................................68 92= cWoog labfM .........................................................................................69 92s= clgjfo{ e|d)f -:jb]z_ ljbf M =======================================================70
93= labf glnO{ sfof{nodf cg"kl:yt x"g gkfpg]M .........................................70 93s= tnjL ljbfM ================================================================================71
94= labfleq lgsf;f j]u/ cf]xbf ;DxfNg gx"g]M .......................................... 71 95= labf a;]sf] ;dodf Onfsf %f*\bf :jLs[lt lng"kg]{M ................................ 71 96= labf lbg] clwsf/LM.................................................................................72 97= labf dfu ug]{ / :jLs[t ug]{ ljlwM ........................................................72 98= labf kl/)ft gx"g]M .................................................................................73 99= labf clwsf/sf] s"/f xf]OgM.....................................................................73 100=labfsf] clen]v==============================================================================73
101=a}+ssf] ;fj{hlgs labfsf] ;'rLM==========================================================73
102=;l~rt labfsf] /sd e"QmfgL lbOg]M ........................................................73 103=:jtM cjsfz x"g] ==========================================================================73
kl/R%]b – 10
cWoog / tflnddf dgf]gog ;DaGwL Joj:yf
104=cWoog, tflnd, dgf]gog ;ldltsf] u&g .............................................. 74 105=cWoog, tflnd jf cWoog e|d)fsf] lgldQ dgf]gogsf] cfwf/x? ........... 74 106=dgf]gogdf aGb]h ..................................................................................75 107=tflnd tyf cWoog e|d)f sfhdf hfg] sd{rf/Ln] kfpg] ;"ljwf ..............75
kl/R%]b – 11
cjsfz, pkbfg tyf lgj[Qe/)f
108=clgjfo{ cjsfz....................................................................................75 109=clws[t ljlzi^ / clws[t k|yd >])fLdf axfn /xg] cjlwM .................... 75 110=vf/]hL....................................................................................................76
111 :j]lR%s cjsfz lng jf lbg ;Sg]........................................................ 76 112=:j]lR%s cjsfz jf /fhLgfdfsf] k'j{ ;'rgf lbg" kg]{ ............................... 77 113=c;dy{ sd{rf/Lsf] ;DaGwdf ljz]if Joj:yfM ........................................... 77 114=pkbfg .................................................................................................. 77 115=lgj[Qe/)f ..............................................................................................78 116=kfl/jfl/s lgj[Qe/)f / pkbfg ..............................................................80 117=czQm a[lQ ............................................................................................ 81 118=c;fwf/)f kfl/jfl/s j[lQ==================================================================81
119=z}lIfs tyf ;GttL j[lQ =============================================================== 82
120=a"ema"emf/y gu/]df pkbfg jf lgj[Qe/)f /f]Ssf ug{ ;lsg] ..................83 121=a]kQf ePsf] sd{rf/Lsf] pkbfg / lgj[Qe/)f ..........................................83 122 sd{rf/Lsf] pd]/sf] lx;fj ..................................................................... 84 123= gf]s/L cjlwsf] u)fgf ........................................................................... 84
kl/R%]b – 12
cfr/)f / cg"zf;g
124 ;do kfng / lgoldttf=============================================================== 85
125=cg"zf;g / cf!fkfngM..........................................................................85 126=O{dfGbf/LM ...............................................................................................86 127 bfg, pkxf/, rGbf cflb k|fKt ug{ / ;fk^L lngdf k|ltaGwM ....................86 128=Jofkf/ Joj;foM....................................................................................87 129= ;DklQ tyf bfloTjsf] ljj/)fM..............................................................89 130= uf]kgLotf==================================================================================== 89
131= ;/sf/ jf a}+ssf]] cfnf]rgfM ..................................................................89 132= /fhgLlt tyf r"gfjdf efuM...................................................................90 133= ;+# jf ;é&gsf] ;b:otfM .....................................................................90 134=k|ltlglwTj ug{df k|ltaGwM ......................................................................91 135=k|bz{g / x*tfn ug{df k|ltaGwM .............................................................91 136= x*tfn y"g%]s tyf #]/fp ug{df k|ltaGwM ..............................................91 137= ax"ljjfx, afnljjfx / cgd]n ljjfxdf k|ltaGwM .....................................91
.. 7 .. 4 .. 8 ..
138=;hf¤osf] efuL x"g]..................................................................................91 kl/R%]b – 13
;]jfsf] ;"/Iff
139= sd{rf/Lsf] ;]jfsf] ;"/IffM .......................................................................92 140 sd{rf/Lsf] arfpM ..................................................................................92 141=sd{rf/Lsf] ;]jf zt{sf] ;"/IffM ................................................................93
kl/R%]b – 14
ljefuLo sf/jfxL
142=;r]t u/fpg ;lsg]M ..............................................................................93 143=;hfosf] lsl;dM ....................................................................................93 144=gl;xt lbg]M .........................................................................................94 145=jflif{s tnj a[l$ /f]Ssf ug]{ jf jflif{s tnj a[l$ #^fpg] jf
a("jf /f]Ssf ug]{M .................................................................................94 146=;]jfaf^ x^fpg] jf jvf{:t ug]{...............................................................95 147=a}+snfO{ x"g uPsf] gf]S;fgL c;'n pk/ ug]{M ...........................................95 148=;hfo lbg] clwsf/LM..............................................................................95 149=lgnDag / ;kmfO{sf] df}sfM.....................................................................96 150=:jtM lgnDag x"g]M.................................................................................96 151=lgnDagsf] cjlwM ...................................................................................96 152=lgnDagsf] ;dflKt=========================================================================96
153=;hfo ;DaGwL sfo{ljlwM.........................................................................96 154=hf¤ra"emM ...............................................................................................97 155=hf+ra"em ug]{ clwsf/Ln] ckgfpg] sfo{ljlw .............................................97 156=k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/LM ...................................................................... 98 157=k"g/fj]bgsf] sfo{ljlwM............................................................................ 98 158=k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/Ln] ckgfpg"kg]{ sfo{ljlwM.................................... 98 159=k"g/fj]bgsf] lg)f{oM................................................................................ 99 160=k"g/fj]bgsf] vf/]hLM............................................................................... 99 161=;]jfdf k"gM sfodM ................................................................................. 99
kl/R%]b – 15
ljljw
162=cltl/Qm ;do .................................................................................... 100 163= sfo{ef/ %f]*]sf] jf ;Dxfn]sf] dflgg] lbgM............................................. 100 164=;]jf ;DalGw clen]vM ......................................................................... 100 165=z}lIfs k|df)fkqsf] k|dfl)fs/)f ug"{ kg]{M=========================================== 100
166=cWoog ug{ k'j{ :jLs[lt lng" kg]{ ====================================================101
167=sfo{/t sd{rf/Ln] k|fKt u/]sf] yk z}lIfs of]Uotfsf] k|df)fkq k]z
ug"{ kg]{ ====================================================================================== 101
168=;]jf kl/jt{gM=================================================================================101
169= h]i&tf qmdsf] lgwf{/)f= ...................................................................... 102 170=C)fkq of]hgfsf] Aoj:yfM.................................................................... 102 171=a}+s ;]jf k"/:sf/ ..................................................................................103 172=clwsf/ k|Tofof]hgM =====================================================================104
173= cfb]z, lgb]{zg tyf sfo{ljlwM...............................................................104 174=arfpmM ...............................................................................................104
.. 9 .. 5 .. 10 ..
cg";'rLx?
1= a}+s ;]jf leq /xg] ;d'x, pk-;d'x tyf ;xfos pk-;d'xx?
2= clws[t tyf ;xfos :t/df /xg] >])fLx?
3= ;]jfsf kbx?sf] jlu{s/)f
4= sd{rf/Lsf] kbLo sfo{ ljj/)f
5= cfjZos Go'gtd z}lIfs of]Uotf
6= k|j]z-kqsf] (¤f+rf
7= cGtjf{tf{ kmf/fdsf] (f¤rf
8= zky u|x)f kmf/fdsf] (f¤rf
9= sd{rf/Lsf] j}olQms ljj/)f, kfl/jfl/s ljj/)f / OR%fOPsf] JolQmsf] ljj/)f
10= cWoogsf]nflu tf]lsPsf] ljifox? / sa"lnotgfdfsf] (f+rf
11= ;?jf ;DaGwL ljj/)fsf] (f¤rf
12= ;?jf ;DaGwL j}olQms ljj/)f
13= /dfgf kqsf] (f¤rf
14= ;"kl/j]Ifs / cg"df]bgstf{
15= sfo{ ljj/)f cg";f/sf] sfo{ ;Dkfbg ljj/)f
16= sfo{;Dkfbg d'Nof+sgsf] tl/sf, k"g/fjnf]sg ;DaGwL Joj:yf / k|ltj]bgsf]
(f¤rf
17= labfsf] lgj]bg, ljbf÷Onfsf %f]*L hfg] :jLs[lt
18= sd{rf/Lsf] labfsf] clen]v
19= a}+saf^ Ohfhtk|fKt a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?sf] z]o/df nufgLsf] ljj/)f
20= a}+saf^ Ohfhtk|fKt a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?;¤usf] shf{ sf/f]af/sf] ljj/)f
.. 11 .. 6 .. 12 ..
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, 2062 -afx«f}+ ;+zf]wg ;lxt_
;+zf]wg nfu' ePsf] ldlt
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -k|yd ;+zf]wg,2063_ 2063.1.27
g]kfn /fi^ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -l$tLo ;+zf]wg,2063_ 2063.12.26
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -t]>f] ;+zf]wg,2064_ 2064.2.24
g]kfn /fi^ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -rf}yf] ;+zf]wg,2064_ 2064.5.6
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -kf+rf} ;+zf]wg,2064_ 2064.6.23
g]kfn /fi^ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -%}&f}+ ;+zf]wg,2064_ 2064.9.13
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -;ftf}+ ;+zf]wg,2064_ 2064.12.4
g]kfn /fi^ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -cf&f}+ ;+zf]wg,2065_ 2065.3.19
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -gjf}+ ;+zf]wg, 2065_ 2065.5.25
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -bzf}+ ;+zf]wg, 2066_ 2066.2.4
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -P#f/f}+ ;+zf]wg,2066_ 2066.3.11
g]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL -afx«f}+ ;+zf]wg, 2067_ 2067.2.3
g]kfn /fi «̂ a}]+s P]g, 2058 sf] bkmf 110 sf] pk-bkmf -2_ n] lbPsf] clwsf/
k|of]u u/L g]kfn /fi «̂ a}]+ssf] ;~rfns ;ldltn] b]xfosf ljlgodx¿ agfPsf] % .
kl/R%]b – 1
k|f/lDes
1= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -1_ oL ljlgodx¿sf] gfd æg]kfn /fi «̂ a}+s sd{rf/L
;]jf ljlgodfjnL, 2062Æ /x]sf] % .
*-2_ of] ljlgodfjnL t"?Gt k|f/De x"g]% .
2= kl/efiffM ljifo jf k|;én] csf]{ cy{ gnfu]df o; ljlgodfjnLdf,–
-s_ æP]gÆ eGgfn] g]kfn /fi «̂ a}+s P]g, 2058 ;Demg" k%{ .
-v_ æa}+sÆ eGgfn] P]gsf] bkmf 3 jdf]lhd :yfkgf ePsf] g]kfn /fi «̂ a}+s
;Demg" k%{ .
* ldlt 2062.4.1 b]lv nfu" ePsf] .
-u_ æ;ldltÆ eGgfn] P]gsf] bkmf 14 adf]lhd u&g ePsf] a}+ssf]
;~rfns ;ldlt ;Demg" k%{ .
-#_ æueg{/Æ eGgfn] P]gsf] bkmf 15 adf]lhd lgo"Qm a}+ssf] ueg{/
;Demg" k%{ .
-ª_ æ*]k"^L ueg{/Æ eGgfn] P]gsf] bkmf 16 adf]lhd lgo"Qm a}+ssf] *]k"^L
ueg{/ ;Demg" k%{ .
-r_ æ;]jfÆ eGgfn] ljlgod 5 adf]lhd u&g ePsf] g]kfn /fi «̂ a}]+s ;]jf
;Demg" k%{ .
-%_ æ;d'xÆ eGgfn] ;]jf cGtu{t /xg] kbsf] sfdsf] k|s[ltnfO{ cfwf/
dfgL ljefhg ul/Psf] ;]jfsf kbx¿sf] ;d'x ;Demg" k%{ .
-h_ æpk-;d'xÆ eGgfn] ;]jf cGtu{t /xg] kbsf] sfdsf] k|s[ltnfO{ cfwf/
dfgL ljefhg ul/Psf] ;]jfsf kbx?sf] ;d'x cGtu{t /xg] pk–;d'x
;Demg" k%{ .
-em_ æ;xfos pk-;d'xÆ eGgfn] ;]jf cGtu{t /xg] kbsf] sfdsf]
k|s[ltnfO{ cfwf/ dfgL ljefhg ul/Psf] ;]jfsf kbx?sf] ;d'x tyf
pk-;d'x cGtu{t /xg] ;xfos pk-;d'x ;Demg" k%{ .
-`_ ækbk'lt{ ;ldltÆ eGgfn] ljlgod 10 sf] pk-ljlgod -1_ adf]lhd
u&g ePsf] kbk'lt{ ;ldlt ;Demg" k%{ / ;f] zAbn] ljlgod 11
adf]lhdsf] kbk'lt{ pk–;ldlt ;d]tnfO{ hgfp+% .
-^_ æ:yfoL kbÆ eGgfn] lgj[Qe/)f kfpg] tyf Dofb gtf]lsPsf] ;]jfsf]
kb ;Demg" k%{ .
-&_ æ>])fLÆ eGgfn] clws[t / ;xfos :t/df /xg] kbsf] juL{s/)f
;Demg" k%{ .
.. 13 .. 7 .. 14 ..
-*_ æ:t/Æ eGgfn] ljlgod 7 adf]lhd ;]jfdf /xg] kbsf] laefhg
;Demg" k%{ .
-(_ æclws[t :t/Æ eGgfn] clws[t t[tLo >])fL / ;f]eGbf dflysf] >])fL
jf ;f] ;/xsf] >])fLsf] kb ;Demg" k%{ .
-)f_ æ;xfos :t/Æ eGgfn] ;xfos k|yd >])fL / ;f]eGbf d"lgsf >])fL jf
;f] ;/xsf] >])fLsf kb ;Demg" k%{ .
-t_ æs]Gb|Lo sfof{noÆ eGgfn] a}+ssf] s]Gb|Lo sfof{no ;Demg" k%{ .
-y_ æsfof{noÆ eGgfn] s]Gb|Lo sfof{no / ;f] cGtu{t :yfkgf ePsf
a}+ssf ;Dk')f{ ljefu jf sfof{no ;Demg" k%{ .
-b_ æljefuÆ eGgfn] ueg{/n] s]Gb|Lo sfof{no cGtu{t /xg] u/L ;do
;dodf tf]lslbPsf] ljefu ;Demg" k%{ .
-w_ æsd{rf/LÆ eGgfn] ;]jfsf] kbdf jxfn /x]sf] JolQm ;Demg" k%{ .
t/ o; zJbn] Hofnfbf/L tyf s/f/df lgo"Qm JolQmnfO{ hgfpg]
%}g .
-g_ æljefuLo k|d"vÆ eGgfn] ljefuLo k|d"vsf] ?kdf sfdsfh ug]{ u/L
a}+saf^ tf]lsPsf clws[t :t/ k|yd >])fL jf ;f]eGbf dflysf
sd{rf/L ;Demg" k%{ .
-k_ æsfof{no k|d"vÆ eGgfn] sfof{no k|d"vsf] ?kdf sfdsfh ug{] u/L
a}+saf^ tf]lsPsf sd{rf/L ;Demg" k%{ .
-km_ æclVtof/ k|fKt clwsf/LÆ eGgfn] ljlgod 33 adf]lhd lgol"Qm lbg]
clwsf/L ;Demg" k%{ .
-a_ æsfod d"sfodÆ eGgfn] sd{rf/Ln] wf/)f u/]sf] kbeGbf dflyNnf]
kbsf] kbLo lhDd]jf/L lnO{ sfdsfh ug]{ cj:yf ;Demg" k%{ .
-e_ ækl/jf/Æ eGgfn] sd{rf/L;¤u a:g] tyf lgh cfkm}+n] kfng kf]if)f
ug"{kg]{ klt, kTgL, %f]/f, cljjflxtf %f]/L, wd{k"q, cljjflxtf wd{k"qL,
afa", cfdf jf ;f}ltgL cfdf ;Demg" k%{ / ;f] zJbn] k"?if sd{rf/Lsf]
xsdf lghsf] afa" tkm{sf] afh], aHo} tyf dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf
lghsf] ;;"/f, ;f;" ;d]tnfO{ hgfp+% .
-d_ æ:jLs[t lrlsT;sÆ eGgfn] a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbPsf]
lrlsT;s jf lrlsT;sx¿sf] ;d'x ;Demg" k%{ .
-o_ æ;+# jf ;+u&gÆ eGgfn] k|rlnt sfg'g adf]lhd btf{ eO{ a}+ssf]
:jLs[lt k|fKt sd{rf/Lx?sf] ;+# jf ;+u&g ;Demg" k%{ .
3= ljlgodfjnLsf] JofVofM -1_ o; ljlgodfjnLsf] AofVof ug]{ clwsf/
;ldltnfO{ x"g]% .
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhd ;ldltn] u/]sf] JofVofnfO{ dfu{bz{gsf]
lgldQ a}+ssf ;a} sfof{nox¿df k&fpg" kg]{% .
4= ljlgodfjnLsf] hfgsf/L k|fKt ug"{ kg]{M o; ljlgodfjnLdf Joj:yf ul/Psf
;a} ;]jf zt{x¿sf] hfgsf/L k|fKt ug"{ k|To]s sd{rf/Lsf] st{Jo x"g]% .
o;sf] c!fgtf IfDo x"g] %}g .
kl/R%]b – 2
;]jfsf] u&g / kb Joj:yf
5= ;]jfsf] u&gM -1_ a}+sdf axfn /x]sf sd{rf/Lx¿af^ æg]kfn /fi «̂ a}]+s ;]jfÆ
gfdsf] Ps ;]jfsf] u&g ul/Psf]% .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd u&g ul/Psf] ;]jfnfO{ k|zf;g, gub /
k|fljlws u/L hDdf tLg efudf ljefhg ul/g]% .
-3_ pk-ljlgod -2_ adf]lhd u&g ePsf] gub ;]jfsf ljleGg kbdf
sfo{/t sd{rf/Lx?nfO{ ueg{/n] tf]s] adf]lhdsf] k|ltztsf] cfwf/df qmlds
.. 15 .. 8 .. 16 ..
?kdf ueg{/n] tf]s]sf] k|s[of k'/f u/L k|zf;g ;]jfsf] ;dfg kbdf ldnfg
ul/g]% .
t/, gub ;]jfnfO{ k')f{tof vf/]h ug]{ lg)f{o u/]sf] cj:yfdf ;f] ;]jfdf
sfo{/t sd{rf/Lx?nfO{ :jtM k|zf;g ;]jfsf] ;dfg kbdf ldnfg ul/g]% .
-4_ pk-ljlgod -3_ adf]lhd gub ;]jfdf /x]sf sd{rf/Lx?sf] kb
k|zf;g ;]jfdf ldnfg eO{ ;s]kl% gub ;]jf :jtM vf/]h x"g]% .
6= ;]jfsf] ;d'x tyf pk–;d'xM -1_ ljlgod 5 adf]lhd ;]jfsf] u&g ubf{ ;]jfdf
/xg] kbx¿sf] sfdsf] k|s[lt / tL sfdnfO{ ;Dkfbg ug{ rflxg] Go'gtd z}]lIfs
of]Uotf tyf sfo{ ljlzi^tfsf] cfwf/df ;ldltn] cfjZos ;d'x tyf pk-
;d'xx¿sf] ljefhg ug{ ;Sg]% .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd ;ldltn] ljefhg u/]sf] ;]jf leq /xg] ;d'x
tyf pk-;d'xx¿ cg";'rL - 1 df pNn]v eP adf]lhd x"g]%g\ .
7= ;]jfsf] :t/ tyf >])fL ljefhgM -1_ ;]jfdf clws[t / ;xfos u/L hDdf b"O{
:t/ /xg]% .
-2_ ;]jfsf] clws[t :t/ / ;xfos :t/df /xg] >])fLx¿ cg";'rL - 2 df pNn]v eP adf]lhd x"g]%g\ .
8= ;]jfsf kbx¿M -1_ ;]jfdf clws[t / ;xfos :t/df ljleGg >])fLsf k|zf;lgs,
gub tyf k|fljlws kbx¿ /xg]%g\ .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd /xg] kbx¿ cg";'rL - 3 df pNn]v eP
adf]lhd x"g]%g\ .
-3_ a}+sn] ;]jfsf clws[t / ;xfos :t/df /x]sf ljleGg >])fLx¿sf
k|To]s kbsf] sfo{ ljj/)f cg";'rL - 4 adf]lhdsf] (f+rfdf agfpg]% / To:tf]
sfo{ ljj/)fdf ;DalGwt kbsf] sfd, st{Jo, pQ/bfloTj tyf clwsf/ ;d]t
pNn]v ul/g]% .
♦9 ;+u&g ;+/rgf / b/aGbL Joj:yfM -1_ a}+ssf] sfo{ ;Dkfbg ug{ cfjZos kg]{
;+u&g ;+/rgf ueg{/n] lgwf{/)f u/] adf]lhd x"g]% .
-2_ a}+ssf kbx?sf] b/jGbLsf] lgwf{/)f k|To]s jif{sf] r}q d;fGtsf]
cfwf/df cfiff( dlxgf;Dddf b]xfo adf]lhd x"g]%M–
-s_ clws[t :t/ ljlzi^ >])fLsf] b/aGbL ;ldltn] lgwf{/)f u/] adf]lhd,
/
-v_ ;xfos :t/ k+rdb]lv clws[t :t/ k|yd >])fL;Ddsf] b/aGbL
ueg{/n] lgwf{/)f u/] adf]lhd x"g]% . o;/L lgwf{/)f ePsf] b/aGbLdf
ePsf] yk#^sf ;DaGwdf ueg{/n] ;ldltnfO{ hfgsf/L lbg" kg]{% .
♣-u_ a}+ssf] sfo{;Dkfbg ug{ ljz]if b/aGbL >[hgf ug"{ k/]sf] cj:yfdf
ueg{/n] cfjZos zt{ tf]sL ;xfos :t/ t[tLo >])fLsf] kbdf To:tf]
b/aGbL >[hgf ug{ ;Sg]%g\ .
♣-#_ v)* -u_ adf]lhd laz]if b/aGbL >[hgf ul/Psf] kbdf a("jf eO{ k'lt{
ePkl% ;fljs ;xfos rt"y{sf] b/aGbL :jtM vf/]h x"g]% .
kl/R%]b – 3
kbk'lt{ / kbflwsf/
10= kbk'lt{ ;ldltsf] u&gM -1_ ;]jfsf] clws[t >])fLsf] l/Qm kb gof¤ lgo"lQm
jf a("jfåf/f k'lt{ ug{sf] nflu ueg{/ ;dIf l;kmfl/; k]z ug{ b]xfo
adf]lhdsf] Pp^f kbk'lt{ ;ldlt u&g ul/g]%M– -s_ jl/i& *]k"^L ueg{/ – cWoIf -v_ *]k"^L ueg{/ – ;b:o
♦ k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
♣ bf]>f] ;+zf]wgåf/f yk
.. 17 .. 9 .. 18 ..
-u_ lqe"jg ljZj ljBfnosf k|fWofksx¿ -ljlzi^
>])fL_ dWo]af^ ueg{/n] tf]s]sf] k|fWofks – ;b:o -#_ k|ltlgwL -;x;lrj :t/_, cy{ dGqfno – ;b:o
-ª_ k|d"v, hgzlQm Joj:yfkg ljefu – ;b:o–;lrj
-2_ kbk'lt{ ;ldltsf] cWoIfsf] cg"kl:yltdf *]k"^L ueg{/n] ;f] ;ldltsf]
a}&ssf] cWoIftf ug]{% .
-3_ kbk'lt{ ;ldltn] cfkm\gf] a}&s ;DaGwL ;Dk')f{ sfo{ljlw cfkm}n]
lgwf{/)f ug{ ;Sg]% .
-4_ kbk'lt{ ;ldltsf sDtLdf tLg ;b:o pkl:yt ePdf ;f] ;ldltsf]
a}&ssf] nflu u)fk'/s ;+Vof k"u]sf] dflgg]% .
-5_ kbk'lt{ ;ldltsf] *]k"^L ueg{/ ;b:o gePsf] cj:yfdf jf cg"kl:yt
ePsf] cj:yfdf ueg{/n] a}+ssf] s"g} jl/i& kbflwsf/LnfO{ kbk'lt{ ;ldltsf]
;b:osf] ?kdf sfdsfh ug{ tf]Sg ;Sg]% .
-6_ kbk'lt{ ;ldltn] ueg{/sf] :jLs[lt lnO{ cfkm\gf] a}&sdf cfjZostf
cg";f/ kb;+u ;DalGwt afXo ljz]if!nfO{ cfdGq)f ug{ ;Sg]% .
-7_ ueg{/n] cfjZostf cg";f/ kbk'lt{ ;ldltsf] k"gu{&g ug{ ;Sg]% .
11= kbk'lt{ pk–;ldltsf] u&g M -1_ ;]jfsf] ;xfos >])fLsf kbx?sf] kbk'lt{ ug{sf]
nflu b]xfo adf]lhdsf] Pp^f kbk'lt{ pk–;ldlt u&g ul/g]% M–
-s_ hgzlQm Joj:yfkg ljefusf k|d"v – cWoIf
-v_ cfGtl/s n]vf k/LIf)f tyf lg/LIf)f ljefusf k|d"v – ;b:o
-u_ nJwk|lti&Lt JolQmx? dWo]af^ ueg{/n] tf]s]sf
b"O{hgf JolQmx? – ;b:o
-#_ hgzlQm Joj:yfkg ljefusf k|yd >])fL clws[t –;b:o–;lrj
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhdsf] pk–;ldltdf ljifo;+u ;DalGwt Pshgf
afx\o ljz]if!nfO{ cfdlGqtsf] ?kdf ;dfj]z ug{ ;lsg]% .
-3_ ;]jfsf] ;xfos >])fLsf kbx?sf] kbk'lt{ ug]{ ;DaGwdf kbk'lt{ pk–
;ldltnfO{ o; ljlgodfjnL adf]lhd kbk'lt{ ;ldltnfO{ eP ;/xsf] ;a}
clwsf/ k|fKt x"g]% .
-4_ kbk'lt{ ;DaGwdf kbk'lt{ ;ldltn] lbPsf] dfu{ lgb]{zg o; pk–
;ldltn] kfng ug"{ kg]{% .
12= kbk'lt{ ;ldltsf] sfd / st{JoM kbk'lt{ ;ldltsf] sfd / st{Jo b]xfo adf]lhd
x"g]%M-
-s_ ;]jfdf l/Qm /x]sf kbx¿ k'lt{ ug{ %gf}^sf] k|lqmof, l/Qm kbk'lt{sf]
k|ltzt / k|ltof]lutfsf] lsl;d lgwf{/)f ug]{,
-v_ v"nf k|ltof]lutfåf/f k'lt{ ug"{kg]{ kbsf] nflu lj!fkg ug]{, k/LIff lng]
/ cGtjf{tf{ u/L %gf}^ ul/Psf pDd]bjf/nfO{ lgo"lQmsf]nflu l;kmfl/;
ug]{, /
-u_ a("jfåf/f k'lt{ ug"{kg]{ kbsf nflu ;]jfdf /x]sf ;DefJo pDd]bjf/sf]
o; ljlgodfjnLdf Joj:yf eP adf]lhd a("jfsf cfwf/ cg";f/
d'Nof°g u/L of]Uotfqmdfg";f/ kbk'lt{ ug{ l;kmfl/; ug]{ .
13= kbk'lt{ ;ldltsf] sfo{ ;~rfngM kbk'lt{ ;ldltsf] ;lrjfnosf] sfd hgzlQm
Joj:yfkg ljefun] ug]{% .
14= :yfoL sd{rf/L dfu ug]{M s"g} clws[t jf ;xfos :t/sf] kb cfjZos ePdf
jf s"g} t/Lsfaf^ l/Qm ePdf sfof{non] ;f] kb;+u ;DalGwt cfjZos
ljj/)f ;lxt :yfoL sd{rf/L dfu u/L hgzlQm Joj:yfkg ljefudf k|To]s
;fnsf] df# d;fGtleq k&fpg" kg]{{% / o;/L k|fKt x"g cfPsf] ljj/)fdf
cfjZos k|lqmof k"/f u/L ;f] ljefun] kbk'lt{sf]nflu kbk'lt{ ;ldlt ;dIf
k]z ug"{ kg]{% .
.. 19 .. 10 .. 20 ..
15= kbk'lt{ k|ltztsf] cfwf/df kb;+Vof lgwf{/)f ug]{M ljlgod 14 adf]lhd :yfoL
sd{rf/L dfu ;DaGwL ljj/)f k|fKt ePkl% kbk'lt{ ;ldltn] l/Qm kbx? dWo]
ljlgod 19 adf]lhd v"nf k|ltof]lutf jf sfo{Ifdtfsf] d'Nof+sg a("jf jf
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f k'lt{ x"g] k|ltztsf] cfwf/df kb;+Vof
lgwf{/)f ug]{% .
16= ;]jfsf] kbk'lt{M -1_ v"nf k|ltof]lutf jf sfo{Ifdtfsf] d'Nof+sg jf cfGtl/s
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f k'lt{ ul/g] kbsf] ;+Vof k|To]s jif{sf] r}q
d;fGt;Dd l/Qm /x]sf] hDdf kb ;+Vofsf] cfwf/df ;fdfGotof b]xfo
adf]lhdsf] k|ltztn] sfod u/L k'lt{ ug"{ kg]{%M-
-s_ k|zf;g ;]jftkm{M
-1_ clws[t :t/ ljlzi^ >])fLsf] l/Qm kb ljlgod 67 df plNnlvt
k|s[ofåf/f .
-2_ clws[t :t/ k|yd / låtLo >])fLsf] l/Qm kb ;+Vofsf] 70
k|ltzt sfo{Ifdtfsf] d'Nof°gåf/f / 30 k|ltzt cfGtl/s
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
-3_ clws[t :t/ t[tLo >])fLsf] l/Qm kb ;+Vofsf] 45 k|ltzt v"nf
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f, 40 k|ltzt sfo{Ifdtfsf]
d'Nof°gåf/f / 15 k|ltzt cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
-4_ ;xfos :t/ k|yd >])fLsf] l/Qm kb ;+Vofsf] 60 k|ltzt
sfo{Ifdtfsf] d'Nof°gåf/f / 40 k|ltzt cfGtl/s
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
t]>f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
♦-5_ ;xfos :t/ låtLo >])fLsf] l/Qm kb;+Vofsf] 50 k|ltzt v"nf
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f, 30 k|ltzt cfGtl/s k|ltof]lutfTds
k/LIffåf/f / 20 k|ltzt sfo{;Dkfbg d'Nof°gåf/f .
t/,–
♣-s_ o; pkv)* jdf]lhd ;xfos :t/ låtLo >])fLdf kbk'lt{
ubf{ of] pkv)* nfu' ePkl% Ps k^ssf] lgldQ dfq v"nf
k|ltof]lutfTds k/LIffsf] nflu %" \̂ofOPsf kbx?nfO{ ;d]t
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffdf ;dfj]z u/L kbk'lt{ ug{
;lsg]% .
♣-v_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf klg
o; pkv)* jdf]lhd k'lt{ ug]{ kbdf ;xfos :t/ t[tLo
>])fLsf] kbdf tLg jif{sf] sfof{g"ej xfl;n u/]sf a}+ssf
sd{rf/Lx?nfO{ ;+efJo pDd]bjf/ x"gsf] nflu cfjZos kg]{
Go'gtd z}lIfs of]Uotf P;=Pn=;L= jf ;f] ;/xsf] k/LIff
plQ)f{ u/]sf] x"g" kg]{% .
♦-6_ ;xfos :t/ t[tLo >])fLsf] l/Qm kb ;+Vofsf] 75 k|ltzt
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f / 25 k|ltzt sfo{ Ifdtfsf]
d'Nof+sgåf/f .
♦-7_ ;xfos :t/ rt"y{ >])fLsf] l/Qm kb ztk|ltzt sfo{Ifdtfsf]
d'Nof+sgåf/f . ;xfos k+rd >])fLdf rf/ jif{ ;]jf cjlw k"u]sf
/ kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g cf};tdf 65
k|ltzt k|fKt u/]sfnfO{ jf ;f]xL :t/sf] kbdf tLg aif{ ;]jf
♦k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
♣k|yd ;+zf]wgåf/f yk
cjlw k'/f u/]sf tyf P;=Pn=;L= k/LIff plQ)f{ u/L ;f] cjlwsf]
sfo{ Ifdtfsf] d'Nof°g cf};tdf 65 k|ltzt ePsf
sd{rf/Lx?nfO{ ;xfos rt"y{ >])fLsf] kbdf :jtM a("jf ug{
;lsg]% .
.. 21 .. 11 .. 22 ..
-8_ ;xfos :t/ k~rd >])fLsf] l/Qm kb zt\k|ltzt v"nf
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
t/ a}+sn] cGoyf lg)f{o u/]df afx]s ;xfos k~rd >])fLdf
l/Qm x"g cfpg] kb :jtM vf/]h x"g]% . ;/;kmfO{ tyf k"m^s/
sfo{ ug]{ k|of]hgsf] lgldQ :jLk/ -s"lrsf/_ tyf cGo
sfdbf/nfO{ b}lgs dfl;s Hofnfbf/Ldf sfdsfh ug{ nufpg
;lsg]% .
-v_ gub ;]jftkm{M of] ;]jf k')f{tof vf/]h geP;Ddsf] ;+qmd)fsflng
cj:yf sfod /x];Dd ;f] ;]jfdf sfo{/t sd{rf/Lx?sf] j[lQ
ljsf;sf]nflu l/Qm kbk'lt{ ubf{ lgDg jdf]lhd ul/g]% M-
-1_ clws[t k|yd / clws[t låtLosf] l/Qm kb;+Vofsf] 70 k|ltzt
sfo{ Ifdtfsf] d'Nof°gåf/f / 30 k|ltzt cfGtl/s a("jf
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
-2_ clws[t t[tLosf] l/Qm kb;+Vofsf] 60 k|ltzt sfo{ Ifdtfsf]
d'Nof°gåf/f / 40 k|ltzt cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
-3_ ;xfos k|ydsf] l/Qm kb;+Vofsf] 60 k|ltzt sfo{Ifdtfsf]
d'Nof°gåf/f / 40 k|ltzt cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
-u_ k|fljlws ;]jftkm{M
-1_ k|fljlws ;]jfsf ;j} kbx¿ a}]+ssf] cfjZostf cg";f/ v"nf
k|ltof]lutf jf sfo{Ifdtfsf] d'Nof°gåf/f k'lt{ ul/g]% .
-2_ pkv)* -1_ adf]lhd kbk'lt{ ubf{ kbk'lt{sf] k|lqmof kbk'lt{
;ldltn] tf]s] adf]lhd x"g]% .
-2_ pk-ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtfklg ;]jfdf l/Qm /x]sf
b]xfosf kbx?sf] k'lt{ b]xfo adf]lhd x"g;Sg]%M-
-s_ a}+ssf] nflu vf; of]Uotf / cg"ej xfl;n u/]sf] JolQm cfjZos %
egL ueg{/n] l;kmfl/; u/]df ;ldltn] ;DalGwt ;]jf ;d'x jf pk- ;d'x jf ;xfos pk-;d'xdf /x]sf] s"n l/Qm b/aGbLsf] 25
k|ltztdf ga(\g] u/L a}+ssf] s"g} klg kbdf v"nf k|ltof]lutfTds
k/LIffåf/f kbk'lt{ ug{ :jLs[lt lbg ;Sg]% .
-v_ v"nf k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f k'lt{ ug"{kg]{ clws[t :t/ t[tLo
>])fLsf] kb dWo] :jb]zL ljZjljBfnoaf^ a}+sn] tf]s]sf] ljifodf
:gftsf]Q/ txdf k|yd >])fL ;lxt k|yd, låtLo tyf t[tLo :yfg
xfl;n ug]{ pDd]bjf/dWo] k|ltjif{ a(Ldf b"O{ kbdf ga(\g] u/L v"nf
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f :yfoL lgo"lQm ug{ ;lsg]% .
-3_ v"nf k|ltof]lutfTds k/LIff / sfo{Ifdtfsf] d'Nof+sgåf/f k'lt{ ul/g]
kb ;+Vofsf] k|ltzt lgwf{/)f ubf{ z]if /xg cfPsf] kb;+Vof v"nf
k|ltof]lutfTds k/LIffsfnflu / sfo{Ifdtfsf] d'Nof°g tyf cfGtl/s
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f k'lt{ ul/g] kbsf] k|ltzt lgwf{/)f ubf{ z]if /xg
cfPsf] c° htftkm{ a(L x"G% Tot}tkm{ /flvg]% .
t/ z]if c° a/fa/ ePdf cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffsf]nflu
%" \̂ofOg]% .
-4_ o; ljlgod jdf]lhd kbk'lt{ ubf{ ljleGg ;]jf, ;d'x / pk;d'xdf
l/Qm x"g cfPsf] kbnfO{ To:tf ;]jf, ;d'x / pk;d'xsf] %"§f%"§} kbsf] lx;fa
u/L k'lt{ ug"{kg]{% .
-%_ pk ljlgod -1_ sf] v)* -s_ cGtu{t pk–v)* -3_, -5_ / -8_ df
h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg a}+s ;]jfnfO{ ;dfj];L agfpg v"Nnf
k|ltof]lutfåf/f k'lt{ x"g] kbdWo] k}tfln; k|ltzt kb %" \̂ofO{ ;f] k|ltztnfO{
ztk|ltzt dfgL b]xfo adf]lhdsf pDd]bjf/aLrdf dfq %"§f%"§} k|lt:kwf{
u/fO{ kbk'lt{ ul/g]% M–
.. 23 .. 12 .. 24 ..
-s_ dlxnf M– 33 k|ltzt
-v_ cflbjf;L÷hghflt M– 27 k|ltzt
-u_ dw]zL M– 22 k|ltzt
-#_ blnt M– 9 k|ltzt
-*_ ckfé M– 5 k|ltzt
-r_ lk%l*Psf] If]q M– 4 k|ltzt
:ki^Ls/)f M
-1_ o; pk–ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu lk%l*Psf] If]q eGgfn] c%fd,
sflnsf]^, hfh/sf]^, h"Dnf, *f]Nkf, aemfé, afh"/f, d"u" / x"Dnf lhNnf ;Demg"
kb{% .
-2_ o; pk–ljlgodsf] -5_ sf] v)* -s_, -v_, -u_ / -#_ sf] k|of]hgsf]
nflu dlxnf cflbjf;L÷hghflt, dw]zL / blnt eGgfn] cfly{s / ;fdflhs
?kdf k%f*L k/]sf dlxnf, cflbjf;L÷hghflt dw]zL / blntnfO{ ;Demg"
kb{% . o;sf] ljj/)f g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;'rgf k|sfzg u/L
tf]s] adf]lhd x"g]% .
gjf}+ ;+zf]wgåf/f yk
t/ g]kfn /fhkqdf ;'rgf k|sfzg u/L gtf]s] ;Ddsf] nflu ;Dk")f{
dlxnf, cflbjf;L÷hghflt dw]zL / blntnfO{ cfly{s tyf ;fdflhs
?kdf k%f*L k/]sf] ;d'bfo dflgg]% .
-3_ pk–ljlgod -5_ adf]lhd %"§ofOPsf kbdf b/vf:t lb¤bf
b]xfosf cfwf/df lbg" kg]{% M
-s_ cflbjf;L÷hghftLsf xsdf g]kfn cflbjf;L÷hghftL pTyfg
/fli «̂o k|lti&fg P]gdf ;'lrs[t ePsf] hfltsf] xsdf ;f]
;'rLsf] cfwf/df,
t/ g]kfn cflbjf;L÷hghftL pTyfg /fli^«o k|lti&fg
P]gdf ;'lrs[t ePsf] hflt leq Ps eGbf a(L y/x? ePdf
;DalGwt :yfgLo lgsfosf] k|d"vsf] l;kmfl/;df k|d"v lhNnf
clwsf/Laf^ ;'rLs[t ePsf] hflt leqsf] y/ egL k|dfl)ft
u/fO{ b/vf:t;fy k]z ug"{ kg]{% .
-v_ blntsf xsdf /fli «̂o blnt cfof]uaf^ ;'lrs[t ePsf] hfltsf]
xsdf ;f]xL ;'rLsf] cfwf/df,
t/ /fli «̂o blnt cfof]uaf^ ;'lrs[t ePsf] hflt leq Ps
eGbf a(L y/x? ePdf ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] k|d"vsf]
l;kmfl/;df k|d"v lhNnf clwsf/Laf^ ;'rLs[t ePsf] hflt
leqsf] y/ egL k|dfl)ft u/fO{ b/vf:t;fy k]z ug"{ kg]{% .
-u_ ckfésf xsdf :jLs[t lrlsT;ssf] l;kmfl/;df ;dfh sNof)f
kl/ifb\af^ ckfétf k|dfl)ft u/]sf] cfwf/df,
-#_ dw]zLsf xsdf g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;'rgf k|sfzg
u/L tf]s] adf]lhdsf] ;+:yfaf^ dw]zL egL k|dfl)ft u/]sf]
cfwf/df,
t/ g]kfn /fhkqdf ;'rgf k|sfzg u/L ;+:yf gtf]s] ;Dd
;DalGwt :yfgLo lgsfosf] k|d"vsf] l;kmfl/;df k|d"v lhNnf
.. 25 .. 13 .. 26 ..
clwsf/Laf^ dw]zL egL k|dfl)ft u/fO{ b/vf:t;fy k]z ug"{
kg]{% .
-ª_ lk%l*Psf] If]qsf xsdf o;} pk–ljlgod -5_ sf] :ki^Ls/)fsf]
-1_ df pNn]v ePsf lhNnfdf :yfoL a;f]af; pNn]v u/L
;DalGwt lhNnfaf^ k|fKt ul/Psf] gful/stfsf] k|df)fkq tyf
;DalGwt ufp¤ ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfaf^ xfn ;f]xL
:yfgdf :yfoL a;f]af; ePsf] egL k|dfl)ft u/]sf] cwf/df .
-6_ pk–ljlgod -5_ adf]lhd k|ltzt lgwf{/)f ubf{ Ps k|ltzteGbf sd
#tf° -k|mofS;g_ cfPdf To:tf] #tf° h"g ;d"xsf] xsdf #tf° cfPsf] xf]
;f]eGbf nuQ} kl%sf] ;d'xdf ;b}{ hfg]% .
-7_ pk–ljlgod -5_ adf]lhd %" \̂ofOPsf] kbdf h"g jif{sf] nflu lj!fkg
ePsf] xf] ;f] jif{ x"g] lj!fkgdf pko'Qm pDd]bjf/ pknAw x"g g;s]df To:tf]
kb csf]{ jif{ x"g] lj!fkgdf ;dfj]z ug"{ kg]{% / To;/L lj!fkg ubf{ klg
pko'Qm pDd]bjf/ pknAw x"g g;s]df To:tf] kb ;f]xL jif{ v"Nnf
k|ltof]lutfåf/f k'lt{ x"g] kbdf ;dfj]z ug{"[ kg]{% .
gjf}+ ;+zf]wgåf/f yk
-8_ pk–ljlgod -5_ adf]lhd lgwf{/)f ul/Psf] k|ltztåf/f kbk'lt{ ug]{
Aoj:yf k|To]s bz jif{df k"g/fjnf]sg ug"{ kg]{% .
-9_ pk–ljlgod -5_ adf]lhdsf] k|ltzt adf]lhd kb ;+Vof lgwf{/)f ubf{
s"g} ljjfb cfPdf ;+rfns ;ldltsf] lg)f{o clGtd x"g]% .
17= kbk'lt{ cjlwsf] aGb]hM k|To]s jif{sf] r}q d;fGt;Dddf l/Qm x"g cfPsf
kbx¿ cfufdL jif{sf] r}q d;fGtleq k'lt{ u/L ;Sg"kg]{% . pQm cjlwleq
k'lt{ gul/Psf To:tf kbx¿ clws[t ljlzi^ >])fLsf] xsdf ;ldltn] /
;xfos k~rd >])fLb]lv clws[t k|yd >])fL;Ddsf] xsdf ueg{/n] vf/]h ug{
;Sg]% .
t/ v"nf k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f k'lt{ ug{ %" \̂ofOPsf kbx¿nfO{ csf]{
jif{sf] r}q d;fGt;Dddf l/Qm x"g cfPsf kbx¿dWo] v"nf k|ltof]lutfTds
k/LIffåf/f k'lt{ ug{ %" \̂ofOPsf kbx¿df yk u/L Ps} rf]^L k'lt{ ug{
;lsg]% .
18= k|ltof]lutfsf] clgjfo{tfM ;]jfsf] l/Qm kbdf gof+ egf{åf/f :yfoL lgo"lQm ubf{
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f dfq ul/g]% .
19= k|ltof]lutfsf] lsl;d / %gf}^M -1_ ;]jfsf] kbk'lt{ ug{ lnOg] k|ltof]lutf b]xfo
adf]lhd x"g]%M- -s_ v"nf k|ltof]lutf .
-v_ cfGtl/s k|ltof]lutf .
gjf}+ ;+zf]wgåf/f yk
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd lnOg] k|ltof]lutfTds k/LIff b]xfo adf]lhd
x"g]%M-
-s_ k'j{ of]Uotf,
-v_ lnlvt,
-u_ k|of]ufTds, /
-#_ cGtjf{tf{ .
.. 27 .. 14 .. 28 ..
-3_ s"g kbsf]nflu s] s:tf] k|ltof]lutf u/fpg] / s"g k|sf/sf] k/LIff
lng] eGg] ljifosf] lgwf{/)f kbsf] sfo{ k|s[lt tyf cfjZostfsf] cfwf/df
kbk'lt{ ;ldltn] ug]{% .
t/,–
-s_ k|zf;g ;]jf tyf k|fljlws ;]jf tkm{sf] ;j} k|sf/sf] kbdf cGt{jftf{
lng" cl# lnlvt k/LIff lng" kg]{% .
-v_ k|of]ufTds k/LIff lng" kg]{ k|sf/sf] kbdf k|of]ufTds k/LIff lng"
clgjfo{ x"g]% .
-4_ clGtd %gf}^ ubf{ lnlvt k/LIff, k|of]ufTds k/LIff jf cGtjf{tf
dWo] s"gdf slt slt c+ssf] ef/ lbg] eGg] ;DaGwdf o; ljlgodfjnLdf
pNn]v eP adf]lhd kbk'lt{ ;ldltn] To:tf] ef/ lgwf{/)f u/L cfjZos
:jLs[ltsf] lgldQ ueg{/ ;dIf l;kmfl/; k]z ug"{ kg]{% .
-5_ pk-ljlgod -4_ adf]lhd sfod x"g cfpg] c+ssf] ef/sf] ;'rgf
;DalGwt ;j}sf] hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ul/g]% .
20= kf&\oqmdM kbn] ;Dkfbg ug"{kg]{ sfo{sf] k|s[ltnfO{ b[li^ut u/L lnlvt tyf
k|of]ufTds k/LIffsf] kf&\oqmd tof/ ug{ kbk'lt{ ;ldltsf] l;kmfl/;df
ueg{/åf/f ul&t ljz]if!x?sf] ;ldltn] tof/ kf/]sf] kf&\oqmdnfO{ ueg{/n]
:jLs[t ug]{% .
21= lj!fkgM -1_ ;]jfdf l/Qm /x]sf] kb v"nf k|ltof]lutfåf/f k'lt{ ubf{ /fli «̂o :t/sf]
klqsfdf slDtdf tL; lbgsf] cjlw tf]sL lj!fkg k|sfzg ug"{kg]{% / o:tf]
lj!fkgsf] lj:t[t ljj/)f a}+ssf] j]e;fO^df /flvg]% .
-2_ lj!fkg ubf{ k'lt{ ug"{kg]{ kbsf] ;+Vof, ;]jf, ;d'x, pk-;d'x, >])fL,
cfjZos Go'gtd of]Uotf, tna eQf, ;"ljwf, sfdsf] lsl;d, k/LIffsf]
lsl;d, pd]/sf] xb, gful/stf, b/vf:t lbg] clGtd ldlt tyf ;f] ;DaGwL
cfjZos cGo s"/fx¿ To:tf] lj!fkgdf :ki^ ¿kdf v"nfpg"kg]{% .
22= b/vf:t b:t"/M -1_ v"Nnf k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f k'tL{ ul/g] ;]jfsf
kbx¿sf] nflu b/vf:t cfJxfg ubf{ nfUg] b/vf:t b:t"/ kbk'lt{ ;ldltsf]
l;kmfl/;df ueg{/n] tf]s] adf]lhd x"g]% .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd a"emfPsf] b:t"/ b]xfosf] cj:yfdf
afx]s lkmtf{ x"g] %}gM-
-s_ b/vf:t c:jLs[t ePdf,
-v_ ;dfg:t/sf] PseGbf a(L kbsf] nflu b/vf:t lbg] pDd]bjf/n]
Pp^f k/LIffdf ;kmn eO{ csf]{ k/LIff z"? x"g" cufl* g} ;f]
k/LIff glbg] u/L b:t"/ lkmtf{ dfUg lgj]bg lbPdf, jf
-u_ lj!fkg /@ ePdf .
23= pd]/sf] xbM -1_ ;]jfsf] l/Qm kb gof¤ lgo"lQmåf/f k'lt{ ubf{ pd]/sf] tNnf] /
dflyNnf] xb b]xfo adf]lhd x"g]%M–
-s_ clws[t :t/ - 21 jif{ k'/f eO{ 35 jif{ ggf#]sf] .
-v_ ;xfos :t/ - 18 jif{ k'/f eO{ 35 jif{ ggf#]sf] .
t/,
-s_ dlxnf pDd]bjf/sf] xsdf pd]/sf] dflyNnf] xb 40 jif{ ggf#]sf],
/
-v_ ljlgod 16 sf] pk-ljlgod -2_ sf] v)* -s_ adf]lhd k'lt{ ul/g]
kbsf] xsdf pd]/sf] dflyNnf] xb 40 jif{ ggf#]sf] .
-2_ a}+ssf] axfnjfnf sd{rf/LnfO{ pk-ljlgod -1_ adf]lhdsf] pd]/sf] xb
nfUg] %}g .
:ki^Ls/)fM o; ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu æpd]/Æ eGgfn] s"g} kbsf]
lgldQ b/vf:t lbg] clGtd ldltdf k"Ug] pd]/ ;Demg" k%{ .
.. 29 .. 15 .. 30 ..
24= cfjZos Go'gtd z}lIfs of]UotfM ;]jfsf s"g} kbdf v"nf k|ltof]lutfåf/f
kbk'lt{ ubf{ lgo"lQmsf] nflu rflxg] Go'gtd z}lIfs of]Uotf cg";'rL - 5 df pNn]v eP adf]lhd x"g]%M–
t/ a}+sn] cfjZos &fg]df dfly plNnlvt z}lIfs of]Uotf tf]Sbf Go'gtd
of]Uotfsf] cltl/Qm ljz]if cg"ej tyf tflnd ;d]t pNn]v u/L tf]Sg ;Sg]% .
25= lgo"lQmsf] nflu cof]UotfM b]xfosf JolQm ;]jfsf] s"g} klg kbdf lgo"Qm x"g
cof]Uo dflgg] %g\M-
-s_ u}/ g]kfnL gful/s,
-v_ ljlgod 23 adf]lhd pd]/sf] xb leqsf] gePsf],
-u_ ljlgod 24 adf]lhd tf]lsPsf] Go'gtd z}lIfs of]Uotf gk"u]sf],
-#_ eljiodf ;]jfsf] jf >L 5 sf] ;/sf/ jf >L 5 sf] ;/sf/sf]
:jfldTj ePsf] s"g} ;+ul&t ;+# ;+:yfsf] ;]jfsf] lgldQ ;fdfGotof
cof]Uo &xg]{{ u/L s"g} ;]jfaf^ jvf{:t ePsf], jf
-ª_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf^ bf]ifL k|dfl)ft
ePsf] .
26= k|j]z-kqM a}+sn] k|ltof]lutfTds k/LIffdf ;lDdlnt x"g] pDd]bjf/nfO{
cg";'rL - 6 jdf]lhdsf] k|j]z-kq lbg" kg]{% . cfGtl/s k|ltof]lutfTds
k/LIffsf] xsdf eg] a}+sn] hf/L u/]sf] sd{rf/L kl/rokqsf] cfwf/df k|j]z
lbOg]% .
27= glthf k|sfzgM -1_ lnlvt jf k|of]ufTds k/LIff ;dfKt ePsf] ldltn]
;fdfGotof tLg dxLgfleq glthf k|sfzg ug"{kg]{% .
-2_ lnlvt jf k|of]ufTds jf b"j} k/LIffaf^ cGtjf{tf{sf] nflu
pDd]bjf/sf] %gf}^ ubf{ pknAw eP;Dd l/Qm kb 1 ePdf 3, 2 b]lv 5 ;Dd
eP bf]Aa/, 6 / 7 eP 11 hgf / ;f]eGbf dfly hlt;"s} kb eP klg *](L
;+Vofdf pDd]bjf/sf] gfd of]Uotfqmddf ;dfj]z u/L a)ff{g"qmdfg";f/ ;'rgf
k|sfzg ug"{kg]{% . o;/L ;+Vof lgwf{/)f ubf{ ck')ff{°nfO{ k'/} Ps dfGg"kg]{% .
-3_ pk-ljlgod -2_ adf]lhd %gf}^ ubf{ pDd]bjf/n] lnlvt jf
k|of]ufTds k/LIffsf] k|To]s kq jf ljifodf sDtLdf 40 k|ltzt c° k|fKt
u/]sf] x"g"kg]{% .
-4_ pk–ljlgod -2_ jdf]lhd cGtjf{tf{sf] nflu %gf}^ ubf{ clGtd
pDd]bjf/n] k|fKt u/]sf] s"n k|fKtf° a/fa/ c° k|fKt ug]{ PseGbf a(L
pDd]bjf/ ePdf a/fa/ c° k|fKt ug]{ ;a} pDd]bjf/nfO{ ;dfj]z ug"{kg]{% .
28= cGtjf{tf{M lnlvt /÷jf k|of]ufTds jf b"j} k/LIffsf] gtLhf k|sfzg ePkl%
;fwf/)ftof Ps dxLgfleq cGtjf{tf{ lng"kg]{% . cGtjf{tf{sf] nflu cg";'rL - 7 jdf]lhdsf] kmf/fd k|of]u ul/g]% / cGtjf{tf{sf] c° ;f]xL kmf/fddf lgwf{/)f
ul/P adf]lhdsf] x"g]% .
29= of]Uotfqmd tyf l;kmfl/;M cGtjf{tf{ ;dfKt ePsf] ldltn] ;ft lbgleq
pDd]bjf/n] ljleGg k/LIffdf k|fKt u/]sf] s"n c°sf] cfwf/df of]Uotfqmdsf]
;'rL k|sfzg u/L lgo"lQmsf] nflu l;kmfl/; ug"{kg]{% .
t/ of]Uotfqmd ;'rL tof/ kfbf{ lnlvt jf k|of]ufTds jf b"j} tyf
cGtjf{tf{ k/LIffsf] k|fKtf°sf] s"n c° a/fa/ ePdf lnlvt jf k|of]ufTds jf
b"j} k/LIffdf a(L c° k|fKt ug]{ pDd]bjf/nfO{ dflyNnf] of]Uotfqmddf
/flvg]% . lnlvt jf k|of]ufTds jf b"j} k/LIffsf] k|fKtf° klg a/fa/ ePdf
z}lIfs of]Uotfsf] s"ndf a(L c° k|fKt u/L pQL)f{ u/]sf] pDd]bjf/nfO{
dflyNnf] of]Uotfqmddf /flvg]% .
30= k|tLIff;'rLM -1_ ljlgod 29 adf]lhd of]Uotfqmdsf] ;'rL k|sfzg ubf{ l/Qm
kbsf] cg"kftdf oyf;Dej 25 k|ltzt jf sDtLdf b"O{ hgf pDd]bjf/sf] gfd
of]Uotfqmdfg";f/ k|tLIff ;'rLdf k|sfzg ug"{kg]{% . o:tf] ;'rLsf] Dofb ;f]
;'rgf k|sfzg ePsf] ldltn] Ps jif{;Dd dfq sfod /xg]% .
-2_ k|tLIff ;'rLdf /x]sf pDd]bjf/nfO{ b]xfosf] cj:yfdf lgo"lQm kq lbOg]%M-
-s_ of]Uotfqmddf k/]sf pDd]bjf/x¿n] ljlgod 32 adf]lhd lgo"lQm kq
lng gcfPdf jf lgo"lQm kq lnO{ sfof{nodf xflh/ gePdf .
.. 31 .. 16 .. 32 ..
-v_ of]Uotfqmddf k/]sf pDd]bjf/n] lgo"lQm kq lnO{ k/LIf)fsfn leq}
;]jf %f]*L uPdf jf s"g} sf/)fn] ;]jf "̂ ]̂df jf a}+sn] ;]jfaf^
x^fPdf jf avf{:t u/]df .
31= lg/f]lutfsf] k|df)fkq k]z ug"{kg]{M lgo"lQmsf nflu l;kmfl/; ePsf] pDd]bjf/n]
:jLs[t lrlsT;saf^ :jf:y k/LIf)f u/fO{ lg/f]uLtfsf] k|df)fkq k]z u/]kl%
dfq lghnfO{ lgo"lQm kq lbOg]% .
32= lgo"lQm lbg]M ;]jfsf] s"g} l/Qm kbdf lgo"lQmsf] nflu l;kmfl/; ePsf] JolQmnfO{
l;kmfl/; ePsf] ldltn] Ps dxLgfleq clVtof/ k|fKt clwsf/Ln] lgo"lQm kq
lbg"kg]{% .
t/ l;kmfl/; ePsf] ;'rgf k|sfzg ePsf] ldltn] af^f]sf] Dofb jfx]s
k}tL; lbg;Dd klg pDd]bjf/n] lgo"lQm kq lng gcfPdf jf lgo"lQm kq lnO{
kGw| lbgleq sfof{nodf xflh/ x"g gcfPdf To:tf pDd]bjf/sf] gfd
of]Uotfqmdaf^ x^fOPsf] ;'rgf k|sfzg u/L lghsf] ;§f k|tLIff ;'rLdf
/x]sf pDd]bjf/nfO{ of]Uotfqmdfg";f/ lgo"lQm lbg ;lsg]% .
33= clVtof/ k|fKt clwsf/LM o; ljlgodfjnL adf]lhd lgo"lQm ug]{ clwsf/
clws[t :t/sf sd{rf/Lsf] xsdf ueg{/ jf lghn] tf]lslbPsf] clwsf/LnfO{ /
;xfos :t/sf] xsdf hgzlQm Joj:yfkg ljefusf k|d"vnfO{ x"g]% .
34= zky u|x)fM ;]jfdf z"? lgo"lQm x"g] sd{rf/Ln] cfkm\gf] sfo{ef/ ;DxfNg"eGbf
klxn] cg";'rL - 8 sf] (f¤rfdf clVtof/ k|fKt clwsf/L ;dIf zky u|x)f
ug"{kg]{% .
35= k/LIf)fsfnM -1_ ;]jfsf] :yfoL kbdf gof¤ lgo"lQm kfpg] dlxnf sd{rf/LnfO{
% dlxgf / k"?if sd{rf/LnfO{ Ps jif{;Dd k/LIf)fsfndf /flvg]% .
t/ Psk^s :yfoL kbdf k/LIf)fsfn e"Qmfg ul/;s]sf] sd{rf/LnfO{ k"gM
k/LIf)fsfndf /flvg] %}g .
-2_ k/LIf)fsfndf /x]sf sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg ;Gtf]ifhgs gePdf
clVtof/ k|fKt clwsf/Ln] k/LIf)fsfnleq lghnfO{ ;]jfaf^ x^fpg ;Sg]% .
-3_ gof¤ lgo"lQm kfpg] sd{rf/Ln] :yfoL lgo"lQm kfPkl% lghsf]
k/LIf)fsfndf /x]sf] cjlw klg :yfoL ;]jfsf] cjlwdf u)fgf ul/g]% .
36= kb:yfkgfsf] cfwf/M sd{rf/LnfO{ kb:yfkgf ubf{ lghsf] z}lIfs of]Uotf,
tflnd / cg"ejsf] cfwf/df ul/g]% .
37= kbflwsf/ sfod /xg]M b]xfosf cj:yfdf sd{rf/Lsf] cfkm\gf] kbdflysf]
kbflwsf/ sfod /xg]%M-
-s_ To; kbdf sfdsfh ul//x+bf;Dd,
-v_ csf]{{ kbdf ;?jf eO{ sfo{ef/ ;DxfNg kfOg] Dofb;Dd,
-u_ ljbfdf /x]sf] avt,
-#_ lgnDagdf /x]sf] avt, jf
-ª_ a}+såf/f a}+ssf] jf cGo s"g} sfddf v^fOPsf avt jf s"g} cGo
kbdf sfod d"sfod eO{ sfd u/]sf] avt .
38= a}olQms ljj/)fM -1_ clVtof/ k|fKt clwsf/Ln] k|To]s sd{rf/Lsf] cg";'rL - 9 jdf]lhdsf] a}olQms ljj/)f tof/ ug{ nufO{ hgzlQm Joj:yfkg ljefudf
/fVg nufpg" kg]{% .
-2_ sd{rf/Ln] cfˆgf] a}olQms ljj/)fdf s"g} yk#^ ug"{ k/]df cfkm'
sfo{/t /x]sf] sfof{no dfkm{t hgzlQm Joj:yfkg ljefudf n]vL k&fpg"
kg]{% / a}olQms ljj/)f cBfjlws u/fpg" ;DalGwt sd{rf/Lsf] st{Jo x"g]% .
.. 33 .. 17 .. 34 ..
-3_ o; ljlgod adf]lhd tof/ ePsf] a}olQms ljj/)f ;DalGwt
sd{rf/LnfO{ pknAw u/fOg]% .
39= s/f/df lgo"lQmM a}+sdf s"g} vf; sfd ug{sf] nflu Psk^sdf Ps jif{df
ga(fO{ clVtof/ k|fKt clwsf/Ln] pko"Qm JolQmnfO{ s/f/df lgo"Qm ug{
;Sg]% . s/f/df lgo"Qm x"g] JolQmn] kfpg] kfl/>lds, ;"ljwf / ;]jf zt{
s/f/gfdfdf pNn]v eP jdf]lhd x"g]% . o;/L ;"ljwf tf]Sbf :yfoL sd{rf/Ln]
kfpg] ;/xsf] sd{rf/L ;~rosf]if, sd{rf/L sNof)fsf/L ;~rosf]if, cf}iflw
;"ljwf, sd{rf/L ;"/If)f sf]if, aLdf Joj:yfsf] ;"ljwf, pkbfg / lgj[Qe/)f
nufotsf ;"ljwf kfpg] u/L tf]Sg kfOg] %}g .
t/ a}+ssf] :yfoL sd{rf/Ln] ug]{ sfo{sf] nflu s/f/df lgo"lQm ul/g] %}g .
:ki^Ls/)fM o; ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu ævf; sfdÆ eGgfn] ;dofjlw
tf]lsPsf] ljz]if sfd jf kl/of]hgfdf dfq ;+nUg u/fpg] u/L s"g} lglZrt
p@]Zo xfl;n ug]{ sfdsf] sfof{Gjog u/fpg"kg]{ cj:yf cfOk/]df To:tf] sfo{
u/fpg] jf a}+snfO{ cfly{s Jooef/ gkg]{ u/L cGo a}+s jf ;+:yfdf sfhdf
v^fpg] u/L a}+sn] tf]lslbPsf] sfo{ ;Demg" k%{ .
kl/R%]b – 4
lgldQ, sfod d"sfod / sfh ;DaGwL Joj:yf
40= lgldQ eO{ sfd ug]{M -1_ ljefuLo k|d"v jf sfof{no k|d"vn] cfkm\gf]
dftxtsf sd{rf/L ;ft lbgeGbf sd cjlwsf] nflu labf a;]df jf sfhdf
uPdf jf cGo s"g} sf/)fn] cfkm\gf] lhDd]jf/L k"/f ug{ sfof{nodf pkl:yt
x"g g;Sg] ePdf To:tf kbdf tTsfn sfd rnfpgsf nflu Ps tx d"lgsf
sd{rf/LnfO{ ;ft lbg;Ddsfnflu ;f] kbdf lgldQ eO{ sfd ug{ tf]Sg
;Sg]% .
-2_ pk–ljlgdo -1_ jdf]lhdsf] cj:yf k/L s"g} sd{rf/L sfof{nodf
pkl:yt x"g g;s]sf] / s;}nfO{ lgldQ eO{ sfdsfh ug{ gtf]lsPsf]
cj:yfdf lgh sd{rf/Ln] ul/cfPsf] sfd gu/L gx"g] ePdf ;f]eGbf d"lgsf
jl/i& sd{rf/Ln] ;f] dflyNnf] kbsf] sfd lgldQ eO{ ug{ ;Sg]% .
-3_ pk–ljlgod -1_ jdf]lhd lgldQ eO{ sfd ug]{ sd{rf/Ln] To;
sfof{nosf] gub df}Hbft, sfof{nosf] %fk, sfuhkq / b}lgs sfd rnfpgsf
nflu rflxg] lhG;L ;d]t j"lemlnO{ dflyNnf] kbsf] lgldQ e} sfd ug"{ kg]{% .
-4_ o; ljlgod jdf]lhd lgldQ eO{ sfdsfh u/fp+bf To;/L sfd u/]sf]
Joxf]/f hgzlQm Joj:yfkg ljefudf lz#| ;'rgf ug"{ kg]{% .
-5_ s"g} sd{rf/Ln] s"g} kbdf lgldQ eO{ sfd u/]sf]df To; kbsf] sfd
u/]sf] cjlwe/sf] ;Dk')f{ sfd sf/jfxLsf] pQ/bfloTj lgh lgldQ eO{ sfd
ug]{sf] x"g]% .
-6_ lgldQ eO{ sfd ug{ tf]Sg &Ls tNnf] txdf sd{rf/L gePsf] cj:yf
k/]df ;f]eGbf tNnf] txsf] jl/i& sd{rf/LnfO{ Ps tx dflysf] kbdf sfod
d"sfod d"s// u/L sfod d"sfod d"s// ePsf] kbeGbf dflyNnf] kbdf
lgldQsf] x}l;otn] sfdsfh u/fpg ;lsg]% .
41= sfod d"sfod d"s// ug]{M -1_ ljefuLo k|d"v jf sfof{no k|d"vn] sfof{nodf
l/Qm /x]sf] kb jf cfkm\gf] dftxtsf sd{rf/L ;ft lbgeGbf a(L cjlwsf] nflu
ljbf j;]df jf sfhdf uPdf jf cGo s"g} sf/)fn] cfkm\gf] lhDd]jf/L k'/f ug{
sfof{nodf pkl:yt x"g g;Sg] ePdf To:tf] kbdf tTsfn
sfd rnfpgsf nflu Ps tx d"lgsf sd{rf/LnfO{ hgzlQm Joj:yfkg
ljefunfO{ hfgsf/L lbO{ j(Ldf Ps dlxgf;Ddsf] nflu sfod d"sfod d"s//
ug{ ;Sg]% .
-2_ pk–ljlgdo -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg ljefuLo
k|d"v jf sfof{no k|d"vsf] kbdf / ("s"^Lsf] lhDd]jf/L jxg ug"{ kg]{ kbsf]
.. 35 .. 18 .. 36 ..
sd{rf/LnfO{ ;ft lbgeGbf sd cjlwsf] nflu klg sfod d"sfod d"s// ug{
;lsg]% .
-3_ sfod d"sfod d"s// ubf{ ;fwf/)ftof Ps tx d"lgsf jl/i&
sd{rf/LnfO{ sfod d"sfod d"s// ug"{kg]{% .
-4_ sfod d"sfod d"s// eO{ sfdsfh u/L /x]sf] sd{rf/L Ps
dlxgfeGbf j(L cjlwsf] nflu labfdf a;]df lghsf] sfod d"sfod :jtM
;dfKt x"g]% .
-5_ sfod d"sfod d"s// ePsf s"g} sd{rf/L e|d)f sfhdf /x]sf]
cj:yfdf lgh sfod d"sfod ePsf] ;DalGwt b/jGbLsf] kbdf axfn /x]sf]
sd{rf/L sfof{nodf pkl:yt eP klg sfod d"sfod d"s// eO{ e|d)fdf hfg]
To:tf] sd{rf/Lsf] sfod d"sfod e|d)f sfh cjlwe/ oyfjt /xg]% .
♦42= sfod d"sfod jf lgldQ eO{ sfd u/]sf] tnj eQf kfpg]M -1_ s"g} kbdf
sfod d"sfod eO{ jf kGw| lbg eGbf a(L cjlw lgldQ eO{ sfd
u/]sf]df To;/L sfd ug]{ sd{rf/Ln] h"g kbdf sfd u/]sf] % ;f]xL kbsf]
tnj eQf To;/L sfd u/]sf] ldltb]lv kfpg]% .
♦k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhd sfod d"sfod jf lgldQ eO{ sfd ug]{
sd{rf/Ln] kfpg] tnj eQf lghn] Ps >])fL dflysf] kbdf a("jf kfPdf
kfpg] tnj eQf eGbf a(L x"g] %}g .
t/ To;/L kfpg] tnj eQfsf] /sd lghn] vfOkfO{ cfPsf] tnj eQf
eGbf #^L x"g] %}g .
43= sfh ;DaGwL Joj:yfM -1_a}+ssf] cfjZostf cg";f/ sd{rf/LnfO{ Ps
sfof{noaf^ csf]{ sfof{nodf sfhdf v^fpg ;lsg]% .
-2_ pk-ljlgdo -1_ jdf]lhdsf] sfh ljefuLo k|d"vsf] xsdf ueg{/ jf
lghaf^ clVtof/L k|fKt clwsf/Ln] / cGo sd{rf/Lsf] xsdf hgzlQm
Joj:yfkg ljefu jf ;DalGwt ljefuLo k|d"v jf sfof{no k|d"vn] v^fpg]% .
-3_ sf&df)*f}+ pkTosf aflx/sf sfof{no k|d"v cfk}m cfkm\gf] If]qaflx/
sfhdf hfg k/L lgsfzf lng gEofPdf sfhsf] p@]Zo ;d]t vf]nL To;sf]
;'rgf hgzlQm Joj:yfkg ljefudf k&fO{ ;f]sf] ;dy{g k|fKt ug"{ kg]{% .
-4_ sfhdf vl^g] sd{rf/Ln] sfh cjlwdf lghn] vfOkfO{ cfPsf] tnj
eQf / ;"ljwfsf ;fy} kb cg";f/ tf]lsPsf] b}lgs eQf, e|d)f eQf / cGo
;"ljwf kfpg]% .
t/ Pp }̂ sfof{nodf a;L sfd ug"{ kg]{ u/L sfh vl^Psf] sd{rf/Ln]
klxnf] tL; lbg;Dd k'/} b}lgs eQf / To;kl% ;f] &fp+df lgoldt sd{rf/Ln]
kfpg] ;/xsf] c:yfgLo eQf dfq kfpg]% . lghn] To:tf] b}lgs eQf kfPsf]
cjlwdf c:yfgLo eQf kfpg] %}g .
-5_ cfkm\gf] #/ ePsf] lhNnfdf sfh vl^g] sd{rf/Ln] ;d]t k'/f b}lgs
eQf kfpg]% .
-6_ s"g} sd{rf/L cfkm\gf] sfh cjlwdf lj/fdL eO{ sfh uPsf] :yfgd}
/f]lsg" k/]df ;ft lbg;Dd kb cg";f/ tf]lsPsf] b}lgs eQf kfpg]% .
t/ To:tf] lj/fdL ePsf] cjlwsf] sfh yk gePdf lghn] cfkm\gf] ;+lrt
lj/fdL ljbf lng" kg]{% . o:tf] lj/fdL ePsf] s"/fsf] k|df)f-kq :jLs[t
lrlsT;s jf glhssf] sfof{no k|d"vaf^ k|dfl)ft u/L k]z ug"{ kg]{% . ;ft
.. 37 .. 19 .. 38 ..
lbgeGbf a(L lj/fdL k/]sf]df hgzlQm Joj:yfkg ljefusf] lgsfzf adf]lhd
x"g]% .
-7_ Ps lhNnfaf^ csf]{ lhNnfdf /x]sf] sfof{nodf sfdsfh ug{ vl^O{
% dlxgfeGbf j(L cjlw sfhdf /xg] sd{rf/LnfO{ Ps k^ssf] nflu dfq
tf]lsPsf] b/df cltl/Qm tf}nsf] ef*f e/f}^ k|bfg ul/g]% .
-8_ cWoog, tfnLd, uf]i&L, ;]ldgf/, cjnf]sg cflbsf] l;nl;nfdf ljb]z
e|d)f jf sfhdf hfg" kbf{ hgzlQm Joj:yfkg ljefuaf^ dfq :jLs[lt
lbOg]% .
-9_ a}+ssf] sfddf a}+ssf sd{rf/L afx]s cGo JolQmnfO{ g]kfn clw/fHo
jf ljb]zdf e|d)f u/fpg" k/]df a}+sn] tf]lslbPsf] b/ /]^ jdf]lhd b}lgs eQf
tyf e|d)f eQf lbOg]% . To:tf] b}lgs eQf tyf e|d)f eQf cflb tf]Sbf To:tf]
sfdsfhdf hfg] JolQmsf] tx oyf;Dej a}+ssf] sd{rf/Lsf] txdf ldnfOg]% .
44= cWoog sfhM -1_ a}+sdf sfo{/t :yfoL sd{rf/LnfO{ a}+sn] cfjZostf cg";f/
pRr cWoog ug{ cWoog sfhdf dgf]gog ug{ ;Sg]% .
-2_ cg";'rL – 10 kl/lzi^ -s_ df tf]lsPsf ljifo dWo] cfjZos
ljifodf cWoog sfhdf dgf]gog ug{sf]nflu a}+sn] cfjZos ;+Vof /
lzIf)f ;+:yf tf]sL sd{rf/Lx?af^ cfj]bg dfu ug"{ kg]{% .
-3_ cWoogsfnflu k&fOg] ljZjljBfno jf lzIf)f ;+:yfsf] ;'rL
a}+sn] ;do ;dodf lgwf{/)f u/] adf]lhd x"g]% .
-4_ pk–ljlgod -1_ sf] k|of]hgsf] nflu a}+sn] cWoogsf] nflu
cfjZos cGt//fli «̂o :t/df k|rlnt efiff tyf !fg ;DaGwL k/LIff k$lt
adf]lhd %gf}^sf] cfwf/sf] nflu cfjZos ;'rgf k|sfzg ug]{% . To:tf]
;'rgfdf k/LIffsf] gfd, k/LIff lng] ;+:yf, k/LIff lbg" kg]{ ljifox? /
To:tf] k/LIffdf k|fKt ug"{ kg]{ Go'gtd k|fKtf+s / of]Uotfqmd h:tf s"/fx?
v"nfOg] % .
-5_ cWoog sfhsf]nflu lgj]bg lbg b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf k"u]sf]
x"g"kg]{% M–
-s_ a}+ssf] :yfoL ;]jf tLg jif{ k"u]sf] / pd]/ k}tfnL; jif{
ggf#]sf],
-v_ dfGotf k|fKt lzIf)f ;+:yfaf^ tf]lsPsf] ljifodf sDtLdf
låtLo >])fLdf :gftsf]Q/ tx pQL)f{ u/]sf] .
-u_ ;DalGwt lzIf)f ;+:yfn] tf]s]sf] jf a}+sn] ;'rgfdf tf]s]sf]]
k/LIff pQL)f{ u/]sf] .
t/ Ps k^s a}+saf^ cWoog sfhdf uO;s]sf] sd{rf/L, tLg dxLgf jf ;f] eGbf a(L cjlwsf]nflu tflnd jf cWoogdf ljb]z uO{ kms]{sf] b"O{ jif{ gk"u]sf] sd{rf/L / clws[t ljlzi& >])fLsf] sd{rf/Ln] cWoog sfhsf]nflu lgj]bg lbg kfpg] %}g .
-6_ sd{rf/L cfkm}n] pk-ljlgod -3_ adf]lhdsf] ljZjljBfno jf z}lIfs ;+:yfdf a}+ssf] :jLs[lt lnO{ kqfrf/ u/L cWoogsf]nflu :jLs[ltkq k|fKt u/]sf] ePdf ;Dk')f{ sfuhft ;+nUg u/L lgj]bg ug"{ kg]{% . o;/L
k|fKt lgj]bsnfO{ pk–ljlgod -4_ adf]lhd %gf}̂ k|lqmofdf ;fd]n u/fOg]% .
-7_ cWoog sfhdf dgf]gogsf]nflu ljlgod 104 jdf]lhd ul&t ;ldltn] l;kmfl/; ug]{% .
-8_ cWoog sfhdf hfg] sd{rf/Ln] To:tf] cWoog k'/f u/]kl% b]xfo jdf]lhdsf] cjlw;Dd clgjfo{ ?kn] a}+sdf ;]jf ug"{kg]{%M-
cWoogsf] cjlw ;]jf ug"{kg]{ Go'gtd cjlw
-s_ Ps jif{;Dd – b"O{ jif{
-v_ Ps jif{eGbf a(L b"O{ jif{;Dd
– rf/ jif{
-u_ b"O{ jif{eGbf a(L – kf+r aif{
.. 39 .. 20 .. 40 ..
-9_ cWoog sfhdf a;]sf] s"g} sd{rf/Ln] cWoog k'/f u/]kl% pk–ljlgod -8_ jdf]lhdsf] ;]jf cjlw k'/f gu/]df jf a}+ssf] k'j{ :jLs[lt glnO{ aLr}df cWoog %f*]df To:tf] sd{rf/Laf^ cWoog cjlwe/ lghn] a}+saf^ kfPsf] tnj eQf cGo ;"ljwf / cWoog afkt k|fKt u/]sf ;Dk')f{ /sdx? jflif{s bz k|ltzt Jofh ;lxt a}+sn] c;'n pk/ ug]{% .
-10_ cWoogsfhdf hfg] sd{rf/Ln] cg";'rL - 10 sf] kl/lzi^ -v_ df tf]lsP adf]lhd sj"lnot ug"{ kg]{% .
-11_ cWoog sfhdf hfg] sd{rf/LnfO{ tna eQfsf cltl/Qm a}+sn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhdsf] ;"ljwf k|bfg ul/g]% . a}+sn] tf]s]sf] cWoog z"Ns
eGbf a(L z"Ns lt/L cWoog ug{ rfx]df To:tf] a(L /sd sd{rf/Ln] cfkm\gf]
>f]taf^ Joxf]g"{ kg]{% .
-12_ :jLs[t ljifodf afx]s cGo ljifodf cwoog ug{ sfh k|bfg ul/g]
%}g .
♠-13_ ;xfos :t/sf sd{rf/Lx?n] a}+sn] :jLs[t u/]sf] ljifodf g]kfn tyf
ef/tsf ljZjljBfnoaf^ pRr lzIff xfl;n ug{ rfxL lgj]bg lbPdf tf]lsPsf
cfwf/x?sf] d'Nof°g u/L cWoog sfhsf] cj;/ k|bfg ul/g]% . o;/L cWoog
sfh k|bfg ubf{ lbOg] ;"ljwf a}+sn] tf]s] adf]lhd x"g]% .
-14_ cWoog sfh ;DaGwL cGo s"/fx? a}+sn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhd
x"g]% .
♠ k|yd ;+zf]wgåf/f s]xL zAb x^fO{ kl/dfh{g ul/Psf]
45= a]tnjL sfhM a}+ssf s"g} sd{rf/LnfO{ a}+sn] dgf]gog u/L a}+s;+u ;DaGw
/x]sf] jf a}+s ;b:o ePsf] /fli «̂o jf cGt//fli «̂o ;+#, ;+u&g jf ;+:yfdf
sfdsfh ug{ a}+ssf] tk{maf^ tnj eQf, ljbf tyf cGo s"g} ;"ljwfx¿ glbg]
u/L a}+s ;]jfsf] tdfd cjlwe/df rf/ jif{df gj(fO{ a]tnjL sfhdf k&fpg
;Sg]% .
kl/R%]b – 5
;?jf
46= ;?jf ug]{ clwsf/M ;]jfsf] clws[t :t/ ljlzi^ >])fL jf ljlzi^ >])fL afx]s
cGo ljefuLo k|d"vsf] xsdf ueg{/, cGo clws[t :t/sf] sd{rf/Lsf] xsdf
hgzlQm Joj:yfkg ljefu x]g]{ *]k"^L ueg{/ / ;xfos :t/sf sd{rf/Lsf]
xsdf hgzlQm Joj:yfkg ljefusf k|d"vnfO{ ;?jfsf] cfb]z lbg] clwsf/
x"g]% .
t/ hgzlQm Joj:yfkg ljefu x]g]{ *]k"^L ueg{/ gtf]lsPsf] cj:yfdf
cGo clws[t :t/sf] sd{rf/L ;?jf ug]{ clwsf/ ;d]t ueg{/nfO{ x"g]% .
47= ;?jf ug]{ cfwf/x¿M -1_ ;]jfsf] clws[t :t/sf] sd{rf/LnfO{ a}]+ssf] laleGg
ljefu tyf sfof{nox¿sf] cg"ej ;d]t lbnfpg] u/L laleGg ljefu tyf
sfof{nox¿df ;?jf ug{ ;lsg]% .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd ;?jf ubf{ ljz]if!tfsf] ;]jf lng" kg]{ kbdf
/x]sf] sd{rf/L afx]s cGo sd{rf/LnfO{ sf&df)*f}+ pkTosf aflx/sf sfof{nosf]
xsdf sDtLdf b"O{ jif{ / s]Gb|Lo :t/sf] ljefu tyf sfof{nosf] xsdf sDtLdf
tLg jif{sf] cjlw tf]sL ;?jf ug"{ kg]{% .
t/ ljz]if of]Uotf jf tfnLd lnO{ sfd ug"{ kg]{ a}+s tyf ljQLo ;+:yf
lgodg ljefu, lg/LIf)f tyf ;"k/Lj]If)f ljefu, cg";Gwfg ljefu, ;'rgf
k|ljlw ljefu, sfg'g dxfzfvf h:tf ljefu jf sfof{nosf] xsdf sDtLdf kf¤r
jif{sf] cjlw tf]sL ;?jf ug{ ;lsg]% .
-3_ pk-ljlgod -2_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtfklg b]xfosf cj:yfdf
s"g} sfof{nodf kb:yfkg ePsf] sd{rf/LnfO{ ;f] cjlw gk"Ub} ;?jf ug{
;lsg]%M–
.. 41 .. 21 .. 42 ..
-s_ s"g} :yfgdf sfo{/t sd{rf/L la/fdL eO{ ;f] :yfgdf lghsf]
pkrf/ x"g g;Sg] b]lvPdf,
-v_ s"g} sd{rf/LnfO{ ljefuLo sf/jfxL ug"{ k/]sf] cj:yfdf, jf
-u_ s"g} sd{rf/LnfO{ lgh sfo{/t /x]sf] sfof{nodf /fVg pko"Qm
gePsf] cj:yfdf .
-4_ pk-ljlgod -3_ sf] v)* -u_ adf]lhd s"g} sd{rf/LnfO{ s"g}
sfof{nodf /fVg pko"Qm gePsf] eGg] cfwf/df ;?jf ubf{ :ki^ cfwf/ /
sf/)f vf]nL lg)f{o ug"{ kg]{% .
:ki^Ls/)fM o; pk-ljlgodsf] k|of]hgsf]nflu æpko"Qm gePsf]Æ eGgfn]
;fdfGotM b]xfosf s"/fx?nfO{ cfwf/df lnOg]%M-
-s_ ;doleq sfo{ ;Dkfbg ug{ g;Sg], tyf lhDd]jf/L jxg ug{
c;Ifd,
-v_ ;dolgi& gx"g],
-u_ sfo{k|lt nugzLn gx"g], jf
-#_ ;DalGwt sfdsf]nflu !fg, zLk / b[li^sf])f cg"s'n geO{ cGo
k|sf/sf] sfdsfnflu pko"Qm x"g] ;+efjgf /x]sf] .
-5_ ;]jfsf ;xfos :t/sf sd{rf/LnfO{ a}+ssf] cfjZostf cg";f/ ;?jf
ug{ ;lsg]% / o;/L ;?jf ubf{ ;se/ kfos kg]{ :yfgdf kb:yfkgf ug{
k|fyldstf lbOg]% .
-6_ ;]jfsf ;xfos :t/sf sd{rf/LnfO{ b]xfo jdf]lhd ;?jf ul/g]%M-
-s_ sf&df)*f}+ pkTosf aflx/sf sfof{nodf z"? lgo"lQm ePsf
sd{rf/LnfO{ kb:yfkgf ePsf] sfof{noaf^ Pstx a("jf jf
kf+r aif{sf] ;]jf cjlw k'/f geO{ sf&df)*f}+ pkTosf leq jf
cGo sfof{nodf ;?jf ul/g]%}g .
-v_ sf&df)*f}+ pkTosf leqsf ljefu jf sfof{nodf z"? lgo"lQm
ePsf sd{rf/Lsf] xsdf Ps tx j("jf jf kf+r aif{sf] ;]jf
cjlw k'/f geO{ pkTosf aflx/sf sfof{nodf ;?jf ul/g]%}g .
-u_ sf&df)*f}+ pkTosf leqsf ljefu jf sfof{nodf sfo{/t
sd{rf/LnfO{ Psk^s kb:yfkgf u/]kl% ;fdfGotM tLg aif{
;]jf cjlw gk"uL cGo ljefu jf sfof{nodf ;?jf ul/g]%}g .
-#_ sf&df)*f}+ pkTosf leq jf aflx/sf ljefu jf sfof{nodf
sfo{/t sd{rf/LnfO{ ljefuLo jf sfof{no k|d"vn]
cfjZostfg";f/ cfGtl/s ;?jf ug{ ;Sg]% .
t/ pk–ljlgod -3_ adf]lhdsf] cj:yf l;h{gf ePdf pQm
cjlw gk"Ub} ;?jf ug{ afwf k/]sf] dflgg] %}g .
-7_ klt, kTgL b"j} hgf a}]+s ;]jfdf eP ldn];Dd b"j}nfO{ Pp }̂ sfof{nodf
kb:yfkgf x"g] u/L ;?jf ul/g]% .
-8_ ;+j]bgzLn sfo{sf] lhDdf lng] jf ljz]if kl/of]hgfdf sfd ug]{
sd{rf/LnfO{ To:tf] sfo{ ;DkGg geP;Dd ;?jf gug{ o; ljlgodn] afwf
k"¥ofPsf] dflgg] %}g .
-9_ o; ljlgoddf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg ljz]if
sf/)fa; s;}nfO{ ;?jf ug"{ k/]df sf/)f v"nfO{ ;?jf ug{ jfwf k"u]sf] dflgg]
%}g .
.. 43 .. 22 .. 44 ..
48= ;?jf ;DaGwL ljj/)fM sd{rf/LnfO{ ;?jf ug]{ clVtof/ k|fKt clwsf/Ln]
cg";'rL - 11 adf]lhd sd{rf/Lsf] ;?jf ;DaGwL ljj/)f tof/ kf/L /fVg"
kg]{% .
49= ;?jf ;DaGwL sfo{ljlwM sd{rf/LnfO{ ;?jf ubf{ ;fdfGotof b]xfosf] sfo{ljlw
ckgfpg" kg]{%M-
-s_ ;?jf ug{ clVtof/ k|fKt clwsf/Ln] cfkm" dftxtsf] sd{rf/Lx¿sf]
;?jfsf] nflu cg";'rL - 12 adf]lhdsf] ljj/)f cBfjlws u/L /fVg"
kg]{% .
-v_ sd{rf/LnfO{ Ps &fp¤af^ csf]{ &fp+df ;?jf ubf{ ;?jf ug"{ k/]sf]
sf/)f lnlvt ?kdf v"nfO{ /fVg" kg]{% .
50= ;?jf x"g afWotfM -1_ ;?jf ePsf] sfof{nodf ;?jfkqdf tf]lsPsf] ;do
leq xflh/ x"g hfg" ;DalGwt sd{rf/Lsf] st{Jo x"g]% .
-2_ ;?jf ePsf] sfof{nodf tf]lsPsf] ;doleq xflh/ x"g hfg ;DalGwt
sd{rf/LnfO{ sfof{no÷ljefuLo k|d"vn] clgjfo{ ?kdf ;?jfkqdf tf]lsPsf]
Dofbleq /dfgfkq lbg" kg]{% .
-3_ sd{rf/LnfO{ ;?jf u/]sf] ljefu jf sfof{nodf axfnL gu/Lsg
lghnfO{ csf]{ ljefu jf sfof{nodf ;?jf ul/g] %}g .
51= axfnL DofbM -1_ ;?jf x"+bf sfof{no dfq abnL eO{ Ps} :yfgdf ;?jf
ePdf tof/L Dofb lbOg] %}g .
-2_ lhNnf kl/jt{g eO{ ;?jf x"g] sd{rf/Ln] af^f]sf] Dofb afx]s a(Ldf
tLg lbgsf] tof/L Dofb kfpg]% . tof/L Dofbdf lghn] sfof{nodf xflh/ x"g"
kg]{ %}g .
-3_ sd{rf/LnfO{ Ps sfof{noaf^ csf]{ sfof{nodf ;?jf u/L k&fp+bf
;?jfsf] /dfgfkq lbg] clwsf/Ln] lgh sd{rf/Ln] vfO{kfO{ cfPsf] tna eQf
/ ;f] cjlw;Ddsf] labf ;lxtsf] ljj/)f v"nfO{ cg";'rL - 13 adf]lhdsf]
/dfgfkq lbg" kg]{% .
52= a"ema"emf/yM -1_ s"g} sd{rf/Ln] cfˆgf] lhDdfsf] gubL, lhG;L jf sfuhkq
a"ema"emf/y ubf{ u/fp¤bf a}+sn] tf]lslbP adf]lhdsf] a"ema"emf/ysf] ;do
kfpg]% .
-2_ a"ema"emf/y ubf{ a"em\g] / a"emfpg] b"j}sf] pkl:yltdf ;DalGwt
sfof{nodf a"ema"emf/y ug"{kg]{% .
-3_ a"ema"emf/ysf] sfd ;lsPkl% a"em\g] / a"emfpg] b"j}n] ;+o"Qm b:tvt
u/L ;DalGwt sfof{nodf hfgsf/L lbg"kg]{% .
-4_ s"g} sd{rf/Ln] a"ema"emf/y ubf{ cfkm'n] a"emfpg"kg]{ gubL lhG;L jf
sfuhkq / cGo ;Dk')f{ s"/fx¿ oyfy{ ¿kdf ga"emfP;Dd km";{b kfpg] %}g .
-5_ a"lemlng] sd{rf/Ln] cfkm'n] a"lemlng"kg]{ ;a} gubL, lhG;L jf
sfuhft / cGo ;Dk')f{ s"/f ga"emL cfn^fn ug{ x"+b}g .
kl/R%]b – 6
a("jf
53= a("jfM -1_ a("jfsf] lgldQ ljlgod 16 adf]lhd sfo{Ifdtfsf] d'Nof°gåf/f jf
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f a("jf ul/g] egL pNn]v eP cg";f/
%" \̂ofOPsf] l/Qm kbx? a("jf u/L k'lt{ ul/g]% .
-2_ ;]jfdf l/Qm /x]sf kbx? dWo] a("jfåf/f k'lt{ ug"{kg]{ kbdf a("jf ubf{
ljlgod 10 adf]lhd ul&t kbk'lt{ ;ldlt tyf ljlgod 11 adf]lhd ul&t
kbk'lt{ pk–;ldlt sf] l;kmfl/;df ueg{/n] ug]{% .
-3_ clws[t :t/ ljlzi^ >])fLsf] kbsf] j("jfsf] ;DaGwdf ljlgod 67 sf]
Joj:yf nfu" x"g]% .
54= ;DefJo pDd]bjf/M -1_ a("jfsf]nflu pDd]bjf/ x"g a("jf x"g] kb eGbf Pstx
d"lgsf] kbdf b]xfo adf]lhdsf] :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf] x"g"kg]{% M-
.. 45 .. 23 .. 46 ..
-s_ clws[t :t/sf] kbdf a("jf x"gsf] nflu rf/ jif{ .
-v_ ;xfos :t/sf] kbdf a("jf x"gsf] nflu tLg jif{ .
-2_ pk–ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf]
cj:yfdf b]xfosf] cjlwe/ s"g} klg sd{rf/L a("jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/
x"g kfpg] %}g M-
-s_ lgnDag ePsf]df lgnDag /x]sf] cjlwe/,
-v_ a("jf /f]Ssf ePsf]df /f]Ssf ePsf] cjlwe/,
-u_ xfnsf] kbdf tLg k^s;Dd gl;xt kfPsf] eP clGtd k^s gl;xt
kfPsf] ldltn] Ps jif{;Dd,
-#_ tna j[lWb /f]Ssf jf tna # "̂jf ul/Psf]df To;/L /f]Ssf jf # "̂jf
u/]sf] ldltn] Ps jif{;Dd .
♦55= d'Nof°g a("jfsf cfwf/x¿M a}+sn] ;]jfsf] l/Qm kbdf ;DefJo pDd]bjf/x¿nfO{
b]xfosf] ef/f°sf] cfwf/df d'Nof°g a("jf ug]{%M- cfwf/x? c°
-s_ Ho]i&tf 60
-v_
-u_
-#_
♦
z}lIfs of]Uotf
sfo{ ;Dkfbg d'Nof¤sg
sfo{ ;Dkfbg d'Nof¤sg
k|yd;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
20
110
10
200
56= h]i&tfM ♦-1_ gf]s/Lsf] h]i&tf jfkt v)* -s_ / -v_ u/L s'n 60 c+sdf
ggf£g] u/L b]xfo adf]lhd c+s lbOg]% M–
-s_ xfn jxfn /x]sf] kbdf sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu 8=5 c+ssf
b/n], /
-v_ xfn jxfn /x]sf] kbeGbf Ps tx d"lgsf] kbdf sfd u/]sf] k|To]s
jif{sf] nflu 2 c+ssf b/n] a(Ldf 10 c+s .
-2_ h]i&tf jfkt Ps dxLgf jf ;f]eGbf a(L cjlwsf] bfdf;fxLn] lx;fa
u/L c° lbOg]% .
t/ Ps dxLgf eGbf sd cjlwsf] nflu c° lbOg] %}g .
-3_ c;fwf/)f labfdf a;]sf] / uon ePsf] cjlwsf nflu h]i&tf
jfktsf] c° lbOg] %}g .
-4_ a}+ssf] :yfoL ;]jfsf] kbdf Ps jif{ eGbf a(L cjlw;Dd c:yfoL eO{
;]jf g "̂^fO{ ;f]xL jf ;f] ;/xsf] cGo kbdf :yfoL lgo"lQm ePdf c:yfoL ;]jf
cjlwsf] b"O{ ltxfO{sf] lx;fan] ;]jf cjlw u)fgf ul/g]% .
57=z}lIfs of]UotfM -1_ b]xfosf] kbdf d'Nof+sg a("jfsf]nflu z}lIfs of]Uotf afkt
s"g} Ps pkflwsf] dfq b]xfo adf]lhd c° lbOg]%M–
-s_ clws[t låtLo / t[tLo låtLo k|yd
;f] eGbf dfly >])fL >])fL >])fL
:gfts tx 13 14 15
:gftsf]Q/ tx 16 17 18
lk=Pr=*L= - Psd'i^ 20
♦ k|yd;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
.. 47 .. 24 .. 48 ..
-v_ clws[t t[tLo
k|df)fkq tx 13 14 15
:gfts tx 16 17 18
:gftsf]Q/ tx jf ;f]eGbf dfly - Psd'i^ 20
-u_ ;xfos k|yd / låtLo
P;=Pn=;L= 13 14 15
k|df)fkq tx 16 17 18
:gfts tx - Psd'i^ 20
-#_ ;xfos t[tLo
bzd sIff 13 14 15
P;=Pn=;L= 16 17 18
k|df)fkq tx - Psd'i^ 20
-2_ >])fL gv"n]sf] xsdf pk-ljlgod -1_ adf]lhdsf] Go'gtd z}lIfs
of]Uotf afkt lqe"jg ljZjljBfnon] >])fL lgwf{/)f u/] adf]lhdsf] c°
lbOg]% .
-3_ k|fljlws ;]jf tkm{sf kbx?df d'Nofég a("jf ubf{ k|bfg ul/g] c°
;d]t pk-ljlgod -1_ ;/x g} x"g]% .
t/ k|fljlws ;]jfsf kbx?sf lgldQ ;DalGwt ;]jfsf] nflu cfjZos kg]{
k|fljlws z}lIfs of]Uotfsf] c° dfq k|bfg ul/g] % .
58= sfo{ ;Dkfbg d'Nof°gM -1_ sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g ;"kl/j]Ifs /
cg"df]bgstf{n] ug]{% . To:tf ;"kl/j]Ifs / cg"df]bgstf{ cg";'rL - 14 df tf]lsPadf]lhd x"g]%g\ .
-2_ sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g ubf{ cg";'rL – 15 adf]lhdsf] sfo{;Dkfbg
ljj/)fsf] cfwf/df cg";'rL - 16 df pNn]v ePsf] t/Lsf adf]lhd ug"{kg]{% .
-3_ pk-ljlgod -1_ adf]lhdsf kbflwsf/Ln] u/]sf] d'Nof°g pk/ b]xfo
adf]lhd ;b:o /x]sf] k"g/fjnf]sg ;ldltn] k"g/fjnf]sg ug]{%M–
-s_ ueg{/n] tf]s]sf] *]k"^L ueg{/ – cWoIf
-v_ ueg{/n] tf]s]sf] *]k"^L ueg{/ jf a}+ssf] jl/i& kbflwsf/L – ;b:o
-u_ k|d"v, hgzlQm Joj:yfkg ljefu – ;b:o
59= sfo{ ;Dkfbg ljj/)fM -1_ k|To]s sd{rf/Ln] cfkm\gf] lhDd]jf/L adf]lhd sfo{
ljj/)f cg";f/sf] sfo{ ;Dkfbg ljj/)f cg";'rL – 15 adf]lhdsf] (f+rfdf e/L
k|To]s jif{ b]xfo adf]lhdsf] cjlwleq cfkm\gf] lgs^td clwsf/L ;dIf
clgjfo{ ?kn] k]z ug"{ kg]{% M–
-s_ a}zfvb]lv cflZjg d;fGt;Ddsf] sflQ{s dlxgfsf] klxnf] xKtfleq .
-v_ sflQ{sb]lv r}q d;fGt;Ddsf] cfufdL jif{sf] a}zfv dlxgfsf] klxnf]
xKtfleq .
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhdsf] sfo{;Dkfbg ljj/)fpk/ lgs^td
clwsf/Ln] d"Nof+sg u/L ;ft lbgleq ljefuLo k|d"v jf sfof{no k|d"v
;dIf k]z ug"{ kg]{% .
-3_ pk–ljlgod -2_ adf]lhd k]z x"g cfPsf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof+sg
ljj/)fpk/ ljefuLo k|d"v jf sfof{no k|d"vn] cfk'mn] d'Nof+sg u/L
sd{rf/Lsf] sfo{;Dkfbg d'Nof+sg k|ltj]bg ;lxt hgzlQm Joj:yfkg
ljefudf k&fpg" kg]{% .
-4_ sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof+sg k|ltj]bg ebf{ o; ljlgod
adf]lhd sfo{ ;Dkfbg ljj/)fsf] cfwf/df eg"{ kg]{% .
-5_ o; ljlgoddf plNnlvt cjlwleq sfo{ ;Dkfbg ljj/)f k]z
gug]{ sd{rf/L, d'Nof+sg ug]{ lgs^td clwsf/L jf ljefuLo k|d"v jf
sfof{no k|d"vn] ;f] cjlwleq cfkm\gf] lhDd]jf/L k"/f gu/]df lghsf]] sfo{
;Dkfbg d'Nof+sgsf] k|fKtf+sdf Ps c+s #^fOg]% .
.. 49 .. 25 .. 50 ..
60= sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g k|ltj]bgM -1_ sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g
k|ltj]bg cg";'rL - 16 adf]lhdsf] (f¤rfdf e/L k|To]s jif{ b]xfo adf]lhdsf]
cjlwleq hgzlQm Joj:yfkg ljefudf clgjfo{ ?kn] k&fpg" kg]{%M-
-s_ j}zfvb]lv cflZjg d;fGt;Ddsf] sflt{s d;fGtleq .
-v_ sflQ{sb]lv r}q d;fGt;Ddsf] cfufdL jif{sf] j}zfv d;fGtleq .
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhdsf] cjlwleq sfo{ ;Dkfbg d'Nof+sg k|ltj]bg
geg]{ jf gk&fpg] kbflwsf/L jf ljefuLo k|d"v jf sfof{no k|d"vsf]
sfo{;Dkfbg d'Nof+sgsf] k|fKtf+sdf Ps c+s #^fOg]% .
♦-3_ sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g jfkt clwstd 110 c° lbOg]% .
-4_ pk–ljlgod -3_ jdf]lhd kfpg] clwstd c°dWo] b]xfo jdf]lhdsf
d'Nof°gstf{n] b]xfodf pNn]v u/] cg";f/ sfod u/]sf] clGtd d'Nof°g
adf]lhd sfo{ ;Dkfbg afktsf] c° lbOg]%M-
-s_ ;"kl/j]Ifs
;"kl/j]Ifsn] sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g afkt pk–ljlgod -3_ adf]lhd
clwstd c°;Dd lbg ;Sg]% .
-v_ cg"df]bgstf{
cg"df]bgstf{n] ;"kl/j]Ifsåf/f sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g afkt lbPsf]
c°df 10 k|ltzt;Dd yk#^ u/L sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g afkt c°
lbg ;Sg]% .
-u_ k"g/fjnf]sg ;ldlt
v)* -v_ jdf]lhd ul/Psf] d'Nof°g pk/ k"g/fjnf]sg ;ldltn]
cg";'rL - 16 jdf]lhd k"g/fjnf]sg u/L cg"df]bgstf{n] lbPsf] c°df
♦k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
10 k|ltzt;Dd yk#^ u/L sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g afkt clGtd c°
sfod ug{ ;Sg]% .
♦-#_ v)* -v_ adf]lhd cg"df]bgstf{n] 10 k|ltzt c° yk ubf{ / v)*
-u_ adf]lhd k"g/fjnf]sg ;ldltn] 10 k|ltzt c° yk ubf{ sfo{
;Dkfbg d'Nof°g afkt clwstd 110 c°df gj(\g] u/L yk ug"{
kg]{% .
-5_ ;DefJo pDd]bjf/sf] klxnf] cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g
k|ltj]bgsf] k"g/fjnf]sg bf];|f] cjlwleq k'/f u/L ;f]sf] clen]v /fVg" kg]{% .
-6_ sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g afkt k|bfg ul/Psf] c° u)fgf ubf{ b]xfo
adf]lhd ul/g]%M-
-s_ cg";'rL - 16 df plNnlvt sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g k|ltj]bgdf pNn]v
ePsf] sfo{ tyf u")fx¿nfO{ ;f]xL kmf/fddf pNn]v eP cg";f/sf] c°
u)fgf ul/g]% .
-v_ v)* -s_ adf]lhd c° u)fgf ubf{ a("jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/
x"g hlt jif{sf] gf]s/L cfjZos kg]{ xf] kl%Nnf] Tolt g}] cjlwsf]
sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g kmf/fdsf] cf};taf^ lx;fa ul/g]% .
-u_ a}+sn] cWoog ljbf jf cWoog sfh jf j]tnjL sfhdf k&fPsf]
cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g afktsf] c° u)fgf ubf{ To:tf] labf
jf sfhdf hfg"eGbf tTsfn cl#sf] cjlwdf kfPsf] c+° jf d'Nof+sg
k|ltj]bgsf] dxndf plNnlvt pQd dWo] h"g sd x"G% ;f]xL c+°
k|bfg ul/g]% .
-#_ ljz]if labfdf a;]sf] cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g afktsf] c°
k|bfg ubf{ pQm sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g k|ltj]bgsf] ;fdfGo dxndf
lbOg] ef/f°sf] c° k|bfg ul/g]% .
♦k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
.. 51 .. 26 .. 52 ..
t/ % dxLgf eGbf sd cjlwsf] ljz]if ljbf a;]df sfo{/t\
cjlwsf] bfdf;fxLsf] lx;fjn] d'Nof+sg u/L c+s k|bfg ul/g] % .
o;/L c+s k|bfg ubf{ Ps dxLgf eGbf sd sfo{/t cjlwsf] c+s
k|bfg ul/g] %}g .
-ª_ % dlxgfsf] d'Nof°g cjlwe/ k'/} c;fwf/)f labf a;]df jf uon
ePdf pQm cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg ;DaGwL d'Nof°g kmf/fdx¿ el/g]
%}g / To:tf] labfdf a;]sf] cjlwnfO{ z'Go c° dflgg]% .
t/ To:tf] labf a;]sf] jf uon ePsf] sd{rf/L Ps sfo{
;Dkfbg d'Nof+sg cjlwdf slDtdf Ps dxLgf;Dd xflh/ /x]% eg]
;f] cjlwsf] bfdf;fxLsf] lx;fjn] d'Nof+sg u/L c+s k|bfg ul/g]% .
o;/L c+s k|bfg ubf{ Ps dxLgf eGbf sd cjlwsf] c+s u)fgf ul/g]
%}g .
61= ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] cg"ejM -1_ ljlgod 55 jdf]lhd ef}uf]lns If]qsf]
cg"ejsf] c° k|bfg ubf{ b]xfo jdf]lhdsf] c° k|bfg ul/g]%M-
♣-s_ cfkm\gf] k}t[s jf ;uf]nsf s"g} klg kl/jf/sf ;b:osf] gfddf jf
:jcfh{gaf^ jf shf{ lnO{ agfPsf] #/ ePsf] lhNnf / sf&df*f}+
pkTosf l:yt sfof{nodf sfo{/t sd{rf/LnfO{ k|To]s jif{sf]nflu ;f(] Ps
c°sf b/n], /
-v_ cfkm\gf] k}t[s jf ;uf]nsf s"g}klg kl/jf/sf] ;b:osf] gfddf jf
:jcfh{gaf^ jf shf{ lnO{ agfPsf] #/ ePsf] lhNnf eGbf csf]{ lhNnfdf
lgo"lQm jf ;?jf eO{ uPsf sdrf/LnfO{ sf&df*f}+ pkTosf l:yt sfof{no
afx]s cGoq sfof{nodf sfo{/t /x+bf k|To]s jif{sf] 2 c°sf b/n] .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd ef}uf]lns If]qdf sfd u/] afkt kfpg] c+s
clwstd 10 eGbf a(L x"g] %}g / tLg dlxgfeGbf a(L ?h" xflh/ eO{
♣ k|yd ;+zf]wgåf/f yk
s"g} klg ef}uf]lns If]qdf ;]jf u/]df bfdf;fxLsf b/n] k|fKt x"g] c+s
lbOg]% . o:tf] c+s xfn axfn /x]sf] >])fLdf k|fKt u/]sf] eP dfq u)fgf
ul/g]% .
62= a("jfsf] ;'rgf k|sfzgM d'Nof+sg a("jfåf/f k'lt{ ug"{ kg]{ kbsf] a("jf k|lqmof
z"? ubf{ a("jfsf nflu ;+efJo ;a} pDd]bjf/n] hfgsf/L kfpg] u/L ;'rgf
k|sfzg ug"{ kg]{% .
63= k|fKtf°sf] hfgsf/L lbg"kg]{M -1_ o; ljlgodfjnL adf]lhdsf] a("jfsf cfwf/x¿
dWo] sfo{ ;Dkfbg d'Nof°g jfx]s cGo cfwf/x¿ afkt kfPsf] c° a("jfsf]
nflu ;DefJo pDd]bjf/x¿nfO{ hfgsf/L lbg"kg]{% .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd pDd]bjf/n] kfPsf] c°df lrQ ga"em]df
;'rgf k|sflzt ePsf] ldltn] kGw| lbgleq cfkm'nfO{ lrQ ga"em]sf] s"/fsf]
k|df)f ;lxt hgzlQm Joj:yfkg ljefudf lgj]bg k]z ug{"kg]{% .
64= a("jfsf] l;kmfl/;M kbk'lt{ ;ldltn] ljlgod 55 df plNnlvt cfwf/x¿sf]
d'Nof°g u/L s"ndf a(L c° k|fKt ug]{ pDd]bjf/nfO{ qmdfg";f/ a("jfsf]
nflu l;kmfl/; ug]{% .
65= a("jfsf] gfdfjnL k|sfzgM kbk'lt{ ;ldltn] a("jf x"g]x?sf] gfd ueg{/ ;dIf
l;kmfl/; u/]kl% To;/L l;kmfl/; ePsf pd]bjf/x?sf] gfdfjnL / clGtd
pDd]bjf/n] k|fKt u/]sf] c° ;d]t pNn]v u/L ;DalGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf]
nflu ;'rgf kf^Ldf ;'rgf ^f¤; ug"{ kg]{% .
66= a("jfsf] ph"/LM -1_ a("jfsf] l;kmfl/;df lrQ ga"e\mg] pDd]bjf/n] ;a}
cfwf/x¿ vf]nL To:tf] gfdfjnL k|sflzt ePsf] ldltn] k}+tL; lbgleq ueg{/
;dIf ph"/ ug{ ;Sg]% .
-2_ ueg{/n] pk-ljlgod -1_ adf]lhd kg{ cfPsf] ph"/L pk/ sf/jfxL
ubf{ k|sflzt gfdfjnL ;+zf]wg ug{"kg]{ sf/)f b]v]df kbk'lt{ ;ldltnfO{ ;'rgf
ug{"kg]{% . To;/L ;'rgf k|fKt ePkl% kbk'lt{ ;ldltn] %fgljg u/L klxnf]
.. 53 .. 27 .. 54 ..
gfdfjnL k|sfzg ePsf] ldltn] k}+tfnL; lbgleq ;+zf]lwt gfdfjnL k"gM
k|sflzt ug{"kg]{% .
-3_ s"g} ph"/L gk/]df jf k/]sf] ph"/Ldf sf/jfxL eO{ ;+zf]lwt gfdfjnL
k|sfzg ug{" gk/]df klxnf]k^s k|sflzt ePsf] gfdfjnL ;b/ dfgL ;f]xL
ldltb]lv l;kmfl/; ePsf pDd]bjf/x¿nfO{ a("jfsf] kq lbO{ kb:yfkg ul/g]% .
67= clws[t :t/ ljlzi^ >])fLsf] kbdf a("jf ;DaGwL ljz]if Joj:yfM -1_ kbk'lt{
;ldltn] clws[t :t/ ljlzi^ >])fLsf] kbdf a("jfsf] nflu k'lt{ ul/g] kb
;+Vofsf] pknAw eP;Dd sDtLdf t]Aa/ ;+Vofdf ljlgod 54 sf] pk–
ljlgod -1_ sf] v)* -s_ jdf]lhd ;]jf cjlw k'/f u/]sf pDd]bjf/x?
dWo]af^ sfo{Ifdtfsf] cfwf/df a("jfsf] nflu ;ldlt ;dIf gfd l;kmfl/;
ug]{% . o;/L l;kmfl/; ubf{ cfwf/x? :ki^ ?kdf v"nfO{ k&fpg" kg]{% .
-2_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg pk–
ljlgod -1_ jdf]lhd l;kmfl/; ePsf sd{rf/Lx? dWo]af^ ;ldltn] sfo{
;Dkfbg ug{ ;Sg] Ifdtf, pQ/bfloTj jxg ug{ ;Sg] v"aL tyf cfk'm
dftxtsf sd{rf/Lx?nfO{ lgoGq)f, lgb]{zg / k|f]T;fxg lbg ;Sg] Ifdtfsf]
cfwf/df pko"Qm pDd]bjf/nfO{ a("jf ug]{% .
♣67s= a("jf ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -1_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f
n]lvPsf] ePtf klg Pp }̂ kbdf slDtdf bz jif{;Dd axfn /lx/x]sf
clws[t :t/ l$tLo >])fL jf ;f] eGbf d"lgsf sd{rf/L ljlgod 108
jdf]lhd clgjfo{ cjsfz x"g Ps dlxgf af¤sL ePdf lghnfO{ Ps tx
dflysf] kbdf a("jf ul/g]% .
♣ k|yd ;+zf]wgåf/f yk
-2_ o; ljgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf klg Pp }̂ kbdf
slDtdf bz jif{;Dd axfn /lx/x]sf lga[Qe/)f kfpg of]Uo clws[t l$tLo
>])fL jf ;f] eGbf d"lgsf sd{rf/Ln] ljlgod 111 sf] pk–ljlgod -1_ / -2_
adf]lhd :j]lR%s cjsfz lng rfxL lgj]bg lbPdf lghnfO{ Ps tx dflysf]
kbdf a("jf u/L cjsfz lbOg]% .
-3_ pk–ljlgod -1_ jf -2_ jdf]lhd a("jf ug{sf] nflu ljz]if kb :jtM
>[hgf x"g]% / To:tf] sd{rf/L ;]jfaf^ cjsfz ePkl% ;f] kb :jtM vf/]h
x"g]% .
-4_ pk–ljlgod -1_ jf -2_ jdf]lhd a("jf kfpg of]Uo sd{rf/Ln] cfk"mn]
wf/)f u/]sf] kbaf }̂ cjsfz kfp¤ elg lgj]bg lbPdf lghnfO{ ;f]xL kbaf^}
cjsfz lbOg]% .
68= a("jfsf] nflu pd]/sf] xb gnfUg]M a("jfsf] nflu pDd]bjf/ x"g ;]jfsf
sd{rf/LnfO{ pd]/sf] xb nfUg] %}g .
69= kbk'lt{ ;ldltn] cfjZos Joj:yf ug{] :jLs[ltsfnflu k]z ug{ ;Sg]M- ;]jfsf]
s"g} kbdf a("jfsf] sf/jfxL ubf{ a("jfsf ;DaGwdf o; kl/R%]bn] pNn]v
gu/]sf] ljifodf jf pNn]v u/]sf] ljifo eP tfklg s"g} vf; ljlgodn] o:tf]
ug]{ eGg] s]xL ;+s]t gu/]sf] ljifodf s"g} sl&gfO{ cfO{k/]df kbk'lt{ ;ldltn]
o; ljlgodfjnLsf] p@]Zo kl|ts'n gx"g] u/L cfjZos JofVof jf Joj:yf ug]{
:jLs[ltsf] nflu ueg{/ dfkm{t ;ldlt ;dIf k]z ug"{ kg]{% .
kl/R%]b - 7
k|fljlws ;]jfsf sd{rf/Lsf] a("jf ;DaGwL Joj:yf
70= k|fljlws ;]jfsf] kbdf j("jf ;DaGwL Joj:yfM ♦-1_ OlGhlgol/+u ;d'x
cGtu{tsf ;jf/L rfns ;xfos pk;d'x afx]s cGo ;a} k|fljlws ;]jf
♦ k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
.. 55 .. 28 .. 56 ..
tkm{sf clws[t t[tLo eGbf d"lgsf kbdf a("jf x"g] sd{rf/Lsf] nflu b]xfo
adf]lhd j[lQ ljsf;sf] Joj:yf ul/g]%M-
-s_ ;xfos rt"y{ >])fLaf^ ;xfos t[tLo >])fLdf b]xfosf zt{x? k'/f
ePdf :jtM a("jf ul/g]%M-
-1_ P;=Pn=;L= jf ;f] ;/xsf] z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sf,
cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf rf/ aif{ :yfoL ;]jf
cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf, jf
-2_ bzd sIff pQL)f{ jf ;f] ;/xsf] z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sf,
cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf kf+r jif{ :yfoL ;]jf cjlw k'/f
t]>f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65
k|ltzt c° k|fKt u/]sf, jf
-3_ pkv)* -1_ jf -2_ df plNnlvt z}lIfs of]Uotf xfl;n
gu/]sf, cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf % jif{ :yfoL
;]jf cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf .
-v_ ;xfos t[tLo >])fLaf^ ;xfos låtLo >])fLdf b]xfo adf]lhdsf
zt{x? k'/f ePdf :jtM a("jf ul/g]%M-
-1_ k|lj)ftf k|df)fkq tx jf ;f] ;/xsf] z}lIfs of]Uotf xfl;n
u/]sf, cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf kf+r jif{ :yfoL
;]jf cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf, jf
t]>f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
-2_ P;=Pn=;L= jf ;f] ;/xsf] z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sf,
kl%Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf % jif{ :yfoL ;]jf
cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf, jf
-3_ pkv)* -1_ jf -2_ df plNnlvt z}lIfs of]Uotf xl;n
gu/]sf, cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf ;ft jif{
:yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf]
sfo{;Dkfbg d"Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt
u/]sf .
-u_ ;xfos låtLo >])fLaf^ ;xfos k|yd >])fLdf b]xfo adf]lhdsf
zt{x? k'/f ePdf :jtM a("jf ul/g]%M-
-1_ k|lj)ftf kdf)fkq tx jf ;f] ;/xsf] z}lIfs of]Uotf xfl;n
u/]sf, cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf % jif{ :yfoL
;]jf cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf, jf
-2_ P;=Pn=;L= jf ;f] ;/xsf] z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sf,
cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf ;ft jif{ :yfoL ;]jf
cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf, jf
-3_ pkv)* -1_ jf -2_ df plNnlvt z}lIfs of]Uotf xfl;n
gu/]sf, cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf cf& jif{
:yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf]
sfo{;Dkfbg d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt
u/]sf .
t]>f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
.. 57 .. 29 .. 58 ..
-2_ OlGhlgol/+u ;d'x cGtu{tsf ;jf/L rfns ;xfos pk-;d'x cGtu{tsf k|fljlws ;]jf tkm{sf sd{rf/Lx?sf] nflu b]xfo adf]lhd j[lQ
ljsf;sf] Joj:yf ul/g]%M-
♦-s_ cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf 4 jif{ :yfoL ;]jf
cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf
;xfos rt"y{ >])fLsf sd{rf/LnfO{ ;xfos t[tLo >])fLsf]
kbdf :jtM a("jf ul/g]% .
♦-v_ cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf 5 jif{ :yfoL ;]jf
cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{ ;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf
;xfos t[tLo >])fLsf sd{rf/LnfO{ ;xfos låtLo >])fLsf]
kbdf :jtM a("jf ul/g]% .
♦-u_ cl#Nnf] r}q d;fGt;Dd sfo{/t kbdf 6 jif{ :yfoL ;]jf
cjlw k'/f u/]sf / kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{ ;Dkfbg
d'Nof°gdf sDtLdf cf};t 65 k|ltzt c° k|fKt u/]sf
;xfos låtLo >])fLsf sd{rf/LnfO{ ;xfos k|yd >])fLsf]
kbdf :jtM a("jf ul/g]% .
-3_ o; ljlgod adf]lhd a("jf ubf{ dflyNnf] kbsf] b/alGb :jtM
;[hgf / tNnf] kbsf] b/alGb :jtM vf/]h x"g]% .
-4_ ;fwf/)f ;]jfaf^ k|fljlws ;]jfdf ;]jf kl/jt{g u/]sf] sd{rf/Lsf]
a("jf ubf{ a}+sn] lghnfO{ k|fljlws ;]jfsf] sfddf v^fPsf] ldltb]lv dfq
;]jf cjlw u)fgf ul/g]% .
♦ k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
♦-5_ o; ljlgoddf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf klg k|fljlws
;]jfsf] clws[t :t/sf] s"g} kbdf a("jf ubf{ kl/R%]b–6 adf]lhdsf]] a("jf ;DaGwL
Joj:yf nfu' x"g]% .
kl/R%]b – 8
tna, eQf tyf ;"ljwf
71= tna eQfM -1_ sd{rf/Ln] ;]jfsf] kbdf axfnL u/]sf] ldltb]lv tna eQf
kfpg]% .
♦-2_ sd{rf/Lsf] tna eQf tyf tnadfg ;ldltn] k|To]s b"O{ jif{df
k"g/fjnf]sg u/L tf]lslbP adf]lhd x"g]% .
72= ksfPsf] tna eQf kfpg]M -1_ ljlgod 145 adf]lhd tna #^fOg] cfb]z
ePsf]df afx]s s"g} sd{rf/Lsf] tna #^fOg] %}g .
-2_ o; ljlgodfjnLdf pNn]v ePsf] cj:yfdf afx]s cGo cj:yfdf
sd{rf/Ln] ksfPsf] tna eQf s§f ul/g] %}g .
♦-3_ sd{rf/Ln] sfd u/L ksfPsf] k|To]s dxLgfsf] tna eQf ;f]xL
dxLgfsf] klRr; ut]sf lbgdf jf a}+sn] tf]s]sf] cGo s"g} lbgdf lbOg]% .
-4_ s"g} sd{rf/Ln] ksfPsf] tna eQf lgh h"g;"s} sf/)faf^ ;]jfdf
g/x]klg kfpg]% .
73= tnadfgM -1_ lgwf{l/t tnjdfg cg";f/ tna kfpg] kbdf gof¤ lgol"Qm kfpg]
sd{rf/Ln] ;f] tnadfgdf tf]lsPsf] z"? tna kfpg]% .
-2_ dflyNnf] tnadfgsf] s"g} kbdf a("jf kfpg] sd{rf/Ln] pQm
tnadfgdf tf]lsPsf] z"? tna kfpg]% .
♦k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
.. 59 .. 30 .. 60 ..
t/ lghn] xfn kfO/x]sf] tna pQm dflyNnf] tnadfgsf] z"? tna a/fa/
jf ;f] eGbf clws ePdf pQm dflyNnf] tnadfgdf lghsf] tna tf]Sbf b]xfo
adf]lhd u/L tf]lsg]%M–
-s_ lghn] xfn kfO/x]sf] tna dflyNnf] tnadfgsf] z"? tna a/fa/
dfq ePdf ;f] tnadf Ps tnadfg a[lWb yk u/L tf]lsg]% .
-v_ ;fljs kbdf kfO/x]sf] tna a("jf ePsf] kbsf] z"? tnaeGbf a(L
ePsf] cj:yfdf dflyNnf] kbsf] tna tf]Sbf xfn kfOcfPsf] tnadf
gk"u];Ddsf] tnadfg a[lWb yk u/L dflyNnf] kbsf] Ps tnadfg
a[l$ ;d]t lbOg]% .
74= tna a[l$M -1_ ljlgod 145 adf]lhd tna a[lWb /f]Ssf ul/Psf] jf lgnDag
ul/Psf]df afx]s k|To]s sd{rf/Ln] Ps jif{sf] ;]jf cjlw k'/f u/]kl% k|To]s
>fj)f 1 ut] ;ldltn] tf]s]adf]lhdsf] b/n] x"g] /sd a/fa/sf] Ps tnadfg
a[lWb kfpg] % .
-2_ ueg{/n] s"g} :yfoL sd{rf/LnfO{ k|f]T;fxg :j?k Ps k^sdf a(Ldf
tLg tnadfg;Dd a[lWb lbg ;Sg]% .
♦75= dflyNnf] kbsf] tna ;"ljwfM kbsf] clGtd jflif{s tnadfgsf] tna k"u]sf]
;xfos :t/sf sd{rf/Lsf] tna lghn] wf/)f u/]sf] kbeGbf lgs^td
dflyNnf] kbn] kfpg] tnadfgdf ldnfg u/L ;f] kbsf] jflif{s tnjdfg
cg";f/ clGtd tnjdfg;Dd a[l$ x"+b} hfg] u/L tna, eQf tyf cGo ;"ljwf
k|bfg ug{ ;lsg] % .
t/ o:tf] ;"ljwf k|fKt ug]{ sd{rf/L ;xfos k|yd ePdf ;f]xL kbsf]
kl%Nnf] rf/ jif{sf] / ;xfos låtLo jf ;f] eGbf d"lgsf] ePdf ;f]xL kbsf]
kl%Nnf] tLg jif{sf] sfo{ ;Dkfbg d'Nof+°g sDtLdf cf};t 65 k|ltzt eGbf
a(L x"g" kg]{% .
♦k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
76= ;?jf, a("jf ePdf kfpg] tnaM Ps sfof{noaf^ csf]{ sfof{nodf ;?jf
jf a("jf eO{ kb:yfkgf ePsf] sd{rf/Ln] ;?jf jf a("jf ePsf] dxLgfsf]
tna eQf ;?jf jf a("jf ePsf] sfof{noaf^ kfpg]% .
77= lgnDag ePdf kfpg] tna eQf / ;"ljwfM -1_ s"g} sd{rf/L a}+ssf] sfdsf]
;DaGwdf jf ljefuLo sf/jfxLsf] kmn:j¿k lgnDag ePdf ;f] lgnDagsf]
cjlwe/ lghn] cfkm\gf] tnasf] cfwf /sd dfq kfpg]% .
-2_ s"g} sd{rf/L pk–ljlgod -1_ df plNnlvt sf/)f jfx]s cGo s"g}
sf/)faf^ lgnDag /xg uPsf] /x]% eg] lghn] To;/L lgnDag /x]sf] cjlwsf]
tnj eQf kfpg] %}g .
t/ nfu]sf] cf/f]k k|dfl)ft geO{ lghn] ;kmfO{ kfPdf lgnDag /x]sf]
cjlwdf cfwf tna kfPsf] eP ;f] s§f u/L / gkfPsf] eP k'/} tna eQf
-tna j[l$ x"g] ePdf ;f] ;d]t_ kfpg]% . s;'/bf/ &xl/Pdf lgnDag ePsf]
ldltb]lvsf] af¤sL tna eQf kfpg] %}g .
-3_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg sd{rf/L
cjsfz sf]ifdf /x]sf] /sd k|rlnt Joj:yf cg";f/ lgnDagdf /x]sf]
sd{rf/Ln] ;fk^L lng kfpg]% .
78= ;"ljwfM -1_ ;ldltn] lgwf{/)f u/] adf]lhd b]xfo adf]lhdsf ;"ljwf
sd{rf/LnfO{ k|bfg ul/g]%M-
-s_ sd{rf/L ;~rosf]ifM- -1_ a}+ssf :yfoL sd{rf/Lsf] dfl;s tnjsf] b; k|ltzt s§f u/L
a}+ssf] tkm{af^ sd{rf/Laf^ hDdf ePsf] /sd a/fa/ yk
of]ubfg u/L lgh sd{rf/Lsf] gfddf sd{rf/L ;+rosf]if gfds
sf]if ;~rfng ul/g]% .
-2_ sf]ifdf hDdf /x]sf] /sddWo] sd{rf/Ln] Ps cfly{s jif{df a}+sn]
tf]s] adf]lhd lgwf{l/t ;Ldf;Ddsf] /sd ;fk^L lng kfpg]% .
%}&f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
.. 61 .. 31 .. 62 ..
-3_ pk–v)* -2_ adf]lhd sf]ifaf^ ;fk^L ln+bf lgwf{l/t ls:tfdf
;fk^L r"Qmf x"g] u/L sd{rf/Lsf] tnj eQfaf^ dfl;s ls:tf
s§f u/L sf]ifdf hDdf ul/g]% .
-4_ sf]ifdf hDdf /x]sf] v'b /sd a}+sn] nufgL u/L cflh{t Jofh
/sd k|To]s tLg÷tLg dlxgfdf sd{rf/Lsf] gfddf /x]sf] sf]ifdf
hDdf ul/g]% .
-5_ h"g;"s} sf/)fn] ;]jfaf^ x ]̂kl% sf]ifdf af¤sL /x]sf] ;Dk')f{ /sd
sd{rf/LnfO{ e"QmfgL ul/g]% / ;]jfsfndf sd{rf/Lsf] d[To" ePdf
lghsf] xsjfnfnfO{ e"QmfgL lbOg]% .
-v_ sd{rf/L sNof)fsf/L ;~rosf]ifM-
-1_ ;ldltn] ;do ;dodf lg)f{o u/] cg";f/ a}+ssf :yfoL
sd{rf/Ln] vfO{kfO{ cfPsf] jflif{s tnjsf] a}sn] tf]s]sf] b/n] x"g]
/sd lgh sd{rf/Lsf] gfddf /x]sf] sf]ifdf hDdf ul/g]% .
-2_ k|To]s jif{ sf]ifdf hDdf ePsf] /sd dWo] ;ldltn] tf]s]
jdf]lhdsf] ;Ldf;Ddsf] /sd csf]{ jif{ e"QmfgL lng ;lsg]% .
-3_ sf]ifdf hDdf /x]sf] v'b /sd a}+sn] nufgL u/L cflh{t Jofh
/sd k|To]s %÷% dlxgfdf sd{rf/Lsf] gfddf /x]sf] sf]ifdf
hDdf ul/g]% .
-4_ h"g;"s} sf/)fn] ;]jfaf^ x ]̂kl% sf]ifdf af¤sL /x]sf] ;Dk')f{ /sd
sd{rf/LnfO{ e"QmfgL ul/g]% / ;]jfsfndf sd{rf/Lsf] d[To" ePdf
lghsf] xsjfnfnfO{ e"QmfgL lbOg]% .
-u_ cf}iflw ;"ljwfM-
-1_ a}+ssf :yfoL sd{rf/Lsf] :jf:y pkrf/ ug{sf nflu ;ldltn]
tf]s] jdf]lhd jflif{s cf}iflw ;Ldf /sd lghsf] gfddf /x]sf]
cf}iflw sf]ifdf hDdf ul/g]% .
-2_ pk–v)* -1_ jdf]lhd hDdf /x]sf] /sd a}+sn] tf]s]sf] k|lqmof
k'/f u/L cfjZostf cg";f/ :jf:Yo pkrf/df vr{ ug{
;lsg]% .
-3_ cf}iflw ;Ldf cGtu{t hDdf /x]sf] /sd sd{rf/Lsf kl/jf/sf]
:jf:y pkrf/df ;d]t vr{ ug{ ;lsg]% .
-4_ sd{rf/L cf}iflw ;"ljwf ;DaGwL cGo Joj:yf ;ldltn] ;do
;dodf tf]s] jdf]lhd x"g]% .
-5_ cf}iflw sf]ifdf af¤sL /x]sf] ;Dk')f{ /sd sd{rf/L h"g;"s} sf/)fn]
;]jfaf^ x ]̂kl% e"QmfgL lbOg]% / ;]jfsfndf sd{rf/Lsf] d[To"
ePdf lghsf] xsjfnfnfO{ e"QmfgL lbOg]% .
-6_ sd{rf/Lsf] a("jf jf tnj a[lWb eO{ cf}iflw pkef]u jfkt yk
/sd kfpg] ePdf ;f] /sd ;d]t pkv)* -1_ df plNnlvt
ePsf] sf]ifdf hDdf ul/g]% .
-7_ lgj[Qe/)f kfpg] u/L cjsfz kfPsf sd{rf/LnfO{ k|To]s jif{
cf}ifwL pkrf/ jfkt ;ldltn] tf]s] cg";f/sf] /sd jf ;"ljwf
k|bfg ul/g]% .
-#_ sd{rf/L ;"/If)f sf]if M-
-1_ a}+sdf æsd{rf/L ;"/If)f sf]ifÆ gfdsf] Pp^f %"§} sf]if /xg]% .
-2_ pk–v)* -1_ cg";f/sf] sf]ifdf ;ldltn] tf]s] adf]lhd a}+ssf
:yfoL sd{rf/Ln] vfOkfO{ cfPsf] a(Ldf kf¤r jif{;Ddsf] tnjn]
x"g] /sdsf] ;"/If)f c+s sfod u/L ;]jfaf^ lgj[Q x"g] ;dodf
tf]s]sf] ;"/If)f /sd e"QmfgL lbg k"Ug] u/L cfjZos /sd hDdf
ul/g]% .
-3_ :yfoL sd{rf/Lsf] pd]/ cG&fpGg jif{ jf gf]s/L cjlw tL;
jif{df h"g cufl* k"U% ;f]xL cfwf/df pk–v)* -1_ cg";f/sf]
.. 63 .. 32 .. 64 ..
sf]ifsf] e"QmfgL cjlw sfod x"g]% .
-4_ sd{rf/L ;"/If)f sf]ifsf] ;"/If)f c+s /sd ;DalGwt sd{rf/L jf
lghsf] xsjfnfnfO{ b]xfosf] cj:yfdf e"QmfgL lbOg]%M-
-s_ pk–v)* -3_ cg";f/sf] ;]jf cjlw k'/f ePdf,
-v_ sd{rf/Lsf] d[To" ePdf,
-u_ ljlgod 109 cg";f/ kbfjlwsf] sf/)faf^ cjsfz kfPdf .
-ª_ jLdf Joj:yf M
-1_ sd{rf/Lsf] hLjg aLdf tyf ljleGg zLif{s cGtu{t sd{rf/LnfO{
k|bfg ul/g] ;fk^L ;DaGwL jLdf k|rlnt jLdf Joj:yf adf]lhd
ul/g]% .
-2_ sd{rf/Lsf] aLdf u/] jfkt k|rlnt sfg'g adf]lhd dfGotf k|fKt
aLdsaf^ k|fKt x"g] af]g; jfktsf] ;Dk')f{ /sd lghnfO{ g}
k|bfg ul/g]% .
-3_ jLdf ;"ljwf ;DaGwL cGo Joj:yf ;ldltn] ;do ;dodf tf]s]
adf]lhd x"g]% .
-2_ pk–ljlgod -1_ sf] v)* -s_, -v_, -u_, -#_ / -ª_ df plNnlvt sf]if
tyf ;"ljwf afx]s cGo ;"ljwfx? ;ldltn] ;do ;dodf tf]s] jdf]lhd x"g]% .
-3_ ;ldltn] ;do ;dodf a}+ssf :yfoL sd{rf/LnfO{ ljleGg zLif{sdf
;fk^L ;"ljwf k|bfg ug{ ;Sg]% .
-4_ pk–ljlgod -3_ adf]lhd k|bfg ePsf] ;fk^Ldf nfUg] Jofhb/ tyf
;fk^L r"Qmf ug]{ k|lqmof ;ldltn] tf]s] jdf]lhd x"g]% .
-5_ c:yfoL, s/f/ jf Hofnfbf/Ldf lgo"Qm x"g]nfO{ of] ljlgod adf]lhdsf]
;fk^L tyf ;"ljwf k|bfg ul/g] %}g .
79= bz}+ vr{M -1_ a}+ssf axfnjfnf sd{rf/Ln] a*f bz}++ vr{ afkt ;ldltn] tf]s]
adf]lhdsf] ;"ljwf kfpg] %g\ .
-2_ lgj[Qe/)f kfpg] u/L cjsf; k|fKt sd{rf/L tyf kfl/jfl/s
lgj[Qe/)f kfpg] JolQmnfO{ dfl;s lgj[Qe/)f a/fa/sf] /sd a*fbz}+ vr{
afkt k|bfg ul/g]% .
kl/R%]b – 9
xflh/L / labf
80= sd{rf/Lsf] ;a} ;do a}]+ssf] cwLgdf x"g]M -1_ o; ljlgodfjnLdf cGoyf
n]lvPsf]df jfx]s sd{rf/Lsf] ;a} ;do a}+ssf] cwLgdf x"g]% / h"g;"s}
;dodf klg lghnfO{ a}+ssf] sfddf nufpg ;lsg]% .
-2_ dgfl;j dflkmssf] sf/)f k/]df afx]s labfsf] lgsf;f glnO{ s"g} klg
sd{rf/L cfˆgf] sfof{nodf cg"kl:yt x"g" x"b}g .
81= sfof{no ;do, ;do kfng / xflh/LM -1_ a}+ssf] sfof{no ;do sfdsf]
k|s[ltsf] cfwf/df ;ldltn] tf]lslbP adf]lhd x"g]% .
-2_ lgwf{l/t ;dodf sfof{nodf gcfpg] / k^s k^s l(nf] u/L cfpg],
rf¤*f] hfg] tyf sfof{nosf] sfddf afx]s sfof{no ;dodf :jLs[lt glnO{
sfof{no %f]*\g] sd{rf/LnfO{ ;DalGwt sfof{no k|d"vn] uon ug{ ;Sg]% .
t/ dlxgfsf] tLg k^s;Dd lgwf{l/t ;doeGbf kGw| ldg]^;Dd l(nf u/L
cfpg] sd{rf/LnfO{ sfof{no k|d"vn] xflh/ ug{ lbg ;Sg]% .
82= sfof{no %f]*\bf :jLs[lt lng]M -1_ s"g} klg sd{rf/Ln] k'j{ :jLs[lt glnO{
sfof{no ;doleq sfof{no %f]*\g kfOg] %}g .
-2_ pk-ljlgod -1_ pNnª\#g u/L cg"kl:yt x"g] sd{rf/LnfO{ uon u/L
;f] lbgsf] tnj eQf s§f ul/g]% .
83= %*\s] hf¤rM a}+sn] sd{rf/Lx? sfof{nodf xflh/ eP gePsf] hf¤Rg %*\s]
hf¤rug{ ;Sg]% . To;/L %*\s] hf+r ubf{ s"g} sd{rf/L l(nf u/L sfof{nodf
.. 65 .. 33 .. 66 ..
xflh/ ePsf] jf sfof{nosf] sfdsf] l;nl;nfdf afx]s sfof{no %f]*L aflx/
uPsf] km]nf k/]df / lghn] dgfl;j sf/)f lbg g;s]df lghnfO{ uon
ul/g]% .
84= labfsf] lsl;d / u)fgf ljlwM -1_ sd{rf/Ln] b]xfo adf]lhdsf] labf kfpg
;Sg]% M–
-s_ e}k/L cfpg] labf
-v_ #/ labf
-u_ lj/fdL labf
-#_ k|;"lt labf
-#1_ k|;"lt :ofxf/ labf
-ª_ lqmof labf
-r_ ljz]if labf
-%_ c;fwf/)f labf
-h_ cWoog labf
-em_ clgjfo{ e|d)f -:jb]z_ labf
-2_ labfsf] u)fgf ubf{ k|To]s ;fnsf] a}zfv Ps ut]b]lv r}q
d;fGt;Ddsf] cjlwnfO{ Ps jif{ dflgg]% .
-3_ Ps jif{sf] ;]jf cjlw k'/f gePsf] sd{rf/Lsf] pk-ljlgod -1_ sf
v)* -s_, -v_ / -u_ adf]lhd k|bfg ul/g] labfsf] u)fgf ubf{ bfdf;fxLn]
lx;fa ul/g]% .
-4_ pk–ljlgod -1_ sf] v)* -s_, -v_ / -u_ adf]lhdsf] labf
pkef]u ubf{sf] cjlwsf] aLrdf kg{ cfpg] ;fj{hlgs labf pQm labfsf]
cjlwdf u)fgf ul/g] %}g .
85= e}k/L cfpg] labfM -1_ sd{rf/Ln] k|To]s jif{ afx« lbg e}k/L cfpg] labf kfpg
;Sg]% .
t]>f] ;+zf]wgåf/f yk ul/Psf] .
afx«f}+ ;+zf]wgåf/f yk ul/Psf] .
-2_ e}k/L cfpg] labf cfwf lbg klg lng kfOg]% .
t/ ;l~rt u/L csf]{ jif{df lng kfOg]%}g .
-3_ e}k/L cfpg] labf a;]sf] sd{rf/Ln] k'/f tnj eQf kfpg]% .
86= #/ labfM -1_ sd{rf/Ln] Ps aif{df tL; lbg #/ labf kfpg ;Sg]% . of] labf
pkef]u ubf{ sfd u/]sf] cjlw cg";f/ kfs]sf] labf dfq pkef]u ug{
kfOg]% .
:ki^Ls/)fM o; pk-ljlgodsf] k|of]hgsf] lgldQ æsfd u/]sf] cjlwÆ eGgfn]
;f] cjlwleq lnPsf] e}k/L cfpg] labf, la/fdL labf, #/ labf, k|;"lt labf,
lqmof labf / ;fj{hlgs labf ;Demg" k%{ .
-2_ #/ labf a;]sf] sd{rf/Ln] k'/f tna eQf kfpg]% .
-3_ #/ labf a(Ldf Ps;o aL; lbg;Dd ;l~rt u/L /fVg
;lsg]% . o;/L ;l~rt ePsf] #/ labfdWo]af^ a}+sn] tf]s] jdf]lhdsf] lbg
;l~rt /fvL af¤sL #/labfsf] ;§f sd{rf/LnfO{ lghn] vfO{kfO{ cfPsf] tnj
eQf k|bfg ug{ ;Sg]% .
-4_ sd{rf/L ;]jfaf^ cnu ePdf lghsf] ;l~rt #/ labf jfkt
lghn] vfOkfO{ cfPsf] tna eQf a/fa/sf] /sd lbOg]% .
87= la/fdL labfM -1_ sd{rf/Ln] Ps jif{df kGw| lbg lj/fdL labf kfpg ;Sg]% /
o:tf] lj/fdL labf jif{ e"QmfgL gx"b} k]ZsL ;d]t lbg ;lsg]% .
-2_ lj/fdL labfdf a;]sf] sd{rf/Ln] k'/f tna eQf kfpg]% .
-3_ sd{rf/Ln] kfpg] la/fdL labf ;l~rt x"+b} hfg]% . a}+sn] tf]s]sf]
lbg eGbf a(L ;l~rt ePdf ;l~rt /x]sf] la/fdL labfsf] ;§f sd{rf/LnfO{
lghn] vfOkfO{ cfPsf] tna eQf k|bfg ug{ ;lsg]% .
-4_ sd{rf/L ;]jfaf^ cnu ePdf lghsf] ;l~rt lj/fdL labf jfkt
lghn] vfOkfO{ cfPsf] tna eQf a/fa/sf] /sd lbOg]% .
.. 67 .. 34 .. 68 ..
-5_ pk-ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg s"g} &'nf] jf
s*f /f]u nfuL pkrf/fy{ labf a:bf la/fdL labf tyf #/ ljbf ;d]taf^
gk"u]df To:tf] sd{rf/LnfO{ Ps jif{df k}tfnL; lbg;Dd yk la/fdL labf lbg
;lsg]% .
88= k|;"lt labfM dlxnf sd{rf/L ue{jtL ePdf lghn] ;"Ts]/L x"g" cl# jf kl%
u/L s"n ;f&L lbgdf ga(fO{ / a}+ssf] ;]jf cjlw e/df b"O{ k^s;Dd k|;"lt
labf kfpg]% . k|;"lt labfdf a:g] dlxnf sd{rf/Ln] k'/f tna eQf kfpg]% .
88s= k|;"lt :ofxf/ labf M -1_ kTgL ;"Ts]/L ePdf k"?if sd{rf/Ln] s"n kGw|
lbgdf ga(fO{ k|;"lt :ofxf/ labf kfpg]% .
-2_ k|;"lt :ofxf/ labfdf a:g] sd{rf/Ln] k'/f tna eQf kfpg]% .
-3_ k|;"lt :ofxf/ labf ;]jf cjwLe/ b"O{ k^s dfq kfOg] % .
-4_ k|;"lt :ofxf/ labf lnPsf] sd{rf/Ln] labf lnPsf] ldltn] tLg
dlxgf leqdf aRrfsf] hGdbtf{ k|df)fkq jf c:ktfn÷gl;éxf]daf^ pknJw
u/fO{Psf] aRrfsf] hGd ;DaGwL k|df)fkq cfk'm sfo{/t ljefu÷sfof{nodf
k]z ug"{ kg]{% .
-5_ pk–ljlgod -4_ adf]lhdsf] cjwLleq hGd ;DaGwL k|df)fkq
k]z gug]{ sd{rf/Ln] lnPsf] labf /@ u/L lghn] kfpg] cGo labfaf^ s§f
ul/g]% .
♦89= lqmof labfM s"g} sd{rf/Ln] cfkm} lqmof a:g" k/]df jf s"g} sd{rf/Lsf] afa",
cfdf, klt jf klTg / dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf lghsf] ;f;" jf ;;"/fsf] d[To"
ePdf lghn] kGw| lbg lqmof ljbf kfpg]% . To;/L lqmof ljbfdf j;]sf]
sd{rf/Ln] k'/f tnj eQf kfpg]% .
90= ljz]if labfM -1_ e}k/L cfpg] labf, #/ labf / la/fdL labf af¤sL gePsf
afx«f}+ ;+zf]wgåf/f yk ul/Psf]
♦ k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
sd{rf/Ln] ljz]if sf/)f b]vfPdf a}+s ;]jfsf] tdfd cjlw e/df Ps aif{df
ga(fO{ ljz]if labf kfpg ;Sg]% .
-2_ ljz]if labfdf a:g] sd{rf/Ln] To:tf] labfdf a;"Gh]n cfwf tna
eQf dfq kfpg]% .
t/ o:tf] labfdf a:g] sd{rf/Ln] cGoq sfd u/L tna eQf kfPsf]
/x]% eg] To:tf] sfd u/]sf] cjlwe/ a}]+saf^ s"g} tna eQf jf ;"ljwf lbOg]
%}g .
-3_ ljz]if labfdf j:g] sd{rf/LnfO{ pQm cjlwdf cGo labf lbOg] %}g .
-4_ s"g} &'nf] jf s*f /f]u nfuL pkrf/fy{ labf a:g" k/L :jLs[t
lrlsT;ssf] k|df)fkq k]z u/]sf] cj:yfdf afx]s sDtLdf kf¤r aif{ a}]+ssf]
:yfoL ;]jf k'/f gu/]sf] sd{rf/LnfO{ o:tf] labf lbOg] %}g .
-5_ ljlgod 108, 110 / 111 jdf]lhd sd{rf/L ;]jfdf g/x]kl%
lghsf] af¤sL /x]sf] ljz]if labf afkt vfOkfO cfPsf] tna eQfsf] cfwf
/sdsf b/n] x"g] /sd lghnfO{ e"QmfgL ul/g]% .
91= c;fwf/)f labfM -1_ e}kl/ cfpg] labf, #/ labf, lj/fdL labf / ljz]if labf
af+sL gePsf sd{rf/Ln] a}+s ;]jfsf] ;Dk')f{ cjlwe/df tLg jif{df ga(fO{
c;fwf/)f labf kfpg ;Sg]% .
-2_ s"g} sd{rf/Ln] /fli «̂o jf cGt/f{li «̂o ;+:yfdf sfdsfh ug{ cg"dlt
dfu u/]df ueg{/n] c;fwf/)f labf lng] cg"dlt lbg ;Sg]% .
-3_ c;fwf/)f labf a;]sf sd{rf/Ln] tna eQf tyf ;"lawf kfpg] %}g .
-4_ c;fwf/)f labfdf a;]sf] cjlwdf sd{rf/Ln] o; kl/R%]b adf]lhdsf
cGo labf kfpg] %}g .
-5_ s"g} &'nf] jf s*f /f]u nfuL pkrf/fy{ labf a:g" k/L :jLs[t
lrlsT;ssf] k|df)fkq k]z u/]sf] cj:yfdf afx]s sDtLdf % jif{ a}+ssf] :yfoL ;]jf
k'/f gu/]sf] sd{rf/LnfO{ o:tf] labf lbOg] %}g .
-6_ ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtfklg ljlgod 109
sf] pk ljlgod -1_ sf] v)* -s_ / -v_ adf]lhd clgjfo{ jsfzsf] lgldQ kbfjlw
tf]lsPsf] clws[tx?n] c;fwf/)f ljbf lnPdf labf lnPsf] cjlw ;d]t lghx?sf]
;]jf cjlwdf u)fgf x"g]% .
rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk ul/Psf] .
92= cWoog labfM -1_ a}+sdf sDtLdf tLg jif{sf] :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf /
.. 69 .. 35 .. 70 ..
k}+tfnL; jif{ pd]/ ggf#]sf sd{rf/LnfO{ k|To]s jif{ a}+sn] tf]s]sf] ;+Vofdf
ga(\g] u/L b]xfosf] zt{ aGb]hsf] cwLgdf /xg] u/L cfkm\g} k|of;df :jb]z jf
ljb]zdf :gftsf]Q/ jf ljBfjfl/lw pkflw xfl;n ug{ cWoog ug{ rfx]df
cg";'rL - 10 kl/lzi& -s_ adf]lhdsf] ljifo ePdf tdfd gf]s/Lsf] cjlwdf
a(Ldf tLg jif{ cWoog labf k|bfg ug{ ;lsg]% M-
-s_ cWoog labfsf]nflu cfj]bg lbg ljlgod 44 sf] pk-ljlgod -5_ adf]lhdsf] of]Uotf k"u]sf] x"g" kg]{% .
-v_ cWoog labfsf]nflu a}+ssf] cfjZostf eGbf a(L lgj]bg k/]df
ljlgod 44 sf] pk–ljlgod -4_ adf]lhdsf] %gf}^ ljlwsf]
cfwf/df %gf}^ u/L dgf]gog ul/g]% .
-u_ sd{rf/Ln] ;]jf cjlw e/df Ps} k^s jf k^s k^s u/L al(df
tLg aif{;Dd dfq cWoog labf kfpg ;Sg]% .
-#_ cWoog labfdf hfg] sd{rf/Ln] h"g ljifodf pkflw xfl;n
ug{sf] lgldQ :jLs[t ePsf] xf] ;f] ljifosf] pkflw afx]s cGo
ljifodf pkflw k|fKt ug{ cWoog labf kfpg] %}g .
-ª_ cWoog labfdf hfg] sd{rf/LnfO{ hlt ;dosf]nflu cWoog
labf :jLs[t ul/Psf] % ;f] afx]s cGo cjlw yk ul/g] %}g .
-r_ cWoog labf :jLs[lt kfPsf] sd{rf/LnfO{ dfl;s tna afx]s
cGo eQf, ;"ljwf / labf lbOg] %}g .
-%_ cWoog labfdf a;]sf] sd{rf/LnfO{ lghsf] sd{rf/L cjsfz
sf]if vftfdf /x]sf] /sdsf] hdfgtdf -bf]xf]/f] hdfgt gx"g] u/L_
lgJof{hL ;fk^L k|bfg ug{ ;lsg] % .
-2_ pk-ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg a}+ssf]
:yfoL ;]jfdf /x]sf sd{rf/Lx?n] a}+ssf] k'j{ :jLs[lt lnO{ ljb]zl:yt
ljZjljBfnoaf^ :gfsf]Q/ jf ljBfjfl/lwsf] pkflw xfl;n ug{ a}+sn]
tf]s]sf] ljifodf %fqa[lQ kfO{ cWoog ug{ OR%"s ePdf To:tf]
sd{rf/LnfO{ lghsf] k/LIf)fsfn ;dfKt ePsf] ePdf a(Ldf tLg aif{sf]
cWoog labf lbg ;lsg] % .
t/ o:tf] cWoog labf Ps k^s lnP kl% k"gM lng kfOg] %}g .
-3_ cWoog labf :jLs[tL kfpg] sd{rf/LnfO{ a}+sn] cg";'rL -10 kl/lzi& -u_ adf]lhdsf] zt{ ;DaGwL sa"lnot u/fpg]% / To:tf]
sa"lnotsf zt{x¿ kfngf ug"{ ;DalGwt sd{rf/Lsf] st{Jo x"g]% .
-4_ cWoog ug{ hfg] ljZjljBfno jf lzIf)f ;+:yfsf] ;'rL a}+sn]
;do ;dodf lgwf{/)f u/] adf]lhd x"g]% .
92s= clgjfo{ e|d)f -:jb]z_ labf M -1_ sd{rf/Ln] k|To]s jif{ k+fr lbg clgjfo{
e|d)f -:jb]z_ labf kfpg ;Sg]% .
-2_ clgjfo{ e|d)f -:jb]z_ labf k^s k^s gu/L Ps} k^s lng"
kg]{% .
-3_ clgjfo{ e|d)f -:jb]z_ labf ;+lrt u/L csf]{ jif{ lng kfOg]
%}g .
-4_ clgjfo{ e|d)f -:jb]z_ labfdf a;]sf sd{rf/Ln] kf+r lbg
a/fa/sf] b}lgs eQf / e|d)f vr{ afkt b"O{ lbg a/fa/sf] b}lgs eQf
kfpg]% .
-5_ clgjfo{ e|d)f -:jb]z_ labf ;DaGwL sfo{ljlw ueg{/n] tf]s]
adf]lhd x"g]% .
93= labf glnO{ sfof{nodf cg"kl:yt x"g gkfpg]M -1_ o; ljlgodfjnL
adf]lhd labf :jLs[t gu/fO{ sd{rf/L cfkm\gf] sfof{nodf cg"kl:yt x"g
kfpg] %}g .
t]>f] ;+zf]wgåf/f yk ul/Psf] .
-2_ pk-ljlgod -1_ pNnª\#g u/L cg"kl:yt x"g] sd{rf/LnfO{ uon
u/L ;f] lbgsf] tnj eQf s§f ul/g]% .
.. 71 .. 36 .. 72 ..
t/ labf :jLs[lt glnO{ cg"kl:yt ePsf] sd{rf/Ln] cfkm' cg"kl:yt
ePsf] cjlwsf] nflu sf/)f v"nfO{ labfsf] lgj]bg lbO{ ;f] labf :jLs[t
ePdf of] ljlgod pNnª\#g u/]sf] dflgg] %}g .
-3_ Psk^sdf nuftf/ tL; lbg jf jif{ el/df gAa] lbg;Dd uon
x"g] sd{rf/LnfO{ a}+ssf] ;]jfaf^ x^fpg ;lsg]% .
-4_ pk-ljlgod -3_ adf]lhd ;]jfaf^ x^fOPsf] sd{rf/Ln] ;]jfaf^
x^fO{Psf] k}+tL; lbg leq ljlgod 156 df plNnlvt k"g/fj]bg ;"Gg]
clwsf/L ;dIf k"g/fj]bg ug{ ;Sg]% .
♣93s= tnjL ljbf M -1_ ljlgod 108 adf]lhd clgjfo{ cjsfz x"g] sd{rf/Ln]
cjsfz x"g" eGbf tL; lbg cuf*L clgjfo{ ?kdf ljbfdf j:g" kg]{% .
o:tf] ljbfdf j:g] sd{rf/Ln] k'/f tnj eQf kfpg]% . o:tf] ljbf
sd{rf/Lsf] ;+lrt ljbfaf^ s§f ul/g] %}g .
-2_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf klg pk–
ljlgod -1_ 2063 ;fn >fj)f 1 ut]b]lv clgjfo{ cjsfz x"g] sd{rf/Lsf]
xsdf dfq nfu' x"g]% .
94= labfleq lgsf;f j]u/ cf]xbf ;DxfNg gx"g]M labfdf a;]sf] sd{rf/Ln]
:jLs[t ePsf] labf af¤sL %¤b} labf lbg] clwsf/Lsf] lgsf;f glnO{
sfof{nodf sfd ug{ kfpg] %}g .
95= labf a;]sf] ;dodf Onfsf %f*\bf :jLs[lt lng"kg]{M -1_ labfdf a:g]
sd{rf/Ln] Onfsf %f*\bf labf lbg] clwsf/Lsf] k'j{ :jLs[lt lng"kg]{% .
o;/L Onfsf %f*L hfg] ePdf lghn] cfkm' hfg" cufj} hfg] :yfgsf] k'/f
♣ k|yd ;+zf]wgåf/f yk
;ftf}+ ;+zf]wgåf/f yk
&]ufgf sfof{no k|d"v ;dIf k]z ug"{kg]{% / To:tf] &]ufgf kl/jt{g ePdf
;f] ;d]t ;'lrt ug"{kg]{% . la/fdL k/L jf cGo s"g} cfsl:ds sf/)fn]
Onfsf %f*\g"k/]df kl/l:yltsf] afWotfnfO{ larf/ u/L labf lbg] clwsf/Ln]
k'j{ :jLs[lt ljgf Onfsf %f*L a;]sf] cjlwsf] labf :jLs[t ug{ ;Sg]% .
-2_ s"g} lsl;dsf] labf lnO{ labfdf a:g] sd{rf/L lab]z hf+bf
hgzlQm Joj:yfkg ljefu k|d"v;+u To:tf] labf tyf Onfsf %f*\g]
:jLs[lt lng" kg]{% . o;/L Onfsf %f*L ljb]z hfg] sd{rf/Ln] cfk\mgf]
;Dks{ &]ufgf / To:tf] &]ufgf kl/jt{g ePdf ;f] ;d]t oyflz#| hgzlQm
Joj:yfkg ljefunfO{ ;'lrt ug"{ kg]{% .
t/ a(Ldf Ps dlxgf;Ddsf] cjlwsf] ef/t e|d)fdf hfg]
sd{rf/Lx?sf] xsdf labf tyf Onfsf %f*L hfg] :jLs[lt ;DalGwt
ljefuLo jf sfof{no k|d"vn] k|bfg ug{ ;Sg]% .
96= labf lbg] clwsf/LM -1_ sfof{no k|d"v jf ljefuLo k|d"vsf] ;a} labf
ueg{/ jf lghn] tf]lslbPsf] a}+ssf] kbflwsf/Ln] :jLs[t ug{ ;Sg]% .
-2_ ;a} sd{rf/Lx¿sf] ljz]if labf, c;fwf/)f labf / cWoog labf
ueg{/ jf lghn] tf]lslbPsf] a}+ssf] kbflwsf/Ln] :jLs[t ug{ ;Sg]% .
-3_ sfof{no k|d"v / ljefuLo k|d"v afx]s cGo sd{rf/Lx¿sf] pk-ljlgod -2_ df pNn]v ePb]lv afx]ssf] ljbf ;DalGwt clws[tsf]
l;kmfl/;df sfof{no k|d"v jf ljefuLo k|d"vn] :jLs[t ug{ ;Sg]% .
97= labf dfu ug]{ / :jLs[t ug]{ ljlwM -1_ o; kl/R%]b adf]lhd labfsf]
lgsf;fsf] lgldQ sd{rf/Ln] cfkm'nfO{ rflxPsf] labfsf] cjlw, sf/)f / Onfsf
%f*\g kg]{ jf ljb]z hfg" kg]{ eP ;f];d]t vf]nL labf lbg] clwsf/L ;dIf
cg";'rL - 17 s adf]lhd lgj]bg k]z ug"{kg]{% / sd{rf/Ln] cg";'rL - 17 v
adf]lhd labf :jLs[t jf c:jLs[t ePsf] hfgsf/L lng"kg]{%
-2_ labf lbg] clwsf/Ln] sd{rf/LnfO{ labf lb+bf ;f] sd{rf/Ln] ug]{ sfd
g/f]lsg] k|aGw ldnfP/ dfq labf :jLs[t ug"{kg]{% .
.. 73 .. 37 .. 74 ..
98= ljbf kl/)ft gx"g]M sd{rf/Ln] h"g ljbf :jLs[t u/fO{ a;]sf] xf] ;f]xL ljbf g}
pkef]u ug"{ kg]{% . klxn] s"g} Ps lsl;dsf] ljbf :jLs[t ePsf]df To:tf]
ljbf, lqmof ljbf jf k|;'tL ljbf jfx]s cGo lsl;dsf] ljbfdf kl% kl/)ft ug{
kfOg] %}g .
99= labf clwsf/sf] s"/f xf]OgM a}+ssf sd{rf/Ln] clwsf/sf] ?kdf labfsf] bfjL
ug{ kfpg] %}g . sfdsf] cg"s'ntf x]/L labf lbg] clwsf/Ln] cfkm\gf]
thaLhaf^ labf lbg jf glbg ;Sg]% . sfdsf] cfjZostf k/]df labfdf
a;]sf] sd{rf/LnfO{ af]nfO{ sfddf nufpg ;d]t ;lsg]% .
100= labfsf] clen]vM a}+ssf ;a} sfof{non] cfkm\gf] sfof{nodf sfd ug]{
sd{rf/Lx¿sf] cg";'rL - 18 jdf]lhd labfsf] clen]v tof/ u/L
/fVg"kg]{% .
101= a}+ssf] ;fj{hlgs labfsf] ;'rLM k|To]s cfufdL jif{sf] a}+ssf] ;fj{hlgs
labfsf] ;'lr k|To]s ;fnsf] r}q d;fGtleq ueg{/af^ lgwf{/)f u/]
adf]lhd x"g]% .
102= ;l~rt labfsf] /sd e"QmfgL lbOg]M s"g} sd{rf/L ;]jfdf %¤b} d[To" ePdf
lghn] ;l~rt u/]sf] #/ labf, la/fdL labf / ljz]if labf afktsf] /sd
lghsf] xsjfnfnfO{ lbOg]% .
103= :jtM cjsfz x"g]M -1_ o; kl/R%]b adf]lhd ljz]if ljbf, c;fwf/)f ljbf,
cWoog ljbf / ljlgod 44 adf]lhd cWoog sfhdf uPsf] sd{rf/L
:jLs[t ljbf jf sfh ;dfKt ePsf] ldltn] tL; lbgleq a}+sdf xflh/
gePdf To:tf] sd{rf/L ;]jfaf^ :jtM cjsfz ePsf] dflgg]% .
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhd :jtM cjsfz x"g] sd{rf/L;+u a}+sn]
lng" kg]{ /sd lghsf] ;+lrt /sdaf^ s§f u/L lnOg]% . o;/L a}+ssf]
n]gf ;DalGwt sd{rf/Lsf] ;+lrt /sdaf^ s§f u/L ln+bf gk"u x"g cfPdf
k|rlnt sfg'g adf]lhd To:tf] /sd c;"n pk/ ul/g]% .
kl/R%]b – 10
cWoog / tflnddf dgf]gog ;DaGwL Joj:yf
104= cWoog, tflnd dgf]gog ;ldltsf] u&gM -1_ cWoog, tflnd / cWoog
e|d)fsf] dgf]gogsf nflu ueg{/ ;dIf l;kmfl/; ug{ b]xfo adf]lhdsf]
Ps cWoog tflnd dgf]gog ;ldlt /xg]%M-
-s_ ueg{/n] tf]s]sf] *]k"^L ueg{/ - cWoIf
-v_ ueg{/n] tf]s]sf] *]k"^L ueg{/ jf a}+ssf]
al/i& kbflwsf/L - ;b:o
-u_ k|d"v, hgzlQm Joj:yfkg ljefu - ;b:o–;lrj
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhdsf] ;ldltdf cfjZostf cg";f/
tflnd;+u ;DalGwt ljefu÷sfof{nosf] k|d"vnfO{ cfdGq)f ug{
;lsg]% .
-3_ pk–ljlgod -1_ adf]lhd ul&t ;ldltsf] ;lrjfnosf] sfd
a}+ssf] hgzlQm Joj:yfkg ljefun] ug]{% .
105= cWoog, tflnd jf cWoog e|d)fsf] lgldQ dgf]gogsf cfwf/x?M cWoog,
tflnd jf cWoog e|d)fsf] lgldQ sd{rf/LnfO{ dgf]gog ubf{ To:tf] cWoog,
tflnd jf cWoog e|d)fsf] ljifo ;]jfsf] lgldQ pkof]uL / cfjZos ePsf]
tyf a}+sn] tf]s]sf] dfkb)* cg"?k eP gePsf] s"/fsf] cfwf/df ul/g]% .
:ki^Ls/)fM o; kl/R%]bsf] k|of]hgsf] lgldQ,-
-s_ æcWoogÆ eGgfn] ;]jf;+u ;DalGwt ljifodf ul/g] pRr
cWoog ;Demg" k%{ .
-v_ ætflndÆ eGgfn] :gftsf]Q/ jf ;f] eGbf dflysf] s"g}
z}lIfs pkflw k|bfg ul/g] afx]s s"g} ;+ul&t ;+:yfåf/f
.. 75 .. 38 .. 76 ..
lglZrt kf&\os|d cg";f/ lglZrt cjlwdf ;+rfng x"g]
k|lzIf)f sfo{s|d ;Demg" k%{ .
-u_ æcWoog e|d)fÆ eGgfn] cWoog / tflnd afx]s tL;
lbgdf ga(\g] u/L cfof]hgf x"g] uf]i&L, ;]ldgf/ jf cjnf]sg
e|d)f ;Demg" k%{ .
106= dgf]gogdf aGb]hM o; kl/R%]bdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf klg
ljlgod 54 sf] pk-ljlgod -2_ adf]lhd a("jfsf] nflu ;+efJo pDd]bjf/
x"g gkfpg] cjlwe/ s"g} klg sd{rf/LnfO{ cWoog, tflnd jf cWoog
e|d)fsf] lgldQ dgf]gog ul/g] %}g .
107= tflnd tyf cWoog e|d)f sfhdf hfg] sd{rf/Ln] kfpg] ;"ljwfM tflnd tyf
cWoog e|d)f sfhdf hfg] sd{rf/LnfO{ tnj eQf / cGo ;"ljwfx? ;ldltn]
tf]s] adf]lhd k|bfg ul/g] % .
kl/R%]b – 11
cjsfz, pkbfg tyf lgj[Qe/)f
108= clgjfo{ cjsfzM a}+sn] cG&fpGg jif{ pd]/ k'/f ePsf] jf ljlgod 109
adf]lhdsf] kbfjlw k'/f u/]sf] jf ;]jf cjlw tL; jif{ k'/f u/]sf] sd{rf/LnfO{
;]jfaf^ cjsfz lbg]% .
109= clws[t ljlzi^ / clws[t k|yd >])fLdf axfn /xg] cjlwM -1_ b]xfo adf]lhd
;]jf ul/;s]sf clws[t ljlzi^ / clws[t k|yd >])fLsf sd{rf/LnfO{ ;]jfaf^
cjsfz lbOg]% M-
-s_ clws[t ljlzi^ >])fLdf ;ft jif{ .
-v_ clws[t k|yd >])fLdf afx« jif{ .
-2_ pk–ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtfklg a}+ssf]
clws[t ljlzi^ >])fLsf] kbdf axfn /x]sf] sd{rf/L a}+ssf] *]k"^L ueg{/ kbdf
lgo"lQm ePdf lghn] ;]jfsf] clws[t ljlzi^ >])fLsf] kbaf^ :jtM cjsfz
k|fKt ug]{% .
-3_ pk ljlgod -2_ adf]lhd a}+ssf] *]k"^L ueg{/ lgo"Qm eO{ :jtM
cjsfz k|fKt ug]{ clws[t ljlzi&sf] lgj[Qe/)f jf pkbfgsf] nflu ;]jf
cjlw u)fgf ubf{ lgh a}+s ;]jfdf axfn /x]sf] cjlwdf *]k"^L ueg{/ eO{ sfd
u/]sf] cjlw ;d]t hf]*L lgodfg";f/ lgj[Qe/)f kfpg] eP lgj[Qe/)f / pkbfg
kfpg] eP pkbfg k|bfg ul/g]% .
-4_ pk ljlgod -3_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtfklg pk ljlgod
-2_ adf]lhd *]k"^L ueg{/sf] kbdf lgo"Qm x"g] clws[t ljlzi&n] clws[t
ljlzi&sf] kbaf }̂ lgj[Qe/)f lng rfx]df ;f] pk ljlgodn] afwf k"/fPsf]
dflgg] %}g .
-5_ pk ljlgod -3_ adf]lhdsf] ;]jf cjlw u)fgf ug]{ Joj:yf of]
pk ljlgod nfu' x"+bfsf avt sfo{/t *]k"^L ueg{/x?sf] xsdf nfu' x"g]% .
♠110= =====================
111= :j]lR%s cjsfz lng jf lbg ;Sg]M -1_ aL; jif{ jf ;f]eGbf a(L ;]jf cjlw
k'/f u/]sf] sd{rf/Ln] ;]jfaf^ :j]lR%s cjsfz lng ;Sg]% .
-2_ a}+sn] ;'rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] cjlwleq ;]jf cjlw b;
jif{ k"u]sf] :yfoL sd{rf/Ln] ;]jfaf^ cnu x"g kfpm¤ egL lgj]bg lbPdf
lghsf] ;]jf cjlwdf kf¤r jif{ yk u/L pkbfg kfpg] ePdf ljlgod 114
jdf]lhd pkbfg / lgj[Qe/)f kfpg] ePdf ljlgod 115 jdf]lhd lgj[Qe/)f
lbg] u/L ;]jfaf^ cjsfz lbg ;lsg]% . o;/L ;]jf cjlw yk ubf{ To:tf
sd{rf/Lsf] pd]/ cG&fpGg jif{ k"Ug af¤sL x"g] ;]jf cjlw dfq yk ul/g]% .
-3_ pk–ljlgod -1_ / -2_ adf]lhd :j]lR%s cjsfz kfpg lgj]bg
lbg] sd{rf/Lsf] lgj]bg :jLs[t ug]{ gug]{ clwsf/ a}+sdf /xg]% .
kf+rf}+ ;+zf]wgåf/f yk
♠ k|yd ;+zf]wgåf/f x^fO{Psf]
.. 77 .. 39 .. 78 ..
112= :j]lR%s cjsfz jf /fhLgfdfsf] k'j{ ;'rgf lbg"kg]{M s"g} sd{rf/Ln] ;]jfaf^
:j]lR%s cjsfz lng rfx]df jf /fhLgfdf lbO{ ;]jfaf^ cnu x"g rfx]df
lghn] tL; lbgsf] k'j{ ;'rgf lnlvt ?kdf a}+snfO{ lbg"kg{]% jf pQm
cjlwsf] tna eQf a}+snfO{ a"emfpg" kg]{% .
t/ ueg{/n] cfjZos b]v]df ljlgod 111 sf] pk–ljlgod -2_
cGtu{t :j]lR%s cjsfz lng] sd{rf/Lsf] xsdf of] aGb]h x^fpg ;Sg]% .
113= c;dy{ sd{rf/Lsf] ;DaGwdf ljz]if Joj:yfM s"g} sd{rf/L zf/Ll/s jf
dfgl;s /f]u nfuL ;]jf ug{ c;dy{ ePsf] Joxf]/f :jLs[t lrlsT;saf^
k|dfl)ft ePdf To:tf sd{rf/LnfO{ ;]jf cjlwdf kf¤r jif{ yk u/L pkbfg
kfpg] ePdf pkbfg / lgj[Qe/)f kfpg] ePdf lgj[Qe/)f kfpg] u/L cjsfz
lbg ;lsg]% . o;/L kf¤r jif{ yk ubf{ 2049 ;fn dfu{ 22 ut]eGbf cufj}
lgo"lQm x"g]sf] xsdf lghsf] pd]/ ;f&L jif{ ggfWg] u/L / ;f] ldlt eGbf kl%
lgo"lQm x"g] sd{rf/Lsf] xsdf lghsf] pd]/ cG&fpGg jif{ ggfWg] u/L yk
ul/g] % .
114= pkbfgM -1_ kf¤r jif{ jf ;f]eGbf a(L ;]jf u/]sf] t/ lgj[Qe/)f kfpg] cjlw
gk"u]sf] sd{rf/Ln] cjsfz kfPdf jf /fhLgfdf :jLs[t u/fO{ ;]jfaf^ cnu
ePdf jf eljiodf a}s ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g&xl/g] u/L ;]jfaf^ x^fOPdf
b]xfosf] b/n] pkbfg kfpg]%M–
-s_ kf¤r jif{b]lv bz jif{;Dd ;]jf u/]sf] sd{rf/Ln] cfkm'n] sfd
u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L cfwf dxLgfsf] tna,
-v_ bz jif{ eGbf a(L kGw| jif{;Dd ;]jf u/]sf] sd{rf/Ln] cfkm'n]
sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L Ps dxLgfsf] tna,
-u_ kGw| jif{eGbf a(L aL; jif{eGbf sd ;]jf u/]sf] sd{rf/Ln]
cfkm'n] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L *]( dxLgfsf]
tna .
-2_ pk-ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg a}+s ;]jf
kfpg] jf ;f] ;]jfdf axfn /xg] p@]Zon] gful/stf, pd]/ jf of]Uotf (f¤ ]̂sf]
k|dfl)ft x"g cfPdf To:tf] sd{rf/LnfO{ pkbfg lbOg] %}g .
-3_ a}+ssf] ;]jfaf^ avf{:t ul/Psf sd{rf/Ln] pkbfg kfpg] %}g .
-4_ pkbfg kfpgof]Uo s"g} sd{rf/Lsf] ;]jfdf %¤b} d[To" ePdf lghn]
kfpg] pkbfgsf] /sd lghsf] xsjfnfnfO{ lbOg]% .
115= lgj[Qe/)fM -1_ aL; jif{ jf ;f]eGbf a(L ;do;Dd a}+ssf] :yfoL ;]jf u/L
cjsf; kfPsf] sd{rf/Ln] b]xfo adf]lhd dfl;s lgj[Qe/)f kfpg]%M–
hDdf ;]jf jif{ X cflv/L tnasf] /sd
50
t/,-
-s_ eljiodf a}+s ;]jfsf] lgldQ cof]Uo &xl/g] u/L ;]jfaf^ jvf{:t
ul/Psf] sd{rf/Ln] o; ljlgod jdf]lhd lgj[Qe/)f kfpg] %}g .
-v_ a}+s ;]jf kfpg] jf ;f] ;]jfdf axfn /xg] p@]Zon] gful/stf,
pd]/ jf of]Uotf (f¤ ]̂sf] k|dfl)ft x"g cfPdf To:tf sd{rf/LnfO{
lgj[Qe/)f lbOg] %}g .
:ki^Ls/)fM æcflv/L tnjsf] /sdÆ eGgfn] sd{rf/Ln] vfOkfO{ cfPsf]
tnjdfgsf] clGtd tnj ;Demg" k%{ .
t/ lgs^td dflyNnf] kbsf] tnj kfpg] sd{rf/Lsf] xsdf
vfOkfO{ cfPsf] tnjdfgsf] clGtd tnjsf] /sd ;Demg" k%{ .
-2_ pk-ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg
lgj[Qe/)fsf] Go'gtd /sd ;dfg kbsf] axfnjfnf sd{rf/Lsf] tnasf] z"?
c°sf] cfwfeGbf sd x"g] %}g .
.. 79 .. 40 .. 80 ..
-3_ axfnjfnf sd{rf/Lsf] tna a[l$ x"¤bf tnadfgsf] z"? c°df
hlt a[l$ ePsf] % To;sf] b"O{ ltxfO{ /sd ;dfg kbsf ;]jf lgj[Q
sd{rf/Lsf] lgj[Qe/)f /sddf klg yk ul/g] % .
-4_ clgjfo{ cjsfz k|fKt ug]{ sd{rf/L dWo] ldlt 2049 ;fn dfu{
22 ut]eGbf cufj} ;]jfdf k|j]z ug]{sf] xsdf ;f&L jif{ pd]/ ggf£g] u/L
/ ldlt 2049 ;fn dfu{ 22 ut] jf ;f]eGbf kl% a}+s ;]jfdf k|j]z ug]{sf]
xsdf cG&fpGg jif{ pd]/ ggf£g] u/L ;]jf cjlw yk u/L lgj[Qe/)f
lbOg]% .
-5_ lgj[Qe/)f kfpg] u/L cjsfz kfPsf sd{rf/LnfO{ lghn] lng
rfx]df bz jif{;Ddsf] lgj[Qe/)f /sd Psd"i^ jf k^s k^s u/L k|bfg
ul/g]% .
t/,–
-s_ lgj[Qe/)f kfpg] u/L ;]jf lgj[Q eO{ bz jif{;Ddsf]
lgj[Qe/)fsf] /sd lnO;s]sf sd{rf/LnfO{ k"gM o:tf]
lgj[Qe/)fsf] /sd clu|d ?kdf k|bfg ul/g] %}g .
-v_ k^s–k^s u/L lga[Qe/)f ln+bf Ps jif{sf]eGbf sd cjlwsf]
lga[Qe/)f Psd"i& ?kdf lng kfOg] %}g .
-6_ ljlgod 115 adf]lhd lgj[Qe/)f k|fKt sd{rf/Lx? tyf lghsf
xsjfnfx? dWo] 75 jif{ pd]/ k'/f ePsf lgj[Qe/)f k|fKt sd{rf/L jf
lghsf xsjfnfx?nfO{ pgLx?n] kfpg] dfl;s lgj[Qe/)fdf 10 k|ltzt /
85 jif{ pd]/ k'/f ePsf lgj[Qe/)f kfpg] sd{rf/L jf lghsf
xsjfnfx?nfO{ 20 k|ltzt yk u/L dfl;s lgj[Qe/)f k|bfg ul/g]% .
%}&f}+ ;+zf]wgåf/f yk
116= kfl/jfl/s lgj[Qe/)f / pkbfgM -1_ kGw| jif{ :yfoL ;]jf k"uL lgj[Qe/)f
kfpg of]Uo gePsf s"g} sd{rf/Lsf] ;]jfdf %¤b} d[To" ePdf lgj[Qe/)f
kfpg hlt cjlw af¤sL % ;f] cjlw yk u/L ljlgod 115 adf]lhdsf]
lgj[Qe/)f lghsf] xsjfnfnfO{ lbOg]% .
-2_ lgj[Qe/)f kfpg of]Uo s"g} sd{rf/Lsf] ;]jfdf %¤b} jf lgj[Qe/)f
kfO/x]sf] cj:yfdf d[To" ePdf lghsf] xsjfnfnfO{ lbOg] kfl/jfl/s
lgj[Qe/)f pk-ljlgod -3_ sf] k|fyldstf qmd adf]lhdsf xsjfnfnfO{
lbOg]% .
-3_ pk-ljlgod -1_ / -2_ jdf]lhd lbOg] kfl/jfl/s lgj[Qe/)f
b]xfosf] qmdfg";f/ xsjfnfnfO{ k|bfg ul/g]%M–
-s_ sd{rf/Lsf] klt jf kTgLnfO{ cfhLjg,
-v_ gfafns %f]/f jf %f]/LnfO{ aflnu geP;Dd jf bz jif{sf] cjlw
dWo] h"g kl% cfp¤% ;f] cjlw;Dd,
-u_ sd{rf/L cljjflxt ePdf lghsf] afa" jf cfdfnfO{ bz jif{sf]
cjlw;Dd,
-#_ gfafns efO jf alxgLnfO{ aflnu geP;Dd jf bz jif{sf]
cjlwdWo] h"g kl% cfp¤% ;f] cjlw;Dd .
-ª_ Ps} qmddf PseGbf a(L kl/jf/sf ;b:ox? tf]lsPsf] eP ;f]
qmddf tf]lsPsf ;a}n] a/fa/ lx;fjdf d[t sd{rf/Lsf]
lgj[Qe/)f kfpg ;Sg]%g\ .
:kli^s/)f M– o; pk–ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu ækl/jf/sf
;b:ox?Æ eGgfn] sfof{nosf] clen]vdf gfd c+lst ePsf
kl/jf/sf ;b:ox? ;+emg" k%{ .
-4_ o; ljlgoddf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg lgj[Q
sd{rf/Lsf] lgj[Qe/)f kfpg yfn]sf] bz jif{ gk"Ub} d[To" ePdf lghsf] ljw"/
.. 81 .. 41 .. 82 ..
klt jf ljwjf kTgLnfO{ bz jif{ cjlw k"Ug jf+sL /x]sf] cjlw;Dd k'/} / ;f]
cjlwkl% cfwf lgj[Qe/)f tyf lghsf] %f]/f, %f]/L jf afa", cfdfnfO{ bz jif{
cjlw k"Ug af¤sL /x]sf] cjlw;Dd / gfafns %f]/f jf %f]/Lsf] xsdf aflnu
geP;Dd k'/} lgj[Qe/)f k|bfg ul/g]% .
-5_ sd{rf/Lsf] tna j[l$ x"¤bf ;dfg kbsf] tnadfgsf] z"? c°df
hlt j[l$ ePsf] %, To;sf] b"O{ ltxfO{ /sd pk-ljlgod -1_ / -2_ adf]lhd
kfl/jfl/s lgj[Qe/)f kfO/x]sf JolQmnfO{ vfOkfO{ cfPsf] kfl/jfl/s
lgj[Qe/)f /sddf yk u/L k|bfg ul/g]% .
-6_ d[t sd{rf/Lsf] lgj[Qe/)f jf pkbfg lb+bf d[t sd{rf/Ln] cfkm\gf]
kl/jf/sf] ;b:o dWo]df s;}nfO{ OR%fPsf] /x]% eg] ;f] AolQmnfO{ / s"g}
sf/)fn] ;f] AolQmn] kfpg g;Sg] cj:yf ePdf jf s;}nfO{ klg OR%fPsf]
gePdf ;f] sd{rf/Lsf] lgj[Qe/)f jf pkbfg pk–ljlgod -3_ sf] qmdfg";f/sf]
xsjfnfnfO{ k|bfg ul/g]% .
-7_ o; ljlgod adf]lhd k|bfg ul/g] lgj[Qe/)f Pshgf xsjfnfn]
k|fKt ul/;s]kl% lghsf] z]ifkl% csf]{df ;g]{ %}g .
117= czQm j[lQM -1_ s"g} :yfoL sd{rf/L ;]jfdf /x]sf] cj:yfdf cfkm\gf] cf]xbfsf]
st{Jo kfng ubf{ b"#{^gfdf k/L nfu]sf] rf]^ k^ssf] kmn:j¿k ;]jfsf]
lgldQ cof]Uo x"g uPdf To:tf sd{rf/Ln] lgj[Qe/)fsf] ;fy} lghsf]
hLljsfsf] nflu lgh af¤r"Gh]n;Dd lghn] kfpg] lgj[Qe/)fsf] cfwf /sd
czQm j[lQ jfkt kfpg]% .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd lgj[Qe/)f kfpg] cj:yf gk"u]sf
sd{rf/Lsf] xsdf aL; jif{sf] ;]jf cjlw k'/f u/]sf sd{rf/Ln] kfpg]
lgj[Qe/)fsf] /sd ;/x lgj[Qe/)f sfod u/L yk czQm j[lQ ;d]t lgh
sd{rf/LnfO{ cfhLjg lbOg]% .
118= c;fwf/)f kfl/jfl/s j[lQM -1_ a}+ssf] sfdsf] l;nl;nfdf s"g} sd{rf/Lsf]
b"#{^gfdf k/L tTsfn d[To" ePdf jf To;sf] sf/)faf^ lgsf] gx"¤b} kl%
d[To" ePdf lghsf] klt jf kTgLnfO{ ljlgod 115 adf]lhdsf] lgj[Qe/)fsf]
krf; k|ltztn] x"g cfpg] /sd %"§} cfhLjg dfl;s kfl/jfl/s j[lQsf]
?kdf / yk Ifltk'lt{sf] ?kdf d[ts sd{rf/Ln] vfOkfO{ cfPsf] tnasf] %
dxLgfsf] x"g] Psd'i^ /sd ;d]t lbOg]% .
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhdsf] cj:yf k/L d[To" x"g] sd{rf/Lsf] klt
jf kTgL hLljt gePsf] cj:yfdf lghsf] b"O{ hgf;Dd %f]/f%f]/LnfO{
u"hf/fsf] lgldQ lghx?sf] pd]/ c&fx| jif{ gk"u];Ddsf] nflu pkljlgod -1_
adf]lhd kfpg] kfl/jfl/s j[lQsf] c+ssf] b"O{ ltxfOn] x"g] /sd a}+sn] yk
kfl/jfl/s j[lQ :j?k lbg]% .
-3_ pk–ljlgod -1_ adf]lhdsf] cj:yf k/L d[To" x"g] sd{rf/Lsf]
ljwjf kTgL jf ljw"/ klt, %f]/f%f]/L sf]xL /x]g%g\ / lgh sd{rf/Lsf]
cfl>t cfdf, afa" -ljjflxt dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf ;f;" ;;"/f_, b"j} jf
tL dWo] s"g} Ps /x]%g\ eg] lghx?sf] u"hf/fsf] lgldQ pkljlgod -1_
adf]lhd kfpg] kfl/jfl/s j[lQsf] c+ssf] b"O{ ltxfOn] x"g] /sd bfdf;fxLn]
cfl>t kfl/jfl/s j[lQ k|bfg ul/g]% .
119= z}lIfs tyf ;Gtlt j[lQM -1_ a}+ssf] sfdsf] l;nl;nfdf b"#{^gfdf k/L s"g}
sd{rf/Lsf] d[To" ePdf jf ;f]xL sf/)fn] ubf{ lgsf] gx"+b} d[To" ePdf jf
cfhLjg sfd ug{ g;Sg] ePdf To:tf] d[t jf czQm sd{rf/Lsf] j(Ldf b"O{
%f]/f%f]/LnfO{ lghx?sf] pd]/ c&fx| jif{ gk"u];Dd k|To]snfO{ dfl;s
Psxhf/sf b/n] z}lIfs a[lQ lbOg]% .
-2_ a}+ssf] sfdsf] l;nl;nfdf d[To" ePsf] sd{rf/Lsf] a(Ldf b"O{
%f]/f%f]/LnfO{ pkljlgod -1_ adf]lhdsf] z}lIfs j[lQ nufot lghx?sf] pd]/
c&fx| jif{ gk"u];Dd d[t sd{rf/L axfn /x]sf] kbsf] z"? tna :s]nsf]
b]xfo adf]lhdsf] k|ltztsf b/n] x"g cfpg] /sd dfl;s ;Gtlt j[lQ ;d]t
lbOg] % M–
.. 83 .. 42 .. 84 ..
sd{rf/Lsf] >])fL z"? tnasf] k|ltzt
-s_ clws[t ljlzi^ 7
-v_ clws[t k|yd 8
-u_ clws[t låtLo 9
-#_ clws[t t[tLo 10
-ª_ ;xfos k|yd 12
-r_ ;xfos låtLo 13
-%_ ;xfos t[tLo 14
-h_ ;xfos rt"y{ 15
-em_ ;xfos k~rd 16
120= a"ema"emf/y gu/]df pkbfg jf lgj[Qe/)f /f]Ssf ug{ ;lsg]M;]jf lgj[Q
sd{rf/Ln] a"emfpg" kg]{ gubL lhG;L / sfuhft lgodfg";f/ ga"emfPdf
To;/L ga"emfPsf] cjlw;Ddsf] nflu lghn] kfpg] pkbfg jf lgj[Qe/)f
/f]Ssf ug{ ;lsg]% . To:tf] gubL lhG;L / sfuhft a"em\g" kg]{ sd{rf/Ln]
klg tf]lsPsf] ;dod} a"lemlng" kg]{% .
121= j]kQf ePsf] sd{rf/Lsf] pkbfg / lgj[Qe/)fM -1_ s"g} sd{rf/L x/fO{ a]kQf
eO{ sDtLdf kf+r jif{;Dd d/] af¤r]sf] kQf gnfu]df To:tf] sd{rf/Ln] ljlgod
114 jf 115 adf]lhd kfpg] pkbfg jf lgj[Qe/)fsf] /sd lghsf]
xsjfnfnfO{ lbOg]% .
-2_ pk-ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg ljlgod 115
adf]lhd lgj[Qe/)f lng kfpg] JolQm lgj[Qe/)f lng gkfp¤b} a]kQf ePdf
bz jif{;Dd / lgj[Qe/)f kfpg yfn]kl% a]kQf ePdf bz jif{ k"Ug af¤sL
cjlw;Dd lghsf] xsjfnfnfO{ lgj[Qe/)fsf] k'/} /sd / ;f] cjlwkl% klt jf
kTgLnfO{ cfhLjg lgj[Qe/)fsf] cfwf /sd kfl/jfl/s lgj[Qe/)f lbOg]% .
-3_ a]kQf ePsf] sd{rf/L kl% km]nf k/]df ljlgod 114 adf]lhdsf]
pkbfg e"QmfgL lbO{ g;s]sf] eP ;f] pkbfg jf ljlgod 115 adf]lhd kfpg]
lgj[Qe/)fsf] /sd lghn] bfjL ug{ cfPsf] ldltb]lv lghnfO{ g} lbOg]% .
t/ pk-ljlgod -1_ jf -2_ adf]lhd e"QmfgL lbO{ ;s]sf] pkbfg jf
lgj[Qe/)f jf kfl/jfl/s lgj[Qe/)f /sddf kl% km]nf k/]sf] JolQmn] bfjL ug{
kfpg] %}g .
122= sd{rf/Lsf] pd]/sf] lx;fjM sd{rf/Lsf] pd]/sf] lx;fa ubf{ b]xfo adf]lhd
ul/g]%M-
-s_ a}+ssf] ;]jfdf k|j]z ubf{ k]z ul/Psf] P;=Pn=;L= jf ;f] ;/xsf]
k/LIff pQL)f{ u/]sf] k|df)fkqdf lsl^Psf] hGd ldltaf^ x"g
cfpg] pd]/ .
-v_ v)* -s_ df n]lvP adf]lhdsf] k|df)fkq gePsf sd{rf/Lsf]
xsdf lghn] k]z u/]sf] gful/stfsf] k|df)fkq jf lghn] a}+s
;]jfdf k|j]z ubf{ n]v]sf] hGd ldltaf^ x"g cfpg] pd]/ .
123= gf]s/L cjlwsf] u)fgfM -1_ o; kl/R%]bsf] k|of]hgsf] lgldQ gf]s/L cjlwsf]
u)fgf ubf{ c;fwf/)f labf jf uon ePsf] cjlwnfO{ u)fgf ul/g] %}g .
-2_ a}+ssf] :yfoL ;]jfdf axfn /x]sf] sd{rf/Ln] a}+ssf] :jLs[lt lnO{
a}saf^ lnPsf] s"g} k/LIffdf ;lDdlnt eO{ l;kmfl/; eP cg";f/ lgo"Qm
ePdf lghn] a}+ssf] :yfoL kbdf /xL klxn] u/]sf] ;]jf ;d]t c "̂^ ;/x
u)fgf ul/g]% .
-3_ a}+ssf] :yfoL ;]jfsf] kbdf % dxLgfeGbf a(L c:yfoL eO{ ;]jf
g "̂^fO{ :yfoL lgo"lQm ePdf c:yfoL ;]jf cjlwsf] b"O{ ltxfO{ gf]s/L
cjlw;d]t ufeL u)fgf ul/g]% .
.. 85 .. 43 .. 86 ..
kl/R%]b – 12
cfr/)f / cg"zf;g ;DaGwL cfrf/ ;+lxtf
124= ;do kfng / lgoldttfM -1_ sd{rf/Lsf] ;a} ;do a}+ssf] cwLgdf x"g] % /
sfof{no k|d"vn] h"g;"s} ;dodf klg lghnfO{ a}+ssf] sfddf nufpg
;Sg]% .
-2_ sd{rf/Ln] a}+saf^ lgwf{l/t ;dodf lgoldt ¿kn] cfkm\gf] sfof{nodf
xflh/ eO{ sfdsfh ug"{ kg]{% / ;s];Dd labfsf] k'j{ :jLs[lt glnO{ sfdaf^
cg"kl:yt x"g" x"+b}g .
125= cg"zf;g / cf!fkfngM -1_ sd{rf/Ln] cg"zf;gdf /xL cfkm\gf] st{Josf]
kfngf kl/>d / tTk/tfsf ;fy ug"{kg]{% .
-2_ sd{rf/Ln] a}+ssf] cfkm\gf] sfd ;DaGwL s"/fdf cfkm'eGbf dflysf]
sd{rf/Ln] lbPsf] cfb]znfO{ zL#|tfsf ;fy k'/f ug"{kg]{% .
-3_ sd{rf/Ln] cfkm'eGbf dflysf ;a} k|lt plrt cfb/ b]vfpg" kg]{% .
-4_ dflyNnf] >])fLsf sd{rf/Ln] tNnf] >])fLsf sd{rf/LnfO{ Gofok')f{ tyf
lzi^tfk')f{ Jojxf/ ug"{kg]{% .
-5_ sd{rf/Ln] a}+ssf] ;Dks{df cfpg] JolQm;¤u gd|tfk')f{ tyf lzi^tfk')f{
Jojxf/ ug"{kg]{% .
-6_ sd{rf/Ln] g]kfn clw/fHoleq jf aflx/ a}+sn] h"g;"s} :yfgdf
v^fPdf jf ;?jf u/]df tf]lsPsf] cjlwleq tTk/tfsf ;fy hfg"kg]{% .
-7_ sd{rf/Ln] a}+ssf] sfo{ ;~rfngsf] lgldQ ;do;dodf nfu' ul/Psf
P]g, lgod, ljlgod, kl/kq / Joj:yf tyf a}+sn] lbPsf cfb]z lgb]{zgsf]
kfngf ug"{kg]{% .
-8_ sd{rf/Ln] sfof{no ;dodf sfof{nosf] xftfleq dfbs kbfy{ jf nfu"
kbfy{ ;]jg ug]{, u/fpg], ug{ k|f]T;fxg ug]{ jf dfbs jf nfu" kbfy{ ;]jg u/L
jf gu/L cfkm" eGbf dflyNnf] jf tNnf] >])fLsf] sd{rf/LnfO{ ufnL unf}h Pj+
ceb| Jojxf/ ug{ kfOg] %}g .
-9_ sd{rf/Ln] sfof{no kl/;/ leq tf;, h"jf / o:tf k|s[ltsf v]n
v]Ng, v]nfpg / cGo cdof{lbt sfo{ ug{ x"b}g .
-10_ sd{rf/Ln] clgjfo{ ?kdf a}+sn] tf]s]sf] kf]zfs / kl/rokq nufpg"
kb{% .
-11_ sd{rf/Ln] hflt, ln+u, wd{, efiff, :jf:Yo tyf cf:yfsf] cfwf/df
e]befj ug{ x"b}g .
-12_ sd{rf/Ln] sfo{:yndf cGo s'g} JolQm jf sd{rf/LnfO{ of}g k|tf*gf
-Sexual Harassment_ x"g] lsl;dsf] ;+s]t, Jojxf/ jf cfr/)f ug{ x"b}g .
126= Odfgbf/LM sd{rf/Ln] cfkm\gf] hjfkmb]xLsf] sfo{ ;Dkfbg
ubf{ ;b}j a}+ssf] enf] lrtfO{ Odfgbf/L tyf akmfbf/Lsf ;fy ug"{ kg]{{% .
127= bfg, pkxf/, rGbf cflb k|fKt ug{ / ;fk^L lngdf k|ltjGwM -1_
a}+ssf] sfddf s"g} klg k|sf/n] c;/ kg{ ;Sg] u/L sd{rf/Ln] a}+ssf] :jLs[lt
lagf s;}af^ s"g} k|sf/sf] bfg, bftJo, sf];]nL jf pkxf/ dfUg", :jLsf/ ug"{
jf cfkm\gf] kl/jf/sf] s"g} ;b:oaf^ :jLsf/ u/fpg kfpg] %}g .
-2_ s"g} sd{rf/Ln] a}+ssf] k'j{ :jLs[lt a]u/ rGbf dfUg jf s"g} lsl;dsf]
cfly{s ;xfotf lng kfpg] %}g .
bzf}+ ;+zf]wgåf/f yk
.. 87 .. 44 .. 88 ..
-3_ s"g} sd{rf/Ln] cfkm"n] ug"{kg]{ a}+ssf] sfd;¤u ;DaGw ePsf] s"g} klg
olQm;¤u jf sd{rf/L;¤u ;fk^L lng cyjf lgh;¤u cfly{s sf/f]jf/ ug{ kfpg]
%}g .
t/ a}+s jf s"g} ljQLo ;+:yf;¤u n]gb]g ubf{ of] ljlgodn] afwf
k"¥ofPsf] dflgg] %}g .
-4_ sd{rf/Ln] o; a}+saf^ Ohfht k|fKt ug]{ qmddf /x]sf a}+s tyf
ljQLo ;+:yf jf ;f];¤u ;+nUg JolQmx?af^ cfof]lht s"g} ef]h et]/ jf
hnkfgdf ;xefuL x"g" x"b}g .
-5_ o; a}+saf^ Ohfhtk|fKt a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] lg/LIf)fdf ;+nUg
sd{rf/Ln] lg/LIf)f cjlwdf ;DalGwt a}+s tyf ljQLo ;+:yfaf^ cfof]lht
s"g] ef]h et]/df ;xefuL x"g" x"b}g .
-6_ sd{rf/Ln] o; a}+saf^ Ohfhtk|fKt a}+s tyf ljQLo ;+:yfn]
cf}krfl/s ;fd"lxs sfo{qmdsf] l;nl;nfdf cfof]lht afx]s cGo ef]h et]/df
;xefuL x"g" x"b}g .
128= Jofkf/ Joj;foM -1_ a}+ssf] ;]jfdf /x]sf s"g} sd{rf/Ln] a}+ssf] :jLs[lt
glnO{ b]xfosf] sfo{ ug{ kfpg] %}gM-
-s_ s"g} Jofkf/ Joj;fo ug{ jf kmd{sf] lx:;]bf/ aGg, jf
-v_ cGoq s"g} k|sf/sf] gf]s/L ug{ .
-u_ a}+ssf] :jLs[tLlagf sd{rf/Ln] cf+lzs jf k')f{sfnLg ?kdf
k/fdz{bftfsf] x}l;otdf sfd ug{ x"+b}g .
bzf}+ ;+zf]wgåf/f yk
-#_ sd{rf/Ln] a}+ssf] :jLs[tLlagf cGo lgsfodf gf]s/L ug{sf] nflu kxn
ug{ x"+b}g .
-ª_ sd{rf/Ln] JolQmut x}l;otdf cGo a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] nflu
tflnd ;+rfng ug]{ jf tflnd ;DaGwL Kofs]h sfo{qmd agfpg] sfo{
ug{ x"+b}g .
-r_ o; a}+saf^ Ohfht kfpg] qmddf /x]sf / Ohfht k|fKt ul/;s]sf
a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?sf nflu k/fdz{ nufotsf s"g} klg sfo{
ug{ x"+b}g .
-%_ dfly h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf klg sd{rf/Ln] a}+ssf] k'j{ :jLs[lt
lnO{ sfof{no ;do afx]ssf] ;dodf sfof{nosf] sfddf afwf gkg]{
u/L k/fdz{ ;]jf / a}+ssf] k|j]z k/LIffsf nflu ;+rfng x"g] sIffsf
nflu afx]s cGo cWoog, cWofkg, k|lzIf)f h:tf sfo{df ;+nUg x"g
;Sg]%g\ .
-2_ pk-ljlgod -1_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg ;]jfdf /x]sf
sd{rf/Ln] ;flxlTos, snfTds, P]ltxfl;s jf j}!flgs (ésf] sfo{ ug{
;Sg]% .
-3_ a}+ssf sd{rf/Ln] cfˆgf] ;]jf cjlwe/ cfˆgf] kl/jf/sf] gfddf o;
a}+saf^ Ohfhtk|fKt s"g} a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfks z]o/df nufgL
ug{ x"+b}g .
t/ ldlt 2066.02.04 k'j{ o; a}+saf^ Ohfhtkq k|fKt u/]sf a}+s tyf
ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfks z]o/df nufgL u/L ;s]sf / Ohfhkqsf nflu a}+sdf
bzf}+ ;+zf]wgåf/f yk
P#f/f}+ ;+zf]wgåf/f yk
.. 89 .. 45 .. 90 ..
lga]bg btf{ eO;s]sf a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?sf] ;+:yfks z]o/df nufgL ug{
k|lta$tf hgfPsfx?sf] xsdf ;f] Joj:yfn] afwf k"¥ofPsf] dflgg] %}g .
-4_ a}+ssf sd{rf/Ln] cfˆgf] ;]jf cjlwe/ cfˆgf] kl/jf/sf] gfddf o;
a}+saf^ Ohfhtk|fKt s"g} a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ bf]>f] ahf/ -
Secon d ary Market_ af^ vl/b ug{ x"+b}g .
-5_ a}+ssf sd{rf/Ln] cfˆgf] jf cfˆgf] Psf#/ kl/jf/sf] gfp¤df o; a}+saf^
Ohfhtk|fKt a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?sf] z]o/df /x]sf] nufgL laa/)f k|To]s aif{sf]
efb| d;fGtleq hgzlQm Joj:yfkg laefudf cg";'rL 19 adf]lhdsf] (f¤rfdf k]z
ug"{ kb{% .
-6_ sd{rf/Ln] o; a}+saf^ Ohfhtk|fKt a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?;¤u shf{
sf/f]af/ u/]sf] eP cg";'rL 20 adf]lhdsf] (f¤rfdf 15 lbgleq hgzlQm Joj:yfkg
laefudf hfgsf/L u/fpg" kg]{% .
129= ;DklQ tyf bfloTjsf] ljj/)fM -1_ ;]jfdf k|j]z u/]sf] tLg dlxgfleq sd{rf/Ln]
cfˆgf] ;DklQ tyf cfly{s bfloTjsf] ljj/)f a}+s ;dIf k]z ug"{ kg]{% .
-2_ a}+sn] ;do ;dodf sd{rf/Lsf] ;DklQ tyf bfloTjsf] ljj/)f dfu ug{
;Sg]% / To:tf] ljj/)f k]z ug"{ ;DalGwt sd{rf/Lsf] st{Jo x"g]% .
130= uf]kgLotfM s"g} sd{rf/Ln] cf]xbfsf] st{Jo kfng ubf{ !ft x"g cfPsf] s"g} s"/f
jf a}+s jf cGo dfWodaf^ k|fKt u/]sf] jf cfkm'n] n]v]sf] jf ;+slnt u/]sf] s"g}
sfuhkq jf ;dfrf/ ueg{/sf] :jLs[lt lagf k|ToIf jf ck|ToIf ¿kaf^ a}+ssf]
cglws[t sd{rf/L, a}+s aflx/sf JolQm, k|];, /]l*of] jf ]̂lnlehgnfO{ k|ToIf jf
ck|ToIf ¿kn] ;°]t jf k|s^ ug{ kfpg] %}g . of] ljlgod a}+ssf] ;]jfdf /x]sf]
JolQm a}+ssf] ;]jfdf g/x]df klg nfu' x"g]% .
131= ;/sf/ jf a}+ssf]] cfnf]rgfM sd{rf/Ln] cfly{s, sfg'gL, ;flxlTos, snfTds,
P]ltxf+l;s jf j}!flgs cflb ljifodf n]v n]Vg jf k|rf/ k|;f/ ug{ u/fpg ;Sg]% .
bzf}+ ;+zf]wgåf/f yk
t/ s"g} sd{rf/Ln] s"g} kq klqsfdf cfkm\gf] jf:tljs jf sfNklgs gfdaf^
a}+snfO{ cf/f]k cfpg] u/L jf a}+sn] ckgfPsf] jf >L 5 sf] ;/sf/n] cjnDjg
u/]sf] gLltsf] lj?Wb n]Vg, k|rf/ ug{ jf s"g} ;~rf/sf] dfWodaf^ k|sfzg jf
k|;f/)f ug{ u/fpg kfpg] %}g .
13132= /fhgLlt tyf r"gfjdf efuM -1_ sd{rf/Ln] /fhgLltdf efu lng x"+b}g .
-2_ sd{rf/Ln] /fhg}lts kbsf] nflu x"g] lgjf{rgdf efu lng jf s;}sf]
lgldQ dt dfUg jf s"g} k|sf/n] k|efj kfg{ x"+b}g .
t/ k|rlnt sfg'g adf]lhd cfkm'n] kfPsf] dtbfgsf] clwsf/ k|of]u ug{ o;
ljlgodn] afwf k"¥ofPsf] dflgg] %}g .
133133 ;+# jf ;é&gsf] ;b:otfM -1_ sd{rf/Ln] k|rlnt sfg'g adf]lhd btf{ gePsf] /
a}+ssf] :jLs[lt gkfPsf] sd{rf/Lx¿sf] s"g} ;+# jf ;é&gsf] ;b:o aGg kfpg]
%}g .
-2_ clws[t l$tLo :t/ / ;f] eGbf dflysf] clws[t sd{rf/Ln] sd{rf/Lx?sf]
s"g} ;+# jf ;+u&gsf] ;b:o aGg jf To:tf ;+# ;+u&gsf] tkm{af^ s"g} lsl;dn]
k|ltlglwTj ug{ kfpg] %}g .
-3_ pk-ljlgod -1_ / -2_ df h"g;"s} s"/f n]lvPsf] eP tfklg sd{rf/Ln]
d]l*sn P;f]l;o;g, OlGhlgo;{ P;f]l;o;g, jf/ P;f]l;o;g, a}°;{ P;f]l;o;g,
rf {̂*{ Psfp) ]̂)^; P;f]l;o;g h:tf cGo k]zfut ;+# ;é&g / ;fdflhs tyf
wfld{s ;+# ;+:yfsf] ;b:o aGg kfpg]% .
t/ sd{rf/Ln] tL ;+# ;+:yfdf s"g} kbflwsf/Lsf] sfo{ef/ u|x)f ug{
kfpg] %}g .
rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk
bzf}+ ;+zf]wgåf/f yk
.. 91 .. 46 .. 92 ..
134= k|ltlglwTj ug{df k|ltaGwM sd{rf/Ln] cfkm'nfO{ dsf{ k/]sf] ljifodf cfkm}n] jf
jf/];åf/f ;DalGwt lgsfo jf kbflwsf/L ;dIf lgj]bg lbg afx]s c¿
sd{rf/L jf ;d'xsf] tkm{af^ k|ltlglwTj ug{ kfpg] %}g .
t/ a}+ssf] tkm{af^ dfGotf k|fKt sd{rf/Lx¿sf] ;+# ;é&gsf] tkm{af^
k|ltlglwTj ubf{ o; ljlgodn] afwf k"¥ofPsf] dflgg] %}g .
135= k|bz{g / x*tfn ug{df k|ltaGwM sd{rf/Ln] b]zsf] ;fj{ef}d;Qf, cv)*tf,
zflGt ;"/Iff, j}b]lzs ;DaGw, ;fj{hlgs dof{bf, cbfntsf] lg)f{osf] cjx]ngf
/ s"g} ck/fwnfO{ k|>o x"g] u/L k|bz{g ug{, x*tfndf efu lng jf ;f] sfo{
ug{ jf ;f]sf] nflu c?nfO{ pS;fpg ;d]t kfpg] %}g .
136= x*tfn, y"g%]s tyf #]/fp ug{df k|ltaGwM sd{rf/Ln] a}+s jf a}+ssf
kbflwsf/Lx¿sf] sfg'gåf/f lgwf{l/t st{Jo k'/f ug{df afwf lj/f]w x"g] u/L
x*tfn, snd aGb, lj/f]w k|bz{g jf ;ef, y"g%]s jf #]/fp ug{ jf zf/Ll/s
tyf dfgl;s pTkL*g jf bafa lbg jf ;f] sfdsf]nflu c?nfO{ pS;fpg
;d]t kfpg] %}g .
t/ a}+saf^ dfGotf k|fKt ljlgod 133 sf] pk-ljlgod -1_ jdf]lhdsf] ;+#
jf ;é&gn] k|rlnt sfg'gsf] /Lt k"¥ofO{ ug{ kfpg] snd aGb, lj/f]w k|bz{g
jf ;ef jf x*tfn ug{df o; ljlgodn] afwf k"¥ofPsf] dflgg] %}g .
137= ax"ljjfx, afnljjfx / cgd]n ljjfxdf k|ltaGwM k|rlnt sfg'gsf] ljk/Lt
x"g] u/L sd{rf/Ln] jx"ljjfx, afnljjfx jf cgd]n ljjfx ug"{÷u/fpg" x"+b}g .
138= ;hf¤osf] efuL x"g]M sd{rf/Ln] oL ljlgodx¿df n]lvPsf] s"g} s"/f pNn+#g
u/]df lgh o; ljlgodfjnLsf] kl/R%]b 14 adf]lhd ;hfosf] efuL x"g]% .
kl/R%]b - 13
;]jfsf] ;"/Iff
139= sd{rf/Lsf] ;]jfsf] ;"/IffM b]xfosf cj:yfsf sd{rf/L afx]s cGo s"g} klg
sd{rf/LnfO{ ;kmfO{sf] ;a"b lbg] dgfl;j dflkmssf] df}sf glbO{ ;]jfaf^
x^fpg] jf avf{:t ul/g] %}gM-
-s_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf^ s;"/bf/
&xl/Psf],
-v_ DofbL jf s/f/ cGtu{tsf] s"g} kbdf axfn /x]sf],
-u_ efuL kQf gnfu]sf] jf ;Dks{ :yflkt ug{ ;Dej gePsf] s"/fdf
kof{Kt cfwf/ ePsf], jf
-#_ k/LIf)fsfndf lgo"Qm sd{rf/Lsf] sfo{;+kfbg ;+tf]ifhgs gePsf] .
140= sd{rf/Lsf] arfpmM -1_ sd{rf/Ln] cfkm\gf] cf]xbfsf] st{Jo kfng ;DemL u/]sf]
s"g} sfdsf] ;DaGwdf lgh pk/ pk-ljlgod -2_ jdf]lhdsf] /Lt gk"¥ofO{
d"@f rNg ;Sg] %}g .
-2_ pk-ljlgod -1_ jdf]lhd s"g} sd{rf/L pk/ d"@f rnfpgsf] nflu
kmf}Hbf/L d"@fsf] xsdf ueg{/sf] cg"dlt k|fKt ePsf] x"g"kg]{% / b]jfgL d"@fsf]
xsdf b]xfo jdf]lhd ePsf] x"g"kg]{%M-
-s_ d"@f rnfpg] sf/)f tyf afbLsf] / lghsf] jf/]; ePdf To:tf]
jf/];sf] gfd / &]ufgf vf]nL lnlvt ;'rgf ueg{/nfO{ jf ;DalGwt
sd{rf/LnfO{ a"emfPsf] jf x"nfsåf/f /lhi «̂/L u/L k&fPsf] / To;sf]
Ps k|lt gSsn a}+sdf k]z ePsf] b"O{ dlxgf gf#]sf] .
-v_ d"@f rnfpg] sf/)f ePsf] cf& dlxgfleq d"@f bfo/ ul/;s]sf] .
.. 93 .. 47 .. 94 ..
-3_ s"g} sd{rf/L axfndf x"¤bf cfkm\gf] cf]xbfsf] st{Jokfngfsf]
l;nl;nfdf u/]sf] sfdsf] ;DaGwdf axfn "̂l^;s]kl% klg ueg{/sf]
:jLs[lt geO{ lgh pk/ d"@f rNg ;Sg] %}g .
-4_ pk-ljlgod -3_ adf]lhd d"@f rnfpg :jLs[lt lbPdf lghsf]
dgfl;j dflkmssf] k|lt/Iffsf] Joj:yf a}+sn] ug]{% .
-5_ s"g} sd{rf/Ln] cfkm\gf] cf]xbfsf] sfdsf] l;nl;nfdf cfkm' pk/
s"g} JolQmåf/f nufOPsf] cf/f]ksf] ;kmfOsf] lgldQ JolQmut ?kdf jf
ueg{/sf] :jLs[lt lnO{ cbfntsf] ;xf/f lng ;Sg]% . o:tf] ;xf/fsf] lgldQ
ueg{/n] :jLs[lt lbPsf] xsdf lghsf] dgfl;j dflkmssf] k|lt/Iffsf]
Joj:yf a}+sn] ug]{% .
-6_ s"g} sd{rf/Ln] cfkm\gf] cf]xbfsf] sfdsf] l;nl;nfdf cfkm' pk/
s"g} JolQm jf lgsfoåf/f nufO{Psf] cf/f]ksf] ;kmfO{sf] lgldQ JolQmut jf
ueg{/sf] :jLs[lt lnO{ d"@fsf] k|lt/Iff ubf{ cbfntaf^ clGtd ?kdf ;kmfO{
kfPsf] cj:yfdf sfg'gL k|lt/Iff afkt ePsf] dgfl;j vr{ lghnfO{ a}+sn]
;f]wegf{ lbg]% .
141= sd{rf/Lsf] ;]jf zt{sf] ;"/IffM s"g} klg sd{rf/LnfO{ lghsf] lgo"lQm x"+bf
tTsfn nfu" /x]sf] tnj eQf, pkbfg, lgj[Qe/)f / cGo ;"ljwf ;DaGwL
;]jfsf zt{x?df lghsf] :jLs[lt a]u/ lghnfO{ k|lts'n c;/ kg{] u/L
kl/jt{g ul/g] %}g .
kl/R%]b - 14
ljefuLo sf/jfxL
142= ;r]t u/fpg ;lsg]M cfr/)f / cg"zf;g ;DaGwL ljlgodx? pNn+#g ug]{ jf
cfkm\gf] st{Jo /fd|f];+u lgjf{x gug]{ sd{rf/LnfO{ klxnf] k^s ;r]t u/fpg
;lsg]% . o:tf] ;r]t u/fp+bf :ki^Ls/)fsf] df}sf lbg"kg]{ %}g .
143= ;hfosf] lsl;dM plrt / kof{Kt sf/)f ePdf sd{rf/LnfO{ b]xfo jdf]lhdsf]
;hfo ug{ ;lsg]%M-
-s_ gl;xt lbg] .
-v_ jflif{s tnj j[l$ /f]Ssf ug]{ jf # "̂jf ug]{ .
-u_ a("jf /f]Ssf ug]{ .
-#_ eljiodf a}+ssf] ;]jfdf cof]Uo g&xl/g] u/L a}+ssf] ;]jfaf^ x^fpg] .
-ª_ eljiodf a}+ssf] ;]jfdf cof]Uo &xl/g] u/L a}+ssf] ;]jfaf^ jvf{:t
ug]{ .
144= gl;xt lbg]M a}+ssf] s"g} sd{rf/Ln] u/]sf] sfd sf/jfxLsf] sf/)faf^ ljlgod
143 sf] v)* -v_ jf -u_ adf]lhdsf] s"g} ;hfo lbg"kg]{ b]lvP tfklg ;hfo
lbg] clwsf/Ln] sf/)fsf] uflDeo{tf ljrf/ u/L To:tf] sd{rf/LnfO{ gl;xt
lbg ;Sg]% . o;/L gl;xt lb¤bf klxnf]k^snfO{ ljlgod 153 jdf]lhd
:ki^Ls/)fsf] df}sf lbg"kg]{ %}g .
145= jflif{s tnj a[l$ /f]Ssf ug]{ jf jflif{s tnj a[l$ #^fpg] jf a("jf /f]Ssf
ug]{M b]xfosf] cj:yfdf sd{rf/Lsf] jflif{s tLg tnj j[l$;Dd /f]Ssf ug{ jf
tLg tnj j[lWb;Dd #^fpg jf Ps a("jf /f]Ssf ug{ ;lsg]%M–
-s_ sfd ;Gtf]ifhgs gePdf,
-v_ em"§f sf/)f b]vfO{ labf lnPdf jf ljb]z uPdf,
-u_ sfof{no ;dodf sfof{nosf] xftfleq dfbs jf nfu' kbfy{ ;]jg
u/]df,
-#_ ;?jf ePsf] sfof{nodf Dofb leq xflh/ x"g guPdf,
-ª_ k'j{ :jLs[tL glnO{ sfof{nodf cg"kl:yt /x]df,
-r_ a}+sn] tf]s]sf] Dofbleq gubL, lhG;L tyf cGo sfuhft ga"em]df jf
ga"emfPdf,
-%_ sfd st{Jo kfng gu/]df jf nfk/jfxL u/]df,
-h_ cfr/)f tyf cg"zf;g ;DaGwL ljlgodx¿ pNn+#g u/]df, jf
-em_ P]g, lgod, ljlgod / cfb]zsf] kfngf gu/]df .
.. 95 .. 48 .. 96 ..
146= ;]jfaf^ x^fpg] jf jvf{:t ug]{M -1_ b]xfosf] s"g} cj:yfdf sd{rf/LnfO{
eljiodf ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g&xl/g] u/L ;]jfaf^ x^fpg ;lsg]%M–
-s_ sd{rf/Ln] cof]Uotfsf] sf/)fn] cfkm\gf] kbsf] sfd jf lhDd]jf/L k'/f
ug{ g;s]df,
-v_ cfr/)f ;DaGwL s"/f k^s k^s pNn+#g u/]df,
-u_ sfof{no ;dodf k^s k^s dfbs jf nfu" kbfy{ ;]jg u/L cfPdf,
-#_ k^s k^s cg"zf;gxLg sfd u/]df,
-ª_ a}+ssf] uf]kgLotf eé u/]df,
-r_ /fhgLltdf efu lnPdf,
-%_ cfkm\gf] kbsf] lhDd]jf/Lsf] j]jf:tf u/]df, jf
-h_ nuftf/ tL; lbg;Dd jf jif{el/df gJj] lbg;Dd uon ePdf .
-2_ b]xfosf] s"g} cj:yfdf sd{rf/LnfO{ eljiodf a}+s ;]jfsf] lgldQ
cof]Uo &xl/g] u/L ;]jfaf^ avf{:t ug{ ;lsg]%M–
-s_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf^ s;"/bf/ &xl/Pdf,
jf
-v_ e|i^frf/ u/]df .
147= a}+snfO{ x"g uPsf] gf]S;fgL c;'n pk/ ug]{M o; kl/R%]b adf]lhd ;hfo
kfPsf] sd{rf/Ln] hfgLhfgL nfk/jfxL ugf{n] jf P]g, lgod, ljlgod, cfb]z
jf lgb]{zgsf] kfngf gugf{n] a}+snfO{ x"g uPsf] gf]S;fgL ;Dk')f{ jf cf+lzs
?kdf sd{rf/Lsf] tna eQf jf a}+sn] lghnfO{ lbg"kg]{ cGo /sdaf^ c;'n
pk/ ug{ ;lsg]% .
t/ sd{rf/L cjsfz sf]ifdf ;+lrt /x]sf] /sd eg] cgltqmDo
x"g]% .
148= ;hfo lbg] clwsf/LM o; kl/R%]b cGtu{t ;hfo lbg] clwsf/ clVtof/
k|fKt clwsf/LnfO{ x"g]% .
149= lgnDag / ;kmfO{sf] df}sf M -1_ o; kl/R%]bsf] ljlgod 145 / 146 df
n]lvPsf] s"g} cleof]usf] h+fra"em ug"{k/]df clVtof/ k|fKt clwsf/Ln] b]xfosf]
s"g} cj:yfdf sd{rf/LnfO{ lgnDagdf /fvL sf/jfxL ug{ ;Sg]% M–
-s_ lgnDag gu/L cf]xbfsf] sfd ug{ lb+bf em"¶f ;a"t k|df)f ;°ng ug{
;Sg] jf cfkm' lj?Wbsf] ;a"b k|df)f ufoa ug{ ;Sg] ;Defjgf
b]lvPdf, jf
-v_ lgnDag gu/L cf]xbfsf] sfd ug{ lb+bf a}+snfO{ xfgL gf]S;fgL x"g]
;Defjgf b]lvPdf .
-2_ s"g} sd{rf/LnfO{ lgnDjg ug"{ k/]df clVtof/ k|fKt clwsf/Ln]
lgnDjg kq / ;kmfO{ k]z ug{ n]lvPsf] kq ;DalGwt sd{rf/LnfO{ a"emfpg"
kg]{% .
150= :jtM lgnDag x"g]M g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf lu/km\tf/ e}
y"lgPdf To;/L y"gfdf /x]sf] cjlw;Dd sd{rf/L :jtM lgnDag ePsf]
dflgg]% .
151= lgnDagsf] cjlwM s"g} sd{rf/LnfO{ ljlgod 149 jdf]lhd lgnDag ubf{
;fwf/)ftof b"O{ dlxgfeGbf a(L lgnDag u/L /fVg" x"¤b}g .
t/ s"g} sf/)fj; pQm cjlwleq sf/jfxL lsgf/f nufpg g;lsg]
ePdf ljlgod 156 df plNnlvt k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/Lsf] k'j{ :jLs[lt
lnO{ yk Ps dlxgf;Dd lgnDagsf] cjlw a(fpg ;lsg]% .
152= lgnDagsf] ;dflKtM lgnDagdf ePsf] sd{rf/Ln] ;kmfO{ jf ;hfo kfPkl%
lghsf] lgnDag :jtM ;dfKt x"g]% .
153= ;hfo ;DaGwL sfo{ljlwM -1_ ;hfo lbg] clwsf/Ln] s"g} sd{rf/LnfO{ ;hfosf]
cfb]z lb+bf lghnfO{ ;hfo lbg"kg]{ sf/)f pNn]v u/L k|:tfljt ;hfo
lghnfO{ lsg gug]{ egL kGw| lbgsf] Dofb lbO{ lghnfO{ lnlvt ?kdf
:ki^Ls/)f k]z ug]{ df}sf lbg" kg]{% .
.. 97 .. 49 .. 98 ..
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfp+bf sd{rf/Ln] lbPsf]
&]ufgfdf lgh km]nf gk/]df lghnfO{ sfof{nodf ;Dks{ /fVg cfpg" egL s"g}
/fli «̂o :t/sf] b}lgs klqsfdf kGw| lbgsf] Dofb lbO{ ;'rgf k|sfzg ug"{kg]{% /
pQm Dofbleq ;Dks{ :yflkt ug{ gcfPdf pk-ljlgod -1_ adf]lhdsf]
sfo{ljlw k'/f u/]sf] dflgg]% .
-3_ b]xfosf cj:yfdf s"g} sd{rf/LnfO{ ;]jfaf^ x^fp¤bf jf avf{:t ubf{
o; ljlgod adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfpg"kg]{ %}gM- -s_ k/LIf)fsfndf lgo"Qm ePsf] sd{rf/Ln] ;f] cjlwdf ;Gtf]ifhgs sfd
gu/]df,
-v_ s/f/df jf c:yfoL ?kdf sfo{/t sd{rf/Ln] ;Gtf]ifhgs sfd
gu/]df, jf
-u_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPsf]df .
-4_ s"g} vf; ;hfo lsg gug]{ egL :ki^Ls/)f lnPsf]df :ki^Ls/)faf^
;f] eGbf #^L ;hfo x"g"kg]{ b]lvPdf #^L ;hfo ug{ k"gM :ki^Ls/)f lnO/xg"
kg]{ %}g .
154= hf¤ra"emM clVtof/ k|fKt clwsf/Ln] cfaZos &fg]df s"g} sd{rf/L dfly
nufOPsf] cleof]usf] ;DaGwdf ueg{/sf] :jLs[lt lnO{ hf¤ra"em u/fpg
;Sg]% . hf¤ra"em ug]{n] ;a"b k|df)f cWoog u/L pko"Qm ;hfosf] &x/
;lxt k|ltj]bg k]z ug"{kg]{% .
155= hf¤rj"em ug]{ clwsf/Ln] ckgfpg] sfo{ljlwM -1_ hf¤ra"em ug{] clwsf/LnfO{
b]xfosf] sfo{ljlw ckgfO{ ljefuLo hf+ra"emsf] sf/afxL rnfpg] clwsf/
x"g]%M–
-s_ aofg u/fpg], lnlvt k|df)fx? bflvnf u/fpg] / ;fIfLsf] gfddf kq
hf/L ug{],
-v_ cleof]u nfu]sf] sd{rf/Lsf] /f]xa/df ;a"b k|df)f a"e\mg], /
-u_ cleof]u nfu]sf] sd{rf/LnfO{ ;fIfL;+u lh/x ug{ / cleof]u lj?$
;a"b k|df)f bflvnf ug{ df}sf lbg] .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhdsf] hf+ra"emsf] sfd ;lsPkl% cfb]z lbg
kfpg] clwsf/L ;dIf hf+ra"em ug{] clwsf/Ln] k|ltj]bg k]z ug{" kg{]% .
lghn] To:tf] k|ltj]bgdf ;hfo ;DaGwL sf/)f ;lxtsf] cfkm\gf] &x/sf] ;fy}
hf] ePsf] ;a"b k|df)f klg bflvnf ug{" kg{]% .
156= k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/LM ;hfo kfPsf] sd{rf/LnfO{ lrQ ga"em]df lghn]
b]xfosf] clwsf/L ;dIf k"g/fj]bg lbg ;Sg]% M- -s_ clws[t :t/sf sd{rf/Ln] ;ldlt ;dIf .
-v_ ;xfos :t/sf sd{rf/Ln] ueg{/ ;dIf .
157= k"g/fj]bgsf] sfo{ljlwM k"g/fj]bg l+b+bf b]xfo adf]lhdsf] sfo{ljlw kfngf
ug"{kg]{%M-
-s_ sd{rf/Ln] ;hfosf] cfb]z k|fKt u/]sf] ldltn] k}+tL; lbgleq
k"g/fj]bg lbg"kg]{,
-v_ k"g/fj]bg ug]{ sd{rf/Ln] cfkm\gf] gfdaf^ k"g/fj]bg lbg"kg]{,
-u_ k"g/fj]bg ug]{ sd{rf/Ln] cfkm\gf] ;kmfO{sf] lgldQ hf] ePsf] ;a"t
k|df)f /fvL plrt / cfb/;'rs efiffdf k"g/fj]bg lbg"kg]{ /
k"g/fj]bgsf] ;fydf h"g cfb]zsf] lj?Wb k"g/fj]bg ul/Psf] xf] ;f]
cfb]zsf] gSsn klg ;+nUg ug"{kg]{,
-#_ k"g/fj]bg ug]{ sd{rf/Ln] JolQm ljz]if jf c¿nfO{ ;Daf]wg gu/L
k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/LnfO{ g} ;Daf]wg ug"{kg]{, /
-ª_ k"g/fj]bg lbg] sd{rf/Ln] cfkm\gf] lhls/ k"g/fj]bgdf :ki^?kdf
ls \̂g"kg]{ .
158= k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/Ln] ckgfpg"kg]{ sfo{ljlwM -1_ k"g/fj]bg ;"Gg]
clwsf/Ln] b]xfosf] s"/f ljrf/ ug"{kg]{% M–
.. 99 .. 50 .. 100 ..
-s_ h"g cleof]u nufO{ ;hfo lbPsf] xf] ;f] k|dfl)ft ePsf] % %}g,
-v_ k]z ul/Psf k|df)fx¿ ;hfo ug{sf] lgldQ kof{Kt %g %|}gg\, /
-u_ ;hfo pko"Qm % %}g .
-2_ k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/Ln] ;hfosf] cfb]z sfod /fVg jf #^fpg jf
ab/ ug{ ;Sg]% .
159= k"g/fj]bgsf] lg)f{oM -1_ k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/Ln] k"g/fj]bg u/]sf] ldltn]
k}tL; lbgleq lg)f{o lbO{ ;Sg"kg]{% .
-2_ k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/Ln] lbPsf] lg)f{o clGtd x"g]% .
160= k"g/fj]bgsf] vf/]hLM -1_ ljlgod 157 adf]lhdsf] /Lt gk"u]sf] cj:yfdf
k"g/fj]bg ;"Gg] clwsf/Ln] k"g/fj]bg vf/]h ug{ ;Sg]% .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd s"g} k"g/fj]bg vf/]h ul/Pdf vf/]h ug]{
clwsf/Ln] vf/]h ugf{sf] sf/)f k"g/fj]bsnfO{ ;'lrt ug"{kg]{% .
161= ;]jfdf k"gM sfodM -1_ o; kl/R%]b adf]lhd s"g} sd{rf/LnfO{ a}+s ;]jfaf^
x^fpg] jf avf{:t ug]{ cfb]z /@ ePdf lghnfO{ h"g kbaf^ x^fOPsf] jf
avf{:t ul/Psf] xf] ;f]xL kbdf k"gM sfod ul/g]% . o;/L ;]jfaf^ x^fpg] jf
avf{:t ug]{ cfb]z /@ ePdf ;f] lg)f{osf] ;'rgf kfPsf] ldltn] tLg dxLgf
leq ;DalGwt AolQm a}+sdf xflh/ x"g cfPdf lghnfO{ ;]jfdf k"gM sfod
ul/g] % .
-2_ pk-ljlgod -1_ adf]lhdsf] Dofbleq xflh/ x"g gcfpg] sd{rf/LnfO{
;]jfdf k"gM sfod ul/g] %}g .
-3_ pk-ljlgod -1_ adf]lhd ;]jfdf k"gM sfod ePsf sd{rf/Ln] ;]jfaf^
x^fOPsf] jf avf{:t ul/Psf] ldltb]lv k"gM sfod ePsf] ldlt;Ddsf] tna
-tna j[lWb ;d]t_, eQf / cGo ;"ljwfx? kfpg] % .
kl/R%]b– 15
ljljw
162= cltl/Qm ;doM a}+s labfsf] lbgdf jf sfof{no ;doeGbf a(L s"g}
sd{rf/LnfO{ sfddf nufPdf To:tf sd{rf/LnfO{ a}+sn] tf]s] adf]lhdsf]
;"ljwf lbg ;Sg]% .
163= sfo{ef/ %f]*]sf] jf ;Dxfn]sf] dflgg] lbgM sd{rf/Ln] cfkm\gf] kbsf] sfo{ef/
%f]*]sf] jf ;Dxfn]sf] lbgb]lv lghn] ;f] kbsf] sfo{ef/ %f]*]sf] jf ;Dxfn]sf]
dflgg]% .
164= ;]jf ;DaGwL clen]vM sd{rf/Lx?sf] ;]jf ;DaGwL ;Dk')f{ clen]v hgzlQm
Joj:yfkg ljefun] /fVg" kg]{% .
165= z}lIfs k|df)fkqsf] k|dfl)fs/)f ug"{ kg]{ M -1_ a}+ssf] ;]jfdf k|j]z x"gf;fy
lgo"lQm lbPsf] ldltn] Ps jif{leq To:tf] gof+ lgo"lQm kfPsf] sd{rf/Lsf]
z}lIfs k|df)fkq b]xfoadf]lhd k|df)fLs/)f ug"{ kg{]% M–
-s_ g]kfnleqsf lzIf)f ;+:yfaf^ k|fKt z}lIfs of]Uotfsf] xsdf l;w}
;DalGwt ljZjljBfno jf af]*{df ;Dks{ u/L plNnlvt
cjlwleq k|df)fLs/)f u/fO;Sg" kg]{% .
-v_ ljb]zL ljZjljBfno jf af]*{sf] z}lIfs of]Uotfsf] xsdf lqe"jg
ljZjljBfno jf pRr dfWolds lzIff kl/ifb jf k/LIff lgoGq)f
sfof{no jf k|fljlws lzIff tyf Jofj;flos tflnd kl/ifb
hf];+u ;DalGwt % ;f]xL ;+:yf dfkm{t ljb]zdf k|df)fLs/)fsf
nflu k&fO{ k|df)fLs/)f u/fO{ ;Sg" kg]{% .
-2_ a}+ssf] ;]jfdf sfo{/t sd{rf/Lsf] a("jf ePsf] cj:yfdf a("jf
lgo"QmL ePsf] ldltn] Ps jif{leqdf a}+sn] pk–ljlgod -1_ sf] v)* -s_ jf -
v_ s"g cj:yf cfslif{t x"g] xf] ;f] olsg u/L ;f] v)* adf]lhdsf] sfo{ljlw
ckgfO{ k|df)fLs/)f u/fO{ ;Sg" kg]{% .
.. 101 .. 51 .. 102 ..
166= cWoog ug{ k'j{ :jLs[lt lng" kg]{ M -1_ a}+ssf] ;]jfdf sfo{/t sd{rf/Ln]
a}+ssf] k'j{ :jLs[lt glnO{ :jb]z tyf ljb]zdf cWoog ug]{ k|of]hgsf] nflu
kqfrf/ ug{ jf cWoog ug{ jf k|fO{e]^ ?kdf k/LIff lbg ;d]t kfOg] %}g .
-2_ pk–ljlgod -1_ adf]lhd a}+ssf] k'j{ :jLs[lt lnO{ cWoog u/]sf
sd{rf/Ln] cfk'mn] k|fKt u/]sf] z}lIfs of]Uotfsf] k|df)fkq ;f] of]Uotf k|fKt
u/]sf] ldltn] % dxLgfleq a}+ssf] hgzlQm Joj:yfkg ljefudf clgjfo{
?kdf k]z ug"{ kg]{% .
167= sfo{/t sd{rf/Ln] k|fKt u/]sf] yk z}lIfs of]Uotfsf] k|df)f–kq k]z ug"{ kg]{ M
sfo{/t sd{rf/Ln] ;]jf k|j]z ubf{ k]z u/]sf z}lIfs of]Uotf afx]s cGo s"g}
z}lIfs of]Uotf k|fKt u/L;s]sf] eP of] ljlgod nfu' ePsf] ldltn] %
dxLgfleq jf To:tf] of]Uotf xfl;n u/]sf] % dxLgfleq cfkm\gf] z}lIfs
of]Uotfsf] ;Dk')f{ ljj/)f ;DalGwt sfof{no dfkm{t a}+ssf] hgzlQm
Joj:yfkg ljefudf k]z u/L ;Sg" kg]{% .
168= ;]jf kl/jt{gM ♦-1_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf
klg k|zf;g ;]jf tkm{sf] ;xfos :t/df sfo{/t :yfoL sd{rf/L, k|fljlws
;]jf tkm{sf] ;f]xL :t/sf] kbdf nuftf/ sfd ul//x]sf] ePdf sfo{k|s[lt
cg";f/sf] tflnd jf k|df)fkq jf cg"ej xfl;n u/]sf] cfwf/df To:tf
sd{rf/LnfO{ of] ljlgod nfu' ePkl% Ps k^ssf] nflu dfq k|fljlws tkm{sf]
;dfg kbdf ;?jf ug{ ;lsg]% . o;/L ;?jf ePdf lghn] wf/)f u/]sf] kb
:jtM vf/]h x"g]% .
t/ of] pk-ljlgod Ps k^s k|of]u ePkl% :jtM lgl:qmo x"g]% .
♦-2_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf klg k|fljlws
;]jfsf] s"g} ;d'xsf ;xfos :t/sf] :yfoL sd{rf/L ;f]xL ;]jfsf] cGo ;d'xsf]
;f]xL :t/sf] kbdf nuftf/ kf¤r jif{ sfd ul//x]sf] ePdf / sfo{ k|s[lt
♦k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
cg";f/sf] tflnd jf z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sf] ePdf To:tf sd{rf/LnfO{ of]
pk-ljlgod nfu' ePkl% lghx?af^ ;]jf kl/jt{g ug{ rfx]sf] lgj]bg lnO{
csf]{ ;d'xdf ;]jf kl/jt{g ug{ ;lsg]% .
t/ of] pk-ljlgod Ps k^s k|of]u ePkl% :jtM lgis[o x"g]% .
♦-3_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h"g;"s} s"/f n]lvPsf] ePtf klg k|fljlws
;]jfsf] ;xfos :t/sf] s"g} ;d'xdf sfo{/t sd{rf/Ln] k|zf;g ;]jfdf
;]jf kl/jt{g ug{ rfxL lgj]bg lbPdf a}+sn] tf]s]sf] cfwf/ adf]lhd ;]jf
kl/jt{gsf] df}sf lbg ;lsg]% .
t/ of] k-ljlgod Ps k^s k|of]u ePkl% :jtM lgis[o x"g]% .
169= h]i&tf qmdsf] lgwf{/)fM -1_ xfnsf] kbsf] >])fLdf lgo"lQm jf a("jf ePsf]
ldltsf] cfwf/df h]i&tfqmd agfp¤bf ;f] ldlt Pp }̂ ePdf b]xfosf] cfwf/df
h]i&tfqmd tof/ ul/g]%M–
-s_ xfnsf] kbdf :yfoL lgo"lQm jf a("jf x"¤bf l;kmfl/; ul/Psf]
of]Uotfqmdsf] cfwf/df,
-v_ ;dfg kbsf] a("jfsf] l;kmfl/; / v"Nnf k|ltof]lutfTds k/LIffsf]
l;kmfl/; Ps}lbg ePdf a("jfsf] l;kmfl/;sf] cfwf/df .
-2_ pk-ljlgod -1_ jdf]lhd h]i&tfqmd tof/ ubf{ c;fwf/)f labf jf
j]tnaL labf a;]sf] jf uon ePsf] cjlwnfO{ u)fgf ul/g] %}g .
170= C)fkq of]hgfsf] Aoj:yfM -1_ ljlgod 108 jdf]lhd clgjfo{ cjsfz
kfpg] jf ljlgod 109, 111 / 113 adf]lhd lgj[lQe/)f kfpg] u/L
cjsfz kfpg] sd{rf/LnfO{ lghn] rfx]df lgh ;]jf lgj[Q x"¤bf jf cjsfz
k|fKt ubf{ lghn] kfpg] /sdsf] ;§f a}+sn] pko"Qm C)fkq of]hgfsf] Joj:yf
u/L To:tf] C)fkq k|bfg ug{ ;Sg] u/L j}slNks Joj:yf ug{ ;Sg]% .
♦k|yd ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
.. 103 .. 52 .. 104 ..
-2_ C)fkq of]hgf ;DaGwL sfo{ljlw ;ldltn] lgwf{/)f u/] adf]lhd
x"g]% .
171= a}+s ;]jf k"/:sf/ M -1_ a}+ssf] k|lti&f / dof{bf clej[l$ x"g] sfd u/]sf
sd{rf/LnfO{ a}+ssf] jflif{sf]T;jsf] pknIodf pk-ljlgod -2_ adf]lhdsf]
;ldltsf] l;kmfl/;df k|To]s jif{ ;jf{]Ts[i^ tyf pTs[i^ sd{rf/Lsf] ?kdf
%gf}^ u/L k|z+;fkq ;lxt b]xfo adf]lhdsf] k"/:sf/ ueg{/n] lbg ;Sg]]]% M–
k"/:sf/sf] gfd /sd ?= ;+Vof
-s_ ;jf]{Ts[i^ a}s ;]jf k"/:sf/ 2,00,000.– Ps hgfnfO{
-v_ pTs[i^ a}s ;]jf k"/:sf/ 1,00,000.– rf/ hgfnfO{
-2_ pk-ljlgod -1_ jdf]lhdsf] k"/:sf/ l;kmfl/; ug{ b]xfo adf]lhdsf]
;ldlt /xg]% M- -s_ ueg{/n] tf]s]sf] *]k"^L ueg{/ – cWoIf
-v_ csf]{ *]k"^L ueg{/ – ;b:o
-u_ k|d"v, cg";Gwfg ljefu – ;b:o
-#_ cfjZostf cg";f/ ueg{/n] tf]s]sf] a}+ssf]
al/i& kbflwsf/L Ps hgf – cfdlGqt ;b:o
-ª_ k|d"v, hgzlQm Joj:yfkg ljefu – ;b:o–;lrj
-3_ pk-ljlgod -1_ jdf]lhdsf] k"/:sf/ k|bfg ug{sf] nflu pk-ljlgod -2_ jdf]lhdsf] ;ldltn] b]xfosf] cfwf/df sd{rf/Lsf] %gf}^ u/L l;kmfl/;
ug]{%M–
-s_ ;DalGwt ljefu÷sfof{nosf] l;kmfl/;,
-v_ clws[t :t/sf] xsdf rf/ jif{sf] / ;xfos :t/sf] xsdf tLg jif{sf]
sfo{;Dkfbg d'Nof°g,
-u_ sfo{ Ifdtf / sfo{bIftf,
-#_ nugzLntf, st{Jolgi&tf / Joj;flos bIftf, /
-ª_ pk-ljlgod -2_ adf]lhdsf] ;ldltn] pko"Qm &fg]sf cGo cfwf/x¿ .
-4_ pk-ljlgod -2_ adf]lhdsf] ;ldltsf] ;lrjfnosf] sfo{ hgzlQm
Joj:yfkg ljefun] ug]{% .
172= clwsf/ k|Tofof]hgM ueg{/n] o; ljlgodfjnL adf]lhd cfkm'nfO{ k|fKt
clwsf/ cfkm' d"lgsf kbflwsf/LnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]% .
173= cfb]z, lgb]{zg tyf sfo{ljlwM o; ljlgodfjnLsf] p@]Zo sfof{Gjog ug{
ueg{/n] cfjZos cfb]z tyf lgb]{zg hf/L ug{ / ;f] k|of]hgsf] nflu
cfjZos sfo{ljlw agfO{ nfu" ug{ ;Sg]% .
174= arfpmM * -1_ g]kfn /fi «̂ a}+s, sd{rf/L lgodfjnL, 2049 cGtu{t eP u/]sf
;a} sfd sf/jfxL o;} ljlgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]% .
-2_ of] ljlgodfjnL nfu' x"g" eGbfcl# sfod /x]sf] ;fwf/)f ;]jfnfO{
k|zf;g ;]jfdf ?kfGt/ ul/Psf] % .
-3_ of] ljlgodfjnL nfu' x"g" eGbf cl# ;fwf/)f jf gub ;]jfdf sfo{/t
sd{rf/LnfO{ klxnf] k^s km/s k|s[ltsf] sfdsfhdf v^fp+bf lgh sd{rf/Lsf]
;xdlt lnOg]% . ljlgod 5 adf]lhd ;]jf ldnfg ePkl% klg a}+sn]
cfjZos &fg]df sd{rf/Ln] ;]jf ldnfg k'j{ ul//x]sf] k|s[ltsf] sfdsfh ug]{
u/L kb:yfkgf ug{ / of] ljlgodfjnL nfu' ePkl% k|zf;g ;]jfdf k|j]z ug]{
sd{rf/LnfO{ gub ;DaGwL sfddf nufpg ;lsg]% .
-4_ of] ljlgodfjnL nfu" x"g"eGbf cufj} a("jf k|lqmof z"? ePsf] a("jfsf]
xsdf ;fljssf] lgodfjnL cg";f/ g} a("jf x"g]% .
* b|i^JoM g]kfn /fi «̂ a}+s sfo{ Joj:yf lgodfjnL, 2059 sf] lgod 14 sf] pk-lgod -2_ adf]lhd g]kfn /fi «̂ a}+ssf] ;+rfns ;ldltn] ldlt 2062 ;fn >fj)f 1 ut]b]lv
g]kfn /fi «̂ a}+s, sd{rf/L lgodfjnL, 2049 vf/]h u/]sf] .