NUI CUNG CP B GING V B THT 1/17/2008 11:24:46 AM Tn sn phm: B ging v b tht Ngun gc: trong nc Mi trng sng: nui chn th vi s lng trn 20 con c im ca sn phm ging b lai sind Lnh vc p dng: Cung cp cho cc ch h c nhu cu chn nui b tht v cung cp b tht cho th trng tiu th iu kin chuyn giao: Thanh ton tin mt Gi: Theo thi im Phng thc thanh ton: tin mt Phng thc chuyn giao: Theo tha thun a ch lin lc: H tn: V Th Qu a ch: Khu ph Hip Ho - Th Trn t

Cc ging ch bn a ti cc tnh Bc B THURSDAY, 09 OCTOBER 2008 07:05 Vi mc ch tm hiu s a dng v phong ph cc ging ch bn a Vit Nam, s phn b, mc ch s dng ch ca ngi dn v s b phn loi theo kiu hnh cc ging ch cc tnh pha bc Vit Nam, nhm nghin cu Trung tm Nhit i Vit- Nga thc hin hai chuyn kho st ti cc tnh: H Ni, Tuyn Quang, H Giang, Lo Cai, Yn Bi vo thng 12 nm 2006 v ti cc tnh H Ty, Sn La, Lai Chu, in Bin, Cao Bng, Bc Cn, Lng Sn, Thi Nguyn, Bc Giang vo thng 5- 6 nm 2007. Phng php nghin cu c tin hnh: a) nh gi bng mt cht lng ca tng c th, ranh gii phn b v mt (tng i) ca i din cho cc nhm ging ch bn a c trng, t l gia s ch thun chng v s ch khng xc nh c ngun gc dc theo tuyn (ng) kho st v ti cc im dn c ln;

Viet dingo

b) Thng k cc ch s sinh hc c bn, ly cc mu lng ca nhng i din tiu biu nht ca cc ging v dng ch khc nhau phc v cc phn tch di truyn, xc nh v tr a l v ni phn b, chp nh, quay phim t liu; mt s trng hp, c cc nh gi chnh xc hn v qun th ch a phng, tin hnh xem xt tt c cc c th sinh sng ti nhng im dn c nh, nm cch xa cc trung tm hnh chnh ca tnh, huyn v x. Cc du hiu v ging, trong ging v cc dng chuyn tip c xc nh bng phng php so snh cc c im nh dng ca cc c th vi nhng qun th xa cch nht. Ngoi ra cng tin hnh so snh cc qun th theo thnh phn ca chng. Phng php c p dng trn t ra hiu qu trong thc t, cho php vch ra ranh gii phn b ca mt s ging ch v xc nh c s khc bit gia cc c th ch thun chng v cc c th ch lai c ngoi hnh gn ging nh ch thun chng. Vic o c c tin hnh i vi 150 c th. Mu lng c ly t 144 c th. chp nh v quay phim trn 600 c th ch. Kt qu kho st ca chng ti thu thp v ghi nhn c trn a bn cc tnh trn c 9 ging (ging tm thi) c th c coi l ging ch bn a ca Vit Nam v chng ti tm t tn cho cc ging nh sau: Ging Vit Dingo, ging Dingo ln, HMong lng di, HMong ui cc, Bc H, Akita, Laika, Sharky v Dingo ln. 1. Ging Vit Dingo Ging Vit dingo hay cn gi l ch vng, ch gi, chng c tm vc trung bnh, c nui ph bin trn a bn cc tnh iu tra, nhng li tp trung nhng khu thnh th, khu ng dn c, ni c nhiu ngi Kinh sinh sng. Hin nay ging ny hnh thnh 4 kiu di truyn n nh, trong c 3 kiu c nhiu kh nng l kt qu ca s lai tp vi cc ging ch khc c mt ti Vit nam.

2. Ging Ding ln Ging Ding ln c dng v bn ngoi gn tng ng vi kiu ch Ding chu c trong t nhin (hnh mu cha b lai tp). Nh chng ta bit ch Ding chu c c ngun gc t ng Dng, chng xut hin chu c vo thi k bt u thun ho, tri qua i sng hoang d hai ln trong sut thi gian di hng ngn nm cho n nhng thp nin gn y chng b lai tp vi nhng ging ch vn lai thuc ging chu u v chu M, nhng vn gi c nhng c im hnh thi n nh y ht nh ging ding ng Dng. C th cho rng ging Ding ln c mt ti Vit Nam cng c ngun gc t t tin l ging Ding ng Dng, song n gi li c c tnh v ngoi hnh mc d b tc ng ca vic chn lc theo tp tnh. Hin nay chng phn b khp ni, song s lng li khng nhiu. Chng phn b dc theo lu vc cc con sng ln, t bc xung nam.

3.Ging ch Hmng y l ging ch c ngi Hmng (ngi mo) nui dng v thun ho, chng c hai kiu hnh c trng. Mt l ging Hmng lng di vi c im ngoi hnh d nhn thy l ton thn bao ph bi lp lng di, thm ch lp lng di cn bao ph ln phn mt, che c mt, trng kh ng nghnh.

Ging th hai l ging Hmng ui cc, chng c b lng ngn, mu en nhng li c ui cc do bm sinh. Ging ch Hmng phn b tp trung nhng lng bn ca ngi Hmng, chng t xut hin nhng khu thnh th nn chng tng i n nh v kiu hnh v t b lai tp vi cc ging ch khc.

4. Ging Akita Chng c kiu hnh gn ging vi ging ch Akita ca Nht bn, chng xut hin Vit nam vi s lng khng nhiu v phn b ri rc ti cc tnh pha bc Vit nam. c im ca ging ch ny l: thng chn c huyn , mt vung, khong cnh gia 2 tai rng, tai ng. Vic tm thy ch Akita ti Vit Nam c th l c s cho gi thuyt ging Akita c ngun gc t tin t ging Ding ng dung ln.

5. Lai ka Cng tng t nh Akita, ging Laika xut hin rt t cc tnh pha bc Vit Nam chng c kiu hnh gn ging vi Vit dingo vi tm vc trung bnh.

6. Sharky Vi c im kiu hnh d nhn thy i tai cp, dng cao thon, chng c nhn dn ta nui rng ri khp mi ni t min cao n ng bng, chng tp trung nhng th trn, th x, khu ng dn c. Hin nay chng c 5 phn kiu vi nhng c im trng hp vi ging borzoi v gontre.

7. Bc H Ging ch ny xut hin nhiu tnh Lo Cai, t gp cc a phng khc, chng c b lng di tng t nh ging HMong lng di nhng phn mt li khng c nhng m lng di. Ging ny c c im gn ging vi ging Chow Chow c ngun gc t Ty Tng Trung quc, iu ny c th l c s cho gi thuyt ging ch Bc H c ngun gc t Ty Tng.

8. Ging Ding ln y l ging ch c chng ti tm thy tnh Cao Bng v theo ngi dn th chng c mt y t rt lu v tri qua nhiu nm chng hnh thnh ln mt ging vi tn gi thn thin do ngi dn t t l: ging ch Bo Lc. c im kiu hnh chng khng c g khc so vi ging Vit dingo nhng c im khc bit nhn bit li l tm vc ca chng, chng c tm vc nh khong 1/2 so vi tm vc ca mt con Vit dingo c tm vc trung bnh.

Vi nhng kt qu trn chng ti thy rng: Trong lch s ngnh khuyn hc cha tng thy mt s a dng hnh thi tng t cc ging ch thun chng ti mt a bn hp nh th, v cng cha tng thy mt s trng hp chnh xc n nh vy nhng c im kiu hnh gia cc ging y cng nh trng hp vi cc ging khc m thng thng ngi ta vn cho rng c hnh thnh nhng khu vc cch rt xa. Cc dy bin d kiu cng ging v kiu chuyn tip c th hin rt y . iu ny cho php tin hnh phn tch con ng hnh thnh cc ging ch thi k s khai nguyn thy.

Nhng kt qu thu thp c c th l c s a ra nhn nh, ng Dng khng ch l trung tm hnh thnh cc ging ch, m cn l mt trong nhng ci ni thun ha ch.

Vic quan st theo di ch con v ch ln c mua trong chuyn cng tc cho thy nh sau:

Chng c kh nng thch nghi cao, chu ng tt nhng cng thng thn kinh (stress).

Hnh vi (tp tnh) ca chng th hin kh nng xt on a chiu t rt sm;

Ch con 2 thng tui c kh nng giao tip v bt trc cc ng tc.

C c s cho rng vic hun luyn cc ging ch bn a Vit Nam s t c hiu qu tt nht vi iu kin bt u hun luyn t tui sm hn, so vi ch thuc cc ging nhn to chu u, tc l khong t 2,5 3 thng tui.

Thc trng ngi dn s dng ch cc tnh pha bc Vit nam:

Dc theo hnh trnh chuyn kho st chng ti thy ch c s dng ch yu l gi nh, trang tri, v mt s lng ln cc ging ch c s dng lm thc phm, p ng theo yu cu ca x hi. iu ny gy nh hng khng nh n vic tn ti cc ging ch ca Vit nam.

Hin nay vi thc trng cc ging ch b tp giao v con ngi li khng c nhng chng trnh nhn ging thun chng, lm cho n ch ca Vit nam b lai tp v c nguy c bin mt nhng ging thun chng trong khong 2 3 nm ti. Ging Vit dingo v chim s lng ln nht, do vy c c hi bo tn c ging ca mnh c lu hn sau khong 3 n 4 th h na (6 10 nm).

Kt lun

1. Trong khi c th nhn thy mt cch tng i r rt v s a dng v phong ph ca cc ging ch bn a Bc Vit Nam, th cc th bc trong phn loi ( ) ca chng li ch c gii thch mt phn. c cu tr li chnh xc cn phi c thm nhiu cc nghin cu i vi cc qun th cch ly (trc ht l cc c th hin ang sng ti cc bn lng ca ngi Hmong trn cc vng ni cao).

2. Trn c s so snh cc c tnh nh dng ca tng c th c th khng nh gi thuyt do tc gi a ra trn v vic t tin chung ca cc ging ch bn a Bc Vit Nam (ngoi tr ging ch Hmong lng di cha tm thy dng chuyn tip) l ging ch Dingo ng Dng ln. Cn phi tin hnh cc xt nghim DNA i vi cc ging ch bn a ca Vit Nam v so snh kt qu vi cc kt lun ca bo co ny.

3. Rt c th s lng ca mt s ging ch bn a ( , , -, Dingo ng Dng ln) vo thi im hin ti ch cn con s vi chc c th. Cn phi c cc bin php tc thi bo tn cc ging ch bn a qu ny. Chng khng ch l i tng quan trng trong nghin cu s tin ha ca mt loi (thun ha, hnh thnh ging) m cng l mt phn ca nn vn ha dn tc, vn ha th gii cng nh di sn ca lch s v thin nhin.

4. Gia cc ging ch c kho st, ging ch HMong cc ui l ging c nh gi c nhiu trin vng v thch hp nht trong vic s dng lm ch nghip v v thun li nht trong vic nhn ging mt cch c t chc v bi bn. Mt vi nt gii thiu v Trung tm Nhit i Vit Nga: Trung tm nhit i Vit-Nga l c quan hp tc nghin cu khoa hc cng ngh a ngnh gia Cng ha x hi ch ngha Vit Nam v Lin bang Nga, c thnh lp theo Hip nh k kt gia hai nc vo ngy 7 thng 3 nm 1987. Lnh o chung v mi mt hot ng ca Trung tm l U ban phi hp gm Phn Ban Vit Nam v Phn Ban Nga. Tham gia vo thnh phn Phn Ban Vit Nam c cc ng ch lnh o ca 7 b, ngnh: B Khoa hc cng ngh v mi trng, B Quc phng, B Y t, B Thy sn, Trung tm Khoa hc t nhin v cng ngh quc gia, B Nng nghip v pht trin nng thn, Vn phng Chnh ph.B quc phng l c quan ch qun - thnh vin pha Vit Nam ca Trung tm.Tham gia Phn Ban Nga l cc b, ngnh tng ng. Vin Hn lm khoa hc Nga l c quan ch qun thnh vin pha Nga ca Trung tm. Lnh o cc hot ng hng ngy ca Trung tm do ng Tng gim c thc hin. Trung tm c c s chnh ti H Ni, Chi nhnh pha nam ti thnh ph H Ch Minh, Chi nhnh ven bin ti thnh ph Nha Trang tnh Khnh Ha. thc hin cc chc nng, nhim v c giao, ti c s chnh cca Trung tm c cc phn vin, cc phng nghin cu khoa hc v cc phng ban chc nng. Ti cc Chi nhnh c cc phng nghin cu khoa hc v cc ban chc nng. Trung tm Nhit i Vit Nga c 3 hng chnh trong nghin cu khoa hc v cng ngh, trong nhng nghin cu v Sinh thi nhit i nh: tnh a dng sinh hc ca cc h sinh thi rng v bin lm c s xut cc gii php s dng hp l ngun ti nguyn theo hng bn vng, ng thi a ra cc gii php bo tn tnh a dng sinh hc cho nhng khu vc nghin cu l hng ch cht. thc hin c cc nhim c giao, Trung tm Nhit i Vit Nga c i ng cn b khoa hc ng o v hng hu, vi hn 300 ngi c trnh t k s tr ln thuc nhiu lnh vc ngnh ngh khc nhau: Lm nghip, Nng nghip, Sinh hc, a l, Tin hc, Ha hc, Y hc, Dc hc, Kinh t, Ti chnh. c bit, trong s c ti 1/3 l cn b khoa hc Vit v Nga c hc hm, hc v cao (Vin s, Gio s, Ph Gio s, Tin s khoa hc, Tin s, Thc s), c trnh chuyn mn cao, c kinh nghim thc t trong nghin cu khoa hc v cng ngh. Trong chng ng 15 nm (1990 2005), Trung tm Nhit i Vit Nga t c nhiu thnh tch ng k: c hn 400 cng trnh khoa hc v bo co c cng b

trn nhiu tp ch trong v ngoi nc, trong c nhiu ti c nghim thu cp B v cp Nh nc, nhiu kt qu nghin cu khoa hc v cng ngh.

Mt s ging B B nhp ni Mt s ging b Zbu Zbu l tn gi chung mt nhm cc ging b u nhit i (Bos indicus), c ngun gc n , Pakistan, Chu Phi. Hin c trn 30 ging b Zbu, tp trung ch yu cc nc nhit i v cn nhit i. c im chung ca cc ging b Zbu l c tm vc kh ln, kt cu ngoi hnh chc chn, u vai (bu) pht trin ; ym v rn pht trin, tai to, mu sc a dng, nng sut sa, tht trung bnh nhng thch nghi tt vi iu kin nhit i nng m v h thng chn nui u t thp, t bnh tt v k sinh trng. Trong cc ging b Zbu c nhng ging cho tht nh Brahman, africander..., c nhng ging kim dng tht, sa nh Red Sindhi, Sahiwal, Ongola, Thaparka, Guzerat... nc ta trc y dng ging Red Sindhi l ch yu lai to vi b vng Vit Nam, do chng ta quen gi l chng trnh Sind ha n b Vit Nam. Nay chng ta m rng khi nim Sind ha thnh Zbu ha n b Vit Nam biu th mt cch y hn vic dng mt s ging b Zbu di y ci tin bc u n b vng Vit Nam. Ngun gc t tnh Sind (Pakistan) l ging b kim dng tht sa-mu c trng ca chng l mu cnh gin nhng cng c th c mt s c th c nhng mng en dc lng, hai bn c hoc c th c mt vi m trng nh cng c th c chp nhn. Khi lng trng thnh: B ci 320-350kg-b c 370-420kg, nng sut sa b ci bnh qun 1.500-1.600kg trong mt chu k vt sa 240-270 ngy. T l m sa 52%. Khi lng b s sinh 20-21kg, t l tht x 50%. C ngun gc t huyn Sahiwal bang Phunjab (Pakistan), c nui rng ri cc nc Pakistan, n , Chu Phi, Chu , M la tinh-l ging b kim dng sa tht, Sahiwal c coi l ging b cho sa tt nht trong cc ging b Zbu. B c mu vng sm hoc mu vng hi ti, mt s c mu vng nh b Vit Nam-th cht chc chn, ngoi hnh p. Khi lng trng thnh:B ci 350kg, b c 450-500kg. Nng sut sa bnh qun b ci 2.100-2.200kg trong mt chu k vt sa 270-280 ngy t l m sa trn 52%-Khi lng b s sinh 2122kg. T l tht x 50%.B Sahiwal c nhiu nc dng lai to vi b H Lan to n b sa nh n , c, Pakistan, Niudiln...Vit Nam nhn mt s b ging Sahhiwal t Pakistan nm 1987. L ging b tht nhit i, c nui rng ri tt c cc nc nhit i v cn nhit i. B Brahman c mu lng trng xm hoc trng ghi. B c ngoi hnh th cht chc chn, kho mnh, h c pht trin, u vai pht trin, tai to v cp xung. Khi lng trng thnh: B ci 380kg, b c 600-650kg, nng sut sa thp:600-700kg/chu k. Khi lng b s sinh 23-24kg. T l x 52,5%. Ngoi Bradman mu trng, ngi ta cng chn lc c cc dng Bradman mu . Vit Nam hin nay ang sn xut tinh dch ca 3 ging b trn phc v cho chng trnh Zbu ha.

B Red Sidhi

B Sahiwal

B Brahman

Ngoi 3 ging trn, mt s tnh min Trung v min Nam trc y cn dng ging Ongole lai to vi b vng. y l mt ging kim dng tht sa, ngun gc n . B c mu trng xm, xm tro-nng sut sa 1.500kg/chu k-tm vc tng t b Sind, Sahiwal. Vit Nam hin nay khng c b Ongole thun. Ging lai Vic lai to b ci lai Zbu vi mt s ging b tht cao sn ca nc ngoi cho n nay ch thc hin c ch yu trong phm vi nghin cu, cha c thc hin rng ri trong sn xut v thc t phng thc chn nui theo kiu tn dng t nhin nh hin nay khng th p ng dinh dng cho b tht lai cao sn. Vic lai kinh t b tht cao sn i i vi vic i mi cng ngh chn nui, v bo b tht, u t thc n b sung, ci thin cht lng v s lng thc n cho b tht. y ch xin gii thiu mt s ging b tht chuyn dng v c lai th nghim Vit Nam. - Nhm gc b tht cao sn n i : y l nhng ging b c ngun gc Anh hoc Php nh cc ging b Charolais (Php), Sumental (Thy S), Limousin (Php), Hereford (Anh), Aberdin Angus (Anh, M)... - Nhm ging b tht cao sn nhit i: y l nhng ging b tht c lai to gia b tht n i Chu u vi mt s ging b Zbu, trong c mt t l nht nh mu b Zbu nh cc ging : Santagertrudis (M), Red Beltmon, Drought, Master (australia). V d: B Drought Master c 50% mu b Indian (Zbu) v 50% mu b Shorthorn (Chu u), hoc b Santa Gertrudis c 3/8 mu b Grahman (Zbu) v 5/8 b Shorthorn (Chu u). Ging b Grahman cng c coi l mt trong nhng ging b tht cao sn c th nui rng ri nhiu vng thch nghi cao vi iu kin nhit i v mc u t thc n thp hn. Cc ging b tht chuyn dng ny thng c tc tng trng rt nhanh (1.000-1.200g/ngy), tui git tht khong 15-18 thng tui vi khi lng hi 420-450kg. T l tht x 60-654%. Mt s b tht lai gia b ci Zbu vi cc b c chuyn tht, nu c nui dng y c tc tng trng v khi lng hn hn b lai Zbu. V d b tht lai gia Sind x Charolaise c th cho tng trng 500g/ngy, khi lng hi lc 24 thng tui c th t 300kg, t l tht x 52-54%. Nhng nn lu rng, b tht lai phi c nui dng theo qui trnh, ngoi thc n th xanh + c b sung thc n tinh v phi qua mt thi k v bo t 90-120 ngy trc khi a vo git tht. Ging ni a n b nc ta c 4 triu 63 ngn con (tnh n thng 10 nm 1999):trong c ging b vng Vit Nam (Bos indicus) chim khong 80% - b ngoi v b lai (b c ci tin) ch chim 15-20%. -B vng Vit Nam l tn gi chung mt s nhm b ni cc a phng nc ta-nh b vng Lng Sn, b vng Thanh Ha, b vng Ngh An, b Ph Yn... -B vng Vit Nam c mt s u im : chu ng iu kin nng m nhit i, thch nghi vi iu kin chn nui tn dng, u t thp, thnh thc sm, mn . -B vng Vit Nam c nhng nhc im c bn khng th p ng vi yu cu chn nui thm canh c nng sut cao v sa tht. l tm vc khi lng qa nh, sinh trng chm, nng sut tht v sa rt thp, t l tht x thp. Bng 1. Mt s ch tiu sn xut c bn ca b vng Vit Nam Ch tiu sn xut - Khi lng s sinh (kg) - Khi lng 6 thng - Khi lng 12 thng - Khi lng 24 thng - Trng thnh (5 tui) - Cao vai (cm) B ci 11 63 85 140 180 103 B c 16 72 95 155 250 112,3

- Di thn cho (cm) - Nng sut cho sa/1chu k/ngy - Nng sut sa/chu k (kg) - T l tht x (%) - Nng sut tht x/1 b (kg) - Nng sut tht lc/1 con b (kg)

113,3 200 400 43 77 57

119,8 44,2 110 82

Ln Vit Nam di mt nh khoa hc - Phn 3 [28.08.2008 15:40] Xt v chn nui, ln Vit Nam khng kinh t bng ln ngoi. Nhng nu lm cnh hoc bn heo sa li c gi...

i tm ln trc nguy c tuyt chng - Phn 2 [28.08.2008 15:31] Con ln gn gi t bao i vi ngi dn Vit Nam. N gn b khng ch trong cuc sng thng nht, m cn l hnh mu trong tm linh, ngh thut. Trong dng tranh dn gian truyn thng, hnh nh con ln vi n con u hu khng h xa l vi bt c ai. By gi, hnh nh m con n ln i kim n gn nh ch cn li trong tranh c dn gian

Ln Vit Nam sp tuyt chng - Phn 1 [27.08.2008 09:58] Nhng con ln m (cn gi l ln nhn) cui cng ang c nui trong cc h ngho nht Thanh Ha. Do t nc, chm ln nn rt kh thuyt phc ngi dn nui loi vt c tht thm ngon ny.

Tru b lun quay u v mt hng

[26.08.2008 14:46] Nu chng may b lc vng nng thn m khng c la bn, bn ch vi hong. Theo cc nh khoa hc c, bn c th xc nh phng hng bng cch quan st cc n gia sc.

Bo tn qu gen Ln Mng Ci [21.08.2008 12:34] Nhng ti liu v ln Mng Ci (Qung Ninh) n nay cn rt t. Trn mng internet, ci tn ln Mng Ci hu nh khng c nhc n, ngoi tr khi ngi ta thng k tn cc ging ln. Cc c quan chc nng ca TX Mng Ci nh Phng Kinh t, Trung tm Khuyn nng cng khng cn lu c ti liu g v ging ln qu ny. Cn Phng Chn nui - Trng trt, S NN&PTNT cng ch cn c hai phn ba trang A4 nh my vi vi thng tin s si v c im ngoi hnh, sinh trng, sinh sn ca ging ln ny.

essen (19 04, 2008) y l con ln ni Mng ci, l ging ln khoang

p p (19 04, 2008) nhn a tht g thit l con mt qu tuongot (19 04, 2008) Ln Mng ci, Gi m h, G Tin yn ! Gi m H c t gia cng so vi ging ln v ging g . Nh "tng kt" dn gian no y kt lun tht thm thy , hn l sau khi th tt tn tt cc th . C th no "v di m con g mi c tm lng di" (nh vit trong bi) v gi m h cng c mt tm lng di (di cm) nn c a ln khen ngi lun cng chng ?. 4camau (20 04, 2008) Ai c Hnh "Gi m-H" lm n a ln cho ngm dung nhan mt t . hayan (14 05, 2008) co ai biet quan nao o TIEN YEN ngon k? cho hayan dia chi nha, vai ngay nua di an, chup hinh ve cho ba con coi! thx essen (14 05, 2008) V tr a l Huyn nm pha bc tnh Qung Ninh, pha bc gip huyn Bnh Liu, pha ty gip tnh Lng Sn v huyn Ba Ch, pha nam l huyn Vn n v th x Cm Ph, pha ng l huyn m H. Din tch, dn c, giao thng Huyn c din tch 617km2 v dn s l 41.000 ngi. Huyn ly l th trn Tin Yn nm trn quc l 18, cch thnh ph H Long 70km v hng ng bc. Quc l 18C theo hng bc i huyn Bnh Liu Kinh t, x hi

Khi ni n Tin yn, ai tng gh qua th Trn xinh p ny u nh ti cu truyn ming dn gian " Ln Mng Ci, Gi m H, G Tin Yn". G Tin Yn rt ngon, mm, tht thm khc bit hn vi cc ging g ca a phng khc. Ai tng nm mn bnh gt g ( mt c sn ch Tin Yn mi c ) chc hn cng khng th qun bi nhng hng v c o ca n. Bn cnh , hnh nh con sng Tin yn un ln nh mt gii la bc tri ra tt tp tn chn tri cho ta cm gic c th trn th mng nh ang bay trn i cnh ca nng tin ging trn vy. Cnh vt hin ha,con ngi ni y cng vy!

Nhn thn khng mt si lng ngoi tr chm ru bc ph trn mi, ln da nhy cm n mc phi lin tc bi kem chng nng, kem dng m vo ma h v mc o len m vo ma ng - l phc ha nhanh v Ln Cm, loi th cng ang hot nht Anh hin nay.

Xut hin ln u tin vo nhng nm thp k 70, ging Ln Cm (Skinny Pig) c lai to t nhng b gen bin i nhm phc v mc ch th nghim - da trn ca chng rt hu ch cho vic nghin cu bnh da liu.(nh: Daily Mail).

Sau , chng c chuyn giao cho cc nh to ging, thm tht mt s c tnh ca ln thng tng cng kh nng min nhim. n nay, Ln Cm c mt hu ht trn cc ca hng th cng khp nc Anh vi gi 150 bng/con. Nhiu ni thm ch cn chy hng.

Qui trnh chn nui v s dng ln c ngoiQui trnh chn nui v s dng ln c ngoi

c tm tt qua s sau chn lc, nui dng v s dng c ging 1. Chn c ging Cc ging ln

ngoi hin c min bc nc ta: * Cc ging ln c ngoi thun : Landrace, Yorkshire, Duroc, Meishan,Pietrain . * Cc ln c lai : LxY , YxL , PxY (402) a. chn v ngun gc Chn con c l lch r rng , b phi t c cp v m phi t t cp I tr ln b. Chn lc bn thn + Chn lc ngoi hnh Ngoi hnh phi mang c cc nt c trng ca ging , cc b phn cn cn i hi ho v lin kt chc chn . Nn phn chia ra cc phn nh gi - Phn c : C di , khng chn nhng con c ngn v khng c s kt hp cht ch vi u v vai . - Phn ngc : Rng, Khng su, khng chn nhng con ngc lp v su. - Phn lng: Hi cong hoc thng, rng, di , lin kt tt vi phn vai v mng, loi nhng con lng vng. - Phn i : Di, b mt rng,y n, khng chn nhng con i hp lp Chn : Thng, chc, c chn ngn kho, Khng chn nhng con chn yu i bn, chn c hnh ch X hoc ch O V : chn nhng con c 12 v tr ln, cc nm v ni r v cch u nhau. Lng : Tha, bng mt , mu lng in hnh cho tng ging.

-

Da: Mng, hng ho, khng c bnh ngoi da. ui: Khu ui to, qun xon. Dch hon : Cn i, to, ni r, gn chc,khng chn nhng con c lch, c n, c bng, c x, da dch hon s s hoc gh nm. Mng chn: Bng, hai ngn chn to, ngn ngoi hi rng v di hn ngn trong mt cht, khng chn nhng con mng qu cho, dong rng, mng h v nt .

* Cn chn k v to, cn ca hai hn c v vng chc ca chn. Tm li khi chn c lm ging cn quan st k tng b phn , c bit cn quan tm nhiu hn n hai hn c, bn chn , kh nng i li , kh nng ng ln. + Chn lc qua kim tra c th Sau khi chn c nhng con c ngun gc v ngoi hnh tt, c ging cn c qua kim tra c th v phi t c nhng tiu chun sau: Tng trng ti thiu t 700g - 800g/ngy. Tiu tn thc n thp hn 2,8 3,0kg/1kg tngtrng. dy m lng khi t 90kg15mm (im p2). Phm cht tinh dch khi 10 thng tui t : V150ml,A0,7, VAC15t , Acrosom bnh thng85%, t l k hnh 20%

+ Chn lc qua nh gi i sau: l mt vic lm tn km v mt thi gian . do vy song song vi vi qu trnh kim tra c th ngi ta tin hnh v bo anh ch em rut hoc anh ch em1/2 rut tht vi c ging, nh gi qua tng trng, tiu tn thc n v phm cht tht.

2. Nuidng v chm sc c ging

a. Nui dng c ging Thc n cho ln c cn m nng lng khong cht v giu vitamin Lng thc n cn iu chnh cho ph hp vi tui, th trng, s ln ly tinh vv... Bnh thng ln c hu b 7-12 thng tui n t 1,8-2,0 kg/ngy ln c trng thnh (>12 thng tui) n t 2,3-2,5 kg/ngy Nu mc khai thc tinh trong tun tng t 1-2 ln th cng thm 0,5kg thc n/ngy. Ma ng lng thc n cao hn ma h 0,2-0,4kg/ngy

* Trnh c qu bo hoc qu gy bi v: - Qu gy phm cht tinh dch km, khng sc phi ging v thi gian s dng ngn - Qu bo c nhanh mt khi phi ging , tnh hng gim st , chn mng yu v tn thc n v l * Ch : Nn b sung 0,2kg gi v 2qu trng/con/ngy, Na thng nn tim cho mi con 5ml hn hp vitamin ADE Tiu chun thc n hn hp cho ln c lm vic (TCVN 1974-1994)

TT 1 2 3

Ch tiu Dc hu b Nng lng trao i 3000 (Kcal/kg) Hm lng protein th (%) 17 Hm lng x th (%) 7

c lm vic 3000 15 7

4 5 6 7

Hm lng can xi (%) Hm lng pht pho (%) Hm lng ly zin (%) Hm lng methyonin (%)

0,7 0,5 1,0 0,5

0,7 0,5 0,8 0,4

C th dng thc n ca ni nui con cng vi thc n ca ln con t 15-30kg mi loi 50% b Chm sc c ging: Nn tm chi cho ln c to iu kin lm quen vi con ngi , kch thch h thn kinh, pht hin kp thi cc tn thng v cc bnh ngoi da. C ch vn ng mi tun 2-3 ln, mi ln 30 pht vo bui sng. Nhit thch hp i vi chung ln c l 23-25oc, nu nng qu ln c s gim tnh thm n, gim ham mun phi ging, gim kh nng sinh tinh v gim kh nng th thai do xut hin nhiu tinh trng k hnh v hot lc ca tinh trng thp. Mt nm thc hin hai ln tim phng cho ln c cc loi vc xin: Dch t, T du, L mm long mng,Leptospira vo thng 3-4 v 9-10.

-

-

3. Qun l v khai thc c ging:

a. S thnh thc v gii tnh: T 5-6 thng tui khi t trng lng t 70-80kg ln c bt u theo ui con ci v c kh nng xut tinh . T 7 thng tui khi t trng lng 90kg ln c bt u sn xut tinh trng thnh thc v c th th thai c, song khng nn s dng c giai on ny v s lm hn ch qu trnh sinh trng pht trin v gim thi gian s dng c ging. Thi gian khai thc tinh thch hp khi ln c c 8-9 thng tui vi th trng 120kg.

-

b. S ln khai thc tinh: 8 thng tui 7 ngy khai thc tinh 1 ln. 12 thng tui 3 ngy khai thc tinh 1 ln. Trn 12 thng tui (Ln c trng thnh) 2 ngy khai thc tinh mt ln.

* Ch : khng nn khai thc tinh qu nhiu hoc qu t so vi gii hn cho php bi v: - Khai thc qu nhiu th tinh trng s long, thi gian s dng c s ngn. - Ngc li nu khai thc con c qu t cht lng tinh s km(cht nhiu ) gim hng phn sinh dc v chc chn gi mt liu tinh s cao.

II. S dng c ging

C hai hnh thc s dng c ging: S dng c ging nhy trc tip v s dng c ging th tinh nhn to.

1. u im ca th tinh nhn to ln a. V k thut chn nui: y nhanh v rng hn qu trnh ci tin di truyn . Cho php cc c th c khi lng v kch thc khc nhau u tham gia c qu trnh phi ging. Thi gian s dng c ging lu hn.

b. V th y: Gim thp nguy c ly lan cc bnh truyn nhim. Trnh c stress cho vt nui.

c. V li ch kinh t: Gim c s u ln c. Gim c thi gian cho mt ln phi ging.

2. Hun luyn ln c nhy gi a. mc ch: Lm cho ln c nhy ln gi v khai thc c tinh dch. b. Chun b c ging: Tin hnh hun luyn c ging t khi n c 6-7 thng tui. Nhng con c dng phi ging trc tip nu xt thy cht lng i sau tt c th hun luyn nhy gi song thi gian s dng s ngn hn.

c. Chun b gi nhy:

-

Gi nhy ca ln c c th lm c nh hay di chuyn c, song gi nhy phi tht vng chc. Chiu cao ca gi nhy phi ngang vi tm mt ca ln c v t th tht d dng thoi mi cho ln c nhy

d. Hun luyn c nhy gi: Bi vo gi nhy nhng mi c tc dng kch thch tnh dc ca con c nh nc tiu , cc cht tit ca con ci ng dc, tinh dch hoc keo phn ca con c khc. Khi con c i quanh gi nhy ta phi gy ch ca con c bng cch g ln lng gi v dng tay xc bao qui u kch thch lm cng cng dng vt, khi dng vt ra khi bao qui u, dng tay nmly dng vt sao cho cc ngn tay lt vo trong cc rnh xon ca dng vt v nn nm mc va phi sao cho dng vt ca ln khng xoay c trong lng bn tay, lm cho con c thoi mi khi xut tinh Nhng con kh hun luyn, ta phi dng con ln mi , ln mi c th nht di gm gi hoc t ln gi (i vi con mi nh). Thi gian gian hun luyn: bui sng ch nn hun luyn 15-20 pht, bui chiu ch nn hun luyn 15 pht. Thi gian lm quen vi gi khong 1-2 tun, Thi gian gia hai ln khai thc t 2-3 ngy (C th khai thc mau hn, do phi cng c phn x)

-

-

3. K thut khai thc tinh: * ly tinh cn c thit k ng cch: Khng nn s dng qu rng, din tch thch hp l 2,2-2,7m. Nn chung cn c nhm, c th dng tm nha ph ln nn chung.

-

Phi c li thot cho ngi ly tinh. Nn s dng gi nhy c th iu chnh c.

* Ln c cn c tm chi sch s, nh k ct b lng bao qui u. * Lau sch bao qui u bng khn giy dng mt ln ( hoc khn bng sch), nn b ht dch cha trong bao qui u. * Dng c hng tinh bng cc giy hai ln, nu khng c iu kin c th dng cc thu tinh c hp sy kh trng. * Cn khai thc cn nhm tng tnh hng ca con c.

4. K thut kim tra tinh dch: a. Kim tra mu sc: Bnh thng tinh dch c mu trng sa. Nu c mu l tinh dich c ln mu. Nu c mu xanh th tinh dch ln m. b. Kim tra mi: Hi tanh. c. Kim tra trn knh hin vi: Rt tt: Tt c cun sng. Tt: Tng m cun sng. Trung bnh: Tng m hot ng nhng khng thnh sng. Km: Tinh trng hot ng ngoe nguy.

d. Tinh dch cn t cc tiu chun sau: A0,7 Acrosom bnh thng85%.

-

T l tinh trng khng bnh thng< 20%. Tng s tinh trng tin thng 15 t/ mt ln xut tinh. Trong s tinh trng khng bnh thng:

+ u khng bnh thng < 5% + Acrosom khng bnh thng < 5% + T l k hnh < 5% + Git bo tng bm vo tinh trng < 5% + ui cun < 5%

5. K thut pha ch tinh dch: + Sau khi kim tra tinh nguyn nn pha tinh ngay l tt, nu ch ly phn tinh dch m c th sau 10-15 pht phi pha, cn nu ly ton b tinh dch th sau 30-60 pht pha cng c. + Nguyn tc pha l rt t t mi trng vo tinh dch v khng c lm ngc li. + Nn pha lm hai t: t 1 rt lng mi trng bng lng tinh dch, sau 5- 10 pht mi pha t 2. + Dng nc ct 2 ln pha mi trng, nhng ni c iu kin ngi ta cn dng nc ct 2 ln c kh ion v s l bng tia cc tm. + Khng c dng mi trng vng v chy nc. + Mi trng sau khi pha 60 pht mi c s dng v ch c s dng khng qu 24h. + Cc bt pha long phi c gi trong l kn nhit 50C

+ Mi trng bo tn v pha long tinh dch ln nn gi nhit -40C,khi pha cn nng nhit mi trng ln 370C. Khng c un mi trng trong l vi sng. + Cc cht bt pha long c bo qun trong l kn nhit 50C. + Khn lc b keo phn ch nn dng mt ln + T l pha long tinh dch ln ph thuc vo cht lng ca qu trnh phng tinh v cch ly tinh (Ton b hay ch c phn m c), nhng phi m bo 1-1,5 t tinh trng tin thng vi ln ni ni v 2,5-3 t tinh trng tin thng i vi ln ni ngoi.

6. K thut bo tn v vn chuyn tinh dch: + Cn tinh dch pha lm quen vi nhit phng t 3-5h mi cho vo t bo n th tinh trng s t b chong hn + Nhit bo tn thch hp vi tinh dch pha l t 15-180C. + Cn o nh l tinh 2-3 ln / ngy tinh trng phn b u li trong mi trng, nh vy thi gian bo tn s lu hn. + Cc l tinh phi ng y . + khi vn chuyn tinh dich cn nh nhng trnh xc lc. + Trnh nh sng mt tri chiu trc tip vo l tinh.

7. K thut pht hin ng dc: + Mi ngy nn kim tra ln ni 2 ln, vo sng sm v chiu ti. + Kt hp gia xem xt trng thi con vt (bn chn , ng nm khng yn c bit c mt s con rn la hoc ph phch chung.) v quan st m h ca con ci ( sng, mu, dich nhn).

+ Tt nht vn l ci ln lng con ci th phn x m , Phn x m c kch thch bi mi ca c ging, cnh tng giao phi, m thanh vv... 8. K thut phi ging: a. Xc nh thi im dn tinh thch hp: Thi im phi ging thch hp cho ln ci hu b v ln ni sinh sn TT Loi ln S ln Thi im bt Thi in phi ging phi u chu c Ln 1 Ln 2 Ln 3 1 Ci hu 2 0 0 12 b 3 0 0 12 24 2 Ni sinh 2 0 12 24 sn 3 0 12 24 36 Mt s nghin cu gn y cho thy: + Ln ni ng dc sau cai sa 2-3 ngy th phi ging vo lc 36-48h k t lc bt u chu c. + Ln ni ng dc sau cai sa 4-6 ngy th phi ging vo lc 24-36h k t lc bt u chu c. + Ln ni ng dc sau cai sa 7 ngy th phi ging vo lc 12-18h k t lc bt u chu c. b. K thut phi ging: + Lm v sinh sch s m h con ci. + Tit trng v bi trn dn tinh qun, t t a dn tinh qun vo ng sinh dc ca con ci theo hng t di ln vi gc30- 450 lm sao cho u ca dn tinh qun c chn c t cung. + ln ci t ht tinh dch, bi vy cn di mt l y l tinh khi a dn tinh qun vo ng v tr tinh dch d dng chy vo ng sinh dc ca con ci.

+ Sau khi tinh vo ht, cn nguyn dn tinh qun trong ng sinh dc ca con ci t 5-10 pht, ng thi dng tay xoa nh hai mng hoc di bung ca con ci kch thch s co rt ca c t cung, nhm hn ch s chy ngc ca tinh dch ra ngoi. + Trc khi phi ging nn cho vo mi liu tinh 4UI oxytoxin nhm tng t l th thai v s con ra. khng c dng capein tng hot ng ca tinh trng + Khi kim tra xem tinh dch di chuyn ln phn trn ca ng sinh dc ln ni cha bng cch h ng dn tinh thp hn m h, nu tinh khng chy ra ngoi l tt. + Khng nn thay i dn tinh vin, y chng ti mun cp n kinh nghim v s hiu bit tng tn dc tnh ca tng con ln ni.

G NG TO28/02/2008

"G to ng To, Nhn lng Hng Yn". Cn gi l g ng Co, mt ging g qu ca qu hng chiu Cho. Ging g ny c t lu lm, nghe u l th g tin

vua v hnh dng k l v mi v thm ngon. V Hng Yn, mi thy tn mt nhng con g s, knh cng. C mt sn c i ra vo my ch trng t oai v, lch bch vi i chn qu kh. Nhng con g ny d n dm su cn. Nhng con g nh th nhc ti nh n li ca T Qun L Vn Duyt ni rng g c nm ci c: Vn, V, Dng, Ngha, Tn. Tht vy nhng con g trng ng Co b v uy nghi y v knh l ca quan vn, oai hng dng lc ca quan v, gm tn ngha trn i. Hi nm 1990, cha ti a ti v Khoi Chu thm mt ngi quen, c khon i th tht thm ngon y. Trong ba, n tng nht ngoi mn xo ln vi t ch thin l mn tht nu ng vi nhng ming da dy m gin k l. Ti cn nh cha ti khng bit ung ru m hm cng lm c ba chn nh nhng tay snh ru vy. Khoi Chu l ni ng ni ti dy hc ngy xa, v cng l ni ti cn dt do k nim nh th khi ngh v n.

Trc thm nm mi khng lu, cc nh khoa hc thuc Vin Chn nui pht hin thm nm ging g mi, trong c hai ging phn b ti Mo Vc, H Giang, ba ging phn b ti Qung Ninh. Theo ng V Vn S, trng b mn ng vt qu him v a dng sinh hc (Vin Chn nui), ba ging g mi pht hin ti Qung Ninh c hnh dng ging g Ri, c t tn theo a danh pht hin l g H Ci, g Ba Ch, g m H. C ba ging g ny u c cht lng tht thm ngon v c trng lng ln nht l 3kg. Trong khi , hai ging g mi pht hin ti H Giang c nhng c im ngoi hnh khc hn so vi nhng ging g pht hin trc y nn nhng c im ny c ly lm tn l g Xc v g Lng chn. G Xc c b lng x nh lng nhm, khng xp xung nh cc ging g khc, cn g Lng chn c nhiu lng chn ngay t khi mi n. c im chung ca c hai ging g ny l u c cht lng tht ngon, c kh nng chu ng thi tit khc nghit vng ni cao Mo Vc. Trng lng ln nht ca g Xc v g Lng chn l 5kg v mi nm mt g mi c th 50 - 60 qu trng. ng S cho bit cc ging g trn c xc nh l nhng ging g mi do khng ch c c im ngoi hnh khc vi mi ging g pht hin m cn c s khc bit v b gene.G xc mi c pht hin ti Mo Vc, H Giang G lng chn mi c pht hin ti Mo Vc, H Giang

Vic pht hin thm nm ging g mi l mt trong nhng kt qu rt ng khch l i vi chin lc bo tn gene cc ging g qu him ti VN. T nhng nm 1980, cc nh khoa hc trn th gii cnh bo nu khng c nhng bin php bo tn, mi tun s c hai ging ng vt qu him b tuyt chng trn ton th gii. Nhn thc c vn ny, t nhng nm 1990, cc nh khoa hc ti Vin Chn nui bt tay thc hin chin lc bo tn qu gene ng vt qu him, trong c g. ng S khng nh vic trin khai chin lc bo tn ng vt qu him vo thi im khng mun bi ch tnh ring vi g, n nay VN b tuyt chng ging g Vn Ph (phn b ch yu tnh Ph Th). Theo ng S, qu trnh cng nghip ha qu nhanh cng vi vic nhp t cc dng g cng nghip vo VN l mt trong nhng nguyn nhn khin g thun chng VN b lai tp, dn ti tuyt chng. Vi s ging cn li, g T cng ang ng trc nguy c b tuyt chng nu khng c bin php bo tn bi ging g ny hin b lai tp vi nhiu dng g cng nghip khc. Trc nguy c , trong thi gian va qua, cc nh khoa hc to i ti nhiu a phng c g T nh Thanh Ha, Tuyn Quang, Yn Bi thu thp g T v nhm bo v khi s lai tp. Tuy nhin, cng tc bo tn cc ging g qu him cng gp nhiu kh khn bi mi nm kinh ph dnh cho bo tn mt con g ch khong 1,5 2 triu ng. Vic bo tn cc ging g qu him rt quan trng bi nhng ging g ny c gi tr kinh t rt cao - ng S ni - Gi tr kinh t ca mt con g thun chng cao gp i so vi mt con g cng nghip nhng do cha c k hoch pht trin nn tnh tng th th gi tr kinh t ca g cng nghip vn cao hn. Trn thc t, cc nh khoa hc cng ch trng ti vic chn to nhng c tnh ni tri ca g thun chng to ra nhng ging g mi cho nng sut, cht lng tht, cht lng trng cao nhng kt qu vn cha t c nh mong mun. ng S khng nh g khng n thun ch l ngun cung cp thc n cho con ngi m cn c dng lm thuc cha bnh (g c), l th chi trong cc l hi dn gian (g Chi), l tng cho ngh thut hi ho (g H)... nn vic bo tn g rt cn c ch tr

Cc ging vt , ang nui ph bin Vit Nam

Chng ti xin gii thiu vi b con nng dn mt s ging vt ang c nui ph bin v cho hiu qu kinh t cao Vit Nam. 1. Vt ni

C nhiu ging vt ni v ang tn ti Vit Nam nh: Vt C Anas Platyrhynchos, vt Bu Qu, vt Bu Bn, vt K La, vt Mn... song ging vt c nng sut trng cao nht m cng l ging c nui ph bin nht l vt C.

Vt C l ging vt hng trng c tm vc nh, khi lng khi trng thnh t 1,4 1,5 kg/con. Vt c nhiu mu sc lng, tp trung thnh 4 nhm mu chnh: mu cnh s, mu xm hng, mu xm v mu trng (L Xun ng v CTV - 1984). Nng sut trng iu tra trn vt C t nhin hin nay bin ng t 180 - 200 qu/mi/nm.

Nhng nm gn y Trung tm Nghin cu vt i Xuyn chn lc, nhn thun qua nhiu th h v to c dng vt C mu cnh s tng i thun nht (96 98% mu lng cnh s). Tui 20 - 21 tun, nng sut trng 220 - 230 qu/mi/nm, khi lng khi vo t 1,5 - 1,7 kg/con.

2. Vt ngoi

Trong khong 4 thp k qua Vit Nam nhp nhiu ging vt c nng sut tht, trng cao trn th gii nh: Vt Bc Kinh, vt Anh o Hung, vt Anh o Tip. Cc ging vt ny hin cn tn ti rt t, trong cc nm 1989, 1990, 1991, 1999, v nm 2001 Vin chn nui nhp thm cc ging vt: CVSuperM, M2, M2(i), vt Khali Cambell, vt CV2000 Layer l nhng ging vt c nng sut tht trng cao hin ang pht trin kh mnh trong c nc.

- Vt CVSuperM, M2, M2(i):

L vt chuyn tht c nng sut cao nhp t Anh. Vt c mu lng trng, m v chn c mu vng nht, ngc su, rng, i pht trin. Vt b m c tui tun th 25, nng sut trng 180 - 220 qu/mi/67 tun tui. Nui thng phm, nui tht 8 tun

tui t 3 - 3,4 kg/con, tiu tn thc n 2,6 - 2,8 kg/P.

- Vt Khali Campbell:

Vt Khali Campbell l ging vt chuyn chng c to ra Anh vo nm 1901 v c nui nhiu nc trn th gii. Vt c nhp vo nc ta nm 1990, vt c thn hnh nh, lng mu Khaki, m v chn c mu xm, mt s con c mu da cam.

Tui vt bt u 140 - 145 ngy, khi lng vt khi vo t 1,6 - 1,8 kg/con, trng thnh 1,8 - 2,0 kg/con. Nng sut trng 260 - 280 qu/mi/nm, khi lng trng 70 - 75 g/qu.

- Vt CV2000:

Vt CV2000 l ging vt chuyn trng ca Anh c nhp vo nc ta nm 1977 v 2001. Vt c thn hnh nh, lng mu trng, m v chn mu vng nht, v trng mu trng v mu xanh. Tui ca vt l 140 - 150 ngy, khi lng khi vo 1,8 - 2 kg/con. Nng sut trng 260 - 300 qu/mi/nm, khi lng trng 70 - 75 g/qu.

Vt ging chuyn trng : Trit Giang, C, Khaki Campbell M s: VN01241 Tn CN/TB cho bn: Vt ging chuyn trng : Trit Giang, C, Khaki Campbell Nc c CN/TB cho bn: VN Vit Nam Ch s phn loi SPC: 012: Cc sn phm t ng vt v ng vt sng M t qui trnh CN/TB:

L cc ging vt chuyn trng c nng sut cao nht so vi cc ging vt hin c ca Vit Nam. Vt thch hp vi nhi u phng thc nui khc nhau, vt c th nui trn kh khng cn nc bi li (nht trong chung, nui trn vn cy) hoc nui nht kt hp vi nui c (c - vt), nui th ng c khoanh vng kim sot. Vt Trit Giang c mu lng cnh s nht c ngun gc t Trung Quc, vt nhp vo nm 2005 tin hnh nui gi, chn lc c nng sut v cht lng cao. Vt C c mu lng cnh s c ngun gc Vit Nam, vt c nui gi, chn lc qua 13 nm c dng vt cho nng sut v cht lng cao. Vt Khaki Campbell c mu lng xm c ngun gc t Anh, vt nhp vo nm 1990 tin hnh nui gi, chn lc to dng vt cho nng sut v cht lng cao. Vt Trit Giang : c tui 17 tun, nng sut trng 250 280qu/mi/nm Vt C : c tui 20 - 21 tun, nng sut trng 250 260qu/mi/nm

Vt Khaki Campbell : c tui 20 - 21 tun, nng sut trng 260 300qu/mi/nm Yu cu k thut trong vn hnh lp t: Lnh vc p dng: 6839: Ngnh chn nui u im ca CN/TB: Thch nghi tt vi iu kin Vit Nam. Nng sut tng ng vi nhp ngoi. Gi thnh rt h bng 10 - 25% gi nhp. Mc pht trin: Quy m cng nghip Hnh thc ng k: Cc gii thng nhn: Gii KK Hi thi sng to k thut tnh H Ty ln 9 nm 2007. 2 gii thng Bng la vng nm 1997, 1999. Phng thc chuyn giao: Tho thun vi khch hng Hnh thc cung cp: Theo n t hng Bn trc tip theo hp ng Cho gi tham kho: Mc hon thin v tin cy CN/TB: