MUZYKA NUTY, SMYKI I PATYKIPODRĘCZNIK do szkoły podstawowejwowejowej

CZĘŚĆ 24KLASA

Autorzy: Malina Sarnowska, Olivia Kaczyńska, Katarzyna Jakóbczak-Drążek, Urszula Smoczyńska

Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania muzyki na poziomie klasy 4. szkoły podstawowej, na podstawie opinii rzeczoznawców: prof. dr. hab. Antoniego Grochowalskiego, dr. Pawła A. Trzosa i dr Ewy Ogłozy.

Numer ewidencyjny w wykazie dla wersji tradycyjnej i elektronicznej podręcznika: 547/1/2012

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012Wydanie II (2013)ISBN 978-83-02-13844-7 (całość) 978-83-02-13843-0 (część 1)

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Ilona Pisarkiewicz (redaktor cyklu, redaktor merytoryczny)Redakcja językowa: Anna Wlaźnik, Mirella Hess-RemuszkoRedakcja techniczna: Jolanta Dąbrowska, Małgorzata ChmielewskaProjekt okładki: Artur MatulaniecProjekt grafi czny: Hanna Michalska-Baran, Anna WielbutOpracowanie grafi czne: Hanna Michalska-Baran Infografi ki: Barbara Scharf, Anna Wielbut, Hanna Michalska-BaranIlustracje: Klara Wicenty, Joanna OlechGrafi ka nutowa: Paweł KaczyńskiFotoedycja: Pola Rożek, Natalia Marszałek Skład i łamanie: Marcin Kuriata, Hanna Michalska-Baran

Zalecane wymagania systemowe i sprzętowePodręcznik elektroniczny w formacie PDF otwierany na komputerach PC i MAC wymagazainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (http://get.adobe.com/reader/); otwierany natabletach i telefonach z systemem Apple iOS wymaga zainstalowania bezpłatnego programu iBooks(do pobrania ze sklepu App Store); otwierany na tabletach i telefonach z systemem Android wymagazainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (do pobrania z Google Play).

Pomoc techniczna: epomoc@wsip.com.pl

Materiały, do których masz dostęp, nie mogą być rozpowszechniane publicznie, nie mogą byćprzedmiotem dalszego obrotu. Rozporządzanie ich opracowaniem wymaga uzyskania zgody.Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96Tel. 22 576 25 00Telecentrum: 801 220 555www.wsip.pl

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawar-tość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawo.Więcej na www.legalnakultura.pl

Polska Izba Książki

3

SPIS TREŚCI

16. Olimpia ma głos 6

17. Struny i smyki 12

18. Geniusz z Salzburga 20

19. Czy to niedźwiedź czy to kos? 28

20. Wielki bas 34

21. Głos to też instrument 38

22. Wiosna z marzanną i gaikiem 41

23. Wiosenne rondo 48

24. Smyczkowa rodzina 54

25. Łazienki Króla Stasia 58

26. Malujemy muzykę 62

27. Rymy i rytmy 70

28. Kolorowe partytury 76

29. Twoje miejsce na ziemi 82

30. Ruszajmy w Polskę 88

Powtarzaj z nami 94

Śpiewaj i graj● Stokrotka 99● Czarny baran 100● W poniedziałek rano 101● Zielony mosteczek 102 ● Płonie ognisko w lesie 103● Lato lato 104● Duc, dziatki duc 106● Pojedziemy na łów 106● Sarna 106● Kurki trzy 107 ● A u mojej pani matki 107● Ciuciubabka 108

● Nie pójdę do pracy 108● To jest złote święto 108● Kiedy szedłem do Pragi 108 ● Kanon 109 ● Laboga chłopaki 109● Wiosna 109● Zaśpiewajcie czcigodne koguty 110● Bolek i Lolek 110● Poranek 110● Star Wars 110

Indeks 111

4

Jak korzystać z podręcznikaJak korzystać z podręcznika

Ciekawostki Dodatkowe informacje, nie tylko o muzyce, które z pewnością cię zainteresują.

Defi nicje, pojęcia

Pytania, polecenia, zadania do wykonania w klasie i domuPytania, polecenia,en

Lekcje powtórzeniowe

W podręczniku znajdziesz wieleróżnych atrakcyjnych piosenek. Wspólne śpiewanie z kolegami i koleżankami na pewno sprawi ci dużo radości.

5

Oznaczenia instrumentów

marakasy

kastaniety (kołatka)

tamburyn

klawesy

Posłuchaj muzyki

Ważne symbole

Zadania dodatkowe

ury

wesy

arakas

Infografi ki Tak będziemy przedstawiać życie najwybitniejszych kompozytorów oraz najważniejsze wydarzenia z historii muzyki.

Infografi ki Tak będziemy

Graj na instrumentach Wspólnie będziemy się uczyć gry na szkolnych instrumentach perkusyjnych oraz na fl ecie.

Zapamiętaj Tu znajdują się ważne wiadomości, którewarto zapamiętać.

5.

Piosenki do grania i śpiewania

ZapamiTu znajd

6

Olimpia ma g�os

Przypomnij sobie gamę.

16.

A oto rymowanka, która ułatwi ci zapamiętanie nazw dźwięków gamy C-dur:

Możesz ją czytać od dołu do góry lub odwrotnie – od góry do dołu – tak,

jakbyś poruszał się po schodach. Pamiętaj, że na początku każdego wersu

trzeba powiedzieć nazwę dźwięku.

7

Ciekawostka

Czy wiesz, że dudy to instrument ludowy? Rozsławili go Szkoci, lecz znany jest także w innych krajach, m.in. w Polsce. Grający na dudach dmie, czyli wdmuchuje w nie powietrze.

1. Zaśpiewaj rymowankę w górę i w dół, używając dźwięków gamy.

Przedstawiam ci lalkę-robota o imieniu

Olimpia. Wyprodukowana została we

Francji, a jej specjalnością jest śpiew.

Olimpię można tak zaprogramować,

żeby śpiewała gamę na różne ciekawe

sposoby. Oto pierwszy program z grupy

„gama”:

Program 1. „Z pauzą”

i w dół,

imieniu

tała we

t śpiew.

mować,

ciekawe

z grupy

2. Spróbuj i ty zaśpiewać w ten sposób gamę. Dla ułatwienia w miejscu pauz stuknij palcem w ławkę.

3. Zaśpiewaj i/albo zagraj pozostałe programy lalki-robota. Możesz to zrobić z akompaniamentem nagranym na płycie CD.

Program 2. „Półnuta i ćwierćnuty”

Dudy wielkopolskie

8 L e k c j a s z e s n a s t a // O l i m p i a m a g ł o s

Program 3. „Różne rytmy”

4. Po tylu ćwiczeniach z gamą powinno ci być łatwiej zagrać ją w Piosence melomana. Sprawdź, czy rzeczywiście tak będzie.

Wśród programów Olimpii znajduje się też program „demo”. Możliwości

głosowe lalki są naprawdę imponujące. Posłuchaj, jak śpiewa ona popiso-

wą pieśń, czyli arię. Zauważ, że początek melodii arii przypomina trochę

gamę z programu 1. „Z pauzą”.

5. Wśród podanych niżej określeń wybierz i zaznacz te, które twoim zdaniem, najlepiej opisują głos Olimpii:

NISKI, JASNY, DELIKATNY, WYSOKI, OPEROWY, CIEMNY, GRUBY, MOCNY

Jacques Offenbach (czytaj: żak),Aria Olimpii

z opery Opowieści

Hoffmanna

Aria zaprezentowana przez lalkę pochodzi z opery.

Opera to teatr muzyczny. Zamiast aktorów występują

tam śpiewacy, którym akompaniuje niewidoczna dla

widzów orkiestra. Każda opera opowiada jakąś historię.

Lalka Olimpia jest jedną z bohaterek francuskiej opery

pt. Opowieści Hoff manna. Poeta Hoff mann, słuchając

śpiewu młodej dziewczyny, zakochuje się w niej. Nie

ma pojęcia, że dziewczyna o imieniu Olimpia to lal-

ka robot, bo patrzy na nią przez zaczarowane okulary.

Dopiero, gdy je zdejmie, przekona się o swej pomyłce.

Olimpia śpiewa najwyższym głosem kobiecym. Taki głos to SOPRAN. !

9

V Gama – osiem dźwięków następujących po sobie w ustalonym porządku.

V Sopran – najwyższ głos kobiecy.

V Aria – popisowa pieśń.

V Opera – teatr muzyczny.

Zapamiętaj!

6. Uzupełnij zdania podanymi poniżej słowami. Niewykorzystane wyrazy umieść w koszu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . głos kobiecy to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Głos ten można usłyszeć w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,

czyli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muzycznym.

7. Oto gama C-dur. W niektórych miejscach brakuje podpisów pod nutami. Uzupełnij je.

8. Pod każdym taktem wpisz dowolne słowo dwusylabowe zaczynające się na literę zgodną z nazwą dźwięku (np. cudak, dykta, elfy, foka, garnek, auto, hamak, cudak). Im dziwniejsze pomysły, tym lepiej!

9. Zaśpiewaj powyższą gamę w górę i w dół, używając wpisanych wyżej wyrazów.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

bas

kinienajwyższy

najniższy sopran teatrze

operze

1600

Muzyka, �piew, teatr

OperaSprowadzenie opery do Polski przez Władysława IV Wazę

1628

Ojczyzną opery są Włochy. Przez prawie dwieście lat spektakle operowe wystawiano przede wszystkim w języku włoskim. Występujący w nich śpiewacy najczęściej byli Włochami.

Piotr Czajkowski, Dama Pikowa

Pierwsza opera wystawiona we włoskim mieścieFlorencji

1833

Scena Teatru Wielkiego to największa pod względem powierzchni scena operowa w Europie. Gmach teatru zaprojektował włoski architekt Antonio Corazzi.

Operowa orkiestra jest niewidoczna dla publiczności, gdyż znajduje się w zagłębieniu przed sceną, zwanym kanałem lub fosą.

Ukończenie budowy Teatru Wielkiego w Warszawie. Teatr Wielki – Opera Narodowa to największy i najstarszy teatr operowy w Polsce. Na jego ogromnej scenie wystawiane są przedstawienia baletowe i operowe. Na zdjęciu jedno z nich, opera Don Giovanni Wolfganga Amadeusa Mozarta.