O Sexenio Democrático (1868 - 1874)

Cronoloxía básica

Os Gobernos do Sexenio

Os partidos políticos

A revolución de 1868.

“España con honra” Españois: A cidade de Cádiz posta en armas, con toda a súa provincia, coa Armada ancorada no seu porto (...), declara solemnemente que nega a súa obediencia ao goberno de Madrid (...) resolta a non depoñer as armas ata que a nación recobre a súa soberanía, manifeste a súa vontade e se cumpra (...). Aldraxada a lei fundamental (...), corrompido o sufraxio pola ameaza e o suborno (...), morto o municipio, pasto a Administración e a Facenda da inmoralidade (...), tiranizado o ensino, muda a prensa (...). Tal é a España de hoxe (...). Queremos que un Goberno provisional que represente todas as forzas vivas do país asegure a orde, en tanto que o sufraxio universal bota os cementos da nosa rexeneración social e política. Contamos para realizar o noso inquebrantable propósito co concurso de todos os liberais (...), das clases acomodadas (...), cos ardentes partidarios das liberdades individuais (...), co pobo todo e coa aprobación, en fin, da Europa enteira (...). Acudide ás armas, non co impulso do rancor, sempre funesto; non coa furia da ira, sempre débil, senón coa solemne e poderosa serenidade con que a xustiza empuña a súa espada. Viva España con honra! DUQUE DE LA TORRE [Serrano], Juan PRIM, Domingo DULCE, Francisco SERRANO BEDOYA, Ramón NOUVILAS, Rafael PRIMO DE RIVERA,

Antonio CABALLERO DE RODAS, Juan TOPETE. Manifesto. 19 de setembro de 1868

Españois: A cidade de Cádiz posta en armas, con toda a súa provincia, coa Armada ancorada no seu porto (...), declara solemnemente que nega a súa obediencia ao goberno de Madrid (...) resolta a non depoñer as armas ata que a nación recobre a súa soberanía, manifeste a súa vontade e se cumpra (...).

Declaración inicial de desobediencia ao Goberno, como punto de partida dun pronunciamento militar decidido a derrocar a Isabel II, en nome da nación á que afirman representar, para que “recobre a súa soberanía”. Precisan o lugar donde se iniciou a sublevación militar e os corpos militares implicados.

Aldraxada a lei fundamental (...), corrompido o sufraxio pola ameaza e o suborno (...), morto o municipio, pasto a Administración e a Facenda da inmoralidade (...), tiranizado o ensino, muda a prensa (...). Tal é a España de hoxe (...).

Xustificación do alzamento como unha resposta necesaria ante a situación do país, que caracterizan cos seguintes trazos negativos: "aldraxada a lei fundamental": refírese á frecuente suspensión dos dereitos e garantías constitucionais polos Gobernos

moderados. "corrompido o sufraxio pola ameaza e o suborno": manipulación das eleccións. "morto o municipio": centralización asfixiante imposta pola lei de Concellos de 1845, que eliminaba la autonomía

municipal. "pasto a Administración e a Facenda da inmoralidade": corrupción administrativa e fiscal, inmoralidade da Corte e da vida

privada da raíña. "tiranizado o ensino": alude ao control do ensino por parte do Goberno, que prohibía que os catedráticos publicasen

opinións contrarias ás posicións ideolóxicas e educativas oficiais. Esta situación provocou os sucesos da noite de san Daniel (10 de abril de 1865).

“muda a prensa”: ausencia de liberdade de prensa, censura gubernativa. Queremos que un Goberno provisional que represente todas as forzas vivas do país asegure a orde, en tanto que o sufraxio universal bota os cementos da nosa rexeneración social e política. Reivindicacións: constitución dun Goberno provisional que represente a todos os partidos contrarios á monarquía e convocatoria de eleccións por sufraxio universal. Aquí vemos o ideario demócrata. Co pronunciamento perseguíanse esencialmente dous obxectivos: derrocar a Isabel II e convocar Cortes constituíntes elixidas por sufraxio universal para decidir o futuro do país.

Contamos para realizar o noso inquebrantable propósito co concurso de todos os liberais (...), das clases acomodadas (...), cos ardentes partidarios das liberdades individuais (...), co pobo todo e coa aprobación, en fin, da Europa enteira (...). Apoios con que contan: séntense representantes de todos os cidadáns españois , que esperan que os respalden na loita, sexan ricos ou pobres, tanto dos partidos liberais como da burguesía acomodada, da Igrexa e do pobo. Insisten en que buscan a orde e a legalidade, para non asustar co perigo dunha revolución. Acudide ás armas, non co impulso do rancor, sempre funesto; non coa furia da ira, sempre débil, senón coa solemne e poderosa serenidade con que a xustiza empuña a súa espada. Viva España con honra! Rematan solicitando a colaboración popular, para acadar o triunfo do pronunciamento militar, xa que consideran que a súa causa é xusta, baixo o lema "Viva España con honra".

As causas da revolución de 1868

O Goberno provisional (outubro 1868 - xuño 1869)

primeiras medidas

a política económica

a frustración das aspiracións populares

Constitución de 1837 [18 xuño] Constitución de 1845 [23 maio] Constitución de 1869 [1 xuño] P

rin

cip

ios polític

os Réxime liberal progresista.

Soberanía nacional (no preámbulo), na

práctica era soberanía compartida.

Monarquía constitucional e hereditaria.

Separación de poderes implícita.

O Estado non se declara confesional, pero

se compromete a manter o culto católico.

Os restantes principios como en 1812.

Réxime liberal doutrinario.

Soberanía compartida entre o Rei e as

Cortes.

Monarquía constitucional e hereditaria.

Non se proclama a división de poderes.

Establece explicitamente a confesionalidade

católica do Estado e a súa obriga de manter

a Igrexa.

Réxime liberal democrático.

Soberanía nacional, en realidade popular.

Monarquía constitucional limitada, con

predominio das Cortes.

Ríxida separación de poderes.

Aconfesionalidade do Estado, que se obriga

a manter o clero. Liberdade de cultos.

Descentralización administrativa e xudicial.

Xefatura do

Estado

Recae no rei: irresponsable e inviolable.

Posúe iniciativa lexislativa, sanciona e

promulga as leis.

Nomea e destitúe os ministros.

Convoca, suspende e disolve as Cortes, con

certas limitacións. Designa os senadores.

Dereito de veto ilimitado dunha lei.

Rei: competencias máis amplas: ten o poder

executivo, comparte o lexislativo coas Cortes

Sanciona e promulga as leis.

Pode convocar, pechar, suspender, e disolver

as Cortes case sen ningunha limitación.

Designa os senadores.

Ten dereito de veto absoluto.

Recae no Rei: competencias similares

A súa capacidade lexislativa redúcese a

sancionar e promulgar as leis sen

capacidade de vetalas.

Pode disolver Cortes unha vez en cada

lexislatura, pero estas reúnense tras un

prazo fixado

Poder executiv

o Reside no Rei, que ademais comparte coas

Cortes o poder lexislativo.

Os ministros poden ser deputados; exercen

as mesmas funcións que na C-1812´

Predominio da Coroa sobre as Cortes.

Recae no rei. Nomea e destitúe libremente o

Goberno. En vez de nomear presidente de

Goberno o líder da maioría parlamentaria, a

raíña nomea o político que prefire, o cal

disolve as Cortes se non lle satisfán e fabrica

outras que lle sexan adictas.

Predominio claro da Coroa sobre as Cortes

O Rei é o titular do poder executivo, pero

este é exercido polo Goberno (ministros),

que debe referendar os actos do monarca

(o rei reina pero non goberna)

O Goberno é responsable ante as Cortes.

Poder le

xis

lativ

o

Reside nas Cortes co Rei.

Cortes bicamerais: Congreso e Senado.

Congreso elixido por sufraxio censatario:

son electores quen pagan uns determinados

impostos directos, e elixibles quen posúen

unha determinada renda; só vota o 4'3% da

poboación.

Senado nomeado polo rei entre a

aristocracia presentada en ternas (lista tripla

proposta polos electores en cada provincia).

Reside nas Cortes co Rei.

Cortes bicamerais: Congreso e Senado.

Congreso elixido por sufraxio censatario máis

restrinxido (só vota o 0'8%). Alóngase o

mandato dos deputados de tres a cinco anos.

Implántase como unidade electoral o distrito

reducido (un deputado), o cal facilitaba o

control dos caciques e as autoridades

Senado vitalicio composto por un número

ilimitado de membros, designados polo rei

entre as altas instancias da administración, o

exército, a Igrexa e a clase política.

Cortes bicamerais: Congreso e Senado,

corpos colexisladores con = atribucións.

Congreso elixido por sufraxio universal

masculino directo (1 deputado/40.000 hab).

Senado: por sufraxio universal indirecto

(electores) e censatario (elixidos) entre as

elites sociais. 4 senadores por provincia.

Competencias: asumen en exclusiva o

poder lexislativo, controlan a acción do

Goberno, aproban os orzamentos, poden

interpelar o executivo e presentar moción

de censura contra el

Constitución de 1837 [18 xuño] Constitución de 1845 [23 maio] Constitución de 1869 [1 xuño]

Poder xudic

ial Título X especificamente dedicado a el.

Reside nos tribunais e xulgados.

Establece garantías para a independencia e

exclusividade dos xuíces.

Restantes funcións como na C-1812.

Xuízos por xurados para delitos de imprenta

Suprímese a expresión poder xudicial.

Limítanse as garantías de autonomía de

tribunais e dos xuíces.

Restantes función igual que as anteriores

Elimínanse os xuízos por xurados.

> independencia dos xuíces; fixa sistema de

oposición para ingreso na carreira xudicial.

Organismo de control: Consello de Estado

Os xuíces son responsables por delitos

cometidos no exercicio do seu cargo

Xuízos por xurados para delitos políticos

Réxim

e lo

cal

Deputacións e concellos elixidos por sufraxio

censatario restrinxido.

Resto igual que na C-1812.

Restablécese a Milicia Nacional.

Remítese a unha lei posterior a regulación de

Concellos e deputacións

Lei de Concellos (1845): os alcaldes de

municipios de máis de 2.000 habitantes e os

presidentes das Deputacións serán elixidos

polo Goberno. O resto polo gobernador civil.

Supresión da Milicia Nacional.

Descentralización: concellos e deputacións

teñen unha gran autonomía, mesmo para

fixar os impostos.

Eleccións por sufraxio universal masculino.

Dereit

os in

div

iduais

Título específico dedicado aos dereitos e

liberdades dos cidadáns, e declaración máis

ampla que na C-1812.

Igualdade ante a lei

liberdade de imprenta sen censura previa

certa tolerancia relixiosa

dereito de petición ás Cortes ou ao rei

hábeas corpus

inviolabilidade do domicilio

seguridade persoal...

Declaración de dereitos similar á de 1837,

cunha diferenza fundamental: a maior parte

deles remiten a súa regulación a leis

posteriores que os recortan ou limitan de

feito ⇒ supresión de feito da liberdade de

imprenta mediante a censura previa da

prensa.

Por vez 1ª inclúe unha extensa e precisa

regulación dos dereitos e liberdades fund.:

hábeas corpus

inviolabilidade de domicilio e correspond.

liberdade de expresión (non hai censura

nin depósito previo)

dereitos de reunión e asociación

liberdade de ensino, de circulación e

residencia, de industria, de propiedade...

Todos estes dereitos están garantidos polas

leis

Titul 13 13 11

Artig 77+2 adicionais 79+1 adicional 112

A rexencia do xeneral Serrano (xuño 1869 - xaneiro 1871)

Conflitos internos e externos:

O reinado de Amadeo de Savoia (2 xaneiro 1871 - 11 febreiro 1873)

Amadeo de Saboya (1845-1890)

María Vittoria dal Pozzo della Cisterna (1847-1876)

A Primeira República (11 febreiro 1873 - 29 decembro 1874)

O proxecto de Constitución federal de 1873 Art. 1. Compoñen a Nación Española os Estados de Andalucía Alta, Andalucía Baixa,

Aragón, Asturias, Baleares, Canarias, Castela a Nova, Castela a Vella, Cataluña, Cuba, Estremadura, Galicia, Murcia, Navarra, Porto Rico, Valencia, Rexións Vascongadas.