oblikovanje pomoću računala 33

D. Rohde, N. Boj eti , D. Dekovi , D. Marjanovi ,N. Pavkovi , D. Pavli , M. torga

KATEDRA ZA OSNOVE KONSTRUIRANJA

OBLIKOVANJE POMO URA UNALA

Modeliranje - podloge za vje be

Zagreb, 2005.

Oblikovanje pomo u ra unala Podloge za vje be

Katedra za osnove konstruiranja I

SADR AJ1. VJE BA................................................................................................................1

1.1 MODELIRANJE POKLOPCA........................................................................11.1.1 Koraci modeliranja poklopca..................................................................11.1.2 Skiciranje profila za ekstrudiranje ..........................................................21.1.3 Ekstrudiranje kvadra ..............................................................................21.1.4 Skiciranje kru nice .................................................................................31.1.5 Ekstrudiranje valjka................................................................................31.1.6 Skiciranje kru nice za oduzimanje materijala ekstruzijom .....................31.1.7 Izrada provrta oduzimanjem materijala ekstruzijom ...............................41.1.8 Izrada zaobljenja....................................................................................41.1.9 Izrada ljuske...........................................................................................5

2. VJE BA................................................................................................................62.1 MODELIRANJE OJNICE ..............................................................................6

2.1.1 Koraci modeliranja .................................................................................62.1.2 Skiciranje profila za ekstrudiranje ..........................................................72.1.3 Ekstrudiranje profila ...............................................................................72.1.4 Skiciranje kru nice ø15mm....................................................................72.1.5 Skiciranje otvorenog crte a za oduzimanje materijala ekstrudiranjem...82.1.6 Oduzimanje materijala ekstrudiranjem...................................................82.1.7 Odre ivanje nagiba ploha ......................................................................82.1.8 Izrada ljuske...........................................................................................92.1.9 Odre ivanje nagiba unutra njih ploha ljuske..........................................92.1.10 Izrada zaobljenja....................................................................................92.1.11 Zrcaljenje zna ajki modela...................................................................10

2.2 MODELIRANJE MATICE ............................................................................112.2.1 Koraci modeliranja matice....................................................................112.2.2 Skiciranje i ekstrudiranje esterokuta...................................................122.2.3 Skiciranje profila za dodavanje materijala rotiranjem ...........................122.2.4 Dodavanje materijala rotiranjem profila................................................122.2.5 Skiciranje profila za oduzimanje materijala rotiranjem .........................132.2.6 Kreiranje dodatne ravnine....................................................................132.2.7 Skiciranje profila i oduzimanje materijala rotiranjem ............................132.2.8 Izrada zaobljenja..................................................................................142.2.9 Izrada sko enja....................................................................................14

3. VJE BA..............................................................................................................153.1 MODELIRANJE NOSA A ..........................................................................15

3.1.1 Koraci modeliranja nosa a...................................................................153.1.2 Ekstrudiranje valjka..............................................................................163.1.3 Skiciranje profila za dodavanje materijala po putanji ...........................163.1.4 Skiciranje putanje za dodavanje materijala..........................................173.1.5 Dodavanje materijala po putanji...........................................................173.1.6 Skiciranje kru nice ø80mm..................................................................173.1.7 Ekstrudiranje sa sko enjem .................................................................183.1.8 Izrada provrta oduzimanjem materijala ekstrudiranjem........................183.1.9 Zaobljavanje bridova............................................................................183.1.10 Sko avanje bridova..............................................................................19

3.2 MODELIRANJE KU TA ..........................................................................203.2.1 Koraci modeliranja ku ta ...................................................................203.2.2 Skiciranje krivulje 1 kao vodilje za dodavanje materijala po putanji .....213.2.3 Skiciranje krivulje 2 kao vodilje za dodavanje materijala po putanji .....213.2.4 Kreiranje pomo ne ravnine ..................................................................21

Podloge za vje be Oblikovanje pomo u ra unala

II Katedra za osnove konstruiranja

3.2.5 Skiciranje profila za dodavanje materijala po putanji ........................... 223.2.6 Skiciranje putanje za dodavanje materijala po putanji ......................... 223.2.7 Dodavanje materijala po putanji .......................................................... 233.2.8 Izrada zaobljenja ................................................................................. 233.2.9 Izrada ljuske ........................................................................................ 233.2.10 Skiciranje kru nice ø20mm i oduzimanje materijala ekstruzijom......... 243.2.11 Zrcaljenje zna ajki modela .................................................................. 243.2.12 Skiciranje i ekstrudiranje dviju kru nica............................................... 243.2.13 Zrcaljenje zna ajki modela .................................................................. 253.2.14 Izrada sko enja ................................................................................... 25

4. VJE BA ............................................................................................................. 264.1 MODELIRANJE PREKIDA A .................................................................... 26

4.1.1 Koraci modeliranja prekida a .............................................................. 264.1.2 Skiciranje i ekstrudiranje polovice valjka ............................................. 274.1.3 Skiciranje i ekstrudiranje profila hvataljke............................................ 274.1.4 Uko avanje ploha................................................................................ 274.1.5 Izrada zaobljenja izme u ploha ........................................................... 284.1.6 Izrada zaobljenja bridova..................................................................... 284.1.7 Izrada zaobljenja varijabilnog radijusa................................................. 284.1.8 Zrcaljenje modela ................................................................................ 294.1.9 Izrada zaobljenja ................................................................................. 29

4.2 MODELIRANJE PRIRUBNICE................................................................... 304.2.1 Koraci modeliranja prirubnice .............................................................. 304.2.2 Skiciranje i ekstrudiranje kru nice ø150mm ........................................ 314.2.3 Kreiranje dodatnih ravnina................................................................... 314.2.4 Skiciranje etiriju kru nica ................................................................... 314.2.5 Dodavanje materijala povezivanjem profila ......................................... 324.2.6 Izrada ljuske ........................................................................................ 334.2.7 Izrada skice rebra................................................................................ 334.2.8 Izrada rebra ......................................................................................... 334.2.9 Izrada kru nog obrasca rebra.............................................................. 344.2.10 Izrada zaobljenja bridova rebara ......................................................... 344.2.11 Izrada provrta ø6mm oduzimanjem materijala ekstrudiranjem............ 354.2.12 Izrada kru nog obrasca provrta........................................................... 35

5. VJE BA ............................................................................................................. 365.1 MODELIRANJE ISPU NE GRANE............................................................ 36

5.1.1 Koraci modeliranja............................................................................... 365.1.2 Skiciranje kru nice ø50mm i ekstrudiranje cijevi ................................. 375.1.3 Skiciranje dviju kru nica ø40mm i ø35mm kao profil za dodavanjematerijala preko putanje .................................................................................... 375.1.4 Skiciranje 3D skice kao putanje........................................................... 375.1.5 Dodavanje materijala po putanji .......................................................... 385.1.6 Pretvorba brida u element skice .......................................................... 385.1.7 Oduzimanje matrijala ekstrudiranjem .................................................. 395.1.8 Skiciranje i ekstrudiranje cijevi............................................................. 395.1.9 Skiciranje i ekstrudiranje prirubnice..................................................... 405.1.10 Izrada linearnog obrasca..................................................................... 40

5.2 MODELIRANJE OPLATE........................................................................... 415.2.1 Koraci modeliranja oplate.................................................................... 415.2.2 Skica i izrada osnove oplate................................................................ 425.2.3 Izrada skice prirubnice......................................................................... 425.2.4 Izrada prirubnica po obodu.................................................................. 42


Katedra za osnove konstruiranja III

5.2.5 Izrada prirubnice iz brida......................................................................435.2.6 Izrada druge prirubnice na bridu ..........................................................445.2.7 Izrada pobrida......................................................................................445.2.8 Izrada jezi ka.......................................................................................445.2.9 Sko avanje kuteva...............................................................................455.2.10 Savijanje jezi ka ..................................................................................455.2.11 Oduzimanje materijala ekstruzijom ......................................................455.2.12 Izravanavanje lima ...............................................................................46

6. VJE BA..............................................................................................................476.1 MODELIRANJE OPRUGE ..........................................................................47

6.1.1 Koraci modeliranja opruge ...................................................................476.1.2 Skiciranje luka u ice opruge ................................................................486.1.3 Skiciranje gornje projekcije krivulje ulaznog prijelaza ..........................486.1.4 Skiciranje desne projekcije krivulje ulaznog prijelaza...........................486.1.5 Kreiranje krivulje iz dviju projekcija ......................................................496.1.6 Kreiranje dodatne ravnine....................................................................496.1.7 Skiciranje kru nice kao osnove za zavojitu krivulju..............................496.1.8 Kreiranje zavojite krivulje .....................................................................506.1.9 Kreiranje dodatne ravnine....................................................................506.1.10 Skiciranje desne projekcije krivulje ulaznog prijelaza...........................506.1.11 Skiciranje prednje projekcije krivulje ulaznog prijelaza ........................516.1.12 Kreiranje krivulje iz dviju projekcija ......................................................516.1.13 Skiciranje luka u ice opruge ................................................................516.1.14 Kreiranje kompozitne krivulje ...............................................................526.1.15 Kreiranje dodatne ravnine....................................................................526.1.16 Kreiranje kru nice kao osnove profila za dodavanje materijala poputanji 526.1.17 Dodavanje materijala po putanji...........................................................53

6.2 KREIRANJE RAZLI ITIH KONFIGURACIJA MODELA OPRUGE.............546.2.1 Koraci kreiranja razli itih konfiguracija modela opruge ........................546.2.2 Dodavanje jednad bi izme u dimenzija modela ..................................556.2.3 Povezivanje dimenzija s razli itim vrijednostima unutar tablice ...........55

7. VJE BA..............................................................................................................567.1 MODELIRANJE MASKE MOBITELA ..........................................................56

7.1.1 Koraci modeliranja maske mobitela .....................................................567.1.2 Skiciranje luka i kreiranje povr ine.......................................................577.1.3 Skiciranje referentnih elipsi ..................................................................577.1.4 Skiciranje profila za odrezivanje povr ine ............................................587.1.5 Odrezivanje povr ine ...........................................................................587.1.6 Kreiranje dodatne ravnine....................................................................597.1.7 Kreiranje ravne povr ine ......................................................................597.1.8 Skiciranje krivulje kao profila 1 za kreiranje povr ine po putanji ..........607.1.9 Skiciranje krivulje kao profila 2 za kreiranje povr ine po putanji ..........607.1.10 Kreiranje povr ine po putanji................................................................607.1.11 Skiciranje luka radijusa 100mm za kreiranje povr ine rotiranjem.........617.1.12 Kreiranje povr ine rotiranjem ...............................................................617.1.13 Odrezivanje povr ina ...........................................................................617.1.14 Skrivanje i povezivanje povr ina ..........................................................627.1.15 Skiciranje luka radijusa 80mm .............................................................627.1.16 Kreiranje povr ine popunjavanjem.......................................................627.1.17 Povezivanje povr ina ...........................................................................637.1.18 Zrcaljenje i povezivanje povr ina .........................................................63


IV Katedra za osnove konstruiranja

7.1.19 Dodavanje materijala zadebljenjem povr ina ...................................... 647.1.20 Kreiranje otvora oduzimanjem materijala ekstrudiranjem.................... 647.1.21 Skiciranje elipse .................................................................................. 647.1.22 Kreiranje linearnog obrasca unutar skice ............................................ 657.1.23 Kreiranje otvora za gumbe oduzimanjem materijala ekstrudiranjem ... 65

8. VJE BA ............................................................................................................. 668.1 KREIRANJE SKLOPA POKLOPCA I KU TA ......................................... 66

8.1.1 Koraci sklapanja poklopca i ku ta..................................................... 668.1.2 Smje tanje dijelova u sklop ................................................................. 678.1.3 Kreiranje veze me u bridovima ........................................................... 678.1.4 Kreiranje veze me u bo nim plohama ................................................ 688.1.5 Kreiranje veze me u gornjim plohama ................................................ 68

8.2 KREIRANJE SLO ENIJEG SKLOPA......................................................... 698.2.1 Koraci sklapanja .................................................................................. 698.2.2 Smje tanje nosa a .............................................................................. 708.2.3 Smje tanje dijelova zgloba.................................................................. 708.2.4 Smje tanje podsklopa u sklop ............................................................. 748.2.5 Rotiranje dijelova sklopa...................................................................... 74

9. VJE BA ............................................................................................................. 759.1 Modeliranje i sklapanje arke ..................................................................... 75

9.1.1 Koraci modeliranja i sklapanja arke ................................................... 759.1.2 Kreiranje osnovnog dijela .................................................................... 769.1.3 Ekstrudiranje profila skice.................................................................... 769.1.4 Kreiranje u ice..................................................................................... 769.1.5 Izrada provrta za svornjak ................................................................... 779.1.6 Izrada provrta za vijke s ravnom glavom ............................................. 779.1.7 Dodavanje veza izme u kota pomo u jednad bi ................................ 779.1.8 Zrcaljenje provrta za vijke.................................................................... 789.1.9 Izrada skice Layout for cuts................................................................. 789.1.10 Izrada prve skice za odrezivanje u ica................................................ 809.1.11 Izrada druge skice za odrezivanje u ica.............................................. 819.1.12 Razmje taj dijelova (Parts Configurations).......................................... 829.1.13 Sklapanje dijelova u sklop ................................................................... 829.1.14 Kreiranje novog dijela unutar sklopa ................................................... 84

10. Modeliranje i sklapanje zatvara a .................................................................. 8610.1.1 Modeliranje pozicije 1.......................................................................... 8710.1.2 Modeliranje pozicije 2 i 3 ..................................................................... 8810.1.3 Modeliranje pozicije 4.......................................................................... 8910.1.4 Modeliranje pozicije 5.......................................................................... 9010.1.5 Sklapanje dijelova ............................................................................... 91

11. VJE BA ......................................................................................................... 9211.1 Izrada 2D crte a (Drawing)......................................................................... 92

11.1.1 Ova vje ba obuhva a.......................................................................... 9211.1.2 Povla enje sastavnica iz ACAD 2002 ................................................. 9311.1.3 Otvaranje crte a na osnovu predlo ka (Drawing Template)................ 9411.1.4 Priprema predlo ka ............................................................................. 9411.1.5 Promjena svojstava crte a .................................................................. 9511.1.6 Kreiranje crte a (Drawing)................................................................... 9511.1.7 Kotiranje crte a ................................................................................... 9611.1.8 Modificiranje dimenzija ........................................................................ 9711.1.9 Novi list (Drawing Sheet) ..................................................................... 9811.1.10 Ure ivanje crte a............................................................................. 98


Katedra za osnove konstruiranja V

11.2 Kreiranje sastavnice i pozicija dijelova u sklopu (Bill of Materials) ..............9911.2.1 U ovoj vje bi se prikazuje.....................................................................9911.2.2 Postavljanje opcija crte a...................................................................10011.2.3 Ubacivanje sastavnice dijelova ..........................................................10111.2.4 Promjena sadr aja sastavnice dijelova ..............................................10211.2.5 Prikazivanje oznaka pozicija dijelova u sklopu...................................102

12. VJE BA ........................................................................................................10312.1 Modeliranje re etke (3D Sketching) ..........................................................103

12.1.1 U ovoj vje bi pokazat e se uvod u 3D skiciranje ..............................10312.1.2 Kreiranje ½ okvira re etke koriste i 3D skicu.....................................10412.1.3 Kreiranje druge polovice re etke (Mirror)...........................................106

13. PRIMJERI ZA VJE BE.................................................................................107


Katedra za osnove konstruiranja 1

1. VJE BA

1.1 MODELIRANJE POKLOPCA

Tijekom prve vje be izradit e se ra unalni model dijela prema slici 1. Kvadrat ikru nica projicirat e se u smjeru normale te tako tvoriti kvadar odnosno valjke. Priprojekciji profila (ekstruziji) nastali volumen se mo e dodavati ili oduzimati.

Slika 1. Crte i model poklopca

1.1.1 Koraci modeliranja poklopca

• Skiciranje kvadrata 120x120mm kao osnove za ekstrudiranje.• Ekstrudiranje skice kvadrata.• Skiciranje i definiranje polo aja kru nice ø70mm na povr ini kvadra kao

osnove za ekstrudiranje.• Ekstrudiranje skice kru nice.• Skiciranje i definiranje polo aja kru nice ø50mm na povr ini valjka kao osnove

za oduzimanje materijala ekstruzijom.• Oduzimanje materijala kroz cijeli model.• Zaobljavanje bridova i plohe.• Izrada ljuske t=2mm.


2 Katedra za osnove konstruiranja

1.1.2 Skiciranje profila za ekstrudiranje

U ravnini (FRONT) prednjeg pogleda (nacrta) potrebno je nacrtati etverokut(Rectangle) s donjim lijevim vrhom koji se nalazi u ishodi tu i dimenzijama(Dimension) 120x120mm. Ova skica definira se zadavanjem slijede ih ograni enja(Constraints):

• krajevi dviju crta (vertikalne (a) i horizontalne (b)) prolaze kroz ishodi te(koincidentni s ishodi tem – Coincident),

• stranice etverokuta su me usobno okomite i paralelne,• dimenzije definiraju me usobnu udaljenosti stranica.

Slika 2. Skica kvadrata 120x120mm

1.1.3 Ekstrudiranje kvadra

Slika 3. Ekstrudiranje kvadrata

Nacrtani kvadrat potrebno je ekstrudirati (Extrude) u smjeru normale na pozitivnojstrani ravnine skiciranja za 30mm, slika 3.



1.1.4 Skiciranje kru nice

Na odabranoj plohi kvadrata (prema slici 4.) potrebno je nacrtati sredi njicu(Center Line) po glavnoj dijagonali kvadrata i kru nicu (Circle) promjera ø70mm.Sredi njica ne ulazi u osnovu za izradu Feature-a (zna ajke) ve slu i kao referentnalinija za odre ivanje polo aja sredi ta kru nice. Potrebno je odrediti ograni enjekonicidencije pozicije sredi ta kru nice i polovi ta (Midpoint) dijagonale. Time jepovezano sredi te kru nice i sredi te kvadrata.

Slika 4. Skica kru nice

1.1.5 Ekstrudiranje valjka

Nacrtanu kru nicu potrebno je ekstrudirati za 25mm u smjeru normale napozitivnoj strani ravnine skiciranja, slika 5.

1.1.6 Skiciranje kru nice za oduzimanje materijala ekstruzijom

Na ravnoj plohi valjka nacrtati kru nicu promjera ø50mm uz definicijukoncentri nosti (Concentric) s bridom valjka ø70mm.




1.1.7 Izrada provrta oduzimanjem materijala ekstruzijom

Nacrtana kru nica osnova je za oduzimanje materijala ekstruzijom (Extruded Cut)kroz cijeli model (Through All), slika 6.

Slika 6. Provrt izra en oduzimanjem materijala ekstruzijom

1.1.8 Izrada zaobljenja

Izraditi zaobljenja (Fillet) konstantnog radijusa R=5mm na ozna enim bridovimamodela, slika 7.

Slika 7. Zaobljenje bridova

Izraditi zaobljenja konstantnog radijusa R=2mm svih bridova odabrane prednjeplohe kvadra i dva brida na valjku, slika 8.

Slika 8 Zaobljenje bridova plohe i valjka



1.1.9 Izrada ljuske

Iz modela napraviti ljusku (Shell) debljine (Thickness) t=2mm uz odstranjivanjezadnje plohe, slika 9.

Slika 9. Izrada ljuske



2. VJE BA

2.1 MODELIRANJE OJNICE

Izradit e se ra unalni model dijela prema slici 10. Profil gornje polovice modela.projicirat e se u smjeru normale, te odrezivanjem i sko avanjem dobiti potrebanoblik od kojeg e se izraditi ljuska. Zaobljavanjem ploha i bridova dobit e se kona nioblik.

Slika 10. Model ojnice

2.1.1 Koraci modeliranja

• Skiciranje profila kao osnove za ekstrudiranje.• Ekstrudiranje profila.• Skiciranje i definiranje polo aja kru nice ø15mm kao osnove za ekstrudiranje.• Oduzimanje materijala ekstrudiranjem kru nice kroz cijeli model.• Skiciranje otvorenog profila za oduzimanje materijala ekstrudiranjem.• Odre ivanje kosine vanjskih ploha modela.• Izrada ljuske t=10mm.• Odre ivanje kosine unutarnjih ploha modela.• Zaobljavanje bridova.• Zrcaljenje modela.



2.1.2 Skiciranje profila za ekstrudiranje

U ravnini (FRONT) prednjeg pogleda (nacrt) potrebno je nacrtati profil kori tenjemcrta (Line), lukova (Centerpoint Arc) sa sredi tem u ishodi tu uz ograni enje da jecrta s nagibom 15° tangentna (Tangent) na vanjski luk, slika11.

Slika 11. Skica profila za ekstrudiranje

2.1.3 Ekstrudiranje profila

Ekstrudirati profil u oba smjera normale (Midplane) tako da ukupna irina modelabude 80mm.

Slika 12. Ekstrudiranje profila u oba smjera

2.1.4 Skiciranje kru nice ø15mm


Na donjoj plohi modela skicirati kru nicu ø15mm sa sredi tem udaljenim od lijevogbrida za 15mm, slika 13. Oduzeti materijal ekstrudiranjem kroz cijeli model.



2.1.5 Skiciranje otvorenog crte a za oduzimanje materijalaekstrudiranjem

Na donjoj plohi modela potrebno je nacrtati otvoreni profil tako da je crta podnagibom 7° koincidentna s gornjim desnim vrhom, na koju se nastavlja tangentni luk(Tangent Arc). Luk je tangentan i koincidentan s lijevim bridom modela. Nacrtanudu inu i luk potrebno je zrcaliti (Sketch Mirror) oko sredi njice koja ide iz ishodi ta.

Slika 14. Skica za oduzimanje materijala ekstrudiranjem

2.1.6 Oduzimanje materijala ekstrudiranjem

Otvoreni profil slu it e za oduzimanje materijala ekstrudiranjem prema vani iprema tijelu, slika 15.

Slika 15. Oduzimanje materijala ekstruzijom

2.1.7 Odre ivanje nagiba ploha

Potrebno je ukositi (Draft) 3 vanjske plohe modela za 7° uzimaju i donju plohumodela za neutralnu ravninu, slika 16.

Slika 16. Sko avanje ploha modela



2.1.8 Izrada ljuske

Izraditi ljusku debljine 10mm iz modela odstranjuju i gornju plohu, slika 17.


2.1.9 Odre ivanje nagiba unutra njih ploha ljuske

Slika 18. Sko avanje unutra njih ploha ljuske

Potrebno je ukositi (Draft) 3 unutra nje plohe ljuske za 7° uzimaju i gornju plohumodela za neutralnu ravninu, slika 18.


Na prethodno sko enim plohama potrebno je izraditi zaobljenja (Fillet)konstantnog radijusa R=2mm na svim bridovima koji se nalaze na presjeci tu sasusjednim plohama modela, slika 19.

Slika 19. Izrada zaobljenja ploha



Zatim je potrebno izraditi zaobljenja R=3mm na prikazanim bridovima, slika 20.

Slika 20. Izrada zaobljenja bridova

2.1.11 Zrcaljenje zna ajki modela

Sve prethodno izra ene zna ajke (Features) modela potrebno je zrcaliti (Mirror)oko donje plohe, koja le i u ravnini simetrije modela, slika 21.

Slika 21. Zrcaljenje modela



2.2 MODELIRANJE MATICE

Slika 22. Model matice

2.2.1 Koraci modeliranja matice

• Skiciranje esterokuta kao osnove za ekstrudiranje.• Ekstrudiranje esterokuta.• Skiciranje profila kao osnove za dodavanje materijala rotiranjem.• Dodavanje materijala rotiranjem.• Skiciranje profila kao osnove za oduzimanje materijala rotiranjem.• Oduzimanje materijala rotiranjem.• Kreiranje dodatne ravnine.• Skiciranje profila kao osnove za oduzimanje materijala rotiranjem.• Zaobljavanje oduzimanjem materijala rotiranjem.• Izrada zaobljenja.• Izrada sko enja.



2.2.2 Skiciranje i ekstrudiranje esterokuta

U ravnini (TOP) gornjeg pogleda (tlocrt) potrebno je nacrtati esterokut spromjerom unutra nje kru nice od ø120mm koriste i poligon (Polygon) sa eststranica i ekstrudirati ga za 20mm u smjeru normale na pozitivnoj strani ravnineskiciranja, slika 23.

Slika 23. Skica esterokuta

2.2.3 Skiciranje profila za dodavanje materijala rotiranjem

U ravnini (FRONT) prednjeg pogleda (nacrt) potrebno je nacrtati dva zatvorenaprofila i sredi njicu iz ishodi ta, slika 24.

Slika 24. Skica profila za dodavanje materijala rotiranjem

2.2.4 Dodavanje materijala rotiranjem profila

Dodati materijal rotiranjem (Revolved Boss) profila oko sredi njice za 360°.

Slika 25. Dodavanje materijala rotiranjem



2.2.5 Skiciranje profila za oduzimanje materijala rotiranjem

U ravnini (FRONT) prednjeg pogleda (nacrt) potrebno je nacrtati zatvoreni profilkori tenjem crta, tangentnog luka i luka definiranog s tri to ke (3 Pt Arc) i sredi njicuiz ishodi ta, slika 26. Oduzeti materijal rotiranjem (Revolved Cut) profila okosredi njice za 360°.

Slika 26. Skica profila i oduzimanje materijala rotiranjem

2.2.6 Kreiranje dodatne ravnine

Kreirati dodatnu ravninu (Plane) rotacijom nacrtne ravnine (FRONT) za 30° okoosi modela (Temporary Axes).

Slika 27. Dodatna ravnina

2.2.7 Skiciranje profila i oduzimanje materijala rotiranjem

U kreiranoj ravnini skicirati trokut ije katete koincidiraju s bridovima modela isredi njicu oko koje e se oduzeti materijal rotiranjem za 360°, slika 28.

Slika 28. Skica profila i oduzimanje materijala rotiranjem




Potrebno je izraditi zaobljenja konstantnog radijusa R=3mm na 2 brida, slika 29.

Slika 29. Izrada zaobljenja

2.2.9 Izrada sko enja

Potrebno je izraditi sko enja od 2mm pod kutom od 45° na ozna enim bridovima,slika 30.

Slika 30. Sko avanje bridova



3. VJE BA

3.1 MODELIRANJE NOSA A

Slika 31. Model nosa a

3.1.1 Koraci modeliranja nosa a

• Skiciranje kru nice ø100mm kao osnove za ekstrudiranje.• Ekstrudiranje skice kru nice.• Skiciranje profila za dodavanje materijala po putanji.• Skiciranje putanje za dodavanje materijala.• Dodavanje materijala po putanji.• Skiciranje kru nice ø80mm i definiranje polo aja kru nice kao osnove za

ekstrudiranje.• Ekstrudiranje kru nice s uko enjem.• Izrada provrta ø70mm i ø50mm oduzimanjem materijala ekstruzijom.• Izrada zaobljenja.• Izrada sko enja.



3.1.2 Ekstrudiranje valjka

U ravnini (FRONT) prednjeg pogleda (nacrt) potrebno je nacrtati kru nicu ø100mmsa sredi tem u ishodi tu. Ekstrudirati skiciranu kru nicu u smjeru normale napozitivnoj strani ravnine skiciranja za 120mm i u smjeru normale na negativnoj straniravnine skiciranja za 50mm.

Slika 32. Ekstrudiranje valjka

3.1.3 Skiciranje profila za dodavanje materijala po putanji

U ravnini (RIGHT) desnog pogleda potrebno je nacrtati profil iz ishodi ta koriste idu ine i zaobljenja (Sketch Fillet) koje se trebaju zrcaliti oko simetrale koja prolazikroz ishodi te, slika 33.

Slika 33. Skiciranje profila



3.1.4 Skiciranje putanje za dodavanje materijala

U ravnini (TOP) gornjeg pogleda potrebno je nacrtati i pozicionirati crte putanjekoja po inje u ishodi tu, slika 34.

Slika 34. Skica putanje

3.1.5 Dodavanje materijala po putanji

Dodati materijal po putanji (Sweep) odabiranjem skice profila (Profile) i skiceputanje (Path), slika 35.

Slika 35. Dodavanje materijala po putanji

3.1.6 Skiciranje kru nice ø80mm

U ravnini (TOP) gornjeg pogleda potrebno je nacrtati kru nicu ø80mm sasredi tem koje je koincidentno s bridom dodanog profila, slika 36.




3.1.7 Ekstrudiranje sa sko enjem

Ekstrudirati kru nicu u oba smjera normale (Mid Plane) tako da ukupna visinaekstruzije iznosi 100mm uz sko enje prema unutra za 5°, slika 37.

Slika 37. Ekstrudiranje sa sko enjem

3.1.8 Izrada provrta oduzimanjem materijala ekstrudiranjem

Treba izraditi dva provrta (ø70mm i ø50mm) oduzimanjem materijalaekstrudiranjem kroz cijeli model koriste i kru nice skicirane na plohama, slika 38.Zadati ograni enje koncentri nosti (Concentric) kru nice ø70mm s vanjskim bridomvaljka i kru nice ø50mm s krnjim sto cem.

Slika 38. Oduzimanje materijala ekstrudiranjem

3.1.9 Zaobljavanje bridova

Izraditi zaobljenja konstantnog radijusa R=3mm na vanjskim bridovima, slika 39.

Slika 39. Zaobljavanje bridova



3.1.10 Sko avanje bridova

Izraditi sko enja 3mm pod kutom od 45° na unutarnjim bridovima, slika 40.

Slika 40. Sko avanje bridova



3.2 MODELIRANJE KU TA

Slika 41. Model ku ta

3.2.1 Koraci modeliranja ku ta

• Skiciranje vodilje 1 za dodavanje materijala po putanji.• Skiciranje vodilje 2 za dodavanje materijala po putanji.• Kreiranje dodatne ravnine.• Skiciranje profila za dodavanje materijala po putanji.• Skiciranje putanje za dodavanje materijala.• Dodavanje materijala po putanji.• Izrada zaobljenja.• Izrada ljuske t=2mm.• Skiciranje kru nice ø20mm kao osnove za oduzimanje materijala

ekstrudiranjem.• Oduzimanje materijala ekstrudiranjem.• Zrcaljenje svih zna ajki modela.• Skiciranje dviju kru nica ø20mm i ø6mm kao osnove za dodavanje materijala

ekstrudiranjem.• Dodavanje materijala ekstrudiranjem.• Zrcaljenje svih zna ajki modela.• Izrada sko enja.



3.2.2 Skiciranje krivulje 1 kao vodilje za dodavanje materijala po putanji

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) nacrtati vodilju 1 (Line, Centerline,Centerpoint Arc, Sketch Trim, Sketch Fillet) za dodavanje materijala po putanji,slika 42.

Slika 42. Skica krivulje 1

3.2.3 Skiciranje krivulje 2 kao vodilje za dodavanje materijala po putanji

U ravnini gornjeg pogleda (TOP) nacrtati vodilju 2 za dodavanje materijala poputanji, slika 43.

Slika 43. Skica krivulje 2

3.2.4 Kreiranje pomo ne ravnine

Kreirati pomo nu ravninu Plane1 koja je paralelna i udaljena 70mm od ravnine(RIGHT) desnog pogleda u smjeru normale negativnog pogleda na ravninu (RIGHT),slika 44.



Slika 44. Kreiranje pomo ne ravnine

3.2.5 Skiciranje profila za dodavanje materijala po putanji

U kreiranoj ravnini Plane1 skicirati etverokut iji je donji lijevi vrh koincidentan svodiljom 2, a polovi te gornje stranice s vodiljom 1, slika 45.

Slika 45. Skica profila

3.2.6 Skiciranje putanje za dodavanje materijala po putanji

U ravnini gornjeg pogleda (TOP) skicirati putanju za dodavanje materijala, kaohorizontalnu crtu koja ima du inu od profila do ishodi ta, slika 46.

Slika 46. Skica putanje




Odabiranjem profila (Profile), putanje (Path) i dviju vodilja (Guideline Curves)dodati materijal, slika 47.



Izraditi zaobljenja bridova konstantnog radijusa R=2mm, slika 48.


3.2.9 Izrada ljuske

Izraditi ljusku debljine t=2mm odstranjivanjem triju ploha na modelu, slika 49.




3.2.10 Skiciranje kru nice ø20mm i oduzimanje materijala ekstruzijom

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) skicirati kru nicu i oduzeti materijalekstrudiranjem u oba smjera normale na ravninu skiciranja, kroz cijeli model, slika 50.



Zrcaliti sve zna ajke modela oko donje plohe modela, slika 51.

Slika 51. Zrcaljenje zna ajki modela

3.2.12 Skiciranje i ekstrudiranje dviju kru nica

U dodatnoj ravnini nacrtati dvije kru nice i ekstrudirati ih za 5mm u prikazanomsmjeru, slika 52.

Slika 52. Skica i ekstrudiranje dviju kru nica




Zrcaliti sve zna ajke modela oko ravnine desnog pogleda (RIGHT), slika 53.

Slika 53. Zrcaljenje zna ajki modela

3.2.14 Izrada sko enja

Izraditi sko enja 1mm bridova pod kutom od 45°, slika 54.

Slika 54. Izrada sko enja



4. VJE BA

4.1 MODELIRANJE PREKIDA A

Slika 55.Model prekida a

4.1.1 Koraci modeliranja prekida a

• Skiciranje i ekstrudiranje polovice valjka.• Skiciranje i ekstrudiranje profila hvataljke.• Uko avanje ploha hvataljke.• Izrada zaobljenja izme u ploha.• Izrada zaobljenja bridova.• Izrada zaobljenja varijabilnog radijusa.• Zrcaljenje modela.



4.1.2 Skiciranje i ekstrudiranje polovice valjka

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) nacrtati crtu i luk radijusa R=15mm sasredi tem u ishodi tu, slika 56. Ekstrudirati skicu za 10mm u smjeru normale napozitivnoj strani ravnine skiciranja.

Slika 56. Skica i ekstrudiranje polovice valjka

4.1.3 Skiciranje i ekstrudiranje profila hvataljke

U ravnini desnog pogleda (RIGHT) nacrtati skicu kao osnovu za ekstrudiranjehvataljke i ekstrudirati u smjeru normale na pozitivnoj strani ravnine skiciranja za5mm, slika 57.

Slika 57. Skica i ekstrudiranje

4.1.4 Uko avanje ploha

Ukositi (Draft) 3 plohe za 10° u prikazanom smjeru, gdje je ravnina desnogpogleda (RIGHT) neutralna ravnina, slika 58.

Slika 58. Sko avanje ploha



4.1.5 Izrada zaobljenja izme u ploha

Zaobliti brid izme u dviju ploha (Face fillet) uz zadr avanje jednog brida, slika 59.

Slika 59. Izrada zaobljenja izme u ploha

4.1.6 Izrada zaobljenja bridova

Izraditi tri zaobljenja konstantnih radijusa (5mm, 2mm i 0,5mm) na prikazanimbridovima, slika 60. Preporu a se izrada zaobljenja od ve eg radijusa prema manjim.

Slika 60. Izrada zaobljenja bridova

4.1.7 Izrada zaobljenja varijabilnog radijusa

Na prikazanim bridovima izraditi zaobljenje varijabilnog radijusa (Variable radius)zadanog u pet to aka, slika 61.

Slika 61. Izrada zaobljenja varijabilnog radijusa



4.1.8 Zrcaljenje modela

Zrcaliti model oko ravnine desnog pogleda (RIGHT).

Slika 62. Zrcaljenje modela


Izraditi zaobljenje konstantnog radijusa R=5mm na bridovima prikazanim na slici63.




4.2 MODELIRANJE PRIRUBNICE

Slika 64. Model prirubnice

4.2.1 Koraci modeliranja prirubnice

• Skiciranje i ekstrudiranje kru nice ø150mm u plo u.• Kreiranje dodatnih ravnina.• Skiciranje kru nica u dodatnim ravninama.• Dodavanjem materijala povezivanjem kru nica.• Izrada ljuske.• Izrada rebara.• Izrada zaobljenja bridova.• Skiciranje i izrada provrta ø6mm oduzimanjem materijala ekstrudiranjem.• Izrada kru nog obrasca provrta.



4.2.2 Skiciranje i ekstrudiranje kru nice ø150mm

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) nacrtati kru nicu ø150 i ekstrudirati je usmjeru normale na pozitivnoj strani ravnine skiciranja za 5mm.

Slika 65. Ekstrudiranje kru nice u plo u

4.2.3 Kreiranje dodatnih ravnina

Kreirati dodatnu ravninu Plane1 paralelnu s ravninom prednjeg pogleda (FRONT) iudaljene 20mm od prednje plohe plo e. Zatim kreirati ravninu Plane2 udaljenu 30mmod ravnine Plane1 i ravninu Plane3 udaljenu 40mm od ravnine Plane2 (slika 66).

Slika 66. Kreiranje dodatnih ravnina

4.2.4 Skiciranje etiriju kru nica

U ravnini prednje plohe plo e nacrtati kru nicu ø130mm sa sredi tem u projekcijiishodi ta. U ravnini Plane1 nacrtati koncentri nu kru nicu ø90mm. U ravninamaPlane2 i Plane3 nacrtati koncentri ne kru nice ø70mm, slika 67.



Slika 67. Skice kru nica

4.2.5 Dodavanje materijala povezivanjem profila

Dodati materijal povezivanjem (Loft) etiri nacrtane kru nice koje e predstavljatiprofile (Profiles), slika 68.

Slika 68. Dodavanje materijala preko profila



4.2.6 Izrada ljuske

Izraditi ljusku debljine 5mm oduzimanjem prednje i zadnje plohe modela, slika 69.


4.2.7 Izrada skice rebra

U ravnini gornjeg pogleda (TOP) nacrtati crtu iji su krajevi koincidentni s bridom isiluetom plohe, slika 70.

Slika 70. Skica rebra

4.2.8 Izrada rebra

Prethodno nacrtana crta slu it e kao osnova za izradu rebra debljine 10mmdodavanjem materijala u oba smjera, slika 71.

Slika 71. Izrada rebra



4.2.9 Izrada kru nog obrasca rebra

Potrebno je izraditi kru ni obrazac (Circular Pattern) rebra kreiraju i ukupno 4rebra koji zatvaraju kut od 360°oko osi (Temporary Axes) plo e, slika 72.

Slika 72. Prikaz rebara

4.2.10 Izrada zaobljenja bridova rebara

Izraditi zaobljenja na gornjim bridovima rebara s konstantnim radijusom R=5mm,slika 73.




4.2.11 Izrada provrta ø6mm oduzimanjem materijala ekstrudiranjem

U ravnini prednje plohe nactrati kru nicu ø6mm s ograni enjem da je njenosredi te vertikalno s ishodi tem i udaljeno od njega 70mm. Izraditi provrtoduzimanjem materijala kroz cijeli model.

Slika 74. Izrada provrta

4.2.12 Izrada kru nog obrasca provrta

Potrebno je izraditi kru ni obrazac (Circular Pattern) provrta kreiraju i ukupno 8provrta koji zatvaraju kut od 360°oko osi (Temporary Axes) plo e, slika75.

Slika 75. Izrada kru nog obrasca provrta



5. VJE BA

5.1 MODELIRANJE ISPU NE GRANE

Slika 76. Model ispu ne grane

5.1.1 Koraci modeliranja

• Skiciranje i ekstruduranje cijevi ø50mm.• Skiciranje dviju kru nica ø40mm i ø35mm kao profila za kreiranje savijene

cijevi.• Skiciranje 3D skice za putanju za kreiranje savijene cijevi.• Kreiranje savijene cijevi dodavanjem materijala po putanji.• Skiciranje pretvorbom brida u dio skice i oduzimanje materijala ekstrudiranjem

do povr ine cijevi.• Skiciranje pretvorbom bridova i ekstrudiranje do povr ine cijevi.• Skiciranje i ekstrudiranje prirubnice.• Izrada linearnog obrasca.



5.1.2 Skiciranje kru nice ø50mm i ekstrudiranje cijevi

U ravnini desnog pogleda (RIGHT) potrebno je nacrtati i odrediti polo aj kru niceø50mm i ekstrudirati je 600mm u smjeru normale na negativnoj strani ravnineskiciranja (u suprotnom smjeru od osi X) s debljinom stjenke (Thin Feature) 5 mm,slika 77.

Slika 77. Skica i ekstrudiranje cijevi

5.1.3 Skiciranje dviju kru nica ø40mm i ø35mm kao profil za dodavanjematerijala preko putanje

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) skicirati kru nicu ø40mm sa sredi tem uishodi tu i kreirati iz nje jo jednu s udaljeno u (Offset Entities) 5mm prema unutra,slika 78.

Slika 78. Skica profila

5.1.4 Skiciranje 3D skice kao putanje

Kreirati 3D skicu (3D Sketch) koriste i krivulju (Spline) kroz tri to ke (Point) skoordinatama prikazanim u tablici 1, slika 79. 3D skica e biti putanja za dodavanjematerijala po putanji.

Tablica 1 Koordinate to aka 3D skice

X Y Z

To ka 1 0 0 0

To ka 2 -30 -20 -150

To ka 3 -100 -90 -160



Slika 79. 3D skica putanje


Izraditi savijenu cijev dodavanjem materijala po putanji (Sweep) gdje je skica skru nicama profil, a 3D skica putanja, slika 80.


5.1.6 Pretvorba brida u element skice

Skicirati na donjoj ravnoj plohi savijene cijevi kru nicu koriste i pretvorbuelemenata (Convert Entities), u ovom slu aju unutarnjeg brida, slika 81.



Slika 81. Pretvorba brida u dio skice

5.1.7 Oduzimanje matrijala ekstrudiranjem

Oduzeti materijal ekstrudiranjem kreirane kru nice do unutra nje plohe (Up toSurface) ravne cijevi ø50mm, slika 82.


5.1.8 Skiciranje i ekstrudiranje cijevi

Skicirati na donjoj ravnoj plohi savijene cijevi koriste i pretvorbu oba brida cijevi udvije kru nice koje treba ekstrudirati do vanjske plohe ravne cijevi ø50mm, slika 83.

Slika 83. Ekstrudiranje cijevi



5.1.9 Skiciranje i ekstrudiranje prirubnice

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) skicirati prirubnicu kori tenjem pretvorbebrida, crte, lukova, kru nice i zrcaljenja. Tako nacrtan profil ekstrudirati 10mm usmjeru normale negativne strane ravnine skiciranja, slika 84.

Slika 84. Skica i ekstrudiranje prirubnice

5.1.10 Izrada linearnog obrasca

Potrebno je izraditi linearni obrazac (Linear Pattern) etiriju zna ajki modela(Sweep, Extruded Cut, Extruded Boss) u smjeru osi ravne cijevi s ukupno etiriinstance me usobno udaljene 130mm, ujedno je u opcijama potrebno uklju iti(Geometry pattern), slika 85.

Slika 85. Izrada linearnog obrasca



5.2 MODELIRANJE OPLATE

Slika 86.Model oplate

5.2.1 Koraci modeliranja oplate

• Skiciranje i izrada osnove oplate iz lima.• Skiciranje i izrada prirubnice.• Izrada prirubnica iz bridova.• Izrada pobrida.• Izrada jezi ka.• Sko avanje kutova jezi ka.• Savijanje jezi ka.• Skiciranje kru nice i oduzimanje materijala ekstruzijom.• Izravnavanje oplate.



5.2.2 Skica i izrada osnove oplate

U ravnini gornjeg pogleda (TOP) nacrtati pomo u skicu crta. Koriste i opciju zakreiranje modela od savijenog lima (Sheet Metal) iz skice izraditi osnovu (BaseFlange) oplate visine 100mm, debljine (Thicness) t=2mm i radijusa savijanja (BendRadius) R=2mm, slika 87.

Slika 87. Skica i kreiranje oplate

5.2.3 Izrada skice prirubnice

Na prikazanoj plohi potrebno je skicirati horizontalnu crtu duljine 20mm kaoosnovu za modeliranje prirubnice, slika 88.

Slika 88. Skica prirubnice

5.2.4 Izrada prirubnica po obodu

Kreirati prirubnice (Miter Flange) iz skiciranog profila po donjim bridovima.Prirubnica ima iste zna ajke kao i ostatak lima, slika 89 i 90.



Slika 89. Izrada prirubnice po obodu

Slika 90. Kona ni izgled prirubnica

5.2.5 Izrada prirubnice iz brida

Iz odabranog brida kreirati prirubnicu (Edge Flange) duljine 20mm u prikazanomsmjeru, slika 91.

Slika 91. Izrada prirubnice na bridu



5.2.6 Izrada druge prirubnice na bridu

Iz odabranog brida kreirati prirubnicu (Edge Flange) duljine do odabranog vrhasusjedne prirubnice, slika 92.

Slika 92. Izrada druge prirubnice

5.2.7 Izrada pobrida

Izraditi pobrid (Hem) na prethodno kreiranoj prirubnici duljine (Lenght) 20mmi irine procjepa (Gap distance) od 3mm, slika 93.

Slika 93. Izrada pobrida

5.2.8 Izrada jezi ka

Na odabranoj plohi oplate nacrtati etverokut i iz njega kreirati jezi ak (Tab), slika94.

Slika 94. Izrada jezi ka



5.2.9 Sko avanje kuteva

Odstraniti kuteve (Break Corner) sko avanjem (Chamfer) za 5mm, slika 95.

Slika 95. Sko avanje kuteva

5.2.10 Savijanje jezi ka

Skicirati horizontalnu crtu na odabranoj plohi i saviti (Sketched Bend) jezi ak za90° tako da je ploha ispod crte fiksna, a pod opcijom (Bend position) odabrati(Material Outside), slika 96.

Slika 96. Savijanje jezi ka

5.2.11 Oduzimanje materijala ekstruzijom

Skicirati kru nicu na vanjskoj plohi oplate i oduzeti materijal ekstrudiranjem krozcijeli model, slika 97.




5.2.12 Izravanavanje lima

Pomo u opcije izravnavanja (Flattened) izravnati oplatu, slika 98.

Slika 98. Izravanavanje lima



6. VJE BA

6.1 MODELIRANJE OPRUGE

Slika 99. Model opruge

6.1.1 Koraci modeliranja opruge

• Skiciranje skice Usica1 ice opruge.• Skiciranje gornje projekcije krivulje Ulaz_TOP.• Skiciranje desne projekcije krivulje Ulaz_RIGHT.• Kreiranje krivulje Ulaz iz projekcija.• Kreiranje zavojite krivulje.• Skiciranje desne projekcije krivulje Izlaz_RIGHT.• Skiciranje prednje projekcije krivulje Izlaz_FRONT.• Kreiranje krivulje Izlaz iz projekcija.• Skiciranje skice Usica1 ice opruge.• Kreiranje kompozitne krivulje kao putanje.• Skiciranje kru nice kao profila.• Dodavanje materijala po putanji.



6.1.2 Skiciranje luka u ice opruge

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) nacrtati skicu naziva Usica1 s lukom sredi tau ishodi tu. Dimenziju radijusa povezati (Link value) s dimenzijom Radijus_usice=30mm, slika 100.

Slika 100. Skica luka u ice opruge

6.1.3 Skiciranje gornje projekcije krivulje ulaznog prijelaza

U ravnini gornjeg pogleda (TOP) nacrtati skicu naziva Ulaz_TOP s lukom od 90° ipo etnom to kom u ishodi tu. Dimenziju radijusa povezati (Link value) s dimenzijomRadijus_usice, slika 101.

Slika 101. Gornja projekcija krivulje

6.1.4 Skiciranje desne projekcije krivulje ulaznog prijelaza

U ravnini desnog pogleda (RIGHT) nacrtati skicu naziva Ulaz_RIGHT s lukom od90° i po etnom to kom koja je koicidentna s krajem luka u ice. Zavr na to kakoincidentna je sa sredi tem gornje projekcije krivulje, slika 102.

Slika 102. Desna projekcija krivulje



6.1.5 Kreiranje krivulje iz dviju projekcija

Kreirati krivulju (Projected Curve) prijelaza naziva Ulaz iz gornje i bo neprojekcije tj. iz skica Ulaz_TOP i Ulaz_RIGHT, slika 103.

Slika 103. Krivulja kreirana iz projekcija


Kreirati dodatnu ravninu Plane1 paralelnu s ravninom desnog pogleda (RIGHT) ikoincidentnu s krajnjom to kom krivulje Ulaz, slika 104.

Slika 104. Kreiranje dodatne ravnine Plane1

6.1.7 Skiciranje kru nice kao osnove za zavojitu krivulju

U dodatnoj ravnini Plane1 nacrtati skicu kru nice nazvanu Helix_Kruznica kojoj jesredi te koincideno s projekcijom ishodi ta, slika 105.

Slika 105. Kru nica kao osnova za zavojitu krivulju



6.1.8 Kreiranje zavojite krivulje

Iz prethodno nacrtane kru nice kreirati zavojitu krivulju (Helix) ukupne duljine200mm koja se sastoji od 15, slika 106.

Slika 106. Zavojita krivulja


Kreirati dodatnu ravninu Plane2 paralelnu s ravninom desnog pogleda (RIGHT) ikoincidentnu s krajnjom to kom krivulje Helix, slika 107.

Slika 107. Dodatna krivulja Plane2

6.1.10 Skiciranje desne projekcije krivulje ulaznog prijelaza

U ravnini Plane2 nacrtati skicu naziva Izlaz_RIGHT s lukom od 90° i ishodi temkoincidentnim s projekcijom ishodi ta. Dimenziju radijusa povezati (Link value) sdimenzijom Radijus_usice, slika 108.

Slika 108. Skica desne projekcije Izlaz_RIGHT



6.1.11 Skiciranje prednje projekcije krivulje ulaznog prijelaza

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) nacrtati skicu Izlaz_FRONT s po etnomto kom koincidentnom s projekcijom ishodi ta. Dimenziju radijusa povezati (Linkvalue) s dimenzijom Radijus_usice, slika 109.

Slika 109. Skica prednje projekcije Izlaz_FRONT

6.1.12 Kreiranje krivulje iz dviju projekcija

Kreirati krivulju (Projected Curve) prijelaza naziva Izlaz iz prednje i bo neprojekcije tj. iz skica Izlaz_FRONT i Izlaz_RIGHT, slika 110.

Slika 110. Kreiranje krivulje Izlaz

6.1.13 Skiciranje luka u ice opruge

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) nacrtati skicu naziva Usica2 s lukom sredi tau projekciji ishodi ta. Po etna to ka luka koincidentna je s krajnjom to kom krivuljeIzlaz. Dimenziju radijusa povezati (Link value) s dimenzijom Radijus_usice=30 mm,slika 111.

Slika 111. Skica luka u ice opruge



6.1.14 Kreiranje kompozitne krivulje

Od prethodno kreiranih skica Usica1 i Usica2 te krivulja Ulaz, Helix i Izlaz kreiratikompozitnu krivulju (Composite Curve) naziva Putanja koja e slu iti kao putanja zadodavanje materijala po putanji, slika 112.

Slika 112. Krivulja Putanja


Kreirati dodatnu ravninu Plane3 ija je normala tangentna na krivulju (Normal toCurve) skice Usica1 i koincidentna s njenom krajnjom to kom, slika 113.

Slika 113. Dodatna ravnina Plane3

6.1.16 Kreiranje kru nice kao osnove profila za dodavanje materijala poputanji

U kreiranoj dodatnoj ravnini Plane3 nacrtati skicu naziva Profil s kru nicomsredi ta u ishodi tu ravnine, slika 114.

Slika 114. Kru nica kao profil




Dodati materijal po putanji (Sweep) gdje e kompozitna krivulja Putanja bitiputanja, a profil skica Profil, slika 115.




6.2 KREIRANJE RAZLI ITIH KONFIGURACIJA MODELA OPRUGE

Slika 116. Konfiguracije modela opruge

6.2.1 Koraci kreiranja razli itih konfiguracija modela opruge

• Dodavanje jednad bi izme u dimenzija modela.• Povezivanje dimenzija s razli itim vrijednostima unutar tablice.



6.2.2 Dodavanje jednad bi izme u dimenzija modela

Dodati jednad bu za povezivanje dimenzije promjera kru nice koja slu i zaosnovu za kreiranje zavojite krivulje nazivanog D1 i radijusa u ice nazvaneRadijus_usice. Dimenzija D1 treba biti dvostruko ve a od dimenzije Radijus_usice.

Slika 117. Skice

Jednad ba glasi:"D1@Helix_Kruznica" = 2 * "Radijus_usice@Usica1"

6.2.3 Povezivanje dimenzija s razli itim vrijednostima unutar tablice

Dimenziju promjera ice D1 skice Profil, radijusa Radijus_usice skice Usica1 idimenzije Broj_zavoja i Duljina krivulje nazvane Helix prikazane na slici 118.potrebno je povezati s vrijednostima kao u tablici 2.

Slika 118. Dimenzije krivulje Helix

Tablica 2 Dimenzije i njihove vrijednosti u razli itimkonfiguracijama

Design Table for: OprugaD1@Profil Radijus_usice@Usica1 Broj_zavoja@Helix Duljina@Helix

Konfig-1 3 60 20 200Konfig-2 20 30 6 200Konfig-3 10 40 15 160Konfig-4 10 40 15 500

Na taj na in kreirat e se dodatne etiri konfiguracije modela opruge nazivaKonfig-1, Konfig-2, Konfig-3 i Konfig-4 prikazane na slici 116.



7. VJE BA

7.1 MODELIRANJE MASKE MOBITELA

Slika 119. Model maske mobitela

7.1.1 Koraci modeliranja maske mobitela

• Skiciranje luka radijusa 300mm i kreiranje povr ine ekstrudiranjem.• Skiciranje referentnih elipsi.• Skiciranje krivulje i profila za odrezivanje povr ine.• Odrezivanje povr ine skicom.• Kreiranje dodatne ravnine.• Kreiranje ravne povr ine.• Skiciranje dviju krivulja kao profila za kreiranje povr ine po putanji.• Kreiranje povr ine po putanji.• Kreiranje povr ine rotiranjem luka radijusa 100mm.• Odrezivanje povr ina rotiranom povr inom.• Skrivanje i povezivanje povr ina.• Kreiranje povr ine popunjavanjem.• Zrcaljenje povr ina.• Dodavanjem materijala zadebljanjem povr ina.• Skiciranje otvora i oduzimanje materijala ekstrudiranjem.• Kreiranje linearnog obrasca elipsi unutar skice.• Kreiranje otvora za gumbe oduzimanjem materijala ekstrudiranjem.



7.1.2 Skiciranje luka i kreiranje povr ine

U ravnini desnog pogleda (RIGHT) nacrtati luk (Centerpoint Arc) radijusaR=300mm sa sredi tem udaljenim od ishodi ta za 300mm tako da luk prolazi krozishodi te. Luk je potrebno ekstrudirati (Surface Extrude) u smjeru normale napozitivnoj ravnini skiciranja za 20mm, slika 120.

Slika 120. Skica luka i prikaz kreirane povr ine

7.1.3 Skiciranje referentnih elipsi

U ravnini (FRONT) prednjeg pogleda nacrtati dvije elipse (Ellipse) sa sredi timakoincidentnim s lijevim bridom kreirane povr ine, slika 121.

Slika 121. Skica elipsi

Nacrtane elipse potrebno je pretvoriti u referentni dio skice (ConstructionGeometry) vrstom crte to ka-crta-to ka, slika 122.



7.1.4 Skiciranje profila za odrezivanje povr ine

U istoj skici lijevi brid povr ine pretvoriti (Convert Entities) u du inu kao dio skice.Nacrtati krivulju (Spline) s po etnom to kom koincidentnom s gornjom krajnjomto kom prethodno kreirane du ine. Slijede e tri to ke krivulje koincidentne su sve om elipsom. Definirati naredne tri to ke krivulje i zatim nacrtati jo etiri to ke namanjoj elipsi tako da je zadnja to ka krivulje koincidentna donjoj krajnjoj to ki du ine,slika 122.

Slika 122. Skica profila za odrezivanje

Desno je prikazana krivulja s pripadnim kutovima nagibima (opcija ShowCurvature), slika122.

7.1.5 Odrezivanje povr ine

Povr inu odrezati (Surface Trim) s kreiranom skicom (Trim tool) tako da sezadr i (Pieces to keep) povr ina unutar skice, slika 123.

Slika 123. Povr ina nakon odrezivanja




Kreirati dodatnu ravninu Plane1 paralelnu s ravninom (FRONT) i udaljenom od njeu smjeru normale na pozitivnoj strani ravnine (FRONT) za 10mm, slika 124.

Slika 124. Kreiranje dodatne ravnine

7.1.7 Kreiranje ravne povr ine

U ravnini Plane1 skicirati profil pretvorbom zaobljenog brida povr ine u skicu spomakom (Offset Entities) 3mm te nacrtati du inu koincidentnu s ravnim bridompovr ine. Uz kori tenje odrezivanja (Trim) potrebno je dobiti prikazanu skicu, slika125. Kreirati ravnu povr inu (Planar Surface) ome enu (Bounding Entities)skiciranim profilom.

Slika 125. Kreiranje ravne povr ine



7.1.8 Skiciranje krivulje kao profila 1 za kreiranje povr ine po putanji

U ravnini (RIGHT) desnog pogleda skicirati krivulju (Spline) kroz tri to ke kojoj supo etna i zavr na to ka koincidentne s gornjim vrhovima povr ina, a srednja to kadefinirana prikazanim dimenzijama, slika 126.

Slika 126. Skica profila 1

7.1.9 Skiciranje krivulje kao profila 2 za kreiranje povr ine po putanji

U ravnini (RIGHT) desnog pogleda skicirati (Spline) kroz tri to ke kojoj su po etnai zavr na to ka koincidentne s donjim vrhovima povr ina, a srednja to ka definiranaprikazanim dimenzijama, slika 127.

Slika 127. Skica profila 2

7.1.10 Kreiranje povr ine po putanji

Od zakrivljenih rubova povr ina kreirati kompozitne krivulje (Composite Curve).Kreirati povr inu po putanji (Surface Loft) tako da su profili (Profiles) skice profila 1 i2, a vodilje (Guide Curves) zakrivljeni rubovi obaju povr ina, slika 128.

Slika 128. Kreiranje povr ine po putanji



7.1.11 Skiciranje luka radijusa 100mm za kreiranje povr ine rotiranjem

U ravnini (RIGHT) skicirati luk (3 Pt Arc) radijusa R=100mm s po etnom i krajnjomto kom koincidentnom s bridom ravne plohe te simetralu, slika 129.

Slika 129. Skica luka

7.1.12 Kreiranje povr ine rotiranjem

Kreirati povr inu rotiranjem (Surface Revolve) luka oko simetrale za 20° uprikazanom smjeru, slika 130.

Slika 130. Kreiranje povr ine rotiranjem

7.1.13 Odrezivanje povr ina

Odrezati povr ine (Surface Trim) kreiranom povr inom nastalom rotiranjem (Trimtool) tako da se zadr e (Pieces to keep) povr ine, slika 131.

Slika 131. Odrezivanje povr ina



7.1.14 Skrivanje i povezivanje povr ina

Sakriti (Hide Surface Body) zakrivljenu i povr inu nastalu rotiranjem, slika 132.

Slika 132. Skrivanje povr ina

Ostale povr ine povezati opcijom (Surface Knit).

7.1.15 Skiciranje luka radijusa 80mm

U ravnini (RIGHT) skicirati luk (3 Pt Arc) radijusa R=80mm s po etnom i krajnjomto kom koincidentnom s vrhovima otvora u ravnoj povr ini, slika 133.

Slika 133. Skica luka radijusa R=80mm

7.1.16 Kreiranje povr ine popunjavanjem

Odabiranjem skiciranog luka i rubova otvora na ravnoj povr ini (Patch Boundary)kreirati povr inu popunjavanjem (Surface Fill), slika 134.



Slika 134. Kreiranje povr ine popunjavanjem

7.1.17 Povezivanje povr ina

Sve povr ine povezati opcijom Surface Knit, slika 135.

Slika 135. Povezivanje povr ina

7.1.18 Zrcaljenje i povezivanje povr ina

Zrcaliti (Mirror) povezane povr ine (Bodies to Mirror) oko ravnine (RIGHT)desnog pogleda, a zatim sve povr ine povezati opcijom Surface Knit, slika 136.

Slika 136. Zrcaljenje povr ina



7.1.19 Dodavanje materijala zadebljenjem povr ina

Dodati materijal zadebljanjem povr ina (Thicken) na 1mm, slika 137.

Slika 137. Dodavanje materijala

7.1.20 Kreiranje otvora oduzimanjem materijala ekstrudiranjem

Na ravnoj povr ini skicirati otvor 30x30mm uz zaobljenja R=3mm kao osnovu zaoduzimanje materijala ekstrudiranjem kroz cijeli model, slika 138.


7.1.21 Skiciranje elipse

Na ravnoj povr ini skicirati i odrediti polo aj elipse, slika 139.

Slika 139. Skica elipse



7.1.22 Kreiranje linearnog obrasca unutar skice

Slika 140. Linearni obrazac elipsi

Kreirati linearni obrazac elipsi unutar skice (Linear Sketch Step and Repeat) s 4retka me usobne udaljenosti 10mm i 3 stupca me usobne udaljenosti 10mm uprikazanim smjerovima, slika 140.

7.1.23 Kreiranje otvora za gumbe oduzimanjem materijalaekstrudiranjem

Tako kreirana skica slu i za oduzimanje materijala ekstrudiranjem kroz cijelimodel, slika 141.




8. VJE BA

8.1 KREIRANJE SKLOPA POKLOPCA I KU TA

Slika 142. Sklop poklopca i ku ta

8.1.1 Koraci sklapanja poklopca i ku ta

• Smje tanje dijelova u sklop.• Kreiranje veze me u bridovima.• Kreiranje veze me u bo nim plohama.• Kreiranje veze me u gornjim plohama.



8.1.2 Smje tanje dijelova u sklop

Dijelove (Part) poklopac i ku te smjestiti u sklop (Assembly) tako da je ishodi tepoklopca koincidentno s ishodi tem sklopa (Origin). Poklopac mora biti fiksan(Fixed), a ku te pomi no (Float), slika 143.

Slika 143. Dijelovi sklopa

8.1.3 Kreiranje veze me u bridovima

Odabrane bridove povezati (Mate) relacijom koincidentnosti. Pozicija ku ta jonije definirana jer jo postoje stupnjevi slobode koji se trebaju ograni iti novimvezama, slika 144.

Slika 144. Povezivanje bridova relacijom koincidentnosti



8.1.4 Kreiranje veze me u bo nim plohama

Odabrane bridove povezati relacijom koincidentnosti tako da se nalaze u istojravnini, slika 145.

Slika 145. Povezivanje ploha relacijom koincidentnosti

8.1.5 Kreiranje veze me u gornjim plohama

Odabrane bridove povezati relacijom koincidentnosti, slika 146

Slika 146. Povezivanje ploha relacijom koincidentnosti



8.2 KREIRANJE SLO ENIJEG SKLOPA

Slika 147. Sklop i njegovi dijelovi

8.2.1 Koraci sklapanja

• Smje tanje nosa a.• Smje tanje dijelova zgloba.• Povezivanje ploha nosa a i glavine relacijom koncetri nosti.• Povezivanje ploha nosa a i glavine relacijom koincidentnosti.• Povezivanje ploha glavine i kocke zgloba relacijom koncetri nosti.• Povezivanje ploha glavine i kocke zgloba relacijom koincidentnosti.• Povezivanje ploha kocke zgloba i druge glavine relacijama koncentri nosti i

koincidentnosti.• Povezivanje nosa a i druge glavine relacijom paralelnosti.• Povezivanje manjeg zatika i druge glavine relacijama koncetri nosti i

tangentnosti.• Povezivanje drugog manjeg zatika.• Povezivanje ve eg zatika i glavine relacijama koncetri nosti i tangentnosti.• Smje tanje podsklopa u sklop.• Povezivanje podsklopa ru ice s glavinom.• Rotiranje dijelova sklopa.



8.2.2 Smje tanje nosa a

Nosa smjestiti u sklop kao fiksni dio tako da je ishodi te nosa a koincidentno sishodi tem sklopa, slika 148.

Slika 148. Smje tanje fiksnog

8.2.3 Smje tanje dijelova zgloba

Dijelovi zgloba (dvije glavine i zglobna kocka) smje taju se kao pomi ni dijelovi,slika 149.

Slika 149. Smje tanje pomi nih djelova

a. Povezivanje ploha nosa a i glavine relacijom koncetri nosti

Odabrane zaobljene plohe nosa a i glavine povezati relacijom koncentri nosti(Concentric). Pomi ni dio mo e se tada pomicati (Move Component) u prikazanomsmjeru te rotirati (Rotate Component), slika 150.

Slika 150. Povezivanje relacijom koncentri nosti



b. Povezivanje ploha nosa a i glavine relacijom koincidentnosti

Odabrane plohe povezati relacijom koincidentnosti (Coincident). Nakon togapomi ni dio mo e se samo rotirati, slika 151.

Slika 151. Povezivanje relacijom koincidentnosti

c. Povezivanje ploha glavine i kocke zgloba relacijom koncetri nosti

Odabrane zaobljene plohe povezati relacijom koncentri nosti, slika 152.

Slika 152. Povezivanje relacijom koncentri nosti

d. Povezivanje ploha glavine i kocke zgloba relacijom koincidentnosti

Odabrane plohe povezati relacijom koincidentnosti (Coincident), slika 153.

Slika 153. Povezivanje relacijom koincidentnosti



e. Povezivanje ploha kocke zgloba i druge glavine relacijamakoncentri nosti i koincidentnosti

Odabrane zaobljene plohe na lijevom prikazu (kocke zgloba i druge glavine)povezati relacijom koncentri nosti, a zatim plohe ozna ene na desnom prikazupovezati relacijom koincidentnosti, slika 154.

Slika 154. Povezivanje relacijama koncentri nosti ikoincidentnosti

Slika 155. Sklop nakon povezivanja

f. Povezivanje nosa a i druge glavine relacijom paralelnosti

Donju plohu druge glavine povezati relacijom paralelnosti (Parallel) s prikazanojplohom nosa a, slika 156.

Slika 156. Povezivanje relacijama koincidentnosti



g. Povezivanje manjeg zatika i druge glavine relacijama koncetri nosti itangentnosti

Odabrane zaobljene plohe na lijevom prikazu (druge glavine i manjeg zatika)povezati relacijom koncentri nosti, a zatim ravnu plohu zatika prikazanu na desnomprikazu povezati relacijom tangentnosti s zaobljenom plohom druge glavine, slika157.

Slika 157. Povezivanje relacijama koncentri nosti i tangentnosti

h. Povezivanje drugog manjeg zatika

Isti manji zatik kori ten u pro lom koraku smjestiti u sklop kao drugi manji zatik tega povezati s provrtom druge glavine, slika 158.

Slika 158. Povezivanje drugog manjeg zatika

i. Povezivanje ve eg zatika i glavine relacijama koncetri nosti itangentnosti

Ve i zatik povezati s glavinom istim relacijama kao u prethodna dva koraka, slika159.

Slika 159. Povezivanje relacijama koncentri nosti i tangentnosti



8.2.4 Smje tanje podsklopa u sklop

U sklop smjestiti sklop ru ice, slika 160.

Slika 160. Smje tanje podsklopa u sklop

a. Povezivanje podsklopa ru ice s glavinom

Zaobljene plohe povezati relacijom koncentri nosti, a ravne plohe relacijamakoincidentnosti, slika 161.

Slika 161. Povezivanje podsklopa ru ice s glavinom

8.2.5 Rotiranje dijelova sklopa

Rotiranjem ru ice rotirat e se i ostali dijelovi zgloba zbog me usobnih relacijaveza dok e nosa ostati nepomi an, slika 162.

Slika 162. Rotiranje dijelova sklopa



9. VJE BA

9.1 Modeliranje i sklapanje arke

Slika 163. Prikaz sklopa arke

9.1.1 Koraci modeliranja i sklapanja arke

• Kori tenje skice Layout for cuts.• Povezivanje kota jednad bama (Equations).• Isklju ivanje zna ajki (Suppressing features) za kreiranje (Part

configurations).• Sklapanje dijelova.• Kreiranje novog dijela unutar sklopa.



9.1.2 Kreiranje osnovnog dijela

Otvoriti novi dio i u ravnini (FRONT) nacrtati vertikalnu crtu du ine 60mm po ev iod ishodi ta koordinatnog sustava, slika 164.

Slika 164. Vertikalna crta du ine 60mm

9.1.3 Ekstrudiranje profila skice

Nacrtanu crtu ekstrudirati (Extrude Boss/Base) na dubinu 120mm simetri no sobzirom na ravninu (FRONT) u oba smjera (Mid Plane) i debljine 5mm (Thickness),slika 165.

Slika 165. Ekstrudiranje modela

9.1.4 Kreiranje u ice

Odabrati plohu te na njoj nacrtati kru nicu s sredi tem na gornjem desnom vrhutako da je tangentna na suprotni brid, slika 166., a zatim dodati materijal po putanji,slika 167.

Slika 166. Kru nica za kreiranje u ice



Slika 167. Ekstrudiranje u ice

9.1.5 Izrada provrta za svornjak

Na plohi nacrtati kru nicu, a zatim oduzeti materijal ekstrudiranjem (ExtrudeBoss/Base) kroz cijelu u icu (Through All), slika 168.

Slika 168. Izrada provrta kroz u icu

9.1.6 Izrada provrta za vijke s ravnom glavom

Na prednjoj plohi postaviti dva provrta (Hole Wizard) za vijak M8 prema standardu(Ansi Metric) i kotirati njihov polo aj, slika 169.

Slika 169. Provrti za vijak M8

9.1.7 Dodavanje veza izme u kota pomo u jednad bi

Ukoliko se eli dodati veza izme u nekih kota tako da promjenom jedne dolazi dopromjene ostalih kota prema nekoj jednad bi koristi se alat (Equations) koji se nalaziu alatnoj traci (Tools). Pri tome se u dijalo kom okviru upisuje eljena jednad ba,slika 170.



U ovom primjeru kota 30mm, slika 170. treba biti dvostruko manja od kote 60mm,slika 164., a kota 40mm, slika 169. tri puta manja od kote 120mm koja predstavljadubinu ekstrudiranja (korak 9.1.3). Da bi se kote prikazale i omogu io njihov odabirodabrati lijevom tipkom mi a one zna ajke koje su definirane tra enim kotama, azatim u dijalo ki okvir (New Equation) upisati jednad bu.

Slika 170. Dijalo ki okviri za upis jednad bi

9.1.8 Zrcaljenje provrta za vijke

Oko ravnine (FRONT) zrcaliti provrte za vijke (Mirror) tako to se odaberu sastabla modela ili sa grafi kog podru ja, slika171.

Slika 171. Zrcaljenje provrta za vijke

9.1.9 Izrada skice Layout for cuts

Otvoriti skicu na prednjoj plohi modela, odabrati rub, a zatim kreirati crtu naudaljenosti 1mm od odabranog ruba (Offset Entities), slika 172.

Slika 172. Odabir ruba za izradu skice (Layout)



Nacrtati ostale crte na skici koriste i alate (Convert Entities, Extend), slika 173.

Slika 173. Skica dobivena pretvorbom elemenata

Nacrtati i dimenzionirati dvije vertikalne crte, slika 174.

Slika 174. Crtanje vertikalnih crta

Vertikalne crte zrcaliti oko prethodno nacrtane osi koja prolazi kroz ishodi tekoordinatnog sustava, slika 175.

Slika 175. Zrcaljenje elemenata skice

Za kote 24mm napisati jednad bu u kojoj su one 1/5 du ine modela (120mm),slika 175. Dodavanje ove veze vr i se na isti na in kao i u koraku 9.1.7.

Sada je potrebno zatvoriti tu skicu i u stablu modela promijeniti joj ime u Layout forcuts.



9.1.10 Izrada prve skice za odrezivanje u ica

Otvoriti novu skicu na prednjoj plohi osnovnog tijela arke, a zatim koriste i alat(Convert Entities) kopirati vanjski okvir skice Layout for cuts. Kopiranje se vr i takoto se najprije odabere du ina pa opcija (Closed Contour) u okviru (Resolve

Ambiguity), slika 176.

Slika 176. Odabir prve du ine za kopiranje skice

Vertikalne crte potrebno je kopirati koriste i alat (Offset Entities) tako da supomaknute 1mm, slika 177.

Slika 177. Kopiranje vertikalnih crta s pomakom

Orezati vi ak crta (Trim), slika 178.

Slika 178. Odrezivanje vi ka crta

Pomo u dobivene skice, kojoj u stablu modela promijenimo ime u 3Cuts, odrezatimodel (Extruded Cut) na jednu i na drugu stranu (Through All), slika 179.

Slika 179. Prvi dio arke



9.1.11 Izrada druge skice za odrezivanje u ica

Vratiti se u stablu modela korak unazad povla enjem trake (Rollback bar) iznadskice 3Cuts, a ispod skice Layout for cuts.

Zatim otvoriti novu skicu pod imenom 2Cuts na prednjoj plohi osnovnog tijelaarke, a zatim koriste i alate (Convert Entities) kopirati vanjski okvir skice Layout for

cuts na isti na in kao u slu aju skice "3Cuts".Vertikalne crte kopirati koriste i alat (Offset Entities) tako da su pomaknute 1mm,

slika 180.

Slika 180. Kopirane vertikalne crte s pomakom

Odstraniti vi ak crta (Trim), slika 181.

Slika 181. Odrezivanje vi kova crta

Pomo u dobivene skice 2Cuts, odrezati model (Extruded Cut) na jednu i nadrugu stranu (Through All), slika 182.

Slika 182. Drugi dio arke

U stablu modela sakriti (Hide) skicu Layout for cuts (desna tipka mi a na imeskice).



9.1.12 Razmje taj dijelova (Parts Configurations)

U stablu modela povu i traku (Rollback bar) tako da se ona nalazi ispod svihzna ajki koje su kreirane.

Na dnu stabla nalazi se gumb za otvaranje pogleda (ConfigurationManager).Desnom tipkom mi a odabrati ime dijela i otvoriti dijalo ki okvir (Add Configuration),a zatim u prozoru (Configuration Name) upisati ime OuterCuts, slika 183.

Slika 183. Dijalo ki okvir (Add Configuration)

Na dnu stabla otvoriti ponovo pogled (FeatureManager), a zatim desnom tipkommi a odabrati zna ajku 2Cuts i opciju (Suppress) nakon ega ta zna ajka poprimisivu boju.

Ponoviti postupak dodavanja imena InnerCuts (Configuration Name) za drugi dioarke 3Cuts. Nakon toga opet otvoriti pogled (FeatureManager), u stablu modela za

zna ajku 2Cuts te odabrati opciju (Unsuppress), a za zna ajku 3Cuts opciju(Suppress).

9.1.13 Sklapanje dijelova u sklop

Otvoriti novi sklop (Assembly), prikazati koordinatni sustav (View, Origins), azatim ubaciti dio u garafi ko podru je sklopa tako da se poklapaju koordinatni sustavidijela i sklopa, slika 184.

Slika 184. Postavljanje dijelova arke u sklop



Ubaciti drugi dio arke u sklop na taj na in to se dr i tipku Ctrl na tipkovnici,lijevom tipkom mi a primi prvi dio i povu e pokraj njega, a zatim se koriste i alate(Move Component, Rotate Component) drugi dio okrene, slika 185.

Slika 185. Dva ista dijela unutar sklopa

U stablu modela desnom tipkom mi a kliknuti na drugu komponentu koja jeuba ena u sklop, odabrati opciju (Component Properties, Use namedconfiguration), a zatim iz liste odabrati ime drugog dijela OuterCuts. Drugi dio seautomatski promijeni, slika 186.

Slika 186. Promjena oblika jednog od dijelova

Dodati veze izme u povr ina (Coincident Mate, Concentric Mate), slika 187.

Slika 187. Postavljanje veza izme u povr ina

Dio OuterCuts mo e se okretati (Move Component) u odnosu na dio InnerCuts,slika 188.

Slika 188. Okretanje dijelova arke



9.1.14 Kreiranje novog dijela unutar sklopa

Unutar sklopa kreirati svornjak koji e povezivati oba dijela arke. Da bi seomogu ilo kreiranje svornjaka potrebno je u izborniku (Insert) odabrati opciju(Component, New Part) nakon ega se otvori dijalo ki okvir u kojem se upisuje imenovog dijela.

Pokaziva mi a promijeni oblik i tra i da se odabere povr ina na koju e se vezatinovi dio, slika 189. U alatnoj traci je ujedno uklju en alat (Edit Part).

Slika 189. Kreiranje novog dijela unutar sklopa

Pomo u alata (Offset Entities) napraviti kru nicu koja je udaljena 0,25mm odkru nog brida provrta u ice, a zatim zatvoriti skicu, slika190.

Slika 190. Skica kru nice s pomakom

Odabrati unutra nju povr inu na dijelu 2Cuts i na njoj otvoriti novu skicu u kojojtreba kreirati crtu na osnovu postoje eg ruba, a zatim zatvoriti skicu, slika 191.

Slika 191. Skica putanje za dodavanje materijala po krivulji



Dodati materijal po putanji (Sweep): za putanju (Path) odabrati crtu sa zadnjeskice, a za profil (Profile) kru nicu sa predzadnje skice, slika 192.

Slika 192. Kreiranje tijela svornjaka dodavanjem materijala pokrivulji

Izradu glave svornjaka zapo inje se odabirom elne povr ine tijela svornjaka, slika193.

Slika 193. Odabir povr ine za izradu glave svornjaka

Na toj povr ini otvoriti skicu u kojoj treba nacrtati kru nicu istog promjera kao ivanjski promjer u ice, odnosno dodati vezu (Coradial), a zatim ju ekstrudirati(Extruded Boss/Base) na dubinu 3mm, slika 194.

Slika 194. Ekstrudiranje glave svornjaka

Napraviti kuglasto ispup enje na eonoj povr ini glave svornjaka pomo u alata(Dome) koji se nalazi na traci s alatima (Features). Postaviti visinu zaobljenja(Height) na 3mm, slika 195.

Slika 195. Izrada kuglastog ispup enja na glavi svornjaka

U traci s alatima odabrati (Edit Part) i spremiti sklop. Kako su zadane odre eneveze izme u kota pomo u jednad bi, mogu e je promijeniti ukupnu du inu arke.Nakon promjene obnoviti sklop alatom (Rebuild).



10. Modeliranje i sklapanje zatvara a

3

2

1

4

5

28

Slika 196. Sklop zatvara a, njegovi dijelovi i crte sklopa



10.1.1 Modeliranje pozicije 1

AA

A-A

8,5

3316

3

Ø11M20

Ø6,5

22

Slika 197. Model i crte pozicije 1



10.1.2 Modeliranje pozicije 2 i 3

92

19,532

12,7

22°

8

5,5

R6

3

27°R6,35

Ø5

6,4

1935

R6,35

8°

Slika 198. Model i crte pozicije 2 i 3 (pozicija 3 se dobijezrcaljenjem InsertàMirror Part)




50,8

38,12822

15,5 16

16

9,67

2

R1R2

R0,25Ø5Ø6

,5

R6,35





2530

M6

Ø11

6,35

5

89




10.1.5 Sklapanje dijelova

Slika 201. Sklop zatvara a

Prvi dio iji se koordinatni sustav poklapa s koordinatnim sustavom sklopa jepozicija 1. Nakon toga se u sklop dodaje pozicija 4, zatim pozicija 2, 3, 5. (Mate,Concentric, Coincident)



11. VJE BA

11.1 Izrada 2D crte a (Drawing)

Slika 202.

11.1.1 Ova vje ba obuhva a

• Povla enje sastavnica kreiranih u ACAD 2002.• Otvaranje predlo ka (Drawing Template).• Priprema predlo ka (Drawing Template Format).• Promjena svojstava kota.• Kreiranje crte a (Drawing).• Pomicanje pogleda.• Kotiranje crte a.• Modificiranje dimenzija.• Otvaranje novog lista (Drawing Sheet).



11.1.2 Povla enje sastavnica iz ACAD 2002

Ukoliko se eli povu i sastavnica koja je snimljena u formatu .dxf tada trebapokrenuti SolidWorks i otvoriti postoje i dokument (Open). U dijalo kom okviru kojise pojavi odabrati onaj format papira koji se eli ubaciti, nakon ega se pojavidijalo ki okvir u kojem se opcije postavljaju ovisno o potrebi, slike 203. i 204.

Prilikom snimanja, format papira se mo e snimiti kao predlo ak na osnovu kojegse mo e izra ivati tehni ka dokumentacija.

Slika 203.

Slika 204.



11.1.3 Otvaranje crte a na osnovu predlo ka (Drawing Template)

Da bi se otvorio novi crte na osnovu postoje eg predlo ka potrebno je otvoritinovi crte (New, Drawing), odabrati opciju (Templates) nakon ega se otvoridijalo ki okvir gdje treba odabrati opciju (Custom sheet format) te prona i predlo ak(Browse), slika 205.

Slika 205. Prozor za odabir formata

11.1.4 Priprema predlo ka

Ukoliko se eli ne to promijeniti na predlo ku (npr. tekst u sastavnici koji treba bitiisti na svakom crte u) u podru ju crte a kliknuti desnu tipku mi a, odabrati opciju(Edit Sheet Format, Properties) nakon ega se mo e promijeniti izgled i sadr ajsastavnice.

Osim promjene izgleda formata mogu e je promijeniti i ostale postavke koje seti u kota, teksta, pogleda itd. (Tools, Options).

Kada se eli spremiti predlo ak u izborniku (File) odabere se opcija (Save SheetFormat) nakon ega se pojavi dijalo ki okvir u kojem se pronalazi mjesto gdje e sesnimiti predlo ak, slika 206.

Slika 206. Prozor za spremanje formata



11.1.5 Promjena svojstava crte a

Kada se ele promijeniti postavke koje odre uju izgled crte a (npr kota, jedinica,strelica itd.) u izborniku (Tools) odabere se opcija (Options) pri emu se otvaradijalo ki okvir u kojem se nalazi popis opcija koje je mogu e promijeniti, slika 207.

Slika 207. Prozor za pode avanje osnovnih postavki

11.1.6 Kreiranje crte a (Drawing)

Nakon to se otvori novi crte (Drawing) projekcije 2D crte a na osnovupostoje eg 3D modela mogu e je dobiti na dva na ina:

1. Tako da se otvori dio/sklop za koji se radi crte . U izborniku (Window)odabrati opciju (Tile Window Horizontally), a zatim lijevom tipkom mi apovu i dio/sklop iz stabla modela u podru je crte a pri emu programautomatski kreira tri standardne projekcije.

2. Tako da se otvori dio/sklop za koji se radi crte . U izborniku (Window)odabrati opciju (Tile Window Horizontally), u traci s alatima (Drawing)odabrati alat (Named View), a zatim lijevom tipkom mi a povu i dio/sklop izstabla modela u podru je crte a. Pri tome se otvara s desne strane izbornik ukojem se odabire pogled (orijentacija projekcije), slika 209.

Ukoliko se prilikom ubacivanja projekcija na crte pojavi dijalo ki okvir, slika 208. unjemu se mo e uklju iti ili isklju iti prikaz tangenti koje se pojavljuju na prijelazu szaobljenja na ravne povr ine.

Slika 208. Dijalo ki okvir za prikaz ili brisanje tangenti



Slika 209. Okvir za izbor orijentacije pogleda

Kao primjer prikazane su tri projekcije modela Poklopac.sldprt, slika 210.

Slika 210. Projekcije poklopca

Da bi se pojedini pogled mogao pomicati odabrati pogled lijevom tipkom mi a, azatim ga pomicati kada pokaziva promijeni oblik (Pan).

11.1.7 Kotiranje crte a

Kotirati crte mogu e je na dva na ina:1. Dodavanjem svih kota na crte koje su kreirane pri izradi skica tijekom

modeliranja dijela : U izborniku (Insert) odabrati (Model Items) pri emu seotvara dijalo ki okvir, slika 211. u kojem se odabiru opcije (Dimensions,Import items into all views, Eliminate duplicate model dimensions),slika212.

2. Samostalno dodavanje kota na projekcije: U tu svrhu koristi se alat(Dimension) pri emu se kotiranje obavlja tako da se lijevom tipkom mi aodaberu bridovi i potvrdi smje taj kote. Ukoliko je kotni broj pri tome u zagradipotrebno je u izborniku (Tools, Optons, Document Properties, Dimensions)isklju iti opciju (Add parentheses by default).



Slika 211. Dijalo ki okvir (Insert Model Items)

Slika 212. Kotiranje crte a

11.1.8 Modificiranje dimenzija

Promjenom neke od dimenzija bilo na crte u bilo na modelu to se automatskireflektira na sve dokumente koji sadr e dio/sklop na kojem je do lo do promjene.Ukoliko se promjena dimenzije eli napraviti u crte u dvostruko kliknuti lijevom tipkommi a na dimenziju i u dijalo kom okviru (Modify) promijeniti veli inu, a zatim obnoviticrte (Rebuild), slika 213.

Slika 213. Modificiranje dimenzija



11.1.9 Novi list (Drawing Sheet)

Dodati novi list u istom dokumentu crte a mogu e je preko izbornika (Insert) ukojem se odabire opcija (Sheet) pri emu se otvara dijalo ki okvir, slika 214.

Slika 214. Prozor za otvaranje novog lista (Drawing Sheet)

11.1.10 Ure ivanje crte a

Osim standardna tri pogleda na crte je mogu e postaviti detalj karakteristi nogmjesta na nekoj od postoje ih projekcija (Detail View), projicirani pogled (ProjectedView), pomo ni pogled (Auxiliary View), presjek postoje eg pogleda s presje nomravninom (Section View), djelomi ni presjek postoje eg pogleda (Broken-outSection).

Da bi se crte popunio svim potrebnim znakovima obrade, osima, znakovima zazavarivanje itd. koriste se alati u alatnoj traci (Annotation). Za promjenu vrste idebljina crta koriste se alati u alatnoj traci (Line Format).

Kao primjer, slika 215. prikazan je crte a poklopca.

Slika 215. Crte poklopca



11.2 Kreiranje sastavnice i pozicija dijelova u sklopu (Bill ofMaterials)

Slika 216. Crte s tablicom dijelova i pozicija

11.2.1 U ovoj vje bi se prikazuje

• Postavljanje opcija crte a.• Ubacivanje sastavnice dijelova (Bill of Materials).• Promjena sadr aja sastavnice dijelova.• Prikazivanje oznaka pozicija dijelova u sklopu.



11.2.2 Postavljanje opcija crte a

Otvoriti novi crte i ubaciti izometrijski prikaz sklopa ujoint.sldasm na A3 formatpapira, slika 217.

Slika 217. Ubacivanje izometrijskog prikaza sklopa

U izborniku (Tools, Options) pod opcijom (System Options, Drawings) provjeritida li je odabrana opcija (Automatic update of BOM), slika 218.

Slika 218. Dijalo ki okvir (System Options)



Pod opcijom (Document Properties, Detailing) postaviti opcije, slika 219. i 220.

Slika 219. Dijalo ki okvir (Document Properties)

Slika 220. Dijalo ki okvir (Document Properties)

11.2.3 Ubacivanje sastavnice dijelova

U izborniku (Insert) odabrati opciju (Bill of Materials) pri emu se pojavi dijalo kiokvir, slika 221. U njemu se odabere standardni predlo ak bomtemp.xls to otvaradijalo ki okvir koji slu i za smje taj sastavnice na crte , slika 222.



Slika 221. Dijalo ki okvir (Select BOM Template)

Slika 222. Dijalo ki okvir (Bill of Materials Properties)

11.2.4 Promjena sadr aja sastavnice dijelova

Da bi se promijenio sadr aj sastavnice (Bill of Materials) desnom tipkom mi akliknuti na sastavnicu i odabrati opciju (Edit Bill of Materials). Nakon to se otvoriExcel tablica u njoj je mogu e mijenjati tekst prema potrebi, slika 223.

Slika 223. Sastavnica (Bill of Materials)

11.2.5 Prikazivanje oznaka pozicija dijelova u sklopu

Za prikaz oznaka pozicija na sklopnom crte u koristi se alat (Balloon) iz alatnetrake (Annotation). Nakon to se promijene sve postavke prema potrebi dobije sesklopni crte , slika 216.



12. VJE BA

12.1 Modeliranje re etke (3D Sketching)

Koriste i SolidWorks mo e se kreirati 3D skica koja se koristi kao putanja priupotrebi alata (Sweep), kao krivulja za vo enje pri upotrebi alata (Loft) ili kod izradecijevovoda (Piping).

Slika 224. Model re etke

12.1.1 U ovoj vje bi pokazat e se uvod u 3D skiciranje

• Izrada skice relativno u odnosu na koordinatni sustav.• Dimenzioniranje u 3D prostoru.• Zrcaljenje kreiranih zna ajki.



12.1.2 Kreiranje ½ okvira re etke koriste i 3D skicu

a. Kreiranje vanjskog okvira

Koriste i alat (3D Sketch) otvoriti novu skicu i u XY ravnini uzdu X osi nacrtaticrtu du ine 135mm po ev i od ishodi ta, nastaviti uzdu Y osi crtu du ine 15mm teponovo uzdu X osi crtu du ine 15mm.

Crta du ine 240mm nalazi se na Z osi u YZ ravnini. Za prebacivanje iz jedne udrugu ravninu koristi se tipka Tab na tipkovnici. Na osnovu slike potrebno je dovr iti iostatak putanje, slika 225.

Slika 225. Osnovni okvir re etke

Sva spojna mjesta je potrebno zaobliti radijusom R5mm, slika 226.

Slika 226. Zaobljavanje crta pod pravim kutom

Otvoriti 2D skicu i u ravnini (RIGHT) nacrtati kru nicu promjera ø5mm u sredi tukoordinatnog sustava, slika 227.

Slika 227. Profil okvira re etke



Koriste i alat (Sweep) provu i profil kru nice uzdu 3D putanje, slika 228.


b. Kreiranje popre ne cijevi re etke

U ravnini (FRONT) nacrtati kru nicu promjera ø4mm koja se nalazi 11mm odishodi ta koordinatnog sustava, slika 229 te je ekstrudirati do povr ine profila nadrugoj strani (Up to Surface), slika 230.

Slika 229. Profil popre ne cijevi

Slika 230. Ekstrudiranje popre ne cijevi



c. Kreiranje linearnog obrasca

Pod izbornikom (View) odabrati opciju (Temporary Axes) koja slu i kao smjer zakreiranje 6 redaka s razmakom 22mm, slika 231.

Slika 231. Linearni obrazac popre ne cijevi

12.1.3 Kreiranje druge polovice re etke (Mirror)

Odabrati krajnju ravnu povr inu oko koje se zrcali geometrija re etke pri tome jepotrebno da je odabrana opcija (Bodies to Mirror), slika 232.

Slika 232. Model re etke



13. PRIMJERI ZA VJE BEPrimjer 1:

Primjer 2:



Primjer 3:

Primjer 4:



Primjer 5:

Primjer 6:



Primjer 7:

Primjer 8:



Primjer 9:

Primjer 10:



Primjer 11:

Primjer 12:



Primjer 13:

Primjer 14:



Primjer 15:

Primjer 16:



Primjer 17:

Primjer 18:



Primjer 19:

Primjer 20:



Primjer 21:

Primjer 22:

Documents

oblikovanje pomoću računala 33