CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIEODDZIAŁ W POZNANIU

OCHRONA ŚRODOWISKAW GOSPODARSTWIE ROLNYM PRZED ZAGROŻENIAMI

Z PRODUKCJI ROLNICZEJ

POZNAŃ 2009

2

Centrum Doradztwa Rolniczego w BrwinowieOddział w Poznaniu

61-659 Poznań, ul. Winogrady 63www.cdr.gov.pl

poznan@cdr.gov.pl

Zespół autorów:

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w PoznaniuIwona Kajdan-ZysnarskaDanuta Nowak

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w WarszawieJan Balcerzak

Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w PoznaniuJolanta Gliszczyńska

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w GdańskuKrzysztof Pałkowski

ISBN – 978-83-60232-29-3

Redakcja: Łukasz Bocheński

Opracowanie graficzne: Alicja Zygmanowska

Zdjęcia: Alicja Zygmanowska, „DigiTouch”

Druk:Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie

Oddział w Poznaniu61-659 Poznań, ul. Winogrady 63

tel. 061 823 20 81, fax 061 820 19 71nr zlec.19/2009, nakład 1000 egz.

3

Spis treści

Wstęp 5

I. Kompetencje i zadania Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska orazRegionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska

7

1. Struktura, kompetencje i zadania GDOŚ 82. Formy ochrony przyrody w Polsce 93. Zadania regionalnych dyrekcji ochrony środowiska dotyczące

dokumentacji przyrodniczych. 13

II. Gospodarka wodno – ściekowa w gospodarstwach rolnych 151. Rodzaje korzystania z wód 162. Pozwolenia wodnoprawne i operaty 173. Rodzaje ścieków w gospodarstwach i sposoby ich odprowadzania 204. Rolnicze wykorzystanie ścieków 215. Przydomowe oczyszczalnie ścieków 24

III. Korzystanie ze środowiska 271. Podmioty korzystające ze środowiska 282. Opłaty za korzystanie ze środowiska 293. Odraczanie, umarzanie, zwolnienia z opłaty za korzystanie ze środowiska 32

IV. Gospodarka odpadami w gospodarstwie rolnym 371. Klasyfikacja odpadów 382. Zasady gospodarowania odpadami 403. Obowiązki posiadacza odpadów 404. Materiały izolacyjne i konstrukcyjne zawierające azbest 425. Utrzymywanie czystości i porządku w gospodarstwach i gminach 43

V. Ocena oddziaływania gospodarstw rolnych na środowisko 451. Pojęcie oceny oddziaływania przedsięwzięć 462. Kwalifikacja przedsięwzięć do oceny oddziaływania na środowisko 463. Wniosek o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na

realizację przedsięwzięcia (decyzja środowiskowa) 48

4. Ocena oddziaływania na środowisko – schematy postępowań 545. Ocena oddziaływania na obszary Natura 2000 606. Pozwolenia zintegrowane 62

VI. Wykaz aktów prawnych 66

VII. Załączniki 69

VIII. Dane adresowe 79

4

5

WSTĘPDziałalność rolnicza wywiera istotny wpływ na jakość środowiska naturalnego. Wynika to

przede wszystkim z faktu, że produkcja rolnicza w zdecydowanej części wymaga stosowaniawielu przemysłowych środków produkcji - nawozów mineralnych, środków ochrony roślin,które nieumiejętnie lub zastosowane w nadmiernej ilości mogą powodować istotne zagro-żenie dla środowiska.

Widocznym efektem takiego działania są także spadek urodzajności gleby, obniżkaplonowania roślin, zakłócenie przebiegu wegetacji roślin, ale przede wszystkim postępującyproces degradacji oraz znaczny spadek wartości użytkowej gleby.

Również w toku produkcji zwierzęcej powstają duże ilości nawozów naturalnych zaso-bnych w azot i fosfor, których niewłaściwe stosowanie oraz przechowywanie może stanowićźródło zanieczyszczenia środowiska, zwłaszcza wód.

Ocenia się, że około połowa corocznego spływu biogenów (składników odżywczych doświata roślinnego, w tym do roślin żyjących w zbiornikach wodnych) pochodzi z zanie-czyszczeń obszarowych tj. będących następstwem wypłukiwania substancji z pól uprawnychi zabudowań wiejskich bezpośrednio do rzek i jezior.

Innymi czynnikami powodującymi degradację środowiska w działalności rolniczej są: nie-prawidłowa gospodarka ściekowa w obrębie gospodarstwa, emisja do powietrza substancjigazowych i pyłowych pochodzących z intensywnego chowu lub hodowli zwierząt, niewłaś-ciwe postępowanie z odpadami.

Gospodarstwa rolne podobnie jak inne podmioty funkcjonujące w gospodarce rynkowejmuszą produkować zgodnie z potrzebami społecznymi i jednocześnie maksymalizowaćefekty produkcyjne oraz ekonomiczne, wymuszane rynkową konkurencją. Osiąganie celówprodukcyjnych i ekonomicznych w rolnictwie nie zawsze idzie w parze z celami środowisko-wymi i ogólnospołecznymi.

Rozwojowi gospodarki towarzyszy zużywanie zasobów naturalnych, takich jak: ziemia,lasy, dzika flora i fauna, powietrze, paliwa kopalne i surowce. Wiele stosowanych obecniemetod i technologii ma niekorzystny wpływ na środowisko, co z kolei może ograniczyćdostępność tych zasobów w przyszłości.

W związku z tym w ostatnich latach produkcja rolna obwarowana została coraz to nowymiwymogami z zakresu ochrony środowiska, a inwestycje w rolnictwie wymagają uzgodnieńz państwowymi organami ochrony środowiska w celu uzyskania stosownych decyzji i po-zwoleń.

W niniejszej publikacji zaprezentowano podstawowe informacje i zasady dotycząceprowadzenia produkcji rolnej w gospodarstwie z uwzględnieniem obowiązujących w Polsceprzepisów dotyczących różnych aspektów ochrony środowiska, zgodnie z zasadami zrówno-ważonego rozwoju.

6

7

8

1. Struktura, kompetencje i zadania GDOŚ

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (GDOŚ) oraz jej regionalne oddziały (16 regio-nalnych dyrekcji ochrony środowiska (RDOŚ)) zostały powołane w dniu 15 listopada 2008roku na mocy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o śro-dowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o Oce-nach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227). GDOŚ jakopaństwowa jednostka budżetowa obsługuje Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, doktórego zadań należą:

1) współudział w realizacji polityki ochrony środowiska w zakresie ochrony przyrodyi kontroli procesu inwestycyjnego;

2) kontrola odpowiedzialności za szkody w środowisku;3) gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci Natura 2000 i innych obszarach

chronionych oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;4) współpraca z właściwymi organami ochrony środowiska innych państw i organizacjami

międzynarodowymi oraz Komisją Europejską;5) współpraca z Głównym Konserwatorem Przyrody i Państwową Radą Ochrony Przyrody

w sprawach dotyczących ochrony przyrody;6) współpraca z organami samorządu terytorialnego w sprawach ocen oddziaływania na

środowisko i ochrony przyrody;7) udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko;8) udział w postępowaniach w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko;9) wykonywanie zadań związanych z siecią Natura 2000, o których mowa w ustawie z dnia

16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880), a w szcze-gólności:– sporządzanie listy projektowanych obszarów Natura 2000 i przekazywanie jej do Ko-

misji Europejskiej;– wydawanie zaleceń i wytycznych w zakresie ochrony i funkcjonowania obszarów

Natura 2000;– określanie zakresu i żądaniu informacji dotyczących ochrony i funkcjonowania ob-

szarów Natura 2000;10) kontrola realizacji ustaleń planów ochrony i planów zadań ochronnych obszarów Natura

2000;11) wykonywanie zadań związanych z udziałem w systemie ekozarządzania i audytu (EMAS)

na zasadach i w zakresie określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o krajowymsystemie ekozarządzania i audytu (EMAS) (Dz. U. z 2004 r. Nr 70, poz. 631);

12) współpraca z organizacjami ekologicznymi.Powołane na mocy ustawy szesnaście regionalnych dyrekcji ochrony środowiska mają

swoje siedziby w miastach wojewódzkich. Do zadań regionalnego dyrektora ochrony śro-dowiska należy:

1) udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko;2) przeprowadzanie ocen oddziaływania przedsięwzięć na środowisko lub udział w tych

ocenach;3) tworzenie i likwidacja form ochrony przyrody na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia

2004 roku o ochronie przyrody;

9

4) ochrona i zarządzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody, nazasadach i w zakresie określonych ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronieprzyrody;

5) wydawanie decyzji na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronieprzyrody;

6) przeprowadzanie postępowań i wykonywanie innych zadań, o których mowa w ustawiez dnia 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U. z 2007r. Nr 75, poz. 493);

7) przekazywanie danych do prowadzonej przez Generalnego Dyrektora OchronyŚrodowiska bazy: o ocenach oddziaływania przedsięwzięć na środowisko orazstrategicznych ocenach oddziaływania na środowisko, w tym danych o dokumentacjisporządzonej w ramach tych postępowań;

8) wykonywanie zadań związanych z udziałem w systemie ekozarządzania i audytu(EMAS) na zasadach i w zakresie określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 rokuo krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS);

9) współpraca z organami jednostek samorządu terytorialnego w sprawach ocen oddziały-wania na środowisko i ochrony przyrody;

10) współpraca z organizacjami ekologicznymi.

2. Formy ochrony przyrody w Polsce

Formami ochrony przyrody w Polsce w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 rokuo ochronie przyrody są:

a) parki narodowe;b) rezerwaty przyrody;c) parki krajobrazowe;d) obszary chronionego krajobrazu;e) obszary Natura 2000;f) pomniki przyrody;g) stanowiska dokumentacyjne;h) użytki ekologiczne;i) zespoły przyrodniczo – krajobrazowe;j) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

Parki narodowePark narodowy zostaje utworzony na obszarze nie mniejszym niż 1000 ha, w drodze

rozporządzenia Rady Ministrów w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów,tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właści-wego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedliskprzyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt i/ lub siedlisk grzybów. Na mocy nowelizacjiz dnia 3 października 2008 roku, ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody,dyrektor parku narodowego stał się również sprawującym nadzór nad obszarem Natura2000, który znajduje się w całości lub w części w granicach parku.

W Polsce obecnie mamy 23 parki narodowe o łącznej powierzchni ponad 3 000 km², costanowi około 1% powierzchni naszego kraju.

10

1. Babiogórski Park Narodowy,2. Białowieski Park Narodowy,3. Biebrzański Park Narodowy,4. Bieszczadzki Park Narodowy,5. Drawieński Park Narodowy,6. Gorczański Park Narodowy,7. Kampinoski Park Narodowy,8. Karkonoski Park Narodowy,9. Magurski Park Narodowy,

10. Narwiański Park Narodowy,11. Ojcowski Park Narodowy,12. Park Narodowy „Bory Tucholskie”,13. Park Narodowy Gór Stołowych,14. Park Narodowy „Ujście Warty”,15. Pieniński Park Narodowy,16. Poleski Park Narodowy,17. Roztoczański Park Narodowy,18. Słowiński Park Narodowy,19. Świętokrzyski Park Narodowy,20. Tatrzański Park Narodowy,21. Wielkopolski Park Narodowy,22. Wigierski Park Narodowy,23. Woliński Park Narodowy.

Rezerwaty przyrodyRezerwaty przyrody są w Polsce najważniejszą po parkach narodowych obszarową formą

ochrony przyrody. W rezerwatach ochronie podlega cała przyroda, często jednak któryś z jejskładników staje się głównym przedmiotem ochrony. Dlatego wyróżnia się różne ich rodzaje:faunistyczne, florystyczne, krajobrazowe, leśne, przyrody nieożywionej słonoroślowe, ste-powe, torfowiskowe i wodne. Obecnie w Polsce jest około 1400 rezerwatów przyrody. Naterenie parku narodowego oraz w rezerwatach przyrody wprowadza się wiele zakazów, któreszczegółowo określone zostały w art. 15 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronieprzyrody. Działalność rolnicza na terenie parków narodowych i w rezerwatach przyrody możebyć prowadzona jedynie w miejscach wyznaczonych w planie ochrony sporządzanym naokres 20 lat, w przypadku parku narodowego przez jego dyrektora natomiast w przypadkurezerwatu przyrody przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub po uzgodnieniuz nim przez zarządzającego rezerwatem lub sprawującym nad nim nadzór. Dobrym przy-kładem pogodzenia celów ochrony z gospodarką rolną może pochwalić się Park Narodowy„Ujście Warty”, który dzierżawi rolnikom łąki znajdujące się w jego granicach. Gospo-darowanie na tych terenach musi być zgodne z zadaniami ochronnymi parku orazzałożeniami planu rolnośrodowiskowego. Dzięki przystąpieniu przez rolników gospo-darujących na terenie parku do programów rolnośrodowiskowych wykonywane przez nichdziałania przynoszą im także wymierne korzyści finansowe.

11

Park krajobrazowyParki krajobrazowe tworzone w drodze uchwały sejmiku wojewódzkiego w celu ochrony

cennych ekosystemów oraz ostoi i stanowisk rzadkich gatunków roślin i zwierząt jak równieżochrony wartości historycznych, kulturowych i walorów krajobrazowych obszaru, dla któregozostały one utworzone. Jeśli chodzi o działalność rolniczą na obszarze parku krajobra-zowego to nie ma szczególnych zakazów, jednak zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 16 kwietnia2004 roku o ochronie przyrody wprowadzone mogą być następujące zakazy: wylewaniagnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych, prowadzenia chowu i hodowlizwierząt metodą bezściółkową. Obecnie w Polsce mamy 121 parków krajobrazowych.

Obszar chronionego krajobrazuObszar chronionego krajobrazu może zostać wyznaczony na mocy uchwały sejmiku

wojewódzkiego w celu ochrony krajobrazu o zróżnicowanych ekosystemach, które sąwartościowe ze względu na swoje walory turystyczne lub pełnią funkcję korytarzyekologicznych. Na tego typu obszarach nie wprowadza się specjalnych zakazów Doty-czących działalności rolniczej.

Europejska sieć ekologiczna Natura 2000Europejska sieć ekologiczna Natura 2000 jest stosunkowo nową formą ochrony przyrody

w naszym kraju. Podstawę prawną jej tworzenia stanowią dwa europejskie akty prawne:dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptakówtzw. Dyrektywa Ptasia oraz dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 rokuw sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory tzw. DyrektywaSiedliskowa. Głównym celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zapewnienie działań narzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy poprzez zachowanie we właściwymstanie ochrony zarówno zagrożonych wyginięciem jak również typowych i powszechniewystępujących siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali całegokontynentu. Pomimo tego, że idea wyznaczania obszarów Natura 2000 oparta jest natradycyjnych metodach ochrony (ochrona obszarowa i gatunkowa) to jednym z najważ-niejszych warunków zapewnienia ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślini zwierząt jest uczestnictwo lokalnych społeczności w jej tworzeniu oraz czynnej ochronie.Wyznaczanie sieci Natura 2000 odbywa się w trzech etapach. W pierwszym etapie państwaczłonkowskie przygotowują listę krajową obszarów proponowanych do objęcia siecią.Obszary te wyznaczane są na podstawie danych przyrodniczych zgodnie z kryteriaminaukowymi zawartymi w Dyrektywie Siedliskowej. W Polsce za opracowanie projektu listyobszarów Natura 2000 odpowiedzialny jest Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska.Opracowany projekt listy wymaga opinii rad gmin, na których te obszary się znajdują.Następnie minister właściwy do spraw środowiska, po uzyskaniu zgody Rady Ministrówprzekazuje listę obszarów Natura 2000 do Komisji Europejskiej. W drugim etapie KomisjaEuropejska ocenia listę krajową i przekazuje państwom członkowskim zatwierdzoną listęobszarów mających znaczenie dla Wspólnoty. W trzecim etapie państwa członkowskie mająsześć lat, aby formalnie wyznaczyć Specjalny Obszar Ochrony (SOO) tzw. obszar siedlis-kowy. Inaczej wygląda sytuacja przy wyznaczaniu Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO) tzw.obszarów ptasich. Państwa członkowskie mają obowiązek przesłać do Komisji Europejskiejwszystkie obszary, co do których zastosowania mają kryteria wynikające z DyrektywyPtasiej. Obszary te automatycznie stają się OSO i powoływane są na mocy rozporządzenia

12

ministra właściwego do spraw środowiska. W skład europejskiej sieci Natura 2000 w Polscewchodzi obecnie: 141 obszarów specjalnej ochrony ptaków (tzw. obszarów ptasich) oraz364 specjalnych obszarów ochrony siedlisk (tzw. obszarów siedliskowych). Łącznie obszaryNatura 2000 zajmują ok. 18 % powierzchni naszego kraju. Nadzór nad obszarem Natura2000 lub proponowanym obszarem mającym znaczenie dla wspólnoty, zgodnie z zapisamiustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody sprawuje: regionalny dyrektorochrony środowiska – na obszarze swojego działania, na obszarach morskich – dyrektorurzędu morskiego, natomiast w przypadku gdy obszar leży w całości lub obejmuje częśćparku narodowego – dyrektor tego parku. Sprawujący nadzór sporządza projekt planu zadańochronnych na okres 10 lat. Przy sporządzaniu takiego planu nadzorujący obszar Natura2000 zobowiązany jest do zapewnienia możliwości udziału społeczeństwa w jego tworzeniuna zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 3 października 2008 roku o udostęp-nianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiskaoraz o ocenach oddziaływania na środowisko. W praktyce wszystkie zainteresowane stronyprowadzące jakąkolwiek działalność lub mieszkające na obszarze chronionym, powinny braćudział w tworzeniu planu zadań ochronnych od samego początku jego opracowywania.Podejście takie ma na celu zminimalizowanie konfliktów, związanych z jego uzgadnianiemjuż na etapie jego tworzenia.

Plan zadań ochronnych powinien poza informacjami dotyczącymi granic obszaru, listąwystępujących na nim siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin, zwierząt i ich siedliskzawierać szczegółowe zapisy dotyczące identyfikacji istniejących i potencjalnych zagrożeńdla zachowania właściwego stanu ochrony, cele działań ochronnych oraz opis działańochronnych ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie, i o ile jest tomożliwe koszty i źródła finansowania tych prac. W planie zadań ochronnych dla obszaruNatura 2000 powinno określić się, jaka forma działalności rolniczej sprzyja zachowaniuprzedmiotu ochrony, dla którego obszar został utworzony. Na obszarach Natura 2000zabrania się działalności mogącej znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony, dlaktórych obszar ten został utworzony. Oznacza to, że prowadzona na tym terenie działalnośćnie może pogarszać stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt,wpływać negatywnie na gatunki dla których obszar ten został wyznaczony oraz pogarszaćintegralności obszaru lub jego powiązania z innymi obszarami sieci. Wytyczne dotyczącesporządzania planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 przygotowuje GeneralnyDyrektor Ochrony Środowiska. Nie ma on natomiast kompetencji dotyczących planowaniaochrony poszczególnych obszarów, które posiada sprawujący nadzór nad obszarem.Dla obszaru Natura 2000, dla którego ustanowiono plan ochrony, pokrywający się w całościlub w części z obszarem parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego,dla których ustanowiono plan ochrony lub zadania ochronne oraz dla obszarów morskich niesporządza się planu zadań ochronnych.

Pomniki przyrodyPomnikami przyrody, w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie

przyrody są: pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szcze-gólnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej lub krajobrazowej oraz odznaczające sięindywidualnymi cechami wyróżniającymi się wśród innych tworów.

W Polsce objęto tego typu ochroną prawną ponad 34 tysiące takich obiektów. Pomnikamiprzyrody ożywionej są najczęściej pojedyncze drzewa lub krzewy, wyróżniające się

13

sędziwym wiekiem, wielkością lub innymi wyjątkowymi cechami. Do tej kategorii zaliczaneteż są grupy drzew oraz zabytkowe aleje. Pomnikami przyrody nieożywionej są: dużychrozmiarów polodowcowe głazy narzutowe, skałki, groty, jaskinie, źródła, jary, wywierzyska,przełomy rzeczne oraz odsłonięcia warstw geologicznych.

Stanowiska dokumentacyjneTą formą ochrony objęte są miejsca występowania formacji geologicznych, nagroma-

dzenia skamieniałości lub tworów mineralnych, ważne pod względem naukowym i dydakty-cznym.

Użytki ekologiczneUżytki ekologiczne chronią cenne pod względem przyrodniczym, ale nie kwalifikujące się

do objęcia ochroną rezerwatową tereny stanowiące pozostałości ekosystemów mającychznaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej.

Zespoły przyrodniczo – krajobrazoweZnacznie mniejsze od parków krajobrazowych obejmujące fragmenty krajobrazu

naturalnego i kulturowego, które ze względu na walory widokowe i estetyczne, zostały objęteochroną.

3. Zadania regionalnych dyrekcji ochrony środowiska dotyczące dokumentacjiprzyrodniczych.

Na mocy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 rokuw sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramachdziałania „Program rolnośrodowiskowy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskichna lata 2007 – 2013 (Dz. U. z dnia 26 lutego 2009 roku) organem odpowiedzialnym zawydanie opinii o zgodności ze stanem faktycznym kwalifikacji siedlisk przyrodniczych orazsiedlisk lęgowych ptaków opisanych w dokumentacji przyrodniczej dla pakietów: 4. Ochronazagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 oraz 5.Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000,jest regionalny dyrektor ochrony środowiska. Dołączenie takiej opinii, konieczne jest przyskładaniu wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolnośrodowiskowej lub kolejnychpłatności – w przypadku dodania nowych pakietów w trakcie realizacji zobowiązaniarolnośrodowiskowego lub zwiększenia powierzchni użytków rolnych, na których takiezobowiązanie jest realizowane. Dokumentację przyrodniczą na potrzeby programurolnośrodowiskowego mogą sporządzać eksperci znajdujący się na liście prowadzonej przezCentrum Doradztwa Rolniczego (www.cdr.gov.pl).

14

15

16

Zadaniem gospodarki wodnej jest racjonalne kształtowanie i wykorzystanie zasobów wódpowierzchniowych i podziemnych z uwzględnieniem ich ilości i jakości.

Podstawowym aktem prawnym regulującym sprawy gospodarowania wodami jest Ustawaz dnia 18 lipca 2001roku Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019).

Główne zadania gospodarki wodnej w Polsce to:· poprawa stanu czystości wód powierzchniowych i podziemnych,· ochrona przed powodzią i suszą,· ochrona wód przed zanieczyszczeniami oraz ich niewłaściwą eksploatacją,· utrzymanie i poprawa stanu ekosystemów wodnych,· stworzenie warunków do energetycznego, rybackiego oraz transportowego

wykorzystania zasobów wodnych,· zaspokojenie potrzeb związanych z turystyką, sportem oraz rekreacją.Od 1991 roku zarząd gospodarką wodną sprawuje 7 Regionalnych Zarządów Gospodarki

Wodnej. Główną rolą RZGW jest zarządzanie wodami na obszarze nadzorowanych zlewniw celu zapewnienia ludności wody pitnej o odpowiedniej jakości, ochrony wód przed zanie-czyszczeniem, ochrony przed powodzią i suszą, zapewnienie wody dla przemysłu, żeglugi,energetyki wodnej oraz administrowanie rzekami i kanałami w imieniu Skarbu Państwa.

Zasoby wodne w Polsce, przypadające na jednego mieszkańca są znacznie niższe niżprzeciętne w Europie – ok. 36% średniej europejskiej. Korzystanie z wód powinno odbywaćsię w sposób oszczędny i racjonalny.

Zasoby wodne Polski składają się z:· wód powierzchniowych, tj.:

– wód płynących – cieki naturalne (rzeki, strugi, strumienie, potoki, wody płynącew sposób ciągły lub okresowy), wody w kanałach oraz źródła, z których cieki biorąpoczątek, wody znajdujące się w jeziorach czy innych naturalnych zbiornikachwodnych o ciągłym, bądź okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wódpowierzchniowych oraz zbiorniki sztuczne usytuowane na wodach płynących,

– wód stojących –znajdujących się w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikachwodnych niezwiązanych bezpośrednio, w sposób naturalny z powierzchniowymi wo-dami płynącymi;

· wód podziemnych, tzn. wszystkich wód znajdujących się pod powierzchnią ziemiw strefie nasycenia, w tym wód gruntowych pozostających w bezpośredniej stycznościz gruntem lub podglebiem;

· morskich wód wewnętrznych i wód morza terytorialnego.Wody podziemne wykorzystuje się przede wszystkim do zaopatrzenia ludności w wodę

przeznaczoną do spożycia oraz na cele socjalno-bytowe, a także na potrzeby produkcjiartykułów żywnościowych oraz farmaceutycznych.

1. Rodzaje korzystania z wód

Korzystanie z wód, to używanie ich na potrzeby ludności oraz gospodarki, które niemoże powodować pogorszenia stanu wód oraz ekosystemów od nich zależnych. Ze względuna sposób korzystania z wód wyróżniamy:1) korzystanie powszechne – polegające na udostępnianiu człowiekowi możliwości

korzystania z wód dla: wypoczynku, uprawiania sportów wodnych, wędkarstwa, turystyki,dla zaspokajania jego potrzeb bytowych oraz potrzeb gospodarstwa domowego lub

17

rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych. Są nim objęte wszystkieśródlądowe wody powierzchniowe oraz morskie wody wewnętrzne stanowiące własnośćpaństwa.

2) korzystanie zwykłe – polegające na korzystaniu z wody stanowiącej własność właści-ciela gruntu oraz z wody podziemnej na jego gruncie, jeśli pobór wody nie przekraczailości 5 m3/dobę w celu zaspokojenia potrzeb własnych i gospodarstwa domowego, czyindywidualnego gospodarstwa rolnego. Nie dotyczy to działań, na które potrzebne sąosobne pozwolenia, związane z:· nawadnianiem gruntów lub upraw wodą podziemną za pomocą deszczowni,· poborem wody powierzchniowej lub podziemnej w ilości większej niż 5 m3/dobę,· korzystaniem z wód na potrzeby działalności gospodarczej,· rolniczym wykorzystaniem ścieków lub wprowadzaniem do wód lub do ziemi oczysz-

czonych ścieków, jeżeli ich łączna ilość nie jest większa niż 5 m3/dobę,· wykonywaniem urządzeń wodnych.

3) korzystanie szczególne – to korzystanie z wód wykraczające poza korzystanie pow-szechne lub zwykłe, gdzie pobór wody jest większy niż 5 m3/dobę.Szczególnym korzystaniem z wód objęty jest:· pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych,· wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,· przerzuty wody oraz sztuczne zasilanie wód podziemnych,· piętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych,· korzystanie z wód do celów energetycznych,· korzystanie z wód do celów żeglugi oraz spławu,· wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wyci-

nanie roślin z wód lub brzegu,· rybackie korzystanie z wód śródlądowych.

Dopuszczalne jest korzystanie z każdej wody w rozmiarze i w czasie wynikającym z ko-nieczności:· zwalczania poważnych awarii, klęsk żywiołowych, pożarów lub innych miejscowych

zagrożeń;· zapobieżenia poważnemu niebezpieczeństwu grożącemu życiu lub zdrowiu ludzi albo

mieniu znacznej wartości, którego w inny sposób nie można uniknąć.

2. Pozwolenia wodnoprawne i operaty

Pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na:· szczególne korzystanie z wód;· regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód,

mającą wpływ na warunki przepływu wody;· wykonanie urządzeń wodnych;· rolnicze wykorzystanie ścieków, w zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód;· długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;· piętrzenie wody podziemnej;· gromadzenie ścieków oraz odpadów w obrębie obszarów górniczych utworzonych dla

wód leczniczych;

18

· odwodnienie obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych;· wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;· wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów,

ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiskawodnego;

· gromadzenie ścieków, a także innych materiałów, prowadzenie odzysku lub unieszkodli-wianie odpadów;

· wznoszenie obiektów budowlanych oraz wykonywanie innych robót;· wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów oraz ich składowanie na ob-

szarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, jeżeli wydano odpowiednie decyzje.Nie wymaga się uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na:

· uprawianie żeglugi na śródlądowych drogach wodnych;· holowanie oraz spław drewna;· wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów oraz wycinanie roślin w związku

z utrzymywaniem wód, szlaków żeglownych oraz remontem urządzeń wodnych;· wykonanie pilnych prac zabezpieczających w okresie powodzi;· wykonywanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych na potrzeby zwykłego

korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m;· odwadnianie obiektów lub wykopów budowlanych, jeżeli zasięg leja depresji nie wykracza

poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;· rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych;· pobór wód powierzchniowych lub podziemnych w ilości nieprzekraczającej 5 m3 na dobę;· odprowadzanie wód z wykopów budowlanych lub z próbnych pompowań otworów hydro-

geologicznych;· pobór i odprowadzanie wód w związku z wykonywaniem odwiertów lub otworów strza-

łowych przy użyciu płuczki wodnej na cele badań sejsmicznych;· odbudowę, rozbudowę, przebudowę lub rozbiórkę urządzeń pomiarowych służb państ-

wowych na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, jeżeli wydano odpowiedniedecyzje.W pozwoleniu wodnoprawnym ustala się cel i zakres korzystania z wód, warunki wyko-

nywania uprawnienia oraz obowiązki niezbędne ze względu na ochronę zasobów śro-dowiska, interesów ludności i gospodarki, a w szczególności:· ilość pobieranej lub odprowadzanej wody, w tym maksymalną ilość m3 na godzinę i śred-

nią ilość m3 na dobę;· sposób i zakres prowadzenia pomiarów ilości i jakości pobieranej wody;· ilość, stan i skład ścieków wykorzystywanych rolniczo;· usytuowanie i warunki wykonania urządzenia wodnego;· niezbędne przedsięwzięcia ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko;· prowadzenie okresowych pomiarów wydajności i poziomu zwierciadła wody w studni.Pozwolenie wodnoprawne nie może naruszać:· ustaleń warunków korzystania z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód

zlewni;· ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o ustaleniu

lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy;

19

· wymagań ochrony zdrowia ludzi, środowiska i dóbr kultury wpisanych do rejestruzabytków oraz wynikających z odrębnych przepisów.Pozwolenie wodnoprawne, jest wydawane przez wojewodę lub starostę w drodze decyzji

administracyjnej na wniosek zainteresowanego korzystaniem z wód lub urządzeń wodnychna czas określony, nie dłuższy niż:

– 20 lat – na szczególne korzystanie z wód,– 10 lat – na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,– 4 lata – na wprowadzanie do wód lub do urządzeń kanalizacyjnych, będących

własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancjeszczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego,

– 5 lat – na wycinanie roślin z wód lub z brzegu oraz wydobywanie kamienia, żwiru,piasku oraz innych materiałów z wód lub z obszarów bezpośredniego zagrożeniapowodzią.

Nie ma obowiązku ustalenia czasu obowiązywania w przypadku pozwoleń wodnopraw-nych na wykonanie urządzeń wodnych.

Do wniosku o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego należy dołączyć operat wodno-prawny w formie opisowej i graficznej.

W części opisowej należy podać:· nazwę, adres zakładu ubiegającego się o wydanie pozwolenia;· wyszczególnienie:

– celu i zakresu zamierzonego korzystania z wód,– rodzaju urządzeń pomiarowych oraz znaków żeglugowych,– stanu prawnego nieruchomości usytuowanych w zasięgu oddziaływania zamierzonego

korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych, z podaniemsiedzib i adresów ich właścicieli,

– obowiązków ubiegającego się o wydanie pozwolenia w stosunku do osób trzecich.· charakterystykę wód objętych pozwoleniem wodnoprawnym;· ustalenia wynikające z warunków korzystania z wód regionu wodnego;· określenie wpływu gospodarki wodnej zakładu na wody powierzchniowe oraz podziemne;· planowany okres rozruchu i sposób postępowania w przypadku rozruchu, zatrzymania

działalności bądź wystąpienia awarii lub uszkodzenia urządzeń pomiarowych oraz roz-miar, warunki korzystania z wód i urządzeń wodnych w tych sytuacjach;

· informację o formach ochrony przyrody występujących w zasięgu oddziaływania za-mierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych.Część graficzna operatu zawiera:

· plan urządzeń wodnych i zasięg oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lubplanowanych do wykonania urządzeń wodnych, z oznaczeniem nieruchomości wraz z ichpowierzchnią, naniesiony na mapę sytuacyjno-wysokościową terenu;

· zasadnicze przekroje podłużne i poprzeczne urządzeń wodnych oraz koryt wody płynącejw zasięgu oddziaływania tych urządzeń;

· schemat rozmieszczenia urządzeń pomiarowych oraz znaków żeglugowych;· schemat funkcjonalny lub technologiczny urządzeń wodnych.

Operat, na którego podstawie wydaje się pozwolenie wodnoprawne na pobór wód, dodat-kowo zawiera:· określenie wielkości poboru wody maksymalnego godzinowego i średniego dobowego;· opis techniczny urządzeń służących do poboru wody;

20

· określenie rodzajów urządzeń służących do rejestracji oraz pomiaru poboru wody;· określenie zakresu i częstotliwości wykonywania wymaganych analiz pobieranej wody.

Operat, na podstawie którego wydaje się pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanieścieków do wód, ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych, obejmuje:· schemat technologiczny wraz z bilansem masowym i rodzajami wykorzystywanych

materiałów, surowców i paliw istotnych z punktu widzenia wymagań ochrony środowiska;· określenie ilości, stanu i składu ścieków lub minimalnego procentu redukcji zaniemczysz-

czeń w ściekach lub w przypadku ścieków przemysłowych - dopuszczalnych ilości za-nieczyszczeń, w szczególności ilości substancji szczególnie szkodliwych dla środowiskawodnego, wyrażone w jednostkach masy przypadających na jednostkę wykorzysta-wanego surowca, materiału, paliwa lub powstającego produktu oraz przewidywanysposób i efekt ich oczyszczania;

· wyniki pomiarów ilości i jakości ścieków, jeżeli ich przeprowadzenie było wymagane;· opis instalacji i urządzeń służących do gromadzenia, oczyszczania oraz odprowadzania

ścieków;· określenie zakresu i częstotliwości wykonywania wymaganych analiz odprowadzanych

ścieków oraz wód podziemnych lub wód powierzchniowych powyżej i poniżej miejscazrzutu ścieków;

· opis urządzeń służących do pomiaru oraz rejestracji ilości, stanu i składu odprowadza-nych ścieków;

· opis jakości wody w miejscu zamierzonego wprowadzania ścieków;· informację o sposobie zagospodarowania osadów ściekowych.

Operat, na podstawie którego wydaje się pozwolenie wodnoprawne na rolnicze wykorzys-tanie ścieków, musi dodatkowo zawierać określenie:· ilości, składu i rodzaju ścieków;· jednostkowych dawek ścieków i okresów ich stosowania;· powierzchni i charakterystyki gruntów przeznaczonych do rolniczego wykorzystania

ścieków.

3. Rodzaje ścieków w gospodarstwach rolnych i sposoby ich odprowadzania

Zgodnie z Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolityDz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150) ścieki - to wprowadzane do wód lub do ziemi:· wody zużyte, w szczególności na cele bytowe lub gospodarcze,· ciekłe odchody zwierzęce, z wyjątkiem gnojówki i gnojowicy przeznaczonych do rolni-

czego wykorzystania w sposób i na zasadach określonych w ustawie z dnia 10 lipca2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2007 r. Nr 147, poz. 1033),

· wody opadowe lub roztopowe, ujęte w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne,pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni, w szczególnościz miast, portów, lotnisk, terenów przemysłowych, handlowych, usługowych i składowych,baz transportowych oraz dróg i parkingów,

· wody odciekowe ze składowisk odpadów i miejsc ich magazynowania, wykorzystane so-lanki, wody lecznicze i termalne,

· wody wykorzystane, odprowadzane z obiektów chowu lub hodowli ryb łososiowatych,

21

· wody wykorzystane, odprowadzane z obiektów chowu lub hodowli ryb innych niż łoso-siowate albo innych organizmów wodnych, o ile produkcja tych ryb lub organizmów,rozumiana jako średnioroczny przyrost masy tych ryb albo tych organizmów w po-szczególnych latach cyklu produkcyjnego, przekracza 1500 kg z 1 ha powierzchniużytkowej stawów rybnych tego obiektu w jednym roku danego cyklu.Ścieki bytowe – to ścieki z budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego oraz

użyteczności publicznej, powstające w wyniku ludzkiego metabolizmu lub funkcjonowaniagospodarstw domowych oraz ścieki o zbliżonym składzie pochodzące z tych budynków.

Ścieki komunalne – to ścieki bytowe lub mieszanina ścieków bytowych ze ściekamiprzemysłowymi lub wodami opadowymi, roztopowymi, odprowadzane urządzeniamisłużącymi do realizacji zadań własnych gminy w zakresie kanalizacji i oczyszczania ściekówkomunalnych.

Sposoby odprowadzania ściekówOdprowadzanie ścieków z gospodarstwa domowego może odbywać się poprzez kanali-

zację zbiorczą lub indywidualną.Gospodarstwa, które nie mają możliwości podłączenia do zbiorczej kanalizacji oraz nie

posiadają przydomowej oczyszczalni ścieków powinny być wyposażone w szczelne zbiornikina nieczystości płynne. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie(Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) określa warunki dotyczące zbiorników bezod-pływowych (szamb) na nieczystości ciekłe, które powinny mieć:· dno i ściany nieprzepuszczalne;· szczelne przykrycie z zamykanym otworem do usuwania nieczystości;· odpowietrzenie wyprowadzone co najmniej 0,5 m ponad poziom terenu.

Nie dopuszcza się stosowania zbiorników na nieczystości ciekłe na obszarach pod-legających szczególnej ochronie środowiska i narażonych na powodzie oraz zalewaniewodami opadowymi.

Bezodpływowe zbiorniki powinny być opróżniane przy pomocy wozów asenizacyjnych,a ich zawartość dowożona do oczyszczalni ścieków. Zgodnie z Ustawą z dnia 7 czerwca2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekstjednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 123 poz. 858) wywóz nieczystości powinien odbywać się napodstawie umowy korzystania z usług wykonywanych przez zakład będący gminną jed-nostką organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działal-ności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych.

Właściciele nieruchomości obowiązani są do udokumentowania usług związanych z wy-wożeniem nieczystości płynnych, w formie umowy i dowodów płacenia zgodnie z Ustawąz dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolityDz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, art. 6). Przepisy nakładają na władze gminy obowiązeknadzoru i kontroli tej działalności.

4. Rolnicze wykorzystanie ściekówPrzez rolnicze wykorzystanie ścieków rozumie się zastosowanie ścieków bytowych,

komunalnych lub przemysłowych do nawadniania oraz nawożenia użytków rolnych orazstawów wykorzystywanych do chowu lub hodowli ryb. Ścieki te nie powinny stanowić

22

zagrożenia dla jakości wód podziemnych i powierzchniowych, substancjami szczególnieszkodliwymi. Rolnicze wykorzystanie ścieków wymaga uzyskania pozwolenia wodnopraw-nego.

Ścieki mogą być przeznaczone do rolniczego wykorzystania, jeżeli BZT5 ścieków do-pływających jest redukowane co najmniej o 20%, a zawartość zawiesin ogólnych co najmniejo 50% i odpowiadają one określonym warunkom sanitarnym oraz nie przekraczają najwyż-szych dopuszczalnych wskaźników zanieczyszczeń obecnych w ściekach zgodnie z Roz-porządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należyspełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szcze-gólnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.).

Spełnienie powyższych wymagań ocenia się na podstawie badań mikrobiologicznychi parazytologicznych ścieków (tabela 1) oraz badań stanu i składu ścieków przeznaczonychdo rolniczego wykorzystania, które wykonuje się co najmniej raz na dwa miesiące.

Tabela 1Normy sanitarne dla ścieków

Lp. Wskaźnik Wielkość dopuszczalna

1. Bakterie z rodzaju Salmonella niewykrywalne w 1 litrze

2. Obecność żywych jaj pasożytów(Ascaris sp., Trichuris sp., Toxocara sp.) nieobecne w 1 litrze

Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przywprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiskawodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.)

Wykorzystanie rolnicze ścieków wymaga też przeprowadzania badań na zawartości me-tali ciężkich w glebach, na których będą stosowane i wykonuje się je co 5 lat.Dopuszczalne zawartości metali ciężkich w glebach przeznaczonych do rolniczego wyko-rzystania ścieków nie mogą przekraczać ilości podanych w tabeli 2.

Tabela 2Dopuszczalna zawartość metali ciężkich w glebie w warstwie gleby (0-30 cm)

Lp. Rodzaj metaluMaksymalna zawartość metali ciężkich

w mg/kg suchej masy gleby na gruntach:

bardzo lekkich lekkich średnich ciężkich1. Ołów (Pb) 20 40 60 802. Kadm (Cd) 0,5 1 2 33. Rtęć (Hg) 0,7 0,8 1,2 1,54. Nikiel (Ni) 10 20 35 505. Cynk (Zn) 60 80 120 1806. Miedź (Cu) 20 25 50 757. Chrom (Cr) 30 50 75 100

Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przywprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiskawodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.)

Roczne i sezonowe dawki ścieków wykorzystywanych rolniczo nie mogą przekroczyćzapotrzebowania roślin na azot, potas, wodę oraz utrudniać przebiegu procesów samo-oczyszczania się gleby, dlatego wysokość dawek ścieków powinna uwzględniać:· potrzeby pokarmowe roślin;

23

· zasobność gleby w składniki pokarmowe;· dawki składników wprowadzanych do gleby w nawozach naturalnych, organicznych

(zwłaszcza azotu);· zagospodarowanie gruntów i system płodozmianu.

Rolnicze wykorzystanie ścieków wymaga pozwolenia wodnoprawnego. W praktyce uzys-kuje je jednostka oferująca ścieki, czyli zarządzający instalacją wytwarzającą ścieki. Rolnikwykorzystujący ścieki na własnych polach winien upewnić się, czy jednostka ta posiadapozwolenie wodnoprawne oraz aktualne wyniki badań składu tych ścieków. Zasady zby-wania ścieków przez ich wytwórcę, wykonywania niezbędnych badań ścieków i gleby orazopracowania planu nawożenia są najczęściej ustalane pomiędzy wytwórcą a wykorzystu-jącym ścieki rolnikiem na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kontrolowany podmiot wykorzystujący ścieki rolniczo winien posiadać:· plan nawożenia ściekami, uwzględniający termin zastosowania ścieku, rodzaj jego prze-

znaczenia, powierzchnię nawożenia, wysokość dawki,· kopię pozwolenia wodnoprawnego od jednostki oferującej ścieki,· wyniki analizy gleby (podstawowe i na zawartość metali ciężkich).

Zgodnie z Ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr239, poz. 2019) zabrania się rolniczego wykorzystania ścieków:· na gruntach zamarzniętych do głębokości 30 cm lub przykrytych śniegiem;· na gruntach wykorzystywanych do upraw roślin, przeznaczonych do spożycia w stanie

surowym;· na gruntach, w których zwierciadło wód podziemnych znajduje się płycej niż 1,5 m od

powierzchni ziemi lub od dna rowu rozprowadzającego ścieki;· na obszarach o spadku terenu większym niż 10 % dla gruntów ornych;· na obszarach o spadku terenu większym niż 20 % dla łąk, pastwisk oraz plantacji drzew

leśnych.Przy stosowaniu ścieków powinno uwzględniać się warunki położenia gruntów (tabela 3).

Tabela 3Warunki położenia gruntów przeznaczonych do rolniczego wykorzystania ścieków

Lp. Położenie gruntów na których stosuje się rolniczewykorzystanie ścieków:

Min.odległości

1. Od obiektów przeznaczonych na pobytludzi, przy rozprowadzaniu ścieków

grawitacyjnym 100 mza pomocą deszczowni 200 m

2. Od dróg publicznych i linii kolejowych przyrozprowadzaniu ścieków

grawitacyjnym 20 mza pomocą deszczowni 70 m

3. Od linii brzegu wód płynących, przyspadku terenu

do 2 % 30 mod 2 do 10 % 50 mponad 10 % 70 m

4. Od zbiorników wodnych, stawów rybnychnie przeznaczonych do zasilaniaściekami, od linii brzegu jezior, przyspadku terenu

do 2 % 50 mod 2 do 10 % 80 mponad 10 % 100 m

5. Od ujęcia wód powierzchniowych lub podziemnych, stanowiącegoźródło zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia 250 m

Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnićprzy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dlaśrodowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.)

24

Komunalne osady ściekowe, to osady pochodzące z oczyszczalni ścieków, powstającew komorach fermentacyjnych i innych instalacjach służących do oczyszczania ścieków ko-munalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych. Mogąbyć zastosowane, po uprzedniej odpowiedniej obróbce, która obniży ich podatność naprocesy zagniwania oraz będzie eliminować zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi.

Komunalne osady ściekowe można wykorzystywać w rolnictwie. Mogą być stosowane dorekultywacji gruntów przeznaczonych na cele rolnicze i pod wszystkie uprawy rolniczez wyjątkiem łąk, pastwisk oraz roślin warzywnych, jagodowych przeznaczonych do bez-pośredniego spożycia przez ludzi.

Wody opadowe powinny być odprowadzane do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólno-spławnej. W przypadku braku możliwości przyłączenia do sieci, dopuszcza się odpro-wadzanie wód opadowych na własny teren nieutwardzony, do dołów chłonnych lub zbior-ników retencyjnych.

5. Przydomowe oczyszczalnie ścieków

Gospodarstwa, które nie mają możliwości podłączenia do kanalizacji mogą być wypo-sażone w przydomową oczyszczalnię ścieków. Jest to urządzenie do biologicznego uzdat-niania ścieków w miejscu ich powstawania. Najprostsza i najtańsza w instalacji jest przy-domowa oczyszczalnia ścieków składająca się z osadnika oraz drenażu rozsączającego.Filtrowanie ścieków zachodzi w niej dwuetapowo. Najpierw, w zbiorniku (jedno- lub wielo-komorowym) zachodzą procesy beztlenowe oraz następuje filtracja cięższych frakcji.Wstępnie oczyszczone ścieki odprowadzane są do filtrów żwirowych za pośrednictwemdrenażu rozsączającego. Przydomowa oczyszczalnia ścieków z drenażem rozsączającymmoże być stosowana tylko i wyłącznie w gruntach dobrze przepuszczalnych (od żwiru do glinpiaszczystych). Innym rozwiązaniem w tego rodzaju oczyszczalni jest zastosowanie filtrówroślinnych. Korzenie roślin, zastosowane zamiast drenażu rozsączającego, doprowadzajątlen oraz spulchniają glebę, zapewniając skuteczny przebieg procesów tlenowych. Przefiltro-wane ścieki są odprowadzane do studzienki chłonnej lub zbiornika zamkniętego, z którychmożna je odprowadzić do rowu melioracyjnego lub zastosować do podlewania roślinozdobnych.

W przypadku przydomowych oczyszczalni ze złożem biologicznym i osadem czynnymścieki oczyszczane są przez mikroorganizmy utrzymujące się w środowisku tlenowym.Dlatego też konieczne jest natlenianie zbiornika przez specjalne dmuchawy, pompy po-wietrza lub membrany. Oczyszczalnie biologiczne zapewniają skuteczniejszą neutralizacjęścieków niż rozwiązania tradycyjne. Mogą być instalowane zarówno jako osobne urządzenia,jak i adaptowane do istniejących rozwiązań (nawet tradycyjnych szamb).

Przydomową oczyszczalnię można instalować wtedy, gdy działka spełnia odpowiedniewarunki, koszty opróżniania szamba będą zbyt wysokie, a w najbliższym czasie nie zostaniedoprowadzona kanalizacja zbiorcza. Polecana jest także na terenach o rozproszonej zabu-dowie, gdzie budowa kanalizacji zbiorczej jest zbyt kosztowna.

Przy lokalizacji przydomowej oczyszczalni ścieków należy pamiętać, aby zachowaćminimalne odległości urządzeń oczyszczalni od elementów zagospodarowania terenu lubzabudowy. Najważniejszym kryterium lokalizacji oczyszczalni jest odległość ochronna odwody gruntowej i ujęć wodnych.

25

Tabela 4Minimalne odległości urządzeń oczyszczalni

Lp. Elementy zagospodarowania lubzabudowy terenu

Odległość w metrach [m] od

osadnika drenażurozsączajacego

1. Granica działki sąsiedniej lub droga 2 22. Dom mieszkalny brak norm 53. Studnia – ujęcie wody pitnej 15 304. Wody gruntowe brak norm 1,55. Rurociągi z gazem, wodą 1,5 1,56. Kable elektryczne 0,8 0,87. Drzewa i krzewy brak norm 3,0Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakimpowinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.).

Przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczysz-czalni ścieków gospodarczo-bytowych, służące do wstępnego ich oczyszczenia, mogą byćsytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiemwyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną, co najmniej 0,6 m po-wyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych w tych budynkach zgodnie z Rozpo-rządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz.690 z późn. zm.).

Zgodnie z Ustawą z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (tekst jednolityDz. U z 2006 r. Nr 156, poz. 1118) na budowę indywidualnych przydomowych oczyszczalniścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę nie wymaga się uzyskania pozwolenia, a jedyniezgłoszenia do starostwa powiatowego przynajmniej na 30 dni przed planowanym rozpo-częciem montażu.

Ponadto, na budowę oczyszczalni ścieków o przepustowości do 5 m3/dobę, wy-korzystywanej na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ramachzwykłego korzystania z wód nie ma obowiązku uzyskania pozwolenia wodno prawnego.

Gospodarstwa stosujące przydomowe oczyszczalnie ścieków zobowiązane są posiadaćaktualne analizy odprowadzanych ścieków w zakresie wskaźników zanieczyszczeń okre-ślonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 roku w sprawiewarunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawiesubstancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz.984 z późn. zm.).

W przypadku przeprowadzania w gospodarstwie kontroli w zakresie ochrony środowiska,gospodarstwo powinno dysponować wynikami analiz potwierdzającymi prawidłowe eksplo-atowanie oczyszczalni.

Ścieki pochodzące z przydomowych oczyszczalni mogą być wprowadzane do wód, jeślinie przekraczają najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń (BZT5,ChZT i zawiesiny ogólne) określonych w Załączniku nr 1 do ww. rozporządzenia, dlaoczyszczalni ścieków komunalnych o RLM (równoważna liczba mieszkańców) poniżej 2000.

26

Ścieki pochodzące z przydomowych oczyszczalni mogą być wprowadzane do ziemi, w gra-nicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego, jeżeli spełnione są łącznie nastę-pujące warunki:· ilość ścieków nie przekracza 5,0 m3/dobę;· BZT5 ścieków dopływających jest redukowane, co najmniej o 20% a zawartość zawiesin

ogólnych, co najmniej o 50%;· miejsce wprowadzania ścieków oddzielone jest warstwą gruntu o miąższości, co najmniej

1,5 m od najwyższego użytkowego poziomu wodonośnego wód podziemnych.Wymagania te nie dotyczą ścieków wykorzystywanych rolniczo.Ścieki pochodzące z przydomowych oczyszczalni mogą być wprowadzane do urządzeń

wodnych w granicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego, jeżeli spełnione sąłącznie następujące warunki:· ilość ścieków nie przekracza 5,0 m3/dobę;· ścieki odpowiadają wymaganiom dla oczyszczalni o RLM od 2000 – 9999 określonym

w Załączniku nr 1 do wyżej wymienionego rozporządzenia;· najwyższy użytkowy poziom wodonośny wód podziemnych znajduje się co najmniej 1,5 m

pod dnem tych urządzeń.

27

28

1. Podmioty korzystające ze środowiska

Zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska – z dniem 1 stycznia 2002 roku ujedno-licony został systemu opłat za korzystanie ze środowiska. Regulacją objęto korzystanie zewszystkich elementów środowiska.

Opłaty za korzystanie ze środowiska są środkami finansowo-prawnymi ochrony środo-wiska. Opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za:· wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,· wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,· pobór wód,· składowanie odpadów.

Do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska są obowiązane podmioty korzy-stające ze środowiska.

W rozumieniu ustawy podmiotem korzystającym ze środowiska jest :1) przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności

gospodarczej (Dz. U. z 2000 r. Nr 101, poz. 1178, Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 509) oraz osoby prowadzące działalność wytwórcząw rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa,warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, oraz osoby wykonujące zawódmedyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznejpraktyki,

2) jednostka organizacyjna niebędącą przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy - Prawodziałalności gospodarczej,

3) osoba fizyczna niebędąca podmiotem, korzystającą ze środowiska w zakresie, w jakimkorzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia.

Jeżeli obowiązek poniesienia opłaty jest związany z eksploatacją instalacji, pod-miotem obowiązanym do poniesienia opłat z tytułu:· emisji jest prowadzący instalację, której eksploatacja powoduje:

– wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza– wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi– wytwarzanie odpadów

· poboru wody – jest użytkownik urządzenia wodnego w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca2001 r. – Prawo wodne.W razie składowania lub magazynowania odpadów podmiotem korzystającym ze

środowiska, obowiązanym do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska orazadministracyjnych kar pieniężnych, jest posiadacz odpadów w rozumieniu przepisówUstawy o odpadach.

Jeżeli odpady zostały przekazane na rzecz podmiotu, który nie uzyskał wymaganegozezwolenia w zakresie gospodarki odpadami, to podmiotem korzystającym ze środowiska,obowiązanym do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska, jest podmiot, któryprzekazał te odpady.

Jeżeli osoba fizyczna nie będąca przedsiębiorcą przekazuje odpady podmiotowi, który nieuzyskał wymaganego zezwolenia w zakresie gospodarki odpadami, podmiotem korzysta-jącym ze środowiska, obowiązanym do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska, jestpodmiot, któremu przekazano te odpady. Oznacza to, iż posiadaczem odpadów składo-wanych na składowisku odpadów jest właściciel lub zarządzający składowiskiem odpadów.

29

Do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska stosuje się odpowiednio przepisydziału III ustawy - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przy-sługują marszałkowi województwa.

Postępowanie w przedmiocie opłat za korzystanie ze środowiska wszczyna się z urzędualbo na wniosek podmiotu korzystającego ze środowiska, którego dotyczy opłata.

2. Opłaty za korzystanie ze środowiska

Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokośćnależnej opłaty i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego.

Osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami ponoszą opłaty za korzystanie ze środowiskaw zakresie, w jakim korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energiido środowiska oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w rozumieniu przepisówustawy - Prawo wodne.

Wysokość opłat za korzystanie ze środowiska zależy odpowiednio od:· ilości i rodzaju gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza,· ilości i jakości pobranej wody oraz od tego, czy pobrano wodę powierzchniową czy

podziemną,· rodzaju substancji zawartych w ściekach i ich ilości, a w wypadku wód chłodniczych – od

temperatury tych wód,· od wielkości, rodzaju i sposobu zagospodarowania terenu, z którego odprowadzane są

ścieki typu wody opadowe lub roztopowe ujęte w systemy kanalizacyjne pochodzącez powierzchni zanieczyszczonych (opłatę ponosi się w postaci zryczałtowanej),

· od ilości i rodzaju składowanych odpadów.Opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wynikające z eksploatacji

urządzeń, wnosi się na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu namiejsce rejestracji podmiotu korzystającego ze środowiska.

Przez urządzenie należy w myśl ustawy rozumieć niestacjonarne urządzenie techniczne,w tym środki transportu.

Przez substancje zawarte w ściekach rozumie się substancje wyrażone jako wskaźniki:pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu, chemicznego zapotrzebowaniatlenu, zawiesiny ogólnej, sumy jonów chlorków i siarczanów. Wysokość opłaty ustala się,biorąc pod uwagę wskaźnik, który powoduje opłatę najwyższą. Do opłaty ustalonej wedługpowyższych zasad dolicza się opłatę za inne substancje zawarte w ściekach.

Opłatę za wprowadzanie wód zasolonych ponosi się za sumę jonów chlorków i siar-czanów.Podstawą ustalenia opłaty za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi jest ilośćsubstancji zawartych w ściekach pomniejszona o ilość tych substancji zawartych w pobranejwodzie.

Opłatę za składowanie odpadów ponosi się za umieszczenie odpadów na składowisku.Wysokość opłaty podwyższonej zależy także od czasu składowania odpadów.

Jeżeli składowane lub magazynowane odpady ulegają zmieszaniu, za podstawę opłaty zakorzystanie ze środowiska przyjmuje się rodzaj odpadu, za który jednostkowa stawka opłatyjest najwyższa.

30

W przypadku gdy w danym roku kalendarzowym na składowisku odpadów umieszczonoodpady oraz wydobyto z niego odpady tego samego rodzaju, podmiot korzystający ześrodowiska wnosi opłatę do dnia 31 stycznia następnego roku.

Opłaty za korzystanie ze środowiska podmiot korzystający ze środowiska wnosi na ra-chunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce korzystania ze śro-dowiska. Wpływy z tytułu opłat i kar stanowią przychody odpowiednich funduszy ochronyśrodowiska i gospodarki wodnej. Opłatę ustala się według stawek obowiązujących w okresie,w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce.

Podmiot korzystający ze środowiska wnosi opłatę do końca miesiąca następują-cego po upływie każdego półrocza (opłaty kwartalne do II kwartału 2005 r., opłatypółroczne od II półrocza 2005 r.) z tym, że podmiot ponoszący opłatę zryczałtowaną zaodprowadzane ścieki pochodzące z chowu lub hodowli ryb innych niż łososiowate lub innychorganizmów wodnych wnosi ją w terminie 2 miesięcy po zakończeniu okresu (tj. do30 czerwca).

W przypadku, gdy w danym roku kalendarzowym na składowisku odpadów umieszczonoodpady oraz wydobyto z niego odpady tego samego rodzaju, podmiot korzystający ześrodowiska wnosi opłatę do dnia 31 stycznia następnego roku.

Do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska stosuje się przepisy działu III ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podat-kowych przysługują marszałkowi województwa. Obowiązek uiszczenia opłaty przedawnia sięz upływem 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin wniesienia opłaty. Do opłatwniesionych po terminie doliczane są odsetki za zwłokę, jak od zobowiązań podatkowych(dział III ustawy – Ordynacja podatkowa). Podmiot korzystający ze środowiska w terminiewniesienia opłaty przedkłada marszałkowi województwa wykaz zawierający informacjei dane zawarte w ewidencji, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat oraz (od 2004 r.)wysokość tych opłat. (wykazy kwartalne do II kwartału 2005 r., wykazy półroczne odII półrocza 2005r.)

Wykaz zawierający informacje i dane, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat,podmiot korzystający ze środowiska, przedkłada także wojewódzkiemu inspektorowi ochronyśrodowiska. Wykaz, na podstawie którego ustalono opłaty za składowanie odpadów, należyprzedłożyć także wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwemu ze względu namiejsce składowania odpadów.

Jeżeli podmiot obowiązany do prowadzenia ewidencji dotyczącej korzystania ześrodowiska nie prowadzi jej, podlega karze grzywny.

Tej samej karze podlega podmiot, który nie dopełnia obowiązku przedstawieniawymaganego wykazu marszałkowi województwa.

Podmiot korzystający ze środowiska powinien prowadzić ewidencję aktualizowaną co półroku z zastrzeżeniem ostatniego punktu, zawierającą odpowiednio:· informacje o ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz dane,

na podstawie których określono te ilości,· informacje o ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i podziemnej,· informacje o ilości, stanie i składzie ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi,· informacje o wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu, z którego odprowa-

dzane są wody opadowe lub roztopowe (o których mowa w definicji ścieków),

31

· informacje o wielkości produkcji ryb innych niż łososiowate lub innych organizmówwodnych oraz powierzchni użytkowej stawów eksploatowanych w cyklu produkcyjnymw obiektach chowu lub hodowli tych ryb lub tych organizmów, za okres od dnia 1 majaroku rozpoczynającego cykl do dnia 30 kwietnia roku następującego po zakończeniu tegocyklu produkcyjnegoZasady prowadzenia ewidencji odpadów określają przepisy Ustawy o Odpadach.Posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia ich ilościowej i jakościowej

ewidencji zgodnie z przyjętym katalogiem odpadów i listą odpadów niebezpiecznych;ewidencja ta w przypadku posiadacza odpadów, który prowadzi działalność w zakresieodzysku lub unieszkodliwiania odpadów, powinna obejmować sposoby gospodarowaniaodpadami, a także dane o ich pochodzeniu i miejscu przeznaczenia.

Obowiązek prowadzenia ewidencji nie dotyczy osób fizycznych i jednostek organiza-cyjnych nie będących przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na własne potrzeby.W przypadku odpadów komunalnych ewidencję prowadzą podmioty prowadzące działalnośćpolegającą na usuwaniu, wykorzystywaniu i unieszkodliwianiu odpadów komunalnych napodstawie zezwolenia organów gminy.

Ewidencję prowadzi się z zastosowaniem następujących dokumentów ewidencji od-padów:· karty ewidencji odpadu, prowadzonej dla każdego rodzaju odpadu odrębnie,· karty przekazania odpadu.

Dokumenty ewidencji odpadów powinny zawierać następujące dane: imię i nazwisko,adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby posiadacza odpadów.

Posiadacz odpadów, który przejmuje odpad od innego posiadacza, jest obowiązanypotwierdzić przejęcie odpadu na karcie przekazania odpadu, wypełnionej przez posiadacza,który przekazuje ten odpad.

Posiadacz odpadów ma obowiązek przechowywać dokumenty sporządzone na potrzebyewidencji przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sporządzono tedokumenty.

Zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany do przechowywania zbiorczychzestawień danych do czasu zakończenia rekultywacji składowiska odpadów i przekazaniaich następnemu właścicielowi lub zarządcy nieruchomości.

Posiadacz odpadów jest obowiązany przedstawić dokumenty ewidencji odpadów nażądanie organów przeprowadzających kontrolę.

Posiadacz odpadów prowadzący ewidencję odpadów jest obowiązany sporządzić naformularzu zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospo-darowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwianiatych odpadów. Zbiorcze zestawienie danych powinno zawierać następujące indormacje: imięi nazwisko, adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby posiadacza odpadów.

Zbiorcze zestawienie danych, o których mowa powyżej, posiadacz odpadów lub wytwórcakomunalnych osadów ściekowych jest obowiązany przekazać marszałkowi województwawłaściwemu ze względu na miejsce wytwarzania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadóww terminie do końca pierwszego kwartału za poprzedni rok kalendarzowy. Na podstawiezbiorczych zestawień danych oraz informacji uzyskanych od wojewody i starostów, mar-szałek województwa prowadzi wojewódzką bazę danych dotyczącą wytwarzania i gospo-darowania odpadami wraz z rejestrem udzielonych zezwoleń w zakresie wytwarzania i go-

32

spodarowania odpadami oraz sporządza raport wojewódzki i przekazuje go ministrowiwłaściwemu do spraw środowiska.

Marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce wytwarzania, odzysku lubunieszkodliwiania odpadów, w drodze decyzji, może zobowiązać posiadacza odpadów doprzedłożenia dokumentów ewidencji odpadów.

Jeżeli podmiot korzystający ze środowiska:· nie przedłożył wykazu zawierającego informacje i dane o zakresie korzystania ze

środowiska oraz wysokości należnych opłat – marszałek województwa wymierza opłatę,w drodze decyzji, na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiegoinspektora ochrony środowiska,

· zamieścił w wykazie zawierającym informacje i dane o zakresie korzystania ześrodowiska oraz o wysokości należnych opłat informacje lub dane nasuwającezastrzeżenia - marszałek województwa wymierza, w drodze decyzji, na podstawiewłasnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska,opłatę w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy opłatą należną a wynikającą z wykazu.Marszałek województwa dokonuje ustaleń własnych na podstawie:

· pomiarów dokonywanych przez organy administracji lub przez podmiot korzystający ześrodowiska obowiązany do poniesienia opłat,

· innych danych technicznych i technologicznych.Kopię decyzji zawierającą informacje o korzystaniu ze środowiska przez podmiot, mar-

szałek województwa przedstawia niezwłocznie wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środo-wiska.

Do zobowiązań z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska stosuje się przepisy ustawyz dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U.z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, ze zm.), jeżeli wynikają one z wykazu o wysokości należnychopłat.

3. Odraczanie, umarzanie, zwolnienia z opłaty za korzystanie ze środowiska

Nie wnosi się opłat z tytułu tych rodzajów korzystania ze środowiska, których pół-roczna wysokość wnoszona na rachunek urzędu marszałkowskiego nie przekracza 400 zł.Sejmik województwa może, w drodze aktu prawa miejscowego, uchwalić podwyższenie ww.kwoty, jednak nie więcej niż do 50%.

Wykaz należy złożyć również w przypadku, gdy opłaty się nie uiszcza, ponieważ nieprzekracza 400 zł.

à W 2003 roku:Nie wnoszono opłat z tytułu tych rodzajów korzystania ze środowiska (za wprowadzanie

gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wódi składowanie odpadów), których kwartalna wysokość nie przekraczała 25% najniższegowynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu 30 września roku poprze-dniego, określonego na podstawie odrębnych przepisów tj. kwoty 190 złotych.

à Od 2004r. do 30 czerwca 2005 r.Nie wnoszono opłat z tytułu tych rodzajów korzystania ze środowiska, których kwartalna

wysokość nie przekraczała 200 zł.

33

àOd 29.06.2006 r.Zwolnione z opłaty za składowanie odpadów jest umieszczanie na składowisku odpadów

wydobytych ze składowiska lub zwałowiska niespełniającego wymagań ochrony środowiska.Odpady te, przed umieszczeniem ich na składowisku odpadów spełniającym wymagania

ochrony środowiska, mogą być poddane procesom przekształceń biologicznych, fizycznychlub chemicznych.

Zwolniony z opłat jest pobór wody:1) dokonywany na potrzeby przerzutów wody,2) na potrzeby energetyki wodnej, pod warunkiem zwrotu takiej samej ilości wody, co

najmniej nie gorszej jakości,3) powierzchniowej na potrzeby związane z wytwarzaniem energii cieplnej lub

elektrycznej w części odpowiadającej ilości tej wody odprowadzanej do odbiornika,pod warunkiem, że pobór ten oraz odprowadzanie wód chłodniczych i wód pocho-dzących z obiegów chłodzących są zgodne z pozwoleniem,

4) na potrzeby funkcjonowania pomp cieplnych oraz geotermii, wykorzystującychenergię wody podziemnej, pod warunkiem zwrotu do wód podziemnych takiej samejilości wody co najmniej nie gorszej jakości,

5) na potrzeby wykonywania odwiertów lub otworów strzałowych do badańsejsmicznych przy użyciu płuczki wodnej,

6) na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych, podwarunkiem, że pobór ten oraz odprowadzenie wykorzystanej wody jest zgodnez pozwoleniem,

7) na potrzeby nawadniania wodami powierzchniowymi użytków rolnych i gruntówleśnych,

8) pochodzącej z odwodnienia gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych i zakładówgórniczych.

Zwolnione z opłat jest wprowadzanie:1) do ziemi - ścieków w celu rolniczego wykorzystania, w przypadku posiadania

pozwolenia wodnoprawnego na takie ich wykorzystanie,2) do wód lub do ziemi - wód chłodniczych i wód pochodzących z obiegów chłodzących,

jeżeli ich temperatura nie przekracza +26ºC albo naturalnej temperatury wody,w przypadku gdy jest ona wyższa niż +26ºC,

3) do wód lub do ziemi - wód zasolonych, jeżeli wartość sumy jonów chlorkówi siarczanów w tych wodach nie przekracza 500 mg/l,

4) do wód lub do ziemi - wód wykorzystanych na potrzeby chowu i hodowli ryb łososio-watych, pod warunkiem, że ilość i rodzaj substancji w nich zawartych nie przekroczywartości określonych w warunkach wprowadzania ścieków do wód,

5) do wód lub do ziemi - wód wykorzystanych na potrzeby chowu i hodowli ryb innychniż łososiowate lub innych organizmów wodnych, o ile produkcja rozumiana jakoprzyrost masy tych ryb lub tych organizmów w ciągu roku nie przekracza 1500 kg z 1ha powierzchni użytkowej stawu.

Od 2002 r. zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 2: nie wnosi się opłat za korzystanie ze środowiskai nie przedkłada się wykazów w przypadku prowadzonych obojętnie przez jaki podmiotDZIAŁAŃ RATOWNICZYCH.

34

Opłaty podwyższonePodmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone o 500% w przypadku

braku wymaganego pozwolenia na:1) wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów,2) pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi:

· 500 % - od 1.01.2002 r. do 11.01.2003 r.,· 100 % - od 12.01.2003 r. do 31.12.2006 r.,· 200 % - w 2007 r. i 2008 r.,· 500 % - od 2009 r.,Za składowanie odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji

składowiska odpadów podmiot korzystający ze środowiska ponosi, opłaty podwyższonew wysokości 0,05 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku zakażdą dobę składowania.

Magazynowanie odpadów bez wymaganej decyzji określającej sposób i miejsce maga-zynowania traktuje się jako składowanie odpadów bez wymaganej decyzji zatwierdzającejinstrukcję eksploatacji składowiska.

Za składowanie odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym podmiot korzystającyze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 0,1 stawki opłaty za umieszczenieodpadów na składowisku za każdą dobę składowania.

W przypadku pozbycia się odpadów:· nad brzegami zbiorników wodnych, a zwłaszcza w strefach ochronnych ujęć wód i na

terenach wypływu wód z warstw wodonośnych,· na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody,· na terenach leśnych albo uzdrowiskowych lub na terenach przeznaczonych na cele

rekreacyjno-wypoczynkowe,podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 0,15 jedno-stkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobęskładowania.

Podmiot korzystający ze środowiska w przypadku pozbycia się odpadów do śródlądowychwód powierzchniowych i podziemnych, morskich wód wewnętrznych lub wód morza tery-torialnego ponosi opłatę podwyższoną w wysokości 100-krotnej jednostkowej stawki opłatyza umieszczenie odpadów na składowisku.

Do ponoszenia opłat podwyższonych, w części, w jakiej przewyższają one kwotę opłaty,jaką ponosiłby podmiot korzystający ze środowiska w przypadku, gdyby posiadał pozwoleniealbo inną wymaganą decyzję, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. –Ordynacja podatkowa dotyczących odroczenia terminu płatności należności oraz umarzaniazaległych zobowiązań i odsetek za zwłokę, chyba że przepisy działu IV stanowią inaczej -art. 281.

Odraczanie oraz umarzanie podwyższonej opłaty za korzystanie ze środowiskaOrganem właściwym w sprawach odraczania terminu płatności opłaty za korzystanie ze

środowiska, a także jej zmniejszania i umarzania jest marszałek województwa. Terminpłatności opłaty za korzystanie ze środowiska odracza się na wniosek podmiotu korzysta-jącego ze środowiska obowiązanego do ich uiszczenia, jeżeli realizuje on terminowoprzedsięwzięcie, którego wykonanie zapewni usunięcie przyczyn ponoszenia podwyższo-

35

nych opłat albo kar w okresie nie dłuższym niż 5 lat od dnia złożenia wniosku. Odroczenieterminu płatności może dotyczyć części albo całości opłaty.

Odroczenie może objąć opłaty najwyżej w części, w jakiej przewyższa ono kwotę opłaty,jaką ponosiłby podmiot korzystający ze środowiska w przypadku, gdyby posiadał pozwoleniealbo inną wymaganą decyzję. Termin płatności może być odroczony wyłącznie na okres nie-zbędny do zrealizowania przedsięwzięcia.

Wniosek o odroczenie terminu płatności opłat powinien zostać złożony do właściwegoorganu przed upływem terminu, w którym powinny być one uiszczone. Złożenie wnioskuo odroczenie terminu płatności opłat nie zwalnia z obowiązku ich uiszczenia w części,w jakiej nie mogą podlegać odroczeniu.

Wniosek powinien zawierać:1) wskazanie wysokości opłaty, o której odroczenie terminu płatności występuje strona,2) opis realizowanego przedsięwzięcia,3) harmonogram realizacji przedsięwzięcia ze wskazaniem etapów nie dłuższych niż

6 miesięcy.Jeżeli istnieją zastrzeżenia co do możliwości sfinansowania przez wnioskodawcę

planowanych przedsięwzięć, właściwy organ może zażądać dodatkowo przedłożenia do-wodów potwierdzających możliwość finansowania przedsięwzięcia.

Decyzja o odroczeniu terminu płatności opłat określa:1) opłatę, której termin płatności został odroczony, oraz jej wysokość,2) zakres przedsięwzięcia realizowanego przez wnioskodawcę,3) harmonogram realizacji przedsięwzięcia,4) termin odroczenia opłaty .Właściwy organ, w drodze decyzji, odmawia odroczenia terminu płatności opłaty, jeżeli

nie są spełnione warunki odroczenia określone ustawą.W przypadku wniesienia wniosku naliczane są odsetki za zwłokę na zasadach okreś-

lonych w przepisach działu III ustawy - Ordynacja podatkowa.W przypadku, gdy terminowe zrealizowanie przedsięwzięcia będącego podstawą odro-

czenia płatności usunęło przyczyny ponoszenia opłat, właściwy organ, w drodze decyzji,orzeka o zmniejszeniu odroczonych opłat o sumę środków własnych wydatkowanych narealizację przedsięwzięcia, jeżeli odroczenie dotyczy przedsięwzięcia służącego realizacjizadań własnych gminy, do środków własnych wlicza się także środki pochodzące z budżetugminy. W tym przypadku do kwot pozostających do zapłaty stosuje się odpowiednio przepisydziału III ustawy - Ordynacja podatkowa dotyczące opłaty prolongacyjnej.

Jeżeli odroczeniu podlegały opłaty wymierzone w związku ze składowaniem lub ma-gazynowaniem odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacjiskładowiska odpadów lub bez decyzji określającej miejsce i sposób magazynowaniaodpadów albo wymierzone za przekroczenie warunków określonych w decyzji, w razieterminowego zrealizowania przedsięwzięcia właściwy organ stwierdza, w drodze decyzji,umorzenie odroczonych opłat .

W przypadku gdy terminowe zrealizowanie przedsięwzięcia będącego podstawą odro-czenia płatności nie usunęło przyczyn ponoszenia opłat, właściwy organ, w drodze decyzji,orzeka o obowiązku uiszczenia odroczonych opłat wraz z opłatą prolongacyjną, o którejmowa w przepisach działu III ustawy - Ordynacja podatkowa.

36

Jeżeli przedsięwzięcie będące podstawą odroczenia płatności nie zostanie zrealizowanew terminie, właściwy organ stwierdza, w drodze decyzji, obowiązek uiszczenia odroczonychopłat wraz z określonymi w przepisach działu III ustawy - Ordynacja podatkowa odsetkami zazwłokę naliczanymi za okres odroczenia.

Właściwy organ może wydać decyzję także przed upływem terminu odroczenia w raziestwierdzenia, że przedsięwzięcie będące podstawą odroczenia nie jest realizowane zgodniez harmonogramem.

W razie odroczenia terminu płatności opłat stosuje się odpowiednio przepisy ustawy – Ordy-nacja podatkowa w zakresie wstrzymania biegu terminu przedawnienia należności.

37

38

1. Klasyfikacja odpadów

Gospodarkę odpadami reguluje Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach(Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) określająca zasady postępowania z odpadamitj. zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczeniu ilości odpadów i ich negatywnegooddziaływania na środowisko, odzysku i unieszkodliwiania odpadów celem ochrony życiai zdrowia ludzi oraz środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

Ustawa definiuje niektóre pojęcia związane z odpadami, np.:· odpady to substancje lub przedmioty należące do jednej z kategorii, których posiadacz

pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do pozbycia których jest obowiązany,· posiadacz odpadów to każdy, kto faktycznie włada odpadami, tj. wytwórca odpadów,

inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna, z wyłączeniem prowa-dzącego działalność w zakresie transportu odpadów; domniemywa się, że posiadaczemodpadów znajdujących się na terenie nieruchomości jest ten, kto nią włada,

· wytwórca odpadów to każdy, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanieodpadów oraz każdy, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne dzia-łania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów pow-stających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów,czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot,który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej,

· zbieranie odpadów to każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach,segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do trans-portu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania,

· magazynowanie odpadów to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadówprzed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem,

· unieszkodliwianie odpadów to poddanie odpadów procesom przekształceń biologicz-nych, fizycznych lub chemicznych określonych w załączniku nr 6 do powyższej ustawyw celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzilub dla środowiska,

· odzysk to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dlaśrodowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowa-dzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania -określone w załączniku nr 5 do wymienionej ustawy.Ze względu na bardzo dużą różnorodność istnienia odpadów stworzono katalog odpadów

z listą odpadów niebezpiecznych. Katalog odpadów w zależności od źródła ich powsta-wania dzieli je na 20 grup. Wśród nich znajdują się odpady z rolnictwa, odpady wetery-naryjne itp. Katalog oprócz grup głównych dzieli się jeszcze na podgrupy i rodzaje odpadówz uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych oraz innych niż niebezpieczne. Rozpo-rządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów(Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206 z późn. zm.)

Wśród odpadów niebezpiecznych, znajdują się:· zwierzęta padłe i ubite z konieczności oraz odpadowa tkanka zwierzęca, wykazujące

właściwości niebezpieczne;· odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki weterynaryjnej, tj.:

– chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne,– leki cytotoksyczne i cytostatyczne,

39

– inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny orazinne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo, żewywołują choroby u ludzi i zwierząt,

· opakowania po środkach ochrony roślin I i II klasy toksyczności;· odpadowe materiały izolacyjne i konstrukcyjne zawierające azbest;· zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy (np. świetlówki);· baterie i akumulatory ołowiowe;· oleje hydrauliczne, silnikowe, przekładniowe i smarowe.

Oleje odpadowe w pierwszej kolejności powinny być poddane odzyskowi poprzezregenerację. W określonych przypadkach dopuszcza się zastosowanie innych procesów od-zysku, włącznie z unieszkodliwianiem. Jeśli, posiadacz olejów odpadowych powstałychw wyniku jego działalności gospodarczej (rolnik), nie jest w stanie we własnym zakresiewykonać tych obowiązków, powinien przekazać te odpady podmiotowi gwarantującemuzgodne z prawem ich zagospodarowanie.

Odpady weterynaryjne postępowanie z odpadami weterynaryjnymi, tj. odpadami pow-stającymi w związku z badaniem i leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterana-ryjnych, określają dwa rozporządzenia Ministra Zdrowia:· Rozporządzenie z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów medycznych

i weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi jest zakazane (Dz. U. z 2003 r. Nr 8,poz. 103 z późn. zm.),

· Rozporządzenie z dnia 7 września 2004r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i wa-runków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz. U. z 2004 r.Nr 200, poz. 2061 z późn. zm.)Ponadto, w przypadku zakaźnych odpadów weterynaryjnych dokonanie unieszkodliwienia

w inny sposób niż spalanie w spalarniach odpadów jest zabronione.Zwierzęta padłe postępowanie z padłymi zwierzętami określają ustawy o odpadach,

o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz przepisy weterynaryjne.Unieszkodliwianie padłych zwierząt pochodzących z gospodarstw indywidualnych lub wielko-towarowych może być realizowane wyłącznie w zakładach utylizacyjnych posiadającychzezwolenie i spełniających warunki do utylizowania tego rodzaju odpadów oraz dysponują-cych specjalistycznymi środkami transportu do ich przewozu.

Odpady zaliczane do innych niż niebezpieczne:· zwierzęta padłe i odpadowa tkanka zwierzęca stanowiące materiał szczególnego i wyso-

kiego ryzyka inne niż wymienione w grupie odpadów niebezpiecznych;· zwierzęta padłe i ubite z konieczności;· odpady metalowe;· opakowania z papieru i tektury;· opakowania z tworzyw sztucznych;· opakowania z drewna, szkła i tekstyliów;· ubrania ochronne, tkaniny do wycierania;· narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki;· przeterminowane leki inne niż wymienione w grupie odpadów niebezpiecznych;· odpady komunalne.

40

2. Zasady gospodarowania odpadami

Każdy, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie od-padów, powinien te działania planować, projektować i prowadzić, w taki sposób, aby zapo-biegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ich ilość i negatywne oddziaływanie naśrodowisko.

Wytwórca odpadów jest obowiązany do stosowania takich sposobów produkcji lub formusług oraz surowców i materiałów, które będą minimalizować powstawanie odpadówi pozwolą utrzymać je możliwie na jak najniższym poziomie, by ograniczyć ich negatywneoddziaływanie na otoczenie.

Posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób zgodnyz zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planamigospodarki odpadami. Posiadacz odpadów jest obowiązany w pierwszej kolejności dopoddania ich odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub nie-uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, to odpady te należy unieszko-dliwiać w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarkiodpadami. Odpady, których nie daje się odzyskać, powinny być tak unieszkodliwiane, abyskładowane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób byłoniemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lubekonomicznych.

Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, nie zawiera-jące odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które zewzględu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospo-darstwach domowych. Podstawowe regulacje w zakresie postępowania z odpadami ko-munalnymi zawarte są w ustawie o odpadach oraz ustawie z dnia 13 września 1996 r.o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. nr 236, poz. 2008 z późn.zm.). Wytwarzanie odpadów komunalnych nie wymaga uzyskania pozwolenia, decyzjizatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi czy złożenia informacjio wytwarzanych odpadach i o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami.Natomiast niektóre rodzaje powstających odpadów komunalnych nakazuje się zbieraćw sposób selektywny.

3. Obowiązki posiadacza odpadów

Wytwórca odpadów jest obowiązany do:· uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi,

jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości powyżej 0,1 Mg rocznie;wymóg uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecz-nymi, pozwolenia na wytwarzanie odpadów, a także przedłożenia informacji o wytwarza-nych odpadach i sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami nie dotyczywytwórcy odpadów prowadzącego instalację, na której prowadzenie wymagane jest po-zwolenie zintegrowane;

· przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowaniatymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie albopowyżej 5 Mg rocznie odpadów innych niż niebezpieczne;

41

informację o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymiodpadami przedkłada się właściwemu organowi (wojewoda, starosta) w terminie 30 dniprzed rozpoczęciem działalności powodującej powstawanie odpadów lub zmianę działal-ności wpływającą na ilość lub rodzaj wytwarzanych odpadów lub sposobów gospodaro-wania nimi;

· wytwórca odpadów, które powstają w związku z eksploatacją instalacji, jeżeli wytwarzapowyżej 1 Mg odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy Mg odpadówinnych niż niebezpieczne rocznie jest obowiązany do uzyskania pozwolenia na wytwa-rzanie odpadów; w tym pozwoleniu uwzględnia się wszystkie odpady wytwarzane przezdanego wytwórcę w danym miejscu.

Program gospodarki odpadami powinien zawierać:1) wyszczególnienie rodzajów odpadów niebezpiecznych przewidzianych do wytwarzania,

a gdy określenie rodzaju odpadów niebezpiecznych nie jest wystarczające do ustaleniazagrożeń, jakie mogą powodować, właściwy organ może wezwać wnioskodawcę dopodania podstawowego składu chemicznego i właściwości odpadów;

2) określenie ilości poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych przewidzianych dowytwarzania w ciągu roku;

3) informacje dotyczące sposobów zapobiegania powstawaniu odpadów niebezpiecznychlub ograniczania ich ilości i ich negatywnego oddziaływania na środowisko;

4) opis dalszego sposobu gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, z uwzględnieniemzbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych;

5) wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów niebezpiecznych.We wniosku o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi wytwórca

odpadów określa czas prowadzenia działalności związanej z wytwarzaniem odpadów.Wniosek o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi, do którego do-łącza się ten program, wytwórca odpadów niebezpiecznych obowiązany jest przedłożyćwłaściwemu organowi na dwa miesiące przed rozpoczęciem działalności powodującejpowstawanie odpadów niebezpiecznych lub zmianą tej działalności wpływającą na rodzaj,ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych lub sposób gospodarowania nimi.

Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi jest zatwierdzany w drodze decyzjiprzez właściwy organ, którym jest:a) starosta (wg miejsca wytwarzania odpadów),b) marszałek w sprawach:

· przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana instalacja,która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływaćna środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiuinformacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiskaoraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

· przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozu-mieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowiskui jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenachoddziaływania na środowisko, realizowanego na terenach innych niż wymienionew pkt. 1.

42

Każdy posiadacz odpadów obowiązany jest do prowadzenia ewidencji odpadów.Obowiązek ten nie dotyczy:

· osób fizycznych i jednostek organizacyjnych, nie będących przedsiębiorcami, które wy-korzystują odpady na własne potrzeby;

· wytwórców odpadów pochodzących z gospodarstwa domowego (odpadów komunalnych);ewidencję sporządzają natomiast podmioty prowadzące działalność w zakresie odbie-rania odpadów komunalnych;

· właścicieli, dzierżawców lub innych osób władających nieruchomością, na której komu-nalne osady ściekowe mają zostać zastosowane w rolnictwie lub do uprawy roślin;

· niektórych rodzajów odpadów lub ich ilości określonych w Rozporządzeniu MinistraŚrodowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilości, dlaktórych nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów oraz kategorii małychi średnich przedsiębiorstw, które mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów(Dz. U. z 2001 r. Nr 152, poz. 1735), np.: odchody zwierzęce, odpadowa masa roślinna.Prowadzenie ewidencji odpadów może być pełne lub uproszczone.Ewidencja pełna – polega na obowiązkowym prowadzeniu następującej dokumentacji:

· karty ewidencji odpadu, prowadzonej dla każdego rodzaju odpadu odrębnie,· karty przekazania odpadu.

Ewidencję taką muszą prowadzić posiadacze odpadów zajmujący się działalnością w za-kresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.Ewidencja uproszczona – polega naobowiązkowym prowadzeniu tylko karty przekazania odpadów. Ewidencję taką prowadzątylko niektórzy posiadacze odpadów (małe i średnie przedsiębiorstwa, przedsiębiorcy), którzyspełniają następujące warunki:· wytwarzają odpady niebezpieczne w ilości do 100 kg rocznie,· wytwarzają odpady inne niż niebezpieczne, nie będące odpadami komunalnymi, w ilości

do 5 ton rocznie.Posiadacz odpadów, który przejmuje odpad od innego posiadacza jest obowiązany po-

twierdzić ten przekaz. Kartę przekazania odpadu sporządza się w dwóch egzemplarzach, pojednym dla każdej ze stron (przekazującego i przejmującego).

Dopuszczalne jest sporządzenie zbiorczej karty przekazania odpadu, obejmującej od-pad danego rodzaju przekazywany łącznie w czasie jednego miesiąca kalendarzowego temusamemu posiadaczowi.

Ewidencja komunalnych osadów ściekowych odbywa się z zastosowaniem odrębnegowzoru karty ewidencji komunalnych osadów ściekowych, którą ma prowadzić wytwórca tychodpadów (Dz. U. z 2006 r. Nr 30, poz.213).

Posiadacz odpadów, który prowadzi ewidencję odpadów ma obowiązek przecho-wywać te dokumenty przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którymsporządzono dokumenty. Dokumenty przedstawia się na żądanie organów prowadzącychkontrole.

4. Materiały izolacyjne i konstrukcyjne zawierające azbest

Postępowanie z azbestem, substancją stwarzającą szczególne zagrożenie dla środo-wiska wykorzystywaną w poprzednich latach powszechnie przy budowie budynkówinwentarskich gospodarczych określa ustawa POŚ (art.160) zakazująca wprowadzanie do

43

obrotu lub ponownego wykorzystywania tej substancji. Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r.o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20z późn. zm.) w celu wyeliminowania produkcji, stosowania oraz obrotu wyrobami zawiera-jącymi azbest zakazuje wprowadzania na terytorium kraju wyrobów zawierających azbest,azbestu, produkcji wyrobów zawierających azbest.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 paź-dziernika 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczaniaazbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jestwykorzystywany azbest (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1876, z późn zm.), dopuszcza sięwykorzystywanie azbestu lub wyrobów zawierających azbest w użytkowanych instalacjachlub urządzeniach do 31 grudnia 2032 roku.

Właściciel, zarządca lub użytkownik pomieszczeń, w których był lub jest wykorzystywanyazbest lub wyroby zawierające azbest umieszcza w widocznym miejscu instrukcję bez-piecznego postępowania i oznakowanie, wg wzoru określonego w załączniku nr 1 dowymienionego rozporządzenia.

Właściciel, zarządca lub użytkownik miejsc, w których był lub jest wykorzystywany azbestlub wyroby zawierające azbest dokonuje ich spisu. Spis sporządza się w dwóch egzem-plarzach. Jeden egzemplarz składa się do wojewody, a osoby fizyczne nie będące przedsię-biorcami składają go do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Drugi egzemplarz prze-chowuje się przez rok. Co roku, do 31 stycznia informacja podlega aktualizacji.

5. Utrzymywanie czystości i porządku w gospodarstwach i gminach

Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie utrzymania czystościi porządku określa Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) i ustawa o odpadach.

Każda gmina powinna mieć uchwalony regulamin utrzymania czystości i porządku naswoim terenie, uchwalony przez radę gminy. Regulamin ten jest aktem prawa miejscowego.

Gmina obowiązana jest do prowadzenia ewidencji zbiorników bezodpływowych na ścieki,przydomowych oczyszczalni ścieków, a także umów zawartych na odbieranie odpadówkomunalnych od właścicieli nieruchomości.

Gmina obowiązana jest również udostępniać mieszkańcom na stronie internetowej orazw inny przyjęty zwyczajowo sposób informacje o punktach zbierania zużytego sprzętuelektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych (np. adresypunktów jego zbierania, adres firmy zbierającej taki sprzęt).

W myśl ustawy o odpadach, do obowiązkowych zadań własnych gmin w zakresiegospodarki odpadami należy:· objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem odbierania wszyst-

kich rodzajów odpadów komunalnych;· zapewnienie warunków funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbierania od-

padów komunalnych, aby było możliwe ograniczanie składowania odpadów ulegającychbiodegradacji, wydzielanie odpadów niebezpiecznych oraz osiągnięcie poziomów od-zysku i recyklingu odpadów opakowaniowych;

· zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminamilub przedsiębiorcami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komu-

44

nalnych albo zapewnienie warunków do budowy, utrzymania i eksploatacji instalacjii urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych przez przedsiębiorców;

· zapewnianie warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biode-gradacji kierowanych do składowania,Nadzór nad realizacją obowiązków nałożonych na właścicieli sprawuje wójt, burmistrz lub

prezydent miasta. Wykonywanie tych obowiązków podlega egzekucji administracyjnej.Dopuszcza się spalanie zgromadzonych pozostałości roślinnych poza instalacjami i urzą-

dzeniami, jeżeli na terenie gminy nie jest prowadzone selektywne zbieranie lub odbieranieodpadów ulegających biodegradacji, a ich spalanie nie narusza odrębnych przepisów.

45

46

1. Pojęcie oceny oddziaływania na środowisko

Jednym z ważniejszych instrumentów prawnych ochrony środowiska jest proceduraoceny oddziaływania na środowisko (OOŚ).

Zgodnie z definicją Narodów Zjednoczonych (United Nations Economic for Europe, 1991)ocena oddziaływania planowanego działania na środowisko to identyfikowanie i przewidy-wanie oddziaływań na środowisko oraz na zdrowie i dobro człowieka, propozycji legisla-cyjnych, polityk, programów, projektów i procedur operacyjnych oraz interpretacja i prze-kazywanie informacji o tych wpływach.

Termin ocena oddziaływania na środowisko opisuje procedurę zapewniającą, żewszystkie możliwe skutki planowanego przedsięwzięcia zostały rozpoznane i będą uwzglę-dnione przed przystąpieniem do etapu realizacji inwestycji. Ocena oddziaływania na śro-dowisko stanowi systematyczną ocenę potencjalnie niekorzystnych i korzystnych skutkówdla środowiska planowanego przedsięwzięcia lub działania, opracowaną z myślą o tym, abyzagwarantować, że projektowane przedsięwzięcie będzie przyjazne dla środowiska orazzgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Ocena oddziaływania na środowisko w części objętej niniejszym opracowaniem dotyczyprzedsięwzięć definiowanych jako zamierzenie budowlane lub inną ingerencję w środowiskopolegającą na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym również nawydobywaniu kopalin; przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jednoprzedsięwzięcie, także jeżeli są one realizowane przez różne podmioty (art. 3 ust. 1 pkt. 13ustawy; Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227).

Każde przedsięwzięcie kwalifikowane jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziały-wać na środowisko zanim zostanie zrealizowane (to znaczy przed wydaniem pozwolenia najego budowę) musi obligatoryjnie przejść procedurę oceny oddziaływania na środowisko.

Do 15 listopada 2008 roku zagadnienia dotyczące postępowania w sprawie OOŚregulowała ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r.Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). Obecnie podstawowym aktem prawnym w zakresie OOŚ jestustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jegoochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania naśrodowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227), zwana dalej ustawą OOŚ. Większośćz zawartych w ustawie OOŚ przepisów została przeniesiona z ustawy Prawo ochronyśrodowiska. Jednak zasadniczym zmianom uległy przepisy dotyczące postępowaniaw sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć. Uwzględniająone zapisy Dyrektywy 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny wpływuwywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (znowelizo-wanej Dyrektywą 97/11/WE z dnia 3 marca 1997 r.).

2. Kwalifikacja przedsięwzięć do oceny oddziaływania na środowisko

W obecnym stanie prawnym kwalifikację planowanych przedsięwzięć do procedury OOŚ(tzw. screening) przeprowadza się na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia9 listopada 2004 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znaczącooddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifiko-waniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr257, poz. 2573 z późn. zm.), nazywane dalej rozporządzeniem kwalifikacyjnym. Rozporzą-

47

dzenie zawiera listę przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dzielącje na te, które obligatoryjnie wymagają sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko(tzw. I grupa przedsięwzięć, zawarta w § 2 ust. 1) oraz dla których obowiązek sporządzeniaraportu o oddziaływaniu na środowisko może być wymagany (tzw. II grupa przedsięwzięć,zawarta w § 3 ust. 1). Natomiast w ustawie OOŚ przedsięwzięcia z tzw. I grupy nazywane sąprzedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, a przedsię-wzięcia z tzw. II grupy określono jako przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco od-działywać na środowisko (obecnie trwają prace nad zmianą rozporządzenia kwalifikacyjnego,gdzie wprowadzone zostanie jednolite nazewnictwo przedsięwzięć z ustawy OOŚ).1) Rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających

sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko w rolnictwie (tzw. I grupa przed-sięwzięć, przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko wgnazewnictwa ustawy OOŚ):– chów lub hodowla zwierząt w liczbie wyższej bądź równej 210 dużych jednostek

przeliczeniowych inwentarza (DJP, współczynniki przeliczeniowe sztuk zwierząt naDJP są określone w załączniku do rozporządzenia), § 2, ust. 1, pkt. 43 rozporzą-dzenia.

2) Rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla którychobowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko może być wymaganyw rolnictwie i przetwórstwie rolno – spożywczym (tzw. II grupa przedsięwzięć, przedsię-wzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wg nazewnictwaustawy OOŚ):– chów lub hodowla zwierząt niewymienionych w § 2, ust. 1, pkt. 43 rozporządzenia

w granicach administracyjnych miast, w obrębie zwartej zabudowy wsi lub naterenach objętych formami ochrony przyrody na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia2004 r. o ochronie przyrody – w liczbie nie niższej niż 40 DJP (§ 3, ust. 1, pkt. 90rozporządzenia);

– chów lub hodowla zwierząt na pozostałych obszarach w liczbie nie niższej niż60 DJP;

– chów lub hodowla zwierząt obcych rodzimej faunie, innych niż zwierzętagospodarskie w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o organizacjihodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1762 orazz 2004 r. Nr 1, poz. 866) – w liczbie 4 matek lub nie mniej niż 20 sztuk, z wyjątkiemryb oraz skorupiaków;

– scalanie, wymiana lub podział gruntów rolnych, których obszar przekracza 300 ha lubgruntów leśnych o powierzchni nie mniejszej niż 100 ha (§ 3, ust. 1, pkt. 76 rozporzą-dzenia);

– zmiana lasu lub nieużytku na użytek rolny, o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha (§ 3,ust. 1, pkt. 77 rozporządzenia);

– gospodarowanie wodą w rolnictwie, w tym melioracje, na obszarze nie mniejszym niż20 ha, z wyłączeniem urządzeń wymienionych w punkcie 63 oraz stawów rybnych(§ 3, ust. 1, pkt. 78 rozporządzenia);

– zalesienia o powierzchni powyżej 20 ha lub wylesienia terenów o powierzchni niemniejszej niż 1 ha, mające na celu zmianę sposobu użytkowania terenu (§ 3, ust. 1,pkt. 79 rozporządzenia);

48

– instalacje do produkcji i przetwórstwa tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (§ 3, ust. 1,pkt. 80 rozporządzenia);

– instalacje do przetwórstwa owoców, warzyw, surowych ryb lub produktówpochodzenia zwierzęcego, z wyłączeniem tłuszczów zwierzęcych, o zdolnościprodukcyjnej nie niższej niż 50 ton rocznie (§ 3, ust. 1, pkt. 81 rozporządzenia);

– instalacje do produkcji mleka lub wyrobów mleczarskich, o zdolności produkcyjnej nieniższej niż 50 ton rocznie (§ 3, ust. 1, pkt. 82 rozporządzenia);

– instalacje do wyrobów cukierniczych lub syropów, o zdolności produkcyjnej nieniższej niż 50 ton rocznie (§ 3, ust. 1, pkt. 83 rozporządzenia);

– instalacje do uboju zwierząt (§ 3, ust. 1, pkt. 84 rozporządzenia);– instalacje do produkcji tranu lub mączki rybnej (§ 3, ust. 1, pkt. 85 rozporządzenia);– browary lub słodownie (§ 3, ust. 1, pkt. 87 rozporządzenia);– cukrownie (§ 3, ust. 1, pkt. 88 rozporządzenia);– gorzelnie, zakłady przetwarzające alkohol etylowy oraz wytwarzające napoje alkoho-

lowe (§ 3, ust. 1, pkt. 89 rozporządzenia).W rozporządzeniu kwalifikacyjnym podkreśla się, że parametry tego samego rodzaju,

charakteryzujące skalę przedsięwzięcia i odnoszące się do przedsięwzięć tego samegorodzaju położonych na terenie jednego zakładu lub obiektu, istniejących i planowanych,sumuje się. Oznacza to, że np. określając ilość DJP w gospodarstwie rolnym przy kwalifikacjiprzedsięwzięcia do OOŚ bierzemy pod uwagę obecną i planowaną obsadę zwierzątw obiektach inwentarskich. W przypadku przedsięwzięć polegających na budowie obiektuinwentarskiego kluczowa jest potencjalna obsada DJP, wynikająca z powierzchni użytkowejprojektowanego obiektu, a nie obsada deklarowana przez inwestora we wniosku o pozwo-lenie na budowę.

3. Wniosek o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacjęprzedsięwzięcia (decyzja środowiskowa)

Decyzja środowiskowa jest zgodą na realizację danego przedsięwzięcia z punktu wi-dzenia spełnienia wymagań ochrony środowiska. Decyzją środowiskową można nawnioskodawcę nałożyć obowiązki dotyczące zapobiegania, ograniczania oraz monitorowaniaoddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a także wykonania kompensacji przyrod-niczej, przedstawienia analizy porealizacyjnej.

Zgodnie z ustawą OOŚ realizacja planowanych przedsięwzięć zaliczanych do mogącychzawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub mogących potencjalnie znaczącooddziaływać na środowisko (czyli przedsięwzięć z tzw. I i II grupy przedsięwzięć zapisanychw § 2 i § 3 rozporządzenia kwalifikacyjnego) jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniudecyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, nazywanejw skrócie decyzją środowiskową. Decyzja ta jest wydawana po przeprowadzeniuprocedury oceny oddziaływania na środowisko. Wydanie decyzji środowiskowej następujem. in. przed uzyskaniem decyzji o:· pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzji o po-

zwoleniu na wznowienie robót budowlanych,· warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,· zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów,· zamianie lasu na użytek rolny

49

· oraz innych decyzji administracyjnych ujętych w art. 72 ust. 1 ustawy OOŚ.Organy właściwe do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach:1) Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska – w przypadku:

– przedsięwzięć będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływaćna środowisko: dróg, linii kolejowych, napowietrznych linii energetycznych, instalacjido przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu,sztucznych zbiorników wodnych,

– przedsięwzięć na terenach zamkniętych,– przedsięwzięć realizowanych na obszarach morskich,– zmiany lasu, niestanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny,

2) Starosta – w przypadku scalenia, wymiany lub podziału gruntów;3) Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych – w przypadku zmiany lasu,

stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny;4) Wójt, burmistrz, prezydent miasta – w przypadku pozostałych przedsięwzięć.

Organem prowadzącym procedurę OOŚ oraz wydającym decyzję środowiskowąw przypadku rolnictwa i przetwórstwa rolno – spożywczego jest w większości przypadkówwójt, burmistrz, prezydent miasta.

Wniosek o decyzję środowiskowąProcedurę oceny oddziaływania na środowisko dla planowanych przedsięwzięć mo-

gących zawsze znacząco lub potencjalnie oddziaływać na środowisko wszczyna się nawniosek inwestora – rolnika. W przypadku przedsięwzięcia, dla którego jest wymaganadecyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów, postępowanie w sprawiewydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się z urzędu. Procedurakończy się wydaniem decyzji środowiskowej. Do wniosku o decyzję środowiskową zgodniez ustawą z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jegoochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania naśrodowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227), należy dołączyć:· w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko – raport

o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko sporządzony zgodnie z art. 66 ww.ustawy OOŚ,

· w przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko− kartę informacyjną przedsięwzięcia

· poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej obejmującej przewidy-wany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, naktóry będzie oddziaływać przedsięwzięcie;

· wypis z ewidencji gruntów obejmujący przewidywany teren, na którym będzie realizowaneprzedsięwzięcie, oraz obejmujący obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie;

· dowód wniesienia opłaty skarbowej.Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i kartę informacyjną przedsię-

wzięcia przedkłada się w trzech egzemplarzach, wraz z ich zapisem w formie elektro-nicznej na informatycznych nośnikach danych.

50

Schemat dokumentacji składanej wraz z wnioskiem o decyzję środowiskową z po-działem na grupy przedsięwzięć:

GRUPA I PRZEDSIĘWZIĘĆà Wniosekà Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia (art. 66, ust. 1 ustawy OOŚ

w 3 egzemplarzach oraz wersję na nośniku elektronicznym lub kartę przedsięwzięcia, gdywystępujemy z zapytaniem o szczegółowy zakres raportu)

GRUPA II PRZEDSIĘWZIĘĆà Wniosekà Kartę informacyjną przedsięwzięcia (art. 3, ust. 1 pkt. 5 ustawy OOŚ) 3 egzemplarze orazwersję na nośniku elektronicznym

Ponadto do wniosku o wydanie decyzji środowiskowej należy dołączyć mapy oraz wypisz ewidencji gruntów, o których mowa w art. 74 ustawy OOŚ.

Obecnie urzędy gmin, miast na swoich stronach internetowych zamieszczają wzorywniosków o wydanie decyzji środowiskowej, opracowane na podstawie ustawy z dnia3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udzialespołeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko(Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227).

51

Wzór wniosku o decyzję środowiskową dla przedsięwzięciaz tzw. II grupy – mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko

Jan Kowalski Nowe, dnia 09.09.2009 r.Gospodarstwo Rolne (miejsce) (data)(imię i nazwisko/nazwa Inwestora)

13-100 Nowe, ul. Rolna 13województwo pomorskie, powiat starogardzki, gmina Pawłowo,(adres)058 256 39 85(nr tel./nr fax.)Wójt Gminy Nowe

WNIOSEK O WYDANIE DECYZJIO ŚRODOWISKOWYCH UWARUNKOWANIACH ZGODY

NA REALIZACJĘ PRZEDSIĘWZIĘCIA

Dla przedsięwzięcia polegającego na:budowie obiektu inwentarskiego dla trzody chlewnej (porodówka z odchowalnią prosiąt)

na 70 DJP wraz ze zbiornikiem na gnojowicę na działce nr 224/7 w miejscowości Nowe,gmina Pawłowo, powiat starogardzki.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia będzieniezbędna do uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – wy-dawanej na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniuprzestrzennym.

Załączniki:– Karta przedsięwzięcia, o której mowa w art. 3, ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 3

października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania naśrodowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227) w trzech egzemplarzach wrazz zapisem w formie elektronicznej na elektronicznych nośnikach danych (CD).

– Poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej obejmującejprzewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie orazobejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie.

– Wypis z ewidencji gruntów obejmujący przewidywany teren, na którym będzierealizowane przedsięwzięcie oraz obejmujący obszar, na który będzieoddziaływać przedsięwzięcie.

– Dowód uiszczenia opłaty skarbowej.

podpis wnioskodawcy

52

Karta informacyjna przedsięwzięciaStanowi załącznik do wniosku o decyzję środowiskową. Zawiera podstawowe informacje

o przedsięwzięciu, które są niezbędne w toku procedury oceny oddziaływania na środo-wisko. Karta informacyjna przedsięwzięcia powinna być zgodna z art. 3 ust. 1 pkt. 5 ustawyz dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko(Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227) i w szczególności zawierać informację nt.:a. rodzaju, skali i usytuowaniu przedsięwzięcia,b. powierzchni zajmowanej nieruchomości, a także obiektu budowlanego oraz dotychcza-

sowym sposobie ich wykorzystywania i pokryciu nieruchomości szatą roślinną,c. rodzaju technologii,d. ewentualnych wariantach przedsięwzięcia,e. przewidywanej ilości wykorzystywanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii,f. rozwiązaniach chroniących środowisko,g. rodzaju i przewidywanej ilości wprowadzanych do środowiska substancji lub energii przy

zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko,h. możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko,i. obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o och-

ronie przyrody, znajdujących się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia.Kartę informacyjną przedsięwzięcia sporządza organ właściwy do wydania decyzji o środo-wiskowych uwarunkowaniach.

Raport o oddziaływaniu na środowiskoRaport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko stanowi załącznik do wniosku

o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W przypadku przedsięwzięć zali-czanych, zgodnie z rozporządzeniem kwalifikacyjnym, do tzw. przedsięwzięć z I grupy (mo-gące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko) jest sporządzany obligatoryjnie (bezzłożenia raportu wniosek o wydanie decyzji środowiskowej będzie niekompletny). Dlaprzedsięwzięć z tzw. II grupy (przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływaćna środowisko) obowiązek sporządzenia raportu jest nakładany w toku procedury ocenyoddziaływania na środowisko przez organ prowadzący postępowanie, gdy zaistnieją do tegoprzesłanki wskazane w ustawie OOŚ.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko zawiera ocenę bezpośrednichi pośrednich oddziaływań powstałych na skutek realizacji przedsięwzięcia, zarówno w faziebudowy, eksploatacji, jak również likwidacji, w stosunku do wszystkich elementów środo-wiska, czyli: powietrza, klimatu akustycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby,fauny i flory, krajobrazu. Ponadto w raporcie należy rozważyć możliwość wystąpieniakonfliktów społecznych związanych z planowaną inwestycją. Szczegółowy zakres raportuwynika z art. 66 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środo-wisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach od-działywania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227) i obejmuje:a. opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:

– charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowyi eksploatacji lub użytkowania,

– główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych,

53

– przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowaniaplanowanego przedsięwzięcia;

b. opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziały-wania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiskaobjętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

c. opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanegoprzedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytkówi opiece nad zabytkami;

d. opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsię-wzięcia;

e. opis analizowanych wariantów, w tym:– wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu

alternatywnego,– wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru;

f. określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów,w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możli-wego transgranicznego oddziaływania na środowisko;

g. uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego od-działywania na środowisko, w szczególności na:– ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze,– powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimatu i krajobrazu,– dobra materialne,– zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejes-

trem lub ewidencją zabytków,– wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-d;

h. opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywa-nych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmującybezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałei chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z:– istnienia przedsięwzięcia,– wykorzystywania zasobów środowiska,– emisji;

i. opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompen-sację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na celei przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru;

j. dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na śro-dowisko:– określenie założeń do:

– ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarzeplanowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie robót budowlanych,

– programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziały-waniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego,

– analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawieprzepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytkówarcheologicznych, w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania plano-wanego przedsięwzięcia;

54

k. porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o którychmowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska jeżeliplanowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji,;

l. wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaruograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. -- Prawo ochrony środowiska, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w za-kresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanychi sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowiedrogi krajowej;

m. przedstawienie zagadnień w formie graficznej;n. przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi

i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksoweprzedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;

o. analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem;p. przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na

etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na cele i przedmiotochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru;

q. wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnejwiedzy, jakie napotkano, opracowując raport;

r. streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniudo każdego elementu raportu;

s. nazwisko osoby lub osób sporządzających raport;t. źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.

W toku procedury OOŚ inwestor ma prawo zwrócić się do organu prowadzącegopostępowanie o ustalenie szczegółowego zakresu raportu. Organ, określając zakres raportu,może – kierując się usytuowaniem, charakterem i skalą oddziaływania przedsięwzięcia naśrodowisko odstąpić od niektórych wymagań co do jego zawartości.

W studium wykonalności umieszcza się jedynie podsumowanie raportu, zawierające prze-widywany wpływ inwestycji na otaczające środowisko.Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko albo kartę informacyjną przedsię-wzięcia sporządza organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

4. Ocena oddziaływania na środowisko – schematy postępowań

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko - rozumie się przez to postępowaniew sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia, obejmującew szczególności:– weryfikację raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,– uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień,– zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.

Przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wymaga realizacja następującychplanowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (zgodnie z art.59 ust. 1 i 2 ustawy OOŚ):· planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko

(tzw. I grupa przedsięwzięć wymienionych w rozporządzeniu kwalifikacyjnym);

55

· planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środo-wisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia naśrodowisko został stwierdzony (tzw. II grupa przedsięwzięć wymienionych w rozporzą-dzeniu kwalifikacyjnym);

· realizacja planowanego przedsięwzięcia innego niż ww. wymagająca przeprowadzeniaoceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli:– przedsięwzięcie to może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a nie jest

bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony,– obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura

2000 został stwierdzony (możliwość dla przedsięwzięć spoza katalogu przedsięwzięćwskazanych w rozporządzeniu kwalifikacyjnym).

W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko określa się, analizujei ocenia: bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na:– środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi,– dobra materialne,– zabytki,– wzajemne oddziaływanie między ww. elementami,– dostępność do złóż kopalin,– możliwości oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania

przedsięwzięcia na środowisko,– wymagany zakres monitoringu.

W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 określa się, ana-lizuje i ocenia oddziaływanie przedsięwzięć na obszary Natura 2000, biorąc pod uwagę takżeskumulowane oddziaływanie przedsięwzięcia z innymi przedsięwzięciami.

W postanowieniu dotyczącym przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia naśrodowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływaćna środowisko należy uwzględnić:· rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, w tym:

– skalę przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu oraz ich wzajemnych proporcji,– powiązania z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań

przedsięwzięć znajdujących się na obszarze, na który będzie oddziaływaćprzedsięwzięcie,

– wykorzystywanie zasobów naturalnych,– emisję i występowanie innych uciążliwości,– ryzyko wystąpienia poważnej awarii, przy uwzględnieniu używanych substancji i sto-

sowanych technologii;· usytuowanie przedsięwzięcia, czyli:

– możliwe zagrożenie dla środowiska, w szczególności przy istniejącym użytkowaniuterenu, zdolnościach samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobównaturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych

– uwarunkowań wynikających z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego- uwzględniające:– obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych,– obszary wybrzeży,– obszary górskie lub leśne,

56

– obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronnezbiorników wód śródlądowych,

– obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunkówroślin i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tymobszary Natura 2000 oraz pozostałe formy ochrony przyrody,

– obszary, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone,– obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeolog-

giczne,– gęstość zaludnienia,– obszary przylegające do jezior,– uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej;

· rodzaj i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do uwarunkowańww., wynikającego z:

– zasięgu oddziaływania - obszaru geograficznego i liczby ludności, na którą przed-sięwzięcie może oddziaływać,

– transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególneelementy przyrodnicze,

– wielkości i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącejinfrastruktury technicznej,

– prawdopodobieństwa oddziaływania,– czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania.

Uzasadnienie decyzji powinno zawierać informacje o sposobie wykorzystania uwagi wniosków zgłoszonych w związku z udziałem społeczeństwa oraz informacje dotyczącekonieczności wykonania analizy porealizacyjnej w celu porównania ustaleń zawartychw raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i w decyzji o środowiskowychuwarunkowaniach z rzeczywistym oddziaływaniem przedsięwzięcia na środowisko i działa-niami podjętymi w celu jego ograniczenia. Jeżeli z analizy wyniknęłoby, że dla przedsię-wzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, do analizy po-winna być załączona, poświadczona przez właściwy organ, kopia mapy ewidencyjnej z za-znaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym konieczne jest utworzenie obszaruograniczonego użytkowania.

à Schematy procedur ocen oddziaływania na środowisko

Schemat postępowania prowadzący do wydania decyzji środowiskowej dla przed-sięwzięć z grupy II bez obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu na śro-dowisko, tj. bez oceny oddziaływania na środowisko:

Inwestor:– składa wniosek o wydanie decyzji środowiskowej wraz z kartą przedsięwzięcia oraz

załącznikami, o których mowa w art. 74 ustawy OOŚ (wymienione wyżej w pkt. dot.wniosku o decyzję środowiskową).Organ prowadzący postępowanie, zwykle wójt, burmistrz, prezydent miasta:

– wszczyna postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla planowanegoprzedsięwzięcia,

57

– występuje o opinię co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsię-wzięcia na środowisko do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i inspektora sa-nitarnego (14 dni, jeżeli nie ma opinii Sanepidu oznacza to brak zastrzeżeń),

– wydaje postanowienie o nie stwierdzeniu obowiązku przeprowadzenia oceny oddziały-wania przedsięwzięcia na środowisko, co oznacza brak konieczności sporządzeniaraportu o oddziaływaniu na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia.następnieOrgan:

– wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, w której stwierdza brak potrzebyprzeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, załącznikiem dodecyzji środowiskowej jest charakterystyka przedsięwzięcia,

– podaje do publicznej wiadomości informację o wydaniu decyzji i możliwości zapoznaniasię z jej treścią oraz z dokumentacją sprawy.Dla przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (II grupa

przedsięwzięć) w terminie roku od wejścia w życie ustawy, tj. do 15 listopada 2009 r. zadaniadyrektorów regionalnej dyrekcji ochrony środowiska pełnią starostowie - na mocy art. 156ustawy OOŚ.

Schemat postępowania prowadzący do wydania decyzji środowiskowej dla przedsię-wzięć z grupy II z oceną oddziaływania na środowisko, tj. z raportem o oddziaływaniuprzedsięwzięcia na środowisko:

Inwestor:- składa wniosek o wydanie decyzji środowiskowej wraz z kartą przedsięwzięcia oraz

załącznikami, o których mowa w art. 74 ustawy OOŚ (wymienione wyżej w pkt. dot.wniosku o decyzję środowiskową).Organ prowadzący postępowanie, zwykle wójt, burmistrz, prezydent miasta:

– wszczyna postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla planowanegoprzedsięwzięcia,

– występuje o opinię co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsię-wzięcia na środowisko do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i inspektorasanitarnego (14 dni, jeżeli nie ma opinii Sanepidu oznacza to brak zastrzeżeń),

– na podstawie opinii organów opiniujących oraz przesłanek zawartych w ustawie OOŚwydaje postanowienie o obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsię-wzięcia na środowisko, co jest jednoznaczne z koniecznością sporządzenia raportuo oddziaływaniu na środowisko.Inwestor:

– zleca opracowanie i przedkłada raport o oddziaływaniu na środowisko w siedzibie organuprowadzącego postępowanie OOŚ (w 3 egzemplarzach, z wersją na nośniku elektro-nicznym).Organ prowadzący postępowanie:

– występuje do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o uzgodnienie i do inspekt-tora sanitarnego o opinię,

– po uzyskaniu uzgodnienia od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i opiniiinspektora sanitarnego (30 dni, jeżeli nie ma opinii oznacza to brak zastrzeżeń) organrozpatruje: wniosek Inwestora, uzgodnienie i opinię, ustalenia zawarte w raporcie, wyniki

58

postępowania z udziałem społeczeństwa oraz transgranicznego jeżeli zostało przepro-wadzone.następnieOrgan:

– wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla planowanego przedsięwzięcia,– wpisuje decyzję do publicznie dostępnego wykazu,– podaje do publicznej wiadomości informację o wydaniu decyzji i możliwości zapoznania

się z jej treścią oraz z dokumentacją sprawy.

Schemat postępowania prowadzący do wydania decyzji środowiskowej dla przedsię-wzięć z grupy I z obligatoryjną oceną oddziaływania na środowisko, tj. raportemo oddziaływaniu planowanego przedsięwzięcia na środowisko.

Inwestor:– składa wniosek o wydanie decyzji środowiskowej wraz z raportem o oddziaływaniu

planowanego przedsięwzięcia na środowisko (opracowany zgodnie z art. 66, ust. 1ustawy OOŚ w 3 egzemplarzach, z wersją na nośniku elektronicznym).Organ prowadzący postępowanie, zwykle wójt, burmistrz, prezydent miasta:

– wszczyna postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla planowanegoprzedsięwzięcia,

– wpisuje informacje o wniosku i raporcie do publicznie dostępnego wykazu,– podaje do publicznej wiadomości informację o zamieszczeniu w publicznie dostępnym

wykazie danych o wniosku oraz o możliwości składania uwag i wniosków (21 dni),– występuje do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o uzgodnienie i do inspekt-

tora sanitarnego o opinię,– po uzyskaniu uzgodnienia od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i opinii

inspektora sanitarnego (30 dni, jeżeli nie ma opinii oznacza to brak zastrzeżeń) Organrozpatruje: wniosek Inwestora, uzgodnienie i opinię, ustalenia zawarte w raporcie, wynikipostępowania z udziałem społeczeństwa oraz transgranicznego jeżeli zostało przepro-wadzone.następnieOrgan:

– wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację planowanegoprzedsięwzięcia,

– wpisuje decyzję do publicznie dostępnego wykazu,– podaje do publicznej wiadomości informację o wydaniu decyzji i możliwości zapoznania

się z jej treścią oraz z dokumentacją sprawy.

Procedura ponownej oceny oddziaływania na środowisko

Procedura ponownej oceny oddziaływania na środowisko została wprowadzona ustawąz dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko(Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227). Ocena ta przeprowadzana jest w ramach postępowaniazmierzającego do wydania pozwolenia na budowę lub zezwolenia na realizację inwestycjidrogowej.

59

Okoliczności przeprowadzenia powtórnej OOŚ:· obowiązek jej przeprowadzenia został stwierdzony w decyzji o środowiskowych uwarun-

kowaniach,· na wniosek inwestora – do wniosku o pozwolenie załącza raport lub kartę informacyjną

przedsięwzięcia (zapytanie o zakres),· organ właściwy do wydania decyzji stwierdzi we wniosku zmiany w stosunku do wymagań

określonych w decyzji środowiskowej (wówczas organ stwierdza w drodze postanowieniaobowiązek sporządzenia raportu OOŚ).Do czasu zakończenia powtórnej oceny oddziaływania na środowisko postępowanie

w sprawie wydania decyzji np. pozwolenia na budowę zostaje zawieszone.Powtórna procedura OOŚ wymaga sporządzenia raportu OOŚ. Raport o oddziaływaniu

przedsięwzięcia na środowisko, sporządzany w ramach oceny oddziaływania przedsię-wzięcia na środowisko, stanowiącej część postępowania w sprawie wydania decyzji: o po-zwoleniu na budowę, o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, powinien, zgodniez art. 67 ustawy OOŚ:· zawierać informacje, o których mowa w art. 66, określone ze szczegółowością

i dokładnością odpowiednio do posiadanych danych wynikających z projektu budowla-nego i innych informacji uzyskanych po wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunko-waniach i innych decyzji, jeżeli były już dla danego przedsięwzięcia wydane (m. in. de-cyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu);

· określać stopień i sposób uwzględnienia wymagań dotyczących ochrony środowiska,zawartych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i decyzjach wcześniejszych,jeżeli były już dla danego przedsięwzięcia wydane.

Schemat postępowania przy powtórnej ocenie oddziaływania na środowisko (naprzykładzie decyzji o pozwoleniu na budowę).

Inwestor:– składa wniosek o wydanie decyzji pozwolenia na budowę oraz 3 egzemplarze raportu

OOŚ wraz z jego wersją na nośniku elektronicznym.Organ prowadzący postępowanie prowadzące do wydania decyzji o pozwoleniu na

budowę (w przypadku decyzji pozwolenia na budowę zazwyczaj starosta powiatowy):– wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania w sprawie wydania pozwolenia na

budowę,– występuje do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z wnioskiem o uzgodnienie

warunków realizacji przedsięwzięcia (przedkładając wniosek o pozwolenie na budowę,decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach i raport o oddziaływaniu na środowisko,zgodnie z art. 89 ustawy OOŚ)Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska - RDOŚ (tu organ prowadzący postępowanie

powtórnej oceny oddziaływania na środowisko):– występuje do organu wydającego decyzję (starosta powiatowy) o zapewnienie możli-

wości udziału społeczeństwa i do inspektora sanitarnego o wydanie opinii,– po uzyskaniu zgłoszonych przez społeczeństwo uwag i wniosków i ewentualnej roz-

prawie administracyjnej, a także po otrzymaniu opinii inspektora sanitarnego (30 dni,jeżeli nie ma opinii to brak zastrzeżeń) wydaje w terminie 45 dni postanowienie w sprawieuzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia – na to które nie przysługuje zażalenie.

60

Postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska jest dołączane do wnioskuo wydanie pozwolenia na budowę.Organ prowadzący postępowanie prowadzące do wydania decyzji o pozwoleniu na bu-

dowę (starosta powiatowy) wydaje decyzje o pozwoleniu na budowę uwzględniając warunkirealizacji przedsięwzięcia określone w:– decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia

(z pierwszego etapu oceny oddziaływania na środowisko),– postanowieniu Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w sprawie uzgodnienia wa-

runków realizacji przedsięwzięcia (postanowienie kończące proces powtórnej ocenyoddziaływania na środowisko).

5. Ocena oddziaływania na obszary Natura 2000

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 to ocena oddziaływaniaprzedsięwzięcia na środowisko ograniczona do badania oddziaływania na obszar Natura2000.

Organ administracji władny do wydania decyzji (np. o warunkach zabudowy i zagospo-darowania terenu, pozwolenia na budowę, pozwolenia wodno-prawnego, zezwolenia nausunięcie drzew lub krzewów) wymaganej przed realizacją planowanego przedsięwzięcia,innego niż przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko (tj. inne odwymienionych w rozporządzeniu kwalifikacyjnym), które nie jest bezpośrednio związanez ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony (np. budowa obiektuinwentarskiego na 30 DJP zlokalizowanego w obszarze Natura 2000 lub graniczącegoz takim obszarem) jest zobowiązany do rozważenia, czy to przedsięwzięcie może poten-cjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000. Jeśli organ prowadzący postępowaniew sprawie np. wydania pozwolenia na budowę uzna, że planowane przedsięwzięcie możepotencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 wydaje postanowienie obligującedo zwrócenia się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w kwestii ustalenia, czykonieczna jest procedura oceny oddziaływania na obszar Natura 2000.

Schemat postępowania przy ocenie oddziaływania na obszar Natura 2000Inwestor:

– składa wniosek np. o pozwolenie na budowę lub decyzję o warunkach zabudowy i za-gospodarowania terenu,Organ (starosta powiatowy lub wójt gminy):

– po stwierdzeniu potencjalnego znaczącego oddziaływania na obszar Natura 2000 wydajepostanowienie w sprawie zwrócenia się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiskaw kwestii ustalenia czy konieczna jest procedura oceny oddziaływania na obszarNatura 2000.Inwestor:

– składa wniosek do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o wydanie np. decyzjio warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, pozwolenia na budowę, kartęinformacyjną przedsięwzięcia, mapę ewidencyjną, wypis i wyrys z miejscowego planuzagospodarowania przestrzennego (jeśli taki istnieje),

61

RDOŚ:– po rozpatrzeniu złożonych dokumentów, biorąc pod uwagę uwarunkowania określone

w art. 63 ust.1 ustawy OOŚ wydaje postanowienie co do konieczności przeprowadzeniaoceny oddziaływania na obszar Natura 2000.1) w przypadku stwierdzenia, że przedsięwzięcie nie będzie znacząco oddziaływać na

obszar Natura 2000 Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska stwierdzi w drodzepostanowienia brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięciana obszar Natura 2000

2) w przypadku stwierdzenia, że przedsięwzięcie może znacząco oddziaływać naobszar Natura 2000, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, w postanowieniu,nakłada obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszarNatura 2000 i przedłożenia 2 egzemplarzy raportu wraz z jego wersją elektroniczną.

następnieInwestor:

– składa raport o oddziaływaniu na środowisko. Zakres raportu o oddziaływaniu przedsię-wzięcia na obszar Natura 2000 powinien być ograniczony do określenia oddziaływaniaprzedsięwzięcia na obszar Natura 2000.RDOŚ:

– po otrzymaniu raportu Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska występuje do organuwydającego decyzję (np. w przypadku pozwolenia na budowę – starosty powiatowego)o zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa,

– po przeprowadzeniu oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 Regionalny DyrektorOchrony Środowiska wydaje postanowienie uzgadniające warunki realizacji przedsię-wzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000,

– jeżeli z oceny wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać naobszar Natura 2000, RDOŚ odmawia uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia.Po uzyskaniu postanowienia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska organ pro-

wadzący postępowanie np. w sprawie wydania pozwolenia na budowę, może wydać takądecyzję, chyba, że RDOŚ odmówił uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia. Posta-nowienie wydane przez RDOŚ wiąże organ wydający decyzję np. o pozwoleniu na budowę.

Postępowanie w sprawie oddziaływania na obszar Natura 2000 dla przedsięwzięć z tzw.I i II grupy (mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i potencjalnie znaczącooddziaływać na środowisko wg rozporządzenia kwalifikacyjnego) prowadzi się w ramachprocedur postępowania dla tych grup przedsięwzięć.

Przykład przeprowadzania procedury oceny oddziaływania na środowisko dla plano-wanego przedsięwzięcia

Rolnik prowadzi gospodarstwo rolne w miejscowości gminnej o kierunku chów i hodowlabydła mlecznego, o skali produkcji, w przeliczeniu na DJP 150. Planuje inwestycję w postacimodernizacji obecnych obiektów inwentarskich i budowę nowej obory. Na tę inwestycjęwymagane jest pozwolenie na budowę. Po zrealizowaniu planowanego przedsięwzięciawielkość produkcji zwierzęcej w gospodarstwie wzrośnie o kolejne 70 DJP.

Czy rolnik musi przeprowadzić procedurę oceny oddziaływania na środowisko dla pla-nowanego przedsięwzięcia? Jeśli tak, to w jaki sposób ją przeprowadzić?

62

1) Kwalifikacja do procedury OOŚ. Prowadzimy ją na podstawie Rozporządzenia RadyMinistrów z dnia 9 listopada 2004 roku w sprawie określania rodzajów przedsięwzięćmogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowańzwiązanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniuna środowisko (Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769 z późn. zm.) – tzw. rozporządzenia kwa-lifikacyjnego, pamiętając że:– w przypadku planowanych przedsięwzięć polegających na budowie obiektu inwentar-

skiego kluczowa jest potencjalna obsada DJP, wynikająca z powierzchni użytkowejprojektowanego obiektu, a nie obsada DJP deklarowana przez rolnika we wnioskuo pozwolenie na budowę,

– parametry tego samego rodzaju charakteryzujące skale przedsięwzięcia i odnoszącesię do przedsięwzięć tego samego rodzaju położonych na terenie jednego zakładu lubobiektu, istniejących lub planowanych sumuje się. W omawianym przypadku 150 DJP(obecna wielkość produkcji) + 70 DJP (wzrost produkcji po zrealizowaniuplanowanego przedsięwzięcia) = 220 DJP. Planowane przez rolnika przedsięwzięcieprzekracza próg 210 DJP zapisany w rozporządzeniu kwalifikacyjnym i jest zaliczanedo tzw. I grupy, tj. przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na śro-dowisko, dla których ocena oddziaływania na środowisko jest obligatoryjna.

2) Wymagane dokumenty. Rolnik jest zobowiązany do uzyskania decyzji o środowiskowychuwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia przed złożeniem wnioskuo wydanie pozwolenia na budowę. Przedtem należy sporządzić raport o oddziaływaniuna środowisko i razem z wnioskiem o decyzję środowiskową złożyć go w miejscowymurzędzie gminy.

3) Procedura OOŚ. Na złożony przez rolnika wniosek o decyzję środowiskową wrazz dołączonym raportem o oddziaływaniu planowanego przedsięwzięcia na środowisko,urząd gminy, jako organ prowadzący postępowanie, rozpoczyna procedurę OOŚ wgSchematu postępowania prowadzącego do wydania decyzji środowiskowej dlaprzedsięwzięć z grupy I z obligatoryjną oceną oddziaływania na środowisko,tj. raportem o oddziaływaniu planowanego przedsięwzięcia na środowisko.

4) Zakończenie postępowania OOŚ. Ocena oddziaływania kończy się uzyskaniem decyzjio środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, która jestdokumentem niezbędnym przy staraniu się o pozwolenie na budowę.

6. Pozwolenia zintegrowane

Prowadzenie gospodarstw rolnych (ferm zwierzęcych), których funkcjonowanie, zewzględu na rodzaj i skalę prowadzonej produkcji zwierzęcej, może powodować znacznezanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całościwymaga uzyskania pozwolenia zintegrowanego.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 roku w sprawierodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnychelementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. z 2002 r. Nr 122 poz. 1055)pozwolenia zintegrowanego w rolnictwie, wymagają instalacje chowu lub hodowli drobiu lubświń o więcej niż:· 40 000 stanowisk dla drobiu,

63

· 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg,· 750 stanowisk dla macior.

Uzyskanie pozwolenia zintegrowanego wymagają również instalacje:· do uboju zwierząt o zdolności przetwarzania ponad 50 ton masy ubojowej na dobę,· do produkcji lub przetwórstwa produktów spożywczych:

– z surowych produktów pochodzenia zwierzęcego (oprócz mleka) o zdolności produkt-cyjnej ponad 75 ton wyrobów gotowych/dobę,

– z surowych produktów roślinnych o zdolności produkcyjnej (obliczonej jako wartośćśrednia w stosunku do produkcji kwartalnej) ponad 300 ton wyrobów gotowych/dobę,

· do produkcji mleka lub wyrobów mleczarskich o zdolności przetwarzania (obliczonej jakowartość średnia w stosunku do produkcji rocznej) ponad 200 ton mleka/dobę,

· do unieszkodliwiania lub odzysku padłych lub ubitych zwierząt oraz odpadowej tkankizwierzęcej o zdolności przetwarzania ponad l0 ton/dobę.

Cel pozwolenia zintegrowanego:· optymalizacja działań zapewniająca wysoki stopień ochrony środowiska jako całości,· unikanie ochrony jednego komponentu środowiska kosztem zwiększenia zanieczyszcze-

nia innego,· podejmowanie wszelkich dostępnych środków zapobiegania zanieczyszczeniom,· unikanie wytwarzania odpadów, ograniczanie ich powstawania,· efektywne wykorzystanie energii.

W pozwoleniu zintegrowanym ustala się:· wielkość emisji gazów lub pyłów do powietrza z instalacji, niezależnie od tego, czy wy-

magane byłoby dla niej, zgodnie z ustawą, uzyskanie pozwolenia na wprowadzaniegazów lub pyłów do powietrza,

· warunki wytwarzania i sposoby postępowania z odpadami na zasadach określonychw ustawie o odpadach niezależnie od tego, czy dla instalacji wymagane byłoby uzys-kanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów,

· warunki poboru wód powierzchniowych i podziemnych (wg zasad określonych w ustawieprawo wodne), jeśli wody te są pobierane wyłącznie na potrzeby instalacji,

Instalacje wymagające pozwolenia zintegrowanego powinny spełniać wymagania ochronyśrodowiska wynikające z najlepszych dostępnych technik (tzw. BAT), a w szczególności niemogą powodować przekroczenia granicznych wielkości emisyjnych. Minister właściwy dospraw środowiska gromadzi informacje o najlepszych dostępnych technikach oraz rozpoi-szechnia je na potrzeby organów właściwych do wydawania pozwoleń oraz zaintereso-wanych podmiotów korzystających ze środowiska.

Wymagania najlepszych dostępnych technik (BAT) dla instalacji chowu zwierzątw polskim prawie nie zostały dotychczas określone. Przy ocenie spełniania wymagań naj-lepszej dostępnej techniki uwzględnia się informacje na temat najlepszych dostępnychtechnik opublikowane przez Komisję Europejską zgodnie z art. 16, ust. 2 dyrektywy1996/61/WE. Dokumentem takim, wykorzystanym do oceny spełniania wymogów najlepszejdostępnej techniki przez instalacje hodowli zwierząt jest BREF, opracowany przezEuropejskie Biuro IPPC w Sewilli o nazwie: „Reference Dokument and Best Available

64

Techniques for Intensive Rearning of Poultry and Pigs” („Dokument referencyjny dlanajlepszych dostępnych technik dotyczących intensywnej hodowli zwierząt” - dostępny jestna stronie Ministerstwa Środowiska www.mos.gov.pl w zakładce środowisko – pozwoleniazintegrowane).

Pozwolenia zintegrowane dla instalacji rolniczych wydaje marszałek województwa.Najlepsza Dostępna Technika (BAT) - rozumie się przez to najbardziej efektywny oraz

zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wy-korzystywany jako podstawa ustalenia granicznych wielkości emisyjnych, mających na celueliminowanie emisji lub jeżeli nie jest to praktycznie możliwe, ograniczenia emisji i wpływu naśrodowisko jako całość.Zgodnie z dokumentem referencyjnym (BREF), w celu oceny spełniania wymogów naj-lepszych dostępnych technik przez instalację hodowli świń, należy rozpatrzyć następującezagadnienia obejmujące metody ochrony poszczególnych komponentów środowiska orazśrodowiska jako całości:1) Strategię żywienia pod kątem możliwości ograniczenia zawartości w odchodach

surowego białka, emisji fosforu i azotu. Skład stosowanych pasz powinien zostaćdostosowany aktualnego do zapotrzebowania zwierząt z uwzględnieniem jego wieku,tzw. żywienie fazowe.

2) Metody usuwania obornika z pomieszczeń inwentarskich, magazynowania i przetwa-rzania gnojowicy - w oparciu o dokument referencyjny BREF oraz wymagania ustawyo nawozach i nawożeniu z dnia 10 lipca 2007 roku (Dz. U. z 2007 r. Nr 147, poz. 1033)w zakresie przechowywania nawozów naturalnych.

3) Zapotrzebowanie na wodę. Zalecenia najlepszych dostępnych technik przewidująograniczenie zużycia wody poprzez zastosowanie w klatkach poideł automatycznychoraz mycie instalacji przy wykorzystaniu myjek ciśnieniowych.

4) Zużycie energii elektrycznej na ogrzewanie pomieszczeń inwentarskich, wentylacjęi oświetlenie. Zaleca się ograniczenie zapotrzebowania energii osiągane poprzez wy-sokosprawny system wentylacji i zastosowanie lamp energooszczędnych.

5) Wymagania dotyczące monitoringu środowiska. Proponowany zakres monitoringu,uwzględniający wymagania przepisów i zakres korzystania ze środowiska, uwzględniaprocesy technologiczne (zużycie pasz, zużycie energii elektrycznej, wody, produkcjęnawozów) oraz emisje (ewidencje ilości i rodzaju wytwarzanych oraz przekazywanychodbiorcom zewnętrznym odpadów, rejestrację ilości ścieków).

6) Metody rolniczego wykorzystania obornika i gnojowicy. Rolnicze wykorzystanie nawozunaturalnego prowadzone powinno być w oparciu o plan nawożenia, zatwierdzony przezOkręgową Stację Chemiczno-Rolniczą.

7) Minimalne warunki utrzymania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskichwskazane w przepisach krajowych.

65

66

VI. WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH· Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich

ptaków· Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk

naturalnych oraz dzikiej fauny i flory· Dyrektywa Rady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeń

i ograniczania (kontroli) zanieczyszczeń· Dyrektywa 97/11/WE z dnia 3 marca 1997 r.· Dyrektywa 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny wpływu wywieranego

przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko.§ Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu

(Dz. U. z 2007 r. Nr 147, poz. 1033),§ Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska

Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 (tekst jednolity)§ Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach

Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 (tekst jednolity), (UO)§ Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne

Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 (tekst jednolity), ze zm.§ Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony

środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustawDz. U. z 2001 r. Nr 100, poz.1085, ze zm.

§ Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowymodprowadzaniu ścieków(Dz. U. z 2006 r. Nr 123 poz. 858)

§ Ustawa dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jegoochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenachoddziaływania na środowisko(Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227).

§ Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach(Dz. U. z 2005 r. nr 236, poz. 2008 z późn. zm.).

§ Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r o zakazie stosowania wyrobów zawierającychazbest(Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20 z późn. zm.)

§ Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji(Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, ze zm.),

§ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa(Dz. U. z 1997r. Nr 137, poz. 926)

§ Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierzątgospodarskich(Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1762 oraz z 2004 r. Nr 1, poz. 866)

§ Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane(Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118)

67

– Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie kataloguodpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206 z późn. zm.)

– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajówprzedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowychuwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportuo oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004 r. Nr 257, poz. 2573 z późn. zm.).

– Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 roku w sprawie rodzajówinstalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementówprzyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. z 2002 r. Nr 122, poz. 1055).

– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 października 2008 r. w sprawie opłat zakorzystanie ze środowiska (Dz. U. z 2008 , Nr 196, poz.1217)

– Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie wzorówwykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska orazo wysokości należnych opłat - od 1.01.2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 97, poz. 816)

– Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 roku w sprawieszczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania„Program rolnośrodowiskowy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata2007 – 2013 (Dz.U.2009, Nr 33, poz. 262)

– Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkówtechnicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr75, poz. 690 z późn. zm.)

– Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakienależy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie sub-stancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz.984 z późn. zm.).

– Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 75,poz. 690 z późn. zm.)

– Rozporządzenie z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przywprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkod-liwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.).

– Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie kataloguodpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206 z późn. zm.)

– Rozporządzenie z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów medycznychi weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi jest zakazane (Dz. U. z 2003 r. Nr 8,poz. 103 z późn. zm.)

– Rozporządzenie z dnia 7 września 2004r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i warun-ków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 200,poz. 2061 z późn. zm.)

– Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie rodzajówodpadów lub ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadóworaz kategorii małych i średnich przedsiębiorstw, które mogą prowadzić uproszczonąewidencję odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 152, poz. 1735)

68

– Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu orazwykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzys-tywany azbest (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1876, z późn zm.).

Zintegrowane Zapobieganie i Kontrola Zanieczyszczeń (IPPC. Integrated PollutionPrevention and Control) Dokument Referencyjny o Najlepszych Dostępnych Technikach dlaIntensywnego Chowu Drobiu i Świń. Ministerstwo Środowiska. Warszawa 2005 r.

69

VII. ZAŁĄCZNIKIZałącznik nr 1Współczynniki przeliczeniowe sztuk zwierząt na duże jednostki przeliczenioweinwentarza (DJP), (Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769).

Rodzaj zwierząt Współczynnik przeliczenia sztukrzeczywistych na DJP

Ogiery 1,2Klacze, wałachy 1,2Małe konie: hucuły, koniki polskie, kuce 0,6Źrebaki powyżej 2 lat 1Źrebaki powyżej 1 roku 0,8Źrebaki od ½ do 1 roku 0,5Źrebięta do ½ roku 0,3Buhaje 1,4Krowy 1Jałówki cielne 1Jałówki powyżej 1 roku 0,8Jałówki od ½ do 1 roku 0,3Cielęta do ½ roku 0,15Kozy 0,15Jelenie 0,29Daniele 0,12Knury 0,4Maciory 0,35Warchlaki 2 – 4 miesiące 0,07Prosięta do 2 miesięcy 0,02Tuczniki 0,14Tryki powyżej 1 roku i ½ roku 0,12Owce powyżej 1 roku i ½ roku 0,1Jagnięta do 3 i ½ miesiąca 0,05Jarlaki tryczki 0,08Jarlaki maciory 0,1Lisy, jenoty 0,025Norki, tchórze 0,0025Nutrie 0,007Szynszyle 0,001Kury, kaczki 0,004Gęsi 0,008Indyki 0,024Strusie 0,2Perlice 0,003Przepiórki 0,0003Gołębie 0,002Psy 0,05Króliki 0,007Inne zwierzęta o łącznej masie 500 kg,z wyłączeniem ryb. 1

70

Załącznik nr 2Koncentracja gazów w pomieszczeniach inwentarskich dla zwierząt(Dz. U. z 2003 r. Nr 167, poz. 1629)

Kategoria zwierząt

Dopuszczalne stężenia i koncentracja gazów w [ppm]nie powinny przekraczać

stężeniadwutlenku węgla

CO2

stężeniasiarkowodoru

H2S

koncentracjaamoniaku

NH3

Bydło 3.000 5 20

Trzoda chlewna 3.000 5 20

Konie 3.000 5 20

Drób(kury, indyki, gęsii kaczki)

2.500 5 20

Owce 3.000 5 20

Kozy 3.000 5 20

71

Załącznik nr 3Jednostkowe stawki opłaty za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza z chowu lubhodowli drobiu1'(Dz. U. z 2008 r. Nr 196, poz. 1217)

O b j aś n i en i a :11 Łączna stawka opłaty za gazy lub pyty wprowadzane do powietrza obejmujące: amoniak, pyt, siarkowodór (występujący pod pozycją „Kwasy

nieorganiczne, ich sole i bezwodniki”), wymienione w tabeli A, obliczona według jednostkowych stawek w niej określonych.21 Stanowisko odpowiada miejscu przeznaczonemu dla jednej sztuki drobiu w pomieszczeniu inwentarskim; jednostkowa stawka dotyczy faktycznejobsady ptaków i faktycznego czasu utrzymywania drobiu.

Uwaga:Opłatę za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza oblicza się według wzoru: O = q x kxt x 10"4, w którym: oznacza opłatę za gazy lub

pyły wprowadzone do powietrza z chowu lub hodowli drobiu, oznacza jednostkową stawkę opłaty określoną w tabeli E, oznacza liczbę stanowiskw budynku inwentarskim faktycznie wykorzystaną w procesie produkcyjnym, oznacza faktyczny czas utrzymywania drobiu wyrażony jakoprocentowa część roku, oznacza mnożnik uwzględniający to, że jednostkowa stawka opłaty określona w tabeli E odniesiona jest do 100 stanowiskdla drobiu, a czas utrzymywania drobiu wyrażony jest jako procentowa część roku.

72

Załącznik nr 4Katalog wybranych odpadów z lista niektórych odpadów niebezpiecznych(Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206)

Kod Grupy, podgrupy, i rodzaje odpadów

02 Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych,rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności

02 01 Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, leśnictwa,łowiectwa i rybołówstwa

02 01 03 Odpadowa masa roślinna02 01 06 Odchody zwierzęce

02 01 08* Odpady agrochemikaliów zawierające substancje niebezpieczne, w tymśrodki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne)

02 01 09 Odpady agrochemikaliów inne niż wymienione w 02 01 08

02 01 80* Zwierzęta padłe i ubite z konieczności oraz odpadowa tkanka zwierzęca,wykazujące właściwości niebezpieczne

02 01 81 Zwierzęta padłe i odpadowa tkanka zwierzęca stanowiące materiałszczególnego i wysokiego ryzyka inne niż wymienione w 02 01 80

02 01 82 Zwierzęta padłe i ubite z konieczności

13 Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejówjadalnych oraz grup 05, 12 i 19)

13 02 Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe

13 02 04* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe zawierające związkichlorowcoorganiczne

13 02 05* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie zawierającezwiązków chlorowcoorganicznych

13 02 08* Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe

13 03 Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośnikiciepła

13 03 10* Inne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła

15 Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiałyfiltracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach

15 01 Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymikomunalnymi odpadami opakowaniowymi)

15 01 01 Opakowania z papieru i tektury15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych15 01 03 Opakowania z drewna15 01 04 Opakowania z metali15 01 05 Opakowania wielomateriałowe15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe15 01 07 Opakowania ze szkła

15 01 10*Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimizanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności -bardzo toksyczne i toksyczne)

73

Załącznik nr 4 – c.d.Katalog wybranych odpadów z listą niektórych odpadów niebezpiecznych(Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206)

15 02 Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne

15 02 02*Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach),tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronnezanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB)

15 02 03 Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) iubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02Odpady nieujęte w innych grupach

16 01Zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy (włączając maszynypozadrogowe), odpady z demontażu, przeglądu i konserwacji pojazdów(z wyłączeniem grup 13 i 14 oraz podgrup 16 06 i 16 08)

16 01 03 Zużyte opony16 01 04* Zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy

16 01 06Zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy nie zawierające cieczy iinnych niebezpiecznych elementów (w przypadku demontażu maszyn ipojazdów we własnym zakresie)

16 06 Baterie i akumulatoryOdpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych orazinfrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenówzanieczyszczonych)

17 01 Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastrukturydrogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika)

17 01 02 Gruz ceglany w przypadku rozbiórek dokonywanych we własnym zakresie(w pozostałych przypadkach firma rozbiórkowa art. 3 ustawy o odpadach)

17 06 Materiały izolacyjne oraz materiały konstrukcyjne zawierające azbest17 06 05* Materiały konstrukcyjne zawierające azbest

Odpady medyczne i weterynaryjne18 02 Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki weterynaryjnej18 02 01 Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 02 02)

Odpady z gospodarstw domowych

Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie

20 01 Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie(z wyłączeniem 15 01)

20 03 Inne odpady komunalne20 03 01 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne

03 99 Odpady komunalne niewymienione w innych podgrupach

* - oznacza odpady niebezpieczne

74

Załącznik nr 5Katalog wybranych - jednostkowych stawek opłat za umieszczenie odpadów na skła-dowisku (Dz. U. z 2008 r. Nr 196, poz. 1217)

38 02 Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych,rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności

39 02 01 Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych,leśnictwa, łowiectwa i rybołówstwa

40 02 01 01 Osady z mycia i czyszczenia 16,271)

41 02 01 02 Odpadowa tkanka zwierzęca 137,0942 02 01 03 Odpadowa masa roślinna 100,0043 02 01 04 Odpady tworzyw sztucznych (z wyłączeniem opakowań) 16,2744 02 01 06 Odchody zwierzęce 52,2145 02 01 07 Odpady z gospodarki leśnej 100,00

46 02 01 08*Odpady agrochemikaliów zawierające substancje niebezpieczne, w tymśrodki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo toksycznei toksyczne)

137,09

47 02 01 09 Odpady agrochemikaliów inne niż wymienione w 02 01 08 52,2148 02 01 10 Odpady metalowe 10,50

49 02 01 80*Zwierzęta padłe i ubite z konieczności oraz odpadowa tkanka zwierzęca,wykazujące właściwości niebezpieczne 137,09

50 02 01 81 Zwierzęta padłe i odpadowa tkanka zwierzęca stanowiące materiałszczególnego i wysokiego ryzyka inne niż wymienione w 02 01 80 137,09

51 02 01 82 Zwierzęta padłe i ubite z konieczności 137,0952 02 01 83 Odpady z upraw hydroponicznych 16,2753 02 01 99 Inne niewymienione odpady 10,50

54 02 02Odpady z przygotowania i przetwórstwa produktów spożywczychpochodzenia zwierzęcego

55 02 02 01 Odpady z mycia i przygotowywania surowców 16,271)

56 02 02 02 Odpadowa tkanka zwierzęca 52,2157 02 02 03 Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa 52,2158 02 02 04 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 52,211)

59 02 02 80* Odpadowa tkanka zwierzęca wykazująca właściwości niebezpieczne 137,09

60 02 02 81Odpadowa tkanka zwierzęca stanowiąca materiał szczególnegoi wysokiego ryzyka, w tym odpady z produkcji pasz mięsno - kostnychinne niż wymienione w 02 02 80

137,09

61 02 02 82 Odpady z produkcji mączki rybnej inne niż wymienione w 02 02 80 137,0962 02 02 99 Inne niewymienione odpady 16,27

63 02 03

Odpady z przygotowania, przetwórstwa produktów i używekspożywczych oraz odpady pochodzenia roślinnego, w tym odpadyz owoców, warzyw, produktów zbożowych, olejów jadalnych, kakao,kawy, herbaty oraz przygotowania i przetwórstwa tytoniu, drożdżyi produkcji ekstraktów drożdżowych, przygotowywania i fermentacjimelasy (z wyłączeniem 02 07)

64 02 03 01Szlamy z mycia, oczyszczania, obierania, odwirowywania i oddzielaniasurowców 10,501)

65 02 03 02 Odpady konserwantów 16,2766 02 03 03 Odpady poekstrakcyjne 16,2767 02 03 04 Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa 16,2768 02 03 05 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 16,271)

69 02 03 80 Wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produktów roślinnych(z wyłączeniem 02 03 81) 10,50

75

Załącznik nr 5 – cd.Katalog wybranych - jednostkowych stawek opłat za umieszczenie odpadów na skła-dowisku (Dz. U. z 2008 r. Nr 196, poz. 1217)

70 02 03 81 Odpady z produkcji pasz roślinnych 10,5071 02 03 82 Odpady tytoniowe 16,2772 02 03 99 Inne niewymienione odpady 10,5073 02 04 Odpady z przemysłu cukrowniczego74 02 04 01 Osady z oczyszczania i mycia buraków 10,501)

75 02 04 02 Nienormatywny węglan wapnia oraz kreda cukrownicza (wapnodefekacyjne)

10,50

76 02 04 03 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 10,501)

77 02 04 80 Wysłodki 10,501)

78 02 04 99 Inne niewymienione odpady 10,5079 02 05 Odpady z przemysłu mleczarskiego80 02 05 01 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia oraz przetwarzania 16,2781 02 05 02 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 16,271'82 02 05 80 Odpadowa serwatka 16,272)

83 02 05 99 Inne niewymienione odpady 16,2784 02 06 Odpady z przemysłu piekarniczego i cukierniczego85 02 06 01 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia i przetwórstwa 16,2786 02 06 02 Odpady konserwantów 16,2787 02 06 03 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 16,271)

88 02 06 80 Nieprzydatne do wykorzystania tłuszcze spożywcze 16,2789 02 06 99 Inne niewymienione odpady 16,2790 02 07 Odpady z produkcji napojów alkoholowych

i bezalkoholowych (z wyłączeniem kawy, herbaty i kakao)

91 02 07 01 Odpady z mycia, oczyszczania i mechanicznego rozdrabnianiasurowców

10,501)

92 02 07 02 Odpady z destylacji spirytualiów 52,2193 02 07 03 Odpady z procesów chemicznych 52,2194 02 07 04 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia i przetwórstwa 16,2795 02 07 05 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 52,211)

96 02 07 80 Wytłoki, osady moszczowe i pofermentacyjne, wywary 16,271)

97 02 07 99 Inne niewymienione odpady 10,5098 03 Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt

i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury99 03 01 Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli

100 03 01 01 Odpady kory i korka 52,21101 03 01 04* Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir zawierające

substancje niebezpieczne52,21

102 03 01 05 Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niżwymienione w 03 01 04

52,21

103 03 01 80* Odpady z chemicznej przeróbki drewna zawierające substancjeniebezpieczne 52,21

104 03 01 81 Odpady z chemicznej przeróbki drewna inne niż wymienione w 0301 80

52,21

105 03 01 82 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 52,211)

106 03 01 99 Inne niewymienione odpady 52,21

76

Załącznik nr 6Rodzaje i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencjiodpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206)

Lp. Rodzaj odpadów Kododpadów

Ilośćodpadów [Mg]

1 Odpadowa masa roślinna 02 01 03 bez ograniczeń2 Odchody zwierzęce 02 01 06 bez ograniczeń3 Odpady kory i korka 03 01 01 do 10

4Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inneniż wymienione w 03 01 04

03 01 05 do 10

5Odpadowy toner drukarski inny niż wymienionyw 08 03 17

08 03 18 do 0,1

6 Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 13 02 08* do 0,01

7Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania(np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niżwymienione w 15 02 02

15 02 03 do 0,1

8Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementyinne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12

16 02 13* do 0,005

9Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbióreki remontów

17 01 01 do 5

10 Gruz ceglany 17 01 02 do 5

11Odpady innych materiałów ceramicznych i elementówwyposażenia

17 01 03 do 5

12 Drewno 17 02 01 do 513 Szkło 17 02 02 do 514 Tworzywa sztuczne 17 02 03 do 5

15Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienionew 17 05 03

17 05 04 do 5

16Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niżwymienione w 17 08 01

17 08 02 do 5

77

Załącznik nr 7Wzór karty przekazania odpadu (Dz. U. z 2006 r. Nr 30, poz. 213)

OBJAŚNIENIA:a Numer nadawany jest przez posiadacza odpadów, który przekazuje odpad.b Imię i nazwisko lub nazwa podmiotu.c W przypadku odpadów komunalnych kartę wypełnia przedsiębiorca, który uzyskał zezwolenie na prowadzenie działalnościw zakresie odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości, o którym mowa w ustawie dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniuczystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008), lub gminna jednostka organizacyjna, o której mowaw ustawie dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.d W przypadku gdy odpad jest transportowany kolejno przez dwóch lub więcej prowadzących działalność w zakresie transportuodpadów, w oznaczonych rubrykach należy podać wymagane dane i podpisy wszystkich prowadzących działalność w zakresietransportu odpadów z zachowaniem kolejności transportowania odpadu.e Adres zamieszkania lub siedziby podmiotu.f Adres miejsca odbioru odpadu, pod który należy dostarczyć odpad, wskazany przez posiadacza odpadu prowadzącemudziałalność w zakresie transportu odpadów.g W przypadku odpadów niebezpiecznych podać datę przekazania odpadu. Karta może być stosowana jako jednorazowa kartaprzekazania odpadu lub jako zbiorcza karta przekazania odpadu, obejmująca odpad danego rodzaju przekazywany łączniew czasie jednego miesiąca kalendarzowego, za pośrednictwem tego samego prowadzącego działalność w zakresie transportuodpadów temu samemu posiadaczowi odpadów.h Podać masę odpadów z dokładnością co najmniej do pierwszego miejsca po przecinku dla odpadów innych niżniebezpieczne; co najmniej do trzeciego miejsca po przecinku dla odpadów niebezpiecznych.i Dotyczy odpadów niebezpiecznych.

KARTA PRZEKAZANIA ODPADUNr karty a Rok kalendarzowy

Posiadacz odpadu, któryprzekazuje odpad b, c

Prowadzący działalność wzakresie transportu odpadu b, d

Posiadacz odpadu, któryprzyjmuje odpad b

Adres e Adres d, e Adres e

Telefon/fax Telefon/fax d Telefon/fax

Nr REGON Nr REGON d Nr REGON

Miejsce przeznaczenia odpadów f

Kod odpadu Rodzaj odpadu

Data/miesiąc g Masa przekazanych odpadów[Mg] h

Nr rejestracyjny pojazdu,przyczepy lub naczepy d, i

Potwierdzam przekazanie odpadu

data, pieczęć i podpis

Potwierdzam wykonanie usługitransportu odpadu d

data, pieczęć i podpis

Potwierdzam przyjęcie odpadu

data, pieczęć i podpis

78

Załącznik nr 8Wzór oznakowania instalacji, urządzeń lub pomieszczeń zawierających azbest lubwyroby zawierające azbest (Dz. U. z 2003 r. Nr 192 poz. 1876 )

Wszystkie wyroby zawierające azbest lub ich opakowania powinny być oznakowanew następujący sposób:a. oznakowanie zgodne z podanym wzorem powinno posiadać wymiary: co najmniej 5 cm

wysokości (H) i 2,5 cm szerokości,b. oznakowanie powinno składać się z dwóch części:

– części górnej (h1 = 40 % H) zawierającej literę "a" w białym kolorze na czarnym tle,– części dolnej (h2 = 60 % H) zawierającej standardowy napis w białym lub czarnym

kolorze na czerwonym tle; napis powinien być wyraźnie czytelny,c. jeśli wyrób zawiera krokidolit, standardowo stosowany zwrot "zawiera azbest" powinien

być zastąpiony zwrotem "zawiera krokidolit/azbest niebieski".

79

VIII. Dane adresoweMinisterstwo Środowiskaul. Wawelska 52/5400 – 922 Warszawatel.: (0-22) 57–92–900 fax: (0-22) 57–92–473e-mail: info@mos.gov.pl www.mos.gov.pl

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiskaul. Wawelska 52/5400 – 922 Warszawatel.: (0-22) 57–92–100 fax: (0-22) 57–92–127e-mail: kancelaria.gdos@mos.gov.pl www.gdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstokuul. Dojlidy Fabryczne 2315 – 554 Białystoktel.: (0-85) 74–06–981 fax: (0-85) 74–06–982e-mail: biuro@rdos.eu www.rdos.eu

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczyul. Dworcowa 6385 – 950 Bydgoszcztel.: (0-52) 51–81–801 fax: (0-52) 51–81–802e-mail: sekretariat@rdos-bydgoszcz.pl www.bydgoszcz.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańskuul. Chmielna 54/5780 – 748 Gdańsktel.: (0-58) 68–36–800 fax: (0-58) 68–36–803e-mail: wsr@gdansk.uw.gov.pl www.gdansk.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskimul. Jagiellończyka 866 – 400 Gorzów Wielkopolskitel.: (0-95) 71–15–338 fax: (0-95) 71–15–524e-mail: wrs@uwoj.gorzow.pl www.gorzow.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicachul. Powstańców 41a40 – 024 Katowicetel.: (0-32) 20–77–801 fax: (0-32) 20–77–884e-mail: rdos-sekretariat@katowice.uw.gov.pl www.katowice.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Kielcachul. Szymanowskiego 625 – 361 Kielcetel.: (0-41) 34–35–340 fax: (0-41) 34–35–343e-mail: sekretariat@rdos.kielce.pl www.kielce.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowieul. Smoleńsk 29 – 3131 – 112 Krakówtel.: (0-12) 61–98–120 fax: (0-12) 61–98–122e-mail: sekretariat@rdos.krakow.pl www.krakow.rdos.gov.pl

80

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinieul. Magnoliowa 420 – 143 Lublintel.: (0-81) 71–06–500 fax: (0-81) 71–06–501e-mail: sekos@lublin.uw.gov.pl www.lublin.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Łodziul. Traugutta 2590 – 113 Łódźtel.: (0-42) 66–50–370 fax: (0-42) 66–50–371e-mail: rdos@lodz.uw.gov.pl www.lodz.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w OlsztynieAl. Marszałka Józefa Piłsudskiego 7/910 – 575 Olsztyntel.: (0-89) 52–32–378 fax: (0-89) 52–32–405e-mail: wkp@uw.olsztyn.pl www.olsztyn.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opoluul. 1 – go Maja 645 – 068 Opoletel.: (0-77) 44–72–320e-mail: bbazan@rdos.wbd.pl www.opole.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniuul. 28 Czerwca 1956r. 223/22961 – 485 Poznańtel.: (0-61) 831–11–77 fax: (0-61)e-mail: sekretariat.poznan@rdos.gov.pl www.poznan.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowieul. Grunwaldzka 1535 – 959 Rzeszówtel.: (0-17) 86–71–982 fax: (0-17) 86–71–983e-mail: rdos@tbd.rzeszow.pl www.rzeszow.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinieul. Jagiellońska 3270 – 382 Szczecintel.: (0-91) 43–05–200 fax: (0-91) 43–05–229e-mail: sekretariat.szczecin@mos.gov.pl www.szczecin.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawieul. Henryka Sienkiewicza 300 – 015 Warszawatel.: (0-22) 55–65–600 fax.: (0-22) 55–65–602e-mail: rdos.warszawa@mazowieckie.pl www.warszawa.rdos.gov.pl

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we WrocławiuPl. Powstańców Warszawy 150 – 951 Wrocławtel.: (0-71) 34–06–807 fax: (0-71) 34–06–806e-mail: sekretariat@rdos.wroclaw.pl www.wroclaw.rdos.gov.pl