Çocuk yoğun bakım birimleri için kılavuz: çocuk acil tıp ve Giriş … · 2017-04-15 · 6 İstanbul Üniver sitesi, tanbul TıpFakültesi, ÇocukSağ lıı ve H atalıklarAnabilim

1 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir2 Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara3 Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Antalya4 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara5 Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Adana6 İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul

Yazışma adresi: Tolga F. Köroğlu. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, 35340 İnciraltı-İZMİRTel: (0232) 412 36 29Faks: (0232) 412 36 81e-mail:[email protected]ındığı tarih: 14. 08. 2006, kabul tarihi: 17. 08. 2006

139

Türk Pediatri Arşivi 2006; 41: 139- 45

141

Tolga F. Köroğlu. Çocuk yoğun bakım birimleri için kılavuz: çocuk acil tıp ve yoğun bakım derneği önerileri

Çocuk yoğun bakım birimleri için kılavuz: çocuk acil tıp veyoğun bakım derneği önerileri

A guide for pediatric intensive care units: propositions from pediatricemergency medicine and intensive care society

Tolga F. Köroğlu1, Benan Bayrakçı2, Oğuz Dursun3, Tanıl Kendirli4, Dinçer Yıldızdaş5,Metin Karaböcüoğlu6

Çocuk yoğun bakımın önemi ülkemizde de giderek daha çok kabul edilmekte veyoğun bakım birimleri yaygınlaşmaktadır. Tıbbın bu alanında

geçtiğimiz yıllarda önemli gelişmeler yaşanmış ve ilerlemeler kaydedilmiştir. Ülkemizde yeni bölümler kurulurken veya mevcut olanlar

geliştirilirken yararlanabilecek bir kaynak oluşturmak ve hizmetlerin niteliğini çağdaş bir düzeye çıkarmak amacıyla bu kılavuz hazırlanmıştır.

Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneğinin görüşlerini yansıtan bu kılavuzda kurulacak veya geliştirilecek birimler için hizmetin düzenlenmesi,

birimin fiziksel tasarımı, gerekli cihazlar ve altyapı sistemleri ile gerekli insan gücünün nitelikleri ve sayıları hakkında bilgiler yer almaktadır.

Anahtar kelimler: çocuk yoğun bakım birimi, yoğun bakım hizmetleri

The importance of pediatric intensive care medicine is being more generally accepted in our country as services become more widely available.

Indeed, important developments occurred in this field in recent years. The aim of these guidelines is to provide a reference point as new units

are established or old ones undergo reconstruction, raising the quality of services to state of the art level. Representing the view of the Pediatric

Emergency Medicine and Intensive Care Society, various aspects of pediatric intensive care services are discussed in this guideline, including

organizational and administrative issues, hospital and unit facilities, personnel, and equipment requirements.

Key words: critical care, pediatric intensive care unit

GirişÇocuk yoğun bakım birimleri kritik hastalığı olan çocuklarıntedavisinde önemli rol oynamaktadır. Çocuk ölüm oranıhalen istenen düzeyde olmayan Türkiye’de çocuk yoğunbakım alanına ilgi son yıllarda artma eğilimindedir. Bununlabirlikte hizmetler henüz yeterli düzeyde değildir. Ülkemizdeçocuklara yönelik yoğun bakım hizmetlerininyaygınlaştırılması ve niteliğinin artırılabilmesi amacıylaÇocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği, birimlerin yapısalözellikleri, düzenlenmesi, cihaz ve insan gereksinimleri ileilgili bu kılavuzun hazırlanmasına karar vermiştir.Bu kılavuzda, yeni bir çocuk yoğun bakım birimi kurmakveya varolan bir birimi geliştirmek isteyen merkezlere yolgösterecek öneriler sunulmaktadır. Benzer kılavuzlar,Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Hindistan’dayayınlanmıştır (1-3). Bu yazıdaki öneriler yeni kurulacakveya geliştirilecek birimler için bir kılavuz niteliğinde olupkesinlikle varolan birimlerin düzeylerini veya kurallarınısınıflandırmak gibi bir amaç taşımamaktadır. Nitekim, halenhizmet veren birçok birimin yapısal nedenler ve başkakısıtlamalar nedeniyle bu önerilerden bazılarını yerinegetirmesi şu an için mümkün olmayabilir. Bu nedenleönerilerin yerel koşullara göre uyarlanması gerekebilir.Kılavuzda yeri geldikçe literatür bilgilerine değinilmektedir.Ancak her konu için bilimsel veri veya literatür olmadığıiçin öneriler daha önce yayınlanmış kılavuzlardan ve bukonuda deneyimi olan hekimlerin görüşlerindenyararlanılarak hazırlanmıştır. Bu kılavuz için ayrıcaülkemizde 2005 yılında yapılan “Pediatrik Yoğun Bakım”anketinin sonuçlarından da yararlanılmıştır (4). Bukılavuzdaki öneriler Çocuk Acil Tıp ve Yoğun BakımDerneğinin görüşlerini yansıtmaktadır.

Birimlerin düzeyleriYoğun bakım birimleri sahip oldukları insan gücü, teknolojikdonanım ve yapısal olanaklara göre değişik düzeylerdehizmet verebilir. Bu nedenle yazımızda öneriler, birimlerinhedeflenen hizmet düzeylerine göre verilmiştir. Kılavuzdabirim hizmet düzeyleri III ve II olarak öngörülmüştür.Çocuk yoğun bakım hizmetlerinin ideal olarak III. düzey(‘tersiyer’ veya ‘üçüncül’) birim olarak nitelendirilen tümolanaklara sahip merkezler tarafından verilmesiönerilmektedir (5-7). Hastaların kısıtlı olanaklara sahipküçük birimler yerine tüm olanaklara ve uzmanlara sahipmerkezlere gönderilip tedavi edilmesinin ölüm oranını

azalttığı ve bakımın niteliğini anlamlı ölçüde iyileştirdiğigösterilmiştir (5-6). Bu nedenlerle kurulacak Çocuk YoğunBakım Birimlerinin tercihen iyi donanımlı ve tüm olanaklarasahip III. düzey ya da bu mümkün değilse II. düzey olmasıönerilir. Ayrıca I. düzeyde bir yapılaşmaya gidilmemesi,hastaların III veya II. düzey birimlere nakli, literatür ışığındaen uygun yaklaşım olarak görünmektedir.Genel olarak, III. düzey Çocuk Yoğun Bakım Birimleri hertürlü karmaşık tıbbi ve cerrahi hastalığı olan çocuklar içinbütün tedavi ve bakım gereksinimlerini sağlayabilmelidir.Bu hizmet, yenidoğan bebekler hariç çocuk yaş grubundagörülebilecek dahili ve cerrahi tüm tıbbi sorunları kapsayacakşekilde örgütlenmeli ve çocuk yoğun bakım uzmanlarınıneşgüdümünde “multidisipliner” bir ekip tarafındanyürütülmelidir. Ancak III. düzey birimlerin sınırlı sayıdaolması veya uzak olması nedeniyle tüm hastaların III. düzeybirimlere gönderilmesi yerine, durumu elverenlerin II. düzeybirimlerde tedavi edilmesi de uygun bir seçenektir. DüzeyIII birimlerden farklı olarak II. Düzey Çocuk Yoğun Bakımbirimleri genellikle daha az ağır hastalara bakım sağlar vebu birimlerde izlenen hastaların rahatsızlıkları daha “stabil”ve daha az karmaşıktır.

Birim düzen ve tasarımıÇocuk Yoğun Bakım birimi, bulunduğu hastanedeki diğerözellikli birimlerden (Anestezi, Dahiliye, vb.) ayrı olmalıfakat idari olarak eşit konumda olmalı ve asgari olarakbenzer fiziksel ortam, insan gücü ve cihaz olanaklarındanyararlanmalıdır.İdeal olarak her türlü cerrahi ve dahili hastalığı olan 1 ay-18 yaş arası çocuklar, çocuk yoğun bakım birimindebakılmalıdır. Tedavinin eşgüdümü çocuk yoğun bakımuzmanı tarafından yapılmalıdır. Önemli tıbbi tanı/tedaviuygulamalarının ölçünlüleştirilmesi (standardizasyonu)amacıyla hekim ve hemşirelere yönelik kurallaroluşturulmalıdır. Birimin bakım niteliği ölüm oranı,komplikasyonlar vb. değişkenler değerlendirilerekizlenmelidir.Çocuk yoğun bakım birimi tasarlanırken ileriye dönükgeliştirme ve kapasite artışı olasılıkları göz önüne alınmalıdır. Birim tercihen asansörlere, acil servis, laboratuvar, diğeryoğun bakım birimi ve ameliyathanelere yakın olmalı veerişim, gerek çalışanların gerekse hastaların can ve malgüvenliğini ve gizliliğini sağlamak için 24 saat kontrollüolmalıdır. Olanak varsa hasta yakınlarının bekleyebileceği

ve temel gereksinimlerini karşılayabileceği bir alan ayrılmasıdüşünülmelidir.Birimin tasarımı, çağa uygun düzeyde bir yoğun bakımhizmeti verilebilmesi için gerekli düzenlemeleri içerecekşekilde yapılmalıdır. Hastaların yattığı kısmın yanı sıra birbirimde bazı işlevler için ayrı alanlar olması zorunluluktur.Birimde negatif basınçlı, atık havanın doğrudan dışarıyaverildiği, özel kapılı ve girişli izolasyon odaları; temiz vekirli malzemeler ve cihazlar için ayrı odalar, ailelerlegörüşmek için ayrı bir oda mutlaka gereklidir. Gerekli diğeralanlar Tablo I’de verilmiştir. Birimin toplam alanıplanlanırken bu tür alanlar için düzenleme yapılmalı; toplambirim alanı hasta bakım alanının 2,5 katı olarakdüşünülmelidir. Örneğin 6 yataklı bir birim için hasta bakımalanı 6x20 m2=120 m2; toplam birim alanı en az 120x2,5=300m2 olarak düşünülmelidir. Her bir hasta yatağı başına yeterlialan ayrılması, hem hastaya bir çok kişinin aynı andamüdahelesinin gerektiği durumlar hem de röntgen cihazı,EKO cihazı vb. aletlerin hastaya ulaşması açısından gereklidir.Birim havalandırma/iklimlendirmesi olanak varsa pencereleraçılmadan merkezi sistemle yapılmalı; yerler ve tavanlargürültüyü azaltacak ses emen nitelikte olmalıdır. Işıklandırma,özellikle hastaların değerlendirilebilmesi için yeterli miktarda,ayarlanabilir ve kısılabilir özellikte olmalıdır. Her hastabaşında acil durumlar için alarm düğmesi bulunmalı ve budüzenek ile tüm birim içine uyarı verilebilmelidir. Birimiçinde interkom, telefon, anons sistemleri vb.olmalı; birimiçinde bağırarak kişilere seslenmek gerekmemelidir.

PersonelBilimsel araştırmalar, çocuk yoğun bakım biriminde çocukyoğun bakım uzmanı bulunmasının bakım niteliğini veetkinliğini artırdığını; ölüm oranını ise azalttığını göstermiştir(8, 9). Bu nedenle birimin tıbbi yöneticisi/ sorumlusu, çocukyoğun bakım konusunda eğitim almış veya ana çalışmakonusu olarak çocuk yoğun bakımı belirlemiş bir hekimolmalıdır. Bu hekim, aynı zamanda çocuk yoğun bakımbirimi hastaları için tüm tıbbi kararları verebilecek vedanışma isteme yetkilerine sahip olmalıdır. Birimin sorumluhekiminin herhangi bir nedenle yokluğunda yerine bakacakhekim önceden kendisi tarafından veya ilgili yöneticitarafından belirlenmelidir.Gerekli hizmetin aksamadan verilebilmesi için her yoğunbakım biriminin yatak sayısına göre belirli sayıda çocuk yoğunbakım uzmanı çalıştırması gereklidir. Yoğun bakım hizmetinin

gece ve tatiller dahil 24 saat devamlılık ve “icapcılık” gerektirençalışma şartları gözönüne alındığında, tek bir uzmanın buhizmeti sürekli tek başına sağlayamayacağı açıktır. Öte yandangerekli çocuk yoğun bakım uzmanlarının yetiştirilebilmesiiçin eğitim tasarılarının başlatılması gerektiği de açıktır.Çocuk yoğun bakım biriminde hasta bakımında görev alacakuzman olmayan hekimlerin asgari olarak mezuniyet sonrası2. yıl çocuk asistanı düzeyinde olması önerilmektedir. Biraraştırma, çocuk yoğun bakım biriminde 1. veya 2. yıl çocukasistanlarının çalışmasının ölüm oranını artırdığınıgöstermiştir (9). Gerekli bakımın kesintisiz ve aksamadanverilebilmesi için birimde 24 saat yeterli sayıda hekiminbulunması gereklidir.Hemşirelik bakımı yoğun bakım hizmetinin çok önemli biryönüdür. Yeterli ve nitelikli hemşirelik bakımı olmadannitelikli yoğun bakım hizmeti verilmesine olanak yoktur.Çocuk yoğun bakım hizmeti verilebilmesi için özel eğitimdengeçirilmiş ve başında ayrı bir sorumlu hemşire bulunan birhemşire ekibi oluşturulmalıdır. Hemşire/hasta oranı 1hemşireye 3 hasta ile 1 hastaya 2 hemşire arasında değişebilir.Ancak, birim ortalaması günün herhangi bir zamanında(nöbetler dahil) hiçbir şekilde 1 hemşireye 2 hastayıgeçmemelidir. Yoğun bakım gereksinimi olmayan çocuklarınbile erişkinlere göre daha fazla hemşirelik bakımı gerektirdiğiliteratürde de belirtilmiştir (10). Birimde çalışacak tümhekim ve hemşirelerin ileri yaşam desteği eğitimi almışolması ve belli aralıklarla bilgilerini güncellemesi gerekir.Hekim ve hemşirelerin esas işleri olan tıbbi bakım vetedaviyle ilgilenebilmeleri için birimde yeterli sayıdayardımcı personelin bulunması gerekmektedir. Yoğun bakımhizmetlerinin 24 saat devamlılığı gözönüne alınarak gereklisekreter, vb. personel sağlanmalıdır.

Tablo I: Çocuk Yoğun Bakım birimleri için düzeylere göre öneriler

Hedeflenen HedeflenenDüzey III Düzey II

İDARİ YAPILANMA VE ORGANİZASYONOrganizasyonİdari olarak ayrı, bağımsız birim G GHekimler dahil tüm çalışanın yetki ve G Gsorumluluklarının yazılı olarak belirlenmesi“Kapalı tip” yönetim (hastanın tedavisini yoğun G Öbakım uzmanı ayarlar)Eğitim hastanesi olma G Ö

Kurallar -belgelendirmeYatış/taburcu ölçütleri G GHasta monitörizasyonu G GNozokomiyal enfeksiyon G G

142


Hasta izolasyonu G GZiyaret kuralları G GCihaz/donanım bakımı G GBaşka bir çocuk yoğun bakım birimi ile hasta G Gnakli anlaşmasıOnam formları G GGirişimsel yöntemler G G

Dönemsel değerlendirmelerMorbidite ve ölüm oranı G GBakımın niteliği (komplikasyon oranları, ortalama G Gyatış süresi gibi değişkenler)

BİRİMİN FİZİKİ YERLEŞİMİGenel özelliklerBaşka bir bölüm/servisten tamamen ayrı, G Öbağımsız yapıda birimBaşka bir bölüm/servisten fiziksel olarak tamamen G Gayrı olmasa da işitsel ve görsel olarak ayrılmış;bağımsız yapıda birimHasta bakımı ve destek odalarından oluşan birim G ÖKontrollü erişim (geçiş trafiği olmayan) G GToplam birim alanı (m2) hasta bakım G Öalanının 2.5-3 katıBirim yatak sayısı en az 6 G ÖYatak başı tedavi alanı en az 20 m2 G Ö

Birimde ayrı oda olarak bulunması gereken mekanlarBekleme odası G GHekim nöbet odası G ÖSorumlu hemşire odası Ö ÖTıbbi yönetici odası Ö ÖAile bilgilendirme odası G GToplantı odası/dershane Ö ÖDinlenme odası Ö Ö(hemşire/personel ayrı düşünülebilir)Personel soyunma odası ve dolapları Ö ÖHastaya ait eşyaları saklama yeri G GAileler için uyuma imkanı ve duş/tuvalet Ö ÖTemiz malzeme odası G GKirli malzeme odası G GUydu eczane Ö DBeslenme istasyonu G GGenel depo G GDesk ve dolaplar G GPersonel tuvaleti G GHasta tuvaleti G GResepsiyon/sekreter sırası G Ö

Yapısal özelliklerYer kaplamaları: kesintisiz, yarı-iletken, G Gkimyasal inertDuvarlar: ses geçirgenliği az, kolay G Gtemizlenebilir, nötr renklerİzolasyon odaları yatak sayısı toplam G Gyatakların en az % 30’uİzolasyon odaları için giriş odası G Gİzolasyon odaları için negatif basınç düzeneği G GMahremiyetin sağlanması (bölme, ayrı oda, G Gperde vb)Buzdolabı ve kilitli dolabı olan ilaç istasyonu G GEl yıkama ve kurulama olanakları (her 1-2 G Gyatak için)Tüm birim için ısıtma, havalandırma ve G Giklimlendirme (klima sistemi); cam açılmadansağlanabilmeli


İzolasyon odaları için birim içine hava G Gverilmeyecek şekilde ayrı, negatif basınçlıoda ortamı sağlayacak ısıtma, havalandırma,iklimlendirme (klima sistemi)Yangın emniyet düzeneği (acil çıkış, söndürücü, G Galarm, aydınlatma)Elektrik topraklama tüm elektrik tesisatı için G GTemiz ve atık su düzeneği (gerekli yerlerde G Gdiyaliz bağlantıları ile)Işıklandırma (genel alan, hasta üstü, G Ggece-gündüz ayrı)

Her hasta yatağı içinHasta başına kolay ve çabuk ulaşım imkanı G GEn az 16-20 elektrik prizi/yatak G GEn az 2-3 merkezi oksijen çıkışı/yatak G GEn az 2 merkezi sıkıştırılmış hava çıkışı/yatak G GEn az 2 merkezi vakum çıkışı/yatak G GBilgisayarlı laboratuvar sonuç alma G Ösistemi veya eşdeğeriAcil çağrı alarm sistemi G Öİnterkom (her 1-2 yatağa) Ö ÖTelefon (her 1-2 yatağa) Ö ÖNegatoskop (sayısal radyoloji imkanı yoksa) Ö Ö(her 1-2 yatağa)Dosya, hemşire gözlem vb. için yazma alanı G GTV ve radyo (merkezi) bağlantısı Ö ÖInternet ve “medline” erişimi 24 sa/gün Ö Ö(her 1-2 yatağa)

CİHAZLAR VE MALZEMELERTaşınabilir malzemelerAcil arabası G GGirişim lambası G G“Transtorasik” veya “transvenöz pace” imkanı G GFleksibl bronkoskop G ÖKrikotirotomi seti G GMikroEnfüzyon kapasiteli pompalar G GDefibrilatör G GEKG cihazı G GTaşınabilir aspiratör G GTermometreler G GOtoskop-oftalmoskop G GRefraktometre G GOtomatik yatak tartısı Ö ÖHasta tartısı G GKot ve yataklar (başa ulaşım olanaklı) G GRadyan ısıtıcı G GIsıtma/soğutma örtüsü G GFototerapi lambası G GKemikiçi iğneleri (15G, 18G) G GBasit oksijen maskeleri (en az 2 boy) G GYeniden solumasız oksijen maskeleri (en az 2 boy) G GNazal oksijen kanülleri (en az 2 boy) G GOksijen “blenderları” (FiO2 oranını ayarlamak için) G ÖNebülizatör (maskeli set) G GN95 izolasyon maskeleri G Gİzolasyon önlükleri G GKorunma gözlükleri G GNakil monitörü (en az EKG, SpO2, KB, ETCO2) G GEEG cihazı (taşınabilir) G Gİzolasyon malzemesi için araba G GTaşınabilir ultrason/dopler/EKO cihazı Ö ÖVentriküler asist cihazı D DKan ısıtıcısı Ö ÖNarkotikler için kilitli dolap G GHastalar için televizyon ve radyo cihazları Ö Ö

143


Acil ilaçlar G GLaringoskoplar G GEndotrakeal tüpler (tüm boylarda) G GOral/nazal hava yolları G GVasküler erişim seti G G“Cut-down” seti G GTrakeostomi seti G GHer boy balon-maske düzenekleri G GOksijen tüpleri (portatif ve büyük boy) G GOksijen nemlendiricileri G GHava kompresörü G GHava-oksijen “blenderleri” G GTüm çocuk yaş gruplarına uygun ventilatörler G G(basınç kontrol/hacim kontrol; hacim ölçmeözelliği, basınç destek, solunum mekanikleriniizleme olanağı, yenidoğan ventilasyon özelliği)Girişimsel olmayan ventilasyon cihazları Ö ÖNitrik oksit uygulama cihazları D DYüksek frekanslı ventilasyon cihazı (değişik yaşlar) Ö Dİnhalasyon tedavisi malzemesi (nebülizatör vb) G GGöğüs fizyoterapisi ve aspirasyon için gerekli G GmalzemelerSpirometre G GAlarmlı oksijen analizatörleri G G

MonitörlerModüler sistem G ÖAcil servis ve ameliyathane ile aynı marka/sistem Ö ÖEKG ve KTA izlemi G GSolunum sayısı G GSıcaklık G GSistemik arteryel basınç G GSantral venöz basınç G GPulmoner arter basıncı G ÖKafa içi basınç G Ö4 invaziv basınç özelliği G Ö5 invaziv basınç özelliği Ö ÖAritmi tanıma/alarm Ö ÖSpO2 G GEndotrakeal tüp basınç monitörü G GMiks venöz satürasyon Ö ÖETCO2 G GKaf basıncı monitörü Ö ÖEEG (en az 2 dalga) Ö DMerkezi monitör G GGörsel ve işitsel alarmlar (KTA, solunum G Gsayısı ve tüm basınçlar için)Kağıda çıktı alma özelliği G GRutin testler ve bakım G GElektriksel izolasyon G G

HASTANE YAPILARI VE HİZMETLERİDestek hizmetleriKan bankası G GTüm kan ürünleri bulunabilirliği G GKan grubu ve “crossmatch” 1 saat içinde G G

Radyoloji/nükleer tıp hizmetleriTaşınabilir röntgen cihazı G GFluroskopi G ÖBilgisayarlı tomografi G GManyetik rezonans görüntüleme G ÖUltrason G ÖAnjiyografi G ÖNükleer tıp G ÖRadyasyon tedavisi Ö Ö


LaboratuvarlarYoğun bakımda uydu laboratuvar Ö DÇocuklar için mikro örnek çalışma kapasitesi G G

15 dakika içindeKan gazı G G

1 saat içindeTam kan sayımı ve periferik yayma G Gİdrar analizi G GKan biyokimyası-elektrolitler, BUN, glikoz, G Gkalsiyum, kreatininPıhtılaşma çalışmaları (PT, PTT, G GFibrinojen, D-dimer)Beyin omurilik sıvısı (BOS) hücre sayımı G G

3 saat içindeAmonyak G GToksikolojik tarama G GOzmolarite G GMagnezyum, fosfor G G

24 sa/gün olanaklarıBakteriyoloji-kültür ve gram boyama G GYerinde tanısal test olanağı Ö Ö(Point of care diagnostic testing)

Ameliyathaneler ve girişim olanakları24 sa/gün, 30 dakika içinde hazır salon G Gİkinci bir salon 24 sa/gün, 45 dakikaiçinde hazır G ÖKardiyopulmoner “bypass” G DÇocuk bronkoskopi G DÇocuk endoskopi G D

Çocuk kardiyoloji olanaklarıÇocuk elektrokardiografi G GÇocuk ekokardiografi G GKateter (anjiyo) laboratuvarı G Ö

Nörodiyagnostik laboratuvarElektroensefalografi G GUyarılmış potansiyeller ölçümü Ö ÖTranskraniyal dopler Ö Ö

Böbrekle ilgiliHemodiyaliz G GPeriton diyalizi G GDevamlı böbrek “replasman” tedavisi (CVVH vb) G D

EczaneTüm gereksinimler için 24 sa/gün açık G GHasta başı acil ilaçlar doz formu G GHasta ziyaretlerinde çocuk farmakoloğu olması Ö ÖÇocuk yoğun bakım biriminde uydu eczane Ö DFizik tedavi bölümü G G

PERSONELTıbbi yöneticiİlgili hastane yönetimi tarafından yazılıgörevlendirme ile tıbbi yönetici (yoğunbakım birimi sorumlu hekimi) ataması G GÇocuk yoğun bakım yan dal uzmanlığı G ÖÇocuk yoğun bakım eğitimi almış olma G GÇocuk yoğun bakım birimi kurallarının G Ggeliştirilmesi, gözden geçirilmesi veuygulanmasının sağlanması

144


Veri tabanı ve istatistiklerin tutulması G GNitelik kontrolü ve nitelik değerlendirme G Gyöntemlerinin denetimi (ölüm oranı vehastalanma oranını gözden geçirmeleri dahil)Yeniden canlandırma tekniklerinin denetimi G G(eğitim dahil)Yoğun bakım biriminin birincil danışman hekimliği Ö ÖTıbbi yönetici yokluğunda yerine bakacak G Gdanışman hekim olmasıİstediği hastadan danışma isteme yetkisi G GEkip eğitiminin eşgüdümü G GBütçe planlamasına katılım G GAraştırmaların eşgüdümü G GTıbbi yönetici ve yoğun bakım uzmanına G Ghastaneden telefonla ücretsiz ulaşım olanağı

Yoğun bakım uzmanı hekimlerÇocuk yoğun bakım uzmanı sayısının birim G Gbüyüklüğü ve icap nöbetlerinin sayısına görebelirlenmesiÇocuk yoğun bakım uzmanı sayısı 6-8 yataklı 3 2birimler için en az:Çocuk yoğun bakım uzmanı sayısı 10-12 yataklı 4 3birimler için en az:Çocuk yoğun bakım uzmanı sayısı 14-16 ve 5 4daha fazla yataklı birimler için en az:

Uzman dışı hekimlerGündüz ve geceleri sadece çocuk yoğun bakım G Öbiriminde görevli çocuk asistanı, 2. yıl veyaüstü düzeyde (başka serviste görevi olmamalı)Gündüz ve geceleri sadece Çocuk yoğun bakım Ö Öbiriminde görevli çocuk asistanı, 3. yıl veyaüstü düzeyde (başka serviste görevi olmamalı) Çocuk yoğun bakım birimine gerektiğinde G Gbakabilecek çocuk uzmanı veya 4. yıl veyaüstü asistanı, hastane içinde 24 saÇocuk asistanı sayısı 6-8 yatak başına 2 1

Hastaneye 1 saat içinde ulaşabilecek durumdaÇocuk uzmanı G GÇocuk yoğun bakım uzmanı G ÖAnesteziyolog G GGenel cerrah G GPsikiyatrist/psikolog G G

Cerrahi yan dal uzmanlarıÇocuk cerrahı G ÖKardiyovasküler cerrah G ÖNöroşirürjiyen G GKBB uzmanı G ÖOrtopedist G Ö

Çocuk yan dal uzmanlarıYoğun bakım uzmanı G ÖKardiyoloji uzmanı G ÖNefroloji uzmanı G ÖHematoloji uzmanı G ÖOnkoloji uzmanı G ÖGöğüs hastalıkları uzmanı G ÖEndokrinoloji uzmanı Ö ÖGastroenteroloji/metabolizma uzmanı Ö ÖAlerji uzmanı Ö ÖNeonatoloji uzmanı G ÖEnfeksiyon uzmanı Ö ÖNöroloji uzmanı G ÖGenetik uzmanı Ö ÖRadyolog G G


HemşirelerÇocuk yoğun bakım birimi sorumlu hemşiresi G ÖÇocuk yoğun bakım eğitimi ve deneyimi G ÖÇocuk yoğun bakım birimi için ayrı hemşire ekibi G ÖHemşire/hasta oranı en az 1:1 veya 1:2 veya

1:2 1:3Hemşirelik kuralları G GKlinik ve teorik yoğun bakım eğitimi almış olmak G ÖDevamlı hizmetiçi eğitime katılım G GÇocuk yoğun bakım hemşireliği belgesi G ÖYeni hemşirelere çocuk yoğun bakım G Geğitim programı

Gerekli hemşirelik becerileriFizyolojik değişkenlerin tanınması, G Gdeğerlendirilmesi, kaydedilmesiİlaç tedavisi G GSıvı tedavisi G GYeniden canlandırma ve çocuk ileri yaşam G Gdesteği sertifikasyonuSolunum bakımı teknikleri (göğüs fizyoterapisi,aspirasyon, endotrakeal tüp bakımı, trakeostomi G Gbakımı)Vital bulgu monitörlerinin kullanımı G GAilenin psikososyal bakımı G G

Solunum terapisti/Göğüs fizyoterapistiBirimi için ayrılmış solunum terapisti 24 sa/gün G ÖHastanede erişilebilir solunum terapisti 24 sa/gün G GÇocuk ileri yaşam desteği eğitimi Ö Ö

Diğer çalışanlarBiyomedikal teknisyenler (hastanede nöbetçiveya 24 saat boyunca 1 saatte gelebilecek) G GBirim yardımcısı (hizmetli) 24 sa/gün- G Gyazılı iş tanımıSosyal hizmetler uzmanı Ö ÖKlinik diyetisyen G ÖFizik tedavi teknisyeni G ÖFarmakolog (24 saat/gün) G GKlinik çocuk farmakoloğu Ö ÖRadyoloji teknisyeni G GTıbbi sekreter 24 sa/gün G Ö

G = Gerekli Ö = Önerilir D = Düşünülebilir

Kaynaklar1. Ferdinande P. Members of the task force of the European Society

of Intensive Care Medicine. Recommendations on minimal

requirements for intensive care departments. Intensive Care

Med 1997; 23: 226-32.

2. Rosenberg DI, Moss MM. Section on critical care and committee

on hospital care. Guidelines and levels of care for pediatric

intensive care units. Pediatrics 2004; 114: 1114-25.

3. Khilnani P. Indian Society of Critical Care Medicine (Pediatric

Section). Indian Academy of Pediatrics (Intensive care Chapter).

Consensus guidelines for pediatric intensive care units in

India. Indian Pediatrics 2002; 39: 43-50.

140

145

4. Köroğlu TF, Atasever S, Duman M. A Survey of pediatric

intensive care services in Turkey. Turk J Pediatr (yayınlanmak

üzere).

5. Pollack MM, Alexander SR, Clarke N, et al. Improved outcomes

from tertiary center pediatric intensive care: a state wide comparison

of tertiary and nontertiary care facilities. Crit Care Med 1991;

19: 150-9.

6. Pearson G, Shann F, Barry P, et al. Should paediatric intensive

care be centralised? Trent vs. Victoria. Lancet 1997; 349:

1213-7.

7. American Academy of Pediatrics, American College

of Critical Care Medicine and Society of Critical Care Medicine.

Consensus report for regionalization of services for critically

Ill or injured children. Pediatrics 2000; 105: 152-5.

8. Pollack MM, Katz RW, Ruttimann UE, Getson PR. Improving

the outcome and efficiency of intensive care: the impact of

an intensivist. Crit Care Med 1988; 16: 11-7.

9. Pollack MM, Cuerdon TT, Patel KM, et al. Impact of quality

of care factors on pediatric intensive care unit mortality. JAMA

1994; 272: 941-6.

10. Hanson RM, Phythian MA, Jarvis JB, et al. The true cost of

treating children. Med J Austral 1998; 169: S39-41.

Türk Pediatri Arşivi 2006; 41: 139- 45 Türk Pediatri Arşivi 2006; 41: 139- 45






139


141




























142











143


















144


















Med 1997; 23: 226-32.








140

145



üzere).




19: 150-9.



1213-7.










1994; 272: 941-6.









139


141

















GirişÇocuk yoğun bakım birimleri kritik hastalığı olan çocuklarıntedavisinde önemli rol oynamaktadır. Çocuk ölüm oranıhalen istenen düzeyde olmayan Türkiye’de çocuk yoğunbakım alanına ilgi son yıllarda artma eğilimindedir. Bununlabirlikte hizmetler henüz yeterli düzeyde değildir. Ülkemizdeçocuklara yönelik yoğun bakım hizmetlerininyaygınlaştırılması ve niteliğinin artırılabilmesi amacıylaÇocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği, birimlerin yapısalözellikleri, düzenlenmesi, cihaz ve insan gereksinimleri ileilgili bu kılavuzun hazırlanmasına karar vermişt ir.Bu kılavuzda, yeni bir çocuk yoğun bakım birimi kurmakveya varolan bir birimi geliştirmek isteyen merkezlere yolgösterece k öneriler sunulmaktadır . Benze r kılavuzlar,Ameri ka Birleşik Devletl eri, Avrupa ve Hindistan ’dayayınlanmıştır (1-3). Bu yazıdaki öneriler yeni kurulacakveya geliştirilecek birimler için bir kılavuz niteliğinde olupkesinlikle varolan birimlerin düzeylerini veya kurallarınısınıflandırmak gibi bir amaç taşımamaktadır. Nitekim, halenhizmet veren birçok birimin yapısal nedenler ve başkakısıtlamalar nedeniyle bu önerilerden bazılarını yerinegetirmesi şu an için mümkün olmayabilir. Bu nedenleönerilerin yerel koşullara göre uyarlanması gerekebilir.Kılavuzda yeri geldikçe literatür bilgilerine değinilmektedir.Ancak her konu için bilimsel veri veya literatür olmadığıiçin öneriler daha önce yayınlanmış kılavuzlardan ve bukonuda deneyimi olan hekimlerin görüşlerindenyararlanı larak hazı rlanmıştır. Bu kılavuz için ayr ıcaülkemizde 2005 yılında yapılan “Pediatrik Yoğun Bakım”anket inin son uçlarından da yararlanılmıştır (4). Bukılavu zdaki öneriler Çocuk Acil Tıp ve Yoğun BakımDerneğinin görüşlerini yansıtmaktadır.

Birimlerin düzeyleriYoğun bakım birimleri sahip oldukları insan gücü, teknolojikdonanım ve yapısal olanaklara göre değişik düzeylerdehizmet verebilir. Bu nedenle yazımızda öneriler, birimlerinhedeflenen hizmet düzeylerine göre verilmiştir. Kılavuzdabirim hizmet düzeyleri III ve II olarak öngörülmü ştür.Çocuk yoğun bakım hizmetlerinin ideal olarak III. düzey(‘tersiyer’ veya ‘üçüncül’) birim olarak nitelendirilen tümolanaklara sahip merkezler tarafından verilmesiönerilmektedir (5-7). Hastaların kısıtlı olanaklara sahipküçük birimler yerine tüm olanaklara ve uzmanlara sahipmerkezlere gönderilip tedavi edilmes inin ölüm oranını

azalttığı ve bakımın niteliğini anlamlı ölçüde iyileştirdiğigösterilmiştir (5-6). Bu nedenlerle kurulacak Çocuk YoğunBakım Birimlerinin tercihen iyi donanımlı ve tüm olanaklarasahip III. düzey ya da bu mümkün değilse II. düzey olmasıönerilir. Ayrıca I. düzeyde bir yapılaşmaya gidilmemesi,hastaların III veya II. düzey birimlere nakli, literatür ışığındaen uygun yaklaşım olarak görünmektedir.Genel olarak, III. düzey Çocuk Yoğun Bakım Birimleri hertürlü karmaşık tıbbi ve cerrahi hastalığı olan çocuklar içinbütün tedavi ve bakım gereksinimlerini sağlayabilmelidir.Bu hizmet, yenidoğan bebekler hariç çocuk yaş grubundagörülebilecek dahili ve cerrahi tüm tıbbi sorunları kapsayacakşekilde örgütlenmeli ve çocuk yoğun bakım uzmanlarınıneşgüdümünde “multidisipl iner” bir ekip taraf ındanyürütülmelidir. Ancak III. düzey birimlerin sınırlı sayıdaolması veya uzak olması nedeniyle tüm hastaların III. düzeybirimlere gönderilmesi yerine, durumu elverenlerin II. düzeybirimlerde tedavi edilmesi de uygun bir seçenektir. DüzeyIII birimlerden farklı olarak II. Düzey Çocuk Yoğun Bakımbirimleri genellikle daha az ağır hastalara bakım sağlar vebu birimlerde izlenen hastaların rahatsızlıkları daha “stabil”ve daha az karmaşıktır.

Birim düzen ve tasarımıÇocuk Yoğun Bakım birimi, bulunduğu hastanedeki diğerözellikli birimlerden (Anestezi, Dahiliye, vb.) ayrı olmalıfakat idari olarak eşit konumda olmalı ve asgari olarakbenzer fiziksel ortam, insan gücü ve cihaz olanaklarındanyararlanmalıdır.İdeal olarak her türlü cerrahi ve dahili hastalığı olan 1 ay-18 yaş arası çocuklar, çocuk yoğun bakı m birimindebakılmalıdır . Tedavinin eşgüdümü çocuk yoğun bakımuzmanı tarafından yapılmalıdır. Önemli tıbbi tanı/tedaviuygulamalarının ölçünlüleştirilmes i (standardizasyonu)amacıyla hekim ve hemşirelere yönelik kurallaroluşturulmalıdır. Birimin bakı m nitel iği ölüm oranı ,komplikasyonlar vb. değ işkenler değer lendirilerekizlenmelidir.Çocuk yoğun bakım birimi tasarlanırken ileriye dönükgeliştirme ve kapasite artışı olasılıkları göz önüne alınmalıdır. Birim tercihen asansörlere, acil servis, laboratuvar, diğeryoğun bakım birimi ve ameliyathanelere yakın olmalı veerişim, gerek çalışanların gerekse hastaların can ve malgüvenliğini ve gizliliğini sağlamak için 24 saat kontrollüolmalıdır. Olanak varsa hasta yakınlarının bekleyebileceği








142











143


















144


















Med 1997; 23: 226-32.








140

145



üzere).




19: 150-9.



1213-7.

7. American Academy of Pedi atrics, American Col lege









1994; 272: 941-6.









139


141

















GirişÇocuk yoğun bakım birimleri kritik hastalığı olan çocuklarıntedavisinde önemli rol oynamaktadır. Çocuk ölüm oranıhalen istenen düzeyde olmayan Türkiye’de çocuk yoğunbakım alanına ilgi son yıllarda artma eğilimindedir. Bununlabirlikte hizmetler henüz yeterli düzeyde değildir. Ülkemizdeçocuklara yönelik yoğun bakım hizmetlerininyaygınlaştırılması ve niteliğinin artırılabilmesi amacıylaÇocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği, birimlerin yapısalözellikleri, düzenlenmesi, cihaz ve insan gereksinimleri ileilgili bu kılavuzun hazırlanmasına karar vermişt ir.Bu kılavuzda, yeni bir çocuk yoğun bakım birimi kurmakveya varolan bir birimi geliştirmek isteyen merkezlere yolgösterece k öneriler sunulmaktadır . Benze r kılavuzlar ,Ameri ka Birleşik Devletl eri, Avrupa ve Hindistan ’dayayınlanmıştır (1-3). Bu yazıdaki öneriler yeni kurulacakveya geliştirilecek birimler için bir kılavuz niteliğinde olupkesinlikle varolan birimlerin düzeylerini veya kurallarınısınıflandırmak gibi bir amaç taşımamaktadır. Nitekim, halenhizmet veren birçok birimin yapısal nedenler ve başkakısıtlamalar nedeniyle bu önerilerden bazılarını yerinegetirmesi şu an için mümkün olmayabilir. Bu nedenleönerilerin yerel koşullara göre uyarlanması gerekebilir.Kılavuzda yeri geldikçe literatür bilgilerine değinilmektedir.Ancak her konu için bilimsel veri veya literatür olmadığıiçin öneriler daha önce yayınlanmış kılavuzlardan ve bukonuda deneyimi olan hekimlerin görüşlerindenyararlanı larak hazı rlanmıştır. Bu kılavuz için ayr ıcaülkemizde 2005 yılında yapılan “Pediatrik Yoğun Bakım”anket inin son uçlarından da yararlanılmıştır (4). Bukılavu zdaki öneriler Çocuk Acil Tıp ve Yoğun BakımDerneğinin görüşlerini yansıtmaktadır.





PersonelBilimsel araştırmalar, çocuk yoğun bakım biriminde çocukyoğun bakım uzmanı bulunmasının bakım niteliğini veetkinliğini artırdığını; ölüm oranını ise azalttığını göstermiştir(8, 9). Bu nedenle birimin tıbbi yöneticisi/ sorumlusu, çocukyoğun bakım konusunda eğitim almış veya ana çalışmakonusu olarak çocuk yoğun bakımı belirlemiş bir hekimolmalıdır. Bu hekim, aynı zamanda çocuk yoğun bakımbirimi hastaları için tüm tıbbi kararları verebilecek vedanışma isteme yetkilerine sahip olmalıdır. Birimin sorumluhekiminin herhangi bir nedenle yokluğunda yerine bakacakhekim önceden kendisi tarafından veya ilgil i yöneticitarafından belirlenmelidir.Gerekli hizmetin aksamadan verilebilmesi için her yoğunbakım biriminin yatak sayısına göre belirli sayıda çocuk yoğunbakım uzmanı çalıştırması gereklidir. Yoğun bakım hizmetinin

gece ve tatiller dahil 24 saat devamlılık ve “icapcılık” gerektirençalışma şartları gözönüne alındığında, tek bir uzmanın buhizmeti sürekli tek başına sağlayamayacağı açıktır. Öte yandangerekli çocuk yoğun bakım uzmanlarının yetiştirilebilmesiiçin eğitim tasarılarının başlatılması gerektiği de açıktır.Çocuk yoğun bakım biriminde hasta bakımında görev alacakuzman olmayan hekimlerin asgari olarak mezuniyet sonrası2. yıl çocuk asistanı düzeyinde olması önerilmektedir. Biraraştırma, çocuk yoğun bakım biriminde 1. veya 2. yıl çocukasi stanlarının çalışması nın ölüm oranını artırdığınıgöstermiştir (9). Gerekli bakımın kesintisiz ve aksamadanverilebilmesi için birimde 24 saat yeterli sayıda hekiminbulunması gereklidir.Hemşirelik bakımı yoğun bakım hizmetinin çok önemli biryönüdür. Yeterli ve nitelik li hemşirelik bakımı olmadannitelikli yoğun bakım hizmeti verilmesine olanak yoktur.Çocuk yoğun bakım hizmeti verilebilmesi için özel eğitimdengeçirilmiş ve başında ayrı bir sorumlu hemşire bulunan birhemşire ekibi oluştur ulmalıdır. Hemşir e/hasta oranı 1hemşireye 3 hasta ile 1 hastaya 2 hemşire arasında değişebilir.Ancak, birim ortalaması günün herhangi bir zamanında(nöbetler dahi l) hiçbir şekilde 1 hemşir eye 2 hastayıgeçmemelidir. Yoğun bakım gereksinimi olmayan çocuklarınbile erişkinlere göre daha fazla hemşirelik bakımı gerektirdiğiliteratürde de belirtilmiş tir (10). Birimde çalışacak tümhekim ve hemşirelerin ileri yaşam desteği eğitimi almışolması ve belli aralıklarla bilgilerini güncellemesi gerekir.Hekim ve hemşirelerin esas işleri olan tıbbi bakım vetedav iyle ilgi lenebilmeler i için birimde yeter li sayıdayardımcı personelin bulunması gerekmektedir. Yoğun bakımhizmetlerinin 24 saat devamlılığı gözönüne alınarak gereklisekreter, vb. personel sağlanmalıdır.





142











143


















144


















Med 1997; 23: 226-32.








140

145



üzere).




19: 150-9.



1213-7.










1994; 272: 941-6.









139


141

















GirişÇocuk yoğun bakım birimleri kritik hastalığı olan çocuklarıntedavisinde önemli rol oynamaktadır. Çocuk ölüm oranıhalen istenen düzeyde olmayan Türkiye’de çocuk yoğunbakım alanına ilgi son yıllarda artma eğilimindedir. Bununlabirlikte hizmetler henüz yeterli düzeyde değildir. Ülkemizdeçocuklara yönelik yoğun bakım hizmetlerininyaygınlaştırılması ve niteliğinin artırılabilmesi amacıylaÇocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği, birimlerin yapısalözellikleri, düzenlenmesi, cihaz ve insan gereksinimleri ileilgili bu kılavuzun hazırlanmasına karar vermişt ir.Bu kılavuzda, yeni bir çocuk yoğun bakım birimi kurmakveya varolan bir birimi geliştirmek isteyen merkezlere yolgösterece k öneriler sunulmaktadır . Benze r kılavuzlar ,Ameri ka Birleşik Devletl eri, Avrupa ve Hindistan ’dayayınlanmıştır (1-3). Bu yazıdaki öneriler yeni kurulacakveya geliştirilecek birimler için bir kılavuz niteliğinde olupkesinlikle varolan birimlerin düzeylerini veya kurallarınısınıflandırmak gibi bir amaç taşımamaktadır. Nitekim, halenhizmet veren birçok birimin yapısal nedenler ve başkakısıtlamalar nedeniyle bu önerilerden bazılarını yerinegetirmesi şu an için mümkün olmayabilir. Bu nedenleönerilerin yerel koşullara göre uyarlanması gerekebilir.Kılavuzda yeri geldikçe literatür bilgilerine değinilmektedir.Ancak her konu için bilimsel veri veya literatür olmadığıiçin öneriler daha önce yayınlanmış kılavuzlardan ve bukonuda deneyimi olan hekimlerin görüşlerindenyararlanı larak hazı rlanmıştır. Bu kılavuz için ayr ıcaülkemizde 2005 yılında yapılan “Pediatrik Yoğun Bakım”anket inin son uçlarından da yararlanılmıştır (4). Bukılavu zdaki öneriler Çocuk Acil Tıp ve Yoğun BakımDerneğinin görüşlerini yansıtmaktadır.





PersonelBilimsel araştırmalar, çocuk yoğun bakım biriminde çocukyoğun bakım uzmanı bulunmasının bakım niteliğini veetkinliğini artırdığını; ölüm oranını ise azalttığını göstermiştir(8, 9). Bu nedenle birimin tıbbi yöneticisi/ sorumlusu, çocukyoğun bakım konusunda eğitim almış veya ana çalışmakonusu olarak çocuk yoğun bakımı belirlemiş bir hekimolmalıdır. Bu hekim, aynı zamanda çocuk yoğun bakımbirimi hastaları için tüm tıbbi kararları verebilecek vedanışma isteme yetkilerine sahip olmalıdır. Birimin sorumluhekiminin herhangi bir nedenle yokluğunda yerine bakacakhekim önceden kendisi tarafından veya ilgil i yöneticitarafından belirlenmelidir.Gerekli hizmetin aksamadan verilebilmesi için her yoğunbakım biriminin yatak sayısına göre belirli sayıda çocuk yoğunbakım uzmanı çalıştırması gereklidir. Yoğun bakım hizmetinin

gece ve tatiller dahil 24 saat devamlılık ve “icapcılık” gerektirençalışma şartları gözönüne alındığında, tek bir uzmanın buhizmeti sürekli tek başına sağlayamayacağı açıktır. Öte yandangerekli çocuk yoğun bakım uzmanlarının yetiştirilebilmesiiçin eğitim tasarılarının başlatılması gerektiği de açıktır.Çocuk yoğun bakım biriminde hasta bakımında görev alacakuzman olmayan hekimlerin asgari olarak mezuniyet sonrası2. yıl çocuk asistanı düzeyinde olması önerilmektedir. Biraraştırma, çocuk yoğun bakım biriminde 1. veya 2. yıl çocukasi stanlarının çalışması nın ölüm oranını artırdığınıgöstermiştir (9). Gerekli bakımın kesintisiz ve aksamadanverilebilmesi için birimde 24 saat yeterli sayıda hekiminbulunması gereklidir.Hemşirelik bakımı yoğun bakım hizmetinin çok önemli biryönüdür. Yeterli ve nitelik li hemşirelik bakımı olmadannitelikli yoğun bakım hizmeti verilmesine olanak yoktur.Çocuk yoğun bakım hizmeti verilebilmesi için özel eğitimdengeçirilmiş ve başında ayrı bir sorumlu hemşire bulunan birhemşire ekibi oluştur ulmalıdır. Hemşir e/hasta oranı 1hemşireye 3 hasta ile 1 hastaya 2 hemşire arasında değişebilir.Ancak, birim ortalaması günün herhangi bir zamanında(nöbetler dahi l) hiçbir şekilde 1 hemşir eye 2 hastayıgeçmemelidir. Yoğun bakım gereksinimi olmayan çocuklarınbile erişkinlere göre daha fazla hemşirelik bakımı gerektirdiğiliteratürde de belirtilmiş tir (10). Birimde çalışacak tümhekim ve hemşirelerin ileri yaşam desteği eğitimi almışolması ve belli aralıklarla bilgilerini güncellemesi gerekir.Hekim ve hemşirelerin esas işleri olan tıbbi bakım vetedav iyle ilgi lenebilmeler i için birimde yeter li sayıdayardımcı personelin bulunması gerekmektedir. Yoğun bakımhizmetlerinin 24 saat devamlılığı gözönüne alınarak gereklisekreter, vb. personel sağlanmalıdır.





142











143


















144


















Med 1997; 23: 226-32.








140

145



üzere).




19: 150-9.



1213-7.










1994; 272: 941-6.









139


141




























142











143


















144


















Med 1997; 23: 226-32.








140

145



üzere).




19: 150-9.



1213-7.










1994; 272: 941-6.









139


141




























142











143


















144


















Med 1997; 23: 226-32.








140

145



üzere).




19: 150-9.



1213-7.










1994; 272: 941-6.







Documents

Çocuk yoğun bakım birimleri için kılavuz: çocuk acil tıp ve Giriş … · 2017-04-15 · 6 İstanbul Üniver sitesi, tanbul TıpFakültesi, ÇocukSağ lıı ve H atalıklarAnabilim