Embed Size (px)
Citation preview
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej. Za treści wyrażone w tym materiale odpowiada wyłącznie Instytut Globalnej Odpowiedzialności. Opinie te w żadnym wypadku nie wyrażają oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.
Dążymy do zmiany niesprawiedliwych mechanizmów rządzących światem
ODPOWIEDZIALNIE O SUROWCACH
Autorka: Ewa Jakubowska-Lorenz
Wzrost gospodarczy
● populacja
● PKB
● eksport
● produkcja
http://surowce.igo.org.pl/o-surowcach/wstep/
Pytanie 1
Jak sądzicie ile telefonów komórkowych zostało wyprodukowanych w 2016 r.?
1 miliard 300 milionów!
● Tyle telefonów komórkowych zostało wyprodukowanych w 2016 r
● To więcej niż 1/5 ludzkości
Pytanie 2
Jak sądzicie ile telefonów komórkowych leży nieużywanych w szafach w UE?
100 milionów
Tyle nieużywanych telefonów komórkowych leży w szafach w samej tylko UE
Planowe postarzanie produktów
● projektowanie w taki sposób, że produkty pusją się wkrótce po upływie gwarancji
● uniemożliwianie napraw
● Oprogramowanie, które szybko się dezaktualizuje
Pytanie 3
Ile różnych pierwiastków (metali i minerałów) wykorzystywanych jest do produkcji smarfona?
około 50
różnych metali i minerałów wykorzystywanych jest do produkcji smarfona
● np: złoto, cyna, lit, wolfram, tantal
Skąd się biorą te surowce?
Jaki procent surowców zawartych w telefonach odzyskiwanych jest w recyclingu?
ok. 10%
surowców zawartych w telefonach odzyskiwanych jest obecnie w recyclingu
● Straty podczas recyclingu: energia, transport, maszyny (kolejne nakłady surowcowe)
Zasoby
● Raport ONZ (2016) - konsumpcja pierwotnych zasobów ziemi w ciągu ostatnich 40 lat POTROIŁA się
1970 (Klub Rzymski „Granice Wzrostu”)
3,7 mld ludzi - 22 mld ton zasobów
2016: 7,5 mld - 86 mld ton
2050: 180 mld ton (niemożliwe)
Skala i metody
np. złoto: 1 gram złota – 1 tona skał
Jest więcej złota w kilogramie telefonów niż w kilogramie rudy, która obecnie jest eksploatowana
SKALA
Najgłębsza kopalnia
● kopalnia miedzi koło Salt Lake City w USA
● 1200 m głębokości
● stadion jej wielkości pomieściłby 9 milionów osób
kurczące się zasoby
złoto● 100 lat temu – 20 g /tonę● obecnie: 2 g/tonę, a nawet
mniej
Coraz większe tereny (zawłaszczanie ziemi), coraz więcej energii i nakładów pracy potrzebnych do wydobycia
http://surowce.igo.org.pl/o-surowcach/surowce-na-wyczerpaniu/
Honduras – 1/3 terytorium przeznaczona pod koncesje na wydobycie surowców
Ekstensywność - ziemia
„Honduras to mały kraj z wieloma bogactwami. Sytuacja polityczna, gospodarcza i społeczna jest coraz gorsza: (…) międzynarodowy kapitał przejmuje bogactwa i suwerenność kraju, prywatyzuje się energię, rzeki, ziemię, wszystko podporządkowuje się wydobyciu surowców. Przekazanie 30% terytorium międzynarodowym firmom wydobywczym jest gorsze niż kolonializm sprzed 500 lat.” - Berta Caceres, obrończyni wody i praw ludności rdzennej (zamordowana w 2016 r.)
● http://surowce.igo.org.pl/mapa/106/
SZKODY
● Niszczenie środowiska
● Łamanie praw człowieka
ściśle ze sobą związane
Podstawowe prawa
● woda● ziemia● żywność – rolnictwo, rybołóstwo● aktywiści i aktywistki (zastraszanie i zabójstwa)
http://surowce.igo.org.pl/o-surowcach/surowce-a-srodowisko/http://surowce.igo.org.pl/o-surowcach/surowce-a-prawa-czlowieka/
Environmental justice atlas1898 przypadków konfliktów lokalnych
wokół dostępu do zasobów
Ameryka Środkowa - Złoty pas
Salwador:
● po 1992 – sprzyja inwestyjom
● nadzieja na dochód i rozwój kraju
Wydobycie złota● Metoda odkrywkowa● Toksyczne cyjanki● Woda
- w ciągu 1h koplania tyle wody ile rodzina w ciągu 20 lat
- 90% wód powierzchniowych nie nadaje sie do uzdatnienia
- ¼ ludności wiejskiej – brak dostępu do czystej wody pitnej
● żywność – rolnictwo, rybołóstwo (skażenie, brak wody)● aktywiści i aktywistki (zastraszanie i zabójstwa)
● 20005 – Narodowy Okrągły Stół Przeciw Wydobyciu
● udział kościoła katolickiego w ruchu sprzeciwu
● 2007 – badanie opinii – 2/3 przeciw wydobyciu
● 4 działaczy/działaczek
zamordowanych
Salwador (mapa)
● Proces przed trybunałem arbitażowym
● 280 mln $ (ponad pół rocznego budżetu na edukację)
http://surowce.igo.org.pl/mapa/450/
Rumunia (mapa)
● plan największej kopalni w Europie● największe protesty od obalenia komunizmu (30 tys w
Bukareszcie) ● wszystkie główne instytucje państwowe wypowiedziały
się przeciw● pozew: prawie 4,5 mld$ (3x budżet na ochronę zdrowia)● Kampania społeczna
http://surowce.igo.org.pl/mapa/230/
Honduras● Od 2009 zamordowano 120 aktywistów/tek● Berta Caceres (cytat)
2015: zamordowano 185 aktywistów/tek na świecie
Salwador
● nie przegrał przed trybunałem arbitrażownym● wsparcie 280 organizacji z całego świata● demonstracje przed siedzibą Banku Światowego ● marzec 2017 – całkowity zakaz wydobycia wszelkich
metali ( przyjęty przez parlament jednogłośnie)
