42
ΗΜΥ 681 Διάλεξη 1 -- Εισαγωγή Δρ. Ηλίας Κυριακίδης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ © 2008 Ηλίας Κυριακίδης, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Κύπρου

ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΗΜΥ 681

Διάλεξη 1 -- Εισαγωγή

Δρ. Ηλίας Κυριακίδης

Αναπληρωτής Καθηγητής

ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

© 2008 Ηλίας Κυριακίδης, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Page 2: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ

• Στόχοι μαθήματος

• Εισαγωγή στα συστήματα ηλεκτρικής

ενέργειας

• Συμβατικές και ανανεώσιμες πηγές

ενέργειας

• Αξιοπιστία συστήματος

• Επανάληψη βασικών αρχών

Page 3: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Λειτουργία συστημάτων ηλεκτρικής ισχύος

(power system operation)

Προγραμματισμός συστημάτων ηλεκτρικής ισχύος

(power system planning)

Βραχυπρόθεσμη (short term)

Σε πραγματικό χρόνο

Μακροπρόθεσμος (long term)

• Υπολογισμός ρύθμισης γεννητριών (αλλάζουν κάθε 1-2 s)

• Διαμόρφωση συστήματος (π.χ. switching lines)

• Απόρριψη φορτίων (load shedding)

• Παραγωγή

• Μεταφορά

• Διανομή

Page 4: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

• Οικονομική κατανομή φορτίου (economic dispatch)

• Βέλτιστη ένταξη μονάδων (unit commitment)

• Ροή ισχύος (power flow)

• Αυτόματος έλεγχος παραγωγής (automatic generation control)

• Εκτίμηση κατάστασης (state estimation)

• Αξιοπιστία συστήματος (system reliability)

• Φιλελευθεροποίηση (deregulation)

• Διασπαρμένη παραγωγή (distributed generation)

• Aιολική ενέργεια (wind energy)

Page 5: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΔΙΚΤΥΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

230-400 V

Υποσταθμός

διανομής

11 to 15.75 kV

Ηλεκτροπαραγωγός

σταθμός

Μετασχηματιστής

ανύψωσης τάσης

Υποσταθμός

μεταφοράς

Σύστημα μεταφοράς

66 ή 132 ή 220 kV

11 ή 22 kV

Σύστημα διανομής

Page 6: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΣΤΑΔΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

• ΠΑΡΑΓΩΓΗ

• ΜΕΤΑΦΟΡΑ

• ΔΙΑΝΟΜΗ

Page 7: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΔΙΚΤΥΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

• Δίκτυο ψηλής τάσης (66 ή 132 ή 220 kV).

• Μεταφέρει την ηλεκτρική ισχύ από τους σταθμούς

παραγωγής στους υποσταθμούς μεταφοράς.

• Γίνεται σε ψηλή τάση για να μειωθούν οι απώλειες

ισχύος I2R, αφού η μεταφορά γίνεται σε μεγάλες

αποστάσεις και για να αυξηθεί η δυνατότητα μεταφοράς

ισχύος της γραμμής.

• Ο ηλεκτρισμός ρέει μέσω του δικτύου μεταφοράς από

τις γεννήτριες προς τα φορτία σύμφωνα με τους νόμους

της φυσικής: μέσω των διαδρομών μικρότερης

αντίστασης.

Page 8: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ

• Περιλαμβάνει

(α) το δίκτυο διανομής μέσης τάσης (11 ή 22 kV) που

μεταφέρει την ηλεκτρική ισχύ από τους υποσταθμούς

μεταφοράς στους υποσταθμούς διανομής

(β) το δίκτυο διανομής χαμηλής τάσης (230/400 V) που

μεταφέρει την ηλεκτρική ισχύ από τους υποσταθμούς

διανομής στους καταναλωτές.

• Είναι το μεγαλύτερο σύστημα σε συνολικό μήκος

αγωγών.

Page 9: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Χώρα Μέθοδος παραγωγής (%)

Κάρβουνο Πετρέλαιο Πυρηνική Φυσικό Αέριο Υδροηλεκτρική Αιολική Βιομάζα Φ/Β Άλλες

Κύπρος (2014) 0 92.7 0 0 0 5.42 0.84 1.06 /

Κύπρος (2011) 0 97.7 0 0 0 2.3

Κύπρος (2010 –

πρόβλεψη)

0 26 0 68 0 6

Ελλάδα (2000) 64 17 0 11 7 1 0 0 /

Ελλάδα (2014) 52 9 0 16 9 9 1 5 /

ΕΕ-25 (2002) 31 6 32 17 11 1 2 0 /

ΕΕ-27 (2014) 26 2 27 15 11 9 6 4

ΗΠΑ (1980) 51 11 11 15 12 0 0 0 /

ΗΠΑ (1990) 53 4 19 12 10 0 2 0 /

ΗΠΑ (2000) 52 3 20 16 7 0 2 0 /

ΗΠΑ (2014) 38 1 19 30 6 4 2 0 /

Κόσμος (1971) 40 20.9 2.1 13.3 23 0.7

Κόσμος (2003) 39 7 16 19 16 0 1 0 2

Κόσμος (2014) 39 5 11 22 17 3 2 1

Page 10: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Κόστος ενέργειας: περίπου 18 σεντ/kWh κατά μέσο όρο

Εξαρτάται από την τιμή του καυσίμου και την

κατανάλωση του πελάτη

Συνολική εγκατεστημένη ισχύς: 1478 ΜW (2015)

Μέγιστη ζήτηση:

903.8 MW (Αύγ. 2006) , 1042 MW (Ιούλιος 2007),

1003.8 MW (Αύγ. 2008), 1144 MW (Ιούλιος 2010),

922 MW (Απρ. 2011), 997 MW (Ιούλιος 2012) , 958 MW (Αυγ. 2015)

Ετήσια κατανάλωση: 4110 GWh (2005), 4550 GWh (2011), 4350 GWh (2014)

Page 11: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Page 12: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)

Renewable Energy Sources (RES)

• Αιολική ενέργεια (wind energy)

• Ηλιακή ενέργεια (solar energy)

• Γεωθερμική ενέργεια (geothermal energy)

• Υδροηλεκτρική ενέργεια (hydroelectric energy)

• Βιομάζα (biomass)

• Παλιρροιακή ενέργεια (tidal energy)

Page 13: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

Συμβατικές Πηγές Ενέργειας

Conventional Energy Sources

• Πετρέλαιο (μαζούτ) (oil)

• Κάρβουνο (coal)

• Φυσικό αέριο (natural gas)

• Πυρηνική ενέργεια (nuclear energy)

Page 14: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ

Page 15: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΙΚΤΥΟΥ

• Η ηλεκτρική ενέργεια δεν μπορεί να αποθηκευθεί σε μεγάλες

ποσότητες (λόγω υψηλού κόστους) => Ο ηλεκτρισμός πρέπει να

παραχθεί τη στιγμή που θα ζητηθεί.

• Η ροή ισχύος δεν μπορεί να ελεγχθεί ανοίγοντας ή κλείνοντας

μια βαλβίδα ούτε με το ανοιγοκλείσιμο διακοπτών ή τη χρήση

δρομολογητών όπως στα δίκτυα τηλεπικοινωνιών.

Η επίτευξη αξιόπιστης λειτουργίας σε ένα δίκτυο ηλεκτρικής

ενέργειας δεν είναι εύκολη:

Για την αξιόπιστη λειτουργία του δικτύου χρειάζονται

εκπαιδευμένοι και ικανοί χειριστές, ηλεκτρονικοί υπολογιστές

και λογισμικά, καλές τηλεπικοινωνίες και καλός σχεδιασμός και

μελέτη του δικτύου.

Page 16: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ

• Συνεχές ισοζύγιο παραγωγής και ζήτησης ενεργού ισχύος

• Συνεχές ισοζύγιο παραγωγής και ζήτησης άεργου ισχύος για

διατήρηση μέτρων τάσεως

• Παρακολούθηση ροών ισχύος μέσω γραμμών και

μετασχηματιστών ούτως ώστε να μην υπερβούν τα θερμικά

όρια κάθε στοιχείου

• Διατήρηση συστήματος σε σταθερή κατάσταση

• Διατήρηση ευστάθειας του συστήματος ακόμη και όταν

αφαιρεθεί ένα οποιοδήποτε στοιχείο του (κριτήριο Ν-1)

• Σχεδιασμός και μελέτες για τη λειτουργία και ανάπτυξη του

συστήματος

• Ετοιμότητα για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Page 17: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας

Μετατροπή ενέργειας: Κυψέλες καυσίμου

Μπαταρίες Υδρογόνο Πολύ ακριβή μέθοδος, πρακτικά

αδύνατη για αποθήκευση μεγάλων

ποσοτήτων ενέργειας

Μετατροπή ενέργειας σε

υδρογόνο, αποθήκευση, και

μετατροπή σε ηλεκτρική ενέργεια

Page 18: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ

• Το υδρογόνο δεν είναι πηγή ενέργειας.

• Βρίσκεται σε χημικές ενώσεις στο νερό, τη βιομάζα, το φυσικό

αέριο και το πετρέλαιο.

• Για να το πάρουμε από αυτές τις χημικές ενώσεις πρέπει να

σπαταλήσουμε ενέργεια (περισσότερη από όση θα πάρουμε πίσω).

• Η οικονομία υδρογόνου είναι μια κοινωνία στην οποία το υδρογόνο

χρησιμοποιείται εκτενώς (παραγωγή από πηγές ενέργειας,

αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές ενέργειας

(π.χ. ηλεκτρική και θερμική ενέργεια).

• Το υδρογόνο είναι ενδιάμεση μορφή ενέργειας σε ένα σύστημα

μετατροπής ενέργειας.

Page 19: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ

Στην πλήρως αναπτυγμένη μορφή του, ένα ενεργειακό σύστημα

υδρογόνου έχει 4 κύρια στάδια. Για το κάθε στάδιο απαιτούνται

μεγάλες επενδύσεις και μεγάλες αλλαγές στην υποδομή.

• Πηγή υδρογόνου και παραγωγή υδρογόνου

• Αποθήκευση υδρογόνου

• Διανομή υδρογόνου

• Μετατροπή σε άλλες μορφές ενέργειας

Page 20: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ (FUEL CELLS)

• Επιτρέπουν την μετατροπή υδρογόνου σε ηλεκτρισμό

(αποδοτικότητα συνήθως 40-60%).

• Δεν προκαλούν μόλυνση στο περιβάλλον αφού τα υποπροϊόντα

είναι νερό και θερμότητα.

Alcaline Fuel Cells (AFC)

Proton Exchange Membrane Fuel Cells (PEMFC)

Molten Carbonate Fuel Cells (MCFC)

Phosphoric Acid Fuel Cell (PAFC)

Solid Oxide Fuel Cell (SOFC)

Κύρια είδη κυψελών καυσίμου

Page 21: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΥΨΕΛΩΝ ΚΑΥΣΙΜΟΥ

PEMFC AFC PAFC MCFC SOFC

Τύπος

ηλεκτρολύτη

Ιόντα H+ Ιόντα ΟH- Ιόντα H+ Ιόντα Ιόντα O2-

Συνήθης

κατασκευή

Πλαστικό,

μέταλλο ή

άνθρακας

Πλαστικό ή

μέταλλο

Άνθρακας

ή πορώδες

κεραμικό

Μέταλλα

ψηλής

θερμοκρασίας

ή πορώδες

κεραμικό

Μέταλλα

ψηλής

θερμοκρασίας

ή πορώδες

κεραμικό

Εσωτερική

αναμόρφωση

(reforming)

Όχι Όχι Όχι Ναι Ναι

Λειτουργική

θερμοκρασία

65-85 °C 90-260 °C 190-210 °C 650-700 °C 750-1000 °C

Αποδοτικότητα 40-50% 70% 40-80% 60-80% 45-65%

23CO

Page 22: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΥΨΕΛΩΝ ΚΑΥΣΙΜΟΥ

http://fuelcellsworks.com/Typesoffuelcells.html

• Άτομα υδρογόνου εισρέουν στην κυψέλη καυσίμου μέσω της ανόδου,

όπου μια χημική αντίδραση τους αφαιρεί τα ηλεκτρόνια.

• Τα άτομα υδρογόνου είναι τώρα «ιονισμένα» και μεταφέρουν θετικό

ηλεκτρικό φορτίο.

• Τα ηλεκτρόνια που απελευθερώθηκαν,

παρέχουν ηλεκτρική ένταση μέσω των

καλωδίων.

• Οξυγόνο εισρέει στην κυψέλη καυσίμου

μέσω της καθόδου και ενώνεται με τα

ηλεκτρόνια που επιστρέφουν μέσω του

ηλεκτρικού κυκλώματος και με τα ιόντα

υδρογόνου που ταξίδεψαν μέσω του

ηλεκτρολύτη προς την κάθοδο.

• Το υδρογόνο και το οξυγόνο ενώνονται

δημιουργώντας νερό και θερμότητα.

Page 23: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

vs(t)

R

i(t)

L

a

b

Z R j L

Εμπέδηση (impedance)

X L

Επαγωγική αντίσταση (reactance)

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ

Page 24: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΙΣΧΥΣ ΣΕ ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

Έστω,

Tf

VV

tVtv

prms

p

22

2

)cos()(

Έστω,

2

)cos()(

prms

p

II

tIti

)(2sinsin)(2cos1cos

)cos()cos(

)()()(

tIVtIV

tItV

titvtp

rmsrmsrmsrms

pp

Page 25: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΙΣΧΥΣ ΣΕ ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

)(2sinsin)(2cos1cos)( tIVtIVtp rmsrmsrmsrms

Μέση τιμή:

Ενέργεια η οποία απορροφάται

από το κύκλωμα

P: ενεργός ισχύς, real power, active power

Μονάδα μέτρησης: W (kW, MW)

θ: διαφορά φάσης μεταξύ V και I

cosrmsrmsIVP Μέση τιμή: 0

Ενέργεια η οποία δανείζεται και αργότερα

επιστρέφεται στο κύκλωμα

Q: άεργος ισχύς, imaginary power, reactive power

Μονάδα μέτρησης: VAr (kVAr, MVAr)

sinrmsrmsIVQ Τιμή κορυφής:

Page 26: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΙΣΧΥΣ ΣΕ ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

Για επαγωγικό φορτίο, θ > 0 => Q > 0

Για χωρητικό φορτίο, θ < 0 => Q < 0

Για καθαρή αντίσταση, θ = 0 => Q = 0

jQPS

S: φαινόμενη ισχύς (apparent power)

Μονάδα μέτρησης: VA (kVA, MVA)

Οι νόμοι του Kirchhoff, ο διαιρέτης τάσης και ο διαιρέτης

έντασης καθώς και οι υπόλοιποι νόμοι για τα κυκλώματα ισχύουν.

Page 27: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΜΕ ΜΙΓΑΔΙΚΟΥΣ

ΑΡΙΘΜΟΥΣ

sincos VjVVeVV j

όπου rmsVV , φ: φάση (phase angle)

II

22

sincos

)(

QPS

jQPIVjIV

IVIVIVVIS

P

Q S

θ

Page 28: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ

Συντελεστής ισχύος: power factor

cosp.f. S

P

IV

P

rmsrms

Ο συντελεστής ισχύος είναι πάντα θετικός. Γι’ αυτό το

συνοδεύουμε με τη λέξη προπορείας (leading) αν η ένταση

προηγείται της τάσης και επιπορείας (lagging) αν η ένταση

καθυστερεί σε σχέση με την τάση.

Page 29: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Στο πιο κάτω κύκλωμα:

3030Z

126Z

060Z

V01200

3

2

1

j

j

j

V

Z1

Z2

Z3

I1

I2

I3

I

V

Υπολογίστε την ισχύ που καταναλώνεται από κάθε φορτίο και

την συνολική ισχύ που καταναλώνουν τα τρία φορτία.

Page 30: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (συνέχεια)

Z1

Z2

Z3

I1

I2

I3

I

V

kVA87.36120kVAr72kW96S

kVA941.33kVA24243030

1200

kVA331.107kVA9648126

1200

kW2460

1200

321TOTAL

2

2

*3

2*33

2

2

*2

2*22

2

*1

2

*1

**

1

*11

jSSS

SjjZ

VVIS

SjjZ

VVIS

Z

V

Z

VV

Z

VVVIS

Page 31: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΤΡΙΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

Γιατί τριφασική τάση;

-- Υπάρχουν μεγάλα φορτία που χρειάζονται τριφασική τάση

(π.χ. κινητήρες που χρειάζονται σταθερή ροπή).

-- Μπορούμε να πάρουμε περισσότερη ισχύ ανά μονάδα βάρους

από μια τριφασική μηχανή παρά από μια μονοφασική.

-- Η ισχύς που μεταφέρεται σε ένα τριφασικό σύστημα είναι

πάντοτε σταθερή και όχι εναλλασσόμενη όπως σε ένα

μονοφασικό σύστημα.

-- Χρειαζόμαστε λιγότερη μάζα καλωδίου για τη μεταφορά

τριφασικής ισχύος.

Page 32: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΤΡΙΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

Έστω ότι έχουμε ένα τριφασικό σύστημα που τροφοδοτεί ένα

τριφασικό φορτίο (κάθε φάση έχει το ίδιο φορτίο).

240)240sin(2)(

120)120sin(2)(

0)sin(2)(

VVtVtv

VVtVtv

VVtVtv

cc

bb

aa

-- Διαφορά φάσης 120° μεταξύ των τάσεων

-- Ακολουθία τάσεων: a-b-c

(ορθή ακολουθία, positive sequence)

Va

Vb

Vc

Page 33: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΤΡΙΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

Έστω ότι το φορτίο σε κάθε φάση είναι ZZ

Αφού Z

VI

)240(

)120(

0

II

II

IZ

V

Z

VI

c

b

aa

Άρα, μπορούμε να ξεχωρίσουμε ένα τριφασικό κύκλωμα σε τρία

ξεχωριστά μονοφασικά κυκλώματα. Στην πραγματικότητα, αυτά

τα τρία κυκλώματα είναι ενωμένα μεταξύ τους.

Υπάρχουν δύο συνδεσμολογίες: η συνδεσμολογία αστέρα (Y) (star

ή wye) και η συνδεσμολογία δέλτα (Δ) (delta).

Page 34: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΑΣΤΕΡΑ

Ενώνουμε τα αρνητικά άκρα των γεννητριών και των φορτίων

και έχουμε μόνο ένα ουδέτερο αγωγό (neutral).

van

vbn

vcn

n

Z

nZ Z

ia

ibn

in

ib

ic

icn

ian

Αν τα φορτία είναι ακριβώς ίσα, η ένταση μέσω του ουδέτερου

αγωγού είναι μηδέν.

cban IIII

Page 35: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΑΣΤΕΡΑ

Σχέσεις μεταξύ ποσοτήτων γραμμής και φάσης

cnc

bnb

ana

II

II

II

ή phaseline II

Οι εντάσεις γραμμής ισούνται

με τις εντάσεις φάσης

303 pLL VV Η τάση από γραμμή σε γραμμή προηγείται της

αντίστοιχης φασικής τάσης κατά 30°.

Page 36: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΔΕΛΤΑ

Z

ia

ibc

ib

ic

icai

ab

Z

Z

pLL VV

303 pL II

Page 37: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΙΣΧΥΣ ΣΤΑ ΤΡΙΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

Ισχύς σε κάθε φάση:

)4802cos(cos)(

)2402cos(cos)(

)2cos(cos)(

tIVtp

tIVtp

tIVtp

rmsrmsc

rmsrmsb

rmsrmsa

Συνολική ισχύς:

cos3)()()()( rmsrmscbatotal IVtptptptp

Επομένως, η συνολική ισχύς που παρέχεται σε ένα τριφασικό

συμμετρικό φορτίο είναι σταθερή και ανεξάρτητη του χρόνου.

cos33 pp IVP

Page 38: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΙΣΧΥΣ ΣΤΑ ΤΡΙΦΑΣΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

Η τριφασική άεργος ισχύς στο τριφασικό κύκλωμα ορίζεται ως:

sin33 pp IVQ

Η φαινόμενη τριφασική ισχύς είναι:

*333 3sin3cos3 pppppp IVIVjIVjQPS

Οι πιο πάνω σχέσεις είναι για φασικές τάσεις και εντάσεις.

Για τάσεις και εντάσεις γραμμής:

cos33 LLL IVP

sin33 LLL IVQ

Το θ είναι η διαφορά φάσης μεταξύ φασικής τάσης και φασικής

έντασης σε όλες τις σχέσεις.

Page 39: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΙΣΧΥΟΣ

Έστω ότι ένας κινητήρας είναι ενωμένος με μια πηγή 120 V rms

και του παρέχεται ένταση 10 A rms με 60° επιπορείας (lagging).

Επομένως,

W6005.010120cos rmsrmsavg IVP

Όμως,

VA120010120 rmsrmsIVS

Επομένως, η ηλεκτρική εταιρεία παρέχει τη διπλάσια ένταση από

όση θα χρειαζόταν να παρέχει αν η γωνία φάσης ήταν 0° (αφού οι

πραγματικές ανάγκες του κινητήρα είναι 600 W).

Για να μειωθεί η ζήτηση άεργου ισχύος χρησιμοποιείται η μέθοδος

της διόρθωσης συντελεστή ισχύος.

Page 40: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΙΣΧΥΟΣ

Έστω ότι έχουμε το πιο κάτω τρίγωνο ισχύος για ένα επαγωγικό

φορτίο.

P1

Q1

S1

φ1

Για να αυξήσουμε το συντελεστή ισχύος

πρέπει να μειώσουμε τη γωνία φ1. Άρα

πρέπει να μειώσουμε την άεργο ισχύ Q1.

Αν προσθέσουμε πυκνωτές παράλληλα με το φορτίο, θα παρέχουν

αρνητική άεργο ισχύ για να εξουδετερωθεί κάποια από τη θετική

άεργο ισχύ του φορτίου.

Page 41: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΙΣΧΥΟΣ

Έστω ότι VAr75W,100 11 kQkP

VA125121

211 kSQPS

lagging8.0cosp.f.125

100cos 1

1

11 S

P

Έστω ότι θέλουμε να αυξήσουμε το συντελεστή ισχύος σε 0.95 lagging.

Τι πυκνωτή πρέπει να προσθέσουμε παράλληλα με το φορτίο;

P1

Q1

S1

φ1

Page 42: ΗΜΥ 340 Μηχανική Ηλεκτρικής Ισχύος Διάλεξη 1 · 2017. 2. 8. · αποθήκευση, διανομή και μετατροπή σε άλλες μορφές

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΙΣΧΥΟΣ Πρέπει να προσθέσουμε μια συστοιχία πυκνωτών ούτως

ώστε να μειώσουμε την άεργο ισχύ από Q1 σε Q2.

P1 = P2

Q1 S1

φ1 φ2

Q2

S2

Qc

2

22

22

tan

19.18cos95.0p.f.

P

Q

VAr87.322 kQ

Επομένως, πρέπει να προσθέσουμε ένα πυκνωτή που θα μας προσφέρει

Qc = Q1 - Q2 => Qc = 42.13 kVAr.

VA26.105cos 2

22 k

PS

Η νέα ζήτηση ισχύος είναι,

ενώ προηγουμένως ήταν 125 kVA.

,