ЦАХИМЭрин ба

хүүхдийн эрх

Агуулга• Цахим эрин ба хүүхэд• Боломж ба хүндрэл

бэрхшээл• НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн

үйл ажиллагаа, шинэлэг санаа

• Онлайн орчинд хүүхдийг хамгаалах түншлэлийг бий болгох

• Хамтдаа хүлээх үүрэг

Imag

e co

pyrig

ht: U

NIC

EF

Цахим эрин ба хүүхэд• Цахим эрин үе, түргэцтэй өөрчлөгдөж буй дэлхий ертөнц,

түүний үр нөлөө ба дасан зохицох хурд

• Нөлөөлөлд өртөх хүн амын бүлэг бол хүүхдүүд мөн

• Хүүхдэд илүү их эрсдэл, хүндрэлийг дагуулна

• Нийгэмших хэлбэр өөрчлөгдөж бас хүний амьдралд эзлэх цахим орчны хэмжээ, нөлөө нэмэгдэж байна: хүүхэд хамгийн их өртөж байна

• Хүүхдийн сурах, нийгмийн оролцоо болон соён гэгээрэх үйл ажиллагаа цахим орчинд явагдах нь ихэссээр

Боломж ба хүндрэл бэрхшээл

• Хүүхдийн эмзэг байдал ба үл таних орчин. Шинэлэг үзэгдэл бөгөөд тохирсон хариу арга хэмжээ авах шаардлагатай байна.– АНУ-д ахлах ангийн нийт хүүхдийн 15% нь цахим доромжлол, тохуурхалд

өртсөн байна (2013)– ОХУ-д 9-16 насны судалгаанд хамрагдсан хүүхдүүдийн 40% нь цахим ертөнцөд

танилцсан хэн нэгэнтэй бодит амьдрал дээр уулзсан байна– 2006 оноос хойш хүүхдийг садар самуунд уруу татсан агуулга бүхий материал

3 дахин нэмэгдсэн байна.

• Хүүхдийн оролцоо ба иргэний нийгмийн идэвхи: цахим орчин нь эрх чөлөө, нийгмийншинэчлэлийг авч ирэх боломж юм

• Хүүхэд залуучууд нь олон нийтийн цахим сүлжээ болон бусад цахим арга хэлбэрийг хамгийн их идэвхитэй хэрэглэгчид.

• Цахим ертөнц бол сүлжээгээр дамжуулан эвлэлдэн нэгдэх, санал бодлоо хуваалцах, мэтгэлцэх болон урам зоригийг олох боломж юм.

• Зөвхөн хэрэглэгч биш – цахим технологийг хөгжүүлэх болон хэрэглээг дэмжих гол хүч нь болж байна.

Imag

e co

pyrig

ht: U

NIC

EF

• Хүүхдийн эрхэд цахим ертөнц хэрхэн нөлөөлж байгааг дэлхий даяар түншүүддээ ойлгуулах, судалгаа хийж шинэлэг тэргүүн туршлагыг түгээн дэлгэрүүлэх тэл дээр дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байна.

• Хүүхдийн эрх ба оролцоог хангахад чиглэсэн шинэ санаануудыг (инновац) дэмжин ажиллаж байна

• Салбарын хэмжээнд ажиллаж байна: Хүүхэд залуучуудад аюулгүй бөгөөд идэвхитэй онлайн орчинг бий болгох удирдамжийг салбарын гол байгууллагуудад зориулан гаргаж байна.

НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн үйл ажиллагаа

• VOY Maps хэмээх цахим багжийг ашиглан хүүхдүүд амьдарч буй орчныхоо нийгмийн болон орчны эрсдэл бүхий газруудыг тэмдэглэсэн газрын зургийг бүтээдэг.

• Түгээмэл эрсдлийг таних, эрсдэлт цэгийг зураг ба тайлбараар баталгаажуулан тэмдэглэх болон олон нийтийн мэдээллийн хэлбэрийг ашиглан түгээх тал дээр сургалтанд хамрагддаг.

• Газрын зураг нь НҮБ-ын Хүүхдийн сан боло түншүүдийн хувьд нөлөөллийн хамгийн хүчтэй хэрэгсэл.

• Brazil, Haiti, Argentina, Kosovo, Bhutan, Madagascar

ХҮҮХДҮҮДИЙН ОРОЛЦООТОЙЗУРАГЛАЛ

Imag

e co

pyrig

ht: U

NIC

EF

• 2011 онд Уганда улсад хэрэгжүүлсэн, амьдарч буй орчныхоо нөхцөл байдлыг хянах болон мэдээлэл өгөх гар утасны мессеж дээр тулгуурласан систем.

• Замби улсад U-Report ашиглан залуучуудад ДОХ ба ХДХВ-ийн талаар боловсрол олгож байна.

• Либер улсад Эболагаас урьдчилан сэргийлэх мэдээллийг түгээж байна

U-REPORT

Imag

e co

pyrig

ht: U

NIC

EF

Регина нь Гана улсын шинийг санаачлагч. Өөрийн мэдээллийн технологийн компани байгуулснаас гадна Tech Needs Girls (Охидод технологи хэрэгтэй) хөдөлгөөн өрнүүлж охидыг шинэ технолог бүтээх үйл явцад татан оролцуулж байна. Ингэснээр охидыг манлайлал, инновац болон програмчлалын салбарт амжилт олох боломжийг олгож байна.

Регина АгяреIm

age

copy

right

: UN

ICEF

Картик бол харааны бэрхшээлтэй Энэтхэгийн мэдээллийн технологийн оюутан.

Графикийг хөгжмийн нот ашиглан дүрслэх чадвартай компьютрийн програм бүтээсэн байна.

Санфордын Их сургуульд бүрэн тэтгэлгээр суралцаж байна.

Картик Соней

Хүүхдийг онлайн орчинд хамгаалахын тулд түншлэлийг бий

болгох нь

Imag

e co

pyrig

ht: U

NIC

EF

• Хүүхдэд учирч болох эрсдэлийн хэлбэрүүд – CONTENT (агуулга), CONTACT(холбогдох), CONDUCT (зан авир).

• Content эрсдэл: Хүүхэд болон залуучууд хортой нөлөө бүхий агуулгатай материалтай тулгарах;

• Contact эрсдэл: Хүүхэд болон залуучууд насанд хүрэгчдийн үүсгэсэн онлайн үйл ажиллагаанд хамрагдах;

• Conduct эрсдэл: Үе тэнгийнхний харилцаанд хүүхэд болон залуучууд гэм буруутан болон хохирогч болох;

• Commercial (арилжааны) эрсдэл: Хүүхэд болон залуучууд зохимжгүй арилжааны сурталчилгаа, маркетингийн бодлого болон нуугдмал өртөг бүхий үйлчилгээнд өртөх

• Онлайн ертөнц дэх хүүхэд хамгааллын эрсдлээс сэргийлэх нь олон талт арга барилыг ашиглахыг шаарддаг. Салбарын түлхүүр тоглогч нар, бодлого боловсруулагч нар, эцэг эх, багш болон хүүхдүүдийн өөрсдийнх нь оролцоо маш чухал, teachers and children themselves.

• НҮБ-ын Хүүхдийн сан Олон Улсын Цахилгаан Холбооны Байгууллагатай хамтран интернэтийг хүүхдэд ээлтэй орчин болгоход салбаруудад дэмлжэг үзүүлэх үүднээс удирдамжийг боловсруулсан.

…үргэлжлэл

• Хүүхдийн эрхийг онлайн орчинд хамгаалах талаар мэдээллийн технологийн компаниудад зорилусан зөвлөмж

• Тухайн салбарын гол тоглогч нарт зориулсан шалгах хуудас бүхий зохистой арга хамжээг зөвлөсөн гарын авлага

• Хүүхдийн эрхийг дээдлэх, хариуцлагатай цахим иргэн байх, суралцах болон нийгмийн оролцоны эрхээ эдлэх боломжийг бий болгох алхамуудыг санал болгодог.Im

age

copy

right

: UN

ICEF

Онлайн орчинд хүүхдийг хамгаалах тухай мэдээлэл, харилцаа холбооны

салбарт зориулсан удирдамж

Хамтдаа хүлээх үүрэг

Imag

e co

pyrig

ht: U

NIC

EF

Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

• Интернетийг эерэг арга хэмжээний эх үүсвэр, хариуцлагыг дэмжигч болон асуудлыг мэдээллэдэг хэрэгсэл болгох явдлыг дэмжих болон хөхиүлэн дэмжих– Цахим аюулгүй байдлын залуу манлайлагч нарыг төрүүлэх.

• Хүүхдийн сурах үйл явцын бүх хэлбэрт цахим боловсролыг нэгтгэх. Онлайн мэдээллийн хэрэгсэл болон мэдээнд үнэлгээ хийж сурах амин чухал чадварыг хүүхдэд олгох.

• Сүлжээ болон үйлчилгээнүүд хүүхдэд тохиромжгүй контентыг үйлчилгээний нөхцөл, ёс зүйн журам болон шууд утас зэргийг буруугаар ашиглан түгээх явдлаас сэргийлэх.

• Хүүхдэд тохиромжгүй агуулгатай контент болон үйлчилгээнд хүүхдийг нэвтрүүлэхгүй байх технологийн шийдлийг ашиглах болон энэ талаар үйлчлүүлэгчдэд (ялангуяа эцэг эхчүүдэд) мэдээлэх.

Баярлалаа

© A. Bilguun