Προςτην εφημερίδα “ΤΟ ΑΠΟΚΟΥΡΟ”Ακαδημίας 63 Αθήνα

Θέρμο 11-3-2015

Μια φωνή ευχαριστίας κι ευγνωμοσύνης

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ανεγει-ρόμενου Γηροκομείου Αγίου ΔημητρίουΘέρμου “Άγιος Στέφανος ο Γηροκόμος”,εν όψει επανέναρξης των εργασιώναποπεράτωσης του Ιδρύματος, αισθά-νεται την ανάγκη και βεβαίως την υπο-χρέωση, να εκφράσει τις θερμές του ευ-χαριστίες στο δωρητή των 100.000 δο-λαρίων Αμερικής, κ. Νικόλαο Τσακανίκα.

Ο συντοπίτης μας ομογενής, γέννη-μα και θρέμμα του Θέρμου και της ενο-ρίας Αγίου Δημητρίου, έρχεται μέσαστη δύσκολη εποχή της οικονομικήςκρίσης για την πατρίδα μας, να προ-σφέρει το ποσό των 100.000 δολαρίων,ήτοι 75.000 €, προκειμένου να συνεχί-σουν οι εργασίες αποπεράτωσης του Γη-ροκομείου, “Άγιος Στέφανος ο Γηροκό-μος”.

Η ενέργειά του εντάσσεται μέσαστα φιλάνθρωπα αισθήματά του, για τα

προβλήματα της γ’ ηλικίας του τόπου μαςκαι όχι μόνο. Εξάλλου στο Κοιμητήριοτου Αγίου Δημητρίου, αναπαύονται οι σε-βαστοί γονείς του, Θωμάς και ΠολυξένηΤσακανίκα. Αυτοί που μέσα στα δύσκο-λα χρόνια για την πατρίδα μας, πήραν τημεγάλη απόφαση, κατά πρώτον ο μακα-ριστός Θωμάς, να μεταναστεύσει στη μα-κρινή Αμερική. Να επανέλθει το 1932 γιανα νυμφευθεί τη χωριανή του Πολυξένηκαι μαζί πλέον να αναχωρήσουν καιπάλι για την Αμερική.

Ίσως να μην υπολόγιζαν ότι, το τόλ-μημα αυτών των απλοϊκών ανθρώπωναπό την ορεινή Κόνισκα της Τριχωνίδας,θα άνοιγε μετέπειτα μια πλατιά λεωφό-ρο επιτυχίας και ανάδειξης των παιδιώντους.

Ίσως να μην υπολόγιζαν, όταν κάνο-ντας το σταυρό τους, άφηναν πίσω τουςτη θέα του περήφανου Άνινου με τη μο-σχοβολιά του τσαγιού και τις απόκρημνεςρεματιές, για να βρεθούν σε λίγο στο Κα-πιτώλιο, στην Αστόρια, στο Μανχάταντων ΗΠΑ. Και εκεί να αποδείξουν με τηφιλότιμη προσπάθειά τους, ότι ήταν δυ-νατή ρίζα του γενεαλογικού δέντρουΤσακανίκα. Του δέντρου που άπλωσε καιέθρεψε δυνατά κλωνάρια, που διέπρεψανκαι διαπρέπουν σήμερα στην Αμερική,

∆√ ∞¶√∫√Àƒ√ ∆√ ∞¶√∫√Àƒ√ 4185

ΚΕΜΠΑΚωδικός: 016473

Χρόνος 14ος • Αρ. Φύλλου 53 • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2015 ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΠΟΚΟΥΡΗΤΩΝ ΑΙΤΩΛΙΑΣ “ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ”

Ακαδημίας 63 Αθήνα Τ.Κ. 10678 • Τηλ.-Fax: 210 3820561

Μια φωνή ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης

Συνέχεια στη σελ. 5

Κάθε φορά που ο Μάρτης ανοίγει την αυ-λαία στην εποχή της νιότης του χρό-νου, η εθνική μνήμη των Ελλήνων ξυ-

πνάει απ’ τους κελαϊδισμούς των καριοφι-λιών του 1821.

Γεμάτη δόξα και χάρη, σεμνότητα καιαγιοσύνη, προβάλλει η 25η Μαρτίου που κά-νει τις καρδιές των πανελλήνων αφ’ ενός μεννα σεμνύνονται μπροστά στη Θεομήτορα, αφ’ετέρου να σκιρτούν από χαρά και περηφάνιαΕθνική, γιατί μας θυμίζει το γεγονός του με-γάλου ξεσηκωμού του Γένους μας κατά τηςπολύχρονης τυραννίας.

«Μέρα γλυκιά, μέρα λαμπρή, μέρα χαρι-τωμένη!» μας λέει ο ποιητής.

«Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφά-λαιον...» ακούμε απ’ τα καλλίφωνα χείλητου ψαλμωδού.

25η Μαρτίου. Διπλή γιορτή γιορτάζουμε,διπλή χαρά ας χαρούμε.

Από την αποφράδα εκείνη μέρα της 29ηςΜαΐου 1453, που η Πατρίδα μας υποδουλώ-θηκε στο βάρβαρο κι απάνθρωπο κατακτητή,υπέφεραν τα πάνδεινα οι πρόγονοί μας, ηθι-κά και υλικά.

Οι εκκλησίες μας μετατράπηκαν σε τζα-μιά, οι περιουσίες μας καθηρπάγησαν, τα αγό-ρια μας βιαίως τα μετέτρεπαν σε μανιακούςγενίτσαρους, η γλώσσα μας έφθινε διαρκώς,η εθνική μας υπόσταση σιγά σιγά έσβηνε επι-κίνδυνα. Βαρύς κι αβάσταχτος ο φόρος!

Όμως, η ελπίδα δεν έσβηνε πως... «πάλιμε χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θά ’ναι».

Ξένοι περιηγητές, ως ο λόρδος Μπάιρον,με ψυχική συντριβή και πόνο αβάσταχτοδιαπίστωναν απερίφραστα πως η Ελλάδα, ηχώρα που γέννησε τόσους σοφούς και που δί-δαξε στον κόσμο την ιδέα της ελευθερίας καιτης δημοκρατίας, δεν θα μπορούσε ποτέ νασηκώσει κεφάλι και πως κάποια μέρα θα έσβη-νε από τον παγκόσμιο χάρτη.

Όμως γελάστηκαν, έκαναν λάθος και οισυλλογισμοί τους διαψεύστηκαν. Ναι, γιατίδεν μπορούσαν να διακρίνουν τη «σπίθα» πουυπόβοσκε κρυμμένη βαθιά στα φιλοκάρδιατου «ραγιά», την οποία συδαύλιζαν τα άσμα-τα του Ρήγα και του Κοραή, αλλά και πιο πολύτα φλογερά κηρύγματα του ταπεινού μας«παπουλάκη», του Άγιου και Ισαπόστολου,του Εθνεγέρτη Κοσμά του Αιτωλού. Δε μπό-ρεσαν να διακρίνουν τη σπίθα αυτή, που έμελ-λε να γίνει φλόγα, να θεριέψει και να πυρ-πολήσει την αδυσώπητη τυραννία.

Το Κρυφό Σχολειό, οι τιμημένοι ρασοφό-ροι, οι Φιλικοί και ο ξένος τύπος αποτέλεσαντους φορείς της «Μεγάλης Ιδέας», της ιδέ-ας της Λευτεριάς, της απολύτρωσης και πα-λιγγενεσίας του ελληνικού κράτους.

Κι όταν ξημέρωσεν η «Άγια μέρα», η 25ηΜαρτίου 1821, συθέμελα σείστηκε το μνήματου «ραγιά». Η βαριά του ταφόπετρα άνοιξεκαι το μήνυμα του ξεσηκωμού δεν άργησε ναξαπλωθεί σε κάμπους και σε καταράχια, σεθάλασσες και σ’ ακρογιάλια! Έτρεξε γρήγο-

ρα κι εύηχα χάιδεψε σκλάβους αιώνων… Έδωσε δύναμη, φλόγισε τις ψυχές τους

κι ανέδειξε ήρωες τους απλοϊκούς χωρι-κούς, αμαζόνες τις αδύναμες παρθένες! Ο ελ-ληνικός λαός ξανά ανοίγει την αυλαία στο θέ-ατρο των θαυμάτων.

Κι ήταν η ίδια εκείνη μέρα, κατά την οποίαη Παναγιά μας άκουσε το αρχαγγελικό «Χαί-ρε κεχαριτωμένη»...

Θείο μήνυμα, θείος χαιρετισμός, ο απόη-χος του οποίου φτάνει τώρα από τα βάθη τωναιώνων και στ’ αυτιά της αλυσοδεμένης μαςπατρίδας γλυκός, απολυτρωτικός: «Ο Κύριός

μου είναι με σε, Ελλάς ανάστα, χαί-ρε»!

Βροντόφωνος δίνεται ο όρκοςαπό τους σταυραετούς των φαλα-κρόκορφων βουνών της Πατρίδαςμας, οι οποίοι, γονατιστοί κάτω απότο «ξακουστό» λάβαρο της ΑγίαςΛαύρας εκραύγασαν: «Ελευθερίαή Θάνατος». Και η κραυγή αυτή μυ-ριόστομη φτάνει απ’ άκρη σ’ άκρητης ελληνικής γης, για να μετα-τραπεί σε ενθουσιασμό «νίκης»,που ξεπερνά και αυτά τα σύνοράμας, αγγίζοντας και άλλες φιλε-λεύθερες ψυχές, εκτός Ελλάδας.

Ο αγώνας τώρα ξεκινά απο-φασιστικός, πανένδοξος, ορμητι-κός, γιατί «Τώρα αντιπαλεύει κάθε

τέκνο της μ’ ορμή κι ακατάπαυστα γυρεύει,ή τη νίκη, ή τη θανή» κατά τον εθνικό μας ποι-ητή.

Άνδρες, γυναίκες, γέροι και νέοι, αρπά-ζουν το καριοφίλι κι αδίσταχτα ορμούν σεκάθε μάχη, γιατί τα σωθικά τους τα φλόγιζεη θεόσταλτη ιδέα της λευτεριάς, προγονικόμας κληροδότημα ευλογημένο. Πολεμούνκαι θυσιάζονται οδηγώντας το έθνος από νίκησε νίκη κι από δόξα σε θρίαμβο, από στεριάσε θάλασσα κι απ’ το θάνατο στην αθανασία.

25η Μαρτίου! Διπλή γιορτή. Το κρίνο σμί-γει με τη δάφνη. Η αγνότητα με τη δόξα. Τομήνυμα ουρανόσταλτο, στη λευτεριά μαςδρόμο ανοίγει!

«Ω! Ευαγγελίσματα διπλά όπου ηχούνκαμπάνες.

Η πίστη υψώνει φλάμπουρα και λειτουρ-γούν οι Λαύρες,

και οι δεσποτάδες ευλογούν κλέφτεςκαι καριοφίλια».

Αυτό είναι το μεγάλο νόημα της 25ηςΜαρτίου, του ξεσηκωμού του 1821. Είναι η κο-λυμβήθρα του αναβαπτίσματος στις εθνικέςκαι τις θρησκευτικές μας παραδόσεις. Είναιο φάρος ο τηλαυγής που ακτινοβολεί και φω-ταυγάζει το εγγύς, αλλά και το απώτερο πα-ρελθόν και μας οδηγεί πάντα σ’ ένα μέλλονπιο λαμπρό, πιο ελεύθερο, πιο δημιουργικό.

Είναι ψυχική φλόγα, ενθουσιασμός, είναιαγάπη άκρατη για την ελευθερία. Είναι μο-ναδικό φαινόμενο της ελληνικής αντοχής. Συ-ναγερμός γιορταστικός, χαρμόσυνος, τώρακαι πάντοτε, κάθε 25η Μαρτίου.

Είναι η συνέχιση της ιστορίας όλων τωναιώνων από τότε που υπάρχει ο πολιτισμένοςτούτος κόσμος. Γιατί μέσα στην ελληνικήψυχή υπάρχει ζωντανή η ακατάβλητη δύνα-μη τριών και πλέον χιλιάδων χρόνων, η δύ-ναμη της απέραντης στρατιάς των ένδοξωνπρογόνων μας.

Γι’ αυτό η 25η Μαρτίου δεν θα χάσει ποτέτη λάμψη, το νόημα και την επικαιρότητά της.Γιατί αυτό που έγινε το 1821, είναι θαύμα ζω-τικότητας, αποφασιστικότητας και πίστηςστις αιώνιες εθνικές μας αξίες, στη θρη-σκευτική και την εθνική ιδέα, που είναι Φως- Δύναμη - Ζωή!

Ζήτω η 25η Μαρτίου 1821.

Γιώργος Σπυρόπουλος

25η Μαρτίου 1821 Το Δ.Σ. του Συνδέσμου Αποκουρητών σας εύχεται Καλό Πάσχα

“Πάσχα Κυρίου Πάσχα. Πάσχα και-νόν. Πάσχα Άγιον. Πάσχα πανσεβάσμιο.Πάσχα μέγα… Πάσχα των πιστών”.

Το μεγαλύτερο θαύμα. Το θαύμα τωνθαυμάτων. Είναι η Ανάσταση του Χρι-στού. Η Ανάστασή Του. Είναι ο ακρογω-νιαίος λίθος πάνω στον οποίον στηρίζε-ται η εκκλησία του Χριστού, ο Χριστια-νισμός. Το επίκεντρο της πίστης και τηςζωής μας. Ο άξονας περιστροφής του με-ταμορφωμένου κόσμου.

Γεγονός πρωτοφανές μεταξύ τωνγεγονότων που είδε μέχρι τότε και ζει μέ-χρι σήμερα όλος ο κόσμος. Η Ανάστασητου Χριστού είναι ταυτόχρονα ιστορικό,υπαρξιακό, εσχατολογικό γεγονός, αλλάκαι μια πραγματικότητα.

Το θαύμα αυτό, “η εκ νεκρών Ανά-στασή Του”, αποτελεί τη βάση του αι-ωνίου οικοδομήματος της χριστιανικήςμας πίστης. “Ει δε Χριστός ουκ εγήγερ-ται κενόν άρα το κήρυγμα ημών κενή δεκαι πίστις υμών” (Ά Κορ ιε΄, 14)

Με την Ανάσταση του Κυρίου, ανέ-τειλε νέα ζωή, έλαμψε το άσβεστο Φως,το οποίο φωτίζει και καθοδηγεί τον άν-θρωπο από την παρούσα, την πρόσκαιρηζωή, στην μέλλουσα και αιωνία.

“Ο ήλιος της δικαιοσύνης μετά τρειςημέρες ανέτειλε σήμερον και εφώτισεολόκληρη την κτίση… εβλάστησε και γέ-

μισε την οικουμένη με ευφροσύνη. Οιπύλες του Άδη ανοίχθησαν από τονΧριστό και οι νεκροί σηκώθηκαν… Ανέ-στη ο Χριστός και εχάρισε τάξη στον κό-σμο, που βρίσκοταν σε αταξία και τονκατέστησε λαμπρόν. Ανέστη Χριστός καιεχάρισε χαρά σε όλη την κτίση…” (Επ.Κύπρου).

“Νυνί δε Χριστός εγήγερται εκ νε-κρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγέ-νετο” (Ά Κορ. ιε΄20).

Η Ανάσταση του Χριστού, είναι οθρίαμβος της δικαιοσύνης εναντίον τηςαδικίας, από τον οποίο αντλούμε δύνα-μη και αισιοδοξία για τον τελικό θρίαμβοτης δικαιοσύνης στην αιωνιότητα.

Ημέρα δόξας θριάμβου και χαράς εί-ναι η Ανάσταση του Κυρίου. Μέγα γε-γονός και αναμφισβήτητο. Το μαρτυρείο άδειος τάφος. Το είδαν οι Ιουδαίοιστρατιώτες. Τον συνάντησαν οι μυρο-φόρες γυναίκες. Το επιβεβαίωσαν οιΆγιοι Απόστολοι. Το υπέγραψαν με τοαίμα τους οι ένδοξοι μάρτυρες. Το θε-μελίωσαν με τη διδασκαλία τους οι Θε-οφόροι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκ-κλησίας. Το εσφράγισαν με το βίωμάτους οι Όσιοι και οι Ασκητές. Το εμπέ-δωσαν στη συνείδηση του κόσμου τα

“Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί…”

Του Αθανασίου Ζέρη-Δάσκαλου

Συνέχεια στη σελ. 5

• Τσώκου Σπυριδούλα, γεννηθείσα το 1921 στην Πα-ραβόλα Αγρινίου, απεβίωσε στις 2-1-2015.

• Αποστολοπούλου Μάνθα, γεννηθείσα το 1925 στοΘέρμο, απεβίωσε στις 3-1-2015.

• Τζανέτη Ελένη, γεννηθείσα το 1932 στο ΛαμπίριΠαραβόλας, απεβίωσε στις 4-1-2015.

• Γλαβά Κωστάντω, γεννηθείσα το 1921 στην Ανά-ληψη, απεβίωσε στις 4-1-2015.

• Φουρτούνα Ειρήνη, γεννηθείσα το 1919 στο Πε-τροχώρι, απεβίωσε στις 5-1-2015.

• Καρακόϊδας Γεώργιος, γεννηθείς το 1923 στηνΑνάληψη, απεβίωσε στις 10-1-2015.

• Μώλος Φωκίων, γεννηθείς το 1926 στο Λευκό,απεβίωσε στις 10-1-2015.

• Μαστρογεωργίου Λάμπρω, γεννηθείσα το 1917στην Ανάληψη, απεβίωσε στις 10-1-2015.

• Ντελή Ευθυμία, γεννηθείσα το 1919 στο Χαλίκι,απεβίωσε στις 11-1-2015.

• Κότσαλος Ιωάννης, γεννηθείς το 1915 στο Πάμ-φιο, απεβίωσε στις 12-1-2015.

• Νικολέττα Πολυνίκη, γεννηθείσα το 1927 στη Χρυ-σοβίτσα, απεβίωσε στις 16-1-2015.

• Τσούκαλου Κωνσταντίνα, γεννηθείσα το 1931στην Αγία Σοφία, απεβίωσε στις 19-1-2015.

• Λαντζούνη Παναγιώτα, γεννηθείσα το 1936 στοΝεροχώρι, απεβίωσε στις 20-1-2015.

• Τσούνης Κωνσταντίνος, γεννηθείς το 1940 στοΛευκό, απεβίωσε στις 20-1-2015.

• Μπαμπάτσικου Γιαννίτσα, γεννηθείσα το 1936στην Αετόπετρα, απεβίωσε στις 22-1-2015.

• Σπυρόπουλος Χρήστος, γεννηθείς το 1929 στο Κα-λούδι, απεβίωσε στις 24-1-2015.

• Χαλτούπης Αθανάσιος, γεννηθείς το 1961 στονΑβαρίκο, απεβίωσε στις 24-1-2015.

• Λαμνάτου Αγγελική, γεννηθείσα το 1928 στηνΜυρτιά, απεβίωσε στις 24-1-2015.

• Κοκκότου Γιαννούλα, γεννηθείσα το 1925 στοΘέρμο, απεβίωσε στις 25-1-2015.

• Στίγκας Λάμπρος, γεννηθείς το 1942 στο Πετρο-χώρι, απεβίωσε στις 26-1-2015.

• Λιούλιου Πολυνίκη, γεννηθείσα το 1930 στη Γα-

βαλού Μακρυνείας, απεβίωσε στις 2-2-2015. • Αθανασίου Πηνιώ, γεννηθείσα το 1919 στο Πε-

τροχώρι, απεβίωσε στις 5-2-2015. • Παπασημάκη Μαρία, γεννηθείσα το 1932 στην Κό-

νισκα, απεβίωσε στις 9-2-2015. • Λιανού Αγγελική, γεννηθείσα το 1920 στο Θέρμο,

απεβίωσε στις 13-2-2015. • Βέλλιος Επαμεινώνδας, γεννηθείς το 1933 στην

Μυρτιά, απεβίωσε στις 17-2-2015. • Αντωνοπούλου Βασιλική, γεννηθείσα το 1924 στο

Νεροχώρι, απεβίωσε στις 21-2-2015. • Σπυρόπουλος Ανδρέας, γεννηθείς το 1927 στην

Μυρτιά, απεβίωσε στις 21-2-2015. • Ρεντζή Σοφία, γεννηθείσα το 1932 στο Θέρμο,

απεβίωσε στις 23-2-2015. • Ψηλού Μαρία, γεννηθείσα το 1927 στην Αμβρα-

κία, απεβίωσε στις 24-2-2015. • Μαστρογεωργίου Βασιλική, γεννηθείσα το 1937

στο Θέρμο, απεβίωσε στις 26-2-2015. • Σαγώνα Χαριτήνη, γεννηθείσα το 1925 στο Δρυ-

μώνα, απεβίωσε στις 27-2-2015. • Καστανά Ζωΐτσα, γεννηθείσα το 1928 στο Θέρ-

μο, απεβίωσε στις 3-3-2015. • Πίτσιου Ελένη, γεννηθείσα το 1928 στην Ανάλη-

ψη, απεβίωσε στις 5-3-2015. • Ντίνου Αγγελική, γεννηθείσα το 1913 στην Κό-

νισκα, απεβίωσε στις 6-3-2015. • Μπουγάς Γεώργιος, γεννηθείς το 1932 στο Δρυ-

μώνα, απεβίωσε στις 7-3-2015. • Δίπλας Σωκράτης, γεννηθείς το 1945 στην Αγία

Σοφία, απεβίωσε στις 8-3-2015. • Δούνης Άγγελος, γεννηθείς το 1949 στο Καλού-

δι, απεβίωσε στις 12-3-2015. • Σταθόπουλος Παναγιώτης, γεννηθείς το 1927 στην

Ανάληψη, απεβίωσε στις 16-3-2015. • Δημάκη Κανέλλα, γεννηθείσα το 1925 στην Μα-

γούλα Μεσσηνίας, απεβίωσε στις 17-3-2015. • Χρυσούλη Γεωργία, γεννηθείσα το 1916 στο

Θέρμο, απεβίωσε στις 18-3-2015. • Υφαντή Χαρίκλεια, γεννηθείσα το 1951 στην Αγία

Σοφία, απεβίωσε στις 26-3-2015.• Παπαϊωάννου Αφροδίτη, γεννηθείσα το 1927 στον

Αβαρίκο, απεβίωσε στις 27-3-2015. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους τους.

• Ο Ζήσης Αναστάσιος και η Κωστοπούλου Γιαν-

νούλα παντρεύτηκαν στις 12-12-2014 στο Δήμαρ-

χείο Θέρμου.

• Ο Χαλβατζόγλου Βασίλειος και η Χρυσικού Σο-

φία παντρεύτηκαν στις 30-12-2014 στο Δημαρχείο

Θέρμου.

• Ο Καμπάς Γεώργιος και η Ζώτου Παρασκευή

παντρεύτηκαν στις 3-1-2015 στο Δημαρχείο Θέρμου.

• Ο Παληγεώργος Ευάγγελος και η Κοσμά Χρι-

στιάνα παντρεύτηκαν στις 3-1-2015 στο Δημαρχείο

Θέρμου.

Τους ευχόμαστε να ζήσουν ευτυχισμένοι.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2015 2 TO ∞¶√∫√Àƒ√

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

TO AΠOKOYPO

IΔIOKTHΣIA:

Πολιτιστικός Σύνδεσμος

Aποκουρητών Aιτωλίας

“KOΣMAΣ O AITΩΛOΣ”

Tαχ. Δ/νση: Aκαδημίας 63

T.K.10678 Aθήνα

Τηλ.-Fax: 210-3820561

Συντάσσεται από επιτροπή

του Συνδέσμου

Eκδότης - Διευθυντής:

O Πρόεδρος του Συνδέσμου

Παναγιώτης Aντωνόπουλος

Τηλ.: 210-8045100

Συνδρομές:

Eτήσια εσωτερικού 20€

Eτήσια εξωτερικού 30€

Ηλεκτρονική σελιδοποίηση

-Εκτύπωση

Eκδόσεις - Γρα φι κές Tέ χνες

Καρπούζη Αριστέα & Υιοί Ο.Ε.

Θεοδοσίου 23 Ίλιον Τ.Κ. 13121

Tηλ.: 210 2619003

Fax: 210 2619696

e- mail:karpouzi@ otenet.gr

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΕΛΕΤΩΝ

Θάνατοι

Γάμοι Εγκρίθηκε από το Πρωτοδικείο Αγρινίου, η ίδρυση σωματεί-

ου με την επωνυμία «Εταιρεία Φίλων Μουσείου και ΑρχαιολογικούΧώρου Θέρμου». Κύριο μέλημα της Εταιρείας είναι να σταθεί αρω-γός στο νέο Μουσείο που από το ερχόμενο καλοκαίρι θα μας υπο-δέχεται για να θαυμάζουμε τα υπέροχα εκθέματά του.

Έδρα της Εταιρείας είναι το Θέρμο.Οι σκοποί της Εταιρείας, κοινωφελείς και μη κερδοσκοπικού

χαρακτήρα, είναι, όπως ορίζονται από το καταστατικό της: • η ηθική και υλική ενίσχυση του Μουσείου και του Αρχαι-

ολογικού χώρου Θέρμου·• η προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς και της μακραίωνης

ιστορίας του Θέρμου και της ευρύτερης περιοχής, με διαχρονι-κή και ανθρώπινη παρουσία και δράση από τους προϊστορικούςήδη χρόνους·

• η συστηματική και συνεχής καλλιέργεια αρχαιόφιλου πνεύ-ματος και ενδιαφέροντος για τις αρχαιότητες και την προστασίατους·

• η καλλιέργεια και η ανάπτυξη πνεύματος εθελοντισμού, μέσααπό δράσεις συνάδουσες με το πνεύμα της Εταιρείας.

Για την επίτευξη των παραπάνω σκοπών, η Εταιρεία στοχεύει,μεταξύ άλλων:

• Στην αναβίωση του αρχαίου αιτωλικού θεσμού των «ΘΕΡ-ΜΙΚΩΝ», με διοργάνωση συνεδρίων, ημερίδων, εκθέσεων, καλ-λιτεχνικών και αθλητικών εκδηλώσεων.

• Στην προοπτική ίδρυσης βιβλιοθήκης Αιτωλικών Σπουδών καιΚέντρου Μελετών Αρχαίου Θέρμου.

Αναλυτικότερα οι σκοποί και οι στόχοι της Εταιρείας των Φί-λων του Μουσείου και του Αρχαιολογικού Χώρου Θέρμου θα αναρ-τηθούν προσεχώς στην υπό κατασκευή ιστοσελίδα μας.

Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι συμπολίτες μας, όπως και οι λά-τρεις εν γένει του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και της πολιτι-στικής μας κληρονομιάς, θα αγκαλιάσουν και θα στηρίξουντόσο το Νέο Μουσείο, όσο και τον σημαντικό αρχαιολογικό χώροτου Θέρμου, του Κέντρου της Αιτωλικής Συμπολιτείας.

Το προσωρινό Διοικητικό ΣυμβούλιοΘέρμο 20 Μαρτίου 2015

Σχισμένου-Καραδήμα Βασιλική ............50€ Ντρίβας Χρήστος ..................................50€ Αποστολοπούλου Αγλαΐτσα ................40€ Κωστίνης Αθανάσιος ............................40€ Πιρπίλης Σπυρίδων................................30€ Γραμματίκα Λούλα ................................30€ Καλλιβωκά Ειρήνη ................................25€ Κιτσάκης Παναγιώτης ..........................25€ Μώκος Τάκης ........................................20€ Βασιλόπουλος Κων/νος Δημοσθ. ........20€ Μιλλεούνης Ευάγγελος Δημ. ..............20€ Κουσιόπουλος Βασίλειος......................20€ Καφφέζας Χρήστος ..............................20€ Κωσταρά Αφρούλα ..............................20€ Τσώλος Κωνσταντίνος..........................20€ Αντωνόπουλος Κοσμάς ........................20€ Γραμματίκα Κική ....................................20€ Γαβρήλου Χριστίνα................................20€ Αντωνοπούλου Δήμητρα ......................20€ Ευχαριστούμε θερμά.

Συνδρομές

Ίδρυση «Εταιρείας Φίλων Μουσείου

και Αρχαιολογικού Χώρου Θέρμου»

ΓΙΑ ΤΟ ΑΠΟΚΟΥΡΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΠΟΚΟΥΡΟ Για ό,τι έχει σχέση με το Σύνδεσμο και την εφημερίδα ενημερώστε ένααπό τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Τηλέφωνο και Fax Γραφείου 210 - 3820561 Ακαδημίας 63 Αθήνα

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πρόεδρος: Αντωνόπουλος Παναγιώτης ....................210-8045100 Αντιπρόεδρος: Σπυρόπουλος Γιώργος ......................210-6082883 Γεν. Γραμματέας: Τσιτούρα - Μερατζή Ελισάβετ........210-6391943 Ταμίας: Τσάκος Νίκος..................................................210-8042186 Ειδ. Γραμματέας: Γραμματίκα Μαίρη ........................210-9349056 Υπεύθυνοι Δημοσίων Σχέσεων: Αβαρκιώτη - Γιαννακοπούλου Ευσταθία ......................210-5247895 Παπαϊωάννου Βασίλειος ..............................................213-0343943 Μέλη: Κούτας Κώστας............................................................210-2402440 Μπέσσα Γεωργία ........................................................210-7019641 Ρισβάς Κώστας ............................................................210-2638712 Δεληγιάννη Γλυκερία ....................................................210-6396019

ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ Το Δ.Σ. του Συνδέσμου Αποκουρητών Αιτω-

λίας “Κοσμάς ο Αιτωλός” και του Συλλόγου “ΟιΦίλοι των Μοναστηριών του Απόκουρου” εκ-φράζουν τα θερμά τους συλλυπητήρια στην οι-κογένεια του εκλεκτού Αναληψιώτη, τέως προ-έδρου του Συλλόγου Αναληψιωτών και μέλος τουΣυνδέσμου και Συλλόγου μας, Μάκη Καραδήμαπου πρόσφατα έφυγε απο κοντά μας.

Η μνήμη του ΑΙΩΝΙΑ.

Ἀπό μικρός εἶχε μιά μανία. Νά κοι-τάζη στὸ χωριό του τὰ πόδια τῶνἀνθρώπων κι ὅταν ἦταν ποδεμένοι

―τὶς πιὸ πολλὲς φορὲς μπορεῖ νὰ ἦταν ξυ-πόλητοι― νὰ περιεργάζεται τὰ τσαρούχιατους ἤ τὰ παπούτσια τῶν γυναικῶν, μὲ κά-ποιο τρόπο, ποῦ θὰ ̓ κανε τὸν ἄλλον νὰ πι-στέψη πὼς ὁ μικρὸς τσοπανάκος ἤξερε νὰκρίνῃ ἄν ἦταν τάχα καλὰ ἤ κακὰ φτια-σμένα ἀπὸ τὸ μάστορά τους. Αὐτὸς φο-ροῦσε γουρνοτσάρουχα, πέδιλα καμωμέ-να ἀπὸ τὸ πετσὶ τοῦ Χριστουγεννιάτικουγουρουνιοῦ. Στὰ μέρη μας σφάζουμε τὰθρεφτὰ γουρούνια τὴν παραμονὴ τῶνΧριστουγέννων. Κ᾽εἶναι τὰ μόνα γου-ρούνια ποὺ γίνονται γδαρτὰ κι ὄχι μαδη-τά. Γιατὶ εἶναι μεγάλα καὶ τετράπαχα. Δὲνψένονται γιὰ νὰ ροδοκοκκινίση ἡ πέτσατους καὶ νὰ τρώγεται κριτσανιστὰ, ποὺ νὰεἶναι σὰ μύγδαλο καβουρντισμένο. Τὼρατὸ πετσί τους γδέρνεται, ἁλατίζεται κιἁπλώνεται στὸν ἥλιο. Ἀπ᾽αὐτὸ βγαίνουντὰ γουρνοτσάρουχα τῆς φαμελιᾶς. Τὸ πά-χος γίνεται γλίνα, οἱ χοντράδες γίνονταιτσιγαρῆθρες κ᾽ἔπειτα μένουν τὰ κόκαλαγιὰ μαγειρευτά, τὰ ἐντόσθια γιὰ πηχτὲςκαὶ γιὰ ματιές, τὸ κρέας γιὰ λουκάνικα καὶγιὰ παστουρμά. Μ᾽ἕνα καλὸ γουρούνιπερνάει τὸν ὑπόλοιπο χειμώνα ἡ φτωχο-φαμελιά.

Ὁ Θανάσης ἤθελε ἀπὸ ἐννιὰ χρονῶν νὰφκιάνη μόνος του τὰ γουρνοτσάρουχάτου. Καὶ τὰ κατάφερνε τόσο περίφημα ποὺσὲ λίγα χρόνια αὐτὸς ἔφκιανε καὶ τοῦ πα-τέρα του καὶ τῆς μάνας καὶ τῆς γειτονιᾶςἀκόμα. Ὅμως τὴν πιὸ μεγάλη χαρὰ τῆςμικρῆς του ζωῆς εἶχε δοκιμάσει ὅταν, κά-ποια παραμονὴ Χριστουγέννων, ἦρθε ὁπατέρας ἀπὸ τὴ Χώρα καὶ τοῦ ἔφερε ἕναζευγάρι τσαρούχια. Δικά του! Δὲν εἶχε ξα-ναφορέσει ποτὲ ὥς τότε. Τ᾽ἀνάρπαξε μὲλαχτάρα, τοὺς χάιδεψε τὶς φοῦντες, τοὺςἄγγιξε τὸ λουστρίνι καὶ τὰ ξεμάκρυνελίγο νὰ τοὺς καμαρώση τὸ ζωηρὸ κατα-κόκκινο χρῶμα. Μὰ σὰν πέρασε ἡ πρώτηχαρὰ τῆς ἀπόχτησης εἶχε δοκιμάσει με-γάλη λύπη. Καλοκοίταξε τὰ τσαρούχια καὶτὰ βρῆκε σὰν ἄσχημα, σὰν κακοφκιασμέ-να. Τὶ ἄγαρμπο σουλούπι ἦταν ἐκεῖνο ποὺεἶχαν! Καὶ τόσο κακοδουλεμένα! Μὰ κάτιἄτσαλες φοῦντες. Μὲ κάτι ἄνοστα κεντίδια.Ὄϊ, ἄν τὰ εἶχε φκιάσει ὁ ἴδιος, πόσο θὰ ἦτανκαλύτερα καὶ γερώτερα! Τὸ εἶπε τοῦ πα-τέρα του αὐτὸ κ᾽ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε:

— Ἀμ τότε νὰ σὲ στείλουμε κάτου στὴΧώρα νὰ γίνης τσαρουχάς!

— Μακάρι! — Θέλεις;— Ἄν θέλω! Καὶ τὸ ρωτᾶς; Τσαρουχὰς

θέλω νὰ γίνω!Τὸ μέλλον του εἶχε κριθῆ. Ὁ μικρὸς τσο-

πανάκος μὲ τὰ γουρνοτσάρουχα θὰ γι-νόταν ὁ καλύτερος τσαρουχὰς τοῦ τόπου.Θὰ πόδενε τοὺς πιὸ ντερτιλῆδες λεβέντεςκαὶ τὶς πιὸ ἀσίκησες κοπέλες. Στοὺς γά-μους καὶ στὰ πανηγύρια, ἀπάνω στὴν ἅψητοῦ χοροῦ, τὰ δικά του τὰ τσαρούχια καὶτὰ δικὰ του τὰ παπούτσια θὰ κάνανε τὴμεγαλύτερη φιγούρα! Ἦταν γεννημένοςγιὰ τσαρουχὰς. Πῶς ἀλλιῶς θὰ κοιτοῦσεμὲ τὸση περιέργεια τὰ ποδήματα τῶνἀνθρώπων καὶ θὰ ̓ φκιαχνε μὲ τόση τέχνητὰ γουρνοτσάρουχα ὅλης τῆς γειτονιᾶς;

Κανεὶς δὲν ξεφεύγει τὸ γραφτό του! Μὲ τὶπερηφάνια φόρεσε τὴν ἄλλη μέρα τὰ και-νούργια τσαρούχια! Ἦταν σὰν νὰ πρω-τόβγαινε στὸν κόσμο. Τὰ γουρνοτσάρου-χα τὸν κρατοῦσαν στὴν ἀφάνεια καὶ στὴνἀσημότητα. Τὼρα ἔκανε κι αὐτὸς τὴνἐπίσημη ἐμφάνισή του. Καθὼς περπα-τοῦσε κ᾽ἔτριζαν, τὸ τριζοβόλημά τουςἔμοιαζε σὰν γαμπριάτικο τραγούδι. Ἕναζευγάρι τσαρούχια δίνει πολλές φορὲς στὴζωὴ τῶν ἀνθρώπων τὴ σημασία της!

— Μὲ γειά, Θανάση!— Τοῦ χρόνου, ποὺ θὰ φκιάσω μονα-

χός μου, νὰ ἰδῆτε τὶ τσαρούχια θὰ ᾽χω! Περνώντας τὰ Χριστοήμερα τὸν κατέ-

βασε ὁ πατέρας του στὴ Χώρα. Εἶχε κά-ποιο σταυραδερφό τσαρουχά, μαγαζά-τορα, καὶ σ᾽αὐτὸν πέτονταν. Τοῦ πῆγε δυόλουκάνικα κ᾽ἕνα τσουκάλι πηχτή. Αὐτὰἦταν τὰ δίδαχτρα, νὰ ποῦμε, τοῦ Θανά-ση.

— Κουμπάρε, (ἦταν ψευτοκουμπάροι)σοῦ παραδίνω τὸ παιδί. Ἀπ᾽τὸ Θεὸ καὶστὰ χέρια σου! Ἔχει μεγάλο ζῆλο γιὰ τὴντέχνη σου. Θὰ ιδῆς.

Ὁ κουμπάρος τὸ κράτησε. Καὶ εἶδε.Ὄχι ἄλλο! Τεχνίτης γεννητάτος. Πρόωρημεγαλοφυΐα τῆς τέχνης τῶν τσαρουχιῶν.Τὸν εἶχε δὰ ὁ κουμπάρος μὴ στάξη καὶ μὴβρέξη. Ὁ Θανάσης κι ὁ κόσμος ὅλος. Κα-μάρωνε ὁ Θανάσης ὅταν κατέβαιναν οἱ χω-ριανοὶ νὰ ψωνίσουν καὶ τὸν παίνευε ὁκουμπάρος κι ἀγόραζαν ἐκεῖνοι τὰ τσα-ρούχια ποὺ εἶχε βάλει κι αὐτὸς τὸν κόποτου καὶ τὴν τέχνη του. Τοῦ φαίνονταν πὼςτὰ ᾽στελνε πεσκέσι στὸ χωριό του. Θὰ κα-τακκοκίνιζε τὸ χοροστάσι ἀπ᾽τὰ δικά τουἔργατα. Καὶ θὰ τριζοβολοῦσε ὁ τόποςὅλος! Πέρασ᾽ἕνας χρόνος! Ζηλευτικιὰ ἡτέχνη. Ὅλο καὶ τὸν τραβοῦσε πιὸ παλύ.Δούλευε ὅλη μέρα. Ἔκανε καὶ νυχτέρι. Ἄνἦταν βολετὸ νὰ ποδέση αὐτὸς ὅλα τὰ χω-ριὰ τῆς Ρούμελης καὶ ὅλα τὰ εὐζωνικὰσυντάγματα τῆς Ἑλλάδας! Ὄμως ἀπ᾽τὴνπολλὴ δουλειά εἶχε κόψει, εἶχε αχαμνήσειλίγο. Κάποτε ποὺ ᾽ρθε ὁ πατέρας του τὸπρόσεξε. Μὴν ἦταν τίποτα ζαμπούνης;Μὴν τὸν πείραξε κανένα κρυφομάζωμα; Νὰκράξη τὸ γιατρὸ;

Ὁ Θανάσης γελοῦσε κι ὁ κουμπάροςἐξηγήθηκε:

— Εἶναι στὴ δουλειὰ του νταμαχιάρης.Πέφτει ἀπάν᾽καταπάν. Ἐγὼ τὸν μαλώνω.Δὲ μ᾽ἀκούει.

— Γιατὶ, ὀρέ, δὲν κάνεις νισάφι;— Ἀφοῦ ἔχουμε δουλειά;— Βάλε καλὴ σειρὰ γιατί θὰ σὲ πάρω

στὸ χωριό!— Παραπέρα τὰ Χριστόημερα ἄς

ἔρθη, εἶπε τ᾽ἀφεντικό, νὰ ξεκουραστῆλίγο.

Τὶ καλὸς λόγος! Ναί, τὰ Χριστούγεν-να πρέπει νὰ πάη χωρίς ἄλλο στὸ χωριό.Νὰ τοὺς ἰδῆ καὶ νὰ τὸν ἰδοῦν. Ὅλο τὸ ᾽νει-ρευόταν πιὰ αὐτὸ τὸ ταξίδι. Καὶ τὸ προ-ετοίμαζε μέσα στὸ μυαλό του. Πῶς νὰ πάη;Αὐτὸς, καλά, θὰ εἶχε καινούργια ροῦχακαὶ καινούργια τσαρούχια. Μὰ νὰ πάημ᾽ἄδεια χέρια; Δίχως πεσκέσι γιὰ τὴ μάνακαὶ γιὰ τὸν πατέρα; Δὲ γίνεται! Θυμήθη-κε τὰ τσαρούχια ποὺ τοῦ εἶχε πρωτοφέρειὁ πατέρας χωρὶς νὰ τοῦ τὸ ζητήση. Μὲ τὶχαρὰ εἶχε γιορτάσει φορώντας τα τὶς

ἅγιες μέρες! Ἔτσι πρέπει νὰ τοῦ πάη τώρακι αὐτός, χωρίς νὰ τοῦ τὰ ̓ χη ζητήσει, ἕναζευγάρι τσαρούχια, κ᾽ἕνα ζευγάρι πα-πούτσια τῆς μάνας. Αὐτὸ εἶναι. Αὐτὸ θὰκάνη! Θὰ τὸ μάθη ὅλο τὸ χωριὸ. Θὰ χα-ροῦν οἱ φίλοι καὶ θὰ σκάσουν οἱ ὀχτροί. Ἄ,χωρὶς ἄλλο, καλύτερα νὰ μὴν πάη καθό-λου παρὰ νὰ πάη χωρὶς τὰ δῶρα τῶν γο-νέων… Μὰ πῶς νὰ τὰ πάρη; Δὲν μπῆκεἀκόμα σὲ μεροδούλι. Λογαριάζεται πὼςἀκόμα μαθαίνει τὴν τέχνη. Τὸν ταΐζει καὶτὸν ντένει τ᾽ἀφεντικὸ μονάχα… Ὅμως κά-πως πρέπει νὰ οἰκονομήση!… Νά… Ὄχι,ὄχι, ἔτσι! Θὰ πῆς δὲ θὰ τὸν καταλάβη ὁκουμπάρος. Ἔχουν τόσο πολὺ ἕτοιμο πρά-μα στὸ μαγαζί! Μὰ δὲν κάνει, δὲν κάνει!Ἀκοῦς ἐκεῖ νὰ τὰ κλέψει! Νὰ τὰ κλέψη!…Πῶς τοῦ ἦρθε τέτοιος πειρασμὸς στὸ νοῦ;Καὶ τὶ ἀξία θὰ εἶχαν τὰ κλεμμένα τσα-ρούχια; Καταραμένα θὰ ἦταν! Θὰ γλί-στραγε ὁ πατέρας μ᾽αὐτὰ νὰ τσακιστῆ.Θεὸς φυλάξει!… Ἤ θὰ ἐρχόταν τὸ ἀπό-σπασμα νὰ τοὺς πιάση ὅλους. Θὰ τοὺςκρέμαγε ὁ νωματάρχης τὰ κλεμμένα τσα-ρούχια στὸ λαιμὸ καὶ θὰ τοὺς πόμπευεσ᾽ὅλο τὸ χωριό. Φαντάσου ντροπή… Μπὰ,σὲ καλό! Τὰ κάνει αὐτὸς τέτοια πράματα;Ποτέ!

—Τὶ λές, Θανάση, θὰ πᾶς ἤ ὄχι;—Πῶς νὰ πάω, ἀφεντικό;Μὲ τὰ ποδαράκια σου. Παιδὶ πράμα!— Ὄχι αὐτὸ… Δὲν ἔχω ἀλλιῶς τὸν τρό-

πο…— Θὰ σοῦ δώσω τὸ χαρτζηλίκι σου.

Πάρτον μπρὸς μεριὰ τὸ μποναμά σουἐσύ…

Μποναμά! Χαρτζιλίκι! Κάτι θὰ γίνη,σώπα. Νὰ τοῦ τὸ πῆ; Τὶ θὰ χάση; Τὸ καὶτό.

Ὁ καλὸς ἀφεντικός, ὁ καλὸς κουμπά-ρος συγκινήθηκε. Τέτοια παιδιὰ ἀξίζουν.Τοῦ εἶπε ἕνα μπράβο καὶ τὸν χρέωσεμ᾽ἕνα ζευγάρι ἀντρίκεια τσαρούχια κ᾽ἕναζευγάρι γυναικεία παπούτσια. Τὰ καλο-διάλεξε ὁ Θανάσης καὶ τὴν παραμονὴ τῶνΧριστουγένννων τα ᾽βαλε στὸ σακούλι τουμαζὶ μὲ τὰ καινούργια τὰ δικὰ του, τὸ κρέ-μασε στὸν ὦμο, καὶ τράβηξε γιὰ τὸ χωριὸ,συντροφιὰ μ᾽ἄλλους χωριανούς καὶμ᾽ἄλλους γειτονοχωρίτες. Ἦταν μιὰ χαρὰστὸ δρόμο καθὼς περπατοῦσε γρήγορακαὶ κουβεντιαστὰ τὸ χαρούμενο ἀσκέρι.Ὅλοι πήγαιναν τὰ ψώνια τους κι ἄλλοςσυλλογιόταν τὴ νιόνυφη γυναίκα του,ἄλλος τὴ μάνα του κι ἄλλος τὴν ἀδερφήτου. Ἔλεγαν ποιὸς ἔχει τὸ μεγαλύτερο θρε-φτάρι φέτο στὸ χωριὸ καὶ ποιὸς ἔχει τὸ κα-λύτερο κρασί. Ἀλλὰ τοὺς ἔπιασε στὸ δά-σος μὲ τὶς μεγάλες δρῦς βροχὴ κι αὐτὸἦταν πολὺ κακό. Οἱ ἄλλοι εἶχαν τὶς κα-πότες τους καὶ κάτι γλύτωσαν. Ὁ φτωχὸςὁ Θανάσης ἔγινε μουσκίδι. Εἶδαν κ᾽ἔπαθανὅσο νὰ φτάσουν στὸ χάνι τοῦ Ρουπακιᾶ.Ἄναψαν ἐκεῖ μεγάλη φωτιὰ καὶ στέγνωσαν.Οἱ ἄλλοι σὲ λίγο νὰ φύγουν. Θὰ τρα-βοῦσαν ὅλη νύχτα. Εἶχαν ἀκόμη τέσσεριςὧρες δρόμο. Βγῆκαν ὄξω, σιγόβρεχε. Θε-οσκόταδο. Ποῦ νᾶ πάη αὐτὸς; Θὰ μείνη νὰπεράση ἡ βροχή, νὰ ξαστερώση κιόλα. Ἄςδώσουν χαμπέρι πὼς ἔρχεται καὶ θὰ ξη-μερώση κι αὐτὸς στὸ χωριὸ. Πῶς ἀλλιῶςνὰ γίνη; Γύρισε μέσα καὶ ξανάκατσεν᾽ἀποστεγνώση στὸ παραγώνι. Ἦταν κι

ἄλλοι πεντέξι ἀπὸ κοντινότερα χωριά.Αὐτοὶ δὲν βιάζονταν πολὺ κ᾽ἔκατσαν νὰπ᾽ρωθοῦν καλά. Δὲν τοὺς γνώριζε τὰὀνόματά τους. Ὁ ἕνας τώρα ἔβγαινε ἀπὸφυλακή. Δυὸ χρόνια γιὰ ζωοκλοπή. Βλα-στήμαγε τὸν ἀποσπασματάρχη ποὺ τὸνεἶχε πιάσει, καὶ τὸ Δικαστήριο ποὺ τὸν εἶχεδικάσει. Ἄλλος ἦταν ἀκόμα τώρα φυγό-δικος γιὰ ὅμοια δουλειά. «Θὰ φυγοδικάωδέκα χρόνια!» συλλογίζονταν. «Δυὸ χρό-νια στὰ σίδερα εἶναι ἀβάσταχτη δουλειά.Μπορεῖ νά ̓ ρθη καμιά πολιτικὴ νὰ τ᾽ἀμνη-στέψη! Χαλεύεις;… Μήπως δὲν ξανάγινε!…Μωρὲ δέκα χρόνια φυγόδικος! Καὶ ἀλὶ ποὺθὰ κλαίη τὰ μαρτίνια του!…».

— Ὅταν τὰ τρώγατε ἦταν καλά, τοὺςἔλεγε ὁ χαντζῆς.

Ἔβγαλε ὁ Θανάσης ἀπ᾽τὸ σακούλι τὰκαινούργια τσαρούχια νὰ τὰ πυρώση.Εἶχαν βραχῆ κι αὐτὰ πολύ.

— Ποῦθε τά ̓ κλεψες; τὸν ρώτησε ὁ φυ-γόδικος.

— Δὲν τά ᾽κλεψα. Τὰ δούλεψα! Εἶμαιτσαρουχάς!

— Τίνος εἶσαι;— Τοῦ πατέρα μου… — Εἶναι τ᾽Θωμοχρήστ᾽ἀπὸ τὰ Βαρι-

κά, τὸ προσήφερα, εἶπε ὁ χαντζής. Δὲνεἶσαι μωρέ; Ὁ Θανάσης σώπασε.

― Μὲ τὸν πατέρα σ᾽ἔχουμε κλέψ᾽μαζίδυὸ τραγιά! εἶπε ὁ κατάδικος.

— Δὲν τὸ πιστεύω νὰ λὲς ἀλήθεια· εἶπεὁ Θανάσης πειραγμένος. Ἄν ἔκλεβε ὁ πα-τέρας μου, θὰ ἦταν σὰν καὶ σένα στὴ φυ-λακή! Ὁ πατέρας μου δὲν κλέβει!

— Εἶν᾽ἄξιος καὶ τὰ σκεπάζ᾽ νὰ λές…Μοὺτ᾽ἐγώ τὸν πρόδωσα.

Καὶ νὰ τοῦ τὸ πῆς! Ἄλλη κουβέντα ἔχεις;Ἡ βροχὴ εἶχε δυναμώσει. Δείπνησαν μὲ

ψωμὶ κ᾽ἐλιές. Ἔπειτα τοὺς πῆρε ὁ ὕπνος.Ὁ Θανάσης πλάγιαζε ρίζα στὸν τοῖχο. Βερ-γόπλεχτο ἦταν τὸ χάνι, μόνο ἡ σκεπή τουἦταν μὲ κεραμίδια. Κι ἀπὸ μέσα τὸ πλέματοῦ τοίχου ἦταν ἀλειμμένο μὲ πηλὸ. Ἐκεὶποὺ πλάγιασε ὁ Θανάσης ἕνα μεγάλο κομ-μάτι πηλὸς εἶχε φαγωθῆ καὶ φαινόταν τρυ-πητὸς ὁ βεργοπλεγμένος τοῖχος. Ὅμωςἀπέξω ἦταν ἕνα χαμηλὸ ὑπόστεγο, σὰ μα-γερειὸ καὶ σὰν ἀποθήκη, κολλημένο στὴνκαλύβα. Ἔτσι δὲν ἔφτανε νὰ μπῆ ἡ βροχὴἀπ᾽�τὸ χάλασμα τοῦ τοίχου. Τὸ πρόσεξεκαλὰ ὁ Θανάσης κι ἀσφαλισμένος ἔγειρενὰ κοιμηθῆ. Ἡ φωτιὰ εἶχε κατακάτσει, μό-νον ἡ θράκα, μπόλικη, ἔκλαιγε. Κουκλώ-θηκε σ᾽ἕνα βρωμερὸ τσόλι τοῦ χαντζῆ καὶτὸν πῆρε βαριά. Χίλια ὀνείρατα ἔβλεπεστὸν ὕπνο του. Τὸ χωριό του, τὸ σπίτι του,τοὺς γονιούς του, τὸ γουρούνι τους σφαγ-μένο. Ἀκόμα εἶδε τοὺς καλλικάντζαρους,καμιὰ δεκαριά, νὰ πολεμᾶνε, νὰ κατεβοῦνεἀπὸ τὸ μπουχαρὶ μέσα στὸ σπίτι τους.Αὐτὸς ἦταν τάχα ἀπέξω καὶ τοὺς ἔβλεπε.Καμώθηκε νὰ φωνάξη γιὰ νὰ τοὺς διώξημὰ πάλι θυμήθηκε πὼς δὲν ἔκανε. Τώραλοιπὸν θὰ κατεβοῦν στὸ σπίτι τους νὰ τοὺςμαγαρίσουν τ᾽ἀμπάρι μὲ τ᾽ἀλεύρι; Ὄχι!Ἰδὲς τους πῶς φεύγουν παρασανταλια-σμένοι! Ἡ μάνα τὰ ξέρει αὐτά, εἶχε βάλειἕνα παλιοτσάρουχο στὸ τζάκι. Ὅπουφύγη-φύγη οἱ καλικάντζαροι.

Ἄξαφνα τὸν ξύπνησαν κάτι φοβερὰσκουξίματα. Λαβάτωσε. Οἱ καλικάντζαροι!Οἱ καλικάντζαροι χωρὶς ἄλλο! Θὰ μπῆκανστὸ χάνι, θὰ τοὺς μολέψουν· μπορεῖ νὰ τοῦφᾶνε τ᾽αὐτιά! Κουκλώθηκε στὸ τσόλι.Τὰ σκουξίματα βάσταξαν λίγη ὥρα κ᾽ἔπει-τα ἔπαψαν μὲ μιᾶς. Θά ᾽φυγαν κι ἀπὸ δῶ.Σκοτάδι στὸ χάνι. Ἔβγαλε τὸ κεφάλι του

TO ∞¶√∫√Àƒ√ Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2015 3

Ψάχνεις να βρεις μιά επιχείρηση, ένα προϊόν, μιά υπηρεσία;Ξέρεις ότι κάποιος συμπατριώτης επαγγελματίας

μπορεί να σου προσφέρει αυτό που ζητάς;

www.aitoloaka.gr

Συνέχεια στη σελ. 4

ΔΙΗΓΗΜΑ

Τά Χριστουγεννιάτικα τσαρούχια τοῦ Γεωργίου Ἀθανασιάδη-Νόβα (Γ. Ἀθάνα)

ἀπὀ τὴ Συλλογὴ «Βαθειές Ρίζες»

ἔξω ἀπὸ τὸ τσόλι. Κάποιος ρουχνοῦσε. Μὰ ἔφεγγανζωηρὰ οἱ χαραματιὲς ἐκεῖ στὸ χάλασμα πλάι του. Ἀπὸἐκεῖ εἶχαν ἔρθει τὰ σκουξίματα. Τὶ φλόγα ἦταν αὐτή; Μή-πως ἔβαλαν φωτιὰ στὴν καλύβα οἱ καλικάντζαροι;…

Κόλλησε τὸ μάτι του στὶς χαραμάδες καὶ τὶ νὰ ἰδῆ! Δυὸχωριάτες ντυμένοι μὲ κοντοκάπια, ἴδιοι καλικάντζαροι,εἶχαν σφάξει ἕνα γουρούνι μικρό. Καὶ τώρα τὸ βουτοῦσανσ᾽ἕνα καζανάκι βραστὸ νερὸ καὶ τὸ μαδοῦσαν γρήγορα-γρήγορα. Ἀλήθεια σὰν καλικάντζαροι, σὰν παγανὰἔμοιαζαν τὴν ὥρα ἐκείνη μὲ τὰ κοντοκάπια τους γύρω στήφωτιά. Καὶ τὸ γουρουνάκι ἔμοιαζε σὰν ἀνθρωπάκος, σὰνπαιδόπουλο, ποὺ τὸ ᾽χαν τὰ ξωτικὰ καὶ τὸ βασάνιζαν.Ἀνατρίχιασε.

— Ἄμ, πῶς; Δὲ θ᾽ἀρτυθοῦμε κ᾽ἐμεῖς χοιρινὸ ἐδῶ στὴνἐρημιά; ἔλεγε ὁ ἕνας χωριάτης.

— Ἀπὸ ποῦ τὸ ᾽κλεψες μωρὲ; ρωτοῦσε ὁ ἄλλος, ποὺἦταν ὁ ἴδιος ὁ χαντζής.

— Αὔριο-μεθαύριο θὰ τ᾽ἀκούσης! Τὶ μοναχά, πρό-σεξε μὴ μὲ ζεματίσης μὲ τὸ θερμό…

Πετάχτηκε ὁ Θανάσης νὰ φύγη νὰ μὴν κολαστῆ κιαὐτὸς ἐκεῖ πέρα. Σιάχτηκε, ἁπλώνει νὰ πάρη τὸ σακού-λι του, πουθενὰ σακούλι! Μπήχνει τὶς φωνές:

― Μ᾽ἔκλεψαν! Τὸ σακούλι μου! Ξυπνοῦνε οἱ ἄλλοι,τρέχει ὁ χαντής.

― Ποῦ τὸ ᾽χεις ἀπιθώσει;— Τὸ ᾽χα κρεμάσει στὸ καρφί! ― Μὴν ἔπεσε κάτου;Ἔψαξαν ὅλο τὸ χάνι μέσα κι ὄξω. ― Τὶ διάολο νὰ ̓ γινε; ἔλεγεν ἀπορημένος, τάχα, ὁ χαν-

τζής. — Καλὰ καὶ σὲ κουβεντιάζω!… Νὰ μοῦ φέρης, λέω

ἐγώ, τὸ σακούλι καὶ τὰ τσαρούχια ποὺ εἶχε μέσα! Σᾶςξέρω ὁλνούς! Τ᾽ἀκοῦς; Ἀνοίγει μεγάλος καβγάς. Θὰ τὸ᾽κλεψαν αὐτοὶ ποὺ σηκώθηκαν κ᾽ἔφυγαν πιο νύχτα, λέειὁ χαντζής. Τώρα μόλις ξεκίνησαν.

— Θὰ τοὺς βροῦμε, ποῦ θὰ μᾶς πᾶν! — Ἐσὺ τό ᾽κλεψες! φωνάζει ὁ Θανάσης. Ἐσὺ, ὅπως

ἔκλεψες καὶ τὸ γουρουνόπουλο ποὺ μαδᾶτε ̓ κεῖ ἀπόξω… — Θὰ τό ᾽κλεψαν τὰ παγανά! εἶπε κάποιος χαρα-

τατζής. — Ξανάειδες καλικαντζάρους μὲ καινούργια τσα-

ρούχια; ρώτησε ἄλλος κοροϊδεύοντας. Θὰ τοὺς δῆς

φέτο!… Ἔσκασαν στὰ γέλια ὅλοι. Ἕνα βαθὺ παράπονο ἔνιω-

σε ὁ Θανάσης. Κοροϊδεύουν; Εἶναι γιὰ κοροϊδία; Εἶχε μιὰκρυφὴ παρόρμηση νὰ τοὺς σκοτώση ὅλους. Ὅλοι τους τέ-τοιοι εἶναι. Κακοῦργοι, κλέφτες! Παραμονὴ Χριστου-γέννων, τὴν ὥρα ποὺ γεννιέται ὁ Χριστὸς στὴ σπηλιὰ του,αὐτοὶ κλέβουν τὰ ξένα γουρουνόπουλα καὶ τὰ ξένα τσα-ρούχια! Τὶ χειρότερο θὰ ᾽καναν οἱ καλικάντζαροι, τὰὄργανα τοῦ Σατανᾶ; Ἦταν ἕτοιμος νὰ κλάψη.

— Μὴν κάθεσαι, παιδί μου, τοῦ εἶπαν οἱ ἄλλοι.Αὐτός πὄκανε τὴν πράξη δὲν εἶναι μακριὰ φτασμένος…Κυνήγησέ τον σὰν παιδάκι ποὺ εἶσαι… Ἅμα τὸν φτάσηςθὰ ντραπῆ καὶ θὰ τὸ πετάξη τὸ σακούλι…

Τοὺς κοίταξε ἀμίλητα, κουτά, ντράπηκε νὰ κλάψη, δὲνεἶχε τί ἄλλο νὰ κάνη καὶ χώθηκε στὸ σκοτάδι ἔξω ἀπ᾽τὸχάνι. Μόλις χώριζε ὁ δρόμος καταγῆς. Ἔτρεξε βιαστικὰτὸν ἀνήφορο μιὰ τρομαγμένος καὶ μιὰ ἀγανακτισμένος.Ὁ ἀέρας τίναζε τὰ δέντρα κ᾽οἱ βροχοσταλίδες τὸν χτυ-ποῦσαν στὰ μοῦτρα. Ἔτρεξε κάμποσο. Δὲν ἀπάντησεψυχή. Ἀφουγκράστηκε. Δὲν ἀκουγόταν ἄλλη περπατη-σιά. Κοντοστάθηκε. Τὸν περόνιαζε τὸ κρύο. Εἶπε νὰ γυ-ρίση πίσω. Ποῦ νὰ πάη; Πάλι στὸ χάνι; Μπορεῖ καὶ νὰτὸν σκοτώσουν κιόλα καὶ νὰ τὸν ζεματίσουν σὰν τὸ γου-ρουνόπουλο! Προχώρησε. Ἀνήφορος. Βγῆκε στὸ ψηλὸδιάσελο. Ἀγνάντεψε τὴ μεγάλη χούνη τῶν βουνῶν ποὺἦταν γιομάτη πηχτό σκοτάδι. Εἶχε ξαστερώσει καὶ τὰ κορ-φοβούνια ξεχώριζαν ἀνάμεσα στὰ σκόρπια καὶ στ᾽ἀνά-ρια τ᾽ἀστεράκια. Τσουχτερὸ κρύο στάλαζε ἀπὸ γύρωτου. Κι ἀπὸ μέσα του ἀνάβλυζε μυστικός τρόμος. Τάχασε.Κάποια συντέλεια προμάντευε ἡ ψυχὴ του. Ζοῦσε ἤ δὲζοῦσε ἐκείνη τὴν ὥρα; Ἦταν αὐτὸς ὁ ἴδιος; Ὁ Θανάσηςτοῦ Θωμοχρήστου; Σὰν νὰ μὴν ἦταν!… Μήπως τοῦ πῆραντὰ παγανὰ τὰ συλλοϊκά του;… Ἔλα, Χριστέ! Ἔκαμε πυ-κνά-πυκνά τὸ σταυρό του.

Κάποτε, μέσα στὴν κατασκότεινη χούνη, πρόσεξε λίγαμακρινά φωτεράκια. Κι ἄλλα πιὸ ἐκεῖ. Κι ἄλλα πιὸ πέρα.Τρεμόσβηναν σὰν ἀστέρια τ᾽οῦρανοῦ, σὰν σπίθες στὸ πα-ραγώνι. Τὰ χωριὰ εἶναι, τὰ χωριά! σκέφτηκε. Βέβαια!Ξυπνᾶν τώρα-τώρα γιὰ τὴν ἐκκλησία. Χριστούγεννα. Θὰεἶναι οἱ παπάδες, οἱ ψάλτες, οἱ καντηλανάφτες - οἱ πρῶτοιποὺ ξυπνοῦν κάθε χρόνο. Σὲ λίγο ἀκούστηκε ἡ πρώτη καμ-πάνα. Ἔπειτα καὶ δεύτερη! Ἔπειτα καὶ τρίτη! Σ᾽ὅλα τὰ χω-ριὰ χτυποῦν οἱ καμπάνες! Ποιὰ νὰ ̓ ναι ἀπὸ τὸ δικὸ του

χωριό; Τὰ φωτεράκια πυκνώσανε κι ἔπειτα ὅλα, ὅλασχεδὸν κουνηθήκανε καὶ πήγαιναν σὲ κάθε χωριὸ κατὰἕνα μέρος ὅλα. Πήγαιναν κατὰ τὴν ἐκκλησιά…

Ἦταν οἱ χριστιανοὶ μὲ τὰ κλεφτοφάναρα καὶ μὲ τὰ δα-διὰ ποὺ βάδιζαν γιὰ τὴ φάτνη τοῦ Χριστοῦ! Ζεστάθηκεἡ καρδιὰ τοῦ Θανάση. Ἄλλαξε ὁ τόπος γύρα. Ἡ σκοτεινὴχούνη σὰ νὰ γιόμισε φῶς. Σὰ νὰ τὴν κατοίκεψαν ἄγγε-λοι κι ὄχι πιὰ καλικάντζαροι. Ἔτσι. Ἄς τρέξη κι αὐτὸς στὸχωριὸ του. Νὰ προφτάση τὴν ἐκκλησιά. Ν᾽ἀκούση τὸ«Δόξα ἐν Ὑψίστοις». Προχώρησε δυὸ βήματα. Μὰ στά-θηκε πάλι. Πῶς νὰ πάη ἔτσι μ᾽ἀδειανά χέρια, χωρὶς δῶροστοὺς γονιούς, χωρὶς κὰν τὰ δικά του καινούργια τσα-ρούχια; Ὄχι, δὲ θὰ πάη! Καλύτερα νὰ γύριση στὴ Χώρα!κι ἀκόμα πιὸ καλύτερα νὰ ριζώση κάπου ἐκεῖ ν᾽ἀπαγ-γιάση, νὰ παρακολουθήση ἀπὸ μακριά τὴ λειτουρία τῶνΧριστουγέννων στὰ τρία χωριὰ τῆς Χούνης. Θ᾽ἀκούσηκι ἄλλες φορὲς τὶς τρεῖς καμπάνες. Θὰ ξαναϊδῆ τὰ φω-τεράκια νὰ φεύγουν τὰ ξημερώματα ἀπὸ τὶς ἐκκλησιές ὅλαμαζὶ καὶ νὰ σκορποῦν ἕνα-ἕνα πρὸς τοὺς μαχαλάδες. Θὰεἰπῆ: Χρόνια Πολλά! Χρόνια Πολλά!… Κι ἔπειτα, ναὶ, ἄςγυρίση στὴ Χώρα καταμόναχος, ἀφοῦ ὁ κόσμος εἶναιτόσο κακὸς καὶ δὲν φοβᾶται τὸ Χριστὸ οὔτε ὅταν σταυ-ρώνεται οὔτε ὅταν γεννιέται…

Ἔτσι θὰ κάμη… Ἀφοῦ μάλιστα καὶ ξαναβρέχει! Ἔτρε-ξε νὰ κρυφτῆ κάπου καὶ τυχερὸ του, βρέθηκε μπροστά στὴμικρὴ σπηλιά ποὺ ἀντικρυζε, ̓ κεῖ παραπανούλια ἀπ᾽τὸδρόμο, τὸ χωριὸ του τὰ Βαρικά. Μπῆκε κι ἀπάγγιασε στὸνταπεινό της θόλο. Κοιτάζοντας τὶς χλωμὲς σπιθοῦλες τῆςξέμακρης ἐκκλησιᾶς καὶ προσμένοντας νὰ ξανακούση τοὺςσβησμένους ἤχους τῆς χωριανῆς καμπάνας, ἀποκοιμή-θηκε. Γιὰ νὰ ἰδῆ στὸν ὕπνο του πὼς βρέθηκε τάχα στὴνἴδια τὴ σπηλιὰ τῆς Βηθλεέμ ποὺ γεννήθηκε ὁ Ἰησοῦς Χρι-στός… Νὰ ἡ Παναγία! Νὰ ὁ Ἰωσήφ! Νὰ τὸ ἄστρο ποὺ ὁδη-γεῖ τοὺς Μάγους! Ἔφτασαν οἱ Μάγοι καὶ προσκυνοῦν τὸνΧριστὸ! Γιομίζουν μὲ δῶρα, πολλὰ δῶρα, τὴ φάτνη τῶνἀλόγων. Οὔτε μπορεῖ νὰ ξεχωρίση κανεὶς πόσο λογιῶνδῶρα ἔχουν φέρει οἱ Μάγοι! Ὅμως ανάμεσα στ᾽ἄλλαδῶρα, τὰ πολλὰ τὰ δῶρα, μπόρεσε ὁ Θανάσης νὰ ξε-χωρίση ἕνα ζευγάρι καινούργια, κατακόκκινα τσαρού-χια… Ὄχι ἕνα! Δυό! Δυό ζευγάρια τσαρούχια!

Ἀπὸ τὸ περιοδικὸ «Παρουσία» τῆς ἝνωσηςΑἰτωλοακαρνάνων Λογοτεχνῶν

Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2015 4 TO ∞¶√∫√Àƒ√

«Μισών εφίλει, φίλων επώλει…»Του Αθανασίου Ζέρη - Δάσκαλου

“Φρίξον ήλιε, στέναξον η γη”, αναφέρει εύστοχα και δί-καια, δια μέσου των αιώνων, ο Ιερός Υμνογράφος στο Ιδιό-μελο Απόστιχο, που ακούγεται στον Όρθρο της Μ. Πέμπτης,μπροστά στον “τρόπο δολιότητος” του πλάνου και παρά-νομου Ιούδα, ο οποίος �τη μεν γλώσση φθέγγη τα προς ένω-σιν, τη δε γνώμη νεύει προς διάστασιν… σχήματι μεν μα-θητής, πράγματι δε, παρών φονευτής, τοις Ιουδαίοις μεν συ-ναγαλλόμενος, τοις δε Αποστόλοις συναυλιζόμενος μισώνεφίλει, φίλων επώλει, τοις παρανόμοις τον ατίμητον Ευερ-γέτην, καθ’ ότι “νοσών γαρ φιλαργυρίαν, εκέρδησας μι-σανθρωπίαν.”

Αχαριστία. Υποκρισία. Φιλαργυρία. Προδοσία. Λέξεις όχιάγνωστες, αλλά γνωστές, χρησιμοποιημένες και απλές στηνπροφορά τους, αλλά με ιστορία και περιεχόμενο σκληρό, αι-σχρό, αμαρτωλό, εγκληματικό, απαχθές, που δυστυχώς βρί-σκουν πολλούς αποδέκτες και κατόχους ανά τους αιώνεςκαι παραμένουν πάντα επίκαιρες για κάθε εποχή.

Η συνοπτική αναφορά μας στην κάθε μια ξεχωριστά τοεπισφραγίζει.

Αχαριστία: Είναι η έλλειψη ευγνωμοσύνης. Θυγατέρατης υπερηφάνειας. Είναι παραλογισμός. Είναι διαστροφή.Αρρώστια που μολύνει την ψυχή. Είναι προδοσία απέναν-τι στην ανθρωπότητα. Γνώρισμα των ανθρώπων και όχι τωνζώων. Ασυγχώρητη από τον Θεό.

Υποκρισία: Είναι η απόκρυψη των αληθινών αισθημάτωνκαι σκέψεων, δηλαδή η προσποίηση. Είναι το αντίθετο τηςγνησιότητας και της ειλικρίνειας. Είναι αποτέλεσμα αδυ-ναμίας χαρακτήρων. Είναι η δύναμη των ανάνδρων. Οι “δι-αυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες”,αγνοώντας τους κεραυνούς ελέγχους των “Ουαί υμίν”, τουΚυρίου μας.

Φιλαργυρία: Είναι η υπερβολική αγάπη για το χρήμα. Εί-ναι αρρώστια που αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο και τον ρίχνειστα δεσμά των πιο φρικτών παθών. Έχει χαρακτηριστεί ως

“η μήτηρ κακότητος απάσης”, “ρίζα πάντων των κακώσε-ων εστίν”, η “αρχή όλων των κακών”, “η μητρόπολη όλωντων κακών”: όπως αισχροκέρδειας, απληστίας, αστορ-γίας, απιστίας, μισανθρωπίας, αδικίας, πλεονεξίας, τοκο-γλυφίας, δόλου, ψεύδους και πολλών άλλων δεινών.

Προδοσία: Είναι η οποιαδήποτε αθέτηση των λόγων καιτων υποχρεώσεων. Είναι ηθική κατωτερότητας. Στο χώροτης πατρίδας είναι έγκλημα, καθ’ ότι δίχως προδοσία, κάστροδεν πατιέται. “Οι πονηριές και οι προδοσίες οφείλονται απο-κλειστικά σε έλλειψη ικανότητας”. Ακόμα και ο μισός φί-λος είναι μισός προδότης. Δηλαδή δωσίλογος, καταδότης,σπιούνος, ρουφιάνος, το καρφί, ο πληροφοριοδότης, ο χα-φιές, ο Νενέκος για όλα, αυτός που αθετεί ηθικές υποχρε-ώσεις, που εγκαταλείπει φίλους ή οικείους για να κρατήσειτα προσχήματα της δήθεν “ηθικής και υψηλής” κοινωνίαςγια να επιβιώσει.

Αυτές οι “αρετές” κοσμούσαν την βρώμικη ψυχή του Ιού-δα ο οποίος “προδότης δόλιος ων, δολίω φιλήματι παρέ-δωσε τον Σωτήρα Χριστό.”

Αυτές, δυστυχώς, κοσμούν και κάθε επόμενο σύγχρο-νο Ιούδα, ο οποίος “γέμει δολιότητος”, από εγωισμό, αλα-ζονία, μωροφιλοδοξία, πνευματική ανωριμότητα, ζήλο καιμίσος για τους ανωτέρους του, με αποτέλεσμα να “ρέπει δο-λίω τρόπω”, προς απόκτηση χρημάτων, δόξας, επιβίωσης,προβολής, καταξίωσης, αρχομανίας, εξουσίας και άλλων.

Στο σημείο αυτό ας δούμε και για λίγο την πορεία τηςζωής του Ιούδα του Ισκαριώτη, ο οποίος κατήγετο από τηνπόλη Καριώθ, ήταν γυιός του Σήμωνα και ο μόνος Ιουδαίοςμαθητής του Ιησού Χριστού. Κυρίως εκτελούσε χρέη οικο-νόμου – ταμία, κρατούσε το “γλωσσόκομον”, δηλαδή το κοι-νό ταμείο, για τις μικρές και πενιχρές οικονομίες, του πτω-χότατου κύκλου που περιέβαλε τον Κύριο.

Από τότε ήταν φοβερά φιλάργυρος και διαχειρίζονταντο κάθε τι με ύπουλο τρόπο. “Το της φιλοπτωχείας κρύπτει

προσωπείον και της πλεονεξίας ανακαλύπτει την μορφήν.”Ήταν μεγάλος υποκριτής, δίνοντας την εντύπωση στους

άλλους ότι εκόπτετο για τους φτωχούς. “Ουκέτι των πε-νήτων φροντίζει… και εξ’ αυτού νοσφίζεται τα αργύρια”.

Μάλιστα δε μίλησε με αυστηρά λόγια και θυμωμένα, προςτην αδελφή του Λαζάρου Μαρία, όταν εκείνη άλειψε με μύροακριβό τα πόδια του Ιησού, μαζί με τις άλλες γυναίκες, λέ-γοντας: “Διατί τούτο το μύρον ουκ επράθη 300 δηναρίωνκαι εδόθη πτωχοίς”; Και “τρέχει προς Ιουδαίους”.

“Ω φιλαργυρίας προδότου”! Τυφλώνεται από το πάθοςτης φιλαργυρίας και χάνει ο σκοτεινός αυτός άνθρωπος τοΦως, που είναι ο Χριστός. Πάθος φοβερό, καταστροφικό. Έναπάθος που τον οδηγεί σε σκοτείνιασμα του μυαλού του. Έτσισε ώρα σκότους γίνεται η σύλληψη του Χριστού και μέσαστο σκοτάδι προσφέρει το προδοτικό φίλημα.

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Αντί να ακολουθήσει τηνοδό της μετανοίας, ακολουθεί το δρόμο της απελπισίας καιτης αυτοκτονίας, γιατί ο Θεός αξίζει τιμές και θυσίες και όχιπροδοσίες.

Για τις άγιες ημέρες του Πάσχα, ας ακουστεί μια θερμήπαράκληση και ευχή: “Κύριε ερχόμενος προς το εκούσιονΠάθος και την ένδοξόν Σου Ανάσταση”, φώτισε και οδήγησεόλους, τους υπάρχοντες σύγχρονους Ιούδες, σε “οδό με-τανοίας και σωτηρίας”. Αμήν.

Χριστός ΑνέστηΧρόνια Πολλά

Τά Χριστουγεννιάτικα τσαρούχια Συνέχεια από τη σελ. 3

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Σ. ΜΠΑΚΟΥΛΑ

Από το 1974 κοντά στο μαθητή Απολυτήριο Ενιαίου Λυκείου -

Γυμνάσιο - Δέσμες Η/Υ Πληροφορική

Τηλ.: 210 6011814 - 210 6004696 - 210 6008342

Αγ. Ιωάννου 7 Πλ. Αγίας Παρασκευής www.bakoula.gr

e-mail: bakoulas@otenet.gr

ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ

ΣΚΑΜΠΑΡΔΟΥΚΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ & ΓΡΗΓΟΡΗΣ

Πάριδος 15Β Ίλιον (Πλ. Δασκάλας) Τηλ.: 210 2630106 • Fax: 210 2619371

Κιν.: 6936785287 Εκπτωτικές τιμές για τα μέλη του Συνδέσμου

Στο χωριό της μια γριά είχε αρνοκάτσικα εννιά.

Τα είχε όλα ένα κι ένα παχουλά και χαϊδεμένα,

στο μαντρί τους φυλαγμένα.

Και στα τέλη του Μαρτίου η γριά τα ξεμαντρώνει

και τα βγάζει στο αλώνι.

Χαίρεται μ' αυτά και παίζει και τον Μάρτη περιπαίζει.

Πρίτς! Μάρτη μου και Γδάρτη μου και Παλουκοκαύτη μου.

Τα αρνάκια μ', τα κατσκάκια μ', τά 'χω όλα ένα και ένα,

δεν μου λείπεται κανένα.

Πρίτς! Μαρτιάκο, τώρα δε σε λογαριάζει η Θειάκω.

Τά 'κουσε αυτά ο Μάρτης και πολύ του κακοφάνη.

Μέρες τρείς απ' το Φλεβάρη παίρνει

και τα πάνω, κάτω φέρνει.

Συννεφιάζει, μπουμπουνίζει, χαλαζιάζει και χιονίζει.

Οι βρυσούλες μαρμαρώσαν, τα πηγάδια επαγώσαν,

τ' αρνοκάτσικα πετρώσαν και η γριά το νου της χάνει

και για να γλιτώσει, κρύφτη κάτω απ' το καζάνι.

«Σώσε με προφήτη Ηλία, θα σ' ανάψω τα καντήλια».

Από τότε αυτές οι μέρες, οι τρεις του Μάρτη, οι τελευταίες,

μέρες χαλάζιου, χιονιού και παγωνιάς

λέγονται μ έ ρ ε ς τ η ς γ ρ ι ά ς .

Ο Αποκουρήτης

Στις εννιά του μήνα Μάρτη, Αγίων Σαράντα το γιορτάσι

βγήκε η γριά στην εξοχή, από σαράντα είδη, λάχανα να μάσει.

- Τι γυρεύεις Θειάκω, μέσα στο Μαρτιάκο;

- Λάχανα, γιε μου, γυρεύω στα λιοστάσια, τα χωράφια,

τα αμπέλια, τα λειβάδια, τα προσήλια και στ' αγνάντια,

σ α ρ ά ν τ α είδη να διαλέξω,

αγριάδες, αγριόπρασο, βρούβες, βλίτα, βελονάκια,

βρακανίδες, βοϊδόγλωσσα, γλιστρίδα, γουρουνάκι, γλυκαδάκια,

γαλαυτάκια, γαλατσίδες, ζόχους, κορκοτσέλια, καρζιακάκια,

κοκκουτούλες, κοντοτσίπες, λαγομούστακο, λάπατο, μαράθι,

μοσχοπαπαδιές, μυρώνια, μολόχα, οβριές, περδικονύχι,

παπαρούνες, πικραλίδες, πικραλήθρες, πετροσέλινο, και ρόκα,

ραπανίδες, στρυφνό, σταμναγκάθι, σκόλιαμπρα, σκατζίκια,

σέσκλες, σίλυβο, σέλινο, σπράτζο και χηροβοτάνι,

ό σ ο ι ο ι Ά γ ι ο ι Σ α ρ ά ν τ α :

Αγλάιος, Αλέξαντρος, Ακάκιος, Αέτιος, Αγγίας, Αθανάσιος,

Βιβιανός, Γάιος, Γοργόνιος, Γοργόνιος έτερος, Δομιτιανός,

Δόμνος, Εκδίκιος, Ευνοϊκός, Ευτυχής, Ευτύχιος,

Ηλιανός, Ηράκλειος, Ησύχιος, Ηλίας, Θεόδουλος, Θεόφιλος,

Ιωάννης, Κλαύδιος, Κύριλλος, Κυρίων, Λυσίμαχος,

Μελίτων, Νικόλαος, Ξανθίας, Ουάλης, Ουαλέριος,

Πρίσκος, Σακερδών, Σιβηριανός, Σισίνιος, Σμαράγδιος,

Φιλοκτήτων, Φλάβιος και Χούδων.

Να τα βράσω στο τσουκάλι, το ζουμί τους για να πίνω,

να γλιτώσω από το πείσμα, το γινάτι και το άχτι

του παλουκοκαύτη Μάρτη.

Κυνηγάει με μανία την κάθε μια γριά

και ξεχνά πως η αχλάδα έχει πίσω την ουρά.

Γιατί αν καμιά φορά, από βάσκαμα γριπιάσει,

σε ποια γριά θα πάει να τον ξεματιάσει;

Ο Αποκουρήτης

αναρίθμητα πλήθη των ανθρώπων, το θείο νέφος τωνμαρτύρων, γνωστών και αγνώστων, οι οποίοι έζησανμέσα στο Φως της Αναστάσεως και ακολούθησαν μεπίστη και συνέπεια το ζωοποιό και λυτρωτικό μήνυ-μα του Αναστάντος Χριστού.

Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι της Ανάστασηςπροηγήθηκε η Σταύρωση. Ο Χριστός ας μη λησμο-νούμε, πως ταπεινώθηκε, υβρίστηκε, συκοφαντήθη-κε. Υπέστη ατίμωση, διωγμούς, κολαφισμούς, ρα-βδισμούς. Θεωρήθηκε λαοπλάνος. Οδηγήθηκε απότους άρχοντες και τους Αρχιερείς των Εβραίων στοσταυρικό θάνατο.

Πάνω όμως στο Γολγοθά ολοκληρώθηκε η τε-λευταία πράξη του Θείου Δράματος. Εκεί ο Χριστόςπάσχει και θανατώνεται ως άνθρωπος. Αλλά ωςΘεός, με το θάνατό Του νικά τον Θάνατο. Ανασταί-νεται εκ νεκρών και χαρίζει σε όλους εμάς τη χαρά,τη ζωή και τη σωτηρία.

Η Σταύρωση και η Ανάσταση του Χριστού πρέπεινα προσδιορίζει και την σταυροαναστάσιμη πορεία καιζωή όχι μόνο της εκκλησίας μας, αλλά και του καθένααπό μας ξεχωριστά.

Και τούτο είναι δυνατό, διότι μετά την Ανάστασητου Χριστού, σε όλους τους βαπτισμένους Χριστια-νούς ρέει μέσα τους η δύναμη και η Θεία Χάρη τουΑγίου Πνεύματος, του Ίδιου Αναστημένου Ιησού.

Γι’ αυτό πλημμυρίζουν συναισθήματα χαράς, ευ-φροσύνης και ευγνωμοσύνης οι ψυχές των χριστια-νών, την πιο λαμπερή αυτή ημέρα του Πάσχα. Ιδιαί-τερα για τους Έλληνες είναι η μεγαλύτερη “εορτήεορτών και πανήγυρις πανηγύρεων”. Είναι ημέρα νί-κης. Είναι ημέρα φωτός, προσκαλώντας και όλουςεμάς να το ανανεώνουμε με το “Δεύτε λάβετε φωςεκ του ανεσπέρου φωτός”, το βράδυ της Ανάστασης.

Και όμως σ’ αυτή τη θεία πρόσκληση του ανε-σπέρου Φωτός, που μαρτυρεί την δύναμη και τη χάρητου Αναστάντος Χριστού, μαζί και την εντολή γιαεφαρμογή των σωτήριων εντολών Του, πολλοί είναιεκείνοι, δυστυχώς, που την αρνούνται στη πράξη, είτεαπό αδιαφορία, είτε από άγνοια, είτε από πολεμικήδιάθεση κυρίως, με αποτέλεσμα να ξανασταυρώνε-ται ο Αναστάντας Χριστός σε καθημερινή βάση, γιααιώνες τώρα.

Έτσι ξανασταυρώνεται από απρόσεκτους, από κα-κούς, από αμετανόητους λαϊκούς και κληρικούς.Ξανασταυρώνεται από άθεους, από αιρετικούς, απόπλανεμένους, από υλιστές και εγωιστές. Ξανασταυ-

ρώνεται από την ολιγοπιστία μας, την υποκρισία, τηνασυνέπειά μας, την αμετανοησία μας.

Εξακολουθεί δυστυχώς να δέχεται εμπτυσμούςκαι ραπίσματα, καρφιά και λογχισμούς, γέλωτες καιειρωνείες.

Δύο χιλιάδες και πλέον τώρα χρόνια, διώκεται καιπολεμείται, αμφισβητείται και συκοφαντείται καιόμως δεν σταματά να δυναμώνει τους πιστεύονταςεις Αυτόν, δεν σταματά να κατακτά νέες ψυχές καινα απλώνεται σ’ όλο τον κόσμο, χαρίζοντας αγάπη,γαλήνη και σωτηρία.

Δύο χιλιάδες χρόνια τώρα, δεν σταματά να αν-τηχεί σε όλες τις Ηπείρους, ο νικητήριος παιάνας ΧΡΙ-ΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ το χαροποιό, το Ελπιδοφόρο και Σω-τήριο αυτό μήνυμα για τον άνθρωπο που προσπαθείνα σπάσει τα δεσμά της αμαρτίας, που προσπαθεί νααντιμετωπίσει την φοβερά ώρα του θανάτου με πλή-ρη γαλήνη και ηρεμία, βαδίζοντας το δρόμο της πί-στης και της αρετής, χωρίς δισταγμούς και ταλαν-τώσεις, αλλά με αισιοδοξία και χαρά.

�“Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί….”Ας ψάλλουμε και εμείς, για άλλη μία φορά φέτος

το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ και ας είναι ευχή και προσευ-χή μας το Ζωηφόρο Φως της Ανάστασης να φωτίζειτο νου και την ψυχή μας. Να θερμαίνει τις καρδιές μας.Να κατευθύνει σωστά τα βήματά μας. Να μας ανα-γεννά και να μας ζωοποιεί, ώστε να γίνουμε κι εμείς“υιοί φωτός και υιοί ημέρας”. Να μας οπλίζει με πί-στη, υπομονή και ελπίδα, ώστε να μην ολιγοψυχού-με μπροστά στην οδύνη του Γολγοθά και να σηκώ-νουμε όχι μόνο τον προσωπικό μας Σταυρό, αλλά καικάθε Σταυρό που μας κρατά Όρθιους, ως Έλληνες καιΟρθόδοξους.

Τέλος, ας μη ξεχνάμε ποτέ, ότι μετά τον Γολγο-θά, έρχεται η χαρά της Ανάστασης.

Χριστός Ανέστη & Χρόνια Πολλά.

στην Ελλάδα και όπου γης. Εννοούμε τα πέντεκαλά παιδιά τους τον Κωνσταντίνο, την Πόπη, το Νι-κόλαο, τη Χαρά και τον Παναγιώτη.

Χαριτωμένη οικογένεια, μεγαλωμένη στα πλαίσιατης Ελληνορθόδοξης παράδοσης που πήραν από τουςγονείς τους.

Όταν μια μάνα ευχαριστώντας το Θεό, έβαζε τοπουγγί της στον κόρφο της και έτρεχε να προλάβειτον αδύνατο πεινασμένο, τούτη ευλογείται και αγιά-ζεται με όλη της την οικογένεια.

Αιωνία η μνήμη σ’ αυτούς τους γονείς, αλλά καιστο μακαριστό Κωνσταντίνο, τον μεγαλύτερο αδελ-φό που έφυγε πριν λίγα χρόνια. Στάθηκε πατέρας σταάλλα παιδιά, στ’ αδέλφια του, τα οποία κάλεσε στην

Αμερική έχοντας την Αμερικάνικη υπηκοότητα ως γεν-νημένος στην Αμερική.

Χαρά και ευτυχία στα υπόλοιπα αδέλφια, ταοποία είναι συσπειρωμένα γύρω από το πρόσωπο τουαδελφού Νικολάου του επιτυχημένου και διαπρέ-ποντος επιχειρηματία στην Αμερική, στην Ελλάδα καιαλλαχού.

Ο γράφων αξιώθηκε να ανεβεί κάποτε, τον ου-ρανοξύστη του Μανχάταν της Ν. Υόρκης. Να φιλο-ξενηθεί από την αγάπη του, στα γραφεία της επιχει-ρήσεώς του. Να καταγράψει στην καρδιά του, αλη-σμόνητες ημέρες και στιγμές.

Με πόνο όμως αναφέρω, το γεγονός της πρό-σφατης απώλειας της αγαπημένης του συζύγουΙωάννας. Της γλυκύτατης μάνας και συζύγου που τουγέννησε τις δύο χαριτωμένες κορούλες του, την Νι-κολέτα-Πολυξένη και την Αλεξάνδρα, από τις οποί-ες απολαμβάνει τα τέσσερα εγγονάκια του.

Μέσα στο διάβα της ζωής μας, έρχεται κι αυτό τοαναπόφευκτο ποτήρι της εξόδου μας, εφ’ όσον “ουκέχομεν μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επι-ζητούμεν”. Με τη σπίθα όμως της πίστεως και της αι-σιοδοξίας, αντιμετωπίζεται όπως αρμόζει στον πιστόάνθρωπο και μάλιστα στον Ορθόδοξο Χριστιανό.

Έτσι λοιπόν, ο λίαν αγαπητός μας κ. Νίκος Τσα-κανίκας, συνεχίζοντας την επικοινωνία του με τηναγαπημένη του σύζυγο Ιωάννα, κάνει το καλύτερο καιμεγαλύτερο μνημόσυνο στη μνήμη της, με τη δυνα-τή συμμετοχή του στην αποπεράτωση του ιδρύματοςγια την γ’ ηλικία και μάλιστα δίπλα στο πατρικό τουσπίτι στο Θέρμο και κοντά στους τάφους των γονέ-ων του.

Δεχτείτε, αγαπητέ μας κ. Νίκο, τις θερμές μας ευ-χαριστίες, ουχί μόνο ημών, του Διοικητικού Συμβου-λίου, αλλά και της ενορίας του Αγίου Δημητρίου καιβεβαίως των κατοίκων του Θέρμου και των περιχώ-ρων.

Έχετε την αγάπη μας και τις ευχές μας, να συ-νεχίζετε τις δραστηριότητές σας, στην Αμερική καιστην Ελλάδα, με υγεία, δύναμη και κάθε ευλογία.

Για το Διοικητικό ΣυμβούλιοΟ Πρόεδρος

Αθανασόπουλος Κων/νοςΙερεύς

TO ∞¶√∫√Àƒ√ Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2015 5

Α/ΦΟΙ ΜΠΗΤΟΥ - Ε. ΜΠΛΑΖΑΝΤΩΝΑΚΗ Ο.Ε.

Προϊόντα καθαρισμού οικιακής χρήσης Προϊόντα επιπλοποιΐας & ταπετσαρίας

-Πώληση μόνο χονδρική - στρώματα - μαξιλάρια κήπου και βεράντας, κρεβάτια εκστρατείας.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΦΡΟΛΕΞ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΩΝ

ΑΦΡΩΔΗ ΠΛΑΣΤΙΚΑ - ΕΙΔΗ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ & ΕΜΠΟΡΙΑ

Τηλ: 210 8077109 - Fax: 210 8077294 - Κιν. 6978118761 ΕΔΡΑ: Λεωφ. Τατοΐου 416 Αχαρνές

Ο Μάρτης μέσα από την Παράδοση

Οι μέρες της γριάς

Ο Μάρτης μέσα από την Παράδοση

Των Αγίων Σαράντα

Μια φωνή ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης

Συνέχεια από τη σελ. 1

Συνέχεια από τη σελ. 1

1 2

3 4

5 6

“Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί…”

..…Πεθύμησα να στολιστώ με γιορτερό στολίδι,να πάγω στην πατρίδα μου, στ’ αγαπητό ταξίδι,

Φύσα, κοσμογυρίστρα μου, χαριτωμένη αύρα.......Γεώργιος Βιζυηνός

Έχοντας ως βάρκα τους διαχρονικούς αυτούς στίχουςτου Γεωργίου Βιζυηνού και ούριο άνεμο την αύρα των πα-ραδόσεών μας, θα τολμήσουμε ένα μικρό ταξίδι μέσα στοχρόνο, μια επίκαιρη μικρή περιήγηση στα Πασχαλιάτικα Απο-κουρήτικα έθιμα, στις Πασχαλιάτικες Αποκουρήτικες πα-ραδόσεις. Θα αναφερθούμε δηλαδή, με λίγα λόγια, στα Με-γαλοβδομαδιάτικα ήθη και έθιμα των χωριών μας, των χω-ριών του Απόκουρου. Κι επειδή η περιήγηση αυτή είναι τόσοπολυδιάστατη όσο και θελκτική, ζητάμε προκαταβολικά τηνεπιείκειά σας για τυχόν παραλείψεις. Το ταξίδι μας αυτό, θαξεκινήσει το Σάββατο του Λαζάρου και θα τελειώσει το Με-γάλο Σάββατο. Ίσως απότομα κι ανορθόδοξα, αλλά η οικο-νομία του χώρου της εφημερίδας απ’ τη μιά, αλλά και το γε-γονός ότι η αποτύπωση των εθίμων της χαρμόσυνης πε-ριόδου που ακολουθεί, της ημέρας δηλαδή της Αναστάσε-ως, της Διακαινησίμου εβδομάδας, του Άη-Γιωργιού, του Άη-Θωμά κ.λ.π. απαιτούν τόσο χώρο, όσο δεν διαθέτει το φύλ-λο της εφημερίδας μας.

Οι λέξεις ήθη και έθιμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες καιη μία συμπληρώνει την άλλη και σε συνδυασμό με τις πα-ραδόσεις απαρτίζουν το πολύ σημαντικό τρίπτυχο της πο-λιτισμικής μας κληρονομιάς.

Είναι αναμφισβήτητη η άποψη, πως το σήμερα παραμένειπάντα σφιχταγκαλιασμένο με το χτές, γι’ αυτό το σύνολοτου παρελθόντος, είναι πάντα εν ζωή και λειτουργία μέσαστο παρόν, ακόμη και αν εμείς σήμερα δεν το θυμόμαστε πια.

Αυτή η γνωριμία μας με το παρελθόν κι η επαφή με τιςρίζες μας, είναι η στέρεα βάση και το εφαλτήριο για την επι-τυχή πορεία μας προς το μέλλον. Η επαφή και η γνώση τωνπαραδόσεών μας, έχει μεγάλη σημασία κι ιδιαίτερη βαρύ-τητα, αυτή ειδικά την περίοδο των ισχνών αγελάδων, τωνπέτρινων χρόνων, εποχή κοινωνικών αναταράξεων, οικο-νομικής κρίσης, κρίσης αξιών, άμβλυνσης των συνειδήσεων,αλλά και των αντιστάσεων, την περίοδο άγχους, μοναξιάς,αστάθειας, κι απανθρωπιάς, την περίοδο κοινωνικής και αν-θρωπιστικής αναλγησίας, περίοδο κατά την οποία, στο βωμότου άκρατου ατομικισμού και του κακώς νοουμένου συμ-φέροντος, στο όνομα της παγκοσμιοποίησης, και άλλων πα-ρεμφερών φλιναφημάτων, έχουν θυσιαστεί ιστορία, πολι-τισμός, αξίες, ανθρωπιά, ήθη, έθιμα, παραδόσεις.

Τα ήθη1, είναι οι αντιλήψεις, «οι άγραφοι νόμοι» της κοι-νωνίας.

Τα έθιμα2, είναι οι πράξεις με τις οποίες εκφράζονται οιαντιλήψεις αυτές. Τα έθιμα, είναι η ομοιόμορφη τήρηση μιαςσυνήθειας, που δεν επιβάλλεται από ρητές εντολές και δια-κρίνονται σε τοπικά, εθνικά και παγκόσμια.

Όταν τώρα τα έθιμα επαναλαμβάνονται σταθερά από γε-νιά σε γενιά, τότε δημιουργούνται οι παραδόσεις3.

Η διατήρηση και η διαφύλαξη της παράδοσης, ξεπερνάτον ωχαδερφισμό κι απαιτεί κοινωνικό πνεύμα και συμμε-τοχική αντίληψη, με προοπτική την ανάπτυξη της ιδιωτικήςπρωτοβουλίας σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας.

Η περίοδος του Πάσχα για τη Λαογραφία ξεκινάει το Σάβ-βατο του Λαζάρου και τελειώνει την Πεντηκοστή. Εμείς εδώ,σε τούτο το άρθρο, για τους λόγους που παραπάνω εξη-γήσαμε, θα αναφερθούμε στα ήθη, στα έθιμα και στις πα-ραδόσεις μας μέχρι την Ανάσταση.

Σάββατο του Λαζάρου Την ημέρα αυτή, η Ορθοδοξία γιορτάζει το θαύμα της εκ

νεκρών ανάστασης του Λαζάρου, φίλου και πιστού μαθητούτου Ιησού Χριστού. Ο Λάζαρος, ήταν αδερφός της Μάρθαςκαι της Μαρίας, κι όλοι μαζί κατοικούσαν στη Βηθανία, 3 χλμ.περίπου ανατολικά της Ιερουσαλήμ. Ενώ ο Ιησούς βρισκό-ταν μακριά από τη Βηθανία, ο Λάζαρος ασθένησε. Οι αδερ-φές του ειδοποίησαν τον Ιησού, που όμως εσκεμμένα κα-θυστέρησε τη μετάβασή του στη Βηθανία. Όταν έφθασε στοσπίτι μαζί με τους μαθητές του, ο Λάζαρος ήταν ήδη νεκρόςεπί τέσσερις ημέρες (Ιωάννης 11:17). Ο Ιησούς αφού προ-σευχήθηκε, τον ανάστησε λέγοντας την πασίγνωστη φρά-ση: “Λάζαρε, δεύρο έξω”. Ο Λάζαρος σηκώθηκε, βγήκε έξωαπό το μνήμα του με δεμένα τα πόδια και τα χέρια, και τοπρόσωπό του περιτυλιγμένο με το σουδάριο (Ιωάννης11:44). Το θαύμα αυτό του Ιησού έγινε η αιτία να πιστέψουν

τον Χριστιανισμό πολλοί από τους Ιουδαίους.Το Σάββατο του Λαζάρου λέγεται και Πρώτη Ανάσταση

ή Πρωτανάσταση. Αυτό το Σάββατο, το έχει περιβάλλει ολαός μας με όμορφα έθιμα. Ένα απ’ αυτά είναι τα Κάλανταή όπως άλλως λέγονται, οι Αγερμοί του Λαζάρου. Οι Αγερ-μοί του Λαζάρου, είναι διαδεδομένοι σε όλα τα κεντρικά καινότια Βαλκάνια και έχουν έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα.

Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας, στους Αγερμούςτου Λαζάρου, συμμετέχουν μόνο κορίτσια, επειδή ο Λάζα-ρος είχε μόνο αδερφές. Στο Απόκουρο, στους Αγερμούς τουΛαζάρου, συμμετέχουν και τα αγόρια, καθολικό δε σύμβο-λο ο ανθοστολισμός. Τα κορίτσια που συμμετέχουν στουςΑγερμούς λέγονται Λαζαρίνες ή και Λαζαρίτσες και κρατάνεανθοστολισμένο καλαθάκι, γεμάτο με λουλούδια.

Στο Απόκουρο, την παραμονή του Λαζάρου τα παιδιά,αγόρια και κορίτσια, φκειάχνουν τον Λάζαρο, μία ιδιότυπηξύλινη κατασκευή, στην οποία κυριαρχούσε ο λουλουδένιοςστολισμός. Η κατασκευή του Λάζαρου γινόταν ως εξής:

Έπαιρναν ένα χοντρό καλάμι, μήκους 2 περίπου μέτρων,στην κορυφή του οποίου προσάρμοζαν ένα στεφάνι καμω-μένο από ξυλόβεργες. Στο κέντρο του στεφανιού, τέμνον-ταν δύο διάμετροί του, σχηματίζοντας σταυρό. Όλο το στε-φάνι περιπλέκονταν με λογιών - λογιών λουλούδια. Κυ-ριαρχούσαν τα αγριολούλουδα, οι βιολέτες, τα κρίνα, τατριαντάφυλλα που αφθονούσαν την περίοδο αυτή. Στα δύοάκρα της οριζόντιας διαμέτρου του στεφανιού, προσδένα-νε δύο άσπρα χειρομάντηλα. Στην κατασκευή αυτή προσ-δένανε επίσης και μερικά μικρά κουδουνάκια ή κύπρια. Όληαυτή η κατασκευή, ήταν ο Λάζαρος.

Τα παιδιά έβγαιναν για τραγούδι νωρίς το πρωί, πριν ξε-κινήσουν οι νοικοκυραίοι για τις δουλειές. Πήγαιναν από σπί-τι σε σπίτι κι όταν έφταναν στην πόρτα του σπιτικού, έλε-γαν: Καλημέρα, Χρόνια Πολλά, να τα πούμε; Η απάντησηήταν πάντα καταφατική. Σε όσα σπίτια είχαν πένθος, δεν πή-γαιναν τα παιδιά. Όταν η νοικοκυρά άνοιγε την πόρτα, ξε-κίναγε το τραγούδι.

Σήμερα έρχεται ο Χριστόςο επουράνιος Θεός

εν τη πόλει ΒηθανίαΜάρθα κλαίει και Μαρία

Λάζαρο τον αδερφό τουςκαι τον καρδιακό τους

την ημέρα την Τετάρτηκίνησε ο Χριστός για νάρθει

και εβγήκε κι η Μαρίαέξω από τη Βηθανία

πέφτει εμπρός γονατιστήκαι τα πόδια του φιλεί

αν εδώ ήσουν Χριστέ μουδεν θα πέθαιν’ ο αδερφός μου

τότε ο Χριστός δακρύζεικαι τον Άδη φοβερίζει

Άδη – Άδη τάρταρέ μουέβγα έξω Λάζαρέ μου

πες μας Λάζαρέ μ’ τι είδεςκεί στον Άδη που επήγες

είδα φόβους είδα τρόμουςείδα βάσανα και πόνους

δώστε μου λίγο νεράκινα ξεπλύνω το φαρμάκι

της καρδίας των χειλέωνκαι μη με ρωτάτε πλέον.

Στο σημείο εκείνο που το πολύ ευχάριστο αυτό μελώ-δισμα λέει: Άδη - Άδη τάρταρέ μου..., τα παιδιά κουνούσαντο Λάζαρο κι ακουγόταν πιο έντονα ο ήχος απ’ τα κύπρια.Στο τέλος του τραγουδιού, προσέθεταν και την ευχή: Καιτου χρόνου.

Ακολουθούσαν τα φιλέματα, συνήθως αυγά, γλυκά, αλλάκαι κανένα ψιλό.

Στη Μακρυνεία και συγκεκριμμένα στη Ματαράγκα, μιαμέρα πριν, την Παρασκευή δηλαδή του Λαζάρου, ένας συν-δυασμός της θρησκευτικής γιορτής με τις γιορτές της Εξό-δου του Μεσολογγίου, έχει ως επακόλουθο την καθιέρωσητης Πολιτιστικής εκδήλωσης Λαζάρια.

Ως γνωστόν η Έξοδος του Μεσολογγίου έγινε "ένα Σαβ-βάτο αποβραδύς ανήμερα Λαζάρου...". Τα ιστορικά δεδο-μένα αναφέρουν, πως οι Ζυγιώτες, όπως είχαν προσυμ-φωνήσει με τους εγκλείστους, πλησίασαν το Μεσολόγγιμέσα απ’ τις ράχες του Ζυγού και με φωνές και πυροβολι-

σμούς, έκαναν θόρυβο σε μια προσπάθεια αντιπερισπασμού,στρέφοντας πάνω τους την προσοχή των πολιορκητών, βοη-θώντας έτσι τους Εξοδίτες. Το γεγονός αυτό γιορτάζεταικάθε χρόνο με ιδιαίτερη επιτυχία.

Κυριακή των ΒαΐωνΤην Κυριακή των Βαΐων ο λαός

μας τη γιορτάζει με ιδιαίτερη λαμ-πρότητα. Σύμφωνα με το χριστιανι-κό εορτολόγιο, καθιερώθηκε ναονομάζεται Κυριακή των Βαΐων, ήΚυριακή του Λαζάρου, ή ΚυριακήΒαϊοφόρος, η προηγούμενη Κυρια-κή της εορτής της Ανάστασης. Απότην Κυριακή των Βαΐων, αρχίζει ου-σιαστικά η λεγόμενη Μεγάλη Εβδο-μάδα ή Εβδομάδα των Παθών.

Κατά την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμ-βικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όπου κατάτους συγγραφείς των Ιερών Ευαγγελίων, οι Ιουδαίοι τον υπο-δέχθηκαν κρατώντας βάϊα ή βάγια (κλάδους φοινίκων) καιαπλώνοντας στο έδαφος τα φορέματά τους ζητωκραύγα-ζαν «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρί-ου».

Κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού, η εορτήτης ανάμνησης αυτής τελούνταν μαζί με την ανάσταση τουΛαζάρου. Αργότερα η ανάσταση του Λαζάρου, μετατέθηκεκατά μία ημέρα πριν, το λεγόμενο Σάββατο του Λαζάρου.Σήμερα η Κυριακή αυτή, τόσο στην Ανατολική όσο και στηΔυτική Εκκλησία, θεωρείται ως η αρχή των Αγίων Παθών.

Αρχικά, η κατάλυση ψαριών, λαδιού και κρασιού την ημέ-ρα αυτή, θεωρήθηκαν ασυμβίβαστα προς την ιερότητα τηςΜεγάλης Εβδομάδας και της ακολουθούμενης νηστείας, (Με-γάλη Τεσσαρακοστή). Όμως, όλα αυτά για το χαρμόσυνο χα-ρακτήρα της ημέρας προσαρμόστηκαν ανάλογα.

Η παραπάνω ανάμνηση τιμάται ιδιαίτερα με εξέχουσαυμνολογία και μεγαλοπρεπή λειτουργία, στο τέλος της οποί-ας διανέμονται βάγια που έχουν προηγουμένως ευλογηθείκατά την ακολουθία του όρθρου. Σημειώνεται ότι στιςπρώτες εκκλησίες, εορταζόταν η μνήμη αυτή με αναπαρά-σταση του γεγονότος.

Στην Αιτωλία, την Κυριακήτων Βαΐων, τα βάγια που θαμοίραζε ο παπάς, τα έφερνανστην εκκλησία οι νεόνυμφες,οι νύφες δηλαδή της προ-ηγούμενης χρονιάς. Η κάθε νε-όνυμφη, έφερνε στην εκκλη-σία πρωί - πρωί, ένα κάνιστρομε βάγια, τα οποία είχε φρον-

τίσει η ίδια με ιδιαίτερη επιμέλεια, απ’ την προηγούμενη ημέ-ρα. "Μάλιστα όποια φέρει πρώτη τα βάγια στην εκκλησιά,αυτή και θα πρωτογεννήσει αγόρι".

Μεγάλη ΕβδομάδαΗ Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐ-

ων το βράδυ, όπου τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου, καιτελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Όλη αυτή η εβδομάδα είναιαφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού. Ονομάζε-ται Μεγάλη από την ανάμνηση των γεγονότων που δια-δραματίζονται καθ’ εκάστη των ημερών αυτής, τα οποία καιθεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά για τη χριστιανική θρησκεία.

Η Μεγάλη Εβδομάδα λέ-γεται επίσης και “Αγία Εβδο-μάδα”, σε διάκριση της “Κα-θαρής Εβδομάδας” που είναι ηπρώτη εβδομάδα των νηστειώντης Μεγάλης Τεσσαρακοστής,αλλά και όλων των άλλωνεβδομάδων του έτους. Λέγεταιεπίσης και “Εβδομάδα ξηρο-φαγίας”, επειδή ακολουθείται αυστηρή νηστεία. Παλιότεραλεγόταν και “άπρακτος εβδομάς” αφού εκτός από την αυ-στηρή νηστεία, συνηθίζονταν και η πλήρης αποχή από κάθεεργασία.

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, σύμφωνα με το τηρούμενο Τυ-πικό, καθεμιά απ' τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, εί-ναι αφιερωμένη σε κάποιο ή κάποια επιμέρους περιστατικάτων Παθών.

Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιω-σήφ, του γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στην Παλαιά Δια-θήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστόςκαι ξεράθηκε μ' ένα του λόγο.

Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην παραβολή τωνΔέκα Παρθένων. Η παραβολή αυτή συμβολίζει την πίστη καιτην προνοητικότητα. Τη Μεγ. Τρίτη το βράδυ στις εκκλησιές,ψάλλεται το περίφημο τροπάριο που έγραψε η μοναχή Κασ-σιανή, “Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις.....”

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη τηςαμαρτωλής γυναίκας που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστόκαι άλειψε τα πόδια του με μύρο.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2015 6 TO ∞¶√∫√Àƒ√

Μεγαλοβδομαδιάτικα ήθη και έθιμα του Απόκουρου

Συνέχεια στη σελ. 7

TO ∞¶√∫√Àƒ√ Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2015 7

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι αφιερωμένη στο Μυστικό Δεί-πνο, στην προσευχή στην Γεσθημανή, στην προδοσία τουΙούδα, στη σύλληψη του Ιησού, στην ανάκριση από τον Άννα,στην Άρνηση του Πέτρου και στην καταδίκη του Χριστού απότον Καϊάφα. Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφονται τα κόκκινααυγά, ενώ το βράδυ, μετά το πέρας της ακολουθίας του Όρ-θρου της Μεγ. Μαρασκευής (τελείται το βράδυ της Μεγ. Πέμ-πτης), νεαρές κοπέλες φκειάχνουν ή στολίζουν με λουλούδιαή στρώνουν όπως λένε τον Επιτάφιο, για νάναι έτοιμος τοπρωί στην Αποκαθήλωση.

Η Μεγάλη Παρασκευή εί-ναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθηκαι στη Σταύρωση. Γίνεται ηπεριφορά του ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ.

Το Μεγάλο Σάββατο είναιαφιερωμένο στην Ταφή τουΧριστού και στην Εις ΆδουΚάθοδον.

Μεγάλη ΠαρασκευήΗ Μεγάλη Παρασκευή έχει ιδιαίτερη σημασία και γιορ-

τάζεται με κατάνυξη σ’ όλα τα μέρη. Την ημέρα αυτή γίνε-ται η κορύφωση του Θείου Δράματος, όπου κορυφώνονταιτα Πάθη του Χριστού και γίνεται η Σταύρωση το ξημέρωματις ίδιας μέρας.

Τις πρωϊνές ώρες, κατά τις 8:00 π.μ. τελείται η ακολουθίατων Μεγάλων Ωρών.

Παλιότερα οι γυναίκες μοιρολογούσαν και κλαίγανε γιατον Χριστό, ενώ άλλοι προσκυνούν και αποτίουν φόρο τι-μής στον Σταυρωθέντα Χριστό. Απ' τα ξημερώματα της ίδιαςμέρας ετοιμάζεται και ο Επιτάφιος.

Περί το μεσημέρι της ημέρας, οΧριστός αποκαθηλώνεται απ’ τοΣταυρό και τοποθετείται στον Επι-τάφιο όπου θα γίνει η περιφορά τουτο βράδυ. Όλη την ημέρα οι καμπά-νες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελ-λάδα και παραδοσιακά απαγορεύεταικάθε εργασία ενώ γίνεται αυστηρό-τατη νηστεία, απαγορεύεται δε η κα-τάποση λαδιού.

Πολλοί έπιναν ξύδι στο οποίο εί-χαν αναμείξει καπνιά απ’ το τζάκι,κατά το όξος μετά χολής μεμειγμένον....

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας εκείνη τη μέρα, φτιά-χνεται ένα ομοίωμα του Ιούδα το οποίο είτε καίγεται, είτεπυροβολείται και εν συνεχεία καίγεται. Επίσης την ίδια μέραπολλοί πιστοί επισκέπτονται τους τάφους συγγενών και φί-λων κάνουν επισκέψεις σε ξωκλήσια, αυτή τη μέρα κάνουντην εκταφή των νεκρών, όπου αυτό συνηθίζεται και βεβαί-ως αν έχει περάσει το απαιτούμενο διάστημα.

Τις πρωινές ώρες, τα παιδιά, κρα-τώντας έναν ξύλινο σταυρό, που είχανφκειάξει κι είχαν βάψει μαύρο τηνπροηγούμενη μέρα, περιφέρονταν απόσπίτι σε σπίτι κι έλεγαν τα κάλαντα τηςΜεγάλης Παρασκευής, ένα εξαιρετικόμελώδισμα πλήρως ταιριασμένο στηνιερότητα της ημέρας.

Το βράδυ ψάλλεται ο όρθρος τουΜεγ. Σαββάτου, το Κύματι θαλάσσης....., τα περίφημα Εγ-κώμια, με το “Η ζωή εν τάφω”..., το “Άξιον εστί”,.... “Αι γε-νεαί αι πάσαι”...., γίνεται η περιφορά του Επιταφίου, προ-ηγείται ο Σταυρός έπονται τα εξαπτέρυγα, ακολουθεί ο Επι-τάφιος, πιο πίσω η πομπή των πιστών. Όταν ολοκληρωθείη περιφορά, ο Επιτάφιος κι ολόκληρη η πομπή στέκεται στηνπόρτα της εκκλησίας.

Εκεί γίνεται η περίφημη στιχομυθία μεταξύ ιερέως καιψάλτου μπροστά στην κλειστή πόρτα του Ναού:

Ιερέας: “Άρατε πύλας οι άρχοντες υμών· και επάρθη-τε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο βασιλεύς της δόξης.”

Ψάλτης: “Τίς έστιν ούτος ο βασιλεύς της δόξης;”Ιερέας: “Κύριος κραταιός και δυνατός, Κύριος δυνατός

εν πολέμω. Κύριος των δυνάμεων, αυτός έστιν ο βασιλεύςτης δόξης.” Στο σημείο αυτό ο ιερέας κλωτσά την πόρτα κιαυτή ανοίγει διάπλατα κι έτσι εισέρχεται τροπαιούχος η πομ-πή στο Ναό.

Ο Επιτάφιος εν τω μεταξύ, είναι έξω απ’ την πόρτα τουΝαού, σηκώνεται λίγο ψηλότερα και οι πιστοί περνάνε απόκάτω παίρνοντας ευλογία (“για να τους πιάσει η χάρη” όπωςλένε) και μπαίνουν ξανά στην εκκλησιά.

Τα κάλαντα της Μεγάλης ΠαρασκευήςΣε άλλες περιοχές εμφανίζονται και με το όνομα της Πα-

ναγιάς το κλάμα.

Κάλαντα Μεγάλης Παρασκευής ή Επιτάφιος θρήνοςΣήμερα μαύρος ουρανόςσήμερα μαύρη μέρα

σήμερα όλοι θλίβονταικαι τα βουνά λυπούνται

σήμερα έλαβαν βουλήοι άνομοι Οβραίοι

οι άνομοι και τα σκυλιάκι οι τρισ’ καταραμένοι

για να σταυρώσουν το Χριστότων πάντων Βασιλέα

κι ο Κύριος ηθέλησενα μπεί σε περιβόλι

να λάβει δείπνο μυστικόνα τον συλλάβουν όλοι

κι η Παναγιά η Δέσποινακαθόταν στο θρονί της.

τας προσευχάς της έκανεγια το μονογενή της

φωνή ακούστη εξ ουρανούκι απ’ αρχαγγέλου στόμα.

φθάνουν κυρά μ’ οι προσευχέςφθάνουν και οι μετάνοιες

το γιό σου τον επιάσανεκαι στον χαλκιά τον πάνε

χαλκιά – χαλκιά φκειάξε καρφιάφκειάξε τρία περόνια

και κείνος ο παράνομοςβαρεί και φκειάχνει πέντε

συ Φαραέ που τάφκειαξεςεσύ να μας διατάξεις

βάλτε τα δυό στα πόδια τουτ’ άλλα τα δυό στα χέρια

το πέμπτο το φαρμακερόβάλτε το στην καρδιά του.

να τρέξει αίμα και νερόσαν λιγωθεί η καρδιά του.

Η Παναγιά σαν τάκουσεέπεσε απ’ το θρονί της

τρία σταμνιά της ρίξανεπέντε κανάτια μόσχο

για να της έρθει ο λογισμός

για να της έρθει ο νούς της

και σαν της ήρθε ο λογισμόςκαι σαν της ήρθε ο νούς της

ζητεί μαχαίρι να σφαχτείζητεί γκρεμό να πέσει

παίρνει το δρόμο το στρατίστρατί, το μονοπάτι

το μονοπάτι έβγαζεμεσ’ του ληστού την πόρτα

βλέπεις εκείνον τον γυμνότον παραπονεμένο

οπού φορεί πουκάμισοστο αίμα βουτηγμένο

εκείνος είναι ο γιόκας σουκι εμέ ο δάσκαλός μου......

Γιώργος Κ. Σαγώνας

Περισσότερα Λαογραφικά στοιχεία της περιοχής, φω-τογραφίες, βίντεο, μπορείτε να βρείτε στο site:

Μεγαλοβδομαδιάτικα ήθη και έθιμα του Απόκουρου

Νέες και ΝέοιΧρυοοβιτσάνοι της πρώτης, δεύτερης, τρίτης... γενιάς.

Απευθύνομαι σε Σας για να σας πω ότι η Αγαπημένη μαςΧρυσοβίτσα θα ζήσει αν εσείς τη φροντίσετε.

Εμείς οι παλιότερες από σας γενιές που είχαμε τηΧρυσοβίτσα ως τόπο γέννησης, τη βιώσαμε, τη ζήσαμε,την περπατήσαμε, την τραγουδήσαμε, τη νοσταλγήσαμε,την ονειρευτήκαμε, αλλά και τη φροντίσαμε στο μέτροτου δυνατού. Οι γενιές όμως έρχονται και παρέρχονται,ο τόπος μένει.

Από τούτο τον τόπο πέρασαν πολλές γενιές. Εδώ γεν-νήθηκαν, από τούτο το χώμα ανατράφηκαν, εδώ πήραντα πρώτα πνευματικά εφόδια, εδώ οπλίστηκαν με ηθικέςαξίες, με δυναμισμό και πάθος για δημιουργία και προ-κοπή. Και πέτυχαν στη ζωή όπου και αν βρέθηκαν, με ό,τικι αν καταπιάστηκαν.

Όμως η Χρυσοβίτσα ως γεωργοκτηνοτροφικό κέντροπαραγωγής που έσφυζε από ζωή και κίνηση όπως την ξέ-ραμε εμείς οι μεγαλύτεροι, τελειώνει. Η ελάττωση τωνμονίμων κατοίκων έχει φθάσει σήμερα σε δραματικό στά-διο. Η πρώτη γενιά φθίνει χωρίς να ανανεώνεται, το χω-ριό μετατρέπεται βαθμιαία σε τόπο ξεκούρασης και ανα-ψυχής. Σε σας πέφτει, λοιπόν, το βάρος κι η ευθύνη τηςφροντίδας αυτού του τόπου.

Η δική σας σύγχρονη σκέψη και ο δυναμισμός θα ξε-περάσει κάθε εμπόδιο ώστε να συντηρήσουμε ο καθέναςμας την πατρογονική του εστία που χτίστηκε με τις στε-ρήσεις, το μόχθο και τον ιδρώτα των προγόνων μας, ώστενα μην υπάρξουν άλλα χαλάσματα, να μην υπάρξουν ερει-πωμένα σπίτια, να μην υπάρξουν χορταριασμένες αυλέςκαι όλα τα τζάκια να καπνίσουν πάλι μόνιμα ή περιοδικά.

Σας θέλουμε, λοιπόν, επισκέπτες της το Σαββατοκύ-ριακο, το τριήμερο, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, το κα-λοκαίρι.

Σας θέλουμε συμμέτοχους στις εκδηλώσεις μας,στις εκδηλώσεις του χωριού, ιδιαίτερα τον Δεκαπεν-ταύγουστο στο Αντάμωμα των Απανταχού Χρυσοβιτσά-νων. Από τώρα κλείνουμε το μεγάλο ραντεβού όλοι οιΧρυσοβιτσάνοι «όπου γης» και είναι τούτο και ανακοίνωσηκαι πρόσκληση συγχρόνως. Έλα στο πανέμορφο φυσικότοπίο και στο καθαρότατο περιβάλλον στον τόπο που ανα-παύονται οι ιερές μορφές των προγόνων σου, που πάν-τα κάτι «περιμένουν». Έλα στον πολιούχο Αϊ-Γιώργη καιστα γραφικά μας εξωκλήσια που δημιούργησε η βαθειάπίστη και η ευσέβεια των προγόνων μας.

Επικοινωνήστε μεταξύ σας Τώρα. Για σας τις Νέες καιτους Νέους η επικοινωνία είναι πολύ εύκολη. Επικοινω-νήστε, λοιπόν, βρεθείτε, γνωριστείτε, συζητήστε για τοχωριό, για τις εκδηλώσεις του χωριού, προτείνετε να γί-νουν περισσότερες.

Έλα να πάρεις τη σκυτάλη ώστε «Να γίνεις εργοτό-μος, φυτευτής, διαφεντευτής του τόπου σου» (στίχοι Κ.Παλαμά), της Αγαπημένης Χρυσοβίτσας κι εμείς οι πα-λιοί θα μείνουμε δίπλα σου σε ό,τι μας χρειαστείς.

Ο Σύλλογός μας διατηρεί ακόμη στις εκδηλώσεις με-γάλο αριθμό προσερχόμενων. Με τη δική σου μαζική πα-ρουσία θα ξαναγίνουμε ο μεγαλύτερος και πιο αποδοτι-κός Σύλλογος.

Με θερμούς χαιρετισμούς Ο Πρόεδρος του Συλλόγου

Γιάννης Καφφέζας

Η Χρυσοβίτσα ανήκει στη νέα Γενιά

Συνέχεια από τη σελ. 6

1 Ηθος, είναι το σύνολο των ψυχικών χαρακτηριστικώνκάθε ανθρώπου. Ήθη λέγονται οι αντιλήψεις ενός λαού γιατην ηθική και κοινωνική συμπεριφορά. Είναι οι γενικές αρ-χές Δικαίου, οι θεμιτοί τρόποι συμπεριφοράς του κοινωνι-κού ανθρώπου, που μεταβάλλονται στο πέρασμα των ετών,που διαφέρουν από τόπο σε τόπο και απηχούν την τρέχουσαηθική μιας κοινωνίας. Δηλαδή τα ήθη ορίζουν αξίες, σχέσεις,συμπεριφορές.

2 Τα ήθη και έθιμα, οι δοξασίες, οι προλήψεις, οι θρύ-λοι και οι παραδόσεις ενός λαού συνθέτουν την κοινωνικήτου ζωή. Επιπρόσθετα σ’ όλα αυτά αντικαθρεφτίζεται κι απει-κονίζεται η ιδιορρυθμία του φυσικού και συναισθηματικούκόσμου του λαού μας, ενώ ως κάποιο βαθμό όλα αυτά, κα-ταδεικνύουν το δείκτη της ευφυΐας του.

3 Η παράδοση, δεν είναι κάτι το στατικό, κάτι που λι-μνάζει. Είναι στοιχείο ζωής κι ακολουθεί τους νόμους της,που διαιωνιζόμενο μέσα στο παρελθόν, στο χτες, γίνεται σή-μερα και γονιμοποιεί το αύριο κι είναι η παράδοση η πι-στοποίηση της ταυτότητας του λαού.

4 Ο Ίων Δραγούμης έγραφε: «....Πήγαινε λοιπόν στα δη-μοτικά τραγούδια, στη δημοτική τέχνη και στη χωριάτικηκαι τη λαϊκή ζωή για να βρεις τη γλώσσα σου και την ψυχήσου, και με αυτά ως εφόδια αν έχεις μέσα σου ορμή και τόλ-μη, θα πλάσεις ότι θέλεις, παράδοση και πολιτισμό, αλή-θεια και φιλοσοφία κι ανάπτυξη και οικονομική ευημερία....«.

www.laografika.gr

Σε κάποια χωριά της ορεινής Τριχωνίδας, τουλάχιστονως τη δεκαετία του ’60, κυκλοφορούσαν παραλλαγέςδημοτικού τραγουδιού που είχαν να κάνουν με το άδο-

ξο τέλος του κλέφτη Κωσταντέλου και της παρέας του. Το σκηνικό της εξόντωσής του στήθηκε στα «Σισμανέι-

κα σπίτια»* της Αράχωβας Ναυπακτίας. Σύμφωνα με την πρώ-τη παραλλαγή του δημοτικού αυτού τραγουδιού, ο Κω-σταντέλος είχε βαφτίσει τα παιδιά της γυναίκας του Σισμάνηκαι είχε προσκληθεί φιλικά από αυτήν, για να φάνε και να πι-ούν. Στην πραγματικότητα η κουμπάρα συνωμότησε μετους εχθρούς του Κωσταντέλου και τους διευκόλυνε να εξον-τώσουν τον κουμπάρο της.

Σύμφωνα με την πρώτη παραλλαγή, αυτοί που σκότωσαντον «φοβερό τον κλέφτη» ήταν ο Σπαθιάς και ο Θανασού-λας. Σύμφωνα με τη δεύτερη, θύματα προδοσίας έπεσαν καιοι τρεις. Φαίνεται ότι περισσότερο αξιόπιστη είναι η πληρο-φορία που μας δίνει η δεύτερη αυτή εκδοχή. Γιατί στην πα-ραλλαγή αυτή διαβάζουμε:

Μαύρη κουμπάρα Γιώργαινα, παλιά μου φιλενάδα, τ’ είν’ το κακό που έκαμες στους φίλους τους κουμπάρους;(2)

Ωστόσο στην τρίτη εκδοχή αναφέρεται ότι σκότωσανμόνο τον Κωσταντέλο, «το φοβερό τον κλέφτη».

Για Κωσταντελαίους κλέφτες μιλάει και η τέταρτη πα-ραλλαγή, όπου ο λαϊκός ποιητής ρωτάει:

Τους κλέφτες τί τους κάνατε και τους Κωσταντελαίους; Και συνεχίζοντας εξηγεί ότι ανάμεσα στους κλέφτες αυ-

τούς ήταν τόσο ο Σπαθιάς, όσο και ο Θανασούλας και ότι καιοι τρεις έπεσαν θύματα προδοσίας.

Παραθέτουμε και τις τέσσερις παραλλαγές αυτούσιες, γιανα βγάλει ο αναγνώστης τα δικά του συμπεράσματα:

1. Ο ΚΩΣΤΑΝΤΕΛΟΣΠολλές φορές τ’ αποβραδύ, πολλές φορές το βράδυπολλά τουφέκια πέφτουνε και φοβερά βροντάνε. Μηδέ σε γάμο ρίχνονται, μηδέ σε χαροκόπι·μόν’ πέφτουν στην Αράχωβα, στα Σισμανέικα σπίτια.Τον Κωσταντέλο σκότωσαν, Σπαθιάς και Θανασούλας. Το στόμα του αίμα έτρεχε, τα χείλη του φαρμάκικι η γλώσσα του αηδονολαλεί σαν το χελιδονάκι:― Κι εσύ, κουμπάρα Γιώργαινα, παλιά μου φιλενάδα,

το λάδι, που ’χω στα παιδιά, να πέσει να τα κάψει,για την απ’στιά που κάματε...

2. ΤΟΥ ΚΩΣΤΑΝΤΕΛΟΥΤο μάθατε τι έγινε στα Σιουσμανέικα σπίτια; (Κάτσε να γίνει ο καφές και φέρτε τη σαλάτα).Τον Κωσταντέλο βάρεσαν, Σπαθιά και Θανασούλα. ― Μαύρη κουμπάρα Γιώργινα, παλιά μου φιλενάδα, τ’ είν’ το κακό που έκανες στους φίλους τους κουμπάρους; ― Δεν φταίω εγώ η Γιώργινα, παλιά σου φιλενάδα. ― Το λάδι που ’χω στα παιδιά ν’ ανάψει να τα κάψει, τις φορεσιές που σού ’φτιαξα, μαύρη να τις φορέσεικαι τα φλωριά τα κέρασα να στ’ χειώσουν να τα φάνε.

3. Ο ΚΩΣΤΑΝΤΕΛΟΣΠολλά ντουφέκια πέφτουνε και θλιβερά βροντάνε. ― Μήνα σε γάμο πέφτουνε, μήνα σε πανηγύρι; ― Ούτε σε γάμο πέφτουνε ούτε σε πανηγύρι, μόν’ πέφτουν στην Αράχωβα στα Σουσμανέικα σπίτια. Τον Κωσταντέλο βάρεσαν, τον φοβερό τον κλέφτη. Κι ο Κωσταντέλος φώναξε κι ο Κωσταντέλος λέει: ― Μαρή κουμπάρα Γιώργαινα, μαρή κουμπαροπούλα,το λάδι που ρ’ξα στα παιδιά, ν’ ανάψει να τα κάψει!

4. Ο ΚΩΣΤΑΝΤΕΛΟΣ― Εσείς βουνά Βενέτικα, βουνά της Καλαφρούζας, τους κλέφτες τι τους κάνατε και τους Κωσταντελαίους; ― Όλον τον Μάρτ’ εδώ ήτανε και λίγο απ’ τον Απρίληκαι πίσω απάνω κάνανε κατ’ τα Κραββαρτοχώρια. Πάνε κατ’ την Αράχωβα, κατ’ τους παλιούς κουμπάρους. Κι εκεί ντουφέκια ακούστηκαν, μια παταριά μεγάλη. Τον Κωσταντέλο βάρεσαν, Σπαθιά και Θανασούλα.

Με βάση τις τέσσερις αυτές παραλλαγές, μπορούμε νασυμπεράνουμε τα εξής:

α) Οι τρεις κλέφτες ήταν συμπαθείς στην κοινή γνώμη.Ο λαϊκός ποιητής δεν συγχωρεί το γεγονός ότι τον Κω-σταντέλο πρόδωσε η ίδια η κουμπάρα του. Γι’ αυτό και τοθύμα διατυπώνει τη βαριά κατάρα για τα βαφτιστήρια του:

Το λάδι πού ’χω στα παιδιά να πέσει να τα κάψει!...β) Ο λαϊκός ποιητής δεν μας λέει ποιοί σκότωσαν τον Κω-

σταντέλο και τους άλλους δυο. γ) Στη συμπλοκή που έγινε στα Σισμανέικα σπίτια θα πρέ-

πει να πιάστηκε κυριολεκτικά φονική μάχη εφόσον:

Πολλά ντουφέκια πέφτουνε και θλιβερά βροντάνε.(3)

Αυτό το «θλιβερά» επιβεβαιώνει τη συμπάθεια του ποι-ητή για το θύμα ή τα θύματα. Ως προς τη μάχη, πάλι, που έγι-νε, διαβάζουμε στην 4 παραλλαγή:

Κι εκεί ντουφέκια ακούστηκαν, μια μπαταριά μεγάλη. δ) Η επιχείρηση εξόντωσης των Κωσταντελαίων θα πρέ-

πει να έγινε το απόβραδο, εφόσον όπως μας πληροφορεί ηπρώτη παραλλαγή:

Πολλές φορές τ’ αποβραδύ, πολλές φορές το βράδυπολλά ντουφέκια πέφτουνε και φοβερά βροντάνε.ε) Από αισθητική άποψη μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι

και οι τέσσερις παραπάνω παραλλαγές χωρίς να είναιάκομψες επαναλαμβάνουν γνωστά εκφραστικά σχήματα,όπως: «πολλά ντουφέκια πέφτουνε», «μήνα σε γάμο ρί-χνονται» και τα όμοια.

Αυτά όσον αφορά στο άδοξο τέλος του Κωσταντέλου καιτης παρέας του. Μετά την ανάσυρσή τους από τη λήθη απο-μένει «πεδίον έρευνας λαμπρόν» ώστε ν’ απαντηθούν οι ερω-τήσεις:

― Πότε έγιναν όλ’ αυτά; ― Ο Κωσταντέλος ήταν μόνο κλέφτης ή και παράνομος; ― Μήπως άραγε οι Κωσταντελαίοι έπεσαν θύματα κα-

ταδιωκτικού αποσπάσματος; Γενικά γιατί ο ποιητής τηρεί σιγή για το ποιοί σκότωσαν

τον Κωσταντέλο; Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις στα παραπάνω, ένα εί-

ναι βέβαιο: πως ο ελληνικός λαός μόνο ένα πράγμα δεν μπο-ρεί να συγχωρήσει: την προδοσία, όποια κι αν είναι τα κίνητρατου προδότη.

Κατά τα άλλα, σύμφωνα με τον Ντίνο Μακρυγιάννη,εδώ χτυπήθηκαν ληστές και ήταν και κουμπάροι,ο Θανασιάς και ο Σπαθιάς, διαβόητος Κωνσταντέλλος.

Ευάγγελος Κ. Μιλλεούνης

* Οι Σισμαναίοι ήταν οικογένεια αρματολών, ανάμεσαστους οποίους ξεχώριζε ο Κωνσταντίνος Σισμάνης, αρμα-τολός επικεφαλής σώματος Κραββαριτών. Τον σκότωσαν Αλ-βανοί μισθοφόροι που υπηρετούσαν τον αντίπαλό τουΛώρη, αρματολό του Λιδωρικίου. Για την οικογένεια των Σι-σμαναίων βλέπε το ενδιαφέρον ιστορικό έργο του Ντίνου Νικ.Μακρυγιάννη με τίτλο “Κραβαρίτες αγωνιστές”, Ναύπακτος2010, σσ. 105-107.

Σημ.: Το υλικό για τη σύνθεση του άρθρου αυτού είναιεξαντλημένο από μια συλλογή λαογραφικών στοιχείων(δημοτ. τραγουδιών, αινιγμάτων και παραμυθιών) που μαςπροσκόμισαν οι μαθητές της Α’ Γυμνασίου στη διετία 1960-62.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2015 8 TO ∞¶√∫√Àƒ√

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΑΠΟΗΧΟΙ

ΦΟΝΙΚΟ ΣΤΑ ΣΙΣΜΑΝΕΪΚΑ ΣΠΙΤΙΑ

ΚΩΣΤΑΣ Φ. ΔΙΑΛΕΤΗΣ ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ

Ενηλίκων και Παίδων τ. Επιμελητής Princ. Alexandra Hospital Harlow UK

τ. Επιμελητής Β’ Γεν. Νοσοκομείου Καρπενησίου Επιμελητής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

• Χειρουργική άκρας χείρας • Μικροχειρουργική • Αθλητικές κακώσεις - αρθροσκόπηση

• Αρθροπλαστικές αρθρώσεων • Οστεοπόρωση • Ποδολογία Δέχεται με ραντεβού

Δέχεται βιβλιάρια Δημοσίου και Ενόπλων Δυνάμεων Ηρακλείτου 104 Πάτημα Χαλανδρίου • Τηλ: 210 6019093, Κιν: 6945233676

Ο Κων. Διαλέτης είναι γιος του Αντιστράτηγου ε.α. Φωκίωνα Διαλέτη

Θεόδωρος Φιλιππόπουλος M.D. Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Διπλ. American Board of Opthalmology Associate Harvard Medical School

Ιατρείο: Athens Vision, Λ. Συγγρού 328-330, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17673

Τηλ.: 210 9595215 • Fax: 210 9515120 Λ. Κηφισίας 76 & Πάρνωνος Μαρούσι, Τ.Κ. 15125

Τηλ.: 210 6125325 • Κιν.: 6937070198 e-mail: tfilip@athensvision.gr

Dr. ΜΑΡΙΑ - ΕΙΡΗΝΗ Δ. ΝΤΖΑΜΙΛΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ

Dr. med.dent Π.Π. ΓΕΡΜΑΝΟΥ 101 Ν. ΕΛΒΕΤΙΑ (ΒΥΡΩΝΑΣ)

ΔΕΧΕΤΑΙ: ΚΑΤΟΠΙΝ ΡΑΝΤΕΒΟΥΔΕΥΤ.-ΤΕΤ.-ΠΕΜ.: 6-8:30 Μ.Μ. ΤΡΙΤ.-ΠΕΜΠ.: 11 π.μ.-13:00 .μ.μ.

ΤΗΛ.: 210 7643969 - ΚΙΝ.: 6973769177

ΚΑΛΟΓΕΡΗ ΒΑΡΒΑΡΑΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ

τ. Ειδ/νη “Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ”

συνεργάτης Β’ ΠΑΘ/ΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ “ΙΑΣΩ GENERAL”

συνεργάτης Β’ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ “ΙΑΣΩ GENERAL”

ΔΕΧΕΤΑΙ: ΤΡΙΤΗ-ΠΕΜΠΤΗ 16.00-19.00 ΚΑΤΟΠΙΝ ΡΑΝΤΕΒΟΥ

ΚΥΔΩΝΙΩΝ 27 ΒΥΡΩΝΑΣ 16232 ΑΘΗΝΑ

ΙΑΤΡΕΙΟ: 210 7666767 ΚΙΝΗΤΟ: 6976674864

ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΩΝ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ - ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ τέως Δημοτική Σύμβουλος Θέρμου

Ακαδημίας 57 Αθήνα Τηλ. 210 3615276 • Οικίας: 210 9018152

ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΟ εντός σχεδίου

άρτιο και οικοδομήσιμο 530μ2

στο χωριό Άνω Χρυσοβίτσα τηλ.: 2109353782

Ψαρών 1 Κηφισία • Τηλ.: 210 6253718 • Τ.Κ. 14561