ÖNSÖZ

2011 yılında DPT projesi ile kurulan Laboratuvarımız faaliyetlerine2013 yılında başlamıştır. Laboratuvarımız; Toprak AnalizLaboratuvarı, Kültür-Tabiat Varlıkları Belgeleme ve AnalizLaboratuvarı, Spektroskopik Analiz ve Ölçüm Laboratuvarı,Kromatografik Analiz Laboratuvarı olmak üzere 4 ana bölümlehizmet vermektedir. Merkezi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarıgerek bölgesel ihtiyaçlara cevap vermek gerekse Üniversitemizbünyesinde yürütülen Ar-Ge çalışmalarına destek olmak için vargücü ile çalışmaya devam edecektir.

Merkezi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı Müdürlüğü

Gaz Kromatografisi-KütleSpektrometresi (GC-MS), kapilerkolondan oluşan gaz kromatografiünitesi ve kütle spektrometredenmeydana gelmektedir. Molekülyapısı sıcaklığa dayanabilen veuçucu hale geçebilen maddelerinanalizlerinin yapılabildiği biryöntemdir. GC-MS, bir karışımdabulunan moleküllerinayrıştırılması, tanımlanması vemiktarının belirlenmesi amacı ilekullanılan oldukça etkili bircihazdır. Karışımı oluşturanmoleküllerin kolonla olanetkileşimlerindeki farklılıklardandolayı kolonu terk etme sürelerideğişiklik gösterir. Kolondanayrılan moleküller değişensürelerde kütle spektrometresineulaşır. Burada moleküller iyonizefragmentlere dönüştürülür ve

fragmentlerin kütle/yükoranlarına göre tespitigerçekleştirilir.

Uygulama Alanları: GC-MS,günümüzde hava, toprak ve suanalizlerinde (fenol, aldehittayinleri), tarım ve gıda güvenliğiile ilgili düzenlemelerde (herbisit,pestisit, hidrokarbon tayinleri),ilaç geliştirme ve üretimsüreçlerinde, polimer vepetrokimyasal analizlerde(doymuş ve doymamışhidrokarbon tayinleri) hattagezegenlerin atmosferbileşenlerinin tanımlanmasıamacı ile astrokimya alanlarındakullanılmaktadır.

Yüksek Perfomanslı SıvıKromatografisi (HPLC), birkarışımda bulunan bileşenleriayıran, her bir bileşeni tanımlayanve bileşenlerin karışım içindekimiktarlarını belirleyenkromatografik bir yöntemdir.Genel olarak metot; sıvı birörneğin, taşıyıcı sıvı faz yardımı ilekolona aktarılmasına ve kolon-örnek etkileşimine bağlı olarakbileşenlerine ayrıştırılmasınadayanmaktadır. Kolondan farklızamanlarda ayrılan bileşenlerin,dedektör tarafından tespitedilmesi sayesinde elde edilenveriler, bileşenlerin nitel ve nicelolarak değerlendirilmesine imkanvermektedir. Mevcut sistem;gradient pompa, oto örnekleyici,floresans dedektör, photodiode-array dedektör,

refraktif indeks dedektör, kolonfırını ve degassing ünitesindenoluşmaktadır.

Uygulama Alanları: HPLC, kimya vebiyokimya araştırmaları için yaygınşekilde kullanılan bir sistemdir.Kompleks karışımların analizinde,kimyasal bileşiklerinsaflaştırılmasında kullanılmaktadır.Ham maddelerin saflıkderecelerinin belirlenmesinde,ürün geliştirme süreçlerininkontrolü ve geliştirilmesinde, sonürün değerlendirmeçalışmalarında, ürün stabilitesiveya bozunmasınınbelirlenmesinde HPLC'denfaydalanılmaktadır. HPLC, hava vesu kirliliklerinin analizinde, pestisitseviyesinin belirlenmesinde venarkotik incelemelerde dekullanılmaktadır.

Jel geçirgenlikkromatografisi/boyut ayrımkromatografisi (GPC/SEC),protein, doğal ve sentetikpolimerler gibi tümmakromoleküllerin molekülerkütlelerinin ve moleküler kütledağılımlarının belirlenmesi içinkullanılan, oldukça hızlıve güvenilir bir yöntemdir.Mevcut sistem, otomatiknumune ve çözücü aktarmamodülü (GPC otomatikörnekleyici,degasser, isokratik pompa,otomatik enjeksiyon bloğu),kolon fırını,ışık saçılımdedektörü (molekül kütlesi

için),kırılma indisi (RI) dedektörü(konsantrasyon için),Viskometre dedektörü (boyutve yapı için) ve DAD-UV (PDA)dedektöründen oluşmaktadır.

GPC/SEC'te bulunan, küçük,daire şeklinde, gözeneklipartiküller içeren kolonlar ilemoleküller boyutlarına göreayrılır. Bu yöntem ile polimerörneklerinin moleküler kütledağılımı tespit edilebilmekte vegörece moleküler kütleleribelirlenebilmektedir.

Kızılötesi (IR) Spektroskopisi; temelolarak kızılötesi ışığın incelenenmadde tarafından soğurulmasınadayanır. FTIR-ATR ünitesi ileabsorpsiyon bantlarının dalgaboyunda azalma meydanagetirilerek daha az emekle ve örnekkalınlığından bağımsız olaraksoğurganlığı çok fazla olabilen farklımaddelerin spektrum analizlerineolanak sağlamaktadır. Bu cihaz ile,her türlü katı, sıvı ve gaznumunelerin kalitatif ve kantitatifanalizleri yapılabilmektedir. Cihazorta ve uzak infrared bölgede (7.400- 375 cm-1) çalışmaktadır.Diğer bir teknik olan RamanSpektroskopisi ise moleküldekibağların ışığı esnek olmayan şekildesaçmasıyla çalışır. Raman saçılımıancak titreşim sırasında değişen bağkutuplaşmasıyla gerçekleşir.

Bu yüzden kızılötesi-aktifliğiolmayan moleküller eğerkutuplaşma değişimigerçekleştirebiliyorlarsa Raman-aktifözellik gösterirler.Bundan dolayı bu iki spektroskopikyöntem birbirlerini tamamlayıcıdır.Raman cihazı 1064 nm InGaAs laser(max. 2W) kullanmaktadır.

Kullanım Alanları: FTIRspektroskopisi, özellikle kimya veeczacılık alanlarında, malzemetestlerinin kalite kontrolaşamasında, araştırmalarda veakademik çalışmalarda oldukça sıkkullanılmaktadır. Özellikle ATRtekniği polimer, köpük, tekstil, boya,sır gibi kaplama maddelerinanalizlerinde oldukça etkindir.Raman Spektroskopisi, Malzemebilimi, kimya, doğa bilimleri, jeolojikbilim, değerli maden bilimi, adli tıp,arkeoloji ve sanat alanlarında etkilibir biçimde kullanılmaktadır.

Raman saçılması sırasında saçılanışığın enerjisinde molekül ileetkileşen ışığınkine göre oluşanfazlalık veya azlık ışıkla etkileşenmolekülün titreşim enerjidüzeyleri arasındaki enerji farklarıkadardır. Bu nedenle Ramansaçılmasının spektroskopikincelenmesi ile de moleküllerintitreşim enerji düzeyleri hakkındabilgi edinilebilir. Bu tür birspektroskopik yöntemi Ramanspektroskopisi adını alır. Buyöntemde molekül ile etkileşenışığın dalgaboyuna göre saçılanışığın dalga boyunda oluşanfarklar ölçülür.

Cihazın spektral aralığı:532 nm’de 50-3500 cm-

1 ; 780 nm’de 50-3400 cm-1

Uygulama Alanı: Görünürbölgedeki ışık kaynakları ilemoleküldeki titreşimleri inceler.

Ultraviyole ve görünür ışık (UV-Vis)absorpsiyon spektroskopi bir ışındemetinin bir örnekten geçtiktenveya bir örnek yüzeyindenyansıtıldıktan sonraki azalmasınınölçülmesidir. Işığın şiddetininazalması absorplamanın arttığınıgösterir. Örneğin derişimi belirli birdalga boyundaki absorpsiyonunuölçerek bulunur. UV-Vis spektroskopigenellikle çözeltideki moleküller veyainorganik iyon ve komplekslerinölçümünde kullanılır. Birçok molekülUV veya Vis dalga boylarını absorplarve farklı moleküller farklı dalgaboylarını absorplarlar. Birabsorpsiyon spektrumu molekülünyapısını gösteren birçok absorplamabantlarından oluşmaktadır.

Floresans ve Yapı: En iyi lüminesans πbağları olan moleküllerde dahası düşükenerjili π→ π* geçişine sahip aromatikhalkalı moleküllerde görülür. Fakat bazıheterosiklik aromatik halkalar floresansözelliği göstermezler. Bunlara örnek olarakpiridin, furan, pirol ve tiyofen verilebilir.Yapısal Esnemezlik (Rijidite): Yüksekesneklik derecesi olan moleküllerinçarpışma olasılıkları yüksek olduğundanfloresans özellikleri düşüktür.

* Biyolojik ürünlerin analizinde,

* Eczacılıkta aktif madde miktarı tayininde,

* Kimyasal ürünlerin aktivitelerinin tayini yapılabilmektedir.

Atomik absorpsiyon spektrometri (AAS),elementlerin derişimlerini ölçen bir teklielement tekniğidir. Temel durumatomları hava/asetilen veya azot-oksit/asetilen alevi ile üretilmektedir.Ölçülen elemente özel kullanılan oyuklukatot lambasından yayılan ışınım mevcutalevden geçirilerek parçalı katı haldedektör tarafından ölçülür. Analiziyapılacak örnek aleve gönderilir, örneğiniçinde ilgili element mevcutsa, lambadangelen ışınımı absorplar ve böyleceışınımın şiddeti azalır. Absorplanan ışınımmiktarı örneğin içinde bulunan elementinderişimiyle doğrudan bağlantılıdır.Uygulama Alanları: Su ve Çevre Analizleri Jeokimyasal Analizler Gıda analizleri Metalurjik Analizler

Alev Fotometresi, modern teknolojilerkullanarak 5 farklı elementin (Sodyum(Na), Potasyum (K), Kalsiyum (Ca),Lityum (Li) ve Baryum (Ba))kolaylıkla ve hassas bir şekildeölçülmesini sağlayan yüksek kalite veyüksek performanslı bir cihazdır.

Merkezimizde kullanmaktaolduğumuz Elemental AnalizCihazı 900 °C’yi bulansıcaklıkta, 1-3 mg olaraktartılan katı maddelerin yakmayoluyla C,H,N,S ve O elementyüzdelerini yüksek hassasiyettetayin edebilmektedir.

Elemental analiz cihazı ile;

* Petrokimya Endüstrisi(yağlar ve türevler)* Endüstriyel Kimya (polimer)* Çevre (toprak, sediment, su,)* İlaçlar* Protein analizigibi homojen olan bütün organik bileşiklerin mikro analizi yapılabilmektedir.

Merkezimizde 7 gün 24 saathavadan azot gazını membransistemi ile ayırmakta ve bu gazsıkıştırılıp depolama ünitesinegönderecek şekilde sıvı azotüretim sistemimiz mevcuttur.Otomatik üretme ve depolamasistemine sahip ünite saatte 4 ltsıvı azot üretebilmektedir.Burada bulunan kapalı devre,Stirling çevrimi ile çalışansistem ile gaz yoğuşturularak,sıvı azot üretimi

sağlanmaktadır. Sisteme 200lt’lik tam yalıtımlı ve basınçgüvenliğine sahip bir depobağlıdır. Depo dolduğundasistem kendisini otomatikolarak kapatmakta ve sıvı azotutükettikçe otomatik olarakdevreye girip yeniden üretimegeçmektedir. Sistem tümü ileotomatik kontrollüdür.

Amacı: bilimde, deney ve hesaplamayı birleştiren hesaplamalı bilim gibi yeni metodolojilerin oluşmasını sağlamak.

Toplam Rock Bilgisayar: 20 düğüm (480 core)Rock Cluster üzerine 64 bit’lik Centos 6.5 kuruludur.Ana Bigisayar: 1 (24 core)Düğüm Bilgisayar: 19 (456 core)

Laserscanner saniyede1.000.000 nokta atarakbulunduğu ortamın 3 boyutluverisini oluşturan bir cihazdır.Totalstation ile benzer şekildelazer kullanarak bir noktanınx,y,z, verilerini elde etmektedir.Totalstaion'dan farkı,Totalstaion'da nokta alımıkullanıcının kontrolünde

bulunurken, laserscaner bunukendi yapmaktadır. Topladığıveriler bir nokta bulutu olarakgörünür. Bu nokta bulutuverisinden 2D çizimler ve 3Dmodeller oluşturulmaktadır.Haritacılık, şehir planlama,arkeoloji, mimari vb. bir çokalanda kullanılmaktadır.

GPS'den alınan koordinatlarlaya da serbest olarakoluşturulan yerel bir ağiçerisinde nokta verileri alarakbir mekanın ya datopoğrafyanınsayısallaştırılmasındakullanılmaktadır. Haritacılık,şehir planlama, arkeoloji,mimarlık vb. alanlardakullanılmaktadır.

Küresel konumlandırmasistemidir. Uydulardan alınanveriler aracılığı ile yeryüzündekiher hangi bir noktanın x,y,z,bilgilerini vermektedir. Özellikleharitacılık, şehir plancılığı,arkeoloji, mimarlık vb. alanlardakullanılmaktadır.

Makerbot Replicator 2, 3D yazıcı ile 3D modelleri oluşturulan obje ve yapıların modelleri yapılmaktadır. STL formatında alınan veriler, PLA filamentler ile oluşturulmaktadır. Tersine mühendislik, tasarım, mimarlık, arkeoloji vb. bir çok farklı alanda kullanılmaktadır.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yetkilendirilen laboratuvarımızda hem akademisyenlere hem de çiftçilere Kapsam-1 analiz hizmeti sunulmaktadır.

2016 yılında Aksaray Üniversitesi Bilimsel ve Teknolojik Uygulama veAraştırma Merkezi (ASÜBTAM) ile imzalamış olduğumuz protokol gereğiASÜBTAM bünyesinde verilen analiz hizmetlerinden üniversitemizpersoneli indirimli olarak faydalanacaktır. Verilen hizmetler ise;

Adres: Ahi Evran Üniversitesi Merkezi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı Bağbaşı Yerleşkesi Merkez / KIRŞEHİR

Tel: 0386 280 4870 Faks: 0386 280 4878E-posta: ahilab@ahievran.edu.tr

Web: http://ahilab.ahievran.edu.tr