ΜΑΘΗΜΑ:ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟ Η΄

ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2004

ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 19 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ-ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΧΩΡΟ

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ:ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗΑ.Μ. : 1340199812505

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΣΑΝ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ

Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΛΟΙΠΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

1. ΑΡΘΡΟ 8 ΤΗΣ ΕΣΔΑ2. ΑΡΘΡΟ 17 ΤΟΥ ΔΣΑΠΔ3. ΑΡΘΡΟ 12 ΤΗΣ ΟΙΚ.ΔΙΑΚ

ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

1. ΑΡΘΡΟ 57-ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ2. ΑΡΘΡΟ 1387-ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΙΚΟΥ ΒΙΟΥ3. ΑΡΘΡΟ 1520-ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

1. ΑΡΘΡΟ 3702. ΑΡΘΡΟ 370Α

Ν 1291/1981

Ν 2225/1994

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ-ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ

ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ

1. ΛΟΓΟΙ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

2. ΔΙΑΚΡΙΒΩΣΗ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΝ ΣΟΒΑΡΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ

Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ

1. ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΥ ΤΩΝ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ

2. ΣΤΑΘΜΙΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΟΜΕΝΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ

Ο ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

ΓΕΝΙΚΑ

ΜΟΡΦΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

1. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ

2. ΠΥΡΗΝΙΚΗ

3. ΕΛΕΥΘΕΡΗ-ΕΞΩΓΑΜΗ ΣΥΜΒΙΩΣΗ

ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 19 ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΧΩΡΟ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΧΩΡΟ

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΑΝΗΛΙΚΟ ΤΕΚΝΟ

1. ΑΡΘΡΟ 1520 ΑΚ

Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ

1. ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΓΙΑ ΕΓΓΑΜΗ ΣΥΜΒΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΗΤΟ

2. ΚΟΙΝΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΖΥΓΙΚΟ ΒΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 19

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ

1. ΑΠ 381/87

2. ΕΦ ΠΕΙΡ 920/83

3. ΜΟΝ ΠΡΩΤ ΑΘ 1263/79

4. ΕΦ ΑΘ 2749/1975

5. ΕΦ ΘΕΣ 189/1981

6. ΑΠ 696/1973

ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΜΟΡΦΗ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ ΣΤ :Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΚΤΗΘΗΚΑΝ ΠΑΡΑΝΟΜΑ

ΤΑΧΟΣ ΑΝ: TΟ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ 1967

ΤΣΑΚΥΡΑΚΗΣ ΣΠ :ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΝΟΒ 1993

ΦΡΑΤΖΕΣΚΑΚΗΣ ΙΩΝ :ΠΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ ΠΟΙΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1983

ΜΑΝΕΣΗΣ: ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ ΤΟΜΟΣ Γ

ΔΑΓΤΟΓΛΟΥ Π.Δ.: ΑΤΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΜΟΣ Α

ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΥ Θ: ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1998

ΚΟΥΜΑΝΤΟΣ Γ: ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 1985

ΣΠΥΡΙΔΑΚΗΣ: ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1984

ΚΟΥΝΟΥΔΕΡΗ-ΜΑΝΩΛΕΔΑΚΗ: ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ 1988

ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ-ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1993

ΠΛΑΓΙΑΝΝΑΚΟΣ Δ: ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΛΛ ΔΙΚ 1966

ΚΑΜΙΝΗΣ : ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΝΟΒ 95

ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ Π: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ.ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΤΩΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΕΩΝ ΝΟΒ 1988

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΣΑΝ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ

Η ελευθερία της πνευματικής κίνησης μπορεί να εκδηλώνεται και υπό την μορφή της επικοινωνίας μεταξυ των ανθρώπων με επιστόλες,τηλεγραφήματα,τηλεφωνήματα και,γενικότερα,με τα διάφορα μέσα ανταπόκρισης.Η ελευθερία της εκδήλωσης των στοχασμών του ανθρώπου δεν περιλαμβάνει μόνο την ελευθερία της εκδήλώσης τους προς το ανώνυμο πλήθος.αλλά και εκείνη της εκδήλωσης τους προς ενα μόνο άτομο ήπρος ορισμένα άτομα,καθώς και εκείνη της μη εκδήλώσης τους.Γι΄αυτό το απόρρητο της ανταπόκρισης αποτελεί μια απο τις μορφές της πνευματικής κίνησης του ανθρώπου,όχι δε,όπως υποστηρίζουν μερικοί συγγραφείς,προέκταση της υπό στενή έννοια προσωπικής ελευθερίας και μάλιστα συναρτώμενη με το άσυλο της κατοικίας,έστω και αν την τελευταία αύτη άποψη φαίνεται να δέχεται η Σύμβαση της Ρώμης,αφού με το άρθρο 8 παρ 1 αντιμετωπίζει τον σεβασμό της αλληλογραφίας του ατόμου σαν μορφή της προστασίας της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής μαζι με το άσυλο της κατοικίας.

Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΩΜΑΤΟΣ

Η συνταγματική κατοχύρωση του απαραβίαστου της αλληλογραφίας και εν γένει επικοινωνίας με άλλα πρόσωπα προκύπτει ηδη απο την κατοχύρωση του απαραβίαστου της ιδιωτικής ζωής του ατόμου.Η ειδική όμως και γι΄αυτο μόνη εφαρμοστέα διάταξη του αρ 19 είναι πολυ παλαιότερη της νέας διάταξης του αρ 9 παρ 1 εδ 2.Ανάγεται στο αρ 22 του Βελγικού Συντάγματος του 1831 που υιοθετήθηκε κατά πιστή μετάφραση. Το Σύνταγμα του 1975/1986/2001 κατοχυρώνει το δικαίωμα της απόρρητης επικοινωνίας στο άρθρο 19.Οριζει οτι «Το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης και επικοινωνίας με οποιονδήποτε τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο.Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις υπό τις οποίες η δικαστική αρχή δεσμεύεται από το απόρρητο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για την διακρίβωση σοβαρών εγκλημάτων.» Στην παρ 2 αναφέρει οτι «Νομος ορίζει τα σχετικά με την σύγκροτηση,την λειτουργία και τις αρμοδιότητες ανεξάρτητης διοικητικής αρχής που διασφαλίζει το απόρρητο της παρ 1.» Η παρ 3 αναφέρει οτι «Απαγορεύεται η χρήση αποδεικτικών μεσών που εχούν αποκτηθεί κατα παράβαση του άρθρου αυτού και των άρπρων 9 και 9 Α»

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Το απαραβίαστο των επιστολών –που τότε αποτελούσαν και τα μοναδικά μέσα ανταπόκρισης –διακήρυξε η Γαλλική Συντακτική συνέλευση με ψήφισμά της της 10 Αυγούστου 1789,η Διακήρυξη όμως των δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτου αγνόησε την προστασία του απόρρητου και την ίδια στάση ακολούθησαν και τα γαλλικά Συντάγματα του 1791,1793 και 1795,ενώ στις ΗΠΑ η προστασία του απορρήτου θεμελιώθηκε στη γενική διάταξη της τροπολογίας του συντάγματος που ψηφίστηκε το 1791.Απο το Συνταγμά του Βελγίου του 1831 που είχε σχετική διάταξη(αρ 22),η αρχή του απορρήτου των επιστολών ,αναγνωρίστηκε γενικά απο τα συνταγματα των διαφόρων κρατών ,που με τον καιρό την επεξέτειναν και στα άλλα μέσα ανταπόκρισης. Απο τα Συντάγματα της περιόδου του υπερ της ανεξαρτησίας αγώνος, μόνο το Πολιτικό Συνταγμά της Ελλάδας του 1827 (αρ 13 ) και το Ηγεμονικό Σύνταγμα του 1832 (αρ 38 ) περιείχαν διατάξεις γενικές που απαγόρευαν την έκδοση διαταγής για την εξέταση οποιωνδήποτε «πραγμάτων» στις οποίες θα μπορούσε να θεμελιωθεί η προστασία του απορρήτου των επιστολών.Το Σύνταγμα του 1844 διακήρυξε για πρώτη φορά ρητά οτι « το απόρρητο των επιστολών ειναι απαραβίαστον» (αρ 10 ) και η διάταξη αυτή με την προσθήκη της λεξής «απολύτως» αναγράφηκε στη συνέχεια στα στα Συντάγματα του 1864 και του 1911 ( αρ 20 ).Το Σύνταγμα του 1927 περιέλαβε στα προστατευόμενα μέσα τα τηλεγραφήματα και τα τηλεφωνήματα ,ενώ το Σύνταγμα του 1952 υιοθέτησε ευρύτερη διατύπωση που περιελάμβανε κάθε μέσο ανταπόκρισης( αρ 20 )

ΛΟΙΠΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Οι διεθνείς συμβατικές εγγυήσεις του δικαιώματος προβλέπονται στα εξης κειμενα:

Αρθρο 8 της ΕΣΔΑ Αρθρο 17 του ΔΣΑΠΔ Αρθρο 12 της ΟΙΚ.ΔΙΑΚ.

Και απαγορεύουν απλώς κάθε αυθέραίτη ή παράνομη ανάμιξη στην αλληλογραφία του ατόμου και δεν προσθέτουν επομένως στοιχεία που δεν περιλαμβάνονται ηδη στην συνταγματική κατοχύρωση.( πρβλ αρ 10 Γερμ συντ , 72 εδ 2 Δαν Συντ ,18 παρ 3 Ισπαν συντ ,αρ 15 Ιταλ. Συντ ,28 Λουξ. Συντ. ,αρ 13 Ολλανδ. Συντ. ,34 παρ 1 και 4 Πορτογ. Συντ. ).

ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

Αρθρο 57 : ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ : Οποιος προσβάλεται παράνομα στην προσωπικότητα του εχει δικαίωμα να απαιτήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον

Αρθρο 1387:ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΙΚΟΥ ΒΙΟΥ : Οι σύζυγοι αποφασίζουν από κοινού για κάθε θέμα του συζυγικού βίου.Αν ο ένας από τους συζύγους βρίσκεται σε φυσική αδυναμία αποφασίζει μονος του ο άλλος. Η ρύθμιση από τους συζύγους του κοινού τους βίου πρέπει να μην εμποδίζει την επαγγελματική και την υπόλοιπη δραστηριότητα του καθενός από αυτούς και να μην παραβιάζει τη σφαίρα της προσωπικότητας του.

Αρθρο 1520: ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ :Ο γονέας με τον οποίο δεν διαμενει το τέκνο διαρηρεί το δικαίωμα της επικοινωνίας με αυτό. Οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του εκτος αν υπαρχει σοβαρός λόγος.

Στις περιπτώσεις των προηγούμενων παραγράφων τα σχετικά με την επικοινωνία κανονίζονται ειδικότερα από το δικαστήριο.

ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

Το άρθρο 370 του Ποινικού κώδικα δημιουργεί το αξιόποινο αδίκημα της παραβίασης από οποιονδήποτε του απορρήτου των επιστολών που διώκεται κατ΄εγκληση και τιμωρείται με χρηματική ποινη ή φυλάκιση μέχρι ενός έτους.

Ν 1291/1981

Ο νόμος αυτός τιμωρεί όποιον αθέμιτα παγιδεύει ή με οποιοδήποτε τρόπο παρεμβαίνει σε τηλεφωνική σύνδεση ή συσκευή με σκοπό να πληροφορηθεί ή να μαγνητοφωνήσει το περιεχόμενο τηλεφωνικής συνδιάλεξης,όποιον παρακολουθεί αθέμιτα νε ειδικά τεχνικά μέσα ή μαγνητοφωνεί προφορική συνομιλία μεταξυ τρίτων που δεν διεξάγεται δημόσια.Πρέπει να πρόκειται για συνομιλία μεταξύ τρίτων.Αντιθέτως η μαγνητοφώνηση συνομιλίας μεταξύ του μαγνητοφωνούντος και αγνοούντος τρίτου δεν τιμωρείται.Αυστηρότερα τιμωρείται ο δράστης αν είναι ιδιωτικός αστυνομικός ή τελεί τις πράξεις αυτές κατ΄επάφφελμα ή απέβλεπε στην είσπραξη αμοιβής,καθώς και αν χρησιμοποιήσει τις παράνομα αποκτηθείσες πληροφορίες. Εκτός της ποινικής ειναι δυνατή και πειθαρχική κύρωση καθώς και αστικη εύθυνη.

Ν 2225/1994

Με τον νόμο αυτό ιδρύθηκε η ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ στην οποία προεδρεύει ενας Αντιπρόεδρος της Βουλής και μετέχουν βουλευτές και εκπρόσωποι των κομμάτων και ένα μέλος εγνωσμένου κύρους και με ειδικές γνώσεις σε θέματα επικοινωνιών, ο οποίος ορίζεται απο τον πρόεδρο της βουλής.

Αποστολή της επιτροπής είναι : Η προστασία του απορρήτου των επιστολών και της

τηλεφωνικής και κάθε άλλης μορφής τηλεπικοινωνιακής ανταπόκρισης ή επικοινωνίας κατα το άρθρο 19 του συντάγματος

Ο έλεγχος της τήρησης των όρων άρσης του απορρήτου που έθεσε η δικαστική αρχή.

Ο νομοθέτης ορίζει με λεπτομέρειες ζητήματα σχετικά με την άσκηση των καθηκόντων της επιτροπής και την άρση του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας και για διακρίβωση εγκλημάτων.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Α .ΓΕΝΙΚΑ

Επικοινωνία είναι η ανθρώπινη συμπεριφόρα με την οποία ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή,σε συννενόηση με άλλους ανθρώπους.

Η επικοινωνία αποτελεί ανθρώπινη δραστηριότητα ειδικά προστατεύομενη απο το Σύνταγμα.Η σπουδαιότητα της προκύπτει από την ίδια την κοινωνική φύση του ανθρώπου.Με την δραστηριότητα του αυτή ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή με άλλους ανθρώπους απευθυνόμενος για οποιονδήποτε λόγο προς αυτούς.Η επαφή με τους άλλους ανθρώπους,η μη απομόνωση αποτελεί βασική ιδιότητα του ανθρώπου και θεμελιώδες δικαίωμα.

Η επικοινωνία διακρίνεται σε αμεση και έμμεση.Στην άμεση επικοινωνία υπάρχει προσωπική επαφή των

επικοινωνούντων και δεν μεσολαβεί κανένα μεταξύ τους μέσο. Στην έμμεση επικοινωνία τα μέρη δεν είναι παρόντα,άλλα σε ικάνη

απόσταση ώστε η δια ζώσης επικοινωνία δεν είναι δυνατή.Χρησιμοποιούνται έτσι διάφορα επικοινωνιακά μέσα όπως η αλληλογραφία,το τηλέφωνο,το τηλεγράφημα,το φαξ κτλ.

Το κατα παράδοση προστατευτικό περιεχόμενο του άρθρου 19 αναφέρεται στην έμμεση επικοινωνία ή ανταπόκριση,η οποία ξεκίνησε με την μορφή των επιστολών και πραγματοποιείται σήμερα και με άλλους τρόπους.

Απο το αντικειμενικό νόημα και την λεκτική διατύπωση της διάταξης προκύπτει οτι στο αρθρο 19 θεμελιώνεται ένα ευρύτερο δικαίωμα επικοινωνίας και οχι μόνο το δικαίωμα του απορρήτου της επικοινωνίας.η επικοινωνία αποτελεί άλλωστε ιδιαίτερης σημασίας ειδικότερη μορφή της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας που κατοχυρώνεται στο άρθαο 5 παρ 1 του συντάγματος.Η αυτονόμηση αυτή ενός γενικότερου δικαιώματος επικοινωνίας,το οποίο περιλαμβάνει όχι μόνο την έμμεση αλλά και την άμεση προσωπική επικοινωνία,είναι στη σύγχρονη εποχή χρήσιμη.

Ετσι πχ. Το δικαίωμα της επικοινωνίας του κρατουμένου δεν περιορίζεται στην αποστολή επιστολ’ης και στη διαφύλαξη του απορρήτου αλλά εμφανίζεται ιδιαίτερα έντονοκαι ως δικαίωμα προσωπικης επικοινωνίας.

Β.Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ

Το Σύνταγμα στο άρθρο 19 προστατεύει το απόρρητο της επικοινωνίας .Προστατεύει δηλαδή ιδιαίτερα ένα συγκεκριμένο τρόπο επικοινωνίας οτι δηλαδή δεν θα λάβει κανείς γνώση του περιεχομένου της επικοινωνίας.

Τα δυο μέρη,τους πόλους τις επικοινωνίας αποτελούν ο αποστολέας και ο παραλήπτης.Η έννοια της συνταγματικά προστατευόμενης επικοινωνίας προσδιορίζεται από τις ενέργειες των προσώπων που μετέχουν στην επικοινωνιακή διαδικασία.Η επικοινωνία αρχίζει από τη στιγμή που το μήνυμα έχει διατυπωθεί από τον αποστολέα και τελειώνει την στιγμή που έλαβε γνώση ο παραλήπτης.Με το απόρρητο δεν προστατεύεται το ίδιο το μήνυμα (αυτο προστατεύεται από το άρθρο 14) αλλά ο απόρρητος χαρακτήρας του μηνύματος.Το περιεχόμενο του μηνύματος είναι αδιάφορο.Η προστασία του απορρήτου αφορά οποιοδήποτε θέμα,προσωπικού ή επαγγελματικού χαρακτήρα.ανεξάρτητα από το αν το θέμα αφορά τους ίδιους τους επικοινωνούντες ή άλλους.

Το σύνταγμα προστατεύει την επικοινωνία ανεξάρτητα από το μέσο που χρησιμοποιείται.Το απόρρητο αφορά είτε γραπτά είτε προφορικά μηνύματα,επιστολές,φαξ κτλ.

Το μέσο της επικοινωνίας θα πρέπει κατα τη συνήθη χρήση του να εξασφαλίζει το απόρρητο,θα πρέπει δηλαδή να μην επιτρέπει στους άλλους την γνώση του περιεχομένου του μηνυματος.

Το απόρρητο της επιστολής προστατεύεται εφόσον είναι σφραγισμένη. Η προστασία αυτή αρχίζει από την στιγμή που παραδίδεται η επιστολή στο ταχυδρομείο και διαρκεί μέχρι να την πάρει ο παραλήπτης.Αντίθετα επιστολή που έχει αποσφραγιστεί και διαβασθεί από τον παραλήπτη της,δεν απολαμβάνει την προστασία του συντάγματος,όπως δεν προστατεύεται και η επιστολή που δεν ταχυδρομήθηκε,καθώς και η επιστολή που παραδόθηκε για μεταφορά σε ιδιώτη.

Σχετικά με τα τηλεφωνήματα και τα τηλεγραφήματα,το απόρρητο του συντάγματος καλύπτει μόνο το περιεχόμενο τους και όχι άλλα άσχετα με αυτό στοιχεία,όπως είναι η ταυτότητα αυτών,ο χρόνος επίδοσης ή λήψης του τηλεγραφήματος ή ο χρόνος που έγινε η τηλεφωνική συνδιάλεξη.Κατα συνέπεια ο αρμόδιος υπάλληλος που λαμβάνει γνώση του περιεχομένου του τηλεγραφήματος ή του τηλεφωνήματος υποχρεώνεται να μην το αποκαλύψει σε κανεναν.ενώ αντίθετα δεν είναι αντισυνταγματική η διατύπωση προς την αρμόδια υπηρεσία αξίωσης εκ μέρους εκείνου που εκανε τηλεφωνική συνδιάλεξη να του παρασχεθούν στοιχεία σχετικά με εκείνον που επικοινώνησε τηλεφωνικά μαζί του.

ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ

Φορεις ή υποκείμενα του δικαιώματος είναι τόσο Ελληνες πολίτες όσο καιαλλοδαποί και ανιθαγενείς αφού το σύνταγμα δεν διακρίνει.Δεδομένου οτι σεεπικοινωνία με άλλους μπορούν να προβαίνουν και νομικά πρόσωπα απολαύουν και αυτά της προστασίας του ατομικού δικαιώματος Το πρόβλημα που τίθεται ειναι αν προστατεύονται όχι μόνο τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου αλλά και αυτά του δημοσίου.Στο σημείο αυτό έχουν υποστηριχθεί δυο απόψεις. Σύμφωνα με τον Δαγτόγλου,τα νομικά πρόσωπα ως φορείς δημόσιας εξουσίας δεσμεύονται αλλά δεν ωφελούνται από τα ατομικά δικαιώματα.Στο βαθμό πάντως που το απόρρητο της επικοινωνίας ειναι αναγκαίο για την άσκηση της αυτοδιοικήσεως τους,το απόρρητο προστατεύεται.Η προστασία αυτή δεν είναι συνταγματική αλλά ισχύει μόνο στο επίπεδο του κοινού νόμου που συνέστησε το νομικό πρόσωπο του δημοσίου δικαίου και του χορήγησε την αυτοδιοίκηση.Μόνο στις περιπτώσειςπου το σύνταγμα το ίδιο προβλέπει την αυτοδιοίκηση,στις περιπτώσεις δηλαδή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων,το απαραβίαστο της επικοινωνίας μετέχει κατα τούτο της συνταγματικης προστασίας.Πρόκειται όμως για την προστασία των άρθρων 16 παρ 5 και 102 παρ 2 και όχι του άρθρου 19. Από την άλλη πλευρά, ο Μάνεσης έχει αντίθετη γνώμη.Υποστηρίζει οτι το απόρρητο της επικοινώνίας αποτελει αντικειμενική αρχή στην σύγχρονη έννομη τάξη από την οποία απορρέουν δικαιώματα των νομικών προσώπων ανεξάρτητα από την νομική μορφή με την οποία εμφανίζονται

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ

Αν και το απόρρητο των επιστολών και της οποιοασδήποτε ανταπόκρισης χαρακτηρίζεται από το Σύνταγμα ως απολύτως απαραβίαστο,το ίδιο το σύνταγμα περιέχει μια επιφύλαξη νόμου που δεν υπήρχε στα προηγούμενα δημοκρατικά συντάγματα.Κατά το εδάφιο 2 του άρθρου 19 « Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις υπο τις οποίες η δικαστικ’η αρχή δεν δεσμεύεται εκ του απορρήτου δια λόγους εθνικής ασφάλειας ή προς την διακρίβωση ιδιαιτέρως σοβαρών εγκλημάτων» Ο κίνδυνος καταστρατηγήσεως της διάταξης αυτής είναι προφανής. Ο περιορισμός αυτός :

Μπορεί να εισαχθεί μόνο με γενικό νόμο που μπορεί να είναι και κανονιστική πράξη της διοίκησης όχι όμως και ατομική.

Μπορεί να εφαρμοστεί μόνο από το δικαστήριο και όχι από την ίδια την διοίκηση,αν και βέβαια η διοίκηση μπορεί να υποβάλλει σχετική αίτηση στο δικαστήριο

Επιτρέπεται μόνο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για την διακρίβωση ιδιαιτέρως σοβαρών εγκλημάτων,όχι επομένως για συνιθισμένους λόγους δημοσίας τάξεως,διευκόλυνση της αστυνομίας ή άλλων διοικητικών αρχών ή την διακρίβωση αξιόποινων εστω πράξεων που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως ιδιαίτερα σοβαρά εγκλήματα.

Πρέπει να συνοδεύονται από εγγυήσεις που περιστέλλουν τον τρόπο και τις συνέπεις της ασκησης του στο μέτρο του αναγκαίου και προπάντων αποτρέπουν την πρόσβαση στις επιστολές και την ανταπόκριση και επικοινωνία προσώπων άλλων απο τα καθοριζόμενα στην δικαστική απόφαση περί περιορισμού του απορρήτου.

Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ

Η νομολογία ιδιαίτερα του Α.Π κάθε άλλο παρά δέχεται την θέση οτι το σύνταγμα δεσμεύει τα δικαστήρια στο στο σεβασμό του απορρήτου της επικοινωνίας.Σε πολλές περιπτώσεις που ανέκυψε ζήτημα περίπαραδεκτού ή μη αξιοποίησης αποδεικτικών μέσων μαγνητοταινιών που περιείχαν παράνομα αποτυπωμένες ιδιωτικές συνομιλίες.ο Α.Π σε αντίθεση με τα δικαστήρια ουσίας που σε πολλές αποφάσεις τους έδειξαν απροθυμία στην αποδοχή τέτοιων μέσων συχνά χωρίς ιδιαίτερο προβληματισμό αποδέχθηκε την αξιοποίηση τους τις λίγες δε φορές που επεχείρησε να αιτιολογήσει την πρακτική του δεν ήταν πειστικό. Οι αιτιολογίες που άλλοτε συνάγονται ή άλλοτε διαπιστώνονται είναι δυο:

1. η αρχη του απεριορίστου των αποδεικτικών μέσων στην ποινική δίκη

2. η στάθμιση των συγκρουόμενων εννόμων αγαθών.

Η χρησιμοποίηση αποδεικτικών μέσων που προέρχονται από παραβαση νομων είναι ένα τεράστιο ζήτημα που εξακολουθεί να είναι επίκαιρο σε όλο τον κόσμο.Αφ ένος η όποια έννοια απονομής της δικαιοσύνης φαίνεται να αναιρείται αν σε ποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας υπάρχει παράβαση νόμου.Αφετέρου η αποτελεσματική εφαρμογή της έννομης τάξης φαίνεται να απειλείται από την υπερβολική διεύρυνση των αποδεικτικών απαγορεύσεων Σε ένα θέμα υπάρχει ομοφώνία.Οι αποδεικτικές απαγορεύσεις δεν εξαντλούνται στις περιπτώσεις που προβλέπει ο Κωδικας Ποινικής Δικονομίας,αλλά εκτός από αυτές υπάρχουν και αυτές που προκύπτουν λογικά απο τα συνταγματικά δικαιώματα, η παραβίαση των οποίων χάριν της αποδεικτικης διαδικασίας δεν είναι θεμιτή. Οταν επομένως ανακύπτει ζήτημα αξιοποίησης η μη αποδεικτικου μέσου που προήλθε από παραβίαση συνταγματικών διατάξεων ο δικαστης δεδομένης της υπεροχής του συντάγματος δεν μπορεί να οχυρωθεί πίσω απο τον κώδικα ποινικης δικονομίας και να υποστηρίξει οτι είναι ελεύθερος να το εκτιμήσει.

Ο ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

ΓΕΝΙΚΑ.

Ο συντακτικος νομοθέτης προστατεύει την οικογένεια ως θεμελιώδη θεσμό ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του εθνούς. Η οικογένεια ειναί κατά πρώτο λόγο έννοια κοινωνιολογική.Ο όρος υποδηλώνει την πρωταρχική κοινωνική ομάδα που ο δεσμός των μελών της συνυφαίνεται με βιολογικό γεγονός : σεξουαλική σχέση ή τεκνοποιία.Οταν το βιολογικό αυτό γεγονός ενσωματώνεται στο δίκαιο εμφανίζεται η νομική έννοια της οικογένειας.Η σεξουαλική σχέση εντάσσεται στο γάμο ένω η τεκνοποιία συνδέεται με την νομική θεμελίωση της μητρότητας και της πατρότητας.Οικογένεια δημιουργεί και η υιοθεσία στην οποία το βιολογικό γεγονός αντικαθίσταται κατά μίμηση της φύσης από μια νομική πράξη.

ΜΟΡΦΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Η οικογένεια διαπλέκεται με την διάκριση ανάμεσα σε «ευρεία ή πατριρχική» οικογένεια που συγκεντρώνει περισσότερα έγγαμα ζεύγη υπό τον κοινό γενάρχη,και την «πυρηνική» ή «συζυγική» οικογένεια που συγκροτείται από τους συζύγους και τα ανήλικα ή και σε ορισμένες περιπτώσεις τα ενήλικα,αλλά άγαμα τέκνα τους. Στις σύγχρονες κοινωνίες επικρατεί η μορφή της «πυρηνικής» οικογένειας,όσο και αν ορισμένες λειτουργείες της συνυφαίνονται,σε αρκετές περιπτώσεις,με την ενέργο παρουσία απώτερων συγγενών πχ ο ρόλος παππούδων και γιαγιάδων στην ανατροφή των τέκνων. Μορφή οικογένειας αποτελεί και η ελεύθερη ένωση ή εξώγαμη συμβίωση με στοιχεία μονιμότητας και κοινωνικής παρουσίας.Μολονότι η ελεύθερη ένωση βρίσκεται έξω από το χώρο του δικαίου,αφού οι σύντροφοι που την απαρτίζουν αρνούνται( ή αδυνατούν) να δώσουν νομική επένδυση στη σχέση τους,το δίκαιο δεν μπορεί να μείνει

αδιάφορο μπροστά σε μια πραγματική κατάσταση,που προσομοιάζει έντονα με την έγγαμη συμβίωση.Για το λόγο αυτό η τάση που επικρατεί σήμερα στο οικογενειακό δίκαο είναι η επέκταση ορισμένων ρυθμίσεων που αφορούν στο γάμο και στην ελεύθερη ένωση. Οταν ο νόμος αναφέρεται στην οικογένεια δεν προσδιορίζει τη μορφή και την έκτασή της.Προστατεύεται έτσι και η «φυσική οικογένεια» δηλαδή ο δεσμός αίματος που υπάρχει μεταξύ συγγενών.

ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 19 ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΧΩΡΟ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ

Μεγάλο μερος της ζωής του ανθρώπου εκτυλίσσεται σε μερικότερα επίπεδα,δηλαδή σε μερικότερα πλέγματα σχέσεων,σε θεσμούς.Οι θεσμοί αυτοί είναι είτε κρατικής προέλευσης είτε ιδιωτικής.Η είσοδος του ανθρώπου στους μερικότερους αυτούς θεσμούς έχει σε πολλές περιπτώσεις ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της ελευθερίας του.Με άλλα λόγια ο άνθρωπος εντασσόμενος με ή χωρίς την θέληση του σε θεσμούς δεν μπορεί πλέον να ασκεί τα δικαιώματα του μεσα στους χώρους αυτούς κατά τον τρόπο και το μέτρο που τα ασκεί εξω από αυτούς.Τα συνταγματικά δικαιώματα ασκούμενα μέσα στους θεσμούς «θεσμοποιούνται» δηλαδή συστέλλονται.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΧΩΡΟ

Μεγάλο ενδιαφέρον και περιθώρια εφαρμογής εμφανίζει η διαπροσωπική ενέργεια των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πεδίο των οικογενειακών σχέσεων και έχει κατα συνέπεια ιδιαίτερη σημασία για το οικογενειακό δίκαιο. Οι οικογενειακές σχέσεις είναι σχέσεις παράλληλες.Παρ’ όλα αυτά εμφανίζονται αρκετές αντιθέσεις και συγκρούσεις .Το ολο πρόβλημα στρέφεται γύρω από το ζήτημα του περιορισμού της πατρικής ή συζυγικής εξουσίας και προστασίας της συζύγου και των τέκνων.Οι συγκρούσεις στον οικογενειακό χώρο και οι παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιώματων εμφανίζονται σε δυο επίπεδα :στις σχέσεις των συζύγων και στις σχέσεις γονέων και τέκνων.

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Το Σύνταγμα αναγνωρίζοντας τον θεσμό της οικογένειας στο αρθρο 21 παρ 1 με την ευρύτερη έννοια του όρου αναγνωρίζει και το δικαίωμα των μελών της οικογένειας να επικοινωνούν μεταξύ τους,δικαίωμα σύμφυτο προς το φυσικό ή νόμιμο περιεχόμενο της οικογενειακής σχέσης,ως σχέσης που βασίζεται στον δεσμό αίματος.Δυνατή είναι η θεσμική προσαρμογή του δικαιώματος στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε συγκεκριμένης συγγενικής σχέσης ,προσαρμογή επηρεαζόμενη από αντικειμενικά στοιχεία όπως είναι ο βαθμός συγγένειας.Πάντως η θεσμική προσαρμογή αναφέρεται κατα κανόνα στην συχνότητα και στις συνθήκες επικοινωνίας όχι όμως και στην επικοινωνία καθεαυτήν.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Ο αποκλεισμός της επικοινωνίας του ανηλίκου με τους εξ αίματος κατ΄ευθεία γραμμή ανιόντες προσβάλλει το αμυντικό περιεχόμενο του δικαιώματος επικοινωνίας και του ανηλίκου και των ανιόντων.

Δεν δικαιούται η σύζυγος να αποκλείσει την επικοινωνία του ανήλικου παιδιού της με τους γονείς του αποβιώσαντος συζύγου της και φυσικού πατέρα του παιδιού.

Δεν δικαιούται ο πατέρας να αποκλείει την επικοινωνία της μητέρας και πρώην συζύγου του με το παιδί τους για το λόγο οτι η μητερα είναι ελευθέρων ηθών.

Δεν δικαιούται ο πατέρας να παραβιάζει το απόρρητο της ανταπόκρισης των παιδιών του.

Υπάρχει δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας μεταξύ συγγενών.

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΑΝΗΛΙΚΟ ΤΕΚΝΟ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ

Ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το ανήλικο τέκνο είτε γιατί αυτός δεν έχει την επιμέλεια είτε γιατί την έχει με τον άλλο γονέα με τον οποίο όμως διαμένει το παιδί έχει δικαίωμα να επικοινωνεί με το παιδι(ΑΚ 1520 παρ 1).Το δικαίμα αυτό είναι σύφυτο με την γονική μέριμνα.Εξυπηρετεί όχι μόνο το συμφέρον του γονέα αλλά και του ίδιου του παιδιού αφου η διατήρηση ζωντανής σχέσης και με τους δυο γονείς αποτελεί απαραίτητη προυπόθεση για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του.Για τούτο και η παραίτηση από το δικαίωμα επικοινωνίας δεν είναι δυνατή.Θα είναι λοιπόν άκυρη κάθε συμφωνία των γονέων που θα αποκλείει το δικαίωμα επικοινωνίας. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το παιδί οφείλει να διευκολύνει την επικοινωνία του με τον άλλο γονέα.Αν προβάλλει προσκίμματα στην επικοινωνία ή αν καλλιεργεί στο παιδί αισθήματα αντιπάθειας προς αυτόν τότε η δικαστική απόφαση που ρύθμισε την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αναθεωρηθεί. Πρόβλημα ανακύπτει στην περίπτωση κατάτην οποία ο γονέας με τον οποίο διαμένει το παιδί μετακομίζει σε άλλη πόλη ή χώρα με συνέπεια να δυσχερένεται το δικαίωμα επικοινωνίας του άλλου γονέα.Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνει δεκτό οτι επικρατεί το δικαίωμα της επιμέλειας αλλά βεβαια θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ωστε να διασφαλίζεται και η επικοινωνία του παιδιού με τον άλλο γονεα. Οι λεπτομέρειες για την άσκηση του δικαιώματοε της επικοινωνίας ρυθμίζονται από τα δικαστήρια.Αμφισβητείται αν το δικαστήριο σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να αποκλείσει το δικαίωμα της επικοινωνίας.Υποστηρίζεται η καταφατική άποψη σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να αποκλείεται οταν κρίνεται επιβλαβής για το παιδί.Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να σταθμίζονται οι τυχόν κίνδυνοι από την επικοινωνία με τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει για το παιδί η στέρηση της επικοινωνίας με τον γονέα του. Ο κανόνας θα είναι η διατήρηση έστω υπο δυσμενείς συνθήκες επικοινωνίας αφού πλέον εξασφαλιστεί ο πιο ανώδυνος για το παίδι τρόπος.Ο φυλακισμένος έτσι δεν μπορεί να στερηθεί του δικαιώματος για προσωπική επαφή. Σε περίπτωση υιθεσίας ανήλικου τέκνου οι βιολογικοί γονείς δεν έχουν δικαίωμα επικοινωνίας με το θετό τέκνο.( ΑΚ 1566 εδ β ).Αυτό είναι σύμφωνο μκαι προς το άρθρο 10 παρ 2 της ΕΣ για την υιοθεσία ανηλίκων

Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ

Η εφαρμογή του απορρήτου της επικοινωνίας στις οικογενειακές σχέσεις συνιστά ειδικότερη μορφή διαπροσωπικής ενέργειας. Η ολη προβληματική στρέφεται γύρω απο το αν το απορρητο της επικοινωνίας όπως διαγράφεται στο άρθρο 19 του Συντάγματος μπορεί να εφαρμοστεί και στις σχέσεις μεταξύ των συζύγων που αποτελεί ειδική έννομη σχέση καθώς στηρίζεται σε προυπάρχουσα νομική σχέση δηλαδή αυτή του γάμου.Στο σημείο αυτο έχουν υποστηριχθεί δυο απόψεις. Η μια η οποία είναι και λανθασμένη υποστηρίζει οτι τα συνταγματικά δικαιώματα εφαρμόζονται στην γενική κοινωνική σχέση δηλαδή αυτή μεταξύ των πολιτών γενικά αλλά οχι και στην ειδική κοινωνική σχέση,δηλαδή μεταξύ των πολιτών που συνδέονται με καποια έννομη σχέση. Η άλλη άποψη η οποιά είναι και η ορθότερη βασίζεται στην θεμελιώδη αρχή του συνταγματικου δικαίου της βασικής ισχύος των θεμελιωδών δικαιωμάτων.Σύμφωνα με αυτή την αρχή όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα εφαρμοζονται σε όλες τις διαπροσωπικές σχέσεις-είτε ειδικές είτε γενικές-και ως προς το αμυντικό τους περιεχόμενο,δηλαδή ως προς όλη καταρχην την έκταση του αμυντικού τους περιεχομένου, όπως εφαρμόζονται στις σχέσεις κράτους-πολίτη.Το σύγχρονο σύνταγμα αποτελεί τον καθολικό ρυθμιστή της συνολικής έννομης τάξης του οποίου οι διατάξεις εφαρμόζονται σε όλες τις έννομες σχέσεις.Η εφαρμογή των διατάξεων και στην περιοχή του ιδιωτικού δικαίου προκύπτει ρητά μετά την αναθεώρηση του 2001 από την διάταξη 25 παρ 1 εδ, γ΄. Συνταγματική επιταγή δεν αποτελεί μόνο η εφαρμογή του γενικού αμυντικού περιεχομένου αλλά και ο περιορισμος του,η θεσμική εφαρμογή στις περιπτώσεις που είναι απαραίτητο,στις περιπτώσεις που η εφαρμογή του θα οδηγούσε στην διάλυση των εννόμων σχέσεων και θεσμών.Προκύπτει ετσι ότι υπάρχουν δυο ειδών περιορισμοί οι περιορισμοί που επιτρέπονται και οι περιορισμοί που απαγορεύονται.Οι συνταγματικά επιτρεπόμενοι περιορισμοί είναι αιτιώδεις-περιορισμοί επιβαλλόμενοι από την αιτιώδη συνάφεια ,την φυσική σχέση

δικαιώματος και θεσμού ενώ απαγορευόμενοι είναι αυτοί που είναι αναιτιώδεις.Το αν λοιπόν ένας περιορισμός είναι αιτιώδης ή όχι εξαρτάται από την φυσική σχέση δικαιώματος και θεσμού.Από αυτή λοιπόν τη βασική αιτιώδη σχέση προσδιορίζεται το περιεχόμενο των θεμελιωδών δικαιωμάτων αλλά και το περιεχόμενο των θεσμών. Κατά αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η φιλελευθεροποίηση των θεσμών αλλά και η θεσμοποίηση των θεμελιώδών δικαιώματων.Πρόκειται για έναν αμφίδρομο αλληλοεπηρεασμο από τα δικαιώματα προς τους θεσμούς και αντίστροφα.Από την αρχή του αιτιώδους των περιορισμών προκύπτει οτι δεν είναι αντισυνταγματικος ο περιορισμος τους εφόσον επιβάλλεται από την αιτιώδη συνάφεια. Επομένως προκειμένου να διαγνώσουμε αν τίθεται θέμα θεσμικής προσαρμογής ενός δικαιώματος με έναν θεσμό απαραίτητο-στην δική μας περίπτωση του απορρήτου της επικοινωνίας μέσα σε μια ευτύτερή έννομη σχεση,αυτή της οικογένειας- είναι να βρούμε τα κοίνα στοιχεία των περιεχομένων θεσμών και δικαιωμάτων,αυτά τα στοιχεία που αποτελούν και την βάση της θεσμικης εφαρμογής. Στην προκειμένη περίπτωση η έννομη σχέση του γάμου συνεπάγεται συνέπειες τόσο προσωπικού όσο και περιουσιακού χαρακτήρα.Οι περιουσιακές δεν μας απασχολουν εδώ.Η προσωπική πλευρά της έγγαμης σχέσης συνυφαίνεται:

με την υποχρέωση για συμβίωση

με την λήψη αποφάσεων για την λειτουργία της οικογενειακής κοινότητας

με την υποχρέωση για συνεισφορά στις οικογενειακές ανάγκες. Απο τις τρεις αυτές πλευρές θα μας απασχολήσoυν σε σχέση με το απόρρητο είτε άμεσα είτε έμμεσα οι δυο πρώτες.Στη συνέχεια θα αναλύσουμε το περιεχόμενο τους. ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΓΙΑ ΕΓΓΑΜΗ ΣΥΜΒΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΗΤΟ

Η υποχρέωση για έγγαμη συμβίωση συνιστά νομική υποχρέωση(ΑΚ 1386).Ο καθένας από τους συζύγους υποχρεούται σε

ορισμένη συμπεριφορά έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία της έγγαμης σχέσης.Η υποχρέωση αυτή είναι αναγκαστικού δικαίου. Το δικαίωμα για έγγαμη συμβίωση παρουσιάζει την εξης ιδιοφορφία:είναι ταυτόχρονα σχετικό και απόλυτο.Σχετικό αφού στρέφεται κατά του άλλου συζύγου από τον οποίο και προσβάλλεται.Απόλυτο αφού και τρίτα πρόσωπα ξένα προς την έγγαμη σχέση οφειλουν να το σέβονται αντίστοιχα. Η συμβίωση είναι αόριστη νομική έννοια,που το ειδικότερο περιεχόμενό της προσδιορίζεται με βαση τις επικρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις.Ωστωσο κατα την εξειδίκευση της αόριστης αυτης έννοιας πρεπει να συνεκτιμώνται οι σύγχρονες αρχές που διέπουν τον γάμο και αποτυπώνονται τόσο στο Σύνταγμα όσο και στον αστικό κώδικα.Ισότητα των συζύγων και σεβασμος στην προσωπικότητά τους αποτελούν τις κατευθυντήριες γραμμές για την εξειδίκευση αυτή. Η υποχρέωση για συμβίωση είναι γενική υποχρέωση,η οποία αναλύεται σε πολλές ειδικότερες υποχρεώσεις:υποχρέωση για συνοίκηση,για συμμετοχή σε κοινό τρόπο ζωής, για επικοινωνία,συμπαράσταση,πίστη και γενικότερα συμπεριφορά ανάλογη προς τις απαιτήσεις της βιοτικής κοινότητας του γάμου.Η συμβίωση δεν ταυτίζεται με την συνοίκηση,αλλά έχει ευρύτερο περιεχόμενο. Η κοινότητα βίου που δημιουργεί η έγγαμη σχέση δεν εξαφανίζει την ιδιώτικότητα των συζύγων.Κάθε σύζυγος διατηρεί στο πλαίσιο του γάμου τον ιδιωτικό του χώρο.Δικαιούται έτσι να έχει τους δικούς του φίλους να επικοινωνεί ελεύθερα με τρίτα πρόσωπα,να καλλιεργεί τα πνευματικά,καλλιτεχνικά και αθλητικά ενδιαφέροντά του ,να επιδίδεται στις δικές του ενασχολήσεις χωρίς η υποχρέωση για έγγαμη συμβίωση να στέκεται εμπόδιο σε αυτό. Η ρύθμιση επομένως του κοινού βίου πρέπει σύμφωνα με το άρθρο 1386 παρ 2 ΑΚ να επιτρέπει σε καθέναν από τους συζύγους να αναπτύσσει ελεύθερα παρόμοιες δραστηριότητες και να διασφαλίζει τον ιδιωτικό του χώρο.Σε καμία περίπτωση η επίκληση της έγγαμης συμβίωσης δεν μπορεί να δικαιολογήσει ανεπίτρεπτες ηθικά και νομικά απαγορεύσεις ή παρεμβάσεις.Παρόμοιες ενέργειες συνιστούν λόγους κλονιστικούς του γάμου και οδηγούν στο διαζύγιο. Η αποδοχή της διαπροσωπικής ενέργειας σημαίνει την εφαρμογή του απορρήτου και στις μεταξύ των συζύγων σχέσεις.Δεν δικαιούται επομάνως ο σύζυγος ή η σύζυγος να παραβιάζει τις επιστολές και το απόρρητο της επικοινωνίας τού άλλου συζύγου.Απαραίτητη είναι όμως η θεσμική προσαρμογή του δικαιώματος της απόρρητης επικοινωνίας στη συζυγική σχέση έτσι ώστε να μην καταλήγει στην ανατροπή του θεσμού του γάμου, ο οποίος επίσης προστατεύεται συνταγματικά.Στα αντικειμενικά στοιχεία του γάμου όπως προανέφερα ανήκει η συμβίωση και κατά συνέπεια η τήρηση της συζυγικής πίστης.Η συζυγική πίστη

αποτελεί αντικειμενικό στοιχείο του γάμου.Επομένως το δικαίωμα του απορρήτου δεν εκτείνεται και σε θέματα συζυγικής πίστης καθόσον μεταξύ δικαιώματος και θεσμού τπ’αρχει αιτιώδης συνάφεια.Το απόρρητο της επικοινωνίας δεν εκτείνεται σε θέματα συζυγικης πίστης.Ο,τι μεταξύ των συζύγων είναι κοινό δηλαδή κατ΄ανάγκη μη απόρρητο ως εκ του θεσμού του γάμου κατά το άρθρο 21 δεν μπορεί να είναι απόρρητο κατα το 19. Απο την συνδιασμένη ερμηνεία και εφαρμογή των δυο άρθρων προκύπτει η επέκταση του απορρήτου επικοινωνίας στο πλαίσιο της συζυγικής σχέσης.Η θεσμική προσαρμογή του δικαιώματος του απορρήτου στον θεσμό του γάμου περιορ’ιζεται από την ίδια την αιτιώδη συνάφεια.Την νομολογία έχει ιδιαίτερα απασχολήσει το ζήτημα του απορρήτου της επικοινωνίας και ειδικότερα της τηλεφωνικής μεταξύ των συζύγων.Το θέμα που γεννάται είναι αν θα πρέπει νομίμως να ληφθεί υπόψη ως αποδεικτικο μέσο μαγνητοταινία από την οποία προκύπτει οτι σύζυγος δεν τήρησε την συζυγική πίστη.Παλαιότερα γινόταν δεκτό οτι η διαταξη εφαρμοζόταν μόνο στις σχέσεις κράτους-πολιτών και κατά συνέπεια δεν εφαρμοζόταν στις συζυγικές σχέσεις.Δεν μπορούσε επομένως ο άπιστος σύζυγος να επικαλεστεί την διάταξη η οποία παρείχε μόνο προστασία από την κρατική εξουσία και όχι από εκείνη του συζύγου.Σήμερα ο άπιστος σύζυγος μπορεί να την επικαλεστεί βάση του άρθρου 25 παρ 1 εδ γ΄. Το απόρρητο της επικοινωνίας ισχύει για όλα τα ζητήματα τα οποία δεν συνδέονται με αντικειμενικά στοιχεία του θεσμού του γάμου πχ.το επαγγελματικό απόρρητο ισχύει και μεταξύ των συζύγων.

ΟΙ ΚΟΙΝΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΖΥΓΙΚΟ ΒΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 19

Η υποχρέωση για συμβίωση συμπληρώνεται με την λήψη αποφάσεων που ρυθμίζουν τον συζυγικο βίο.Και τούτο γιατί η συμβίωση είναι δυναμική σχέση που για να λειτουργήσει απαιτεί αποφάσεις.Οι αποφάσεις αυτές που αφορούν κάθε θέμα του συζυγικού βίου

λαμβάνονται από κοινού από τους συζύγους.Ο κάθε λοιπόν σύζυγος έχει το δικαίωμα να αποφασίζει μαζί με τον άλλον για τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά την διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης. Το δικαίωμα για συμμετοχή στη λήψη των κοινών αποφάσεων είναι δικαίωμα λειτουργικό.Αποσκοπεί στην ομαλή λειτουργία της έγγαμης σχέσης.Επίσης αφορά μόνο υποθέσεις του κοινού συζυγικού βίου.Δεν εκτείνεται επομένως και σε θέματα που σχετίζονται με την προσωπική ζωή του κάθε συζύγου.Οι σύζυγοι αποφασίζουν έτσι από κοινού για τον τόπο κατοικίας,για τον τρόπο ζωής,για τις σχέσεις και των δυο με τους άλλους.Αντίθετα οι προσωπικές συναναστροφές του κάθε συζύγου,η επικοινωνια του με τους άλλους στο μέτρο που δεν προσβάλλει τον κοινό συζυγικό βίο αποτελούν όπως διαπιστώθηκε προσωπικά θέματα άμεσα συνδεόμενα με την προσωπικότητα του κάθε συζύγου για τα οπoία αυτός αποφασίζει μόνος του.

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ-ΣΤΑΘΜΩΝ

Εφ Πειρ 920/83 :απέρριψε ως αποδεικτικό μέσο μαγνητοταινία στην οποία είχαν αποτυπωθεί τηλεφωνικές συνομιλίες του ενός συζύγου και προήχθησαν από τον άλλο για απόδειξη λόγου διαζυγίου προκρίνοντας οτι η διαφύλαξη της αξιοπρέπειας και η ελεύθερη διάθεση του προφορικου λόγου υπερισχύουν του δικαιώματος του συζύγου προς απόδειξη οτι η διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης οφείλεται στον άλλο σύζυγο

ΑΠ 381/87: έκρινε οτι ο καθένας από τους συζύγους έχει εξουσία στην προσωπικότητα του άλλου και συνεπώς και στην ιδιωτική ζωή εφόσον αυτο απαιτείται για την εκπλήρωση υποχρέωσης.δεν αποτελεί παράνομη προσβολή της προσωπικότητας η παραβίαση της ιδιωτικής ζωής από τον άλλο οταν υπάρχουν δικαιολογημένοι λόγοι και εύλογες αφορμές.

ΜΟΝ.ΠΡΩΤ ΑΘ 1263/79: διέγνωσε οτι οι γονείς δεν έχουν δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος.Τα σχετικά με την απικοινωνία καθοριζονται από τα δικαστήρια.

ΕΦ ΑΘ 2749/1975: κατέληξε οτι το δικαίωμα της μαμμης να επικοινωνεί με τον εγγονό είναι συμφυες με την εξ΄αιματος κατ΄ευθείαν γραμμή συγγένεια των ανιόντων όπως ορίζεται στον ΑΚ στο αρ 1463.Το δικαίωμα αυτό της επικοινωνίας απορρέει επίσης και από την φύση και το περιεχόμενο του επι της γεννήσεως τούτου σεσμού αλλά και από όλη εν γένει την έννοια της οικογένειας η οποία προστατεύεται στο αρ 21 του συντάγματος.

ΑΠ 696/1973: Το δικαστήριο αφού έκανε έλεγχο της γνησιότητας της αποτύπωσης των συνομιλιών οτι αυτές ανήκουν στα πρόσωπα στα οποία αποδίδονται έκρινε οτι νομίμως χρησιμοποίησε το Εφετείο της μαγνητοταινίες ως αποδεικτικό μέσο σε υπόθεση μοιχείας.

ΕΦ ΘΕΣ 189/1981: έκρινε οτι μαγνητοφώνηση που έγινε χωρίς την θέληση του ομιλούντος αποτελεί προσβολή της προσωπικότητας του και είναι απόλυτα παράνομο αποδεικτικό μέσο που δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη από το δικαστήριο.

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ-ΠΕΡIEXOMENA

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

ΑΠ 60/1969(ΤΜΗΜΑ Α) ΝοΒ 17 ΣΕΛ 562

ΑΠ 673/1983 (ΤΜΗΜΑ Γ) ΝοΒ 1984 ΣΕΛ 470 ΚΑΙ ΕΕΝ 1988 ΣΕΛ 177

ΑΠ 381/1987 (ΤΜΗΜΑ Γ) ΚΑΙ ΕΕΝ 1988 ΣΕΛ 177 ΚΑΙ ΝοΒ 1988 ΣΕΛ 563

ΑΠ 173/1936 (ΤΜΗΜΑ Α) ΘΕΜΙΣ 1936 ΣΕΛ 689 ΚΑΙ ΕΕΝ τ.Γ ΣΕΛ 776

ΑΠ 60/1969 (ΤΜΗΜΑ Α) ΝοΒ 1969 ΣΕΛ 562 ΚΑΙ ΕΕΝ 1969 ΣΕΛ 344

ΑΠ 696/1973 ΠΟΙΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1973 ΣΕΛ 737

ΑΠ 1179/78 (ΤΜΗΜΑ Γ) ΝοΒ 1979 ΣΕΛ 911

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Εφ ΑΘ 2749/1975

Εφ ΑΘ 7758/1990 ΔΙΚΗ 22 ΣΕΛ 139

Εφ ΑΘ 1140/1930 ΘΕΜΙΣ 1931 ΣΕΛ 200

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΛΛΩΝ ΕΦΕΤΕΙΩΝ

Εφ ΝΑΥΠΛΙΟΥ 266/1979 ΝοΒ 1980 Α ΣΕΛ 115

Εφ ΘΕΣ/ΚΗΣ 189/1981 ΠΟΙΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1982 ΣΕΛ 552

Εφ ΕΛΛΗΝ ΝΟΜ 1988 ΣΕΛ 177 ΝοΒ 1988 ΣΕΛ 563

ΑΛΛΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 1263/79

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 23195/1963 ΝΔ 1964 ΣΕΛ 251ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

Δικαστήριο: ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ'Τόπος: Αθήνα

Αριθ. Απόφασης: 673Ετος: 1983

Περίληψη Ιδιωτικό έγγραφο - μαγνητοταινία. Η μαγνητοταινία θεωρείται και λαμβάνεται υπ' όψη όπως το ιδιωτικό έγγραφο. Η ηχογράφηση τηλεφωνήματος του ενος συζύγου από τον άλλο, δεν

αποτελεί παράνομη προσβολή της προσωπικότητας, εφ' όσον η παραβίαση του απορρήτου της ιδιωτικής ζωής αποβλέπει στην τήρηση της επιβαλλόμενης, λόγω του ηθικού δεσμού του γάμου, συμπεροφοράς των συζύγων.

Κείμενο Απόφασης     Επειδή η μαγνητοταινία θεωρουμένη ως ιδιωτικόν έγγραφον κατ' άρθρον 444 ΚΠολΔικ., λαμβάνεται υπ' όψιν υφ' ας προϋποθέσεις και το έγγραφον τούτο. Εξ άλλου το μεν άρθρον 19 του ισχύοντος Συν/τος 1975, ορίζον ότι το απόρρητον των επιστολών και της καθ' οιονδήποτε άλλον τρόπον ελευθέρας ανταποκρίσεως ή επικοινωνίας είναι απολύτως απαραβίαστον, ιδρύει ατομικόν δικαίωμα των εν Ελλάδι προσώπων έναντι του Κράτους το οποίον υποχρεούται εις αποχήν από πάσης ενεργείας συνεπαγομένης παραβίασιν του απορρήτου και δεν αφορά την προστασίαν του απορρήτου έναντι των ιδιωτών, το δε άρθρον 57 ΑΚ αναγνωρίζει και προστατεύει το δικαίωμα του προσώπου επί της ιδίας αυτού προσωπικότητος, στοιχείον της οποίας αποτελεί και το απόρρητον της ιδιωτικής του ζωής, κατά πάσης παρανόμου προσβολής. Μεταξύ των συζύγων όμως υφίσταται δικαίωμα τούτων επί της προσωπικότητος του άλλου προς τήρησιν της εις τον ηθικόν δεσμόν του γάμου επιβαλλομένης συμπεριφοράς, ως εκ τούτου δε δεν αποτελεί παράνομον προσβολήν της προσωπικότητος του συζύγου η υπό εκατέρου τούτων

παραβίασις του απορρήτου της ιδιωτικής του ζωής, εφ' όσον τούτο αναφέρεται εις την τήρησιν της εις τον δεσμόν του γάμου οφειλομένης συμπεριφοράς και υπάρχουν δεδικαιολογημένοι λόγοι ή εύλογοι αφορμαί. Εν προκειμένω το Εφετείον (Πατρ. 35/82), ως εκ της προσβαλλομένης αποφάσεως προκύπτει, προκειμένου να κάμη δεκτήν εν μέρει την περί διατροφής αγωγήν και να επιδικάση αντί της αιτουμένης αναλόγου, ηλαττωμένην (στοιχειώδη) μόνον διατροφήν υπέρ της ήδη αναιρεσειούσης εις βάρος του αναιρεσιβλήτου συζύγου της, κατ' αποδοχήν της εκ του άρθρου 1486 ΑΚ ενστάσεως του τελευταίου, επικαλουμένου ότι η πρώτη υπέπεσεν έναντι αυτού εις παράπτωμα (συνιστάμενον εις την εν τη αποφάσει εκτιθεμένην υβριστικήν συμπεριφοράν αυτής) παρέχον τον εν άρθρω 1442 ΑΚ αναφερόμενον λόγον διαζυγίου τουτέστιν τον του ισχυρού κλονισμού της εγγάμου σχέσεως υπαιτιότητι αυτής, εδέχθη το παράπτωμα τούτο, ως κατ' ουσίαν βάσιμον, ήτοι ως αποδεικνυόμενον ειδικώτερον εκ του περιεχομένου της προσαχθείσης, μετ' επίκλησιν και αποδιδούσης σχετικήν μεταξύ των διαδίκων τηλεφωνικήν συνδιάλεξιν κατά την 26.2.81, μαγνητοταινίας, η γνησιότης της οποίας δεν ημφεσβητήθη υπό της αναιρεσειούσης. Ούτως αποφανθέν το Εφετείον, δεξάμενον δηλονότι τούτο, ότι δεν ήτο παράνομος η ηχογράφησις του ρηθέντος τηλεφωνήματος της αναιρεσειούσης προς τον αναιρεσίβλητον σύζυγόν της, εφ' όσον τούτο αναφέρεται εις την επιβαλλομένην, ως εκ του ηθικού δεσμού του γάμου, συμπεριφοράν αυτής ως συζύγου έναντι του αναιρεσιβλήτου, δεν παρεβίασε

τας προμνησθείσας ουσιαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων 19 του Συντάγματος και 57 του ΑΚ., διό και ο περί του εναντίου εκ του άρθρου 559 αρ. 1 ΚΠολΔικ. τέταρτος πρόσθετος λόγος αναιρέσεως δέον ν' απορριφθή ως αβάσιμος.

Πρόεδρος: Ξ. ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣΕισηγητές: Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

 

Δημοσίευση:

Εφημερίδα Ελλήνων Νομικών

Ετος:

1984

Τόμος:

51

Σελ.:

ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ  

Α/Α  Νόμος Αριθμός

Έτος

Αρθρο

Παράγραφος

Ημ/νία Δημοσίευσης

1 «  ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ  »

    444    

Μηχανικές απεικονίσεις2 « 

ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ »

    57    

Δικαίωμα στην προσωπικότητα3 « 

ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ »

    1442    

Διατροφή

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ   Α/Α  Δικαστήριο Τόπο

ς Αριθμός

Έτος

Δημοσίευση

1  «  ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ'  »

Αθήνα 381 1987 Εφημερίδα Ελλήνων Νομικών

Διαζύγιο - Μοιχεία - Μαγνητοταινίες2  «  ΕΦΕΤΕΙΟ  » Αθήνα 1651 1986 Ελληνική

Δικαιοσύνη Διακοπή συμβίωσης - Δίκη διατροφής - Μαγνητοταινίες

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ   Α/Α 

Δημοσίευση

Έτος

Εκδότης

Συγγραφείς

Τίτλος Τόμος

Σελίδα

1 Αρμενόπουλος

1990

  Πάρις Αρβανιτάκης

Η αποδεικτική δύναμη του περιεχομένου των

44 1061

ιδιωτικών εγγράφων στην πολιτική δίκη.

 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

Δικαστήριο: ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ'Τόπος: Αθήνα

Αριθ. Απόφασης: 381Ετος: 1987

Περίληψη Διαζύγιο - Μοιχεία - Μαγνητοφώνηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων - Προϊσχύσαν δίκαιο - Συνταγματικότητα. Επί αγωγής διαζυγίου λόγω μοιχείας, το δικαστήριο νομίμως έλαβε υπόψη, ως αποδεικτικά μέσα, και τις μαγνητοταινίες τις οποίες προσκόμισε ο σύζυγος και οι οποίες περιείχαν τηλεφωνικές συνδιαλέξεις της συζύγου του με τον εραστή της. Ο λόγος αναιρέσεως, τον οποίο επικαλείται η αναιρεσείουσα, ότι οι εν λόγω μαγνητοταινίες αποτελούν παράβαση των συνταγματικών διατάξεων περί προστασίας της προσωπικότητας, απορρίπτεται ως αβάσιμος, διότι ο σύζυγος έχει εξουσία στην προσωπικότητα και στην ιδιωτική ζωή του άλλου, σύμφωνα με το προϊσχύσαν δίκαιο.

Κείμενο Απόφασης

     Επειδή κατά το άρθρο 444 § 3 του Κ.Π.Δ. η μαγνητοταινία θεωρείται ιδιωτικό έγγραφο και λαμβάνεται υπόψη υπό τις προϋποθέσεις που λαμβάνεται υπόψη κάθε ιδιωτικό έγγραφο. Εξ άλλου κατά γενική αρχή του διαχρονικού δικαίου συναγόμενη από τα άρθρα 20 έως 22 του ΕισΝ.Κ.Πολ.Δ. το παραδεκτό των αποδεικτικών μέσων κρίνεται κατά κανόνα με βάση το νόμο που ίσχυε κατά το χρόνο που έλαβαν χώρα τα αποδεικτέα γεγονότα,ειδικά δε των εγγράφων από το νόμο που ίσχυε κατά το χρόνο της συντάξεώς τους. Τέλος το μεν άρθρο 9 παρ. 1 εδ. β' του ισχύοντος Συντάγματος, στο οποίο ορίζεται ότι "η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη", ιδρύει ατομικό δικαίωμα έναντι της πολιτείας, η οποία υποχρεούται να απέχει από κάθε ενέργεια συνεπαγόμενη παραβίαση του δικαιώμταος αυτού και δεν αναφέρεται στην προστασία αυτού έναντι των ιδιωτών, το δε άρθρο 57 του ΑΚ αναγνωρίζει και προστατεύει το δικαίωμα του προσώπου στην προσωπικότητά του, στοιχείο της οποίας αποτελεί και το απόρρητο της ιδιωτικής ζωής του. Προκειμένου όμως για συζύγους, ενόψει του ότι κατά τις διατάξεις των άρθρων 1386 και επ. του ΑΚ, όπως ίσχυαν πριν παό την τροποποίησή τους από τον Ν. 1329/1983, ο γάμος συνεπάγεται την αμοιβαία υποχρέωση των συζύγων για κοινωνία του βίου των, στην οποία περιλαμβάνεται και το καθήκον προς τήρηση της συζυγικής πίστεως, υπό την ισχύ των διατάξεων αυτών ο καθένας από τους συζύγους έχει εξουσία στην προσωπικότητα του άλλου και συνεπώς και στην ιδιωτική του ζωή, εφ' όσον τούτο απαιτείται για

την εκπλήρωση από τονάλλο από τονάλλο της υποχρεώσεώς του αυτής και, ως εκ τούτου, δεν αποτελεί παράνομη προσβολή της προσωπικότητας του ενός από τους συζύγους, η παραβίαση της ιδιωτικής του ζωής από τον άλλο, όταν τούτο αναφέρεται στην τήρηση από εκείνον της ανωτέρω υποχρέωσεώς του και υπάρχουν δικαιολογημένοι λόγοι και εύλογες αφρομές. Ετσι, μέσα στα προαναφερόμενα πλαίσια, ο καθένας από τους συζύγους δικαιούται να παρακολουθεί τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις του άλλου με τον εραστή του προς διαπίστωση της παραβιάσεως της περί τον γάμο πίστεως και να προβαίνει στην καταγραφή του περιεχομένου τους σε μαγνητοταινία. Κατά συνέπεια δεν είναι παράνομο αποδεικτικό μέσο η μαγνητοταινία στην οποία, με επιμέλεια του συζύγου που την επικαλείται και την προσκομίζει, αποτυπώθηκε, υπό την ισχύ των πιο πάνω διατάξεων του Αστ. Κώδικα, συνδιαεξη του άλλου συζύγου, έστω και χωρίς να το γνωρίζει εκείνος, με τρίτο πρόσωπο, η οποία μαρτυρεί προσβολή της συζυγικής πίστεως.Επομένως στην προκειμένη περίπτωση, το Εφετείο (Αθ 2219/1984),το οποίο όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφασή του,προεκιμένου να δεχθεί την αγωγή διαζυγίου του αναιρεσιβλήτου για μοιχεία της αναιρεσειούσης συζύγου του συνεκτίμησε μαζί με τα άλλα αποδεικτικά μέσα και μαγνητοταινίες τις οποίες επικαλέστηκε και προσκόμισε ο αναιρεσίβλητος, στις οποίες έχουν αποτυπωθεί, με επιμέλεια του αναιρεσιβλήτου, ύστερα από παρακολούθηση με κατάλληλα μηχανήματα,

τηλεφωνικές συνδιαλέξεις της αναιρεσειούσης με τον εραστή της Σ.Γ., που πραγματοποιήθηκαν το έτος 1978 από τις τηλεφωνικές συσκευές της συζυγικής οικίας των διαδίκων και του φαρμακείου της αναιρεσειούσης και στις οποίες διαλαμβάνονται ερωτικές μεταξύ τους διαχύσεις, φραστικές σκηνές συνουσίες και αναμνήσεις από συνουσίες τους, νομίμως έλαβε υπόψη τις μαγνητοταινίες αυτές ως αποδεικτικό μέσο. Συνεπώς ο πρώτος, από το άρθρο 559 αριθ.11 του ΚΠολΔ λόγος αναιρέσεως, κατά τον οποίο, κατά παράβαση των περί προστασίας της προσωπικότητας διατάξεων του Συντάγματος και του κοινού δικαίου, το Εφετείο έλαβε υπόψη του τις πιο πάνω μαγνητοταινίες, οι οποίες λήφθηκαν με υποκλοπή και χωρίς να το γνωρίζει η αναιρεσείουσα, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.

Πρόεδρος: Ν. ΣακελλαρόπουλοςΕισηγητές: Α. Μανέτας

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

 

Δημοσίευση:

Εφημερίδα Ελλή

Ετος:

1988

Τόμος:

55

Σελ.:

νων Νομικών

ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ   Α/Α  Νόμος Αριθ

μός Έτος

Αρθρο

Παράγραφος

Ημ/νία Δημοσίευσης

1 «  ΣΥΝΤΑΓΜΑ  »

  1975

9 1  

Απαραβίαστο ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του ατόμου

2 «  ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ »

    1439 2  

Η μοιχεία ως τεκμήριο κλονισμού του γάμου3 « 

ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ »

    57    

Δικαίωμα στην προσωπικότητα4 « 

ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ  »

    559 11  

Αναίρεση - αποδεικτικά μέσα

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ   Α/Α  Δικαστήριο Τόπο

ς Αριθμός

Έτος

Δημοσίευση

1  «  ΕΦΕΤΕΙΟ »

Αθήνα 10504 1986 Ελληνική Δικαιοσύνη

Συναινετικό διαζύγιο - Μοιχεία - Πότε υπάρχει προσβολή προσωπικότητας και ηθική βλάβη της συζύγου - Χρηματική ικανοποίηση

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

Δικαστήριο: ΕΦΕΤΕΙΟΤόπος: Αθήνα

Αριθ. Απόφασης: 7758Ετος: 1990

Περίληψη Γαμικές διαφορές - Διακοπή έγγαμης συμβίωσης - Επιμέλεια ανηλίκων τέκνων - Παρακολούθηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων συζύγου - Διαγραφή αναρμόστων εκφράσεων από τις προτάσεις - Δεν είναι αντισυνταγματική η μεταξύ των συζύγων παρακολούθηση των τηλεφωνημάτων και η μαγνητοφώνηση αυτών. - Οι φράσεις "πορνεύεται...πιθανόν με ανωμάλους τρόπους", "γυνή δυσώδους χαρακτήρα" και βεβορβουρημένη", δεν διαγράφονται ως ανάρμοστες από τις προτάσεις του εκκαλούντος, παρ' ότι δεν αρμόζουν στην ευπρέπεια της συζήτησης, χρησιμοποιούνται όμως προς υπεράσπιστη του δικαιώματος του εκκαλούντος να του ανατεθεί η επιμέλεια των τέκνων του.

Κείμενο Απόφασης     Η έγγαμη συμβίωση των διαδίκων δεν υπήρξε αρμονική και συμπληρωμένη από την αρχή από λόγους που αφορούν τα πρόσωπα και των δύο συζύγων, ήτοι από αυταρχικότητα, βιαιότητα, φιλοχρηματία και ζηλοτυπία του συζύγου και επιπολαιότητα της συζύγου στις σχέσεις της με τις φίλες της και τους φίλους της, που έδιναν λαβή επιληψίμου ήθους και υπόνοιες παραβιάσεως της συζυγικής πίστεως, με αποτέλεσμα να παρακολουθείται με ντετέκτιβ από

τον άνδρα της και να μαγνητοφωνούνται τα τηλεφωνήματά της, πράγμα που δεν αντίκειται στο άρθρο 9 παρ. 1 εδ. β' του ισχύοντος Συντάγματος προκειμένου περί συζύγων (ΑΠ 381/1987). Η κατάσταση αυτή επέτεινε την διάστασή τους και μετά από αίτηση της συζύγου διατάχθηκε η μετοίκηση του συζύγου με την υπ' αριθ. 9539/1989 απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία εκδόθηκε κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, έκτοτε δε διεκόπη η έγγαμη συμβίωση των διαδίκων συζύγων, ανετέθη δε προσωρινά η επιμέλεια των προσώπων των δύο ανηλίκων τέκνων τους στη μητέρα. Ανεξάρτητα όμως από την κατά τα άνω κοινή τους υπαιτιότητα για τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσής τους αποδείχθηκε ότι και οι δύο γονείς αγαπούν τα τέκνα τους, το συμφέρον όμως των ανηλίκων, λόγω της άνω μικρής τους ηλικίας και της μέχρι τώρα παραμονής τους με τη μητέρα, επιβάλλει όπως η επιμέλεια των προσώπων τους ανατεθεί σ' αυτήν, η οποία ανεξάρτητα των προαναφερομένων παρέχει τα εχέγγυα χρηστής ψυχοσωματικής αναπτύξεώς τους (...).

Το αίτημα της εφεσιβλήτου - αντεκκαλούσης να διαταχθεί η διαγραφη από τις προτάσεις του εκκαλούντος των λέξεων και φράσεων "πορνεύεται (...) πιθανόν με ανωμάλους τρόπους (...) έκλυτη ζωή της μητέρας (...) γυνή δυσώδους χαρακτήρος και βεβορβορωμένη (...)" ως υβριστικών και αναρμόστων (άρθ. 206 ΠολΔ) απορριπτέον κρίνεται, καίτοι η αυστηρότητα αυτή των λέξεων και φράσεων δεν συνάδει με την ευπρέπεια της συζητήσεως, γίνεται όμως προς υπεράσπιστη του δικαιώματος του

εκκαλούντος, αναθέσεως σ' αυτόν της επιμελείας των τέκνων και σκοπόν έχουν την απόδειξη της ακαταλληλότητας της μητέρας για ανάθεση σ' αυτήν της επιμελείας των τέκνων.

Εισηγητές: Γ. ΠαπαδημητρίουΛήμματα: Δ;Γ. Ρήγος (εφέτης);22;;140;

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

 

Δημοσίευση:

Δίκη

Τόμος:

22

Σελ.:

139

ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ   Α/Α  Νόμος Αριθ

μός Έτος

Αρθρο

Παράγραφος

Ημ/νία Δημοσίευσης

1 «  ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ  »

    206    

Διαγραφή υβριστικών φράσεων από δικόγραφο αγωγής