Określniki chronologiczne w Bibliografii Zawartości

Czasopism

Określniki chronologiczne: lokalizują przedmiot w czasie, wskazują czas, w którym zagadnienie

omawiane w dokumencie miało miejsce.

Określniki chronologiczne powinny być stosowane w hasłach przedmiotowych dla tych dokumentów, które mają nacechowanie historyczne.

Określników chronologicznych nie stosujemy: jeżeli przedmiot w swej nazwie zawiera element

czasowy, np. Wojna 1939-1945 r. Marzec 1968 r. w Polsce Rewolucja 1989 r. aksamitna Układ z Schengen (1985) Sejm (1596)

dla tematów i określników geograficznych (nazwy państw), jeśli okres ich istnienia jest ściśle określony, np. Niemcy (Republika Demokratyczna) Niemcy (Republika Federalna) ZSRR (dla okresu 1917-1991) Czechosłowacja (dla okresu 1918-1992)

245 %Wyjście z Walhalii / Marianna Zielińska 651 %Niemcy (Republika Federalna)

jeżeli temat związany jest z konkretnym okresem historycznym lub wydarzeniami historycznymi Gotyk Impresjonizm Romantyzm Wiosna Ludów Ruch oporu Holocaust

przy zagadnieniach i przedmiotach, o których wiadomo, że związane są z określonym czasem, np. Globalizacja Prywatyzacja Transformacja systemy społeczno-

gospodarczego Gospodarka oparta na wiedzy Sztuczny satelita

245 %W tyglu transformacji / Wojciech Gliwa 650 %Transformacja systemu społeczno-gospodarczego –

Polska

245 %Nadzieje i zagrożenia globalizacji / Tadeusz Pilch 650 %Globalizacja

245 %Stan i perspektywy rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce / Celina M. Olszak

650 %Społeczeństwo informacyjne – Polska

245 %Prywatyzacja polskiej gospodarki / Malwina Szczepkowska

650 %Prywatyzacja – Polska 651 %Polska – gospodarka – od 1989 r.

dla najnowszych kierunków w sztuce, np.

Performance Instalacja (szt.plast.)

po tematach osobowych, z wyjątkiem określnika zamach, ponieważ element czasowy określony jest latami życia danej osoby

Określniki chronologiczne mają w JHP BN charakter uogólniający.

Określniki wyrażane są cyframi arabskimi i uzupełnione skrótem w. (wiek/wieki) lub r. (rok).

Dla wieku XX i XXI określniki podzielone są na daty roczne, dotyczy to historii krajów europejskich.

Określnikami są stulecia. Określniki wyrażone w postaci stuleci

lub dat mogą być łączone, np. 19-20 w. 1918-1939 r.

Okresy sprzed naszej ery oznacza się p.n.e., np.

4 w. p.n.e. 14-13 w. p.n.e.

Jeżeli nie może sprecyzować początku omawianego zagadnienia, ale jest określony jego koniec stosujemy określniki z przyimkiem „do”, np. do 19 w. do 15 w.

Określniki te nie są uwzględniane w kartotece wzorcowej, tworzone są na potrzeby dokumentu.

Określniki z przyimkiem „od” = od oznaczonego początku do współczesności, np. od 1944 r. od 2001 r.

Nie stosujemy tych określników z datą wyrażającą wiek, np. od 16 w.

Określniki te kontrolowane są kartoteką wzorcową

Określniki dla 20 i 21 w. określniki ogólnego stosowania, np.

1901-1914 r. 1901-1939 r. 1918-1939 r. z wyjątkiem: Niemiec,

Czechosłowacji, Austrii od 1945 r. z wyjątkiem tych krajów, po

których stosuje się określnik od 1944 r. od 1989 r. z wyjątkiem tych krajów, po

których stosuje się określnik od 1991 r. od 2001 r.

określniki dla 20 i 21 w. związane z tematem lub określnikiem geograficznym, np. 1940-1991 r. dla Estonii, Litwy, Łotwy od 1944 r. dla Bułgarii, Polski, Rumunii 1917-1941 r. dla ZSRR i dla części

składowych federacji od 1991 r. dla Albanii, Jugosławii, krajów

byłej Jugosławii, Rosji, krajów byłego ZSRR od 1993 r. dla Czech i Słowacji

Dla Czechosłowacji, Niemiec, Polski i ZSRR określniki dla 20 i 21 w. są rozbudowane, np. dla Niemiec

1918-1933 r. 1918-1945 r. 1933-1945 r. 1945-1949 r. 1989-1990 r. od 1990 r.

Dla Polski 1944-1956 r. 1944-1989 r. 1956-1989 r. 1970 r. – po tematach: Elbląg, Gdańsk,

Gdynia, Szczecin 1980-1981 r. 1980-1989 r. od 1944 r. od 1980 r.

Określnik szczegółowy od 1965 r.

stosuje się tematach związanych z historią Kościoła Katolickiego, teologią katolicką oraz po określniku katolicyzm

dotyczy to jednak dokumentów poświęconych Kościołowi w wymiarze powszechnym, nie dotyczy spraw o zasięgu lokalnym

Określnik szczegółowy od 2004 r. występuje po nazwach krajów, które

wstąpiły do UE po 2004 r. i po temacie i określniku Unia Europejska

ale stosuje się go tylko dla tych dokumentów, w których problematyka unijna jest wyeksponowana, nie do opisu wszystkich spraw dotyczących tych państw po przystąpieniu do UE.

Określniki chronologiczne po nazwach województw utworzonych po 1999 r.

Po nazwach województw utworzonych po 1999 r. , np. Mazowieckie, województwo, Małopolskie, województwo, Łódzkie, województwo (od 1999) nie stosuje się określników chronologicznych

Wyjątkiem są określniki chronologiczne w postaci daty rocznej po określnikach: klęski elementarne, wybory samorządowe, środowisko

Określniki chronologiczne zawierające daty roczne:

stan na... (rok) - stan na... (rok) – stosuje się go po tematach z dziedziny prawa, określnikach podział administracyjny, ordynacja oraz po tematach dotyczących monitoringu środowiska człowieka, np.

245 %Dziedziczenie praw majątkowych w świetle polskiego prawa autorskiego / Piotr Slęzak

650 %Majątek – prawo – Polska – stan na 2007 r. 650 %Prawo autorskie – Polska – stan na 2007 r.

245 %Normalniej czyli inaczej / Mariusz Urbanek 650 %Wybory parlamentarne – ordynacja – Polska

– stan na 2005 r.

245%Polska po 1999 r. / Zdzisław Sadowski 651 %Polska – podział administracyjny – stan na

1999 r.

Określnik chronologiczny po tematach wyrażających wybory wszelkiego typu i szczebla (np. parlamentarne, samorządowe do Parlamentu Europejskiego) oraz po temacie i określniku klęski elementarne, np.

245 %Kilka uwag o francuskich wyborach prezydenckich / Jan Malewski

650 %Wybory prezydenckie – Francja – 2007 r.

245 %Podlaska lekcja / Lech Nikowski 650 %Wybory samorządowe – Polska – 2006 r. 651 %Podlaskie, województwo – wybory

samorządowe – 2006 r.

245 %Powódź w Legnicy 1977 roku 650 %Powódź – Polska – 1977 r. 651 %Legnica (woj. dolnośląskie) – klęski

elementarne – 1977 r.

245 %Pożar Konina 24 czerwca 1796 roku / Zdzisław Włodarczyk

650 %Pożar – Polska – 1796 r. 651 %Konin (woj. wielkopolskie) – klęski elementarne

– 1796 r.

Określniki chronologiczne zawierające daty dane chronologiczne:

zamach + data roczna (określnik ten stosuje się po tematach osobowych), np.

245 %Poderwały się gołębie / Stanisław Zasada 600 %Jan Paweł II (papież ; 1920-2005) –

zamach 1981 r.

określnik zjednoczenie + data roczna (określnik ten stosuje się po nazwach państw i regionów świata), np.

245 %Polska wobec zjednoczenia Niemiec 1989-1991 / Jan Barcz

651 %Niemcy – zjednoczenie 1989 r.

245 %Królestwo Włoch w 19 w. / Anna Barańska

651 %Włochy – zjednoczenie 1861 r.

określnik konstytucja + data roczna (określnik ten stosuje nazwach państw i regionów świata), np. 245 %Włoskie państwo regionalne / Małgorzata

Lorencka 650 %Regiony (adm.) - Włochy 651 %Włochy – konstytucja 1947 r.

245 %Czy podstawy do kasacji są zgodne z Konstytucją RP / Dorota Szubielska

650 %Kasacja – prawo – Polska 651 %Polska – konstytucja 1997 r.

W BZCz rozszerzono stosowanie dat rocznych na określnik imprezy, konkursy i festiwale, sprawozdanie, statystyka, np.

245 %Między ogrodem Semiramidy a domem : po koncercie zapowiadającym budowę gmachu filharmonii w Szczecinie / Agnieszka Rogulska

610 %Filharmonia Szczecińska im. Mieczysława Karłowicza

650 %Muzyka – imprezy – Polska – 2006 r. 651 %Szczecin (woj. zachodniopomorskie) – muzyka –

imprezy – 2006 r.

245 %Kontakt ’07 / Marek Wendorff 611 %Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Kontakt” (17 ;

2007 ; Toruń) 650 %Teatr – konkursy i festiwale – Polska 2007 r. 651 %Toruń (woj. kujawsko-pomorskie) – teatr – konkursy i

festiwale – 2007 r.

245%Sprawozdanie dyrektora Archiwum Państwowego w Krakowie za rok 2004 / Sławomir Radoń

610 %Archiwum Państwowe (Kraków) – 2004 r. – sprawozdanie

651 %Kraków (woj. małopolskie) – archiwistyka – od 2001 r. - źródła

Określniki chronologiczne po tematach z dziedziny literatury, sztuki i filozofii po tekstach literackich, filozoficznych,

teologicznych – stosuje się określnik w postaci wieku, wyraża on okres powstania utworu, np.

245 %Życiorys bliźniaka / Roman Orzelski 650 %Opowiadanie polskie – 21 w.

Elegia III / Jacek Bierezin 650 %Poezja polska – 20 w.

245 %Młoda poezja hiszpańska / tł. Paweł Krupka 650 %Poezja hiszpańska – 20 w. - antologia

245 %Elementy filozofii / Proculus 650 %Filozofia – 5 w.

245 %Afraat o miłości 650 %Miłość – teologia – 5 w. 650 %Patrologia – 5 w.

W opracowaniach na temat literatury, sztuki, filozofii stosuje się określniki szczegółowe przewidziane dla 20 i 21 w.

245 %Czas maszyn, czas niepoprawnych głupców / Wojciech Rusinek

650 %Powieść polska – historia – 1918-1939 r.

245 %Jaka jesteś współczesna poezjo 650 %Poezja polska – historia – od 1989 r.

Określniki chronologiczne w opracowaniu pamiętników

po temacie pamiętniki stosuje się określniki szczegółowe, które odnoszą się do okresu omawianego w pamiętnikach niezależnie od daty powstania czy publikacji pamiętników, np.

245 %Początki władzy ludowej w zapiskach Jana Karola Wendego / oprac. Andrzej Winogrodzki

600 %Wende, Jan Karol (1910-1986) – pamiętniki 650 %Pamiętniki polskie – 1944-1956 r. 651 %Polska – polityka wewnętrzna – 1944-1956 r.

– pamiętniki

245 %Okruchy dziennika / Mieczysław Franciszek Rakowski

600 %Rakowski, Mieczysław Franciszek (1926- ) – pamiętniki

650 %Pamiętniki polskie – od 2001 r. 651 %Polska – polityka wewnętrzna – od 2001 r. -

pamiętniki

Określniki chronologiczne po temacie „nazwa narodowości za granicą”

po temacie typu „nazwa narodowości za granicą” określnik chronologiczny odnosi się do określnika geograficznego występującego w danym haśle przedmiotowym, np.

245 %Liczba i rozmieszczenie ludności niemieckiej w powiecie kartuskim w okresie międzywojennym oraz działania mniejszości niemieckiej w obronie swej pozycji / Barbara Kąkol

650 %Mniejszości narodowe – Polska - 1918-1939 r. 650 %Niemcy za granicą – Polska – 1918-1939 r. 651 %aKartuzy (woj. pomorskie ; okręg) – stosunki

etniczne – 1918-1939 r.

245 %Polacy w Niemczech między wojnami / Dariusz Matelski

650 %Mniejszości narodowe – Niemcy – 1918-1945 r. 650 %Polacy zagranicą – Niemcy – 1918-1945 r.

Jeżeli w haśle nie występuje określnik geograficzny należy użyć określnik chronologiczny ogólnego stosowania, np.

245 %Emigracyjna dyplomacja / Tomasz Misiewicz 610 %Rząd Rzeczypospolitej na uchodźstwie –

1944-1989 r. 650 %Polacy za granicą – polityka – 1945-1989 r.

Te same zasady dotyczą tematów związanych z tematem Polacy za granicą: Duszpasterstwo polonijne, Organizacje polonijne, Szkolnictwo polonijne.

245 %Duszpasterstwo Polaków na Litwie w procesie przemian / Adam Bobryk

650 %Duszpasterstwo polonijne – Litwa – od 1991 r. 650 %Mniejszości narodowe – Litwa – od 1991 r. 650 %Polacy za granicą – religia – Litwa – od 1991 r.

245 %Polska organizacje w Wiedniu / Hanna Kaczmarczyk

650 %Mniejszości narodowe – Austria – od 1945 r. 650 %Organizacje polonijne – Austria – od 1945 r. 651 %Wiedeń (Austria) – organizacje – od 1945 r.

245 %Szkoły polskie we Lwowie (1994-2004) / Bożena Rafalska

650 %Mniejszości narodowe – Ukraina – od 1945 r. 650 %Szkolnictwo polonijne – Ukraina – od 1945 r. 651 %Lwów (Ukraina) – szkolnictwo i oświata – od 1945

r.

Określnik chronologiczny po temacie Czasopisma polskie w innych krajach dotyczy tematu nie określnika geograficznego, np.

245 %Model „Kultury” / George G. Grabowicz 630 %Kultura (czasop.emigr.) 650 %Czasopisma polskie – historia – Francja –

1944-1989 r. 650 %Polacy za granicą – kultura – Francja – 1945-

1989 r.

Określniki ogólne, po których nie stosujemy określników chronologicznych: określniki: zbiory, recepcja, przekłady –

określnik chronologicznych sprawia, że hasło nie jest jednoznaczne, np. Rysunek polski – zbiory – Francja – 20 w.

można odczytać: zbiory dwudziestowiecznego rysunku polskiego w Francji lub zbiory rysunku polskiego we Francji 20 w.

245 %Recepcja twórczości Wiktora Pelevina / Arkadiusz Witecki

600 %Pelevin, Viktor O. (1962- ) – recepcja - Polska 650 %Literatura rosyjska – historia – od 1991 r. 650 %Literatura rosyjska – recepcja – Polska

245 %Fałszywi przyjaciele tłumacza w kontekście rosyjskich przekładów powieści J. I. Kraszewskiego „Hrabina Cosel” / Rustem Yunusov

600 %Kraszewski, Józef Ignacy (1812-1887). Hrabina Cosel – przekłady rosyjskie

650 %Powieść polska – historia – 19 w. 650 %Powieść polska – przekłady rosyjskie 650 %Przekłady rosyjskie – historia – 19-20 w.

Określniki historiografia (=w historiografii), literatura (=w literaturze), w filmie, w muzyce

245 %Stan badań nad regionem świętokrzyskim w czasach II wojny światowej / Stanisław Medycki

650 %Historiografia polska – od 1989 r. 651 %Kielce (woj. świętokrzyskie ; okręg) – 1939-

1945 r. 651 %Kielce (woj. świętokrzyskie ; okręg) –

historiografia

245 %Różne twarze kobiety w ujęciu Elizy Orzeszkowej / Dominika Chuda

600 %Orzeszkowa, Eliza (1841-1910) – twórczość 650 %Kobieta – literatura polska 650 %Literatura polska – tematyka – 19-20 w.

245 %Kto wygrał tę wojnę / Konrad J. Zarębski 650 %Film polski – tematyka – 1944-1989 r. 650 %Wojna 1939-1945 r. – w filmie

245 %A to PRL właśnie / Katarzyna Wajda 650 %Komedia filmowa polska – tematyka – 1944-1989 r. 651 %Polska – w filmie

Tematy rzeczowe (treściowe) zawierające datę (dawniej zwane tematami chronologicznymi), np.

Podziemie polityczne i zbrojne (1944-1956) Polska Partia Robotnicza (1906) Polska Partia Robotnicza (1942-1948) Atak terrorystyczny na szkołę w Biesłanie 2004 r. Sejm (1991-1993) Bitwa 20-29 września 1920 r. nad Niemnem

245 %Madryt, 11 marca / Małgorzata Kolankowska 650 %Atak terrorystyczny w Madrycie 2004 r.

245 %Irak i terroryzm / Julian Bartosz 650 %Atak terrorystyczny na Stany Zjednoczone

2001 r. 650 %Wojna 2003- amerykańsko-iracka

245 %Budapeszt 1956 / Joanna Mieszko-Wiórkiewicz 650 %Powstanie 1956 r. węgierskie

245 %Kircholm 1605 / Tomasz Bohun 650 %Bitwa 1605 r. pod Kircholmem

HASŁO PRZED Powstanie 1953 r. w Berlinie HASŁO PRZED ODRZ Berliński czerwiec 1956 r. HASŁO PRZED ODRZ Czerwiec 1953 r. w Berlinie HASŁO PRZED ODRZ Powstanie berlińskie HASŁO PRZED ODRZ Powstanie w Berlinie HASŁO PRZED ODRZ Wydarzenia 1953 r. w Berlinie

HASŁO PRZEDTraktat brzeski z Rosją (1918) HASŁO PRZED ODRZ Brzeski traktat pokojowy z

Rosją (1918) HASŁO PRZED ODRZ Pokój brzeski z Rosją (1918) HASŁO PRZED ODRZ Traktat brzeski (3.03.1918)