OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ · “Okul öncesi dönemde zihinsel gelişim diğer ge-lişim alanlarından daha önemlidir, ... Beslenme E) Sevgi ve ilgi 10.Çocuk bakımının

ÇÖZÜMLÜSORU BANKASI

OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ

ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ

ÖABT YAYINLARIGenel Yayın Yönetmeni

Savaş DOĞAN

Genel Yayın Yönetmen YardımcısıArzu ALAN

EditörlerUzman Psikolog Yılmaz ALKAYA

Uzman Gazi KARABULUTArzu ALAN

YazarlarTuğba ÜNLÜERİrem BİLSAN

Meltem BALIMDevrim ÇOBAN

ISBN978-605-308-369-6

Sayfa DüzeniAYMİR Yayınevi Dizgi Birimi

Baskı TarihiAnkara 2017

BaskıBRC Basım

Matbaacılık Balıkhisar Mahallesi 26. Sokak

No: 14 Akyurt / ANKARATel: 0 312 384 44 54

İletişim Adresi

Serhat Mah. Mehmet Akif Ersoy Cad. No: 33

Yenimahalle / ANKARA

Cep: (0549) 435 3355

[email protected]

© COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİ

Yayım Hakkı

Bu kitabın her türlü yayım hakkı Aymir Yayın Basım Dağıtım Ltd. Şti.’ye aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hü-kümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz.

BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR.

Değerli Öğretmen Adayları;

Milli Eğitim Bakanlığı her yıl öğretmen ihtiyacını, adayların KPSS sonuçlarına göre yaptığı atamalarla sağlamak-tadır. Atamalarda referans alınan başarı puanları üç farklı testin sonuçlarına göre elde edilmekte ve adayların KPSS-121 puanı hesaplanmaktadır.

KPSS -121 puanı aşağıdaki bölümler ve ağırlıklandırmalardan oluşmaktadır:

Genel Yetenek Testi % 15

Genel Kültür Testi % 15

Eğitim Bilimleri Testi % 20

Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi % 50

ÖSYM’nin Okul Öncesi Öğretmenliği, Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi için belirlemiş olduğu konular ve yüzde-lik ağırlıkları aşağıdaki gibidir:

1. Alan Bilgisi Testi ............................................................................ %80 8 Okul Öncesi Eğitime Giriş ......................................................%6 8 İnsan Anatomisi ve Fizyolojisi ................................................%2 8 Psikoloji .................................................................................%2 8 Anne-Çocuk Sağlığı ve İlkyardım ............................................%4 8 Anne-Çocuk Beslenmesi .........................................................%2 8 Erken Çocukluk Döneminde Gelişim ....................................%12 8 Yaratıcılık ve Geliştirilmesi ....................................................%6 8 Çocukta Oyun Gelişimi ..........................................................%4 8 Çocuk Edebiyatı .....................................................................%4 8 Çocuk Ruh Sağlığı ..................................................................%8 8 Drama ....................................................................................%4 8 Özel Öğretim Yöntemleri ......................................................%14 8 Anne-Baba Eğitimi ..................................................................%6 8 İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları .......................%6

2. AlanEğitimiTesti ........................................................................... %20

Atama puanlarında en büyük etkiye sahip olan Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi’nin genel yapısını Eğitim Fakültele-rinde verilmekte olan akademik müfredat, ilgili alanın öğretim programı ve öğretim yöntemleri oluşturmaktadır.

Lider Yayınları olarak adayların sınava hazırlık sürecini en iyi şekilde değerlendirmelerini sağlamak amacıyla alanında uzman yazar kadromuz tarafından sınavın kapsamı, akademik yapısı ve soru tarzlarına uygun, farklı bir bakış açısı geliştirecek özgün yayınlar hazırlamanın gururunu yaşıyoruz.

Kitabın hazırlanmasında ve yayımlanmasında desteğini esirgemeyen dizgi bölümü sorumlsu Zeliha DEMİRKA-YA’ya ve kurumsallaşma koordinatörümüz Engin POLAT’a teşekkür ederiz.

Tüm adayların yaşamında ve eğitim sürecinde başarı dileklerimizle...

GenelYayınYönetmeniSavaşDOĞAN

SUNU

Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 1 .............................................................................................................................. 1

Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 2 .............................................................................................................................. 9

Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 3 ............................................................................................................................ 17

Erken Çocukluk Döneminde Gelişim / Test - 1 ......................................................................................................... 27






Yaratıcılık ve Geliştirilmesi / Test - 1 ........................................................................................................................ 79



Çocukta Oyun Gelişimi / Test - 1 ............................................................................................................................... 105

Çocukta Oyun Gelişimi / Test - 2 ............................................................................................................................... 114

Drama / Test - 1 ............................................................................................................................................................ 123

Drama / Test - 2 ............................................................................................................................................................ 132

Çocukları Tanıma Teknikleri / Test - 1 ..................................................................................................................... 143

Çocukları Tanıma Teknikleri / Test - 2 ..................................................................................................................... 153

Psikoloji / Test ............................................................................................................................................................. 163

Çocuk Ruh Sağlığı / Test - 1 ....................................................................................................................................... 177



Anne - Baba Eğitimi / Test - 1 .................................................................................................................................... 207



Çocuk Edebiyatı / Test - 1 ........................................................................................................................................... 233

Çocuk Edebiyatı / Test - 2 ........................................................................................................................................... 244

Anne-Çocuk Sağlığı ve İlk Yardım / Test - 1 ........................................................................................................... 253

Anne-Çocuk Sağlığı ve İlk Yardım / Test - 2 ........................................................................................................... 260

İÇİNDEKİLER

Anne-Çocuk Beslenmesi / Test ................................................................................................................................. 269

İnsan Anatomisi ve Fizyolojisi / Test ....................................................................................................................... 277

İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları / Test - 1 .................................................................................... 289



Özel Öğretim Yöntemleri / Test - 1 ............................................................................................................................ 313







Alan Eğitimi / Test - 1 .................................................................................................................................................. 375









1

SORULAR

LİDER YAYINLARI

Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 1

1. Aşağıdaki okul öncesi eğitim kurumlarından hangisi kurum temelli değildir?A) Bağımsız anaokuluB) Gündüz bakımeviC) Mobil anaokuluD) Çocuk yuvasıE) Anasınıfı

2. Okul öncesi eğitimin tanımı içerisinde aşağı-daki özelliklerden hangisi yoktur?A) Temel eğitimin ayrı bir parçası olarak işlev gör-

mekB) Toplumun kültürel değerleri doğrultusunda on-

ları en iyi biçimde yönlendirmekC) Çocukların bedensel, zihinsel, duygusal ve

sosyal yönlerden gelişmelerini desteklemekD) Zengin uyarıcı çevre olanakları sağlamakE) İlköğretime hazırlamak

3. Okul öncesi (erken çocukluk dönemi) çocuk-ları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?A) Okula ve topluma uyum için temel olan sosyal

becerileri geliştirir.B) Kendini ifade etmeyi öğrenir.C) Daha sonraki yıllarda öğreneceklerini destekle-

yecek temel bilgi ve beceriler kazanır. D) Yetişkinler ve diğer çocuklarla ilişki kurar.E) Algılanan dünyaya ilişkin nesne devamlılığı il-

kesini kazanır.

4. Aşağıdakilerden hangisi çocuğun okul öncesi yıllarda karşılanması gereken temel gereksi-nimlerden biri değildir?A) Fiziksel tehlikelerden korunmasıB) Sevgi ve şefkat gösterilmesiC) Yeterli beslenme ve sağlıklı bakımın sağlan-

masıD) Disiplin ve otoriteye bağımlı olmasıE) Yakınlık kurulabilecek bir yetişkinin olması

5. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi erkeklerdeki kötü huy ve davranışların önemli bir bölümü-nün anneler yoluyla kazanıldığını, bunu önle-menin en iyi yolunun da kadınların iyi eğitilme-si olduğunu savunmuştur?A) John LockeB) FenelonC) PlatonD) BaconE) Ratke

6. Aşağıdaki kuramlardan hangisi insanın çev-reyle olan ilişkisini eğitim boyutuyla yapılan-dırmıştır?A) Sosyal Öğrenme KuramıB) Çoklu Zekâ KuramıC) Davranışçı KuramD) Ekolojik KuramE) Bilişsel Kuram

OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 1

LİDER YAYINLARI2

7. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi “güven” duygusunu çocuğun yaşamındaki düzen ola-rak tanımlamıştır?A) VygotskyB) EriksonC) IsaacsD) Piaget E) Sadi

8. “Okul öncesi dönemde zihinsel gelişim diğer ge-lişim alanlarından daha önemlidir, dolayısıyla bu alanın geliştirilmesine özel önem verilmelidir.” düşüncesine sahip bir okul öncesi öğretme-ni okul öncesi eğitimin aşağıdaki ilkelerinden hangisiyle çelişmektedir?A) Çocuğun gelişiminde özel alıcı dönemlerin ol-

masıB) Eğitimin çocuğun gereksinimlerine duyarlı ol-

masıC) Okul öncesi dönemin yaşamın temeli olmasıD) Eğitimin çocuğun bütünlüğünü gözetmesiE) Her çocuğun farklı bir birey olması

9. Dört yaşındaki Asya annesine gereksinim duydu-ğunda onu bulamamakta, annesi tarafından isten-memekte ve korunmamaktadır.

Bu durumda Asya’nın aşağıdaki gereksinim-lerden hangisi karşılanmamaktadır? A) Hareket ve oyunB) Sağlıklı bakımC) Kendini tanımaD) BeslenmeE) Sevgi ve ilgi

10. Çocuk bakımının genelde aile büyükleri, akra-balar, bakıcılar, evdeki yardımcılar ya da aile dostları tarafından gerçekleştirilmesi aşağıda-kilerden hangisi ile ilgilidir?A) İnformal yollarla gerçekleştiren çocuk bakımıB) Formal yollarla gerçekleştirilen çocuk bakımıC) Aile içi dayanışma yoluyla çocuk bakımıD) Yetişkin desteğine dayalı çocuk bakımıE) Aile içi eğitim yoluyla çocuk bakımı

11. Öğretim sürecinde öğrencilerin öğrenme hızı, öğrenme stili ve öğrenme kapasitelerinin göz önünde bulundurulması aşağıdaki okul öncesi eğitimde temel ilkelerden hangisi ile ilgilidir?A) Eğitim çocuğun bütünlüğünü gözetmelidir.B) Okul öncesi dönem yaşamın temelidir.C) Her çocuk farklı bir bireydir.D) Çocuğun gelişiminde özel alıcı dönemler var-

dır.E) Eğitim çocuğun gereksinimlerine duyarlı olma-

lıdır.

12. “Bir okul öncesi öğretmeni alanında bilgili ve be-cerili olmalıdır.” ifadesi aşağıdakilerden hangi-sini tamamlar niteliktedir?A) Çocukta suçluluk duygusunu uyandırmaktan

kaçınmalıdır.B) Mesleki deneyimlerden ve farklı yaklaşımlar-

dan yararlanmalıdır.C) Akılcı ve bilimsel düşünme yeteneğine sahip

olmalıdır.D) Beden ve ruh bakımından sağlıklı, canlı ve be-

cerikli olmalıdır.E) Sorumluluk almayı bilmelidir.


3LİDER YAYINLARI

13. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi çocukların olabildiğince erken yaşta devlet okullarında, öncelikle devletin çıkarlarını koruyacak biçim-de yetiştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır?A) CiceroB) AristoC) QuintilianusD) PlatonE) Fenelon

14. Bir okul öncesi öğretmeninin kişisel özellikle-rinin yanı sıra öğretmenlik meslek bilgisi yö-nünden de gelişmesi için öncelikli olarak aşa-ğıdakilerden hangisi önemlidir?A) Nitelikli bir hizmet öncesi eğitimden geçmeB) Alanıyla ilgili kitap, dergi vb. yayınları izlemeC) Nitelikli bir hizmet içi eğitim sürecinden geçmeD) Deneyimli öğretmenlerin denetim ve gözeti-

minde görev yapmaE) Deneyimli öğretmenlerin rehberliğinde başarılı

bir staj sürecinden geçme

15. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi çocuğun ge-lişim evrelerinin program içeriği ve çocuk için hazırlanan çevre ile sıkı sıkıya ilişkili olduğu-nu “Her evreyi o evre olarak yaşamak” biçiminde özetlemiştir?A) DeweyB) VygotskyC) PiagetD) FröebelE) Steiner

16. Okul öncesi dönem çocuğunun gereksinimleri ve temel ilkeleri ile ilgili aşağıdakilerden han-gisi söylenemez?A) Oyun çocuk için hem bir eğlence hem de ciddi

bir iştir.B) Okul öncesi eğitimde öncelikleri çocuğun ge-

reksinimleri belirler.C) Çocuk yeni öğrenmelerini önceki yaşantılarıyla

ilişkilendirmeye çalışır.D) Her çocuğun kendine özgü öğrenme hızı, yete-

neği ve kapasitesi bulunmaktadır.E) Çocuğun gereksinimlerini karşılarken yetişki-

nin sahip olduğu tutumlar önemsizdir.

17. İçten denetimli bireyler yetiştirmek için ya-pılması gerekenler arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?A) Çocuğun davranışlarına sınır getirmek ve ya-

pabileceği kadar sorumluluk vermekB) Çocuğu verdiği kararların sonucuna katlana-

mayacağı için sürekli kontrol etmekC) Çocuğu erken yaşta sorumluluklarının farkına

varabilecek biçimde yetiştirmekD) Çocuğa kendisine ve çevresine zarar verme-

mek koşulu ile özgürlük tanımakE) Çocuğa kendi yeterlik ve sınırlıklarını tanıma

fırsatı vermek


LİDER YAYINLARI4

18. Bütün çocukların oyun oynamayı bildiği ve bu yolla her şeyi öğrenebileceği düşüncesine da-yalı olan kurum aşağıdakilerden hangisidir?A) Çocuk evleriB) Montessori okulları C) Agazzi okullarıD) Reggio Emilia okullarıE) Oyuncak kütüphaneleri

19. Çocukların yaşadıkları ortamlarda yer alan farklı boyut, şekil ve renkteki figürleri ve bun-lar arasındaki ilişkileri fark etmesine ve farklı figürler kullanarak yapı-inşa oyunları aracılı-ğıyla yaratıcılıklarını kullanmasına olanak ta-nıyan merkez aşağıdakilerden hangisidir?A) Blok merkeziB) Sanat merkeziC) Dramatik oyun merkeziD) Masa oyunları merkeziE) Gelişimsel oyun merkezi

20. Dramatik oyun merkezinin özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Sembolik düşünmenin gelişimini desteklemesiB) Çocuğun yeni keşiflerde bulunmasını sağlamasıC) Çocukların serbestçe oyun oynamasını des-

teklemesiD) Çocukların kitaplara karşı olumlu tutumlar ge-

liştirmesini sağlamasıE) Çocukların birbirleriyle etkileşmesini destekle-

mesi

21. Dramatik oyun merkezinde tek tip arabaların, belirli meslekleri ön plana çıkaran oyuncakla-rın bulunması, öğrenme merkezlerinin plan-lanması ve düzenlenmesinde dikkat edilecek ilkelerden hangisiyle çelişir?A) Farklılıklara saygıB) ErişilebilirlikC) EtkileşimD) İlgilere uygunlukE) Güvenlik

ÇÖZÜMLEMELER

5LİDER YAYINLARI



1. Okul öncesi eğitimi kurum temelli modeller iki başlık altında toplanabilir:

Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurum temelli modeller

† Özel ve resmi bağımsız anaokulları † Özel ya da resmî anasınıfları † Uygulama anaokulları ve anasınıfları

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu-na bağlı kurum temelli modeller

† Kreş ve gündüz bakımevleri † Çocuk yuvaları

2. Okul öncesi eğitimin tanımı içerisinde geçen özellikler şu şekildedir:

† 0-72 aylar arasındaki yaş gruplarında bulu-nan çocukların gelişim düzeylerine ve bireysel özelliklerine uygun olmak

† Zengin uyarıcı çevre olanakları sağlamak † Çocukların bedensel, zihinsel, duygusal ve

sosyal yönlerden gelişmelerini desteklemek † Toplumun kültürel değerleri doğrultusunda on-

ları en iyi biçimde yönlendirmek † İlköğretime hazırlamak † Temel eğitim bütünlüğü içinde yer almak

3. Okul öncesi (erken çocukluk dönemi) çocuk-ları ile ilgili şunlar söylenebilir:

† Daha sonraki yıllarda öğreneceklerini destek-leyecek temel bilgi ve beceriler kazanır.

† Kendini ifade etmeyi öğrenir. † Dilini geliştirir. † Yetişkinler ve diğer çocuklarla ilişki kurar. † Okula ve topluma uyum için temel olan sosyal

becerileri geliştirir. † Matematik ve okuma-yazma öncesi becerileri-

ni ve sorun çözme, karar verme gibi yetilerini geliştirebileceği deneyimler yaşar.

† Düşünmeyi ve anlamayı öğrenir.

4. Çocuğun okul öncesi yıllarda karşılanması ge-reken temel gereksinimleri şunlardır:

† Fiziksel tehlikelerden korunma † Yeterli beslenme ve sağlıklı bakım † Sevgi ve şefkat † Yakınlık kurulabilecek bir yetişkin † Verilen tepkileri anlayıp karşılık verebilecek bir

yetişkin † Bakılabilecek, dokunulabilecek, duyulabile-

cek, koklanabilecek ve tadılabilecek nesneler † Bağımsızlık duygusunu geliştirme † Özbakım becerileri geliştirme † Çeşitli nesnelerle oynamak için günlük olanaklar † Hareket becerilerini geliştirme † Konuşma, öykü anlatma ve şarkı söyleme yo-

luyla dili geliştirme † Olumlu başarı duygusu geliştirme † İş birliği, yardımlaşma ve paylaşmayı öğrenme † Yaşayarak, keşfederek öğrenme † Sorumluluk alabilme ve seçim yapabilme † İç denetim ve bir işi sonuçlandırma azmini ge-

liştirebilmek için yüreklendirilme † Kendine değer verme ve başarılarından gurur

duyabilme için desteklenme † Kendini ifade etme ve yaratıcılığını geliştirme


LİDER YAYINLARI6

5. Fenelon, erkeklerdeki kötü huy ve davranışların önemli bir bölümünün anneler yolu ile kazanıldığı-nı bunu önlemenin en iyi yolunun da kadınların iyi eğitilmesi olduğunu savunur. Çocuğun eğitimine erkenden başlanması gerekir. Ona göre yüksek yetenekli çocukları psikolojik yönden doğru alış-kanlıklar yoluyla erken yaşta sabırlı, dengeli, ne-şeli, sakin ve tutumlu yapmak mümkündür.

6. Bronfenbrenner tarafından geliştirilen ekolojik kuram insanın çevreyle olan ilişkisini eğitim bo-yutuyla yapılandırmıştır. Ekolojik Kuram, çocuğun gelişmesinin biyolojik temellerine önem vererek çocuğun biyolojik yaratılışının, gelişimini biçim-lendirmek için çevresel etmenlerle etkileşim için-de olması gerektiğini vurgular. Bu kurama göre çevrenin her tabakası çocukların gelişimi üzerin-de güçlü bir etkiye sahiptir.

7. Isaacs’e göre güven, çocuğun yaşamındaki dü-zen olarak tanımlanmaktadır. Günlük yaşamdaki düzen, devamlılık ve uyumdur. Güven, çocuğun etrafındaki yetişkinlerin kararlı ve tutarlı davranış-larıdır. Bu da çocuğun giderek gelişen davranış-ları içinde ortaya çıkan saldırgan ve yıkıcı eğilim-lerini kontrol etmesine yardımcı olacak kararlı ve tutarlı yetişkin davranışlarını gerektirir.

8. “Okul öncesi dönemde zihinsel gelişim diğer ge-lişim alanlarından daha önemlidir, dolayısıyla bu alanın geliştirilmesine özel önem verilmelidir.” düşüncesine sahip bir okul öncesi öğretmeni okul öncesi eğitimin “eğitim çocuğun bütünlüğünü gö-zetmelidir.” ilkesi ile çelişmektedir. Bu ilkeye göre okul öncesi dönemde gelişimin her yönü birbiri ile ilişkilidir ve birbirini etkiler. Bu nedenle, ister evde ister okulda olsun, bu dönemdeki tüm gelişim yönlerinin dengeli bir biçimde geliştirilmeye çalı-şılması gerekir. Çocuğun bu dönemdeki hareket, zekâ ve duygusal gelişim yönleri birbirinin ayrıl-maz bir parçası olarak görülmelidir.

9. Soruda verilen durumda dört yaşındaki Asya’nın sevgi ve ilgi gereksiniminin karşılanmaması söz konusudur. Annesine gereksinim duyduğunda her zaman onu yanında bulan, sevgi dolu sesini duyan, gereksinimleri zamanında ve gereği gibi karşılanan çocuğun, dünyayla ilgili ilk izlenimleri olumlu olacaktır. Böyle bir çocuk, başka insanlar-la ilişki kurmakta büyük bir olasılıkla güçlük çek-meyecektir. Aksi durumda çocuğun dış dünyaya ilişkin ilk izlenimleri olumsuz olacak ve sorunlar yaşayacaktır.

10. Çocuk bakımı informal ve formal yollarla ger-çekleştirilebilmektedir:

† İnformal yollarla gerçekleştirilen çocuk bakımı, genellikle aile büyükleri, akrabalar, bakıcılar, evdeki yardımcılar ya da aile dostları tarafın-dan yürütülmektedir.

† Formal yollarla gerçekleştirilen çocuk bakımı, özel ve resmî olarak hizmet veren gündüz ba-kımevleri ve kreşler tarafından yürütülmekte-dir.


7LİDER YAYINLARI

11. “Her çocuk farklı bir bireydir” ilkesine göre her ço-cuğun kendisine özgü öğrenme hızı, öğrenme stili ve büyüme hızının vardır; ayrıca kendisine özgü bir kapasitesi olan her çocuk bir diğerinden farklı-dır. Kalıtım ve aile ortamının farklılıkları yüzünden çocuk kimi zaman bulunduğu ortama uyum sağ-lamakta güçlük çekebilir. Bu nedenle, çocuğa ve-rilecek eğitim onun gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olmalıdır.

12. Bir okul öncesi öğretmeninde bulunması gereken nitelikler arasında “Bir okul öncesi öğretmeni ala-nında bilgili ve becerili olmalıdır.” özelliği yer al-maktadır. Bu özelliğe göre okul öncesi öğretmeni meslek deneyimlerinden ve farklı yaklaşımlardan yararlanmalı; farklı görüş açıları kazanmalıdır.

13. Platon, eğitimin aklın ve karakterin eğitilmesiyle başladığını kabul eder ve ayrıca çocukların olabil-diğince erken yaşta devlet okullarında, öncelikle devletin çıkarlarını koruyacak biçimde yetiştiril-mesi gerektiğini vurgular.

14. Bir okul öncesi öğretmeninin kişisel özelliklerinin yanı sıra öğretmenlik meslek bilgisi yönünden de gelişmesi için nitelikli bir hizmet öncesi eğitimden geçmesi önemlidir. İyi düzenlenmiş ve uygulanmış bir eğitim programı, öğretmen adayına sadece akademik nitelikleri değil, kişilik özellikleri ile ilgili niteliklerin büyük bir bölümünü de eğitim yoluyla kazandırıp geliştirebilir. Bu niteliklerin bir bölümü de öğretmenin meslek yaşantısı süresince, kişisel deneyimleri ve çabaları sonucunda elde edilebilir.

15. Fröebel, çocuğun gelişim evrelerinin program içe-riği ve çocuk için hazırlanan çevre ile sıkı sıkıya ilişkili olduğunu “Her evreyi o evre olarak yaşa-mak” biçiminde özetlemiştir. Buna göre Fröebel daha az yapılanmış açık uçlu bir yaklaşımı öngör-mektedir.

16. Okul öncesi dönem çocuğunun gereksinimleri ve temel ilkeleri ile ilgili şunlar söylenebilir:

† Oyun çocuk için hem bir eğlence hem de ciddi bir iştir.

† Okul öncesi eğitimde öncelikleri çocuğun ge-reksinimleri belirler.

† Çocuk yeni öğrenmelerini önceki yaşantılarıy-la ilişkilendirmeye çalışır.

† Her çocuğun kendine özgü öğrenme hızı, ye-teneği ve kapasitesi bulunmaktadır.

† Çocuğun gereksinimlerini karşılarken yetişki-nin sahip olduğu tutumlar oldukça önemli bir yere sahiptir.


LİDER YAYINLARI8

17. Demokratik bir toplumun temel gereklerinden biri içten denetimli insanlar yetiştirmektir. Bunun için çocuğun erken karar verebilmesi ve verdiği karar-ların sonucuna katlanmayı öğrenmesi gerekir.

İçten denetimli bireyler yetiştirmek için yapıl-ması gerekenler şunlardır:

† Çocuğun davranışlarına sınır getirmek ve ya-pabileceği kadar sorumluluk vermek

† Çocuğu sürekli dıştan denetlemek yerine, er-ken yaşlarda kendi sorumluluklarının farkına vararak kendi kendini kontrol edebilecek şekil-de yetiştirmek

† Çocuğu erken yaşta sorumluluklarının farkına varabilecek biçimde yetiştirmek

† Çocuğa kendisine ve çevresine zarar verme-mek koşulu ile özgürlük tanımak

† Çocuğa kendi yeterlik ve sınırlıklarını tanıma fırsatı vermek

18. Agazzi kardeşler tarafından kurulan Agazzi Okul-ları, bütün çocukların oyun oynamayı bildiği ve bu yolla her şeyi öğrenebileceği düşüncesine da-yanmaktadır. Aile yapısını ve dikey yaş grupları-nı model alan Agazzi yöntemi İtalya’da büyük bir yaygınlık kazanmıştır.

19. Blok merkezi, çocukların yaşadıkları ortamlarda yer alan farklı boyut, şekil ve renkteki figürleri ve bunlar arasındaki ilişkileri fark etmesine ve farklı figürler kullanarak yapı-inşa oyunları aracılığıyla yaratıcılıklarını kullanmasına olanak tanıyan bir merkezdir.

20. Dramatik oyun merkezinin özellikleri şunlar-dır:

† Sembolik düşünmenin gelişimini desteklemesi † Çocuğun farklı roller almasını sağlaması † Çocuğun yeni keşiflerde bulunmasını sağla-

ması † Çocuğun günlük yaşamdan olayları ve kişile-

ri doğaçlama olarak canlandırmasına olanak vermesi

† Çocukların serbestçe oyun oynamasını des-teklemesi

† Çocukların birbirleriyle etkileşmesini destekle-mesi

† Çocukların farklı oyun senaryoları oluşturma-sını desteklemesi

21. Sembolik düşünmenin gelişimini destekleyen dramatik oyun merkezinde çocuğun farklı roller almasına, yeni keşiflerde bulunmasına, günlük yaşamdan olayları ve kişileri doğaçlama olarak canlandırmasına imkân sağlayan materyaller yer almaktadır. Bu merkez için çocukların serbestçe oyun oynamasını, birbirleriyle etkileşmesini ve farklı oyun senaryoları oluşturmasını destekleye-cek genişlikte bir alan düzenlenmeli ve bu alanın sessiz olunması gereken merkezlerden uzak ol-masına özen gösterilmelidir. Dramatik oyun mer-kezinde tek tip arabaların, belirli meslekleri ön plana çıkaran oyuncakların bulunması, farklılıkla-ra saygı gösterir ilkesi ile çelişmektedir.

9

SORULAR

LİDER YAYINLARI



1. Öğrenme merkezleri;I. Çocukların serbest oyun oynama gereksinim-

lerini karşılamak için düzenlenmiş alanlardır.II. Günlük eğitim akışında yer alan etkinliklerde

ele alınan kazanım ve göstergeler doğrultu-sunda seçilmiş farklı materyalleri barındırırlar.

III. Birbirinden çeşitli malzemelerle ayrılmış olan oyun alanlarıdır.

özelliklerinden hangilerine sahiptir?A) II ve IIIB) Yalnız IIC) I ve IID) Yalnız IE) I, II ve III

2. Bir sınıfta kaç öğrenme merkezi olacağı aşağı-dakilerden hangisine göre belirlenir?A) Sınıftaki çocuk sayısı ve sınıfın fiziksel koşul-

larıB) Sınıftaki çocuk sayısı ve öğretmenin isteğiC) Çocukların ilgisi ve sınıfın fiziksel koşullarıD) Sınıftaki çocuk sayısı ve çocukların ilgisiE) Sınıfın fiziksel koşulları ve öğretmenin isteği

3. Öğrenme merkezlerinin çocuklar tarafından kul-lanılmasında öğretmenin dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?A) Çocukların merkezlerde farklı arkadaşlarıyla

da oynamalarına dikkat eder.B) Öğretmen, öğrenme merkezlerini çocuklar sı-

nıfa geldiklerinde onlarla birlikte hazırlar.C) Öğretmen, çocuklar merkezdeyken kendisi de

sürece katılarak gözlem yapar. D) Güne başlama zamanı sonunda tercih ettikleri

merkezlerde oynamaları için çocuklara rehber-lik eder.

E) Çocukların çeşitli deneyimler yaşayıp farklı kazanımlara ulaşabilmesi için onları diğer gün-lerde değişik merkezlere yönlendirmeye özen gösterir.

4. “Okul öncesi eğitim kurumlarında çocuklara do-kunma, görme, işitme, koku ve tat alma duyu or-ganlarını kullanma olanakları hazırlanır.” ifadesi okul öncesi eğitimin yararlarından hangisi ile ilgilidir?A) Çocuğun öğrenme becerilerini geliştirir. B) Çocuğun kişilik gelişimine olanak sağlar. C) Çocuğun algısal ve devinimsel becerilerinin

gelişimini destekler. D) Çocuğun iletişim becerilerini geliştirir ve çeşit-

lendirir.E) Çocuğun sosyal becerilerinin gelişimine olanak

tanır.


LİDER YAYINLARI10

5. Okul öncesi eğitimin çocuğun yaratıcılığının, analitik (çözümleyici) düşünme, akıl yürütme ve sorun çözme yeteneğinin ve dili etkili ola-rak kullanma becerilerinin geliştirilmesi için uygun uyarıcı ortam ve olanaklar sunması aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?A) Çocuğu ilköğretime hazırlar. B) Çocuğun kişilik gelişimine olanak sağlar. C) Çocuğun iletişim becerilerini geliştirir ve çeşit-

lendirir. D) Çocuğun öğrenme becerilerini geliştirir. E) Çocuğun sosyal becerilerinin gelişimine olanak

tanır.

6. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi eğitimin ço-cuğun gelişim özelliklerine uygun olarak ne çok zor ne de çok kolay görevler içermesini önermiş; beş yaşına kadar çocukların öğretim ve çalışmaya sokulmaması gerektiğini savun-muştur?A) PlatonB) CiceroC) QuintilianusD) RabelaisE) Aristo

7. Taklit ile öğrenmenin okul öncesi dönemde önemli olduğu görüşünü savunarak, öğret-menlerin her yönüyle çok iyi bir model olması ve çocukları kötü etkilerden ve örneklerden koruması gerektiğine dikkat çeken düşünür aşağıdakilerden hangisidir? A) PlatonB) FarabiC) QuintilianusD) İbn-i SinaE) Cicero

8. Orta Çağ’da çocuk ve eğitim ile ilgili aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?A) Bireylerin inançlı birer Hıristiyan olabilmeleri

için gerekli eğitimin kendi kurumlarında ve din adamları tarafından verilmesine özen göster-miştir.

B) Yetişkinin yapabileceği tüm görevler çocuktan beklenmemelidir.

C) Çocuk özellikle Hıristiyan dünyası için yetişki-nin küçük bir kopyası olarak görülmektedir.

D) Esas olan çocuk için özel bir korunmanın bu-lunmadığı bir ortamda yaşamayı başarabil-mektir.

E) Çocuk, sıkı disiplin altına alınması, itaat etmeyi ve inanmayı öğrenmesi gereken bir varlıktır.

9. “Çocukları özgür bir biçimde düşündürmeye alış-tırmak eğitimin amacıdır” görüşü aşağıdaki dü-şünürlerden hangisine aittir?A) RabelaisB) MontaineC) ErasmusD) LutherE) Dewey

10. “Büyük Didaktika” adlı eserinde eğitimle ilgili görüşlerinin bir bölümünü ortaya koyan ünlü bir eğitimcidir. Ona göre yeni bilgileri öğrencilere verebilmek işinde sağlamlık, kolaylık, derinlik ve çabukluğu garantileyecek yeni bir metoda gerek-sinim vardır. O buna tabii metod adını verir. Bu da “eğitimde tabiatın yolunun izlenmesidir”.

Bu parçada sözü edilen isim aşağıdakilerden hangisidir?A) BaconB) LockeC) FenelonD) ComeniusE) Ratke


11LİDER YAYINLARI

11. ---- “Ruh işin başında uysal ve henüz eğip bükme-ye uygun hâldedir” derken, çocuğun davranışları-nın erken dönemlerde biçimlendirilmesi gerektiği-ni ve anne babaların bu konuda çocuklarına olan sevgilerinin önüne geçerek mantıklı düşünmeleri-nin bir zorunluluk olduğunu vurgulamıştır. Çünkü ona göre, çocuk yetişkin olduğunda bu davranış-ları değiştirmek pek mümkün değildir.

Bu paragrafta boş bırakılan yere aşağıdaki isimlerden hangisi getirilmelidir?A) LockeB) RatkeC) BaconD) FenelonE) Rousseau

12. Montessori yönteminde “çocukların yetişkinlerin bir minyatürü olmadığı ve çocukların yaşamı ye-tişkinlerinkinden farklı ve ayrı olarak ele alınmalı-dır” düşüncesine dayanan temel unsur aşağı-dakilerden hangisidir?A) Özümleyici akılB) Kritik dönemlerC) Çocuğa saygıD) Hazırlanmış çevreE) Kendini eğitme

13. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi özümleyi-ci aklın gelişiminin bilinçli ve bilinçsiz olmak üzere iki basamağının bulunduğunu belirte-rek, 3 yaşına kadar görme, işitme, tat alma, koklama ve dokunma yoluyla bilinçsiz özüm-leyici aklın geliştiğini, 3–6 yaş arasında ise çocuğun duyusal izlenimlerini çevreden ayıra-rak, bilinçli özümleyici akıl duyularının gelişti-ğini vurgulamıştır?A) Piaget B) MontessoriC) DeweyD) GardnerE) Vygotsky

14. Montessori eğitim programı ile ilgili aşağıdaki-lerden hangisi yanlıştır?A) Çocuğun toplumsallığı vurgulanır.B) Çocuk merkezlidir.C) 2-6 yaş arası çocukları kapsar.D) Karma yaş grupları ile küçük çocuğun büyükle-

ri taklit etmesi beklenir.E) Öğretmenin rolü çocuğun gereksinimlerine du-

yarlı ortam yaratmaktır.

15. Piaget’nin çocuğun zihinsel olarak nasıl öğ-rendiği ile ilgili görüşleri arasında aşağıdaki-lerden hangisi yer almaz?A) Çocukların dünyayı algılama ve karar vermede

kendilerine özgü yolları vardır.B) Çocukların zihinsel gelişim dönemlerinin sü-

reçleri belli dönemlere doğrudur.C) Farklı çocuklar zihinsel gelişimin bir dönemin-

den diğerine aynı yaşlarda geçerler.D) Zihinsel dönemlerdeki ardışıklık bütün çocuklar

için önemlidir.E) Zihinsel gelişim; olgunlaşma, deneyim, sosyal

etkileşim ve dengelenme olmak üzere birbiriyle ilişkili dört etmenden etkilenir.


LİDER YAYINLARI12

16. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi “Sosyokültü-rel Gelişim Kuramı”nda çocuğun kültürel geli-şimi sırasında her işlemin iki kez, iki farklı bo-yutta ortaya çıktığını belirtmektedir? A) DeweyB) GardnerC) PiagetD) VygotskyE) Bronfenbrenner

17. Garder’in Çoklu Zekâ Kuramı’na göre insanlar en az sekiz ayrı bilgi işleme düzeneği oluşturmuşlar-dır.

Aşağıdakilerden hangisi bu bilgi işleme düze-nekleri arasında sayılamaz?A) Dil zekâsıB) Müzik zekâsıC) Mekân zekâsıD) Doğacı zekâE) Biyolojik zekâ

18. Ekolojik Kuram’a göre aşağıdakilerden han-gisi her değişimin insanın doğal bir çevresel ürünü olduğunu kabul eder? A) Mikro sistemB) Krono sistemC) Mezo sistemD) Eko ristemE) Makro sistem

19. Risk altındaki çocuklar ve ailelerine eğitim, sağlık ve beslenme hizmeti veren ve ABD’de uygulanan program aşağıdakilerden hangisi-dir?A) Head StartB) High ScopeC) MontessoriD) SonderschuleE) Reggio Emilia

20. Fröebel’in oyuncak sistemi ile ilgili aşağıdaki-lerden hangisi yanlıştır?A) Oyuncak sisteminde geometrik şekiller vardır.B) Doğadaki gerçek nesnelerin basitleştirilmiş bi-

çimleri geometrik şekillerdir.C) Fröebel’in bahsettiği oyunlar gelişigüzel oyun-

lardır.D) Çocuğun en kolay algılayacağı kavram yuvar-

lak kavramıdır.E) Küp ve silindir kavramları daha sonra öğretil-

melidir.

ÇÖZÜMLEMELER

13LİDER YAYINLARI



1. 2013 Okul Öncesi Eğitimi Programı’nda “ilgi kö-şeleri’’ öğrenme merkezleri olarak ifade edilmiştir. Öğrenme merkezleri çocukların serbest oyun oy-nama gereksinimlerini karşılamak için düzenlen-miş alanlardır. Öğrenme merkezleri günlük eğitim akışında yer alan etkinliklerde ele alınan kazanım ve göstergeler doğrultusunda seçilmiş farklı ma-teryalleri de barındıran, birbirinden çeşitli mal-zemelerle (çocuk boyundaki dolap/raflar, pano, farklı renkte halılar, yer döşemeleri veya yere ya-pıştırılan bantlar, vb.) ayrılmış olan oyun alanları-dır. Öğrenme merkezleri sınıf içinde özelliklerine göre yerleştirilmelidir.

2. Bir sınıfta kaç merkez olacağını sınıftaki çocuk sayısı ve sınıfın fiziksel koşulları belirler. Her merkezde oynayacak çocuk sayısını ise sınıfta-ki merkezlerin sayısı, merkezlerin büyüklüğü ve materyallerin yeterliliği belirler. Öğrenme merkez-lerinin düzenlenmesinde çocukların da fikirlerinin alınması, sınıfı benimsemelerine ve aldıkları so-rumlulukları yerine getirmelerine destek olacaktır.

3. Öğrenme merkezlerinin çocuklar tarafından kul-lanılmasında öğretmenin dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır.

Bu noktalar şu şekildedir: † Öğretmen, öğrenme merkezlerini çocuklar sı-

nıfa gelmeden önce hazırlar. † Güne başlama zamanı sonunda tercih ettikleri

merkezlerde oynamaları için çocuklara reh-berlik eder.

† Öğretmen, çocuklar merkezdeyken kendisi de sürece katılarak gözlem yapar.

† Çocukları ve eğitim planını değerlendirebilmek için çocukların bireysel özelliklerini, çoğunluk-la hangi merkezleri ve hangi arkadaşlarıyla oynamayı tercih ettiklerini not defterine kayıt eder.

† Çocukların çeşitli deneyimler yaşayıp farklı ka-zanımlara ulaşabilmesi için onları diğer gün-lerde değişik merkezlere yönlendirmeye özen gösterir.

† Çocukların merkezlerde farklı arkadaşlarıyla da oynamalarına dikkat eder.

4. Okul öncesi eğitim çocuğun algısal ve devinimsel becerilerinin gelişimini destekler. Çocuğun algısal ve devinimsel gelişimi birbiriyle ilişkilidir. Okul ön-cesi yaşlarda gerek algısal gerek devinimsel geli-şim büyük bir gelişme içindedir. Algı; bireyin kendi dışında meydana gelen şeylerin anında farkında olmasını sağlayan bir süreçtir. Bu da değişik duyu organları yoluyla dış dünyadan alınan bilgilerle sağlanabilir. Bu nedenle okul öncesi eğitim ku-rumlarında çocuklara dokunma, görme, işitme, koku ve tat alma duyu organlarını kullanma ola-nakları hazırlanır.


LİDER YAYINLARI14

5. Okul öncesi eğitimin çocuğun yaratıcılığının, ana-litik (çözümleyici) düşünme, akıl yürütme ve sorun çözme yeteneğinin ve dili etkili olarak kullanma becerilerinin geliştirilmesi için uygun uyarıcı ortam ve olanaklar sunması çocuğun öğrenme becerile-rini geliştirmesi ile ilgilidir.

6. Aristo, görüşleri ile okul öncesi eğitimin öncüsü sayılabilecek bir düşünürdür. Aristo eğitimin çocu-ğun gelişim özelliklerine uygun olarak ne çok zor ne de çok kolay görevler içermesini önermiştir. Ona göre beş yaşına kadar çocuklar öğretim ve çalışmaya sokulmamalıdır. Bu devrede çocuğa, oyun ile diğer uğraşı olanakları sağlanmalıdır.

7. Romalı düşünür Quintilianus, insan tabiatına uy-gun olarak verilecek okul öncesi eğitimin, her-kesin yeteneklerine ve kavrayış gücüne uygun olarak verilmesinin önemi üzerinde durur. Taklit ile öğrenmenin bu dönemde önemli olduğu görü-şüne yer verirken, öğretmenlerin her yönüyle çok iyi bir model olması ve çocukları kötü etkilerden ve örneklerden koruması gerektiğine dikkat çeker.

8. Orta Çağ’da çocuk ve eğitim ile ilgili şunlar söylenebilir:

† Bireylerin inançlı birer Hıristiyan olabilmeleri için gerekli eğitimin kendi kurumlarında ve din adamları tarafından verilmesine özen göster-miştir.

† Çocuk özellikle Hıristiyan dünyası için yetişki-nin küçük bir kopyası olarak görülmektedir.

† Yetişkinin yapabileceği tüm görevler çocuktan da beklenilebilir.

† Esas olan çocuk için özel bir korunmanın bu-lunmadığı bir ortamda yaşamayı başarabil-mektir.

† Çocuk, sıkı disiplin altına alınması, itaat etme-yi ve inanmayı öğrenmesi gereken bir varlıktır.

† Orta Çağ dünyasında çocukluğun tam olarak yeri yoktur.

9. XV ve XVI. yüzyıllarda hümanizmanın ilk düşünür-leri olan Erasmus, Rabelais ve Montaine ile Martin Luther çağdaş eğitime öncülük eden görüşleri ile dikkati çekmektedirler. Bu isimler arasında erken dönemin eğitimine katkı yönünden Rabelais’in “Çocukları özgür bir biçimde düşündürmeye alış-tırmak eğitimin amacıdır” görüşü dikkat çekicidir. Bu açıdan XV ve XVI. yüzyıllar insanlık tarihinde bir geçiş dönemi olarak kabul edildiği gibi çağdaş uygarlık ve eğitimin temellerinin de bu dönemdeki düşünürler tarafından atıldığı söylenebilir.NOT: Çağdaş eğitimi etkilemesi bakımından Mon-taine’in “Öğretimde çocuğun özellikleri göz önün-de bulundurulmalıdır.” fikri de dikkat çeken başka bir noktadır.


15LİDER YAYINLARI

10. Comenius; “Büyük Didaktika” adlı eserinde eği-timle ilgili görüşlerinin bir bölümünü ortaya koyan ünlü bir Çek eğitimcidir. Çocukluk döneminde en iyi öğrenmenin duyular yolu ile olduğu görüşünde-dir. Çocuğa önce nesneler, sonra resimler, sonra da isimlerin verilmesinin uygun olacağını düşü-nür. Ona göre yeni bilgileri öğrencilere verebilmek işinde sağlamlık, kolaylık, derinlik ve çabukluğu garantileyecek yeni bir metoda gereksinim vardır. O buna tabii metod adını verir. Bu da “eğitimde tabiatın yolunun izlenmesidir.”

11. J. Locke, “Ruh işin başında uysal ve henüz eğip bükmeye uygun hâldedir” derken, çocuğun dav-ranışlarının erken dönemlerde biçimlendirilmesi gerektiğini ve anne babaların bu konuda çocuk-larına olan sevgilerinin önüne geçerek mantıklı düşünmelerinin bir zorunluluk olduğunu vurgula-mıştır. Çünkü ona göre, çocuk yetişkin olduğunda bu davranışları değiştirmek pek mümkün değildir.

12. Montessori yönteminin temel dayanaklarından olan çocuğa saygı, “çocukların yetişkinlerin bir minyatürü olmadığı ve çocukların yaşamı yetiş-kinlerinkinden farklı ve ayrı olarak ele alınmalıdır” düşüncesine dayanır.

13. Montessori, özümleyici aklın gelişiminin bilinçli ve bilinçsiz olmak üzere iki basamağının bulun-duğunu belirterek, 3 yaşına kadar görme, işitme, tat alma, koklama ve dokunma yoluyla bilinçsiz özümleyici aklın geliştiğini, 3-6 yaş arasında ise çocuğun duyusal izlenimlerini çevreden ayırarak, bilinçli özümleyici akıl duyularının geliştiğini vur-gulamıştır.

14. Montessori eğitim programı ile ilgili şunlar söylenebilir:

† Çocuk merkezlidir. † 2-6 yaş arası çocukları kapsar. † Karma yaş grupları ile küçük çocuğun büyük-

leri taklit etmesi beklenir. † Öğretmenin rolü çocuğun gereksinimlerine du-

yarlı ortam yaratmaktır. † Çocuğun bireyselliğini vurgular. † Duyu gelişimi, kavram gelişimi, günlük yaşam-

da başarı (pratik yaşam alıştırmaları) ve aka-demik gelişim (okuma-yazma) olmak üzere dört gelişim alanı bulunmaktadır.

15. Piaget’nin çocuğun zihinsel olarak nasıl öğ-rendiği ile ilgili görüşleri şu şekildedir:

† Çocukların yetişkinlerden farklı zihinsel yapı-ları vardır.

† Çocukların dünyayı algılama ve karar verme-de kendilerine özgü yolları vardır.

† Çocukların zihinsel gelişim dönemlerinin sü-reçleri belli dönemlere doğrudur.

† Farklı çocuklar zihinsel gelişimin bir dönemin-den diğerine farklı yaşlarda geçerler.

† Zihinsel dönemlerdeki ardışıklık bütün çocuk-lar için önemlidir.

† Zihinsel gelişim; olgunlaşma, deneyim, sosyal etkileşim ve dengelenme olmak üzere birbiriy-le ilişkili dört etmenden etkilenir.


LİDER YAYINLARI16

16. Vygotsky, “Sosyokültürel Gelişim Kuramı”nda ço-cuğun kültürel gelişimi sırasında her işlemin iki kez, iki farklı boyutta ortaya çıktığını belirtmek-tedir. Bir işlem, önce kişiler arasında yani sosyal boyutta; daha sonra da bireysel yani psikolojik boyutta görülür. Tüm yüksek zihinsel işlemlerin sosyal temelleri vardır. Bunlar daha sonra içsel-leştirilir.

17. Garder’in Çoklu Zekâ Kuramı’na göre insanlar en az sekiz ayrı bilgi işleme düzeneği oluşturmuşlar-dır. İnsanlar; dil zekâsına, mantık ve matematik zekâsına, müzik zekâsına, mekân zekâsına, be-den-devinim duyum zekâsına, kişiler arası zekâ-ya, içe-dönük zekâya ve doğacı zekâya, göreceli olarak sahiptir.

18. Ekolojik Kuram’ın yapısal ögeleri şu şekilde-dir:

† Mikro sistem; çevreyle kişisel gelişim arasın-daki ilişkiyi inceler.

† Mezo sistem; mikro sistemler arasındaki iliş-kilerle ilgilenir.

† Eko sistem; bireyin doğrudan çevresinden değil, çevresindekilerin bulunduğu çevreden etkilenmesi söz konusudur.

† Makro sistem; kişinin, içinde bulunduğu de-ğerler, kurallar ve kültür öğelerinden oluşan etkileşimlerden meydana gelir.

† Krono sistem; her değişimin insanın doğal bir çevresel ürünü olduğunu kabul eder.

19. Head Start Programı; 1965 yılında ekonomik risk altında bulunan çocuklar ve bu çocukların ailele-rine yönelik olarak ABD’de uygulanmaya başlan-mıştır. Head Start en uzun süreli ve en başarılı ulusal okula hazırlık programı olarak görülmekte-dir. Bu program risk altındaki çocuklar ve ailelerine eğitim, sağlık ve beslenme hizmeti vermektedir.

20. Fröebel’in oyunları gelişigüzel oyunlar değil, eğit-sel oyunlardır. Fröebel’in oyuncak sisteminde ge-ometrik şekiller vardır. Çünkü doğadaki gerçek nesnelerin basitleştirilmiş biçimleri geometrik şe-killerdir. Çocuğun en kolay algılayacağı kavram yuvarlak kavramıdır. Bunun için çocuğa top verilip onu incelemesi sağlanmalıdır. Küp ve silindir kav-ramları daha sonra öğretilmelidir.

17

SORULAR

LİDER YAYINLARI



1. Okul öncesi öğretmeninde bulunması gereken niteliklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yan-lıştır?A) Günlük etkinliklere uygun ve temiz bir biçimde

giyinmeli; düzenli olmalıdır.B) Müzik, dans, resim ve oyunlaştırma gibi konu-

larda yetenekli olmalıdır.C) Çocukların yapmamasını istediği şeyleri kendi-

si de yapmamalıdır.D) Her çocuğu, bulunduğu yaşın fizyolojik, psi-

kolojik ve kişilik özelliklerine ve yeteneklerine göre tanımayı ve anlamayı amaç edinmelidir.

E) Gerektiğinde buyruk verici, sert ve korkutucu bir ses tonuyla konuşabilmelidir.

2. Okul öncesi eğitim kurumlarında oyun alanı düzenlenirken;I. Sessiz oynanan oyun alanları ile etkin katılım

gerektiren oyunların oynandığı alanlar birbirin-den ayrı planlanmalıdır.

II. Çocuklar için gerekli güvenlik önlemleri alın-mış olmalıdır.

III. Oyun alanlarında engelli çocuklar için ayrı bir ortam düzenlenmelidir.

IV. Oyun alanın yakınında tuvalet ve lavabolar bulunmalıdır.

gibi ilkelerden hangilerine uyulmalıdır?A) I ve IIIB) II ve IVC) I, II ve IIID) I ve IIE) I, II ve IV

3. Cumhuriyet öncesi dönemde doğrudan okul öncesi eğitim alanına yönelik çalışmalar aşağı-daki düzenlemelerden hangisi ile başlamıştır?A) Yükseköğretim YasasıB) Geçici İlköğretim YasasıC) İlköğretim ve Eğitim YasasıD) Ana Mektepleri NizamnamesiE) Darül Muallim-i Sıbyan Yasası

4. Aile eğitim programı;I. Anne babaların sosyalleşmesine katkıda bu-

lunmakII. Anne babaların kendilerini daha iyi tanımaları-

nı sağlamakIII. Aile yaşamını daha eğlenceli duruma getirmekIV. Anne babaları hak ve sorumlulukları ile ilgili

olarak bilgilendirmek

gibi amaçlardan hangilerine sahip değildir?A) I ve IV B) II ve III C) Yalnız I

D) Yalnız III E) I ve III

5. “Kurallara Uyma” davranışı ile ilgili;I. Grup etkinlikleri kurallara uyma davranışının

kazanılmasında önemli bir role sahiptir.II. Toplum kuralları oyun yoluyla zararsız bir şe-

kilde öğrenilir.III. Kurallara uymanın somut olarak ilk kez öğre-

nilmeye başlanması oyun iledir.IV. Kurallara uyma davranışı doğuştan getirilir.V. Kurallara uyma zorunluluğu oyun sırasında

öğrenilir.

gibi ifadelerden hangileri doğru değildir?A) Yalnız IV B) I ve V C) II ve IV

D) III ve V E) I, III ve V


LİDER YAYINLARI18

6. - AÇEV ve Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlü-ğü tarafından hazırlanmıştır.

- Okul ile aile arasındaki işbirliğini güçlendire-rek çocuğa verilen eğitim desteğinin sürekli ve birbirini tamamlar nitelikte olmasını sağlamak amacındadır.

- Bilimsel temelli bir eğitim programıdır.

Özellikleri verilen eğitim programı aşağıdaki-lerden hangisidir?A) Anne Baba Çocuk Eğitimi ProjesiB) Aile Çocuk Eğitimi ProgramıC) Benimle Oynar Mısın? ProgramıD) Anne Destek ProgramıE) Okul Öncesi Veli Çocuk Eğitimi Programı

7. Okul öncesi eğitimde dünyada ilk akla gelen mo-deldir. Bu model çeşitli ülkelerde 1900’lü yıllardan başlayarak kabul gören en yaygın modeldir. Bu okul öncesi eğitim modeli, kadının çalışmaya baş-lamasıyla okul çağına gelmemiş çocukların ba-kım gereksiniminden doğmuştur. Bu modelin ilk örneği, İngiltere’de Robert Owen tarafından kadın işçilerin verimini artırabilmek amacıyla açılmıştır.

Okul öncesi eğitim hizmetlerinin sunumunda kullanılan bu model aşağıdakilerden hangisi-dir?A) Kurum, aile ve toplum merkezli eğitim modeliB) Aile merkezli eğitim modeliC) Anne baba çocuk eğitimi projesiD) Kurum merkezli eğitim modeliE) Uzaktan eğitim modeli

8. Okul öncesi eğitimin önem kazanması ve yay-gınlaşmasında aşağıdaki etmenlerden hangisi etkili olmamıştır?A) Ülkelerin anayasalarında var olan “vatandaş-

larına fırsat eşitliği sağlamak” temel ilkesinin işlerlik kazanması

B) Kadın haklarına olan saygının artması, kadın-ların ev dışındaki sosyal, mesleki ve bireysel haklarına kavuşmaları

C) Şehirlere göç nedeniyle mimari yapının değiş-mesi ve çocuklar için oyun alanlarının giderek artması

D) Hemen her ülkede ekonomik kalkınma ve en-düstri alanındaki hızlı gelişmelerin sonucunda kadın işçilere olan gereksinimin artması

E) Tüm sosyal sınıflarca, eğitimin bir sosyal grup-tan diğerine geçişte güçlü bir araç olduğunun bilincine varılması

9. Montessori programında;I. Günlük yaşamda başarıII. Kavram gelişimiIII. Sosyal gelişimIV. Akademik gelişim

gelişim alanlarından hangileri yer almaz?A) III ve IV B) Yalnız III C) I ve IV

D) I, III ve IV E) Yalnız IV


19LİDER YAYINLARI

10. Sevgi Öğretmen, güne başlama zamanının so-nunda çocukların oyun zamanında kiminle, hangi öğrenme merkezinde, ne yapmak istediklerini so-rarak onların günlerini planlamaları için rehberlik etmektedir. Böylece çocuklar oyun zamanında kendi ilgi ve istekleri doğrultusunda oyun oyna-makta ve aralarında herhangi bir anlaşmazlık ya-şanmamaktadır.

Buna göre öğretmenin oyun zamanı için böyle bir yöntem uygulaması, okul öncesi eğitimin aşağıdaki temel ilkelerinden hangisine uygun bir örnektir?A) Çocukların kendi ve başkalarının duygularını

fark etmeleri desteklenmelidir.B) Demokratik eğitim anlayışına uygun öğrenme

ortamları hazırlanmalıdır.C) Bildiklerinden başlanılmalı ve deneyerek öğ-

renmeye olanak tanınmalıdır.D) Tüm gelişim alanları desteklenmeli ve çocuklar

ilkokula hazırlanmalıdır.E) Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarına gere-

ken önem verilmelidir.

11. Aşağıdaki oyun alanlarından hangisinde tır-manma merdiveni, salıncak, kaydırak, bisiklet, araba, tramplen, tahterevalli, dönme dolap, yaylı alet, araba lastiği, yürüme tahtası ve tü-nel gibi birçok oyun aracı bulunur?A) Kum su oyun alanıB) Büyük motor oyun alanıC) Hobi geliştirme oyun alanıD) Dramatik oyun alanıE) Serbest etkinlikler oyun alanı

12. Aşağıdakilerden hangisi XIV. Milli Eğitim Şûra-sında “Okul Öncesi Eğitim Alanına Öğretmen Ye-tiştirme Komisyonu” tarafından belirlenen okul öncesi eğitim işlevlerinden biri değildir?A) Çocukların bir bütün olarak gelişmelerine yar-

dımcı olmakB) Atatürkçülük çizgisinde, politik bütünleşmeye

katkıda bulunmak ve kültürel değerleri tanıt-mak

C) Her yaş kümesinin özelliklerini dikkate alarak ilköğretime hazırlayıcı etkinliklere yer vermek

D) Okul öncesini bir bütün ve bağımsız bir dönem olarak görüp yalnızca bu dönem özelliklerini geliştirmek

E) Bireysel özellikleri göz önüne alarak her çocu-ğunun gelişimine katkıda bulunmak

13. Okul öncesi eğitimin;I. Her çocuğa eğitim sağlamak ve onların birey-

sel gelişimlerine katkıda bulunmakII. Çocukları ilkokula hazırlamakIII. Çocuğun duyu organlarını eğitmek ve çevreye

olan duyarlılığını artırmakIV. Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşma-

larını sağlamak

gibi amaçlarından hangileri toplumsal yaşama yöneliktir?A) Yalnız IB) I ve IVC) III ve IVD) Yalnız IIIE) I, III ve IV


LİDER YAYINLARI20

14. İnsanın gelişimi; doğum öncesi, doğum ve doğum sonrasında, kalıtımsal ve çevresel etmenlerin kar-şılıklı etkileşimiyle yönlenen bir süreçtir ve bazı il-keleri söz konusudur.

Aşağıdakilerden hangisi gelişimin bu ilkele-rinden biri değildir?A) Gelişim birbirini izleyen belli evrelerden oluşur.B) Gelişimde bireysel farklılıklar söz konusudur.C) Gelişimde kritik dönemler söz konusudur.D) Gelişim evreleri birbirinden bağımsızdır.E) Gelişim belli yönler izler.

15. Bir okul öncesi eğitim kurumundaki eğitsel ortamların çocuklara sağladığı olanaklar ara-sında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?A) Çocukların uyuyarak dinlenmeleriB) Çocukların araştırma ve keşifler yapmalarıC) Çocukların gün boyunca özgür bir biçimde

oyun oynamalarıD) Çocukların arkadaşlarıyla ve yetişkinlerle za-

manı paylaşmalarıE) Çocukların bireysel ya da grup olarak yaratıcı

etkinlikler yapmaları

16. Okul öncesi eğitim kurumlarında yılsonu ser-gileri aşağıdaki ortamlardan hangisinde dü-zenlenir?A) Yemek salonuB) Giriş holüC) Çok amaçlı salonD) Yönetim odasıE) Sınıf

17. Aşağıdaki kurumlardan hangisi Sosyal Hiz-metler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı olup 0-6 yaş grubundaki çocukların bakımla-rını üstlenir ve sunduğu hizmet karşılığında ücret alır?A) Çocuk yuvalarıB) Kreş ve gündüz bakımevleriC) Uygulama anaokullarıD) Özel ana sınıflarıE) Resmi ana sınıfları

18. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de aile eğitim modelinin geliştirilmesi için getirilen öneriler-den biri değildir?A) Aile eğitim modeline yönelik var olan, etkililiği

görülmüş programlar yaygınlaştırılmalıdır. B) Kurumsal eğitimde, aile katılım programları

yaygınlaştırılmalıdır. C) İş yerlerinde anne ve babalara yönelik aile eği-

timi çalışmaları desteklenmelidir.D) Üniversitelerin Okul Öncesi Öğretmenliği Prog-

ramlarında zorunlu ders olarak okutulan “anne baba eğitimi”, sınıf öğretmenliği programların-da da 6-12 yaşa yönelik olarak okutulmalıdır.

E) “Yaz Okulları”, “Çok Amaçlı Okul Öncesi Eğitim Merkezleri” gibi alternatif modeller denenmeli, değerlendirilmeli ve başarılı modeller yaygın-laştırılmalıdır.


21LİDER YAYINLARI

19. Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Genel Müdürlüğü ve TRT’nin iş birliğinde 1999’dan beri yürütülen programdır. Programın, aileleri okul ön-cesi eğitim konusunda bilinçlendirmek okul önce-si eğitim çağı çocuklarının dil gelişimine katkıda bulunmak ve çocuklarda, saygı, sevgi, paylaşma ve sorumluluk duygusu kazandırmak gibi amaçla-rı bulunmaktadır.

Açıklaması verilen uzaktan eğitim modeli aşa-ğıdakilerden hangisidir?A) Uykudan ÖnceB) Benimle Oynar mısın?C) TomurcuklarD) Susam SokağıE) Cansuyu

20. - AÇEV tarafından Türkiye’nin sosyoekonomik açıdan yoksul bölgelerinde bulunan 5-6 yaş grubundaki çocuklara ve annelerine yönelik bir programdır.

- 10 haftalık hızlandırılmış bir “Okul Öncesi Eği-tim Programı”nın geliştirilerek uygulanmasıdır.

- Program, 5-6 yaş grubu çocukların dil kullanım becerilerini ve zihinsel gelişimlerini destekle-yerek onları okula hazırlamakta ve ilköğretimin ilk yıllarını onlar için daha verimli kılmaktadır.

- Bu uygulamaya katılan çocukların annelerine de destek eğitimleri verilmiştir.

Özellikleri verilen aile merkezli eğitim modeli aşağıdakilerden hangisidir?A) Anne-Çocuk Eğitim Programı B) Anne Destek Programı C) Okul Öncesi Veli Çocuk Eğitim Programı D) Yaz Ana OkullarıE) Anne Baba Çocuk Eğitimi Projesi

21. Bir okul öncesi öğretmeninin etkili bir öğretim süreci gerçekleştirmesi için aşağıdakilerden hangisini yapması beklenmez?A) Bilgi teknolojileri dâhil öğretim araç-gereçlerini

ustalıkla kullanmaB) Çeşitli öğretim yöntemlerinden yararlanmaC) İşlenen dersi örneklendirerek günlük yaşamla

ilişkilendirmeD) Tüm öğrenciler ve gruplarla iletişim kurma ve

etkileşimde bulunmaE) Öğrencileri okul saatleri içerisinde güdüleme


ÇÖZÜMLEMELER

22 LİDER YAYINLARI


1. Bir okul öncesi öğretmeninde bulunması gere-ken nitelikler şu şekilde sıralanabilir:

† Çocukları gerçekten sevmeli, onları birer “kişi” olarak görmeli; eğitimi de bu kişinin gelişmesini etkileyecek bir yol gösterme olarak düşünmelidir.

† Acil ve beklenmedik durumlarda coşkuya ka-pılmadan, soğukkanlılıkla olayların üstesinden gelebilmeli, yürekli ve çaba göstermeyi seven biri olmalıdır.

† Çocuklarla buyruk verici, sert ve korkutucu de-ğil, yumuşak ve güven veren bir ses tonuyla konuşmalıdır.

† Günlük etkinliklere uygun ve temiz bir biçimde giyinmeli; düzenli olmalıdır.

† Çocukların ilgisini sürekli olarak canlı tutabil-meli; bir çocukla ilgilenirken, ötekilerin de ne yaptıklarını izleyebilecek biçimde her an uya-nık olmalıdır.

† Müzik, dans, resim ve oyunlaştırma gibi konu-larda yetenekli olmalıdır.

† Çocukların yapmamasını istediği şeyleri ken-disi de yapmamalıdır.

† Çocuklarla sağlıklı bir iletişim kurmalı; onların, başka çocuklarla ve yetişkinlerle iş birliğine dayalı ilişkiler kurarak kendi benliklerini kazan-malarını sağlamalıdır.

† Tüm çocukları ön yargılardan arınmış olarak ve oldukları gibi kabul ederek tümüne eşit, haktanır (adil), mantıklı ve yansız davranma-lı; kendi güdülerini doyurmak için çocukları bir araç olarak kullanmamalıdır.

† Çocuklara yol gösterirken belli bilgileri aktaran bir “öğretici” değil; çocuğun özelliklerini denge-leyerek, her alanda gelişmelerine yardım eden ve onda öğrenmeye ilgi uyandıran bir “eğitici ve rehber” olmalıdır.

† Her çocuğu, bulunduğu yaşın fizyolojik, psi-kolojik ve kişilik özelliklerine ve yeteneklerine göre tanımayı ve anlamayı amaç edinmeli; ço-cuğu bu özelliklerine göre yönlendirmelidir.

† Karşılıklı sevgi, saygı ve güvene dayanan de-mokratik bir ortam yaratmalı; bu ortam içinde çocuğa gücü oranında sorumluluk vererek kendi kendine yeten, kendini kabul eden, ken-dini anlatabilen ve denetleyebilen bir kişi olma-sını sağlamalıdır.

† Eğitimde çocukları odak olarak almalı; kendi istek ve düşüncelerini zorla kabul ettirmekten kaçınarak, onların değişen ilgi ve isteklerine uyum göstermelidir.

† Katı ve kesin düşüncelerle pekiştirilmiş bir di-siplin uygulamadan sınıfa egemen olmalı, sı-nıftaki düzeni sağlamalıdır.

† Çocukların başarılarını överek ödüllendirmeli; eksikliklerini ve başarısızlıklarını vurgulamak-tan; arkadaşları önünde onları küçük düşü-recek ve kıracak davranışlardan ve alaylı bir biçimde konuşmaktan; çocukları birbirleriyle karşılaştırmaktan kaçınmalıdır.

† Uyumsuz ya da sorunlu çocuklara anlayışlı dav-ranmalı; olumlu bir yaklaşım izleyerek sorunları-nı tanımlamada ve çözümlemede çocuklara ve ailelerine yardımcı olmalı; rehberlik etmelidir.

† Anlatımı açık ve anlaşılır olmalı; akıcı ve tatlı bir dil kullanmalı; doğru ve güzel konuşmalıdır.

† Çocuklarda suçluluk duyguları ve anlamsız korkular uyandırmaktan ya da bunları pekiştir-mekten sakınmalıdır.

† Çocuğa darılıp gücenmemeli; tepkileri şaşırtı-cı olmamalı; öfkesini gizlemeyi bilmeli; yersiz gözdağı ve cezalardan, özellikle dayaktan ka-çınmalıdır.

† Çocukların çeşitli oyunlar kurmalarına olanak tanımalı; onların oynayarak öğrenmelerini sağlamalıdır.

† Çocukların eğitiminde, onların hazırlık düzeyi-ne, tüm ilgi ve gereksinimlerine yanıt vermeye ve uyumuna önem vermelidir.

† Çocuğun dinleme, anlama ve anlatma yetene-ğini geliştirmelidir.

† Çocuğa insanları sevmeyi ve iş birliği içinde çalışmayı öğretmelidir.

† Çocukların gelişimini ve eğitimini desteklemek için aileleri ile sürekli ilişki kurmalı; her çocuğun aile yaşantısına ilişkin bilgi sahibi olmalıdır.

† Toplumsal etkinliklere katılmalı; okul öncesi eğitim kurumunun dışındaki dünyadan da ha-berdar olmalıdır.

† Çocukların yaratıcılığını geliştirecek araç ge-reçlerden ve çevresindeki tüm kaynaklardan yararlanmalıdır.


23LİDER YAYINLARI

2. Oyun alanlarının düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken özellikler şu şekilde sırala-nabilir:

† Sessiz oynanan oyun alanları ile etkin katılım gerektiren oyunların oynandığı alanlar birbirin-den ayrı planlanmalıdır.

† Oyun alanları bireysel ya da grupla oynamaya olanak sağlayacak biçimde düzenlenmelidir.

† Oyun alanlarının gerek kendi içinde gerekse çevresinde geçişler için uygun yollar yapılarak belli bölgelere yığılma engellenmelidir.

† Bahçe oyunları için gerekli araç ve malzeme-leri koymak için bahçenin uygun bir yerinde dolap, sandık vb. bulunmalıdır.

† Çocuklar için gerekli güvenlik önlemleri alın-mış olmalıdır.

† Oyun alanları yetişkinler tarafından gözlemle-nebilecek şekilde düzenlenmelidir.

† Oyun alanları araçların yerlerini değiştirerek ve yeni araçlar eklenebilecek şekilde düzen-lenerek çocuklarda oluşabilecek tekdüzeliği giderebilecek şekilde düzenlenmelidir.

† Oyun alanının yakınında çocukların oyun sı-rasında kullanabilecekleri tuvalet ve lavabolar bulunmalıdır.

† Oyun alanları, çocukların gerek güneşli gerek-se yağmurlu günlerde oynayabilecekleri şekil-de düzenlenmelidir.

† Oyun alanlarında engelli çocuklar için gerekli düzenlemeler yapılmış olmalıdır.

3. Cumhuriyet öncesi dönemde doğrudan okul ön-cesi eğitim alanına yönelik çalışmalar Geçici İl-köğretim Yasası ile başlamıştır. 1913 yılında yü-rürlüğe giren “Geçici İlköğretim Yasası” ve ona bağlı olarak çıkarılan “Anaokulları Tüzüğü” ile ülkemizde ilk kez okul öncesi eğitimle ilköğretimin birbirinden ayrıldığı görülmektedir.

4. Aile Eğitimi Programlarının amaçları şunlar-dır:

† Anne babaları anne babalığın değişik yön-leriyle ilgili olarak bilinçlendirip beceri sahibi yapmak

† Anne babaların kendilerini daha iyi tanımala-rını sağlamak

† Anne baba ve çocuk iletişimini geliştirmek † Aile yaşamını daha eğlenceli duruma getirmek † Anne babaları çocuk gelişimi konusunda bil-

gilendirmek † Anne babaları etkili eğitim yöntemlerinin kulla-

nımı konusunda bilgilendirmek † Anne babaları hak ve sorumlulukları ile ilgili

olarak bilgilendirmek

5. Kurallara uyma davranışı ile ilgili şunlar söy-lenebilir:

† Çocuğun doğuştan getirdiği bir davranış değil sonradan öğrendiği bir davranıştır.

† Çocuk kurallara uyma davranışını somut ola-rak ilk kez oyun içinde öğrenmeye başlar.

† Çocuk toplum kurallarını, oyun yoluyla kolay ve zararsız bir biçimde öğrenir.

† Okul öncesi eğitim kurumlarında gerçekleşti-rilen grup etkinlikleri çocuğun, kurallara uyma davranışını kazanmasında önemli rol oynar.

† Çocuk oyun sırasında kurallara uyma zorunlu-luğunu da öğrenir.


LİDER YAYINLARI24

6. Okul Öncesi Veli Çocuk Eğitim Programı; AÇEV ve Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğünün bir araya gelerek, anasınıflarına yönelik geliştirdikleri programdır. Okul Öncesi Veli Çocuk Eğitim Prog-ramı, okul aile arasındaki iş birliğini güçlendirerek çocuğa verilen eğitim desteğinin sürekli ve birbiri-ni tamamlar nitelikte olmasını sağlamak amacıyla hazırlanmış bilimsel temelli bir eğitim programıdır. Bu program, çocukların zihinsel gelişimini, sözel ve sayısal becerilerini destekleyerek okula hazır-lıklı başlamalarını sağlamaya yönelik çalışmalar yürütmektedir.

7. Kurum merkezli eğitim modeli; okul öncesi eğitim-de dünyada ilk akla gelen modeldir. Bu model çe-şitli ülkelerde 1900’lü yıllardan başlayarak kabul gören en yaygın modeldir. Bu okul öncesi eğitim modeli, kadının çalışmaya başlamasıyla okul ça-ğına gelmemiş çocukların bakım gereksiniminden doğmuştur. Bu modelin ilk örneği, İngiltere’de Ro-bert Owen tarafından kadın işçilerin verimini artı-rabilmek amacıyla açılmıştır.

8. Okul öncesi eğitimin önem kazanması ve yay-gınlaşmasında etkili olan faktörler şunlardır:

† Çocuk gelişimine ilişkin bilgilerin artması ve yaşamın ilk yıllarının, sonraki yıllar üzerinde etkili olduğunun anlaşılması

† Yapılan araştırmalarla, ilköğretimde çocuğa kazandırılmaya çalışılan soyut öğrenmelerden önce bir hazırlık geçirmenin yararlı olduğunun öne sürülmesi

† Okul öncesi eğitimle kazanılan sosyal uyumun çocukların daha sonraki öğrenimleri sırasında başarılarını olumlu yönde etkilediğinin anlaşıl-ması

† Tüm sosyal sınıflarca, eğitimin bir sosyal grup-tan diğerine geçişte güçlü bir araç olduğunun bilincine varılması

† Çocuklu ailelerin eğitim düzeylerinin farklılığı nedeniyle, aile eğitiminin eksiklerinin okul ön-cesi eğitimle giderilerek, çocukların ilköğreti-me hazırlanmalarının öneminin kavranması

† Hemen her ülkede ekonomik kalkınma ve en-düstri alanındaki hızlı gelişmelerin sonucunda kadın işçilere olan gereksinimin artması

† Aile yapısında değişiklik olması ve “çekirdek aile” tipinin yaygınlaşması

† Ülkelerin anayasalarında var olan “vatandaş-larına fırsat eşitliği sağlamak” temel ilkesinin işlerlik kazanması

† Kadın haklarına olan saygının artması, kadın-ların ev dışındaki sosyal, mesleki ve bireysel haklarına kavuşmaları

† Belli endüstri merkezlerine ve şehirlere göç nedeniyle mimari yapının değişmesi, çocuklar için oyun alanlarının giderek azalması

9. Montessori programı çocuğun bireyselliğini vur-gulamaktadır. Bu programda çocuğun eğitimini biçimlendiren gelişim alanları bulunur.

Bu gelişim alanları şöyledir: † Duyu gelişimi † Kavram gelişimi † Günlük yaşamda başarı † Akademik gelişim


25LİDER YAYINLARI

10. Okul öncesi öğretmeni karşılıklı sevgi, saygı ve güvene dayanan demokratik bir ortam yaratmalı; bu ortam içinde çocuğa gücü oranında sorumlu-luk vererek kendi kendine yeten, kendini kabul eden, kendini anlatabilen ve denetleyebilen bir kişi olmasını sağlamalıdır.

11. Tırmanma merdivenleri, salıncaklar, kaydıraklar, bisikletler, arabalar, tramplen, tahterevalli, dönme dolap, yaylı aletler, araba lastikleri, yürüme tahta-sı ve tüneller gibi birçok oyun aracı büyük motor oyun alanında bulunabilmektedir.

12. XIV. Milli Eğitim Şûrasında “Okul Öncesi Eğitim Alanına Öğretmen Yetiştirme Komisyonu” tara-fından belirlenen okul öncesi eğitim işlevleri şunlardır:

† Çocukların bir bütün olarak gelişmelerine yar-dımcı olmak

† Çocuklara kendi yaş düzeylerine uygun gün-lük bakım sağlamak

† Bireysel özellikleri göz önüne alarak her çocu-ğunun gelişimine katkıda bulunmak

† Türkçeyi anlama ve konuşma düzeylerinde öğretmek

† Atatürkçülük çizgisinde, politik bütünleşmeye katkıda bulunmak ve kültürel değerleri tanıt-mak

† Düzenli çalışma, kendi kendini yönetme ve de-netleme, iş yapma ve yapılan işe saygı duyma konularında temel alışkanlıklar kazandırmak

† Kültür ve alt kültürlerde (gecekondularda, kır-sal kesimlerde vb.) tüm çocukların ilköğretime eşit düzeyde başlamalarını sağlamak ve bü-tünlüğü oluşturma doğrultusunda çalışmak

† Her yaş kümesinin özelliklerini dikkate alarak ilköğretime hazırlayıcı etkinliklere yer vermek

13. Okul öncesi eğitimin amaçları şu şekildedir:

Toplumsal Amaçlar: † Çalışan kadınların çocuklarına bakmak † Her çocuğa eğitim sağlamak ve onların birey-

sel gelişimlerine katkıda bulunmak † Çocukların birbirleriyle ve başkalarıyla ilişki

kurmalarına, sosyalleşmesine katkıda bulun-mak

Eğitici Amaçlar: † Çocuğun duyu organlarını eğitmek ve çevreye

olan duyarlılığını artırmak

Gelişimsel Amaçlar: † Çocukların beden, zihin ve duygu gelişimini ve

iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak † Çocukları ilkokula hazırlamak † Şartları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden

gelen çocuklar için ortak bir yetiştirme ortamı yaratmak

† Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşma-larını sağlamak

14. İnsanın gelişimi; doğum öncesi, doğum ve doğum sonrasında, kalıtımsal ve çevresel etmenlerin kar-şılıklı etkileşimiyle yönlenen bir süreçtir ve bazı il-keleri söz konusudur.

Gelişimin ilkeleri şunlardır: † Gelişim, yaşam örüntüsünde meydana gelen

ve süreklilik gösteren bir değişmedir. † Gelişim baştan ayaklara ve iç organlardan dış

organlara doğru belirli bir yön izler. † Gelişim birbirini izleyen ve sırasıyla aşılan belli

evrelerden oluşur. † Gelişim evreleri basitten karmaşığa doğru bir

sıra izler. † Gelişim hızı her yaşta aynı değildir. † Gelişimde bireysel farklılıklar söz konusudur. † Gelişim evreleri birbirleriyle ilişkilidir. † Gelişimde kritik dönemler vardır.


LİDER YAYINLARI26

15. Bir okul öncesi eğitim kurumundaki eğitsel ortamların çocuklara sağladığı olanaklar şu şekildedir:

† Çocukların araştırma ve keşifler yapmaları † Çocukların gün boyunca özgür bir biçimde

oyun oynamaları † Çocukların arkadaşlarıyla ve yetişkinlerle za-

manı paylaşmaları † Çocukların bireysel ya da grup olarak yaratıcı

etkinlikler yapmaları

16. Okul öncesi eğitim kurumlarında, gerek ailelerle top-lantı düzenlemek, gerekse konferans salonu olarak kullanmak amacıyla çok amaçlı bir salon bulunmalı-dır. Bu salondan gerektiğinde sinema ve tiyatro gös-terileri için yararlanılabileceği gibi, yılsonu sergileri ve gösterileri için de yararlanılabilir.

17. Kreş ve gündüz bakımevleri; Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı olup 0-6 yaş grubundaki çocukların bakımlarını üstlenir ve sunduğu hizmet karşılığında ücret alır.

18. Türkiye’de aile eğitim modelinin geliştirilmesi için getirilen öneriler şunlardır:

† Aile eğitim modeline yönelik var olan, etkililiği görülmüş programlar yaygınlaştırılmalıdır.

† Kurumsal eğitimde, aile katılım programları yaygınlaştırılmalıdır.

† İş yerlerinde anne ve babalara yönelik aile eği-timi çalışmaları desteklenmelidir.

† Üniversitelerin Okul Öncesi Öğretmenliği Programlarında zorunlu ders olarak okutulan “anne baba eğitimi”, sınıf öğretmenliği prog-ramlarında da 6-12 yaşa yönelik olarak oku-tulmalıdır.

† Aile katılımı içeriklerinin kapsamı, STK’larla ve üniversitelerle iş birliği yapılarak genişletilmeli ve aile grubunun gereksinimleri doğrultusunda programlar yeniden düzenlenmelidir.

19. Tomurcuklar; Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Genel Müdürlüğü ve TRT’nin iş birliğinde 1999’dan beri yürütülen programdır. Programın, aileleri okul öncesi eğitim konusunda bilinçlendir-mek okul öncesi eğitim çağı çocuklarının dil ge-lişimine katkıda bulunmak ve çocuklarda, saygı, sevgi, paylaşma ve sorumluluk duygusu kazan-dırmak gibi amaçları bulunmaktadır.

20. Yaz Ana Okulları; AÇEV tarafından Türkiye’nin sosyoekonomik açıdan yoksul bölgelerinde bulu-nan 5-6 yaş grubundaki çocuklara ve annelerine yönelik bir programdır. Model, 10 haftalık hızlan-dırılmış bir “Okul Öncesi Eğitim Programı”nın ge-liştirilerek Yaz Anaokulları olarak uygulanmasıdır. Bu program, 5-6 yaş grubu çocukların dil kullanım becerilerini ve zihinsel gelişimlerini destekleyerek onları okula hazırlamakta ve ilköğretimin ilk yılla-rını onlar için daha verimli kılmaktadır. Bu uygu-lamaya katılan çocukların annelerine de destek eğitimleri verilmiştir.

21. Bir okul öncesi öğretmeninin etkili bir öğretim süreci gerçekleştirmesi için yapması gereken-ler şunlardır:

† Ders planında süreklilik ve aşamalılık sağla-yacak, önceki ve sonraki dersleri ilişkilendirme

† Öğrencileri ders süresince güdüleme † Öğrencilerin yaşları, yetenekleri ve önceki öğ-

renmelerine uygun yöntemler kullanma † Bilgi teknolojileri dâhil öğretim araç-gereçlerini

ustalıkla kullanma † Çeşitli öğretim yöntemlerinden yararlanma † İşlenen dersi örneklendirerek günlük yaşamla

ilişkilendirme † Tüm öğrenciler ve gruplarla iletişim kurma ve

etkileşimde bulunma † Zamanı planlı ve verimli kullanma

Documents

OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ · “Okul öncesi dönemde zihinsel gelişim diğer ge-lişim alanlarından daha önemlidir, ... Beslenme E) Sevgi ve ilgi 10.Çocuk bakımının