okuyorum anlıyorum - Artı Eğitim Yayınlarıartiegitimkutuphane.com/pdfs/okuyorum-anliyorum-4-sinif.pdf · 2020. 9. 14. · Bağcılar/İSTANBUL GSM: 0530 474 70 04 - 0553 320

Bağcılar/İSTANBULGSM: 0530 474 70 04 - 0553 320 46 30

0212 673 65 66

ve depolanması yasaktır.

GENEL KOORDİNATÖRErcan MERT

Copyright @ Artı Eğitim Yayınları

Artı Eğitim YayınlarıKomisyon

YAZAR

Demet ARIOĞLUÖmer USLUErcan MERT

REDAKSİYON

DİZGİ & GRAFİK

BASKI & CİLTUYGUN BASIN

İSTİKLAL MÂRŞIKorkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl,Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!

okuyorumokuyorumanlıyorumanlıyorum

2

İçindekiler

Kitap (Harf ve Hece Bilgisi) ..................3Yıldız Öpücüğü (Alfabetik

Sıralama) .........................................................5Kurallara Uyalım (Harf, Hece, Sözcük

Bilgisi) ................................................................7At ile Eşek (Zıt Anlamlı

Kelimeler) ........................................................9Hangi Renk Daha Güzel (Eş Anlamlı

Kelimeler) .......................................................11Kazma ile Kürek (Eş ve Zıt Anlamlı

Kelimeler) ......................................................13İki Yuva (Gerçek ve Mecaz Anlamlı

Kelimeler) ......................................................15Yaramaz Rüzgâr (Özel Ad) .............17Keloğlan ile Sihirli Tas (Alfabetik Sı-

ralama) ..........................................................19Kurnaz Karganın Oyunu (Ünlü ve

Ünsüz Harfler) ............................................21Gözlem (Satır Sonuna Sığmayan Keli-

melerin Yazılışı) ..........................................23Rüzgâr Sörfüne Başlayalım (Cümle

Oluşturma) ..................................................25Filin Şekli (Yazım Kuralları) ...............27Okulda Yeşeren Hayaller (Eş Sesli

Kelimeler) .....................................................29Kurbağalar (Deyimler) ..........................31

Çakal ile Papağan (Atasözleri) .....33Balon Dünya (Adları Niteleyen Keli-meler) ............................................................35Kendim Yapmalıyım (Terim Anlamlı Kelimeler) .....................................................37Ozon Tabakası Sizce Neden İncelir? (Olumlu-Olumsuz Cümle) ......................39Salyangozun Evi (Karşılaştırma Cüm-leleri) ...............................................................41Tavşan ile Kaplumbağa (Duygusal ve Abartılı İfadeler) .......................................43Pürtelaş Hanım (Olayların Oluş Sırası) .............................................................45Herşey Bize Emanet (Adlar) .........47Ormanın Çocuğu (Adın Durumları) ....................................................49Kibirli Geyik (Sebep-Sonuç Cümleleri) .....................................................51Komşudan Al (Duygusal ve Abartılı Cümleler) .....................................................53Saka Kuşunun Tüyleri (Adlar) ........55Kara Toprak (Noktalama İşaretleri) ......................................................57Duvar (Gerçek ve Hayal Ürünü Öge-ler) ..................................................................59Eşeğe Neden Ters Binmiş? (Atasöz-leri) ..................................................................61Çanakkale Zaferi (Deyimler) ........63

3

İnsana yararı çok,Kitaptan iyi şey yok.Öykü, masal ve şiir,Yazılmış bizler için.

Atasözü, bilmece,Okurum gündüz gece.Küçük olsa da yaşım,Bilgi ile dolar başım.

Kitabımı yıpratmam,Kirletmem, yere atmam.Onları koruyorum,Çünkü çok seviyorum.

Kitap

Ali Osman ATAK

OKUDUĞUMUZU ANLADIK MI ?

4

Şaire göre, en iyi şey nedir?A) eğlence B) kitap C) okul D) park

Kitap okudukça ne ile dolarız?A) sevgi B) mutluluk C) bilgi D) umut

Şair kitapları çok sevdiği için onlara nasıl davranıyor? A) Yırtıyor. B) Koruyor. C) Karalıyor. D) Kimseye dokundurtmuyor

“Kitap“ deyince aklınıza gelen 3 şeyi yazar mısınız?1) ................................... 2) ................................... 3) ...................................

Alfabemizdeki verilmeyen harfleri boşluklara yazalım. Ünlü (sesli) harfleri yuvarlak içine alalım.a - b - c - ... - d - ... - f - g - ğ - ... - ı - ... - j - k - ... - m - n o - ö - p - ... - s - ş - t - ... - ü - v - ... - z

Tek başına okunabilen harflere ünlü (sesli) harf denir. 8 tane ünlü harf vardır.Tek başına okunamayan, ünlü harf yardımıyla okunabilen harflere ünsüz harf-ler denir. 21 tane ünsüz harf vardır.

Aşağıdaki kelimeleri hecelerine ayıralım.

insan → ................................................................................................................................

masal → ................................................................................................................................

atasözü → ................................................................................................................................

sevgi → ................................................................................................................................

1

2

3

4

1

2

ETKİNLİĞİM

Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplayınız.

5

Bir gece gökyüzündeki yıldızların canı sıkılmış. İçlerinden biri “Haydi bir oyun oynayalım“ demiş. Bir diğeri “Gece vakti ne oyun oynanır ki?“ diye dudak bükmüş. “Ben buldum!“ demiş birisi. “Sıra sıra hepimiz yeryüzüne inerek bir çocuk öpe-lim.“ Bu fikir bütün yıldızların hoşuna gitmiş. Çünkü hepsi çocukları çok seviyormuş. Sırasıyla yeryüzüne inip yataklarında mışıl mışıl uyuyan çocukları yanaklarından öp-meye başlamışlar. Birinci yıldız, küçük bir kulübede barınan yoksul bir çocuğu; ikinci yıldız, güzel bir konakta yaşayan tonton bir çocuğu; üçüncü yıldız, köprü altında uyuyan evsiz bir çocuğu; dördüncü yıldız, yetimhanede büyüyen annesiz babasız bir çocuğu öpmüş. Beşinci yıldız, hastanede tedavi gören hasta bir çocuğu; altıncı yıldız, savaşta bombalar altında yaşamaya çalışan bir çocuğu; yedinci yıldız, dünyaya gözlerini yeni açan bir gül bebeği... Tek tek öpmüşler... Yıldızlar öptükçe çocukların yüzleri ışıldamış. Kederleri, tasaları uçup gitmiş. İşte o geceden beri milyonlarca yıldız, milyonlarca çocuğu öper dururmuş.

Yıldız Öpücüğü


6

Canı sıkılan yıldızlar neye karar vermişler?.....................................................................................................................................................................................

Yıldızların gece yeryüzüne inmesinin nedeni nedir?.....................................................................................................................................................................................

Yıldızlar çocukları yanaklarından öpünce çocuklarda nasıl bir değişiklik ol-muş?.....................................................................................................................................................................................

Kelimelerin, alfabe sırasına göre sıralanmasına alfabetik sıralama denir.

1

2

3

ETKİNLİĞİM

Aşağıda verilen kelimeleri alfabe sırasına göre sıralayalım.

a) baba, biber, börek, bebek → ........................................................

b) çocuk, çakmak, çiçek, çatal → .......................................................

c) okul, ot, orangutan, omuz → .......................................................

d) yıldız, yeni, yaprak, yengeç → .......................................................

Elmalardaki kelimelerden iki heceli olanları kırmızıya boyayalım.

1

2

çiçek

tavşan

elma

elbise

çilek

okul

Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.

7

Dişlerimi fırçalar,Akşam erken yatarım.Erken kalkınca sabah,Yorgunluğu atarım.

“Günaydın anne“ derim,Açtığımda gözümü.Lavaboya giderek,Yıkıyorum yüzümü.

Yumurta, süt, peynir, balKahvaltıda yiyorum.Giysilerimi giyip,Okula gidiyorum.

Öğretmenimi üzmem,Sözlerini dinlerim.Dostluk kurar herkesle,Arkadaşlık ederim.

İsmail MALATYA

Kurallara Uyalım


8

Şair yatmadan önce ne yaparmış?.....................................................................................................................................................................................

Şair, kahvaltıda ne yiyormuş?.....................................................................................................................................................................................

Şiir kaç mısra, kaç kıtadan oluşmaktadır?.....................................................................................................................................................................................

Cümleleri okuyalım. Noktalı yerlere istenilen bilgileri yazalım. a) Taze meyveleri severim. Sözcük sayısı : ........................................... Hece sayısı : ........................................... Ünlü harf sayısı : ........................................... Ünsüz harf sayısı : ........................................... b) İhtiyaç sahiblerine yardım etmeliyiz. Sözcük sayısı : ........................................... Hece sayısı : ........................................... Ünlü harf sayısı : ........................................... Ünsüz harf sayısı : ........................................... c) Kitap okumak bilgimizi artırır. Sözcük sayısı : ........................................... Hece sayısı : ........................................... Ünlü harf sayısı : ........................................... Ünsüz harf sayısı : ...........................................

1

2

3

ETKİNLİĞİM

Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplayalım.

9

Bir çiftlik sahibinin bir atı ve bir eşeği varmış. Sahibi, her ikisininde sırtına yük vurmuş, yola çıkmışlar. Hava sıcak, yol çok dikmiş. Üstelik yükleri de ağırmış. Eşek ata yalvarmış: -Ne olur benim yükümün birazını sen al, demiş. -Yorgunluk ve susuzluktan damağım kurudu. Adım atacak gücüm kalmadı. Bana acı da yardım et, dostum. At bu söylenenleri duymazlıktan gelmiş. Yoluna devam etmiş. Ama az sonra eşek yolun ortasına yıkılmış, oracıkta ölüvermiş. Adamlar eşeğin yükünü indirip atın sırtına vurmuşlar. Eşeğin derisini de hemen yüzmüşler. Onu da ıslak ıslak ata yüklemişler. At, bunca yükün altında iki büklüm olmuş: -Ah, benim akılsız kafam! Diye inlemiş. Keşke eşeğin sözünü dinleseydim. Hiç değilse bir de eşeğin derisini yüklenmezdim.

At ile Eşek


10

a) Hikâyenin adını yazalım. ...............................................................................................................................................................................

c) Hikâyenin geçtiği yeri yazalım. ...............................................................................................................................................................................

d) Hikâyede anlatılan olay ne zaman gerçekleşmiştir? ...............................................................................................................................................................................

b) Hikâyenin kahramanlarını yazalım. ...............................................................................................................................................................................

ç) Hikâyedeki olay nedir? ...............................................................................................................................................................................

e) Hikâyeden nasıl bir ders çıkarmalıyız? ...............................................................................................................................................................................

Soruları okuduğumuz öyküye göre cevaplayalım.1

Anlamları birbirinin karşıtı (tersi) olan kelimelere zıt anlamlı kelimeler denir.Aşağıdaki kelimelerin zıt (karşıt) anlamlarını karşılarına yazalım.

ileri → ..................................................................................

büyük → ..................................................................................

siyah → ..................................................................................

zor → ..................................................................................

uzun → ..................................................................................

yukarı → ..................................................................................

güzel → ..................................................................................

boş → ..................................................................................

açık → ..................................................................................

2

11

Renkli kalemler kutularında tartışmaya başlamış. Yeşil kalem: - En güzel renk varsa o da benim. Ağaçlar, çayırlar her şey yeşil, dedi. Sarı kalem atıldı: - Dünya’nın en önemli rengi bence sarıdır. Güneş, çiçekler, kelebekler hepsi sarı renk... Kırmızı kalem, sarı kalemin sözünü kesti: - Yeter! Ben de çok sevilen bir rengim. Bütün itfaiye arabalarının, bayrağımızın kırmızı olduğunu bilmiyor musunuz? Mavi kalem, sakin bir sesle onların sözünü kesti: - Artık tartışmaya bir son verin. En güzel renk varsa o da benim. Denizin ve gökyüzünün rengini biliyorsunuzdur herhalde. Sonunda kutudaki kalemler birbirine girdiler ve etrafa dağıldılar. Selçuk, ku-tusunun kapağını açtı. Şaşkın şaşkın baktı: - Hey! Ne oldu size, dedi. Sarı kalemi aldı. Kocaman bir güneş çizdi. Gökyüzünü maviye boyadı. Kırmızı, mor, sarı çiçekler yaptı. Ağaçları yeşile boyadı. Kalemleri bırakıp: - Hepinizi çok seviyorum. Hepiniz çok güzelsiniz, dedi.

Hangi Renk Daha Güzel


12

Aşağıdaki cümlelerden metinle ilgili olanların kutucuğuna işareti koyalım.

Renkli kalemler mutlu geçinirlermiş.

Ağaçların, çayırların renginin yeşil olduğunu söyledi.

“Bayrağımızın rengi benim rengimdir“, dedi kırmızı kalem.

“Tartışmaya artık son verin“, diyen sarı renkli kalemdir.

Selçuk, sarı kalemle kocaman bir güneş çizdi.

Selçuk boyaların hepsini çok sevdiğini söyledi.

Yazılışları farklı, anlamları aynı olan kelimelere eş anlamlı (anlamdaş) kelime-ler denir.Aşağıdaki sözcüklerin eş anlamlılarını (anlamdaş) karşılarına yazalım.

isim → ...............................

görev → ...............................

vakit → ...............................

sözcük → ...............................

vasıta → ...............................

imtihan → ...............................

okul → ...............................

sınav → ...............................

tutsak → ...............................

hekim → ...............................

kırmızı → ...............................

ozan → ...............................

1

2

13

Yeni bir kürek, eski bir kazma ile yan yana düşmüş. Kürek, ilk günler iş yerini pis, kazmayı da çirkin bulmuş. Hep geldiği aydınlık yerleri düşünmüş. Bu pis yerden kaçıp kurtulmayı tasarlamış.

Aradan günler geçmiş. Kazma gibi o da çalıştıkça boyaları dökülmüş. Sert toprak, taş parçaları yüzünü köreltmiş. Kazmadan daha çirkin bir duruma düşmüş.

Çirkinliğini gördükçe yüreğini acılar doldurmuş. Umutsuzluğa kapılmış. “Ölsem daha iyi!“ demeye başlamış. Kazma: -Arkadaş, demiş, üzülmen gereksiz, ikimiz de aynı durumdayız. Çalışıyoruz. Bununla gurur duymalıyız. Ne sen üstünsün ne de ben senden aşağıyım. Bunun üzerine küreğin yüzü utancından kıpkırmızı olmuş. O günden sonra bir-likte daha mutlu yaşamışlar.

Kazma ile Kürek


14

KİM? : ............................ eski bir kazma ile yan yana düşmüş.

NE? : Kürek geldiği ............................. düşünmüş.

NEYİ? : Sert toprak ve taş parçaları ............................ köreltmiş.

NEDEN? : Küreğin yüreği ............................ acılarla dolmuş.

NASIL? : Küreğin yüzü utancından ............................ olmuş.

NE ZAMAN? : ............................ kürek, kazmayı çirkin bulmuş.

Aşağıdaki sözcük çiftlerinin arasındaki anlam ilişkisini işaretleyelim.

1

2

3

5

4

6

ETKİNLİĞİM

Soruların cevaplarındaki boşlukları öyküye göre dolduralım.

Kelimeler Eş Anlamlı Zıt Anlamlı

okul-mektep

ulus-millet

aşağı-yukarı

al-kırmızı

uzun-kısa

deneyim-tecrübe

cümle-tümce

büyük-küçük

anı-hatıra

15

Sordum bir gün arıya:“Yok mu senin bir yuvan?“Vızıldayıp gösterdi,Bana koca bir kovan.

Dönüp sordum serçeye.“Ya senin ki nerede?“Cik cik dedi:“Benimki dal üstünde tepede.“

Annem bana o akşam,Öğütler veriyordu.Güzel güzel dinledim,Bana şöyle diyordu:

“Senin yuvan ikidir:“Biri okul, biri ev.Kıymetini iyi bil,Sev onları, çok çok sev.“

Hakkı SUNAT

İki Yuva


16

Arının yuvası neresidir?A) kovan B) kümes C) yuva D) in

Serçe nerede yaşarmış?A) otların arasında B) dal üstünde C) ağaç kovuğunda D) çalıların arasında

Şiir kaç kıtadan (dörtlük) oluşmaktadır?A) 4 B) 3 C) 2 D) 16

Cümlelerdeki altı çizili olan kelime mecaz anlamlı ise kutucuğa “M“, gerçek anlamlı ise “G“ yazalım.

Şaire göre çocuğun yuvası neresidir? A) ev B) ev ve okul C) okul D) kütüphane

1

2

4

3

ETKİNLİĞİM

Dedemin saçları kırlaşmış.

Arkadaşlarımın kalbini kırdım.

Bu öğrenci çok gözü açık birisi.

Yere düşünce kalemim kırıldı.

Ödevimi yetiştiremezsem yandım.

Tahtadaki yazıları sildi.

Arkadaşım yere düşünce yüreğim ağzıma geldi.

Sivri dilli insanlardan hoşlanmam.

Nehir neşeli neşeli akıyordu.


17

Elma Dağı’nın yaramaz mı yaramaz bir rüzgârı varmış. Bu rüzgâr her sabah Elma Dağı’ndan kasabaya iner, sokaklarda “vuuuv vuuuv“ diye eser, kendine eğ-lence arar dururmuş. Önce yolda yürüyen insanların saçlarını, paltolarını uçururmuş. Sonra evlerin çatısına tırmanır kiremitleri sökermiş. Oradan ekmek pişiren kadınların yanına gider, ateşi söndürürmüş. Kasaba halkı rüzgârın yaramazlıklarından bıkmış usanmış. Aslında rüzgâr bü-tün bunları oyun olsun diye yapıyormuş. İnsanlara zarar verdiğinin farkında değilmiş. Yaramaz rüzgâr bir gün çocuk parkında “vuuuv vuuuv“ diye eserken, parka küçük bir kız gelmiş. Salıncağa binerek sallanmaya başlamış. Rüzgâr “Zavallı çocuk ne kadar da yavaş sallanıyor. Şunu arkasından bir üfleyeyim de hızlansın bari“ diye düşünmüş. Salıncağın arkasından şöyle bir esivermiş. Salıncak ve çocuk birden havalanmış. Sallandıkça sallanmışlar. Sonunda rüzgârın şiddetine dayanamayan sa-lıncağın ipi çaat diye kopmasın mı? Zavallı kız yere yuvarlanmış. Yaramaz rüzgâr çok korkmuş. Neyse ki kıza bir şey olmamış. O gün rüzgâr, şaka yapayım derken insanlara zarar verdiğini anlamış. Bir daha yaramazlık yap-mamış.

Yaramaz Rüzgâr


18

Okuduğunuz öykünün adı nedir?.....................................................................................................................................................................................

Olay ne zaman gerçekleşmiştir?.....................................................................................................................................................................................

Hikâyenin ana karakterleri kimlerdir?.....................................................................................................................................................................................

Olayın geçtiği yer neresidir?.....................................................................................................................................................................................

Hikâyede geçen olay nedir?.....................................................................................................................................................................................

Okuduğumuz hikâyenin ana düşüncesi nedir?.....................................................................................................................................................................................

1

4

2

5

3

6

Verilen ifadeleri okuyalım. İçinde özel ad olan cümleleri işaretleyelim.

Ağrı Dağı ülkemizdeki en yüksek dağdır.

Köpekler en şirin hayvanlardır.

En güzel ilimiz Antalya’dır.

Ülkemizin başkenti Ankara’dır.

Karadeniz, ülkemizin kuzeyindedir.

En güzel çiçek papatyadır.

Yaz tatillerini çok seviyorum.

ETKİNLİĞİM

Aşağıdaki soruları öyküye göre cevaplayalım.

19

Keloğlan ile Sihirli Tas

Keloğlan annesinden izin alıp balık tutmaya gitmiş. Belki bir kaç balık yakalarım, anacığımla pişirir, yeriz. Aç karnımızı doyururuz“ diye düşünüyormuş.

Irmağın kenarına gelip oltasını salmış. Bir balık yakalamış karnını yarıp temizlemek istemiş. Bir de ne görsün! Balığın karnı içinde kocaman bir tas durmuyor mu?

Tası su ile doldurup balığı yıkamak istemiş. Tastan boşalttığı sular altın olarak akı-yormuş yere. “Bu, sihirli bir tas galiba. Hemen anama haber vereyim“ demiş. Evlerine koşmuş. Sihirli tasa küpler dolusu suyu doldurup doldurup boşaltmış. Suyu boşalan küplere de altınları biriktirmiş. Kendisine hizmetçiler tutmuş. Sonunda altınlarının çok-luğu onu şımartmaya başlamış. Gereksiz masraflara, lüzumsuz harcamalara girişmiş. “Oğlum bu işin sonu kötü olabilir“ diye öğüt vermeye çalışan anasını bile dinlememiş. Bir gün sihirli tasını eline alıp ırmağın kenarına gelmiş. Gurur ve kibirle tasını suya dal-dırmış. Artık altınlardan başka bir şey düşünmüyormuş. Birden tas elinden kayıp suya düşmüş. Keloğlan onu tutmak için eğilince kendisi de ırmağa yuvarlanmış. Yüzme bil-mediği için hızla akan ırmakta neredeyse boğulacakmış. Bin bir güçlükle kenara çıkmış.

Ağlaya ağlaya annesinin yanına dönmüş. Başına gelenleri anlatmış. Yaşlı kadın: Üzülme yavrum, demiş. Hay’dan gelen Hû’ya gider. Böylesi daha iyi oldu. Hiç olmazsa kendini başkalarından üstün görme hastalığından kurtulursun.“

Keloğlan bu sözlerle teselli bulmuş. Anasına hak vermiş. O günden sonra da sihirli tası bir daha hiç anmamış.

20

OKUDUĞUMUZU ANLADIK MI ? ETKİNLİĞİM

A) Soruları okuduğumuz metne göre cevaplandıralım.

1) Keloğlan annesinden izin alıp nereye gitmiş?

2) Keloğlan yakaladığı balığın karnın-da ne bulmuş?

3) Keloğlan tas ile önce ne yapmış?

4) Keloğlan sihirli tası önce kime haber vermiş?

5) Keloğlan çok altını olunca neler yapmış?

6) Keloğlan sihirli tasını alıp nereye gitmiş?

7) Keloğlan ırmağa düşünce ne olmuş?

8) Annesi tası suya kaptıran oğluna ne söylemiş?

B) Verilen sözcüklerin ilk harflerinin al-fabede kaçıncı sırada olduğunu yazalım.

ç ı ra ilave

hareket babaanne

derinlik jandarma

gazete ışık

anlatım makara

limon fırtına

nine pırasa

eldiven resim

kalem Cemile

önder şanlı

simge ordu

4

21

Kurnaz Karga’nın Oyunu

Günlerden bir gün, karga yaz sıcaklarından bunaldığı için dereye yıkanmaya git-miş. Derenin serin sularında yıkanırken bir yengecin ayağına basıvermiş. Çok kızan yengeç, kıskacıyla karganın ayağına sıkıca sarılmış.

Karga ne dediyse yengeç ayağını bırakmamış. Karga yengece:-“ Eğer beni bırakırsan sana bir geyik getireceğim“ demiş.Bu şartla yengeç kargayı bırakmış ve uçmaya başlamış. Evine doğru yola giderken

su içmek için bir dereye konmuş. Orada bulunan tilki “ Burada ne arıyorsun?“ diye sormuş.

Karga:- Su içmek için buraya indim. demiş ve suyunu içip tam havalanacağı anda tilki,

karganın üzerine atlayıp onu yakalamış.Karga:- Tilki kardeş ben sana bir kötülük yapmadım bırak beni evime gidiyim. demiş.Tilki:- Karnım çok aç, hiçbir yere gidemezsin seni yiyeceğim. demiş.Karga bunun üzerine “Eğer beni bırakırsan seni bir sürü balık dolu bir gölete gö-

türürüm karnını doyurursun.“ demiş. Tilki bunu kabul etmiş ve onu yengecin bulunduğu gölete götürmüş. Tilki suya burnunu sokunca karga yengece “Al sana geyik getirdim.“ demiş. Canı yanan tilki koşmaya başlamış. Burnundaki yengeci de çok uzaklara götür-müş. Böylece ikisi de cezasını bulmuş.

22



1) Karga nereye gitmiş?

2) Karga yıkanırken kimin ayağına basmış?

3) Karga kendisini bırakması karşılığın-da yengece ne getireceğini söylemiş?

4) Karga derede su içmek isterken kiminle karşılaşmış?

5) Kendisini bırakmasını istediği karga-ya tilki ne cevap vermiş?

6) Karga neyi vadederek tilkiden kur-tulmuş?

7) Tilki burnunu suya sokunca ne olmuş?

8) Canı yanan tilki ne yapmış?

B) Verilen sözcüklerin ünsüzlerini (sessiz) harflerini altlarına yazalım.

sınıf

gelir

yemek

ağaç

veriler

toprak

sözcük

bardak

saniye

toplama

C) Verilen sözcüklerin ünlülerini (sesli) harflerini altlarına yazalım.

bölüm

konuşmak

okumak

günaydın

teşekkür

zemin

mandalina

ziyaret

merhaba

anlatım

s-n-f

ö-ü

23

Gözlem

Yağmurlu bir günde parkta, sokakta ya da bahçede bir keşif gezisi yapın. Yağ-mur yağınca çevrenizde ne gibi değişiklikler olduğunu inceleyin. Örneğin toprak solucanları ve salyangozlar daha çok yağmurlu havalarda etrafta gezinir. Onları yakından gözlemleyebilirsiniz.

Bir karınca yuvasının çevresindeki karıncaları gözlemleyin. Karıncalar topluluklar halinde yaşar. Yuvaları toprağın altındadır, birbirine küçük tünellerle bağlı odacık-lardan oluşur. Karınca topluluklarının bazılarında onlarca, bazılarında da milyonlar-ca karınca bulunur.

Kırda ya da trafik gürültüsü olmayan bir parkta yere oturup gözlerinizi kapatın. Çevrenizdeki sesleri dinleyin. Sesleri birbirinden ayırt etmeye ve seslerin kaynaklarını tahmin etmeye çalışın.

Deniz kıyısındaki ya da bir akarsu kenarındaki çakıl taşlarını inceleyin. Bu taşlar genellikle dalgalarla taşınmaktan aşınmış ve yuvarlaklaşmış olur. Taşlara yakından bakın. Üzerlerinde izler var mı? Taşların hepsi aynı renk mi? Kaç farklı renkte taş bulabilirsiniz?

Parkta ya da bahçede en büyük ve en küçük şeyleri bulma oyunu oynayın. Bu oyunu, en büyük beş şeyi bulma, en küçük beş şeyi bulma, en büyük kırmızı şeyi bulma gibi farklı şekillerde de oynayabilirsiniz.

Meraklı Minik 2008

24


B) Doğru olan hece bölünmelerini işaretleyelim.

A- dana

kalemler

bir- leşti

kil- er

yol- cu-luğu

doktora

resim-leri

E- dirne

se- çim kelime

def- teri yo- lcu-luğu

se- nel-erdir

verim- li

A) Soruları metne göre cevaplandıralım.1. Hangisi yağmurlu bir günde yapıl-

ması gereken gezi yerlerinden biri değildir?A) parkB) sokakC) bahçeD) orman

2. Hangisi yağmur yağdığında çevre- mizdeki değişikliklerden biridir?A) Solucanlar ve salyangozlar

gezinir.

B) Toprak ıslanır.C) Dereler kahverengi akar.D) Kuşlar yuvalarına gider.

3. Hangisi karıncalar ve yuvalarıyla il-gili verilen bilgilerden biri değildir?A) Topluluk halinde yaşarlar.B) Yuvaları toprağın altındadır.C) Planlı ve düzenli çalışırlar.D) Yuvaları tünellerle bağlıdır.

4. Hangisi metindeki taş ile ilgili soru- lardan birisi değildir?A) Üzerlerinde izler var mı?B) Duvar taşı olarak kullanılabilir mi?C) Hepsi aynı renk mi?D) Kaç farklı renkte taş bulabilirsiniz?

5. Hangi oyun tavsiye ediliyor?A) körebeB) beştaşC) farklı şeyler bulma oyunuD) yakan top

25

Rüzgâr Sörfüne Başlayalım

Alaçatı, Datça, Gökçeada, Bozcaada, Marmaris ve Bodrum gibi yerleşim yer-lerinde sörf okulları var. Bu okullarda çocuklar, 6-7 yaşından başlayarak 10 saatlik temel sörf eğitimi alabiliyorlar.

Sörf tahtasının üzerinde dengede durmak!Eğitimin başlangıcında sörf tahtasının üzerinde dengede durmakla ilgili kısa bir

çalışma yapılıyor. Sonra da yelken eğitimine geçiliyor. Bu eğitimde çocuklar ilk ola-rak yelkeni nasıl döndüreceklerini öğreniyorlar. Dönmeyi öğrenmek, güvenlik için çok önemli! Çünkü denize açıldıktan sonra kıyıya geri dönmeyi başarmaları gerekiyor!

Sonra da suda ilerlemekle ilgili eğitim başlıyor. Çocuklar, ayaklarını, kollarını ne-reye koyacaklarını, vücutlarının hangi konumda olacağını, suda ilerlerken rüzgârı sırt-larında hissetmeleri gerektiğini ve uzun mesafeler boyunca ilerleyebilmenin yollarını öğreniyorlar. Bu arada acemilik döneminde birçok kez suya düşmeyi de göze almaları gerekiyor. Çünkü, bu iş gerçekten düşe kalka öğreniliyor.

Çocuklar, eğitimin sonunda eğitmenleriyle birlikte “Seyre çıkıyor.“. Yani, belirli bir rotayı izleyerek ilerliyorlar. Temel eğitimi aldıktan sonra da uzun mesafeler katede-rek kendilerini geliştirmeleri gerekiyor.

Bilim Çocuk-Ağustos 2008.......................

26


A) Soruları metne göre cevaplandıralım.

1. Hangisinde sörf okulu yoktur?

A) DatçaB) GökçeadaC) AlaçatıD) Manyas

2. Sörf okullarında kaç saat eğitim alıyorlar?A) 12B) 10C) 9D) 8

3. Eğitimin başlangıcında hangi çalışma yapılıyor?A) Dengede durmaB) Düzgün yürümeC) Kasları geliştirmeD) Teorik eğitim

4. Yelken eğitiminde ilk öğrenilen hangisidir?A) Yelkeni döndürmeB) Yelkeni tutmaC) Yelkeni yönetmeD) Yelkeni kullanma

5. Acemilik döneminde neyi göze al-maları gerekiyor?A) KalkmayıB) DüşmeyiC) DisipliniD) Çalışmayı

B) Örnekteki gibi sözcük sayısını artıra-rak cümle pramidi oluşturalım.

Başardım.Çalıştım ve başardım.

Planlı çalıştım ve başardımDersime planlı çalıştım ve başardım.

Türkçe dersine planlı çalıştım ve başardım.

Mutluyum.

............................................

..................................................................

.....................................................................................

..................................................................................................................

Geliyorum.

............................................

..................................................................

.....................................................................................

..................................................................................................................

Yazdı.

............................................

..................................................................

.....................................................................................

..................................................................................................................

27

Filin Şekli

Bir Hintli, hayatlarında hiç fil görmemiş insanların yaşadığı bir köye bir fil getirdi. Fili karanlık bir ahıra koydu. Ertesi gün, fili köylülere gösterecekti. Ama meraklı birkaç kişi hayvanı hemen görmek için o kapkaranlık ahıra toplandı. Ancak ahır o kadar ka-ranlıktı ki, fil gözle görülemiyordu. Adamlardan hiçbiri de yanlarında mum getirmeyi akıl edememişti. O göz gözü görmeyecek kadar karanlık ahırda, file ellerini sürerek onu tanımaya çalıştılar.

Birinin eline filin hortumu geldi; “Fil bir boruya benzer,“ dedi. Başka birinin eline ayağı geldi; “Fil bir direğe benzer,“ dedi. Bir başkası da sırtını ellemişti; “Fil bir taht gibidir,“ dedi. Herkes neresini elledi, nasıl sandıysa fili ona göre anlatmaya başladı. Bundan dolayı fili tarifleri de farklı farklıydı. Eğer herkesin elinde bir mum olsaydı, fili tariflerinde bir farklılık kalmazdı.

Duygu gözü, ancak avuca köpüğü almaya benzer. Avuç bütün fili birden elleye-mez ki! Denizi gören göz başka, köpüğü gören göz başkadır. Köpüğü bırak da, denizi görmeye bak sen.

Köpükler, gece gündüz denizden meydana gelir, onları deniz harekete geçirir. Ama ne şaşılacak şeydir ki, sen köpüğü görüyorsun da denizi görmüyorsun.

28


A) Soruları öyküye göre cevap-landıralım.

1. Hintli köye hangi hayvanı getirdi?

A) atB) filC) keçiD) maymun

2. Meraklı bir kaç kişi hayvanı nerede görmek istedi?A) yoldaB) bahçedeC) evin önündeD) ahırda

3. Fili görmek isteyenler neyi getirmeyi unutmuşlar?A) mumB) ipC) yemD) saman

4. Yanına gidenler fili hangisine ben-zetmemiştir?A) boruB) hortumC) direkD) tahta

5. Hangisi öyküden çıkarılan bir sonuç değildir?A) Avuç köpüğe benzer.B) Avuç bütün fili birden elleye-

mez.C) Köpüğü bırak, denize bak.D) Denizi değil köpüğü görmelisin.

B) Cümlelerde yazım yanlışı olan sözcüklerin altını çizelim. Doğrusunu yazalım.

Ahmet düzenli sipor yapıyor. ..............

Renkli çizkiler çizdi. ..............

Elmanın kabugunu soydu. ..............

Perşenbe günü gelecek. ..............

Hızlı tirene bindim. ..............

Penbe renkli kalem aldı. ..............

Dayreyi doğru çizdi. ..............

Deredeki kurbaha zıpladı. ..............

Örtmen beni uyardı. ..............

Patatez, soğan aldım. ..............

Yalnışı babam düzeltti. ..............

Şöför gasa bastı. ..............

Gurubumuz deneyi bitirdi. ..............

29

Çocuklar çevremde halka, Koşarak gelirler yanıma, Bir hayaldim, yeşerdim zamanla,Birler, ikiler, üç ve dörtler,Hepsi de arı gibi işler;Yüzleri neşeyle güler.“

OKULDA

YEŞEREN HAYALLER

Bahçeye minik bir tohum olarak ekildiğimde zamanla yaşayacağım güzelliklerden habersizdim. Buranın çocukların cıvıl cıvıl dolaştığı bir okul bahçesi olduğunu görmem biraz zaman aldı. Beni buraya eken ve büyümem için emek verenlerin okulun birinci sınıf ögrencilerinden bir grup olduğunu da sonradan öğrendim.

Günlerimi toprak altında geçirirken çocukların sadece seslerini duyuyordum. Bana uygun toprağı ve ışığı olan bir yer bulmak için, öğretmenleriyle birlikte nasıl da uğ-raşmışlardı. Büyüyeceğim ve yemyeşil dallarımla kendilerine gölge olacağım günlerin hayalini kurmuşlardı. Benim ise hayalim, çocukları, okulu görebilmek rüzgârı ve güneşi hissedebilmekti. Kafamı topraktan çıkarmaya başladığım andan itibaren hayallerimiz gerçekleşmeye başlamıştı. Toprak nasıl bana yurt olduysa, okul da çocuklara öyle yuva oldu yıllar içinde. Ben okul bahçesinde buyüdüm.

Onlar ise kendi akıl bahçelerinde zamanla boy verdi, büyüdü, gelişti. Birlikte pek çok anı biriktirdik. Bu sebepten olsa gerek, benim için yaz ayları biraz da ayrılık demek! Her yıl, eylül ayını ve çocukların okula dönüşünü heyecanla beklerim. Ah şu okullar bir açılsaydı. Ortalık şenlenseydi...“ diye söylenir dururum. En çok da Ömer’i özlerim. Benim tohumumu o ekmişti toprağa, can suyunu ilk o vermişti. Nasıl da büyümüştür ben görmeyeli! Sesinden bile tanırım onu! Nihayet beklediğim büyük gün geldi! Tatlı bir sevinç rüzgârı her yanımı kapladı “Ohh“, diyorum kendi kendime. Artık kavuştuk işte! Sevgili çocuklar, ne kadar da büyümüşsünüzdür yaz tatilinde! Hasretle sarılmak istiyorum her birinize! Onlar da beni çok özlemişler belli... Hem sadece beni mi? Okulu, öğretmenlerini, arkadaşlarını.. Gelir gelmez çevremde bir halka oluşturdular hemen. Sevinç içinde bir şarkı söylediler. Ders zili çalıp da okula doğru koştuklarında, çocuk-lar, şu küçük sevimli okulda yeşeren hayalleriniz gerçekleşmeye başladı bile. Sizler büyüyüp mutlu oldukça, hayata hazırlandıkça ben daha da yeşereceğim ve sizlerle de gurur duyacağım.“ diyerek seslendim arkalarından. Diyanet Çocuk Dergisi Sayı: 458

30


A) Okuduğumuz metne göre doğru olan ifadeleri işaretleyim.

Tohum olarak ekildiğimde yaşayacağım güzelliklerden habersizdim.

Beni ekenlerin okulun 3. sınıf öğrencilerinden bir grup oldu- ğunu sonradan öğrendim.

Günlerimi toprak üstünde geçirirken sadece çocukların sesini duyuyordum.

Tohumun hayali çocukları, okulu görebilmek, rüzgârı ve güneşi hissedebilmekmiş.

Birlikte pek çok anı biriktirmişler.

Her yıl kasım ayında çocuk-ların okula dönüşünü heyecanla beklermiş.

Okula gelir gelmez ağacın etrafında bir halka oluştur-muşlar.

Sizler büyüyüp mutlu oldukça hayata hazırlandıkça ben daha da yeşereceğim diyor ağaç.

B) Verilen eş sesli sözcükleri ikişer cümle içinde kullanalım.

binAcele et, otobüse bin.

Bin lira para alacak.

ekmek

yaz

çay

dolu

yaş

gül

kır

31

Kurbağalar

Merhaba arkadaşlar, bugün sizi vırak vırak vıraklayan, göle atlamaya bayılan kurbağa ile tanıştırmak istiyorum.

Anne kurbağa göl kenarında dolaşır, yumurtalarını bırakacak bir yer arar. Sonun-da göle girer ve yumurtalarını bırakacak güzel bir yer bulur.

O kadar çok yumurta bırakır ki saymakla bitmez. Yumurtalar küçük ve siyahtır. Yumurtaların içinde yavrunun 21 gün beslenebileceği besin vardır.

Yumurta büyür, büyür ve sonunda çatlar. İçinden kurbağa yavruları, yani iribaş-lar çıkar. Kuyruklarını sağa sola sallayarak yüzmeye başlarlar. Anne kurbağaya hiç benzemiyorlar, değil mi?

Solungaçları ile nefes alır, göldeki bitkilerle beslenirler. Bir iribaş ne zaman mı kur-bağaya dönüşecek? Merak etmeyin çok uzun sürmeyecek. Önce kuyruğunun yanında-ki iki bacak çıkacak, sonra başının yanındaki iki bacak çıkacak. Şimdi biraz kurbağaya benzedi sanki, değil mi?

Kuyruğa mu var hala? O da kısalacak. Çok geçmeden de iyice küçülecek. işte karşınızda bir kurbağa!

Kurbağaların başlarının üzerinde kocaman gözleri vardır. Çevresini çok iyi ,göre-bilirler. Çeşit çeşit kurbağa vardır. Gözleri de birbirinden çok farklıdır. Bazılarının göz bebekleri kalp şeklindedir. Yeşil, mavi, sarı ve kırmızı renk de olabilirler. Bazılarının çizgileri bazılarının benekleri vardır.

Arka bacakları çok ama çok güçlüdür. Bu güçlü bacaklarıyla ayaklarının yirmi katı kadar uzağa zıplayabilirler.

Kurbağalar soğuk havayı sevmezler. Güvenli bir yer bulup kış uykusuna dalarlar.Bir göl kenarına giderseniz, hava sıcacıksa eğer, zıplayan kurbağaları görebilirsiniz.

TRT Çocuk Mayıs 2017

32


A) Okuduğumuz metne göre soruları cevaplandıralım.

1. Yazar bizi kim ile tanıştırmak istiyor?

A) balıkB) kurbağaC) kaplumbağaD) tavşan

2. Kurbağanın yumurtası hangi renktir?

A) beyaz

B) sarı

C) mavi

D) siyah

3. Yumurtanın içinden ne çıkar?

A) İribaşlarB) balıkC) kelebekD) yılan

4. Kurbağalar ile ilgili hangi ifade yanlıştır?A) Önce solungaçları ile nefes

alırlar.B) Göldeki bitkilerle beslenir.C) Önce kuyruğunun yanında iki

bacak çıkacak.D) Sonra balıklar gibi yaşarlar.

5. Hangisi kurbağalara ait bir özellik değildir?A) Arka bacakları çok güçlüdür.B) Soğuk havayı sevmezler.C) Yavrulayarak çoğalırlar.D) Kış uykusuna yatarlar.

B) Verilen deyimleri açıklamalrı ile eşleştirelim.

Badireatlatmak

Bahisaçmak

Cakasatmak

Cüretetmek

Dilyarası

Boşageçmek

Canatmak

Canyoldaşı

Dal budaksalmak

Ekmekkapısı

Karmaşık biçimde yayılıp genişlemek.

Onun hakkında konuşmaya başlamak, ondan sözetmek.

Yanlızlıktan kurtulmak için bir-likte yaşanılan kimse

Çok istemek, çok arzulamak

Çalım atmak, gösteriş yapmak

Önem açısından ilk sıraya geçmek

Ataklık etmek, yüreklilikle davranmak

Acı, ağır ve kötü sözün gönülde bıraktığı kırgınlık

Tehlikeli durumu geçiştirmek

Geçinmek için kazanılan para

1

3

5

7

9

2

4

6

8

10

33

Çakal ile Papağan

Uzak bir ülkede, zeki mi zeki bir papağan yaşardı. Bu papağanın kocaman bir ağacın üzerinde yuvası vardı. Yavrularını orada büyütüyordu. Çakal yuvasından ay-rılıp ava gidince, papağanın yavruları aşağı iniyordu. Ağacın kovuğuna girip çakalın yavrularıyla oyun oynuyorlardı. Bir gün yavrularını etrafına toplayıp öğüt vermeye başladı:

-Yavrularım! Kendi cinsinizden olanlarla arkadaş olun. Fakat yavru papağanlar, annelerinin sözünü hiç dinlemiyorlardı. Bir gece çakal,

yuvasından uzaklaştı. Aç bir kurt gelip çakalın yavrularını yedi. Çakal yavrularının ölümünden papağan yavrularını sorumlu tuttu.

Çakal bir avcıyı peşinden sürükleyip onu ağacın yanına getirdi. Avcı, çakalı kay-bedince etrafı iyice araştırdı. Ağacın tepesindeki papağanın yuvasını fark etti. Hemen çantasındaki ağı çıkardı ve papağan yuvasına doğru attı.

Anne yavru papağanlara ölü taklidi yapmasını söyledi. Böylece onlar kurtuldu.Sonra avcı, anne papağanı alıp onu şehre götürdü. Ona şarkı söyleyip, şiir okumayı öğretti. Ünü padişaha kadar yayıldı. Padişah, papağanı avcıdan satın aldı. Artık sa-rayın en kıymetli misafiri papağandı. En güzel yemekler, tatlılar, içecekler ona veri-liyordu ama papağan hiç mutlu değildi. Hep bir yanı buruk ve düşünceliydi. Padişah bu durumu çok geçmeden fark etti. Papağanı yanına çağırıp onun hikâyesini dinledi. Papağanın anlattıklarından çok etkilenen padişah, onun bu durumuna çok üzüldü ve onu salıverdi. Papağan da teşekkür edip saraydan uçtu. Çok geçmeden avcının yav-rularını bıraktığı yere yakın bir yerde yavrularını bulup hayatlarına devam ettiler.

34


B) Atasözlerini açıklamalarıyla eşleşti-relim.

Başa gelen çekilir.

Bin ölçüp bir biçmeli.

Demir tavında dövülür.

Yarası olan gocunur.

Bir işte sorumlu aranırken ku-surlu olan kimse, açığı ortaya çıkacak diye telaşa düşer.

Demirin istenilen biçime sokula-bilmesi, çekiçle dövülüp işlen-ebilmesi için önce ateşte ısınıp kızarması, yumuşaması gerek-lidir.

Ne kadar istersek isteyelim kimi felaketleri, kötü durumları önleyemeyiz; üstümüze çöken acılara katlanmaktan başka bir şey gelmez elimizden.

En basitinden en zoruna, yap-maya çalıştığımız işin bütün ayrıntılarını önceden düşünmeli; gerekli ölçümleri yapmalı, so-nucu iyi hesaplamalı, sonra işe girişmeliyiz.

1

2

3

4

A) Masala göre verilen ifadelerden doğru olanları işaretleyelim.

Uzak bir ülkede zeki bir kartal yaşarmış.

Papağan kocaman bir ağacın üze-rinde yaşar, yavrularını orada büyütürmüş.

Papağanın yavruları, çakalın yavrularıyla oyun oynarmış.

Papağan, yavrularım kendi cin-sinizden olanlarla arkadaş olun, dedi.

Papağan, yavrularının ölümünden çakal yavrularını sorumlu tuttu.

Çakal bir avcıyı peşinden sürük-leyip onu ağacın yanına getirdi.

Anne çakal yavrularına ölü taklidi yapmasını söyledi.

Avcı anne papağana şiir okuyup şarkı söylemeyi öğretti.

35

Balon Dünya

Bundan yıllar yıllar önce bilim insanları gökyüzüne bir kırmızı balon bırakmışlar. Bu balonada “Mışgibi“ adını vermişler.Nereden bulmuşlar bu ismi diye düşünebilirsin, çün-kü ben de epey bir düşündüm. “Koyacak başka isim mi yokmuş canım?Tatlı kırmızı bir balon, Toparlak koy, Şeftali koy, bak Ninja Balon bile olur, balonu her gören çocuk ‘Ninjaaaaaa!’ diye çığlık atar, acayip havalı olur.“ dedim demesine ama meğer çok gizli bir sebebi varmış bu isminin, bilememişim.

Bizim Mışgibi gökyüzüne yükseldikçe içine dünyanın değişik yerlerindeki evleri çe-ker, her seferinde çektiği evlerle büyür de büyürmüş. İçine aldığı her çocuk en güzel oyuncaklara, en mutlu ailelere, en candan arkadaşlara sahip (-miş gibi), büyükler de pek bir mutlu, başarılı (-ymış gibi) yaşar dururlarmış.

Balon dünyaya bir kere girdin mi tüm yeryüzü bambaşka gelirmiş. Bazen istediğin bir şeyi almak için uzun uzun beklemenin de lezzeti olduğunu,başkalarına göre “havalı“ sayılmasalar bile arkadaşlarını kimseye değişmeyeceğini unuturmuşsun. Zaten kötülük falan da olamazmış ki burada, herkes bu kadar iyiyse mücadele edilecek bir şey de yok demekmiş.

Mışgibi balonunda yaşayan pek az kişi, bazen üzüldükleri, bazen başarısız olduk-ları ama sevindikleri zaman da gerçekten, yüreklerinin her köşesiyle mutlu oldukları, sevinçten çığlık atabildikleri gerçek dünyayı özlerlermiş.Anne babaları her gün mut-luymuş gibi davranmasalar, hatta bazen ağlayabilseler de fena olmazmış. Aramızda kalsın ama bazen ağlamak çok da kötü bir şey değil,

Hatice Özdemir Tülün TRT Çocuk Ağustos 2018

36


A) Soruları okuduğumuz öyküye göre cevaplandıralım.

1. Bilim insanları gökyüzüne ne bırak-mışlar?A) füzeB) uyduC) kırmızı balonD) haberleşme aracı

2. Uzaya bırakılan aracın adı hangi-sidir?A) Gibi gibiB) MışgibiC) Yaptı gibiD) Çalıştı gibi

3. Mışgibi gökyüzüne yükseldikçe içine ne çekermiş?A) gazB) havaC) uzay araçlarıD) ev

4. Balonda hangisi yokmuş?

A) kötülükB) iyilikC) yardımseverlikD) erdem

5. Balondakiler bazen neyi özlerlermiş?

A) UzayıB) Dünya’yıC) Ay’ıD) Güneş’i

B) Verilen cümlelerde varlığın herhangi bir özelliğini niteleyen sözcüklerin altını çizelim.

[ Kırmızı elmaları topladık.

[ Biraz önce üç otomobil geldi.

[ Babam yuvarlak masa aldı.

[ Kıvırcık saçlı çocuk koşuyordu.

[ Uzun boylu, şişman biri geldi.

[ On iki öğrenci vardı.

[ Mavi gömlek aldım.

[ Yaşlı adam iskemleye oturdu.

[ Kalın çoraplar ayağımı sıcak tutuyor.

[ Okulların açılmasına iki hafta kaldı.

[ Yeni ayakkabılarımı giydim.

[ İki ay sonra doğum günüm var.

[ Üçgen sehpaları sildim.

[ Siyah elbiseyle dikkat çekiyor.

[ Küçük bir ev kiraladık.

[ Şömineli bir ev aldık.

[ Şu otobüs Ankara’ya gidiyor.

[ Birkaç portakal yedim.

37

Kendim Yapmalıyım

Yula biraz şaşkın, biraz da arkadaşını anlamayan gözlerle baktı. Çünkü o gün canı hiç ödev yapmak istemiyordu. “Ben çok sıkılıyorum bugün çizgileri çizerken,sen seviyor musun yani?“ diye sordu. “Eveeet.“ diye coşkuyla cevap verdi Miyo. Yula daha çok sayıları seviyordu. Demek Miyo da harfleri...

“Şeeyy“ dedi Yula. “Madem bu kadar çok seviyorsun. Kendi ödevin bitince benim çizgilerimi de tamamlar mısın?“ Kabul etti Miyo.

Ertesi gün herkes ödevini yaptığı sayfayı açıp öğretmenine gösterirken, Yula da sıraya girdi. Sayfanın yarısı siyah kurşun kalemle doldurulmuştu. Yarısı ise rengârenk ve daha düzenliydi. Öğretmen baktı ve “Hımmm Yula ve Miyo’nun ödevleri ne kadar da birbirine benzemiş.“ dedi. Sonra “Yula’cığım neden sadece yarısını renkli yaptın?“ diye sordu. “Iııı, şeeeyy!“ gibi bir şeyler söylemeye çalıştı Yula ama cevap veremedi.

“Öğretmenim anladı ama neyse ki bir şey söylemedi!“ diye mırıldanarak sırasına oturdu Yula. O gün yeni bir çizgi öğreneceklerdi. Öğretmen tahtaya çizdi. Bir kez daha çizdi. Bir kez daha... Henüz Yula anlamaya çalışırken arkadaşları defterlerine çizmeye başlamışlardı bile. Onlara şaşkınlıkla baktı.

Öğretmeni yanına gelerek “İstersen önce dün öğrendiğimiz çizgiye biraz daha çalış Yula, o zaman daha rahat çizeceğini göreceksin.“ dedi. Yula dün kendisinin kek yediğini, arkadaşının da onun ödevlerini yaptığını hatırladı. Kim bilir Miyo ne kadar da rahat çiziyordu şimdi. Ödevini arkadaşına yaptırınca harfleri oluşturacak çizgiler eksik kalıyordu demek.

“Bundan sonra bütün ödevleri kendim yapacağım.“ diye karar verdi. O gece rü-yasında çizgiler birleşiyor ve adını oluşturan harflere dönüşüyordu:YULA!

TRT Çocuk Eylül 2016

38


A) Soruları okuduğumuz öyküye göre cevaplandıralım.

1. Yula ne yapmak istemiyordu?

A) Yemek yemek istemiyor.B) Odasını düzenlemek istemiyor.C) Oyun oynamak istemiyor.D) Ödev yapmak istemiyor.

2. Çizgi çizmeyi kim çok seviyor?

A) YulaB) MiyoC) TiyoD) Dula

3. Yula’nın ödevlerini kim tamamladı?

A) MiyoB) AnneC) BabaD) Tiyo

4. Kimlerin ödevleri birbirine benziyor?

A) Tiyo-MiyoB) Yula-MiyoC) Dula-YulaD) Miyo-Dula

5. Yula neden yeni çizgileri yaparken zorlanıyor?A) Hasta olduğundanB) Canı istemediği içinC) Eli zayıf olduğundanD) Ödevlerini kendisi yapmadığın-

dan

B) İfadelerdeki terim anlamlı sözcükle-rin altını çizelim.

[ Müzikte fa sesini öğrendik.

[ Problemde kalan sayı soruluyor.

[ Eş anlamlı sözcükleri öğrendik.

[ Öğretmenimiz vadileri anlattı.

[ Besinler kan yoluyla vücuda taşınır.

[ Son atılan korner gol oldu.

[ Üç basket farkla maçı kazandılar.

[ Aydın sazını akort etti.

[ Ozan içli şiirini okudu.

[ Eş sesli sözcükleri cümle içinde kullandım.

[ Dairenin alanı nasıl hesaplanır?

[ Şiirin ana duygusu nedir?

[ Atar damarlarında tıkanma var.

[ Doktor stetoskopla akciğerlerini dinledi.

[ Milli takımımız penaltıdan golü attı.

[ Sahnedeki aktör rolünü güzel yapıyordu.

[ Oyunculara göre dekor çok sadeydi.

39

Ozon Tabakası Sizce Neden İncelir?

Ozon tabakası, Güneş’ten gelen zararlı ışınları süzer ve en basit tek hücreli bitki-lerden böceklere, balıklardan kuşlara ve insanlardan tüm canlılara kadar her birinin olumsuz etkilenmesini engeller. Ozon tabakası bu şekilde işini yaparken 1980’li yılların ortalarında bilim insanları, Antarktika üzerindeki ozon tabakasının delindiğini keşfetti.Tabii delindi derken gerçek bir delikten değil, ozon tabakasında yaşanan incelmeden bahsetmişlerdir.

Evet, maalesef büyük oranda insanın ürettiği ve kullandığı kimyasal olan kloro-florokarbonlar (CFC) nedeniyle ozon tabakası incelmektedir. Bu kimyasallar, plastik, köpük malzeme, parfüm, deodorant, bitmiş bataryalar,buzdolapları ve motorlu taşıt-ların klima cihazları, fabrika gazları ve daha birçok üründen salınan gazlar ile ozon tabakasına zarar vermektedir.

Bunun önüne geçebilmek için, Türkiye’nin de içinde bulunduğu 150 ülke, her yıl 16 Eylül’de “Uluslararası Ozon Koruma Günü“ düzenlemektedir.Hatta ülkemiz, ozonu korumadaki başarısı dolayısıyla 2012, 2014 ve 2016 yıllarında Onur Madalyası’na layık görülmüştür.

Peki, bireysel olarak biz bu konuda ne yapabiliriz? Kullanacağımız ürünleri çevreye zarar vermeyenlerle değiştirebiliriz. Mesela parfüm yerine çevre dostu olan kolonya ve gül suyunu kullanabiliriz. Doğal sabun ve şampuanları tercih edebiliriz. Atık mad-deleri çevreye atmayarak geri dönüşümü teşvik edebiliriz.

Diyanet Çocuk Eylül 2018

40



1) Ozon tabakası ne işe yarar?

2) Ozon tabakasının delinmesi ne de-mektir?

3) Ozon tabakası ne tarafta incel- miştir?

4) Ozon tabakasının incelmesinin ne- denleri nelerdir?

5) Hangi ülke onur madalyası almıştır?

6) Ozon tabakası için bizler ne yapabiliriz?

B) Verilen cümlelerden olumlu olanları işaretleyelim.

Yarın daha erken gelmemelisin.

İnsanları kendine inandırmak kolay mı?

Teyzemler akşama çaya ge-lecekler.

Bu günkü sınavım çok iyi.

Bu sabah dolmuş ile okula gide-ceğim.

Bu hafta hiç yağmur yağmadı.

Komşumuz bizimle gayet iyi geçinir.

Yarın sınavlar olmayacakmış.

O kitap okumadan duramaz.

Bu bina daha önce yoktu.

Seninle daha önce tanışmıştık.

Böyle olsun istememiştim.

O her zaman kurallara uyar.

41

Salyangozun Evi

Salyangozları bilir misiniz arkadaşlar? Onlar da tıpkı kaplumbağalar gibi evlerini sırtlarında taşırlar. Günlerden bir gün, sırtında evini taşımaktan sıkılan sevimli bir sal-yangoz varmış. Bu sevimli salyangoz üstelik evinin rengini de hiç beğenmezmiş. Bir gün komşusu kelebek ve uğur böceğiyle dertleşmeye başlamış;

“Ah keşke her zaman evimi sırtımda taşımak zorunda olmasaydım. Hadi taşıyorum bari sizin elbiseleriniz gibi bol desenli ve renkli olsaydı.“ Demiş. Kelebek ve uğur böce-ği bir gün sümüklü böceğe “Sevimli arkadaşımız hani evim renkli olsun diyorsun ya biz onun bir çaresini bulduk. Ressam olan bir tırtıl var. Seni ona götürürsek evini rengarenk boyar.“ Sümüklü böcek buna çok sevinmiş. “Ne duruyoruz. Hemen gidelim.“ Demiş.

Böylece düşmüşler yola. Tırtılın kapısını çalmışlar. Gelen misafirleri dinleyen tırtıl boyalarını ve fırçasını alıp çalışmaya başlamış. Sonunda tırtıl sümüklünün evini çok gü-zel desenlerle bezemiş. Sümüklü böcek yeni görüntüsünü beğenmiş beğenmesine ama yine de evinin sırtında olmasına çok üzülüyormuş. Dönüş yolunda üç arkadaş şiddetli bir yağmura yakalanmış. Kelebek ve uğur böceği öyle ıslanmışlar ki sele kapılmaktan son anda kurtulmuşlar. Oysa sümüklü böcek hemencecik evine girmiş. Yağmur dinip de evinden dışarı çıkınca arkadaşlarının perişan halini görüp üzülmüş. Sonra da kendi kendine şöyle düşünmüş. “İyi ki saklanabileceğim bir evim var. Rengi olmasa da beni yağmurdan koruyor ya.“ Sevimli sümüklü böcek bu olaydan sonra bir daha evini sır-tında taşımaktan şikayetçi olmamış.

42



1. Salyangozun evi nerededir?

A) AğaçtaB) SırtındaC) Toprak altındaD) Çukurda

2. Salyangoz neyi beğenmezmiş?

A) Evin yeriniB) Evinin büyüklüğünüC) Evinin renginiD) Evinin içini

3. Evinin renkli olmasının çaresini kim bulmuş?A) KaplumbağaB) SerçeC) Ayı ve TilkiD) Kelebek ve uğur böceği

4. Bulunan çare hangisidir?

A) Boya kutusuna girip çıkmasıB) Tırtılın onu boyamasıC) Kelebeğin renklerini ona ver-

mesiD) Kabuğuna çiçekler yapıştırması

B) Karşılaştırma cümlelerini işaretleye-lim.

Osman’ın boyu Ali’nin ki kadar uzundur.

Elif, Aslı’dan daha fazla kitap okuyor.

Bizim ev ile arkadaşımın evi bir-birine benziyor.

Kemal saz çalmayı seviyor.

Bu gün dünden daha sıcak bir hava var.

Benim çantam ablamın çantasın-dan daha küçük.

Ali resim yapmayı seviyor.

Mert’de, Fatih gibi güreş yap-maktan hoşlanıyor.

Ahmet, Rasim’den daha hızlı koşabilir.

Başarıyı istiyorsan, çalışmanın peşinden koşacaksın.

43

Tavşan ile Kaplumbağa

Kendini çok beğenen bir tavşan varmış. Ben çok hızlıyım benden hızlı kimse koşa-maz diye kendisini sürekli övüyormuş. Diğer hayvanların yanında hoplayıp zıplayıp ben çok hızlıyım var mı beni geçicek diye hava atıyormuş.

Diğer hayvanlar onu hiç sevmiyormuş ama yarışmaya da çekiniyorlarmış. Bir gün kaplumbağa bu tavşanın ne kadar kendini beğenmiş biri olduğunu öğrenmiş ve onunla yarış yapmak için haber göndermiş. Tavşan nasıl olurda bana meydan okuyabilir ki o daha bir adım atmadan ben yarışı bitiririm, demiş.

Neyse ertesi gün tavşanla kaplumbağa yarış alanına gelmişler ve start verildik-ten sonra tavşan pırrr diye koşuvermiş ama kaplumbağa daha ilk adımını yeni atmış. Tavşan o kadar çok fark açmış ki yorulmuş havada çok sıcakmış. Demiş ki şu ağacın gölgesinde biraz dinleneyim nasılsa kaplumbağa akşama kadar gelemez demiş. Tav-şan rüyalarla dolu uykusuna dalmış ve kaplumbağada emin adımlarla bitişe doğru yürüyormuş. Tam yarışı bitirecekken tavşan uyanmış ve havanın karardığını görmüş. Neyse artık gideyimde şu yarışı bitireyim kaplumbağa ortalarda yok demiş. Kafasını bi kaldırmış ki kaplumbağayı görmüş. Koşarak onu geçmeye çalışmış ama kaplumbağa yarışı bitirmiş. Bu da tavşana güzel bir ders olmuş. Kimseyi küçük görmemeyi öğren-mişsindir artık demiş. Çünkü önemli olan hızlı olmak değil emin adımlarla gitmektir, demiş.

44



1) Kim kendini çok beğeniyor?

2) Tavşan nesiyle övünüyor?

3) Hayvanlar kimi sevmiyor?

4) Tavşana yarışmak için kim haber göndermiş?

5) Yarış alanına kimler gelmiş?

6) Tavşan nerede dinlenmiş?

7) Yarışı kim önde bitirmiş?

8) Tavşan neyi öğrenmiş?

B) Duygusal ifadelerin başına “D“, abartılı ifadelerin başına “A“ yazalım.

Jet hızıyla arabaya yetişti.

Yarışmayı kazandığını öğre-nince çok sevindi.

Şaşkınlıktan ağzım bir karış açık kaldı.

Onun ayakları kürek kadar büyüktür.

Dedem gelince dünyalar be-nim oldu.

Geziye gideceğimiz için çok heyecanlıyım.

Anneciğim seni çok seviyorum.

Susuzluktan dilim damağıma yapıştı.

Karşımda görünce içim içime sığmıyor.

Zavallıyı o halde görünce çok üzüldüm.

Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır.

45

Güneş günü terk etmeye hazırlanırken gözü hâlâ işteymiş, ne yapsam ne etsem, diye etrafa bakınmış, gözüne kahve cezvesi çarpmış.

“Bir kahve yapıp şu taraçada güneşin batışına karşı içsem mi acaba?“ demiş. Ni-hayetinde pek alışık olduğu bir durum değilmiş.

Kırmızı bakır cezveye önce suyu, sonra kahveyi koymuş, ocağın altını yakıp başlamış kaynamasını beklemeye. Bir beklemiş su kaynamamış, iki beklemiş kaynamamış, “Ben en iyisi bu arada gideyim bir koşu tarladan domates toplayıp geleyim.“ demiş.

Cezveyi ateşte bırakıp gitmiş. Biraz sonra bakır cezveden bir ses gelmiş;FOŞŞŞŞŞŞŞŞŞŞŞKahve taşmış, ocak batmış, köpük kaçmış. Pürtelaş hanım telaşla kapıdan girer

girmez yanık kahve kokusunu almış. Ocağın başına koşmuş ama iş işten geçmiş. Demiş, “En iyisi ben bir çay demleyeyim, kahve benim neyime.“

Demliği ocağa koymuş, altını yakmış. Bir beklemiş su kaynamamış, iki beklemiş kay-namamış. “Oooo ben bu arada bir koşu gider odun kırar gelirim.“ demiş. Odunları kırmış, evin kapısından telaşla içeri girerken yanık demliğin kokusu da burnunun direk-lerini kırmış. Çaydanlıktaki su kaynaya kaynaya bitmiş, sonunda demliğin dibi tutmuş.

Kadın demiş, “Bak görüyor musun kırk yılın başı bir kahve içeyim dedim kahve taştı, çay içeyim dedim demlik yandı, olacak iş mi bu?“ Önce cezve dile gelmiş: “Pürtelaş Hanım, Pürtelaş Hanım! Kahve içmek istiyorsan başında duracaksın, başka hiçbir şey yapmadan köpüğün kabarışını izleyeceksin, su fokurdayıp köpük yanardağların lavları gibi yükselince ocaktan alıp fincana koyacaksın. Bırakır gidersen kahveyi, o da terk eder cezveyi.“ demiş.

TRT Çocuk

Pürtelaş Hanım

46



1) Güneş batarken Pürtelaş Hanım’ın gözü neredeymiş?

2) Güneş batarken Pürtelaş Hanım ne söylemiş?

3) Cezvedeki su kaynamaya başlaya-na kadar nereye, ne almaya gitmiş?

4) Cezveden hangi ses gelmiş?

5) Yanık kahveyi gören Pürtelaş Hanım ne yapmaya karar vermiş?

6) Demlik yanınca ne söylemiş?

7) Cezve, Pürtelaş Hanım’a ne söylemiş?

B) Olayları oluş sırasına göre nu-maralandıralım.

Sınıfın camı kırıldı.

Sınıfın önünde top oynuyorlar.

Top birden pencereye çarptı.

Metin sınıfa top getirdi.

Akşam geç yattım.

Öğretmenim özrümü kabul etti.

Sabah erken kalkamadım.

Bu yüzden okula geç kaldım.

Kanadı kırık bir kuş buldum.

Kuş on gün sonra iyileşti.

İyileşince onu saldım.

Merhemle tedavi ettim.

Karnım çok ağrıdı.

Aşırı şeker yedim.

Doktora gittim.

Bir hafta şeker yemedim.

47

Her Şey Bize Emanet

Zehra, elinde yemekte olduğu elmasıyla yemyeşil bahçelerine çıktı. Bir yandan geziniyor bir yandan da cıvıl cıvıl uçuşan kuşları neşeyle seyrediyordu ama ayağının taşa takılmasıyla elindeki elmanın yere düşmesi bir oldu! “Boşver! Nasıl olsa bahçe-mizdeki ağaçlarda daha çok elma var! Bir tane daha koparırım.“ diye düşündü.Zaten son zamanlarda, ağaçtaki meyvelerin birer birer olgunlaştığını gördükçe ihtiyacından daha çok meyve toplamaya başlamıştı. Hatta toplarken yere düşen elmaları bile pis olduklarını düşünerek almıyordu. Zehra yine bir gün, elinde kocaman sepetiyle elma ağacının yanına yaklaştı. Neredeyse, boyunun yetiştiği bütün elmaları toplamıştı. Tam elini henüz olgunlaşmamış olan bir elmaya uzatmıştı ki, duyduğu sesle irkildi: “Şşşt! Zehra ne yapıyorsun sen? Topladığın elmalar yetmedi mi hâlâ?!“ Şaşkınlıkla sesin geldiği tarafa yönelen küçük kız: “Şe-şe-şeyyy Hayır“ diyebildi. Yanakları heyecan-dan kıpkırmızı olmuştu “Zehracık, seni yıllardır tanıyorum, çok iyi bir çocuk olduğunu bilmesem hakkında kötü şeyler düşünmeye başlayacağım.“

“Ama neden, ne yaptım ki ben?!““Dallarımdan ihtiyacın olandan fazla elma koparıyorsun, topladıklarının hepsini

bitiremiyorsun, kimseyle de paylaşmıyorsun, israf oluyor!“ Zehra’nın gözü elmalarla dolu sepete takıldı. Bu sefer de sepetteki elmalardan biri söze girdi: “Evet, daha ge-çen gün pek çok arkadaşımızın çürüdüğünü ve onları çöpe attığını gördük.“ Nedense duydukları Zehra’nın hoşuna gitmemişti. “Sonuçta bu bahçe bizim, buradaki ağaçların hepsini de babam dikti! İstediğim kadar koparırım!“

Elma ağacı:“Zehracım, evet bizler sizin bahçenizdeyiz ama ağaçlar,meyveler ve tabiattaki her

şey, bütün insanlar için gereklidir. Onlar, Allah’ın insanlara hediyesidir.“Zehra hiç böyle düşünmemişti. Etrafındaki ağaçlara, çiçeklere, kuşlara bakarak az önce söylediklerin-den utandı. Çevremizdeki her şey bize birer emanetti ve emaneti israf etmeden güzel korumak gerekirdi. Elindeki sepete topladığı meyveleri komşularına dağıtmaya karar verdikten sonra sırtını huzurla elma ağacına yasladı.

Derya Yöney / Diyanet Çocuk Dergisi / Mayıs 2018

48



1. Bahçeye çıkan kimdir?

A) ElifB) AyşeC) ZehraD) Zeynep

2. Hangisi bahçeye çıkan Zehra’nın davranışlarından biri değildir?A) Bahçede çok elma var, bir

tane daha koparırım, diye düşündü.

B) Meyveler olgunlaştıkça ihti-yacından fazla elma toplama-ya başladı.

C) Yere düşen elmaları pis diye almıyordu.

D) Boyunun yetiştiği bütün elmaları toplamadan seyrediyordu.

3. Hangisi elma ağacının Zehra’ya söylediklerinden biri değildir?A) Seni yıllardır tanıyorum.B) Hepsini eve götürüyorsun.C) İhtiyacından fazla elma toplu-

yorsun.D) Kimseyle de paylaşmıyorsun.

4. Hangisi öykünün sonunda Zehra’nın yaptığı davranışlardan biri değildir?A) Söylediklerinden utandı.B) Topladığı meyveleri komşulara

dağıttı.C) Sırtını huzurla ağaca yasladı.D) Boş sepetle eve gitti.

B) Verilen sözcük gruplarından ad olan-ları işaretleyelim.

geldi elma oluyor

Ali yazdı sordu

oynadı belki Zerrin

Ankara fakat ama

hemen burada taş

koştu su aldı

Türkiye güzeldir eşsiz

harita Osman lakin

49

Ormanın Çocuğu

Günlerden bir gün kurt cocuklarına yemek aramak üzere ormana doğru yola çık-mış. Birde bakmış ki çalıların arasından bir ses geliyor. Sesin yanına doğru ilerlemiş ve küçük bir bebeğin ağladığını görmüş. Onu ağzıyla bezinden tutmuş ve evine götürmüş. Evdeki tüm kurtlar onu çok sevmişler. Bu çocuk insan olduğu için çok akıllıdır onu çok güzel eğitelim demişler. Ayı ona ağaca tırmanmayı öğretmiş. Kurt ona tuzaklardan korunmayı öğretmiş.

Yılanda ona zor durumda kalırsa sesleri tanıyarak yardım çağırmasını öğretmiş. Çocuğu insanlardan kaçıran vahşi bir kaplanmış. Kaplan, kurdun çocuğu almasına çok bozulmuş. O yüzden çocuğu kaçırmayı kafasına koymuş. Bir gün yağmurlu bir havada çocuk kendine tahtalardan bir çadır yapmaya çalışırken kaplan onu yakalamak üzere yanına gelmiş çocukta zor durumda kaldığında çıkarması gereken sesi ağzıyla söy-leyerek yardım çağırmış ve hayvan dostları onu kurtarmış. Ertesi gün kurt ormanda gezinirken insanların yapmış olduğu çukur tuzağa yakalanmış.

Çukurdan çıkamıyormuş çocuk onun sesini duyarak onu kurtarmış. Biraz daha geç kalsaymış kaplan ona zarar verecekmiş. Kaplan ikinci kez başarısız olunca maymun-lardan yardım istemeye gitmiş. Maymunlar çocuğu kaçırmak için bir köşeye saklanıp uygun anı beklemişler ve çocuğu kaçırıp maymunların olduğu yere getirmişler ve bir ağaca bağlamışlar.

Havada uçmakta olan bir kuşu gören çocuk ona öğretilen zor durumda kaldı-ğında söylemesi gereken sözü söylemiş hey kuş bende sizin kanınızdanım demiş ve kuş ona doğru uçarak onu maymunlardan kurtarmış. Gel zaman git zaman çocuk büyümüş ve ormanda uzun süre yürüdükten sonra bir eve doğru gittiğini görmüş. Evin önünde duran bir kadın ve bebeği, onun annesi olduğunu bilmiyormuş. Kadın çocuğu görünce hemen tanımış ve elindeki bebeği çocuğun kucağına vermiş ve annesi olduğu-nu söylemiş. Çok sevinen çocuk bir ömür boyu annesi ve kardeşiyle mutlu bir şekilde yaşamaya devam etmişler.

50



1. Ormana doğru kim yola çıkmış?

A) tilkiB) kurtC) aslanD) sırtlan

2. Çalıların arasından gelen ses kime aitmiş?A) insanB) serçeC) keklikD) bebek

3. Ayı çocuğa neyi öğretmiş?

A) tırmanmayıB) korunmayıC) yardım çağırmayıD) gezmeyi

4. Çocuğu kim kaçırmak istiyor?

A) ayıB) tavşanC) kaplanD) porsuk

5. Kaplan kimden yardım istemiş?

A) tilkiB) maymunC) aslanD) timsah

B) Adların durumlarını yanlarına yazalım.

ev evi.......................................................evi ..............................................................eve ..............................................................evde ..............................................................evden ..............................................................

taştan ..............................................................taşa ..............................................................taş ..............................................................taşta ..............................................................taşı ..............................................................

elmayı ..............................................................elmada ..............................................................elma ..............................................................elmadan ..............................................................elmaya ..............................................................

................ Yalın durumu

................ Belirtme durumu

................ Yönelme durumumasada Bulunma durumu................ Ayrılma durumu

51

Vakti zamanında kendini çok beğenen bir geyik varmış. Su içmeye gittiği zaman, suya bakarak kendini seyreder, boynuzlarıyla övünürmüş. -“Ne kadar da güçlü ve asil boynuzlarım var benim. Bu ormanda kiminle kavgaya tutuşsam, bu boynuzlar sayesinde onu yenerim. Peki şu ayaklar? İşte kendimde beğenme-diğim tek yerim bu! Keşke ayaklarım da daha iri, daha güçlü olsaydı. Ne kadar harika olurdu“ der dururmuş. Suya baktığında hep boynuzları güzel görünürmüş gözüne. Boynuzlarını seyretmek-ten su bile içemezmiş. Bir gün gene böyle boynuzlarını seyrederken, ardından gelen av köpeklerinin ses-lerini duymuş. “Eyvah“ demiş. “Avcılar geliyor, hemen kaçmalıyım ormanın derinliklerine gitmeliyim!“ demiş. Fakat kaçarken, o çok beğendiği boynuzları, ağaçlara takılıp durmuş. Ayakları, hız-la kaçmasına yardımcı olurken, boynuzları ağaçların dallarına takılıp onu yavaşlatıyormuş. O zaman anlamış geyik ayaklarının önemini. Avcılardan zor bela kaçmış ama bu da ona iyi bir ders olmuş. Hiç bir şeyle övünmemek gerektiğini ve hiç bir şeyi küçük görmemeyi öğrenmiş.

............................


52

Okuduğunuz metnin başlığı ne olabilir?A) Kibirli Geyik B) Geyiğin Yavruları C) Güzel Orman

D) Yaramaz GeyikGeyik en çok neresini beğenirmiş?A) boynuzlarını B) gözlerini C) bacaklarını

D) KuyruğunuGeyik neden birden bire ormanın derinliklerine koşmaya başlamış?

Metinden nasıl bir ders çıkarmalıyız?

Aşağıdaki cümleleri sebep-sonuç ilişkisine dikkat ederek eşleştirelim. Sebep Sonuç Ayakkabılarım eskidiği için, spor yapmalıyız. Kar yağdığı için, yaz tatilinde denize gidiyor. Yüzmeyi sevdiği için, babam bana hediye aldı. Karnem güzel olduğu için, herşeyi biliyor. Sağlıklı yaşamak için, okullar tatil oldu. Ülkemi sevdiğim için, yenisini aldım. Çok kitap okuğu için, her yer sel oldu. Çok yağmur yağdığı için, çok çalışıyorum.

ETKİNLİĞİM

1

1

2345

76

8

1

2

3

4

Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayalım.

A) Bacaklarını güçlendirmek içinB) Boynuzlarının güzelliğini herkese göstermek içinC) Avcılardan ve köpeklerden kurtulmak için

A) Geyiklerin boynuzları güçlü olmalıdır.B) Gereksiz yere övünmemeli, hiçbir şeyi küçük görmemeliyiz.C) Bacaklarımızı daima güçlü tutmalıyız.

D) Diğer geyiklerden kaçıyormuş.

D) Övünmek güzeldir.

53

Bir zamanlar, dükkanları yan yana olan iki baharatçı varmış. Bu baharatçılar bir-birini hiç çekemezmiş. Dükkanlarına gelen müşterilerine “Aman sakın ha! Yan dükkandan alışveriş yapmayın, oranın malları bayat“ diyerek birbirlerini kötülermiş. Müşterilerin bu sözlerle kafası karıştığından, iki baharatçının da günden güne geleni gideni azalmış. Öyleki dükkanlarına uğrayanları kalmamış. Çarşının diğer ucunda ise yan yana iki peynirci dükkanı varmış. İkiside peynir sat-masına rağmen birbirlerini hiç kıskanmazlarmış. Üstelik müşterileri azalmaz günden güne çoğalırmış. Bir gün birbirini çekemeyen baharatçılardan birisi bunun sırrını merak etmiş. Peynirci dükkanından birine giderek “Bir kilo peynir istiyorum“ demiş. Peynirci güler yüzle “Tabi efendim“ diyerek bir kilo peynir vermiş. Baharatçı, “Bir kilo da çökelek istiyorum“ diye ilave etmiş. Peynirci gülümseyerek “Onu da lütfen yan komşumdan alın“ demiş. “Bugün ona hiç müşteri uğramadı da.“ Baharatçı, peynir satıcısının bu sözlerinden çok etkilenmiş. Çökelek almak için yan dükkana geçerken, “Meğer kıskançlık insanın hem ticaretini hem komşuluğunu zarara uğ-ratıyormuş“ diye düşünmüş.

Komşumdan Al


54

Baharatçıların özelliği neymiş?A) Kavgacı olmaları B) Kıskanç olmaları C) Sevecen olmaları

Baharatçılar birbirlerini nasıl kötülermiş?

Peynircilerin en önemli özelliği neymiş?A) Yardımlaşma B) Kıskançlık C) Kavgacı olmaları

Bu metnin ana düşüncesi ne olabilir?

Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Duygusal cümlerin olduğu kutucuğa “D“, abartılı cümlelerin olduğu kutucuğa “A“ harfi yazalım.

Zavallı köpek feci yaralanmış. Zeynep’in sesi kilometrelerce uzaktan bile duyuluyor. Karne alacağım zaman çok heyecanlandım. Öyle çok ağladım ki, her yer göl oldu. Küçük serçe karda çok üşümüştü. Hastalanınca iğne ipliğe döndüm. Yaşasın! Yarın dedem geliyor. Yaşlılara yardım etmekten mutlu oluyorum.

ETKİNLİĞİM

1

2

3

4


A) O, çok pahalı satıyor.B) O, eksik tartıyor.C) O, dükkanın ürünleri bayat.

A) Baharatçılar kavgacıdır.B) Kıskançlık kötü bir davranıştır.C) Peynirciler dayanışmayı severler.

D) İyi kalpli

D) Hileci olması

D) Hile yapıyor.

D) Peynir sağlığa faydalıdır.

55

Bundan seneler önce bir ormanda, dondurucu bir kış yaşanmış. Durmadan kar fırtı-naları esiyor, soğuklar bütün hayatı etkiliyormuş. Bir çok kuş ölmüş, ölmeyenlerin ise büyük çoğunluğu sakat kalmış. Sayıları gittikçe azalan kuşlar yakınlardaki köy evlerinin çatılarına sığınmışlar, ancak bu da bir çare olmamış. Kuşların kralı kartal toplantı yapıp; “Arkadaşlar!“ demiş. “Bu böyle olmayacak. Ba-hara ulaşamadan hepimiz ölüp tükeneceğiz. İçimizden birisinin güneşe çıkıp, bir miktar ateş alması lazım.“ Kartalın öneresi kuşların çok hoşuna gitmiş. Ancak hiç birisi güneşe çıkmaya cesaret edemiyormuş. Kime teklif edilmişse, özür dileyip yapamayacağını bildirmiş. Sonunda saka kuşu ayağa kalkıp; “Sanırım ben bu işi yapabilirim!“ demiş. Diğer kuşlarla vedalaşan saka kuşu, göklere doğru yükselmiş. Güneşe yaklaştıkça sıcaklık da artıyormuş. Güneşten ateş almayı başaran saka kuşu ormana yaklaştıkça sıcaklar artmış, ılık rüzgârlar, tatlı esintiler çıkmış ortaya. Ormana yeniden hayat gelmiş. Buzları çözülen sular şırıl şırıl akmaya, kuşlar ise yeniden şarkılar söylemeye başlamışlar. Ormandaki kuşlar toplanmışlar. Saka kuşunun bütün tüyleri güneşte yandığı için, kendilerinden birer tüy koparıp ona vermişler. Saka kuşunun tüylerinin çok renkli olmasının sebebi de buymuş.

Saka Kuşunun Tüyleri Neden Çok Renklidir?

D) İyi kalpli

D) Hileci olması


56

Ormandaki kuşların ölmesinin nedeni neymiş?.....................................................................................................................................................................................Kuşlar soğuktan korunmak için ilk önce ne yapmışlar?.....................................................................................................................................................................................Kuşların kralı kartal, kurtuluş için ne önermiş?.....................................................................................................................................................................................Kartalın önerisini kim gerçekleştirmiş?.....................................................................................................................................................................................Saka kuşunun tüylerinin rengarenk olmasının nedeni neymiş?.....................................................................................................................................................................................

Aşağıdaki tabloda verilen kelimelerin türünü işareti ile işaretleyelim.

ETKİNLİĞİM

Kelimeler Özel ad Cins (Tür) ad Tekil ad Çoğul ad Topluluk

adı Somut ad Soyut ad

elma

Türkiye

iyilik

orman

arkadaş

Karadeniz

akıl

kuşlar

1

2

3

4

5


57

Dost dost diye nicesine sarıldım,Benim sâdık yârim kara topraktır.Beyhude dolandım boşa yoruldum.Benim sâdık yârim kara topraktır.

Nice güzellere bağlandım kaldım.Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum.Her türlü isteğim topraktan aldım.Benim sâdık yârim kara topraktır.

Koyun verdi, kuzu verdi, süt verdi.Yemek verdi, ekmek verdi, et verdi.Kazma ile döğmeyince kıt verdi.Benim sâdık yârim kara topraktır.

Karnın yardım kazmayınan belinen,Yüzün yırttım tırnağınan elinen,Yine beni karşıladı gülünen,Benim sâdık yârim kara topraktır.

Dileğin varsa Allah’tan,Almak için uzak gitme topraktan.Cömertlik toprağa verilmiş Hak’tan,Benim sâdık yârim kara topraktır.

Aşık VEYSEL

Kara Toprak


58

Şair, dost olarak neyi görüyor?A) koyunları B) toprağı C) kuzuları D) Dağları

Şiire göre toprak şaire aşağıdakilerden hangisini vermemiştir?A) koyun B) ekmek C) karpuz D) Süt

Şaire göre cömertlik kime verilmiş?A) toprağa B) arkadaşlarına C) koyunlara D) insanlara

Şiirdeki ana duygu nedir?A) Toprağın cömertliği B) Çalışmanın önemi C) Hayvan sevgisi D) Suyun önemi

Aşağıdaki cümlelerde yay ayraçlar ( ) ile belirtilen yerlere uygun noktalama işa-retlerini koyalım.

• Çırağan Sarayı( )na gezi düzenledik( )

• 23 Nisan 1920( )de TBMM açıldı( )

• Kırtasiyeden( ) silgi( ) kalem ve defter aldım( )

• Çanakkale( )ye gezi düzenleyecek misiniz( )

• Eyvah( ) Proje ödevimi evde unuttum( )

• Kırlarda papatyalar( ) gelincikler( ) güller çiçek açmış( )

• Ahmetler İstanbul( )dan geldiler( )

• Hey( ) Ormanda yangın başlamış( )

• Toprağa kavun( ) karpuz( ) çilek ektik mi( )

• Amcam Tokat( )dan taze meyve( ) sebze getirdi( )

ETKİNLİĞİM

1

2

3

4


59

Bir hastane odasında üç kötürüm bulunuyordu. Bunlardan birisi pencerenin önüne, ikincisi ortaya, üçüncüsü ise kapı kenarına yatırılmıştı. Pencere önündeki hasta iyimser bir adam olduğu için, neşeli konuşmalarıyla diğerlerini eğlendiriyor ve sıkıntılarını azaltmaya çalışıyordu. Dışarı bakarak, yol kenarındaki parkı, ağaçları, cıvıldaşan kuşları, işlerine ko-şuşan insanları, neşeli çocukları ve karşı dağlardaki çiçek dolu kırları uzun uzun anlatıyor, onu dinleyen arkadaşları rahatlıyordu. Bir süre sonra, hastahanenin sıkıcı havası dağılmış ve bir türlü geçmek bilmeyen can sıkıcı saatler, tatlı hikâyelerle dolmuştu. Bir gün, ortadaki hastanın aklına ansızın bir fikir geldi. Eğer pencerenin önündeki hastaya birşey olacak olsa oraya kendisi geçecek ve onun hikâyelerini dinlemektense, dışarıdaki renkli ve canlı hayatı kendi gözleriyle görecekti. Pencere önündeki hastaya, arada bir kriz geliyor ve ilaç alınca geçiyordu. Bir gece vakti, bu krizlerden birine yakalanan adam ilacını almaya çalışırken, ortadaki hasta büyük bir gayretle doğrularak onun ilacını deviriverdi. Şişe yere düşmüş ve paramparça olmuştu. Ertesi sabah pencere kenarındaki hastayı ölü buldular. Onun yerine, ortada yatan hastayı pencere kenarındaki yatağa geçirdiler. Adam, göreceği manzaranın heyecanıyla dışarıya baktığında, beyninden vurulmuşa döndü. Pencerenin birkaç metre ötesinde, simsiyah bir duvardan başka hiç birşey yoktu.

Duvar


60

Hikâyenin ana karakterleri kimlerdir?.....................................................................................................................................................................................Hikâyede anlatılan olay nedir?.....................................................................................................................................................................................Anlatılan olay nerede geçmiştir?.....................................................................................................................................................................................Hikâyede anlatılan olay ne zaman geçmiştir?.....................................................................................................................................................................................Hikâyeden nasıl bir ders çıkarmalıyız?.....................................................................................................................................................................................

Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Cümle gerçekse kutucuğa “G“, hayal ürünüyse “H“ harfi yazalım.

Masmavi deniz beni rahatlatıyor. Çocuk bir buluttan diğerine zıplıyordu. Elma ağacı kırmızı kırmızı elmalarını çocuğa uzattı. Ormanın serinliği içime huzur veriyor. Van kedisi rengarenk gözleriyle beni mutlu etti. Masamdaki peluş tavşan birden bana gülümsedi. Kardan adam bana kocaman gülümsedi. Evin etrafını çitlerle çevirdik. Küçük kurbağa yapraktan yaprağa zıpladı. Oltama takılan balık, bana yalvardı. Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrilidir. Tavşan önündeki havuçları kıtır kıtır yedi. Arabamız dağlık yollarda homurdanarak ilerliyordu.

ETKİNLİĞİM

1

3

2

4

5


61

Nasrettin Hoca Eşeğe Neden Ters Binmiş

Günlerden bir gün Hoca, eşeğine binerek, arkasına takılan bir takım insanlarla birlikte, camiden eve dönerken birdenbire durur, hayvandan iner ve yüzü insanlara dönük olarak eşeğe ters biner, yani semere ters oturur. Bunu görenler yaptığı hare-ketin nedenini sorarlar. Hoca şöyle der:

-Düşündüm taşındım, eşeğime böyle binmeye karar verdim çünkü saygısızlığı hiç sevmem. Siz önüme düşseniz, arkanızı bana dönmüş olacaksınız; usulsüzlük saygısızlık olur. Ben önde gitsem, size arkamı çevirmiş olacağım ki bu da doğru değildir. Böyle ters bindiğim zaman ise hem ben önünüzden giderim, siz de ardımdan gelmiş olursu-nuz; hem de karşı karşıya bulunuruz!


62

Atasözlerindeki boşlukları verilen kelimelerden uygun olanları ile tamamlayınız.akçe - değirmen - samanı - sirke - zararla - üstündür

balık - doktor - uzaktan - ışık - doğmadan

• Taşıma suyla ......................... dönmez. • Sakla ......................... gelir zamanı. • Ak ......................... kara gün içindir. • Öfkeyle kalkan, ......................... oturur. • El elden ......................... . • Güneş girmeyen eve ......................... girer. • Davulun sesi ......................... hoş gelir. • Gün ......................... neler doğar. • Keskin ......................... küpüne zarar. • Mum dibine ......................... vermez. • Kaçan ......................... büyük olur.

ETKİNLİĞİM

Nasrettin Hoca nereye gidiyormuş?.....................................................................................................................................................................................Nasrettin Hoca giderken ne yapmış?.....................................................................................................................................................................................Yaptığı hareketin sebebini soranlara Hoca ne cevap vermiş?.....................................................................................................................................................................................Sizce saygı nedir? Bir örnek ile açıklayınız................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1

3

2

4

Aşağıdaki soruları okuduğumuz metne göre cevaplayalım.

63

Sabah, neşeli bir şekilde girdiğim sınıfta, ilk ders için kitaplarımı hazırlıyordum. Bu sırada öğretmen içeri girince, ayağa kalkıp, selamlaştık hep bir ağızdan “Günaydın“ diye-rek. Oturunca bir süre gözleriyle bizi süzen öğretmen: - Bugünün tarihini bilen var mı? deyince hep bir ağızdan “18 Mart“ diye seslendik. Hemen ilkbaharın getirdiği yeniliklerin sorulacağını düşünürken ses tonu değişen öğretme-nimiz: - Bu gün Çanakkale Zaferi’nin yıl dönümü çocuklar, dedi ve devam edip, düşmanla-rın nasıl ülkemize saldırdığından, canla başla yapılan mücadeleden bahsetti. O ara Yusuf kalkıp Nusret Mayın Gemisi’nin önemini anlattı. Onu destekleyen ifadelerle öğretmen bu taktiğin ne kadar etkili olduğunu, ölüme gözlerini kırpmadan giden 57.alaydan, Mustafa Kemal’in ileri görüşlülüğünden örnekler verdi. Verirken de sesi titriyordu. Gözümde can-landı, bir an bomba seslerini hissettim sanki. Seyit Onbaşı’yla durduk, birlikte kaldırdık o mermiyi, terledik... Öğretmenimiz kınalı kuzuları, mezun veremeyen okulları anlatınca gözlerim doldu, boğazım düğümlendi. Ne büyük bir kahramanlıkmış... Şimdi öğrendiğimiz bu destanı daha önce bilmediğim için daha da utandım. Zil çalarken her gün olduğu gibi telaş olmadı sınıfta, dışarı çıkarken. Hepimizde bir düşünceli hal vardı. Benim ise aklımda acaba bugün de böyle bir görev bize düşse aynı ruhla, inançla verirmiydik mücadele, kırpmazmıydık gözümüzü? Bir Seyit Onbaşı, bir kınalı kuzu da biz olabilir miydik diye... İşte o an, duvardaki bir yazı çekti dikkatimi... Rahatlamıştım... Gülümsedim... Yazıda diyordu ki: “Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!“

...................................


64

Okuduğunuz metnin başlığı ne olmalıdır? Yazınız......................................................................................................................................................................................18 Mart neyin yıl dönümüdür?.....................................................................................................................................................................................Çanakkale Savaşı’nda 57.alay komutanı kimdir?.....................................................................................................................................................................................Seyit Onbaşı kimdir? Yazınız......................................................................................................................................................................................“Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur.“ sözü kime aittir?.....................................................................................................................................................................................

1

3

2

4

5


ETKİNLİĞİM

Aşağıdaki deyimler ile anlamlarını eşleştirelim.

Ateş püskürmek Telaşlanmak, panik yapmak Ayağı uğurlu gelmek Çok özlemek Burnunda tütmek Çok öfkelenmek, bağırıp çağırmak Etekleri tutuşmak Gittiği yere iyilik ve bereket götürmek Göze girmek Sevdiği birinin istediklerini yapmak Nazını çekmek Çok korkmak, çok heyecanlanmak Oyunbozanlık etmek Çalışmalarıyla dikkat çekmek Rengi atmak Verilen bir karardan caymak Kanat germek Korumak, kollamak Laf taşımak Birine derdini anlatmak İçini dökmek Duyduğu sözleri başkasına taşımak

1

3

5

7

9

2

4

6

8

1011

1

CEVAP ANAHTARIKitap: 1-B 2-C 3-B İki Yuva: 1-A 2-B 3-B 4-A Gözlem: 1-D 2-A 3-C 4-B 5-C Rüzgâr Sörfüne Başlayalım: 1-D 2-B 3-A 4-A 5-B Filin Şekli: 1-B 2-D 3-A 4-B 5-D Kurbağalar: 1-B 2-D 3-A 4-D 5-C Balon Dünya: 1-C 2-B 3-D 4-A 5-B Kendim Yapmalıyım: 1-D 2-B 3-A 4-B 5-D Salyangozun Evi: 1-B 2-A 3-D 4-B Her Şey Bize Emanet: 1-C 2-D 3-B 4-D Orman Çocuğu: 1-B 2-D 3-A 4-C 5-B Geyik: 1-A 2-A 3-C 4-B Komşudan Al: 1-B 2-C 3-A 4-B Kara Toprak: 1-B 2-C 3-A 4-A

Documents

okuyorum anlıyorum - Artı Eğitim Yayınlarıartiegitimkutuphane.com/pdfs/okuyorum-anliyorum-4-sinif.pdf · 2020. 9. 14. · Bağcılar/İSTANBUL GSM: 0530 474 70 04 - 0553 320