Upload
lethuy
View
217
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Vernatten en akkerbouw?
Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving)
Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra)
Inhoud
� Vormen van vernatten
� Modelberekeningen
� Veldexperimenten
� Conclusies en discussie
� Stellingen
Waarom vernatten?
� Ecologische hoofdstructuur: Anti*verdroging
� WB21: Opvangen van afvoerpieken en waterconservering
Landbouw: Voldoende drooglegging
� Boeren moeten het land op kunnen
� Vuistregel: evapotranspiratie > capillaire opstijging
� Veel drains nu dieper dan volgens Cultuurtechnisch Vademecum (Huinink, 1988)
� Boeren draineren liever te droog dan te nat
� Landbouw kan ondieper draineren
Vormen van vernatten
� Structureel vernatten
� Verhogen slootbodem, weghalen drainage
� Verlagen drainagediepe met hogere draindichtheid
� ‘Periodiek’ vernatten (piekberging, waterconservering ed.)
� Peilopzetten zonder wateraanvoer
� Peilopzetten met wateraanvoer (subirrigatie)
Structureel vernatten: Opbrengstderving
Bij HELP+ wordt rekeninggehouden met bouwplanwijzingen en extra bemesting (Van Wenum, 2003)
Gemiddelde opbrengstderving €300/ha van Gt VI naar Gt III*
Regio HELP HELP+NO-zand 336 316ZO-zand 305 332ZW-klei 82 216N-zeeklei 355 280
opbrengstdervingen (€/ha)
Structureel vernatten: N* en P*emissies
� Invoer� Bodemtype (PAWN*eenheden)
� Landgebruik (LGN3)
� Hydrologie
� Nutriëntenbelasting
� P*toestand
� Uitvoer� Nitraatconcentraties in het grondwater
� N* en P*vrachten naar het oppervlaktewater
Regionaal metamodel Mol*Dijkstra e.a. (1998) aangepast door Vreman en de Vos (2005)
� Akkerbouw� Huidige GHG van 60 cm *mv
� N*overschot 100 kg N/ha /j
� P*overschot 8 kg P/ha/j
� Vernatting resp. 10, 20 en 40 cm
� Neerslagoverschot 300 mm
Structureel vernatten: nitraatconcentraties grondwater
0
200
400
600
0 10 20 40
vernatten (cm)
NO3 (mg/l) zand
0
1
2
3
4
5
0 10 20 40
vernatten (cm)
klei
Structureel vernatten: N*vrachten oppervlaktewater
0
10
20
30
0 10 20 40
vernatten (cm)
N-vracht (kg/ha)
zand
0
10
20
30
0 10 20 40vernatten (cm)
klei
Structureel vernatten: P*vrachten oppervlaktewater
0
2
4
6
8
10
12
0 10 20 40
vernatten (cm)
P-vracht (kg/ha) zand
0
2
4
6
8
10
12
0 10 20 40vernatten (cm)
klei
� Wat zijn de effecten op:
� Landbouwkundige opbrengsten
� Waterverbruik
� Milieu: uitspoeling N, P
� Experimenten Vredepeel en Veulen met 2 slootwaterpeilen op
zandgrond
Vernatten door subirrigatie: Veldexperimenten
Subirrigatie: Opzet veldonderzoek
Normaal peil
Hoog peil
Subirrigatie: Landbouwkundige opbrengsten
Gemiddelden van 7 proeven in 5 jaar
Normaal peil advies bemesting = 100%
N-afvoer gewas
0
20
40
60
80
100
120
geen advies bemesting
P-afvoer gewas
0
20
40
60
80
100
120
geen advies bemesting
opbrengst gewas
0
20
40
60
80
100
120
normaal peil
hoog peil
geen advies bemesting
Rel
atie
ve w
aard
en (
%)
Subirrigatie: N en P in grondwaterGemiddelde van 7 proeven in 5 jaar
nitraat conc. (mg/l)
0
20
40
60
80
100
120
140
normaal hoogpeil
totaal-P conc. (mg/l)
0
0.05
0.1
0.15
0.2
normaal hoogpeil
Subirrigatie: Beregenen (mm)
0
40
80
120
160
00 01 02 03 04 00 01 02 03 04
normaal peil
hoog peilsn
ijmaï
s
suik
erbi
et
stam
slab
oon
aard
appe
l
snijm
aïs
aard
appe
l
c. e
rwt
was
peen
snijm
aïs
snijm
aïs
Vredepeel Veulen
Subirrigatie – Drainage 2004*2005
Hoeveelheid drainwater (mm)
-200
-100
0
100
200
300
normaal hoog
uit
indrainage
irrigatie
peil
N* en P*metingen in drainwater
� Debietproportionele metingen
� Metingen aan infiltrerend slootwater (hoog peil)
� Metingen aan uitstromend drainwater (normaal peil)
Subirrigatie: nitraatconcentraties en vrachten
Drainwater (1 april 2004 t/m 31 maart 2005)
Nitraat-conc. drainwater (mg/l)
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
normaal hoog
uit
indrainage
irrigatie
peil
nitraat-N-vracht drainwater (kg/ha)
-40
-30
-20
-10
0
10
normaal hoog
uit
in
peil
drainage
irrigatie
Subirrigatie: P*concentraties en *vrachten
Drainwater (1 april 2004 t/m 31 maart 2005)
P- conc. drainwater (mg/l)
-0.1
0
0.1
0.2
0.3
normaal hoog
uitin
irrigatie
drainage
peil
P-vracht drainwater (kg/ha)
-0.2
0
0.2
0.4
0.6
0.8
normaal hoog
uitin
peil
drainage
irrigatie
Subirrigatie: N en P in grondwaterGemiddelde van 7 proeven in 5 jaar
nitraat conc. (mg/l)
0
20
40
60
80
100
120
140
normaal hoogpeil
totaal-P conc. (mg/l)
0
0.05
0.1
0.15
0.2
normaal hoogpeil
Vernatten en akkerbouw?
� Structureel vernatten
� Verwijderen van drainage: niet
� Ondieper draineren: ja, maar met fors saldoverlies
� Verlies > 35 kg N/ha voor gewasgroei
� ‘Periodiek’ vernatten � Peilopzetten zonder wateraanvoer: baten te gering??
� Peilopzetten met wateraanvoer: ja, maar….
� Verlies ca. 15 kg N/ha voor gewasgroei
Aanvullen grondwatervoorraad?
� Zomerconservering: veel gebiedsvreemd water nodig
� Winterconservering: vasthouden locale neerslagoverschotten
� Winterconservering: voorjaarswerkzaamheden bottleneck
� Grondwater
� lagere N*concentraties
� hogere P*concentraties
Vernatten en waterkwaliteit: Structureel vernatten
� Oppervlaktewater
� iets hogere N*vrachten
� veel hogere P*vrachten
� Grondwater
� lagere N*concentraties door aanvoer N*arm water
� hogere P*concentraties door aanvoer P*rijk water
Vernatten en waterkwaliteit: Subirrigatie Vredepeel
� Oppervlaktewater
� lagere N*Vrachten
� lagere P*vrachten
� wat bij hevige regenval?
� wat bij anticiperend peilbeheer?
Stellingen
� Akkerbouw heeft (terecht) watervrees
� Vernatten gaat niet samen met goede water* en bodemkwaliteit
Afsluiting
© Wageningen UR