28
OMAYELE NOMILANDU dokuxwepopeka eshiivo loye moinima ya pamba oimaliwa SE W SE W SE W

OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

OMAYELE NOMILANDUdokuxwepopeka eshiivo loye moinima ya pamba oimaliwa

SEW SEW SEW

Page 2: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

SEW“Kala wa kotoka” Oshikonga shokuhonga ovanhu oinima ya pamba oimaliwa Enenediladilo loshikonga shokuhonga ovanhu oinima ya pamba oimaliwa osho “Kala wa kotoka” nosha diladililwa ovanhu oohandimwe, osho yo ovanangeshefa veengeshefa dakula, dinini nodopokati domoNamibia. Enenediladilo eli ola hala kutya ngeenge owa mono ehongo eli, nena oto likola eshiivo nomayele tae ku kwafa opo u dule okuninga etokolo li li mondjila kombinga yanghee to longifa oimaliwa yoye. Okambo aka oko kotete momusholondodo woinyanyangidwa ei i na sha nokuhonga ovanhu oinima ya pamba oimaliwa notaka ka kuma unene oipalanyole ya pamba okuninga onhengenekofaneko, epungulo nelongifo loimaliwa. Oipalanyole ikwao, ngaashi okuyandja oshinima kuumwe a longife ko ile oasulansi, otai ka shikula ko nale. Oshikonga eshi otashi ningwa mokulongifa oumbo vokulesha, omaposta, okuninga oinyandwa momapandaanda osho yo okupitila moradio nokuninga omaulikilo koTV. Elalakano olo okulonga nokuudifa ko oshiwana omikalo domondjila dokulongifa oimaliwa yopaumwene naai yongeshefa. Oshikonga shokulihonga okukwata nawa oimaliwa osha tamekelwe pambelewa muMarsa 2012 nosha kwatela mo omahangano e dule 30.

SEW

SEW

SEW

Page 3: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

EfA

tULU

LO L

OIL

UK

OIt

YA Y

OpA

IMA

LIW

A Eshina lo AtM (Eshina hali yandje oimaliwa) Mokulongifa eshina lo ATM, okastoma otai dulu okuya koakaunta yayo yombaanga, ng. okunana oimaliwa, okunana oimaliwa kouka-lata vayo vomikuli, ile i tale kutya koakaunta yayo oku na oimaliwa ingapi.

Obalansa Omwaalu woimaliwa ei i li koakaunta yoye. Obalansa otai dulu okukala oimaliwa ei i li koakaunta yoye efimbo olo (i li ko) ile ei wa lya omukuli (ei wa lya eendjo).

Oakaunta yombaanga Evalulo li li medina loye olo ho longifa, ng. mokudeposita, mokunana nomokulundululila oimaliwa keeakaunta dimwe.

Okeshe/Oimaliwa keemuma Oimaliwa yomafo ile ikukutu.

Okredit Oshitya okredit otashi dulu okukala shi na omafatululo mahapu. Okredit otashi ti oku-landa oinima ile omayakulo meendjo ove u ka fute nale. Luhapu oimaliwa ei ohai futwa moipambu moule wefimbo lonhumba noho futifwa yo oifuta yonhumba.Okredit otai dulu yo okukala elinyengo loimaliwa moakaunta yoye osho tashi ulike oimaliwa ei ya tulwa moakaunta yoye. Otashi dulu yo okukala tashi ti oimaliwa ei u na.

Okakalata koDebitOkakalata konailona hake ku pe oufemba wokuya koakaunta yoye meyukililo, ng. moku-nana oimaliwa meshina loATM (tala yo: Eshina lo ATM). Okakalata kodebit ohaka longifwa yo mokulanda oinima ile mokufuta omayakulo.

Okutula oimaliwa koakaunta /Okude-posita Omwaalu woimaliwa hau tulwa moakaunta yombaanga ile oimaliwa ya pewa omunhu wonhumba ile okampani i kalele po elando loshinima shonhumba.

Okumbaanga paikwamalusheno Omukalo wokukufa oimaliwa koakaunta, okutula ko nokutuma oimaliwa ile okukonga ouyelele koakaunta to longifa oikwamalusheno ngaashi otelefona, ointaneta ile eshina loATM.

Eft (Omukalo wokulundulula oimaliwa noikwamalusheno)Omukalo wokulundulula oimaliwa tai di koakaunta imwe ya yuka kuikwao to longifa oikwamalusheno ngaashi okumbaanga pain-taneta, nokakalata kodebit naikwao ya fa opo.

Oifuta molwelongifo lombaangaOifuta yokomwedi hai futwa omahangano opaimaliwa molwokutonatela oimaliwa yoye noku ku pa omayakulo opaimaliwa. Oifuta ei ohai futwa kodula, komwedi ile meyakulo keshe wa longifa (ng. okutuma ile okunana oimaliwa).

OishoshelaOimaliwa oyo hai futifwa omunhu ile hai futwa molwelongifo loimaliwa. Oshihopaenenwa, ehangano lopaimaliwa ohali futu eekastoma oishoshela molwoimaliwa ei va deposita kee-akaunta davo. Ehangano lopaimaliwa ohali futifa yo eekastoma edi da lya omukuli mom-baanga oishoshela (ng. omukuli ile okredit).

Ombaanga hai endeOmbaanga hai ende (ile ihe na outaimbaanga) oshitya hashi longifwa ngeenge taku tongwa oinyangadalwa yombaanga okupitila mokash-ina hake linyenge (ng. okufuta, okulundulula oimaliwa to longifa ongodi, okutala obalansa koakaunta, omalinyengo omombaanga.

Omapungulo Oimaliwa ile omaliko oo we litulila ponhele yonhumba u ke a longife nale. Oshihopaenen-wa, oto dulu okukala ho pungula u ka lande oshihauto ile eumbo monakwiiwa.

Oakaunta yomapungulo Oakaunta ei ho longifa efiku keshe okutula ko nokukufa oimaliwa. Moakaunta omo ohamu futwa oishoshela ngeenge wa deposita mo oimaliwa nombaanga ohai futifa yo oifuta yonhumba omolwomayakulo oo tai yandje.

Omushangwahokololo Omushangwa omo mwa ngongwa oiningw-anima aishe ya ningwa koakaunta yoye (mom-baanga, koasulansi, moshikefa shopendjela, nsh.t) osho yo oifuta ei wa futifwa noishoshela ya futwa koakaunta yoye. Omishangwahokolo-lo edi oho di tuminwa komwedi ile kodula ke-she.

Oiningwanima yopambaangaEli edina olo hali longifwa ngeenge taku popi-wa omalinyengo oimaliwa ngaashi okutula ko nokukufa oimaliwa kombaanga ile okulundu-lula oimaliwa okudja koakaunta imwe ya yuka kuikwao, meengeshefa ile kovanhu oohan-dimwe.

Okukufa ko oimaliwa Okukufa oimaliwa koakaunta yombaanga. Eshi ohashi dulu okuningwa taku longifwa es-hina lo ATM, EFT ile otjeke.

Page 4: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

1.2.

SEWOnhengenekofaneko oshike?Onhengenekofaneko oyo elongekido olo tali ulike kutya oto dulu okulongifa oimaliwa ingapi yomwaai ho mono moule wefimbo lonhumba, ng. koshivivke, komwedi ile kodula. Otai ku kwafa moku ku wilika kutya oimaliwa ingapi to longifa meemhumbwe da yooloka.

Opo u longekide onhengenekofaneko yoye, ninga ngaashi tashi shikula apa:1. Kufa ombapila ndee to shange mo oinima aishe ei wa pumbwa okulanda neendado dayo ndee to i yelekanifa noimaliwa ei ho kwata. Tokola kutya owa hala okupungula oimaliwa i fike peni koshivike/komwedi keshe. Osha fimana neenghono u liufe konhengenekofaneko yoye opo uha longife oimaliwa ya pitilila!2. Ngeenge to longekida eshi to longifa, kala yo alushe ho longekida eshi to pungula.3. Ongomunangeshefa, kala u na omishangwa tadi ulike oyuuyemo noidjemo yoye opo u kale to kondolola nawa oimaliwa yoye!

Hovela okuninga onhengenekofaneko paife ndee to yadifa efo lokuninga onhengenekofaneko li li kexulilo lokambo aka!

SEW

Dimbulukwa, Ngeenge owa ningi elongekido

loikwaimaliwa yoye li li nawa, oto ka kala alushe u na oimaliwa ya wana

okulongifanokupungula.

Kouyelele wa wedwa ko, tala ko www.fli-namibia.org

Page 5: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

1.2.

1.

1.

2.

2.

1. Kufa ombapila ndee to shange mo oinima aishe ei wa pumbwa okulanda neendado dayo ndee to i yelekanifa noimaliwa ei ho kwata. Tokola kutya owa hala okupungula

oimaliwa i fike peni koshivike/komwedi keshe. Osha fimana neenghono u liufe

konhengenekofaneko yoye opo uha longife oimaliwa ya pitilila!

Kouyelele wa wedwa ko, tala ko www.fli-namibia.org

Page 6: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

pUNGULA N$ 50 OULE WEEMWEDI 6

N$ 300

2.Ngeenge to longekida eshi to longifa, kala yo alushe ho longekida

eshi to pungula.

Page 7: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

3. Ongomunangeshefa, kala

u na omishangwa tadi ulike oyuuyemo noidjemo

yoye opo u kale to kondolola nawa oimaliwa

yoye!

Ongomunangeshefa, kala alushe ho ningi

onhengenekofaneko yoye yopaumwene ya yooloka kwaai

yongeshefa!

AIShE KUMWE: N$575

Oshivike 1: N$100Oshivike 2: N$125Oshivike 3: N$250Oshivike 4: N$100

OifutwaOmeva nolusheno: N$ 300Eshina lipe: N$ 100

Page 8: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

SEW

SEW

Dimbulukwa, eshi sha fimana mokupungula

oimaliwa hamuvalu ou to pungula ndelenee okutula

po omukalondjikilile wokupungula noku u

diinina.

Kouyelele wa wedwa ko, tala ko www.fli-namibia.org

Epungulo oshike?Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife nale.

Opo u hovele epungulo loye, ninga ngaashi tashi shikula apa:1. Tokola kutya owa hala okupungulila shike.2. Tula po omukalo womapungulo ndee to kala alushe ho litulile omwaalu woimaliwa yonhumba petameko lomwedi keshe.3. Pungula keshe eshi to dulu.4. Kala ho ende meefitola u tale omu mu na ombilixa noinima yongushu.5. Pungula oimaliwa ei ino pumbwa okulongifa.6. Tokola kutya oimaliwa yoye owa hala oku i pungula peni.7. Ngeenge to hoolola apa to pungula oimaliwa yoye ino dimbwa okuyelekanifa oishoshela noifuta.8. Pula vakweni nhumbi hava pungula, hop. Ohava pungulile onakwiiwa yopopepi ile ohava pungulile oukulupe ndee tamu kundafana navo omikalo domapungulo da yooloka.

Page 9: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

Kouyelele wa wedwa ko, tala ko www.fli-namibia.org

1.Tokola kutya owa hala

okupungulila shike.

EUMBO?

OShIhAUtO?

EhONGO?

Page 10: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

LALAKANENA: N$ 500

MEEMWEDI 5

pUNGULAN$ 100

OMWEDI KEShE

2.Tula po omukalo

womapungulo ndee to kala alushe ho litulile omwaalu woimaliwa yonhumba petameko

lomwedi keshe.

Page 11: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

3.Pungula keshe eshi to

dulu.

Page 12: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

4.Kala ho ende meefitola u tale omu mu na ombi-lixa noinima yongushu.

LANDA A

LANDA B

LANDA AN$ 13

LANDA BN$ 15

Page 13: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

ShIpE ShA DJA MOIpAKEtE

ShA LONGIfWA, AShIKE NAtANGO OShI LI MONGhALO IWA

pUNGULA OIMALIWA

OhANDI LANDE AShIKE EShI NDA

pUMBWA

5.Pungula oimaliwa ei ino

pumbwa okulongifa.

Page 14: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

6.Tokola kutya oimaliwa yoye

owa hala oku i pungula peni.

OMOIKWAMALIKO IMWE?

OMIKALO DOMApUNGULO

OMOMBAANGA ILE OMOpOOSA?

OMOShIKEfA ShOpENDJELA?

OMEEKLABA DOMApUNGULO?

(Okuluumbila)

Page 15: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

7.Ngeenge to hoolola apa to pungula oimaliwa yoye ino dimbwa okuyelekanifa

oishoshela noifuta.

EENGhALO NOIfUtA OI fIKE

pENI?

Page 16: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

8.Pula vakweni nhumbi hava

pungula, hop. Ohava pungulile onakwiiwa

yopopepi ile ohava pungulile oukulupe ndee tamu

kundafana navo omikalo domapungulo da yooloka.

ONGAhELIpI KOMBINGA YEEKLABA

DOMApUNGULO?

OhANDI LANDE OIMUNA

NOhANDI pUNGULA

MOMBAANGA

ONDA hEtEKELA OKUpUNGULA

MEEKLABA DOMApUNGULO, NONDA MONA

KUtYA NAMO OMU LI NAWA!

Page 17: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

SEW

Omaludi omapungulo elipi e li po?

Oakaunta yomapungulo•

Omapungulo ihaa lunduluka•

Eeklaba domapungulo (okuluumbila)•

Oikwamaliko imwe (oimuna, edu, omashina, •

oihauto, nsh.t)

Oshikefa shopendjela•

Openi handi dulu okupungula?Omeembaanga•

Omomapungulo opoosa•

Omeeklaba domapungulo (okuluumbila) •

Omomahangano omashilipaleki onghalamwenyo •

(hop. omomahangano eeasuransi)

Omoshikefa shopendjela •

Page 18: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

SEW

Dimbulukwa, okulongifa

noukeka otaku ku xupifile oimaliwa.

Kouyelele wa wedwa ko, tala ko www.fli-namibia.org

SEW

Okulongifa oimaliwa osha hala okutya ngahelipi?Okulongifa oimaliwa osha hala okutya okufuta oinima nomayakulo neemhumbwe doye defiku keshe ngaashi oikulya, okila, oidjalomwa, ouhaku, eumbo, ofikola, nsh.t.

Opo u longife oimaliwa yoye nawa, ninga ngaashi tashi landula:1. Opo u dule okukondolola oifutwa yoye, ninga omusholondodo woinima oyo wa pumbwa okufuta, ulika kutya otai kosho oimaliwa i fike peni ndee to tale kutya ilipipo ya fimana unene.2. Ino longifa po oimaliwa yoye aishe ndele pungula imwe.3. Ino landa oinima itoi dulu, opo u dule okupungula. 4. Landa ashike eshi wa pumbwa.

Page 19: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

1.Opo u dule okukondolola oifutwa

yoye, ninga omusholondodo woinima oyo wa pumbwa okufuta, ulika kutya otai kosho oimaliwa i fike peni ndee to tale kutya ilipipo

ya fimana unene.

Page 20: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

OYUUYEMON$ 500

OIfUtWA YOpAMAXUpILO

N$ 450

EpUNGULON$ 50

2.Ino longifa po oimaliwa yoye aishe ndele pungula imwe.

Page 21: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

3.Ino hala oinima itoi dulu, opo u dule okupungula.

EpUNGULON$ 20

KOShIVIKEKu na eendjo = ku na

omalimbililo

KU NA EpUNGULOOwa limbililwa kutya oto ka futa ngahelipi

oifutwa yoye, ou li moupyakadi wokukala

meendjo

Page 22: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

?

4.Ino hala oinima itoi dulu, opo u dule okupungula.

SEWBudgetomudo: ...........

Eumbo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oifuta yoselula

Olusheno

Ekalekepo / Okupangela

Okulongifa onhele ove to futu

Oifuta yongodi (ongodi yokopala)

Oilongifo

Okukufa po oimbodi

Omeva

Imwe

Aishe kumwe

Oyeendifo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Obesa/oteksa

Omahooli

Oifendela

Ekalekepo

Oifuta yoshihauto

Imwe

Aishe kumwe

Oikwaimaliwa Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Okufuta eendjo

Oasulansi 1 hop. oshihauto

Oasulansi 2 hop. yepako

Oasulansi 3 hop. yonghalamwenyo

Imwe

Aishe kumwe

food Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oku ka lya pondje yeumbo

Oikwaikulya

Imwe

Aishe kumwe

Ofamili nOunona Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oidjalomwa

Oikulya yokulanda omusha

Eyambidido lovaneumbo

Ofuto yofikola

Oilongifo yokofikola

Oklaba yomaudano/ehangano

Omaano (Omadalo...)

Oidanaukifo / omaudano

Osheendifo

Imwe

Aishe kumwe

Efiloshisho lopaumwene Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oiliwapalekifo

Oidjalomwa

Eexwiki / oipanyala

Oundjolowele / Eeklaba domaudanoEkwafo lopaunamiti / Ounamiti

Oukwashilyo wehangano

Imwe

Aishe kumwe

Oimuna / Oinamwenyo yomeumbo

Etengeneko loifuta (N$)

Oikulya

Ewapaleko

Ounamiti

Oidanaukifo

Imwe

Aishe kumwe

Oikonekwa

Oyuuyemo aishe kumwe (N$) - komwedi

Ondado yoipumbiwa (N$) - komwedi

Ondado yoifutwa aishe kumwe (N$) - komwedi

Onda pungula nale N$....................... komwedi mopaife.

Oixupe tai ka wedwa komapungulo (N$) - komwedi

Ongahelipi nopeni handi ka pungula oimaliwa ei ya wedwa po?

omwedi: ......................

Ngeenge owa hala okopi yonhengenekofaneko ei, tala ko, visit www.fli-namibia.org

Page 23: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

SEWBudgetomudo: ...........

Eumbo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oifuta yoselula

Olusheno

Ekalekepo / Okupangela

Okulongifa onhele ove to futu

Oifuta yongodi (ongodi yokopala)

Oilongifo

Okukufa po oimbodi

Omeva

Imwe

Aishe kumwe

Oyeendifo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Obesa/oteksa

Omahooli

Oifendela

Ekalekepo

Oifuta yoshihauto

Imwe

Aishe kumwe

Oikwaimaliwa Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Okufuta eendjo

Oasulansi 1 hop. oshihauto

Oasulansi 2 hop. yepako

Oasulansi 3 hop. yonghalamwenyo

Imwe

Aishe kumwe

food Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oku ka lya pondje yeumbo

Oikwaikulya

Imwe

Aishe kumwe

Ofamili nOunona Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oidjalomwa

Oikulya yokulanda omusha

Eyambidido lovaneumbo

Ofuto yofikola

Oilongifo yokofikola

Oklaba yomaudano/ehangano

Omaano (Omadalo...)

Oidanaukifo / omaudano

Osheendifo

Imwe

Aishe kumwe

Efiloshisho lopaumwene Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oiliwapalekifo

Oidjalomwa

Eexwiki / oipanyala

Oundjolowele / Eeklaba domaudanoEkwafo lopaunamiti / Ounamiti

Oukwashilyo wehangano

Imwe

Aishe kumwe

Oimuna / Oinamwenyo yomeumbo

Etengeneko loifuta (N$)

Oikulya

Ewapaleko

Ounamiti

Oidanaukifo

Imwe

Aishe kumwe

Oikonekwa

Oyuuyemo aishe kumwe (N$) - komwedi

Ondado yoipumbiwa (N$) - komwedi

Ondado yoifutwa aishe kumwe (N$) - komwedi

Onda pungula nale N$....................... komwedi mopaife.

Oixupe tai ka wedwa komapungulo (N$) - komwedi

Ongahelipi nopeni handi ka pungula oimaliwa ei ya wedwa po?

omwedi: ......................

Ngeenge owa hala okopi yonhengenekofaneko ei, tala ko, visit www.fli-namibia.org

Page 24: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

SEWBudgetomudo: ...........

Eumbo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oifuta yoselula

Olusheno

Ekalekepo / Okupangela

Okulongifa onhele ove to futu

Oifuta yongodi (ongodi yokopala)

Oilongifo

Okukufa po oimbodi

Omeva

Imwe

Aishe kumwe

Oyeendifo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Obesa/oteksa

Omahooli

Oifendela

Ekalekepo

Oifuta yoshihauto

Imwe

Aishe kumwe

Oikwaimaliwa Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Okufuta eendjo

Oasulansi 1 hop. oshihauto

Oasulansi 2 hop. yepako

Oasulansi 3 hop. yonghalamwenyo

Imwe

Aishe kumwe

food Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oku ka lya pondje yeumbo

Oikwaikulya

Imwe

Aishe kumwe

Ofamili nOunona Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oidjalomwa

Oikulya yokulanda omusha

Eyambidido lovaneumbo

Ofuto yofikola

Oilongifo yokofikola

Oklaba yomaudano/ehangano

Omaano (Omadalo...)

Oidanaukifo / omaudano

Osheendifo

Imwe

Aishe kumwe

Efiloshisho lopaumwene Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oiliwapalekifo

Oidjalomwa

Eexwiki / oipanyala

Oundjolowele / Eeklaba domaudanoEkwafo lopaunamiti / Ounamiti

Oukwashilyo wehangano

Imwe

Aishe kumwe

Oimuna / Oinamwenyo yomeumbo

Etengeneko loifuta (N$)

Oikulya

Ewapaleko

Ounamiti

Oidanaukifo

Imwe

Aishe kumwe

Oikonekwa

Oyuuyemo aishe kumwe (N$) - komwedi

Ondado yoipumbiwa (N$) - komwedi

Ondado yoifutwa aishe kumwe (N$) - komwedi

Onda pungula nale N$....................... komwedi mopaife.

Oixupe tai ka wedwa komapungulo (N$) - komwedi

Ongahelipi nopeni handi ka pungula oimaliwa ei ya wedwa po?

omwedi: ......................

Ngeenge owa hala okopi yonhengenekofaneko ei, tala ko, visit www.fli-namibia.org

SEWBudgetomudo: ...........

Eumbo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oifuta yoselula

Olusheno

Ekalekepo / Okupangela

Okulongifa onhele ove to futu

Oifuta yongodi (ongodi yokopala)

Oilongifo

Okukufa po oimbodi

Omeva

Imwe

Aishe kumwe

Oyeendifo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Obesa/oteksa

Omahooli

Oifendela

Ekalekepo

Oifuta yoshihauto

Imwe

Aishe kumwe

Oikwaimaliwa Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Okufuta eendjo

Oasulansi 1 hop. oshihauto

Oasulansi 2 hop. yepako

Oasulansi 3 hop. yonghalamwenyo

Imwe

Aishe kumwe

food Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oku ka lya pondje yeumbo

Oikwaikulya

Imwe

Aishe kumwe

Ofamili nOunona Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oidjalomwa

Oikulya yokulanda omusha

Eyambidido lovaneumbo

Ofuto yofikola

Oilongifo yokofikola

Oklaba yomaudano/ehangano

Omaano (Omadalo...)

Oidanaukifo / omaudano

Osheendifo

Imwe

Aishe kumwe

Efiloshisho lopaumwene Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oiliwapalekifo

Oidjalomwa

Eexwiki / oipanyala

Oundjolowele / Eeklaba domaudanoEkwafo lopaunamiti / Ounamiti

Oukwashilyo wehangano

Imwe

Aishe kumwe

Oimuna / Oinamwenyo yomeumbo

Etengeneko loifuta (N$)

Oikulya

Ewapaleko

Ounamiti

Oidanaukifo

Imwe

Aishe kumwe

Oikonekwa

Oyuuyemo aishe kumwe (N$) - komwedi

Ondado yoipumbiwa (N$) - komwedi

Ondado yoifutwa aishe kumwe (N$) - komwedi

Onda pungula nale N$....................... komwedi mopaife.

Oixupe tai ka wedwa komapungulo (N$) - komwedi

Ongahelipi nopeni handi ka pungula oimaliwa ei ya wedwa po?

omwedi: ......................

Ngeenge owa hala okopi yonhengenekofaneko ei, tala ko, visit www.fli-namibia.org

Page 25: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

SEWBudgetomudo: ...........

Eumbo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oifuta yoselula

Olusheno

Ekalekepo / Okupangela

Okulongifa onhele ove to futu

Oifuta yongodi (ongodi yokopala)

Oilongifo

Okukufa po oimbodi

Omeva

Imwe

Aishe kumwe

Oyeendifo Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Obesa/oteksa

Omahooli

Oifendela

Ekalekepo

Oifuta yoshihauto

Imwe

Aishe kumwe

Oikwaimaliwa Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Okufuta eendjo

Oasulansi 1 hop. oshihauto

Oasulansi 2 hop. yepako

Oasulansi 3 hop. yonghalamwenyo

Imwe

Aishe kumwe

food Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oku ka lya pondje yeumbo

Oikwaikulya

Imwe

Aishe kumwe

Ofamili nOunona Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oidjalomwa

Oikulya yokulanda omusha

Eyambidido lovaneumbo

Ofuto yofikola

Oilongifo yokofikola

Oklaba yomaudano/ehangano

Omaano (Omadalo...)

Oidanaukifo / omaudano

Osheendifo

Imwe

Aishe kumwe

Efiloshisho lopaumwene Etengeneko loifuta yokomwedi (N$)

Oiliwapalekifo

Oidjalomwa

Eexwiki / oipanyala

Oundjolowele / Eeklaba domaudanoEkwafo lopaunamiti / Ounamiti

Oukwashilyo wehangano

Imwe

Aishe kumwe

Oimuna / Oinamwenyo yomeumbo

Etengeneko loifuta (N$)

Oikulya

Ewapaleko

Ounamiti

Oidanaukifo

Imwe

Aishe kumwe

Oikonekwa

Oyuuyemo aishe kumwe (N$) - komwedi

Ondado yoipumbiwa (N$) - komwedi

Ondado yoifutwa aishe kumwe (N$) - komwedi

Onda pungula nale N$....................... komwedi mopaife.

Oixupe tai ka wedwa komapungulo (N$) - komwedi

Ongahelipi nopeni handi ka pungula oimaliwa ei ya wedwa po?

omwedi: ......................

Ngeenge owa hala okopi yonhengenekofaneko ei, tala ko, visit www.fli-namibia.org

Page 26: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

OV

AYA

MB

IDI

VO

ShIK

ON

GA

Sh

OK

Uh

ON

GA

OV

AN

hU

O

KU

KW

AtA

NA

WA

OIM

ALI

WA

Aflatoun Child Social and Finance Education •

Agribank •

Bank of Namibia •

Bankers‘ Association of Namibia•

Bank Windhoek•

Development Bank of Namibia •

Fides Bank Namibia •

Fides Microinsurance Initiative Namibia•

First National Bank of Namibia Ltd.•

Government of Republic of Namibia •

- Ministry of Education

- Ministry of Finance

- Ministry of Justice

- Ministry of Trade and Industry

Investment Managers’ Association Namibia•

Kongalend Financial Services•

Life Assurers’ Association of Namibia•

Medical Aid Fund Administrators Forum•

Micro Lenders‘ Association of Namibia •

Namibia Association for Medical Aid Funds•

Namibia Business Innovation Centre •

Namibia Chamber of Commerce and Industry•

Namibia Competition Commission•

Namibia Consumer Trust•

Namibia Insurance Brokers Association•

Namibian Employers‘ Federation•

Namibian Financial Institutions Supervisory Authority •

Namibian Financial Sector Charter•

Nam-Mic CellCard•

Nam-Mic Financial Services •

Namibia Post•

Nangof Trust•

National Planning Commission•

National Union of Namibian Workers•

Ndapunikwa Investments •

Nedbank Namibia•

Retirement Funds Institute of Namibia •

SMEs Compete•

Standard Bank Namibia•

Page 27: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

Shi na sha nokuhonga ovanhu okukwata nawa oimaliwa

Ediladilo lokuhonga ovanhu okukwata nawa oimaliwa omhito oyo ya etwa po opo ku nawapekwe eshiivo lovanhu koohandimwe osho yo lovanangeshefa vakula, vanini novopokati. Ope na omahangano omayambididi e dule 30 a dja moikondo yepangelo, yopaumwene noyopashiwana taa lalakanene okutaalela eemhumbwe edi di li moshitukulwa da pamba oimaliwa nokwaamena ovalongifi. Ediladilo lokuhonga ovanhu okukwata nawa oimaliwa ola etelwe po kOuministeli woimaliwa momudo 2009 meyambidido lehangano ledina Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ). Elihongo lokukwata nawa oimaliwa otashi ti ngahelipi?

Otu udite ko elihongo lokukwata nawa oimaliwa ongomukalo oo tau longo ovanhu va kale hava dulu okuninga omatokolo e li mondjila kombinga yokulongifa oimaliwa yavo osho yo okulikola eshiivo nounongo tau pitile mehongo lopaimaliwa. Eshi osha kwatela mo ei tai shikula:

Okukwata nawa oimaliwa yopaumwene noyongeshefa – okuninga •omalongekido, okuninga onhengenekofaneko, okupungula nokuninga omatokolo opaimaliwaOkuhoolola omaludi omayakulo opaimaliwa – okushiiva omayakulo •opaimaliwa ile omaludi omayakulo aa e li po ng, eeakaunta domapungulo, omikuli domaumbo, omayakulo opaasulansi, nsh.t.Okushiiva omaludi a yooloka omahangano opaimaliwa e li •moNamibia ng. eembaanga, eeasulansi, omahangano omakwafo opaunamiti, nsh.t.Okushiiva oufemba woye ongomulongifi womayakulo opaimaliwa •osho yo okushiiva apa to i ngeenge owa hala omayele a pamba oimaliwa ngeenge u na epulo ile pa holoka omashilafano.

Page 28: OMAYELE NOMILANDU · po omukalondjikilile wokupungula noku u diinina. Kouyelele wa wedwa ko, tala ko Epungulo oshike? Epungulo olo okutula oimaliwa pamwe pe lili opo u ke i longife

Ouyelele wopamakwatafano:

Financial Literacy Initiative SecretariatMinistry of Finance

Fiscus Building, Ground floorPrivate Bag 13259

Windhoek

Tel: +264 61 209 2295Fax: +264 61 245 696

Ngeenge owa hala ouyelele wa wedwa po, tu talela po ko www.fli-namibia.orgIle u tu mone ko 77077 (40c/sms)

Ile ko [email protected]