Αγαπητά µέλη,

Είχα την ευκαιρία να εκπροσωπήσω την Ελληνική Επιτροπή της Παγκόσµιας

Οργάνωσης Προσχολικής Αγωγής (ΟΜΕΡ) στην Παγκόσµια Συνέλευση, που

πραγµατοποιήθηκε στο Γκιέντεµποργκ της Σουηδίας στις 9 και 10 Αυγούστου 2010.

Στην παρούσα επιστολή µου θα ήθελα να σας κοινοποιήσω τη συζήτηση και την

απόφαση για δηµοσιοποίηση µιας δήλωσης σχετικά µε τη σηµασία της προσχολικής

αγωγής στον κόσµο καθώς και για κάποιες ανησυχητικές πολιτικές σχετικά µε αυτή.

Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων µεταξύ των αντιπροσώπων από εβδοµήντα δύο

χώρες και από τις πέντε ηπείρους αναδείχτηκε η ανάγκη να παρέµβει η ΟΜΕΡ, ως ο

µεγαλύτερος παγκόσµιος επιστηµονικός φορέας για την προσχολική αγωγή και να

διατυπώσει µε ενάργεια τις παρακάτω θέσεις, που περιλαµβάνονται στη δήλωση

“World declaration about the right and the joy to learn through play / OMEP

2010”, που παρατίθεται αυτούσια στις τρεις επίσηµες γλώσσες της ΟΜΕΡ και σε

ελληνική µετάφραση.

Αρχικά οι συµµετέχοντες συζήτησαν εκτενώς για όσα προβλέπονται από τη Σύµβαση

για τα ∆ικαιώµατα του Παιδιού (1989, στην Ελλάδα ψηφίστηκε το 1992), τη World

Declaration on Education for All (EFA) (1990), η οποία αναγνωρίζει ότι η µάθηση

ξεκινά µε τη γέννηση, και το Dakar Framework of Action (2000), το οποίο κάνει

έκκληση για την επέκταση και τη βελτίωση προγραµµάτων φροντίδας και

εκπαίδευσης της πρώτης παιδική ηλικίας (Early Childhood Care and Education:

ECCE) και θέτει αυτό το στόχο ως τον πρωταρχικό για την επίτευξη των στόχων της

EFA.

Στη συνέχεια, διαπιστώθηκε µια τάση σχεδόν παγκόσµια που θέλει οι πολιτικές για

την προσχολική ηλικία να κινούνται σε πολύ παραδοσιακές οπτικές, θέτοντας σε

αµφισβήτηση όσα η έρευνα για την προσχολική αγωγή έχει δείξει τους δύο

τελευταίους αιώνες. Η σηµασία του παιχνιδιού φαίνεται να παραγνωρίζεται ή να

υποτιµάται σε αυτού του είδους πρακτικών που εµµένουν στην καλλιέργεια

επιµέρους δεξιοτήτων κυρίως αλφαβητισµού και αριθµητισµού. Για το λόγο αυτό οι

αντιπρόσωποι οµόφωνα ψήφισαν υπέρ της αναγνώρισης του παιχνιδιού ως τρόπου

µάθησης και κοινωνικοποίησης (Σύµβαση για τα ∆ικαιώµατα του Παιδιού: Άρθρο

31).

Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι οι παραπάνω πολιτικές πρακτικές αγνοούν τη γνώµη των

ίδιων των παιδιών παραβιάζοντας το Άρθρο 12 της Σύµβασης για τα ∆ικαιώµατα του

Παιδιού. Σχετικά µε τις οικονοµικές παροχές στην προσχολική εκπαίδευση, που

φαίνεται να πλήττεται σηµαντικά σε χώρες µε οικονοµικές δυσκολίες τονίστηκαν τα

συµπεράσµατα του νοµπελίστα οικονοµολόγου James Heckman, που έδειξε ότι η

επένδυση στην προσχολική αγωγή και φροντίδα έχει περισσότερα ανταποδοτικά

οφέλη από επενδύσεις σε άλλες βαθµίδες της εκπαίδευσης. Τέλος, µε δεδοµένο ότι η προσχολική αγωγή και φροντίδα παραµένουν στην

περιφέρεια του δηµόσιου διαλόγου για την εθνική ανάπτυξη και ότι πολιτικές

υπολείπονται των προσδοκιών για εξασφάλιση ολοκληρωµένης ανάπτυξης και

ουσιαστικών υπηρεσιών για τα παιδιά από τη γέννηση έως την είσοδο στη δηµοτική

εκπαίδευση (UNESCO, 2010) η Παγκόσµια Συνέλευση των αντιπροσώπων της

ΟΜΕΡ µε τη ∆ήλωσή της θέλησε να στρέψει την προσοχή της παγκόσµιας

κοινότητας στη σηµασία της προσχολικής εκπαίδευσης για την σταθερή ανάπτυξη.

Υπενθυµίζεται ότι η δεκατία 2005-2014 είναι αφιερωµένη στην Εκπαίδευση για

Σταθερή Ανάπτυξη (United Nations Decade for Education for Sustainable

Development) και η ΟΜΕΡ έχει συνεισφέρει σηµαντικά στην ανάδειξη της σηµασίας

της προσχολικής εκπαίδευσης (για περισσότερα: Ingrid Pramling- Samuelsson &

Yoshie Kaga (2008). The contribution of early childhood education to a sustainable

society: Paris: UNESCO).

Συµπερασµατικά, τρία είναι τα θέµατα που αναδεικνύονται από τη ∆ήλωση της

Παγκόσµιας Συνέλευσης και του Παγκόσµιου Συνεδρίου της ΟΜΕΡ 2010:

� Η σηµασία του παιχνιδιού ως τρόπου µάθησης και κοινωνικοποίησης

� Ο προβληµατισµός για τις εκπαιδευτικές πρακτικές που επικεντρώνονται στη

καλλιέργεια δεξιοτήτων αλφαβητισµού και αριθµητισµού

� Η υποτίµηση της άποψης των παιδιών για θέµατα που τα αφορούν.

Η ΟΜΕΡ καλεί τις εθνικές επιτροπές:

> να συζητήσουν τη ∆ήλωση και να εργαστούν για τη δηµοσιοποίησή της

> να συνεργαστούν µε δηµόσιους φορείς για την ανάδειξη των θέσεών της

> να εµπλουτίσουν τη ∆ήλωση µε τις ιδιαιτερότητες της χώρας τους

> να επιδιώξουν διεθνείς συνεργασίες στο πλαίσιο της ΟΜΕΡ ή και σε άλλα πλαίσια

ώστε να ενταθεί η φωνή της ΟΜΕΡ.

Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούµε στο πρώτο Παγκόσµιο Συνέδριο για την Φροντίδα

και Εκπαίδευση κατά την πρώτη Παιδική Ηλικία, που διοργανώνεται από την

UNESCO στη Μόσχα τον προσεχή Σεπτέµβριο και στο οποίο η ΟΜΕΡ θα

συµµετάσχει. Όπως σηµειώνεται στο εισαγωγικό κείµενο του Συνεδρίου «ο πλούτος

δεν πρέπει να ορίζεται µόνο ως υλικό επίτευγµα. Θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη εάν

οι χώρες είναι ικανές να αναθρέψουν το ανθρώπινο δυναµικό τους µε αξίες

σηµαντικές για ένα παγκοσµιοποιηµένο κόσµο». Κι όπως τονίζει η Irina Bokova,

γενική διεθύντρια της UNESCO: «Τα παιδιά είναι ο πιο πολύτιµος φυσικός µας

πόρος». Αναµένουµε µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα πορίσµατα του Συνεδρίου αυτού.

Με εκτίµηση

Νεκτάριος Στελλάκης