1

Omroep Zender Museum Opgericht augustus 2005

NIEUWSBRIEF nr. 38 februari 2018

Vrienden van het Omroep Zender Museum, hier ligt het

achtendertigste nummer van onze Nieuwsbrief voor u.

In deze Nieuwsbrief het

verslag van activiteiten in de

afgelopen maanden, na de

verhuizing naar de Gerbrandy toren in

IJsselstein.

Ons huidige onderkomen Nadat ons vorig onderkomen in de bunker in Lopik

helemaal leeg was gehaald konden we ons nog net

bewegen op onze twee verdiepingen in de Gerbrandy

toren. Organiseren en opruimen was dus dringend nodig.

De eerste actie was om de ruimte op en onder de tafels en bureaus leeg te maken. Dat is inmiddels aardig gelukt, we

kunnen nu weer gewoon werken.

Opgeruimde werkverdieping

De archiefdozen ,

staan voor het

overgrote deel op

zijn plek. In de

stelling is plaats voor 448 dozen.

De boeken vullen

nu circa 15

kantoorkasten.

Een wand van archiefdozen

Ook de opslagverdieping is een heel eind op orde.

Maar daar is zeker nog heel veel werk te doen.

Een deel van de opslag

Nog steeds hebben we (meet)apparaten dubbel. Een

langdurige taak waar we volop mee bezig zijn is alle

apparaten van hetzelfde type naast elkaar te zetten en

testen wat wel en niet werkt. Wat niet werkt wordt zoveel als mogelijk gerepareerd en overtollige exemplaren gaan

we later te koop aanbieden.

Twee, na reparatie, werkende meetapparaten uit 1959.

Het zijn impulsreflectometers type ZUPI van Rohde &

Schwarz

2

Beeld & Geluid

Een volle vrachtwagen vertrok op 22 augustus vorig jaar

naar Beeld en Geluid (B&G) in Hilversum. De mensen

van B&G

plaatsten de

materialen

ingepakt en wel

op verschillende

plaatsen in hun

depot. Het zware

materiaal bleef op de pallets

staan.

Een deel van het materiaal opgeslagen in het depot

Aan ons de taak om alles geordend op twee plaatsen in

het depot te plaatsen. Daarmee zijn we in januari

begonnen. Maar eerst moest in het depot een en ander

worden verplaatst om ruimte te maken voor onze grote

materialen.

Daarna konden we alles naar de juiste plek transporteren

en beginnen met het monteren van de verschillende onderdelen.

Het resultaat mag er zijn! In depot 3.14 (3 verdiepingen

onder de grond) staat de antenne tuning unit (ATU) van

de middengolfzender Lopik.

ATU uit Lopik in het depot

Ook het antenneschakelpaneel van het KG zendstation in

IJsselstein heeft een plaatsje in 3.14 gevonden. Door het

schakelen op dit paneel kon de juiste zender met de juiste

antenne worden verbonden.

Antenneschakelpaneel met op de achtergrond

verschillende TV camera's

In de ruimte 4.10 konden we behalve zenders ook een

aantal meetapparaten en antennes opstellen. Het gaat hier

om een eerste type Philips FM zender, een eerste DAB

proefzender en de eerste operationele digitale TV zender.

Een rijtje zenders

Tegenover de zender konden we wat meetapparaten

neerzetten

Zo heeft een aantal van onze "topstukken" weer een mooi

plaatsje gekregen. Het eigendom van al deze materialen is

overgedragen aan Beeld & Geluid. Het behoud van deze

unieke stukken is hiermee voor de toekomst veilig

gesteld.

Nu moeten we nog beschrijven wat er in het depot is

geplaatst en waarvoor het heeft gediend, zodat B&G weet

wat er staat.

OZM, hoe nu verder?

Deze vraag houdt ons nu zeker bezig. We zijn nog steeds

bezig alles een plekje te geven in onze ruimten zoals

hiervoor in deze Nieuwsbrief is beschreven. Maar daar komt eens een eind aan.

Omdat we tot onze spijt geen bezoekers meer kunnen

ontvangen en geen installaties meer werkend kunnen

tonen zijn er een heleboel activiteiten weggevallen. We

beraden ons daarom nu ook over onze doelstellingen. De

huidige doelstellingen komen niet meer overeen met wat

nu nog mogelijk is. Als we verder in dit proces zijn zullen

we daar in een volgende Nieuwsbrief aandacht aan

besteden.

3

sTEN Telecom Canon

Het OZM is nog steeds actief in de stichting Telecom

Erfgoed Nederland (sTEN).

Eén van de activiteiten van de sTEN is in een canon

beschrijven van de telecom historie in Nederland. Deze

canon is te zien op de website:

http://www.telecomcanon.nl/

Deze website is nog in ontwikkeling. Elke keer als er een

venster gereed is wordt dit aan de website toegevoegd.

Iets meer dan een kwart van de vensters zijn nu ingevuld.

Er staat al veel interessante informatie, met de nodige

afbeeldingen daarbij, in de verschillende vensters.

Daarbij gaat het over de meest uiteenlopende

onderwerpen uit de wereld van telecommunicatie.

Alle pagina's die nog moeten worden ingevuld zijn aanwezig maar gevuld met een dummy tekst en dummy

plaatjes. In de navigatiebalk is dan het sTEN logo

zichtbaar. De namen van alle vensters zijn al wel vermeld.

Ook via de sTEN kwam een pakketje met technische

artikelen uit de NCRV omroepgids uit de jaren 30 van de

vorige eeuw. Naast informatie over de bouw van een

eigen radio ontvanger voor thuis staan er ook

verschillende artikelen in over zenders. Hieruit is geput

voor het volgende artikel over het tijdsein via de radio.

In de schijnwerper:

Hoe laat is het precies?

In de oudheid kwam de exacte tijd er niet zo op aan. Op de kerkklok kon je de tijd aflezen. En als de klok niet te

zien was kon je op de hele uren tellen hoeveel slagen de

klok gaf. Maar met de komst van treinen die precies op

tijd vertrokken was het wel zo handig om de klok thuis

regelmatig gelijk te zetten. Dit is natuurlijk ook nuttig

voor alle andere zaken die precies op tijd beginnen en die

je niet wil missen.

Maar waarmee zet je de klok thuis gelijk?

Een mogelijkheid sinds 1930 was via de telefoon

tijdinformatie op te vragen. In het begin was het geen

stem die de tijd vertelde maar een reeks fluittoontjes met de volgende betekenis: "Eerst komen er toontjes voor het

aantal uren na middernacht. Dan een serie wisselende

toontjes voor de tientallen minuten. Tenslotte volgt een

serie toontjes voor de minuten zelf."

Maar bijna niemand had telefoon thuis.

Hoewel een radio ook zeker niet bij iedereen in huis stond

was het medium bij uitstek geschikt om aan iedereen

regelmatige de precisie tijd door te geven.

De bron van de juiste tijd, zowel voor doorgifte via de

telefoon als de radio, was altijd een moederklok.

Een moederklok is een precisie slingeruurwerk waarbij allerlei maatregelen zijn getroffen om een zo nauwkeurige

gelijkloop te waarborgen.

Per 1 oktober 1932 begon de NSF zender in Hilversum

met het uitzenden van een tijdsein. Merkwaardig genoeg

werd niet regelmatig op de hele uren een tijdsein

uitgezonden, maar op 15 minuten na het hele uur.

Voor het opwekken van een nauwkeurig tijdsein was een

flinke installatie nodig met daarin de nodige mechaniek.

In de NCRV omroepgids van oktober 1932 werd

beschreven hoe een en ander in zijn werk ging. Dit artikel staat op de volgende pagina.

Nieuwsbrief Stichting Omroep Zender Museum Redactie Rein Simonse

Foto’s Rein Simonse

Wilt u reageren?

Mail naar nieuwsbrief@omroepzendermuseum.nl

Website: www.omroepzendermuseum.nl

Disclaimer: zie website OZM

4