bnkunswerke. Julle sC jullelei'n eenvoudige lewe.'n Vriend van my in diewerkersklas sd vir my: "Asek ongemaklik is in geselskapen ek weet nie waarom nie"dan is dit gewis 'n teken datdit iets.met klas te make het."'Sien, klas het nie net metgeld te make nie. Dit gaannie net oor om 'n mooiermotor of 'n beter werk ensalaris te h6 nie.

Klas is die kleingeld watklingel in my pi se sak; dit ismy pa wat geweet het hyhoort nie tuis in die akade-miese w6reld.nie; dit is hoeklaS jou wdreld omskryf;waaroor jy droom, wat jy vanjouself verwag; of wat jydink jy kan doen en dit wat jyweetjy kan nie doen nie.

Klas is 'n stelsel. Het jydit? Sistemiese, kunsmatigeversperrings wat tussen jou enself verwesenliking staan, watjou beskaamd laat staan oordit wat jy is.

Al hierdie is wat ek nie indaardie eerste essay gesd hetnie: dat ek 'n vrou uit 'nwerkersklas familie van dieplattelandse Midweste is. Datmy pa 'n vragmotor bestuurhet en dat my ma 'n koshuiskok was. Dat ek Reader'sDigest boeke gelees het, engedink het hulle is goed. Datek nooit oorsee gereis het nie.Dat ek nooit heeltemal tuis injulle geselskap sal voel nie.

Ontseyo KombingaYuuthembaWaakiintu

Omikalo dhuuthigaPethimbo Meme Julia

Haimene alitalili oosadhomusamane gwe, okwakala ha lala mondunda ndjokaya tungilwepo komusamanegwe manga a li e naomwenyo. Uusiku wumwekonima sho oosa dhahalakana, aakwanezimoyanakusa oye ya moshigumboe taa kuthamo iinima ayihe

, mbyoka ya li yanakusa, shakwatelamo iipeleki mbyokanakusa a tungitha ondundandjoka. Meme Julia okwa li uuvite uuthigwa, unene tuu shoaakwanezimo lyomusamanegwe ya thigululapo nofeyi yeyohango. Ofeyi ndjika oyakala y a pungulwa mo shikethaokuzaoomvula l5 sho yahokana. -

Okrvaafuta IimaliwayUuteku

Tuli Hawala - omukadhonagwoomvula 19, e limOngundu 11 - oku limetegelelo. Tuli oku uvitenayi noonkondo. Mosikolaye, aakadhona ohaa tidhwamouuna ya ningi etegelelo.Omukadhona ke nanuuthemba wokugalukilamosikola nando okonimayokumona okanona. IsheWe,omumati gwaTuli, ngoka afutithwa N$800 kovetayopamuthigululwakalo, okwatindi okukala ha gandjakuTuli iimaliwa yuuteku(ano, maintenance) wokanonangele ka valwa.

Aakiintu nElikolyOpaumwene.

Nashikoto Haipinge -omupangi - okwa kala uulewoomvula ha pungulaiimaliwa ye sigo ya gwanaokulanda oshihauto oshikuluomwla ya ziko. Ihe SesteraNashikoto ita wlu okutyapulanoshihauto she nando yemwene oku na ombapilayokuhinga. Onkee natairgoSestera Nashikoto oha yiashike kiilonga kolupadhi,oshoka omusamane gweokwa ti oshihauto shoka osheaniwa. Ohi ithele nasho

' ,- .%

*qtr

Oonakukala-moihongi yelongo loku shiiva eeveta, tavakundafana eemango odo hadi hepekifa ovakainhu.

Ooveta Noompango NdhokaTadhi Hepeliitha AakiintuOtadhi Kandulwapo NgiiniNokulye?

Manga kombinga yimweadkiintu muNamibia taamono iihuna omolwoovetadhakashingolo dhokatongo .ndhoka natango dhi lipomambo, kombingaonkwawo aakiintuyokomapya nayo wo ota4mono iihuna kohi yoompangodhopamuthi gululwakal odhomihoko dhawo.

MOwambo, moka MemeJulia, Tuli naSesteraNashikoto ya kalamo,aakiintu oyendji ohaa monoiihuna omolwoompangodhornuthigululwakalo dhi nasha nuuthiga, uuteku waahonanosho wo elikolyopaumwene.

Olwindji aakiintu inaanongela uuthemba wawomboka wa kalekwapo kovqta.Aantu mOwambo oye likokule noveta yakashingolo.MOwambo omu na ashike

omunongo-mpango gumweawike. OmbelewayUuthemba wOmuntumOngwediva ohayi vuluokugandja omayele gopaveta.Ihe nando ongaaka, inayi

. gwana-oshoka omwaalugwaakalimo yiitopolwayaWambo oye thike petatalyaakalimo yaNamibia.

Endiki lyedhina "Centre forApplied Social Sciences(CASS)" ndjoka yi limOvenduka noyi li .melongelo-kumwe :'

. nEhangano Friedrich-Ebert-FoundationlyaNdowishi,landa, okuzaApilili 1994 olya totapomiitopolwa yaWambooprograma yelongolyokutseya ooveta.Oprograma yOkuya kOhofa("Legal Action Programrne")oyi lilepo okulonga aakiintuoompango dhoondjokanaoshoka oompahgo ndhokaodho unene tadhi hepekithaaakiintu. .,

I

E*;l

Oprograma ndjika oyi lipomiintoko iyali: Oshintokoshotango osha pamba uuthiganethigululo. Oshokaoompango dhuuthigadhopamuthi gululwakalomOwamlo otadhi tokekeaakiintu ngashi Meme Julia aningwa. Konima yesolyomulumentu, aakwawoohaa- thigululapo iinima ye.Omuselekadhi naanona,olwindji ohaa thigwa owala,oshoka inaa talikakoongaakwanezimo lyanakusa.'Oompango ndhika otadhivulu okulunduluka ngeleomusamane okwa shainaehalo (ano, the will) opoomuselekadhi naanon a ye yawape oku mu thigulula uuna amana oondjenda.

Aalumentu naakiintuyethike po-130 oya li ya kalamiigongi iheyali moka ya liya hiywamo kooyene ;yomikunda. Iigongi mbikaoya ningilwa miilongoyaWambo, okuzakUukolonkadhimuumbangalantu-ningininonomiigwana iishona ngaashiOngandjera sigookiinenelongo, ngaashiOndonga nUukwanyama.

Miigongi muka omwa kalaoogrpata dha kwata miiti.Aantu oyendji oyu ulikekutya oya hala pu yeelunduluko, ihe yo kaye shinkene omahalo (ano, thewills) haga nyolwa. Onkeeoya li ya hokwaokwiilongelako uunaaaniilonga yoCASS yafatulula nkene omahalo haganyolwa. Shika oshakwatelamo okukalekapoomahalo ngoka nenge shokaomuntu e na okuninga ngeleopwa holoka oontamanana.

MOwambo aakiintu oye naomaudhigu galwe

Ngaashi,ulwakalo, ffulona

talikako kutva ovoimo lyayina ashike.

aavali aalumentuiomumati gwaTuli

futu uuteku waanonaAakiintu nayo wo,lji inaa tseya kutya

omulumentu ota vuluiminikwa paveta a fute

(ano, inaintenance)wokanona ke.Oshintoko oshitiyali

sholegal Action Programmeonkee oshi lilepo okudireulaaalumentu naakiintu ya kale

ljimayele yopavetamiilongo ybwo.Aantuyethike po-30, mboka etata

oyo aakiintu, oyali yahogololwa momikundadhawo mUukwambi opo yakale miigongi mbika.

Oonakukala-miigongimbika ngaashingeyi oya tseyaondjokonona yoovetadhopakashingolonodhopamuthi gululwakalo.Oya kundatahana iinimaoyindji mbyoka ya pambaaakiintu, ngaashi oovetadhoondj okana, dhuuthi ganodhuuteku waanona.Aakiintu oyo unene yu ulikekutya oya hala pu holokeelunduluko. Meme MarianneNegonya, Otshikuku, ngoka apopi peha lyaakiintu ayehemboka y a kala moshigongi,okwa ti:

"Aakiintu oya hepa oshokaohaa pangelwa kaalumentu.Tse otwa hala ooveta ndhokadha tula aakiintu kohiyaalumentu dhi lundululwe".

Otashi ka kala shimweshiinakugwanithwa yaMemeMarianne, ngoka e liomukwaveta gwopomukundaomwiiyambi, okweetithapoelunduluko. Ano, elongolyontseyoveta itali longo.ashike aantu oveta, ihe, otalindungike wo kombingayoveta, tali longo aantuokutseya uuthemba wawoniinakugwanithwa yawo wo.Onkee, kape na omalimbililokutya aakiintu otaa kala yapewa oonkondo ngele otaailongo uuthemba wawowopaveta pamukalo gwokuyamiigongi yoludhi nduka. r

l " r, . " :.'1 "'.t I

o

I

Okunywa kwopokati .'komagulu oshoomukithi ngaashi ekulu,ndele oshike hashietapo uuvu mbuka, nohashi pangwa ngiini?

Ngele owa pula omukiintukehe kombinga yenywo lyopokati komagulu, kehegumwe ote ku lombweleehokololo lye lyiili.

"Ota shi hala oku yitha ndjeoombepo." Osho memegumwe ati . "Aluhe ohandikala nda hala okwiiyaga, iheiho vulu oku shi ninga mokatikaantu. Oshafa ehepekoedhigu - unene tuu uuna ndilipokuma pamwe pwaashipegumbo." Aakiintu yamweoyo aanelago oshoka ihaahepekwa koshinima shika.

o o l t a u

tamr WC

gDt