Embed Size (px)
Citation preview
Ontwikkelkansen op basis van Knooppuntwaarde en Voorzieningenniveau Guy Engelen & Lien Poelmans
Unit Ruimtelijke Milieuaspecten
VITO
Doelstellingen
Ruimtebeslag bedraagt 32,6% van het Vlaams grondgebied. Het groeit met 6 ha/dag. Vlaanderen staat eenzaam aan de top van EU-landen.Beleidsplan Ruimte Vlaanderen onderzoekt mogelijkheden voor verhogen van ruimtelijk rendement en gedifferentieerde ontwikkelkansen voor wonen en werken op basis van:
1. Knooppuntwaarde (KW) in het systeem voor openbaar vervoer;2. Nabijheid van voorzieningen (basis, regionaal en metropolitaans);3. Toegang tot voorzieningen en vervoersknopen per fiets of te voet.
3 delen:Deel 1: Bepalen van de knooppuntwaarde voor elke 1 ha locatie;Deel 2: Bepalen van het voorzieningenniveau voor elke locatie van 1 ha; Deel 3: Analyse en lokalisatie op 1 ha van gedifferentieerde ontwikkelkansen door combinatie van de resultaten uit delen 1 en 2.
KnooppuntwaardeNetwerk & haltes
Knooppuntwaarde voor haltes in Vlaanderen en Brussel in 2015 en 2025:
Halte heeft minimaal 2 passages tussen 9:00 en 16:00 (daluren);In 2025: 20 nieuwe tramhaltes.
Netwerk van trein:Stations in Vlaanderen en Brussel;Stations in Wallonië/buitenland bereikbaar per directe trein uit België.
Netwerk van bus/tram/metro:Tram/metro: haltes in Vlaanderen (De Lijn) en Brussel (MIVB);Bus: haltes op A-lijnen van De Lijn.
Definitie van knopen:Tram/bus/metro halte gelegen binnen 350 m van treinstation, wordt toegewezen aan treinstation (mogelijkheid tot overstap);Tram/bus/metro haltes binnen 200 m worden samengevoegd.
Knooppuntwaarde
HaltesIn 2015:Netwerk zonder bus: 958 knopenNetwerk met bus: 3417 knopen
KnooppuntwaardeIndicatoren
Knooppuntwaarde is een samengestelde indicator gebaseerd op:5 sub-indicatoren gedefinieerd in SNAMUTS raamwerk (Spatial Network Analysis for Multi-modal Urban Transport Systems) Scheurer et al. (2006), Porta & Scheurer (2006), Scheurer & Curtis (2008), Curtis & Scheurer(2009,2010) http://www.snamuts.com);1 sub-indicator Dichtheid infrastructuur voor traag verkeer.
Knooppuntwaarde = samengestelde indicator:Absolute waarde van de 6 sub-indicatoren herschaald tussen 0 and 10.Gewogen som van de 6 sub-indicatoren;
Alle sub-indicatoren worden gelijk gewogen.
1. NABIJHEID-CENTRALITEIT
Hoe gemakkelijk zijn verplaatsingen vanuit
het knooppunt in termen van snelheid
en frequentie?
2. GRAAD-CENTRALITEIT
Hoe direct zijn verplaatsingen vanuit
het knooppunt?
3. SPIL-CENTRALITEIT
In welke mate faciliteert het
knooppunt verplaatsingen over
het netwerk?
4. CONNECTIVITEIT
In welke mate is het knooppunt
geïntegreerd in het netwerk en hoe
interessant is het voor transfers en reis-
onderbrekingen?
6. DICHTHEID INFRASTRUCTUUR TRAAG VERKEER
Wat is de dichtheid van voet- en
fietspaden binnen 15 minuten fietsafstand van het knooppunt
5. CONTOURGEBIED
Hoe groot is de potentiële
reizigersgroep bediend door het OV naar het knooppunt?
KNOOPPUNTWAARDEHALTES
Knooppuntwaarde per halteVoorbeeld: tramhaltes in Antwerpen
Samengestelde indicator
Knooppuntwaarde per 1-ha locatieKortste paden via fiets- en wandelpaden
Berekend als het kortste pad over paden geschikt voor fietsen en stappen;Toepassing van afstandsverval per modus.
De afstandsberekening t.o.v. een OV-knooppunt (rode stip) op basis van vogelvluchtafstand (rode cirkel) is aanleiding tot een sterke overschatting van het deel van de ruimte (en dus het aantal personen) dat er toegang toe heeft binnen de gestelde tijds- of afstandslimieten
Knooppuntwaarde per 1-ha locatieToepassing van afstandsverval per modus
Tram/bus Train Metro
Knooppuntwaarde per 1-ha locatie4 klassen op basis van Natural Breaks (Jenks)
Zeer goedGoedMatigBeperkt
Bereken voor elke 1ha-locatie in Vlaanderen zijn nabijheid tot een 50-tal types van voorzieningen behorende tot 4 categorieën (Onderwijs, Cultuur en Sport, Zorg, Woonondersteunend), 3 niveaus (Basis, Regionaal, Metropolitaans) en totaal.
Nabijheid van voorzieningenDoel
ONDERWIJS CULTUUR EN SPORT ZORG WOONONDERSTEUNEND
Kleuter* Bibliotheken Algemene geneeskunde* Bakkers en slagers*Lager* Cultuurcentra Tandartsen Kleine voedingswinkels*
Secundair Schouwburgen en concertzalen Apothekers* Grote voedingswinkels
Hoger Bioscopen OogzorgGespecialiseerde voedingswinkels
Volwassenen Musea Algemene ziekenhuizen Eet- en drinkgelegenheden
Leerlingbegeleiding Monumenten Academische ziekenhuizen Post
Pret- en themaparken Geestelijke gezondheidszorgBasisvoorziening niet-voeding (kappers, …)
Basis sportaccommodaties Kinderopvang Toegankelijk groen*Regionale sportaccommodaties Ouderenvoorzieningen Bank en verzekering
Zwembaden Lokale dienstencentra Overheidsfuncties
Speciale sportaccommodaties Ziekenfondsen Detailhandel KledingHotels O.C.M.W. Detailhandel Huis en tuin
Provinciale domeinen en natuurgebieden
Detailhandel Vrije tijd
Auto
Werkvz (boekhouders, …)Overige regionale (architect, …)Nicheproducten (kunst, …)
Gespecialiseerde overheidsdiensten
Niveau
Basis(*directe omgeving)
Regionaal
Metropolitaan
Opbouw voorzieningenPunten, 50 Types, 4 Categorieën, 3 Niveaus
Individueel punt van voorziening per type(van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)
Startpunt is de locatie van elk individueel punt van voorziening.
Voorbeeld: bakkers
Nabijheid van voorzieningenBottom-up: van punt tot totaal
Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatieAfstandsverval
Verlies aan waarde met afstand 90% van waarde 10% van waarde
Basis in directe omgeving (te voet) 7 min 17 min
Basis (per fiets) 7 min 17 min
Regionaal (per fiets) 10 min 20 min
Metropolitaan (per fiets) 14 min 25 min
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1
1,1
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Ove
rblij
ven
de
fra
ctie
van
vo
orz
ien
inge
nn
ive
au
Afstand in minuten
basis
regionaal
metropolitaan
Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatieToepassing van afstandsverval
Bereken het kortste pad om de waarde van elke 1ha-cel te kennen.
Voorzieningenniveau op 1ha (afstandsverval)(1 kaart/type = 50)
Individueel punt van voorziening per type(van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)
Voorbeeld: Onderwijs secundair
Gecorrigeerde types voorzieningen (marginale utiliteit) (1 kaart/type = 50)
Aggregatie per type voorzieningen(1 kaart/type = 50)
Voorzieningenniveau op 1ha (afstandsverval)(1 kaart/type = 50)
Individueel punt van voorziening per type(van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)
Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatie Aggregatie per type gecorrigeerd voor Marginale utiliteit
Toepassing van correctiefactor om het overschot aan keuzein rekening te brengen.Principe van marginale utiliteit.
Aantal punten van voorziening in omgeving
Co
rrec
tief
acto
r
Onderwijs secundairGecorrigeerd
Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatie Totaal basis – totaal regionaal – totaal metropolitaan
Aggregatie per niveau(3 kaarten)
Aggregatie per categorie(3 * 4 kaarten)
Gecorrigeerde types voorzieningen (marginale utiliteit)(1 kaart/type = 50)
Aggregatie per type voorzieningen(1 kaart/type = 50)
Voorzieningenniveau op 1ha (afstandsverval)(1 kaart/type = 50)
Individueel punt van voorziening per type(van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)
Basis voorzieningen
Regionale voorzieningen
Metropolitane voorzieningen
Voorzieningenniveau(1 kaart)
Aggregatie per niveau(3 kaarten)
Aggregatie per categorie(3 * 4 kaarten)
Gecorrigeerde types voorzieningen (marginale utiliteit)(1 kaart/type = 50)
Aggregatie per type voorzieningen(1 kaart/type = 50)
Voorzieningenniveau op 1ha (afstandsverval)(1 kaart/type = 50)
Individueel punt van voorziening per type(van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)
Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatie Totaal Voorzieningenniveau
Totaal voorzieningenniveau Vlaanderen en Brussel op 1 ha;4 klassen Natural Breaks (Jenks).
Zeer goedGoedMatigBeperkt
Voorzieningen-niveau
Zeer goed 107 721 242 587 1 753 481 850 227
Goed 865 592 586 302 718 910 8 410
Matig 810 867 157 448 103 417 0
Beperkt 173 719 5 465 1 166 0
Aantal inwonersBeperkt Matig Goed Zeer goed
knooppuntwaarde
14,7% van oppervlakte52,2% van inwoners18,7% van oppervlakte
28,3% van inwoners
2,2% van oppervlakte1,6% van inwoners
64,4 % van oppervlakte17,9 % van inwoners
Synthesekaart: typologie met 16 klassen
Gedifferentieerde ontwikkelkansenGezinsdichtheid
• Lage bevolkingsdichtheden in het ruimtebeslag zijn troef.
• Slechts 4,2 % van het ruimtebeslag heeft dichtheid > 25 gezinnen/ha (60 inwoners/ha).
• 17,3% van het ruimtebeslag zonder inwoners.
Voorzieningen-niveau
Zeer goed 10,34 10,36 14,59 29,17
Goed 6,90 6,46 7,32 9,86
Matig 4,20 3,98 4,92 /
Beperkt 2,08 2,33 3,18 /
Gemiddeld aantal gezinnen/ha
Beperkt Matig Goed Zeer goed
Knooppuntwaarde
Gedifferentieerde ontwikkelkansen
Alle wooncellen dichtheid van 10 gezinnen/ha (12,5) 564000 extra inwoners
Alle wooncellen dichtheid van 25 gezinnen/ha (2,28) 236000 extra inwoners
= 800000
Vervolg: Ontwikkelkansen integraal
Ontwikkelkansen gecorrigeerd op basis van:Fysische geschiktheid: water, overstromingsgebied, bodemgesteldheid, …
Institutionele geschiktheid: natuurgebied, erfgoed, beschermde status, …
Type van bebouwing: kernen, linten en korrels;
Aanwezige functies: infrastructuur, diensten, scholen, gezondheid, economische activiteiten, groen en recreatie, bevolkings- en tewerkstellingsdichtheid, …
Mogelijkheden op energetisch vlak: warmtenetten, wind, …
…
Kansenkaart (prototype)
Vervolg: Ontwikkelkansen integraal
Meer analyse is nodig om reële ontwikkelkansen te kennen:Multi-criteria analyse van locaties op basis van bijkomende ruimtelijke indicatoren m.b.t. ruimtelijk rendement(skansen);
Case studie(s) per type;
Ruimtelijke optimalisatie;
Ruimtelijke simulatie voor spatio-temporele analyse van realisatie;
…
Meer informatie:https://ruimtemodel.vlaanderen/
https://www.ruimtelijkeordening.be/Onderzoek
